ΙΕΡΑ ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΣ
ΔΡYΪΝΟΥΠΟΛΕΩΣ, ΠΩΓΩΝΙΑΝΗΣ & ΚΟΝΙΤΣΗΣ

Ἀριθ. Πρωτ.: 115

Ἐν Δελβινακίῳ τῇ 11ῃ Μαρτίου 2024

ΕΓΚΥΚΛΙΟΣ 256 η

Θέμα: 25ῃ Μαρτίου 1821 - Ἐλευθερία ἤ Θάνατος.

         Ἀγαπητοί μου Χριστιανοί,

-Α-

Μετά τήν Ἅλωση τῆς Κωνσταντινουπόλεως ἀπό τούς Τούρκους, στίς 29 Μαῒου 1453, τό Γένος τῶν Ἑλλήνων βρέθηκε κάτω ἀπό τόν ὀθωμανικό ζυγό, τετρακόσια χρόνια στήν νότια Ἑλλάδα καί πεντακόσια στό βόρειο τμῆμα τῆς Χώρας.

Ἦταν πολλά, πάρα πολλά τά χρόνια τῆς σκλαβιᾶς. Καί μεγάλη, πολύ μεγάλη, ἡ σκληρότητα καί ἡ ἀπανθρωπιά τῶν ἀλλοφύλων καί ἀλλοδόξων κατακτητῶν. Ὁ Ἕλληνας εἶχε γίνει «ραγιᾶς», δοῦλος καί σκλάβος, πού δέν εἶχε κανένα δικαίωμα στήν οἰκογένεια, στή μόρφωση, στήν Ὀρθόδοξη πίστη του, στήν περιουσία του, ἀκόμη καί στήν ἴδια τή ζωή του. Μόνο ὑποχρεώσεις ἦταν φορτωμένος: Νά δίνῃ φόρους καί συνέχεια φόρους, νά δίνῃ, ἀκόμη καί χωρίς τήν θέλησή του, καί τά παιδιά του, πού οἱ Τοῦρκοι ἁρπάζοντάς τα βίαια, τά ἔκαναν Γενίτσαρους. Καί εἶναι γνωστό, πώς αὐτοί ἀκριβῶς οἱ Γενίτσαροι ἦταν τρισχειρότεροι καί πολύ πιό μισέλληνες κι’ ἀπό τούς ἴδιους τούς Τούρκους.

Γι’ αὐτό, κάποιοι ἀπό τούς σκλάβους, γιά νά γλυτώσουν ἀπό τά δεινά τους ἤ κι’ ἀπό τίς φοβέρες τοῦ κατακτητῆ, ἀλλαξοπιστοῦσαν. Γινόντουσαν δηλαδή, μουσουλμᾶνοι, ἀρνητές τῆς Ὀρθοδοξίας. Αὐτό, ὅμως, ἐσήμαινε οὐσιαστικά καί ἄρνηση τοῦ Ἑλληνισμοῦ. Ἡ κατάσταση εἶχε γίνει ὄχι ἀπλῶς ἀφόρητη, ἀλλά ἐξαιρετικά ἐπικίνδυνη γιά τήν πορεία τοῦ Ἔθνους. Κι’ ἐδῶ ἀκριβῶς, εἶχε ἐφαρμογή ὁ θεόπνευστος λόγος τοῦ ἱεροῦ Ψαλμωδοῦ: Ἐπέτρεψες, Θεέ μου, καί «ἔθου ἡμᾶς ὄνειδος τῆς γείτοσιν ἡμῶν, μυκτηρισμόν καί χλευασμόν τοῖς κύκλω ἡμῶν ˙ ἔθου ἡμᾶς εἰς παραβολήν ἐν τοῖς ἔθνεσι» (Ψαλμ. μγ΄ 14 - 15). Ἐγίναμε, δηλαδή, ντροπή στούς γειτονικούς λαούς, καί ὁ ξεπεσμός μας καί ἡ ταπείνωσή μας κατάντησε παροιμιώδης.

-Β-

Τότε, ὅμως, μέσα σ’ ἐκεῖνο τό βαθύ σκοτάδι τῆς σκλαβιᾶς, πού οἱ κάπως μορφωμένοι καί ἱκανοί Ἕλληνες μετανάστευσαν στήν Εὐρώπη, ἀφήνοντας τόν ταλαίπωρο λαό μόνο του, μέ τά βάσανα καί τήν δυστυχία του, τότε ἀκριβῶς, ἡ Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία, ἔδωσε δυναμικά τό «παρών» καί στάθηκε φρουρός καί τροφός τοῦ Ἔθνους. Μέ τήν Θεία Λατρεία, ὅπως καί ὅπου ἦταν δυνατόν, μέ τό «κρυφό σχολειό», μέ τόν παρηγορητικό της λόγο (ὅπως, γιά παράδειγμα, ὁ ἐθνοϊερομάρτυρας Ἅγιος Κοσμᾶς ὁ Αἰτωλός καί ἄλλοι) στήριξε ἀποφασιστικά τόν Ἑλληνισμό, λέγοντας – σύμφωνα μέ τόν ποιητή – στούς σκλαβωμένους Ἕλληνες: «Μή σκιάζεστε τά σκότη. Τῆς λευτεριᾶς τό φεγγοβόλο ἀστέρι, τῆς νύχτας τό ξημέρωμα θά φέρῃ».

Κι’ εἶναι αὐτή, ἡ Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία, ἡ ὁποία μέ ἐκπρόσωπό της τόν ἀτρόμητο Μητροπολίτη Παλαιῶν Πατρῶν Γερμανό, ὕψωσε τό Λάβαρο τῆς Ἐπαναστάσεως στό ἱστορικό Μοναστήρι τῆς Ἁγίας Λαύρας, τήν 25ῃ Μαρτίου 1821, ἡμέρα τῆς ἑορτῆς τοῦ Εὐαγγελισμοῦ τῆς Θεοτόκου. Τό σύνθημα, πού τὄκαναν δικό τους ὅλοι οἱ Ἕλληνες ἦταν «Ἐλευθερία ἤ Θάνατος». Ἦταν αὐτή, ἡ Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία, ἡ ὁποία στόν βωμό τῆς Ἐλευθερίας τοῦ Ἔθνους ἔδωσε τόν Ἐθνομάρτυρα Πατριάρχη Ἅγιο Γρηγόριο τόν Ε΄, πολλούς Ἀρχιερεῖς καί Ἱερεῖς τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριαρχείου πού ἐσφαγιάστηκαν, τούς Ἀρχιερεῖς τῆς Πελοποννήσου, πού πέθαναν μέσα σέ ἄθλιες συνθῆκες στά μπουντρούμια τῆς Τριπολιτσᾶς, τόν Σαλώνων Ἡσαῒα, τόν Ρωγῶν Ἰωσήφ, τόν Παπαφλέσσα, τόν Ἀθανάσιο Διάκο κι’ ἄλλους πολλούς, τούς ὁποίους ἄν ἤθελα νά ἀναφέρω «ἐπιλήψει με διηγούμενον ὁ χρόνος» (Ἑβρ. ια΄ 32), δέν θά μοῦ φτάσῃ ὁ χρόνος νά διηγοῦμαι …

-Γ-

Αὐτή, λοιπόν, ἡ Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία μας συνεχίζει μέχρι σήμερα νά στηρίζῃ καί νά ἐμψυχώνῃ τό Ἑλληνικόν Ἔθνος. Τό 1941, μόνο ὁ Ἀρχιεπίσκοπος Ἀθηνῶν Χρύσανθος ὁ ἀπό Τραπεζοῦντος ἀρνήθηκε νά ὁρκίσῃ τήν Γερμανοπρόβλητη κατοχική Κυβέρνηση καί μίλησε μέ γλῶσσα θαρραλέα καί ἐπιτιμητική στόν Γερμανό στρατηγό Στοῦμε, πού τόν ἐπισκέφθηκε στήν Ἀρχιεπισκοπή. Στήν Κύπρο, ἡ Ἐκκλησία πρωτοστάτησε στόν ἀπελευθερωτικό ἀγῶνα τῆς ΕΟΚΑ (1955-59). Καί τώρα, πάλι ἡ Ἐκκλησία μας δίνει τόν καλόν ἀγῶνα γιά νά μή γίνῃ τό «βδέλυγμα τῆς ἐρημώσεως» τρόπος ζωῆς γιά τήν κοινωνία καί τήν οἰκογένεια τήν Ἑλληνική.

Ἄς θυμώμαστε, λοιπόν τήν προσφορά καί τίς θυσίες τῆς Ἐκκλησίας μας. Κι’ ἄς ἀγαπήσουμε πιό πολύ τόν Ἀρχηγό Της, τόν Ἰησοῦ Χριστό, τοῦ ὁποίου ἡ χάρις καί τό ἔλεος εἴθε νά εἶναι μέ ὅλους σας. Χρόνια πολλά, ἅγια, εὐλογημένα, Χριστιανικά καί Ἑλληνικά. Χρόνια ἡρωϊκά!

Διάπυρος πρὸς Χριστὸν εὐχέτης
Ο ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΗΣ

† Ὁ Δρυϊνουπόλεως, Πωγωνιανῆς καί Κονίτσης ΑΝΔΡΕΑΣ

Πηγή: Θαρσείτε, Ιερά Μονή Παντοκράτορος Μελισσοχωρίου