Στις 27 Φεβρουαρίου 1943, πέθανε ο μεγάλος ποιητής Κωστής Παλαμάς σε ηλικία 84 ετών. Η κηδεία του έγινε την επόμενη ημέρα και μετατράπηκε σε ένα αντικατοχικό συλλαλητήριο. Οι χιλιάδες Αθηναίοι που τον συνόδευσαν στην τελευταία του κατοικία, τον αποχαιρέτησαν τραγουδώντας τον Εθνικό Ύμνο μπροστά στους Γερμανούς κατακτητές.
Η Ιωάννα Τσάτσου έγραφε στο ημερολόγιό της: «Χτες βράδυ μία είδηση ακατανόητη μας ήρθε. Μία είδηση ασύλληπτη. Ο Γέρο-Παλαμάς πέθανε. Είχαμε ξεχάσει πως ήταν θνητός». Η είδηση του θανάτου του μεταδόθηκε σε όλη την κατοχική Αθήνα και την επόμενη ημέρα εκατοντάδες Αθηναίοι συγκεντρώθηκαν στο Α’ Νεκροταφείο για να τον συνοδεύσουν στην τελευταία του κατοικία.
Ανάμεσα τους και ο Άγγελος Σικελιανός, ο οποίος στάθηκε πάνω από το φέρετρο του ποιητή και είπε: «Σε αυτό το φέρετρο ακουμπάει η Ελλάδα» . Στη συνέχεια απήγγειλε το ποίημα «Παλαμάς», που έγραψε προς τιμήν του ποιητή. και μαζί με πλήθος κόσμου τον συνόδευσαν στον χώρο της ταφής. Εκείνη τη στιγμή άρχισαν να τραγουδούν τον εθνικό ύμνο.
Ήταν μια απότιση φόρου τιμής και ευγνωμοσύνης σε έναν από τους σημαντικότερους ποιητές της χώρας. Στο ποιητικό του έργο μίλησε για την Ελλάδα, την αγάπη και το αρχαιοελληνικό πνεύμα. Η συνεισφορά του στα ελληνικά γράμματα ήταν τεράστια και αποτέλεσε κεντρική μορφή της λογοτεχνικής «γενιάς του 1880».
Ο Κωστής Παλαμάς γεννήθηκε το 1859 στην Πάτρα και στα επτά του χρόνια έμεινε ορφανός από πατέρα. Πέρασε τα παιδικά του χρόνια στο Μεσολόγγι, απ΄όπου καταγόταν, και από μικρή ηλικία έδειξε την κλίση του στην ποίηση και τη λογοτεχνία. Διάβαζε ξένους ποιητές και έγραφε δικούς του στίχους. Μόλις τελείωσε το σχολείο μετακόμισε στην Αθήνα για να σπουδάσει στη Νομική Σχολή Αθηνών, ωστόσο δεν ολοκλήρωσε ποτέ τις σπουδές του, καθώς τον κέρδισε η ποίηση.
Εργάστηκε σε εφημερίδες και περιοδικά της εποχής και στα 21 του χρόνια τύπωσε την πρώτη του ποιητική συλλογή με τίτλο «Τραγούδια της Πατρίδος μου». Ήταν η αρχή ενός πλούσιου ποιητικού έργου που εμπλουτιζόταν συνεχώς με σπουδαία ποιήματα μέχρι τη δεκαετία του ’30. Έγραψε δεκάδες πεζογραφήματα και δοκίμια και χάρη στο έργο του επανεκτιμήθηκαν ποιητές όπως ο Άνδρέας Κάλβος, ο Κώστας Κρυστάλλης και ο Διονύσιος Σολωμός. Τάχθηκε υπέρ της δημοτικής, ενώ υπήρξε κορυφαία μορφή του δημοτικιστικού κινήματος. Έγινε μέλος της Ακαδημίας Αθηνών και το 1930 ανέλαβε χρέη προέδρου. Απέκτησε διεθνή αναγνώριση και υπήρξε υποψήφιος για το Νόμπελ Λογοτεχνίας 14 φορές!
Από τα ποιητικά του έργα ξεχωρίζει ο «Τάφος», τον οποίο έγραψε μετά τον θάνατο του 4χρονου γιου του Άλκη το 1898. Είχε αποκτήσει ακόμη δύο παιδιά από τον γάμο του με τη Μαρία Βάλβη, τον Λέανδρο και τη Ναυσικά. Σημειώνεται ότι ο Παλαμάς, πέθανε 40 ημέρες μετά την πολυαγαπημένη του σύζυγο, τον θάνατο της οποίας δεν πληροφορήθηκε, καθώς η υγεία του ήταν ιδιαίτερα κρίσιμη.
Διαβάστε μερικούς στίχους από γνωστά ποιήματα του Παλαμά
-Η Μεγαλοσύνη των λαών δεν μετριέται με το στρέμμα.
Με της καρδιάς το πύρωμα μετριέται και με το αίμα.
-Δεν έχεις Όλυμπε θεούς, μηδέ λεβέντες Όσσα,
ραγιάδες έχεις μάνα γη, σκυφτούς για το χαράτσι,
κούφιοι και οκνοί καταφρονάν τη θεία τραχειά σου γλώσσα,
των Ευρωπαίων περίγελα και των αρχαίων παλιάτσοι …
-Αυτό το λόγο θα σας πω, δεν έχω άλλο κανένα,
μεθύστε με τ’ αθάνατο κρασί του Εικοσιένα!
-Ασάλευτη δεν είναι καμιά ζωή
Λογής ταξίδια μ’ έχουν τρικυμίσει
μ’ είδαν τόποι, μου ανοίξανε ναοί
και τέχνες με περπάτησαν και η φύση.
-Ακούστε. Εγώ είμαι ο γκρεμιστής, γιατί είμ’ εγώ κι ο κτίστης,
ο διαλεχτός της άρνησης κι ο ακριβογιός της πίστης.«Ο γκρεμιστής»
-Είν’ η ζωή αχαμνόδεντρο
σ’ ένα γκρεμόν επάνω.
-Και ήταν οι καιροί που η Πόλη
πόρνη σε μετάνοιες ξενυχτούσε
και τα χέρια της δεμένα τα κρατούσε
και καρτέραγ’ ένα μακελάρη
(…) Και καρτέραγε τον Τούρκο να την πάρει
-Ποιος ξέρει στ’ άλλα τ’ άστρα
τι λαοί και τι κάστρα, τ’ άστρα,
στο χάος γυρίζουν.
-Και βρυσομάνα είν’ η γυναίκα· κι έρχονται από κείνη
κι εσύ, αμαρτία, κι ο λυτρωμός κι η ανάσταση και ο Χάρος.
-Τη φλόγα άρπαξαν οι άνομοι
τη σβήσανε στα βαλτονέρια.
-Γνώρισα την Αγάπη,
σ’ έζησα πια, ζωή!
