Μετά την αποχώρηση των Ιταλών τον Σεπτέμβριο του 1943, ένα μεγάλο μέρος των Εβραίων της Αθήνας εγκατέλειψε την πόλη. Ο λόγος φυσικά ήταν ότι ήθελαν να αποφύγουν τις γερμανικές διώξεις. Η μυστική αποχώρησή τους οργανώθηκε με την σύμπραξη του μηχανισμού του ΕΑΜ/ΕΛΑΣ.
Ανάμεσα στους αποχωρήσαντες Εβραίους της Αθήνας, ήταν και ο τοπικός αρχιραββίνος Ελία Μπαρτζελάι. Ο λοχαγός Φοίβος Γρηγοριάδης ήταν τότε μέλος της διοίκησης του 34ου συντάγματος του ΕΛΑΣ στην Αττικοβοιωτία και έζησε από κοντά την αποχώρηση των Εβραίων στην οποία και αναφέρθηκε περιληπτικά στο έργο του "Το αντάρτικο ΕΛΑΣ-ΕΔΕΣ-ΕΚΚΑ-5/42".
Στον 4ο τόμο σελ.352 αναφέρει ένα ενδιαφέρον και ολίγον παράδοξο γεγονός που συνέβη με τον αρχιραββίνο των Αθηνών:
Σύμφωνα με τον Γρηγοριάδη, ήταν δύσκολη η εξεύρεση υποζύγιων ικανών να μεταφέρουν τον αρχιραββίνο και την γυναίκα του. Ο λόγος ήταν το υπερβολικό βάρος των δύο Εβραίων. Κανένα απ΄τα ντόπια μουλάρια δεν τους άντεχε.
Είναι προφανές ότι υπό κανονικές συνθήκες, το σωματικό βάρος του αρχιραββίνου και η σιλουέτα της γυναίκας του δεν θα απασχολούσε κανέναν.
Εδώ όμως μιλάμε για την κατοχική Αθήνα, όπου τα προβλήματα επισιτισμού ήταν στην ημερήσια διάταξη. Σίγουρα η κατάσταση το 1943 ήταν αισθητά καλύτερη συγκρινόμενη με τον τραγικό χειμώνα του 1941-42, αλλά όπως και να χει, η παχυσαρκία δεν ήταν τότε και το συνηθέστερο φαινόμενο.
Και μέσα σε αυτήν την καθ'όλα δύσκολη κατάσταση, παρουσιάζεται ο αρχιραββίνος των Αθηνών με την γυναίκα του να είναι όχι απλά καλοταϊσμένοι αλλά και προκλητικά υπέρβαροι σε σημείο του να μην τους αντέχουν τα μουλάρια!
Είναι ηλίου φαεινότερο ότι το συγκεκριμένο ζευγάρι των Εβραίων δεν το άγγιξε καθόλου ούτε η οξύτατη επισιτιστική κρίση του προηγούμενου χειμώνα, ούτε φυσικά τους ενόχλησαν καθόλου οι "τρισκατάρατοι" αντισημίτες των κατοχικών δυνάμεων του Γ' Ράιχ...
Ε, όσο καλοπροαίρετος και να είναι κάποιος, οι συνειρμοί είναι αναπόφευκτοι...
Όταν ο ελληνικός λαός υπέφερε και πείναγε, κάποιοι επαγγελματίες "διωκόμενοι" και "καταπιεσμένοι" παρα-καλοτρώγανε.
Το πως το κατάφεραν αυτό είναι αλλουνού παπά ευαγγέλιο, ή μάλλον αλλουνού ραββίνου ταλμούδ...
Πηγή: Ιστορία της Κατοχής
