Η ελληνική Εθνική Αντίσταση άρχισε από τις πρώτες ημέρες της εχθρικής κατοχής. Αναπτύχθηκε βαθμιαία με τη δημιουργία αντιστασιακών οργανώσεων, οι οποίες αρχικά δρούσαν ως οργανώσεις πληροφοριών – δολιοφθορών, κυρίως στην περιοχή των Αθηνών. Μετέπειτα με τη δημιουργία ένοπλων ομάδων, εμφανίστηκε ο αντάρτικος στρατός με ευρύτερη παρουσία και δράση στην ύπαιθρο.
Οι κυριότερες Ένοπλες Αντιστασιακές Οργανώσεις (ΕΑΟ) ήταν:
1. ο ΕΔΕΣ (Ελληνικός Δημοκρατικός Εθνικός Στρατός) με τη στρατιωτική του οργάνωση ΕΟΕΑ (Εθνικές Ομάδες Ελλήνων Ανταρτών),
2. το ΕΑΜ (Ελληνικό Απελευθερωτικό Μέτωπο) με τη στρατιωτική του οργάνωση ΕΛΑΣ (Ελληνικός Λαϊκός Απελευθερωτικός Στρατός),
3. η ΕΚΚΑ (Εθνική Και Κοινωνική Απελευθέρωση) που συγκρότησε το 5/42 Σύνταγμα.
Παράλληλα με αυτές τις Αντιστασιακές Οργανώσεις, οι οποίες είχαν οργανωμένες ένοπλες ομάδες, δρούσαν και οργανώσεις δολιοφθορών – πληροφοριών, όπως η «Μπουμπουλίνα», ο «Όμηρος», ο «Ζευς», ο «Κόδρος», η «Τρίαινα», η «ΡΑΝ» και πολλές άλλες. Εκτός από τις ελληνικές αντιστασιακές οργανώσεις είχαν συσταθεί στον ελλαδικό χώρο και συμμαχικές οργανώσεις κατασκοπείας και δολιοφθορών. Χαρακτηριστικά αναφέρονται η «Φορς 133» και «ο Μήδας».
Το 1942 στον ελλαδικό χώρο συγκροτήθηκε η Βρετανική Στρατιωτική Αποστολή (ΒΣΑ). Σκοπός της ήταν η οργάνωση των αντιστασιακών ομάδων καθώς και η υποστήριξή τους σε θέματα εφοδιασμού. Από το 1943 και μετά μετονομάζεται σε Συμμαχική Στρατιωτική Αποστολή (ΣΣΑ), εφόσον πλέον συμμετέχουν σε αυτή και Αμερικανοί.
Η δράση των ελληνικών αντιστασιακών οργανώσεων είχε διπλό στόχο. Ο ένας στόχος ήταν να δεσμεύουν το μεγαλύτερο δυνατό αριθμό εχθρικών στρατευμάτων και ο άλλος να φέρουν εις πέρας ειδικές επιχειρήσεις που ζητούσαν οι Σύμμαχοι, συντονισμένες και συγχρονισμένες με τα στρατηγικά τους σχέδια.
Οι μέθοδοι του ανταρτοπόλεμου που χρησιμοποιούσαν οι αντιστασιακές ομάδες δημιουργούσαν ιδιαίτερα προβλήματα στις δυνάμεις κατοχής. Άλλωστε η εδαφική διαμόρφωση της Ελλάδας προσφέρεται για ανταρτοπόλεμο. Η ελληνική εθνική αντίσταση κατάφερε με την επιτυχή δράση της να καθηλώσει στην Ελλάδα 300.000 στρατιώτες του Άξονα.
Όσο αναφορά τις ειδικές επιχειρήσεις που ζητούσαν οι Σύμμαχοι, τρεις ήταν οι σπουδαιότερες:
Η πρώτη ήταν η ανατίναξη της Γέφυρας του Γοργοποτάμου το Νοέμβριο του 1942, η οποία ήταν γνωστή στο Συμμαχικό Στρατηγείο του Καϊρου ως επιχείρηση Χάρλιγκ.
Η δεύτερη ήταν μία σειρά επιχειρήσεων το καλοκαίρι του 1943 για την υποστήριξη των συμμαχικών αποβάσεων στην Ιταλία και την παραπλάνηση των Γερμανών σχετικά με την τοποθεσία της συμμαχικής απόβασης, που ήταν γνωστή με την κωδική ονομασία «Άνιμαλς» (ζώα).
Η τρίτη ήταν η επιχείρηση για την παρενόχληση της γερμανικής οπισθοχώρησης από την Ελλάδα το Σεπτέμβριο του 1944, που ήταν γνωστή με την κωδική ονομασία «Κιβωτός του Νώε» ή «Κιβωτός».
