Σε μια πολυκατοικία του Μεσοπολέμου στην καρδιά της Αθήνας, κρυμμένο στα έγκατα της γης, βρίσκεται εν έτει 2014, κάτι που δεν θα περίμενε κανείς να δει: ένα Αντιαεροπορικό καταφύγιο και δεν είναι το μόνο!
 |
| Ο Νίκος Σταυρουλάκης, μπροστά από την είσοδο του καταφυγίου στην πολυκατοικία της Κυψέλης. Κάτω αριστερά η σκάλα που οδηγεί στο καταφύγιο. Δεξιά η πρόσοψη της πολυκατοικίας του μεσοπολέμου που διαθέτει και έναν εντυπωσιακό κοινόχρηστο χώρο στο εσωτερικό της. |
 |
| Ο Π. Δευτεραίος ανακάλυψε σκίτσα και συνθήματα στα καταφύγια της Βούλας και της Γλυφάδας από τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο! |
Το 1999 υπολογιζόταν ότι στην Ελλάδα σώζονταν 200 δημόσια καταφύγια! Τα περισσότερα, όπως προκύπτει από την έρευνα του «Έθνους», στο χείλος της κατάρρευσης. Παρ' όλα αυτά φέρουν ακόμη έντονα τα σημάδια του παρελθόντος: "χαραγμένα συνθήματα στους τοίχους ή και παλαιά αντικείμενα. Στον Λυκαβηττό, στον λόφο του Αρδηττού -καταφύγιο σε κακή κατάσταση-, στον λόφο Οχυρού της Ραφήνας -προσβάσιμο στο κοινό-, στην Δραπετσώνα, στον Προφήτη Ηλία του Πειραιά, στην Καστέλα, στην Κηφισιά, στο Ψυχικό, στην Βούλα, στην Γλυφάδα, στο Σούνιο,... βρίσκονται μερικά από όσα έχουν χαρτογραφηθεί. Ιδιωτικά καταφύγια διαθέτουν επίσης το κτίριο του ξενοδοχείου «Μεγάλη Βρετανία», το «Μέγαρο της Τράπεζας της Ελλάδος» και το «Μετοχικό Ταμείο Στρατού».
 |
| Το καταφύγιο στον Λυκαβηττό είναι κλειστό για το κοινό. Εχει δύο εισόδους, ρεύμα, τουαλέτες και λουτρά |
ΚΑΤΑΦΥΓΙΟ στην Κυψέλη (Επτανήσων και Πιπίνου)
Στο υπόγειό της βρίσκεται ένα ευρύχωρο καταφύγιο, τα απομεινάρια του οποίου δείχνουν πως μερικές δεκαετίες πριν ήταν πλήρως οργανωμένο. Όπως εξηγεί στο «Έθνος» ο κ. Νίκος Σταυρουλάκης, ένοικος της πολυκατοικίας, το καταφύγιο ελέγχεται ανά τακτά χρονικά διαστήματα από την Αστυνομία, έχει χαρακτηριστεί ότι μπορεί να φιλοξενήσει 63 άτομα και αποτελείται από μία κεντρική αίθουσα, δύο τουαλέτες, μία κουζίνα, ένα πλυσταριό και δύο μικρότερους βοηθητικούς χώρους. «Σώζεται ακόμη το μπόιλερ του 1938 με το οποίο διατίθετο στην πολυκατοικία ζεστό νερό επί 24ώρου βάσεως, αλλά και μπαούλα από την εποχή εκείνη», λέει. «Το 1982 που εγκαταστάθηκα στην πολυκατοικία υπήρχαν ακόμη στην κουζίνα του καταφυγίου ένα μεγάλο ξύλινο ψυγείο, αλλά και κρεβάτια!».
ΚΑΤΑΦΥΓΙΟ στον Λυκαβηττό
Ένα από τα καλύτερα συντηρημένα δημόσια καταφύγια της Αθήνας! Κατασκευάστηκε το 1936 κοντά στην σπηλαιοεκκλησία των Αγίων Ισιδώρων. Σήμερα δεν είναι προσβάσιμο στο κοινό και τα κλειδιά του φυλάσσονται στο Αστυνομικό Τμήμα Κολωνακίου όπου και υπάγεται.
Όπως εξηγεί στο «Έθνος» ο κ. Παναγιώτης Δευτεραίος, πολιτικός μηχανικός ΕΜΠ - σπηλαιολόγος ΕΣΕ και μέλος της Αστικής Σπηλαιολογίας, η οποία εξερεύνησε το καταφύγιο πριν από μερικά χρόνια, «πρόκειται για έναν χώρο που εκτείνεται σε βάθος 100 μέτρων στον βράχο, διαθέτει δύο εισόδους με μεταλλικές πόρτες, έχει ρεύμα, τουαλέτες και λουτρά!
Παρότι έχει συντηρηθεί αρκετά, φέρει ακόμη ορατά τα σημάδια του χρόνου. Σκεφτείτε ότι έχει ακόμη και τηλεφωνικό κέντρο της εποχής. Επίσης, περιλαμβάνει δύο αίθουσες, διαδρόμους, πολυβολείο, αποθηκευτικούς χώρους, συσκευές και αγωγούς εξαερισμού, πίνακες και διακόπτες ηλεκτρικού. Θα μπορούσε κάλλιστα να λειτουργήσει ως μουσείο στο μέλλον».
ΔΙΔΥΜΑ ΚΑΤΑΦΥΓΙΑ Βούλας-Γλυφάδας
Στα υπόγεια των εγκαταστάσεων του ΠΙΚΠΑ στην Βούλα, βρίσκεται ένα καλοδιατηρημένο καταφύγιο με διπλή είσοδο και «φωλιά» για πολυβόλο, πανομοιότυπο με κάποιο άλλο που ανακαλύφθηκε εγκαταλελειμμένο και αφρόντιστο σε ιδιωτική έκταση στην Γλυφάδα.
Φτιαγμένο από πέτρα και όχι από τσιμέντο, όπως άλλα δημόσια καταφύγια, έχει την χαρακτηριστική αψιδωτή οροφή, ενώ στους τοίχους του υπάρχουν σκίτσα από τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο.
«Στο σημείο αυτό ανακάλυψα ένα σκίτσο που υποδηλώνει το μήνυμα «Kilroy was here», μια χαρακτηριστική φράση της αμερικάνικης λαϊκής κουλτούρας που έγινε πολύ δημοφιλής κατά τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο και σχετίστηκε με την παρουσία των ενόπλων δυνάμεων των ΗΠΑ την δεκαετία του '40», λέει ο κ. Δευτεραίος.
«Οι θάλαμοι είναι αριθμημένοι με κιμωλία και σε άλλα σημεία είδαμε γραμμένες τις ενδείξεις «front line», «do not touch», «exit», «do not smoke» ή «defense de fumer» στα Γαλλικά», προσθέτει.
