Η ήττα στη Σαλαμίνα καταθορύβησε τον Ξέρξη. Ο Μαρδόνιος, ο ιθύνων νους πίσω από την περσική εισβολή στην Ελλάδα ικέτευε τον Ξέρξη να αποχωρήσει. Ο ίδιος θα παρέμενε με 300.000 εκλεκτούς στρατιώτες πίσω και θα κατακτούσε την Ελλάδα, το επόμενο καλοκαίρι.
Ο Ξέρξης δεν άργησε να πειστεί και αποχώρησε, με τον στρατό να υφίσταται τρομακτικές απώλειες από την πείνα και τις επιθέσεις των Ελλήνων.
Ο χειμώνας του 480 – 479 π.Χ. πέρασε με τους δύο αντιπάλους να επιτηρούν ο ένας τον άλλο. Ο Μαρδόνιος στρατοπέδευσε στη Βοιωτία. Στο μεταξύ και οι Έλληνες κινητοποιούσαν τις δυνάμεις τους για την επερχόμενη καταλυτική σύγκρουση.
Συνολικά, συγκεντρώθηκαν 110.000 άνδρες, εκ των οποίων οι 38.700 ήταν οπλίτες και οι λοιποί ελαφρά οπλισμένοι ψιλοί. Η ελληνική στρατιά πήρε θέσεις στους πρόποδες του Κιθαιρώνα, έχοντας εξασφαλίσει τον ανεφοδιασμό της σε τρόφιμα και νερό. Για το λόγο αυτό οι Έλληνες δε βιάζονταν να πολεμήσουν.
Οι Πέρσες όμως δεν είχαν πλέον την πολυτέλεια του χρόνου. Ο Μαρδόνιος άρχισε να αντιμετωπίζει σοβαρό πρόβλημα ανεφοδιασμού. Έτσι το μόνο που μπορούσε να πράξει πια ήταν να δώσει μάχη και ή να νικήσει ή να πεθάνει. Αποφάσισε λοιπόν να παρασύρει τους Έλληνες στην πεδιάδα των Πλαταιών, σε έδαφος της επιλογής του, κατάλληλο για δράση του ιππικού του.
Φανατισμένη επίθεση
Για το σκοπό αυτό οργάνωσε μια δύσκολη επιχείρηση, επικεφαλής της οποίας έθεσε τον αρχηγό του ιππικού του, το Μασίστιο. Το περσικό ιππικό διατάχθηκε να εκτελέσει μια επιδρομή κατά των Ελλήνων, στηριζόμενο στον αιφνιδιασμό.
Με το πρώτο φως λοιπόν, οι επίλεκτες περσικές ίλες κινήθηκαν ταχύτατα κατά των ελληνικών γραμμών. Αμέσως, οι Έλληνες ανέλαβαν όπλα και ετοιμάστηκαν να αποκρούσουν τους αντιπάλους. Κάθε τμήμα προσπάθησε να καλύψει τα νώτα του και τα πλευρά του, προτάσσοντας το μέτωπό του και το δάσος λογχών που αυτό παρουσίαζε.
Όταν οι Πέρσες πλησίασαν είδαν τις ελληνικές φάλαγγες συντεταγμένες δεν τόλμησαν να επελάσουν πάνω στα δάση των δοράτων. Ο Μασίστιος διέταξε τις ίλες του να παραταχθούν σε βάθος και μια προς μια να πλησιάζουν τα ελληνικά τμήματα σε απόσταση βολής ακοντίου ή βέλους και να τα βάλουν εναντίον τους με ότι εκηβόλο όπλο διέθεταν.
Πίστευε πως έτσι θα προκαλούσε αρκετές απώλειες στις φάλαγγες, ώστε αυτές να αποδιοργανωθούν και να «σπάσουν» τους σχηματισμούς, εφορμώντας κατά των ιππέων του για να ανακουφιστούν από το «μπαράζ». Κατόπιν, θα μπορούσαν να επελάσουν εναντίον των Ελλήνων και να τους συντρίψουν.
Φανατισμένη αντίσταση
Όλα πια εξαρτιόνταν από την αντοχή των Ελλήνων στα βλήματα και στις απώλειες, δηλαδή από το επίπεδο εκπαίδευσης, την καρτερία και την ψυχραιμία των Ελλήνων. Η τακτική των Περσών δεν απέδωσε, αφού, παρά τις απώλειες, οι Έλληνες δεν έσπασαν το σχηματισμό τους, ούτε επιχείρησαν να τους καταδιώξουν. Υπήρχε όμως και ένα ελληνικό σώμα που δεν είχε προλάβει να λάβει θέσεις.
Ήταν το σώμα των Μεγαρέων οπλιτών, το οποίο κατείχε μια εκτεθειμένη τοποθεσία, έχοντας ακάλυπτα και τα δύο τους πλευρά. Αμέσως ο Μασίστιος διέταξε τους άνδρες του να επελάσουν κατά των εκτεθειμένων πλευρών των Μεγαρέων. Η επέλαση έγινε και οι Μεγαρείς υπέστησαν μεγάλες απώλειες, αλλά δε διαλύθηκαν. Με αφάνταστη ψυχραιμία σχημάτισαν ένα είδος τετραγώνου και καλυπτόμενοι από τις ασπίδες τους δέχονταν αγόγγυστα το περσικό μπαράζ ακοντίων και βελών.
Η κατάσταση όμως ήταν κρίσιμη και αν δεν ενισχύονταν θα σκοτώνονταν σίγουρα όλοι. Όμως τότε οι Μεγαρείς ενισχύθηκαν από 300 Αθηναίους οπλίτες και το κυριότερο,από τους ψιλούς τοξότες των Αθηναίων, ίσως το μόνο σώμα τοξοτών της ελληνικής στρατιάς. Οι τοξότες κινήθηκαν ταχύτατα και πριν προλάβουν οι Πέρσες να αντιδράσουν βρέθηκαν εντός του τετραγώνου των οπλιτών. Καλυπτόμενοι από τους οπλίτες άρχισαν να θερίζουν με τα βέλη τους, τους Πέρσες ιππείς.
Ο Μασίστιος πολεμούσε, γενναίος και αγέρωχος, στις πρώτες γραμμές, οδηγώντας προσωπικά τους άνδρες του. Ένα βέλος όμως καρφώθηκε στο στήθος του αλόγου του Πέρση στρατηγού. Άλογο και αναβάτης σωριάστηκαν στο έδαφος. Αμέσως ένας οπλίτης πετάχτηκε από τους ζυγούς και κάρφωσε το δόρυ του στο πρόσωπο του ζαλισμένου ακόμα Μασίστιου.
Οι Πέρσες ιππείς όταν είδαν τον αρχηγό τους άψυχο στο χώμα εξαπέλυσαν μια οργισμένη, αλλά εντελώς ασυντόνιστη έφοδο κατά του ελληνικού τετραγώνου. Τίποτα όμως δεν πέτυχαν. Αντίθετα υπέστησαν και σοβαρές απώλειες από τους καλυμμένους τοξότες και αποτραβήχτηκαν.
Όταν δε ο Παυσανίας κατεύθυνε εναντίον τους , ένα ακόμα τμήμα, έσπασε τις γραμμές του και τράπηκε σε φυγή. Η πρώτη σύγκρουση, καθοριστική για το ηθικό κάθε στρατού, έληξε με πλήρη νίκη των Ελλήνων.
Πηγή: history-point.gr
