ΔΙΔΑΓΜΑΤΑ ΑΠΟ ΤΟ 1908 ΓΙΑ ΤΟ 2008
Κωνσταντίνος Χολέβας
Πολιτικός Επιστήμων
Κατά την διάρκεια του παρελθόντος Ιουλίου είχα την ευκαιρία να παρακολουθήσω σε ένα μοναστήρι κοντά στην Κόνιτσα μία ενδιαφέρουσα ομιλία του Σεβ. Μητροπολίτου Δρυινουπόλεως, Πωγωνιανής και Κονίτσης κ. Ανδρέα. Η ομιλία ανεφέρετο στην εκατοστή επέτειο της Επαναστάσεως των Νεοτούρκων (Χουριέτ), η οποία εξερράγη τον Ιούλιο του 1908. Θυμίζω ότι οι Νεότουρκοι περιόρισαν την εξουσία του Σουλτάνου και υποσχέθηκαν ελευθερία και δικαιώματα στις διάφορες εθνότητες της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας. Με αυτή την αφορμή σταμάτησε και η δράση των ενόπλων ομάδων των Ελλήνων Μακεδονομάχων. Παρά τις ελπίδες που καλλιεργήθηκαν γρήγορα οι Νεότουρκοι έδειξαν το πραγματικό τους πρόσωπο. Το 1909 άρχισαν την γενοκτονία των Αρμενίων και το 1914 την γενοκτονία των Μικρασιατών Ελλήνων. Στην πολύ ενδιαφέρουσα ομιλία του ο Σεβασμιώτατος επεσήμανε μεταξύ άλλων και τά εξής:
«Πολλές ελληνικές προσωπικότητες εκδηλώθηκαν φανερά υπέρ του Χουριέτ. Ανάμεσά τους ο πρώην Πρωθυπουργός Δημήτριος Ράλλης, ο οποίος σε ομιλία του στο Μοναστήρι (σ.σ. σήμερα ανήκει στα Σκόπια) και απευθυνόμενος κυρίως στους οργανωμένους στο Μακεδονικό Κομιτάτο, ετόνιζε: «Κύριοι, το Χουριέτ καλύπτει όλας τας εθνότητας. Το εθνικόν σας καθήκον είναι πλέον η αμέριστος συνεργασία σας μετά των άλλων εθνοτήτων και των Τούρκων. Προηγείται δε η συνεργασία μετά των Τούρκων». Από την άλλη, όμως, μεριά δεν ήσαν λίγοι και αυτοί που μπόρεσαν να δουν μακρύτερα, πέρα από τις γιορτές και τα πανηγύρια που είχε προκαλέσει το Χουριέτ. Ανάμεσά τους ήταν ο Οικουμενικός Πατριάρχης Ιωακεόμ ο Γ΄, ο οποίος επανειλημμένως εδήλωνε: «Οι Νεότουρκοι είναι πρωτίστως Τούρκοι. Θα είναι επικίνδυνη αφέλεια διά τον Ελληνισμόν να φαντάζεται ότι κατέλαβαν την εξουσίαν δια να διαλύσουν την αυτοκρατορίαν των. Τουναντίον, ήλθαν διά να την ενισχύσουν. Και δεν θα επιτρέψουν εις τας εθνικάς μειονότητας να υψώσουν την κεφαλήν». Και όπως απεδείχθη εκ των υστέρων, η διορατικότητα αυτή του οξυνουστάτου Πατριάρχη Ιωακείμ υπήρξε αλάθητη και ακριβής».
Στις επισημάνσεις αυτές του Μητροπολίτου Κονίτσης θα ήθελα να προσθέσω μία δική μου παρατήρηση. Η αφέλεια και η πολιτική μυωπία του Δημητρίου Ράλλη, ο οποίος είχε πιστέψει τις υποσχέσεις των Νεοτούρκων, θυμίζει την σημερινή αφέλεια ορισμένων συμπατριωτών μας , οι οποίοι πιστεύουν ότι η προσέγγιση της Τουρκίας προς την Ευρώπη θα λύσει τα ελληνοτουρκικά προβλήματα. Η εσφαλμένη αντίληψη του Δ. Ράλλη μου φέρνει στο νου την στάση ορισμένων Κυπρίων πολιτικών, οι οποίοι νομίζουν ότι θα λύσουν το Κυπριακό αγκαλιάζοντας τον Ταλάτ και απενοχοποιώντας τον Αττίλα. Δυστυχώς ο Ελληνισμός δεν διδάσκεται από την ιστορία και από τα παθήματά του. Επί εκατό χρόνια ακούμε κάποιους να μας καλούν να υποκύψουμε στις τουρκικές επιθυμίες προς όφελος της ειρήνης. Όπως ο Δ. Ράλλης –καλόπιστα ίσως αλλά με επικίνδυνα αποτελέσματα- καλούσε τους Έλληνες της Μακεδονίας να απολαύσουν την ... γενναιοδωρία των Νεοτούρκων, έτσι ακούσαμε και το 2004 ορισμένους Έλληνες πολιτικούς να καλούν τους Κυπρίους να δεχθούν το Σχέδιο Ανάν. Οι Νεότουρκοι υποσχέθηκαν Σύνταγμα, όπως και ο Ανάν υποσχέθηκε νέο Σύνταγμα . Και στις δύο περιπτώσεις ο λύκος φορούσε δέρμα προβάτου. Κάτω από το περιτύλιγμα των ωραίων συνθημάτων κρυβόταν και στις δύο περιπτώσεις η δολιότητα και η νομιμοποίηση του τουρκικού εθνικισμού.
Όσοι ακολουθούν σήμερα το πνεύμα των προειδοποιήσεων του Πατριάρχου Ιωακείμ του Γ΄ χαρακτηρίζονται ως «εθνικιστές», «πολεμοχαρείς», «αντιτούρκοι» κλπ. Κι όμως η πορεία των Νεοτούρκων και το μένος τους κατά των Χριστιανικών εθνοτήτων της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας δικαίωσε τον επιφυλακτικό Πατριάρχη. Είμαι βέβαιος ότι στην εποχή του κάποιοι αντίπαλοί του θα τον περιέλουσαν με τα συνήθη ... κοσμητικά επίθετα διαφωνούντες με την δυσπιστία του έναντι των Τούρκων. Ο σπουδαίος αυτός εκκλησιαστικός άνδρας, γέννημα και θρέμμα του Βλαχοφώνου Ελληνισμού, γνώριζε πολύ καλά ότι η τουρκική πολιτική παραμένει εθνοκεντρική, υπομονετική και προσηλωμένη στον στόχο της, είτε περιβάλλεται το ένδυμα του Οθωμανισμού, είτε αυτό του φιλελευθερισμού, είτε υπό τον Σουλτάνο είτε υπό τους Νεοτούρκους, είτε με κεμαλικό είτε με ισλαμικό καπέλλο, είτε εκφράζεται με την σκληρότητα του Ντενκτάς ή με το συγκρατημένο χαμόγελο του Ταλάτ. Αυτοί μένουν σταθεροί στους στόχους τους. Εμείς πότε θα αφυπνισθούμε για να απαλλαγούμε από τις αφέλειες και τους μύθους με τους οποίους ζούμε;
Κ.Χ. 8-11-2008
