Ας τελειώνει επιτέλους αυτή η συνεχής ανιστόρητη ωραιοποίηση των πεπραγμένων της μεγαλύτερης στρατιωτικής απάτης, του ενεργούμενου του Ελευθερίου Βενιζέλου, Σχη Νικολάου Πλαστήρα.
[…]
Καθ’ όλη την 16η Αυγούστου (π. ημ.), τα τμήματα του Τρικούπη εδέχοντο λυσσώδεις επιθέσεις, τις οποίες απέκρουσαν επιτυχώς, μη διστάζοντας να αντεπιτεθούν σε ορισμένες περιπτώσεις. Το Τουμλού – Μπουνάρ απείχε λίγα χιλιόμετρα και ο Τρικούπης ανέμενε την βοήθεια του Φράγκου, οι δυνάμεις του οποίου ευρίσκοντο μόλις 10 χλμ. μακρυά. Αυτή, όμως, ουδέποτε του εδόθη. «Καθ’ όλον το Μετώπον της “Ομάδος Μεραρχιών Φράγκου″ επεκράτει ησυχία, του εχθρού ευρισκομένου εις ικανήν απ’ αυτού απόστασιν, εξαιρέσει του δεξιού της Ι Μεραρχίας (Κέντρον Αντιστάσεως Τουκλού – Τεπέ), το οποίον επιέζετο. Εμπρός και αριστερά ημών και εις απόστασιν περί τα 10 χλμ., ως ηδυνάμην να εκτιμήσω, διεκρίνοντο αι εκρήξεις βλημάτων Πυροβολικού, αμοιβαίως ριπτομένων παρά των δυνάμεων του Στρατηγού Τρικούπη και των Τούρκων, οι οποίοι προωθούντες συνεχώς τα τμήματά των εις το παραχθέν κενόν, επεζήτον να αποκλείσωσιν οριστικώς την προς Τουμλού – Μπουνάρ επιχειρούμενην σύμπτυξιν των δυνάμεων του Στρατηγού Τρικούπη.
Σχηματίσας σαφή αντίληψιν επί της υπό του Τρικούπη καταβαλλομένης προσπαθείας, προς διολίσθησίν του εις την οχυράν τοποθεσίαν του Τουμλού – Μπουνάρ, υπέδειξα εις τον Στρατηγόν Φράγκου να προωθήση την αριστεράν πτέρυγα της παρατάξεώς του (Απόσπασμα Πλαστήρα και VII Μεραρχία) προς την κατεύθυνσιν των δυνάμεων του Τρικούπη με άξονα της στροφής των τον Σιδηρ. Σταθμόν και τω εξήγησα την, κατά αντίληψίν μου, διαγραφομένης δια τον Τρικούπην επικίνδυνον κατάστασιν. Πλήρης οργής και αγανακτήσεως ο γενναίος και ορμητικός Στρατηγός Φράγκου, και βλασφημών βαρύτατας κατά των Διοικητών της VII Μεραρχίας και του Αποσπάσματος Πλαστήρα βλασφημίας, μοι απάντησε “Το βλέπω καλά, είμαι σύμφωνος μαζί σου και το διέταξα ήδη, αλλ’ αυτοί οι άτιμοι, οι δειλοί, οι φυγάδες αρνούνται να προελάσουν” αμέσως δε εξέδωκε διαταγήν προς αυτούς αναστέλλουσαν μέχρι διευκρινήσεως της καταστάσεως την έναρξιν της επιθέσεώς των″*
Συν τω χρόνω, η θέση της «Ομάδος Τρικούπη» καθίστατο ολοένα και δυσκολότερη, καθώς τα πυρομαχικά εξαντλούντο, τα τρόφιμα τελείωναν, ενώ το ηθικό των ανδρών έπεφτε προ του φάσματος της περικυκλώσεως. Τα ζώα δεν σιτίζονταν, ενώ οι τραυματίες δεν διεκομίζονταν. Ταυτόχρονα, οι δυνάμεις του είχαν απωλέσει την συνοχή τους ύστερα από τους συνεχείς αγώνες τόσων ημερών. Η ευκαιρία εγκαίρου συμπτύξεως προς Τουμλού – Μπουνάρ είχε απωλεσθεί, καθώς η σχετική διαταγή εξεδόθη με καθυστέρηση 11 ωρών και υπό απείρως δυσμενέστερες συνθήκες.
[…]
*Ibidem, σελ 689
Πηγή: (Ιωάννης Σ Παπαφλωράτος, Η ιστορία του Ελληνικού Στρατού (1833 – 1949), Η δράση των I – VIII Μεραρχιών Πεζικού Νομική και χαρτογραφική παρουσίαση των γεγονότων, τόμος Ι, Εκδόσεις Σάκκουλα, Αθήνα – Θεσσαλονίκη 2014, σελ 702 – 703)
Ο Πλαστήρας ανοίγει την κερκόπορτα στον Κεμάλ
«Κρίνω αναγκαίον να αναφέρω ενταύθα ότι μέχρι της σήμερον αγνοώ που ήχθη το Απόσπασμα Πλαστήρα κατά την νύκτα της 14-15 Αυγούστου μετά την από του Καλετζίκ αποχώρησίν του, αφ’ ου ούτε παρά του αποσταλέντος επιτελούς μου ανευρέθη εις την δια της διαταγής μου της 14ης (υπ’ αριθ. ε.π. 545/3) ορισθείσαν αυτώ θέσιν, ούτε συνεδέθη μετά του 26ου Συν/τος συμφώνως τη αυτή διαταγή μου.
Ένεκα της μη παρουσίας του Αποσπάσματος τούτου εις την εν λόγω θέσιν του, προελθούσης εξ αιτίων αγνώστων μοι μέχρι σήμερον, παρέμεινεν ακάλυπτος εν μέρει η Μεραρχία από Νότου, της περιστάσεως δε ταύτης ωφεληθείς ο εχθρός ενήργησεν αιφνιδιαστικήν επίθεσιν κατά την πρωΐαν της 15ης»
Πηγή: (Έκθεση του Υποστράτηγου Δημαρά, διοικητή της IV Μεραρχίας).
