Οι χειριστές του «ΚΑΡΕ ΤΩΝ ΑΣΣΩΝ» όρθιοι από αριστερά προς τα δεξιά Ε. Π»ΔΗΜΗΤΡΟΠΟΥΛΟΣ, Ι.ΣΤΥΛΙΑΝΑΚΗΣ αρχηγός και Δ. ΔΑΜΑΣΚΟΣ.Στο κέντρο καθήμενος ο ΣΤ. ΦΙΡΦΙΡΙΩΝΗΣ. 

“Το καρέ των άσσων” – Οι πρώτοι Έλληνες ακροβάτες αεροπόροι και η εντυπωσιακή ιστορία της ίδρυσης του πρώτου σμήνους στην Λάρισα

Ελευσίνα 1952. Η συγκρότηση της νέας Πολεμικής μας Αεροπορίας, ύστερα από την περίοδο του εμφυλίου πολέμου, η οποία άρχισε πριν ένα χρόνο, συνεχίζεται με εντατικό ρυθμό.

Ιπτάμενο και τεχνικό προσωπικό καταβάλλουν κάθε δυνατή προσπάθεια για την αφομοίωση των νέων οπλικών συστημάτων, με τα οποία εφοδιάζεται συνέχεια η ΠΑ.

Τα πολεμικά αεριωθούμενα αεροσκάφη F-84G και τα εκπαιδευτικά Τ-33 σχίζουν ολημερίς τον Αττικό ουρανό και οι πιλότοι μας συναγωνίζονται μεταξύ τους για το ποιος θα βάλει τις περισσότερες σφαίρες στα πανό του Μαραθώνα και για το ποιος θα συμπληρώσει τις περισσότερες ώρες πτήσεως τον κάθε μήνα.

Ένα ηλιόλουστο πρωινό του Σεπτέμβρη του 1952, όταν το πρώτο κύμα αεροσκαφών της 337Μ Δ/Β είχε προσγειωθεί και οι χειριστές είχαν μαζευτεί στην αίθουσα ενημέρωσης για το καθιερωμένο DEBRIEFING, μπήκε στην αίθουσα κάποιος από το γραφείο επιχειρήσεων της μοίρας και μας λέει συγκινημένος:

«Σε λίγα λεπτά, το περίφημο ακροβατικό σμήνος της Αμερικανικής Αεροπορίας, οι πασίγνωστοι «SKYBLAZERS», θα προσγειωθούν στο αεροδρόμιο μας και προς το μεσημέρι θα εκτελέσουν επίδειξη, την οποία θα παρακολουθήσουν πολλοί επίσημοι κι όλο το προσωπικό της μονάδας».

Πράγματι μετά από λίγα λεπτά πέντε αεροσκάφη F-84Ε, βαμμένα με τα χρώματα της Αμερικανικής σημαίας, προσγειώθηκαν στο αεροδρόμιο μας. Οι διάσημοι «SKYBLAZERS» είχαν φθάσει. Από τις 10 π.μ. άρχισαν να καταφθάνουν οι επίσημοι. Υπουργοί, Πτέραρχοι, Στρατηγοί, Σμήναρχοι και μέλη ξένων στρατιωτικών αποστολών.

Στις 11:00 και τα πέντε ατσάλινα πουλιά της Αμερικανικής Αεροπορίας, απογειώνονται το ένα πίσω από το άλλο και μέσα σε ελάχιστα δευτερόλεπτα εμφανίζονται τα τέσσερα από αυτά μπροστά από τον πύργο ελέγχου, στην ταράτσα του οποίου βρίσκονται οι επίσημοι.

Είναι σε σχηματισμό BOX, το ακροπτερύγιο του ενός απέχει ελάχιστα εκατοστά από το ακροπτερύγιο του άλλου, και δίνουν την εντύπωση ότι είναι καρφωμένα σε μια σανίδα.

Κάποια στιγμή αρχίζουν να εκτελούν όλα μαζί κλειστή στροφή στα 100 πόδια, να περιστρέφονται, ν’ ανακυκλώνουν, να οριζοντιώνονται στα 50 πόδια και μετά ν’ ανεβαίνουν κάθετα στους ουρανούς, ν’ αλλάζουν σχηματισμό και πάλι να περιστρέφονται και ν’ ανακυκλώνουν.

Την ίδια στιγμή το πέμπτο αεροσκάφος περιστρέφεται μέσα στον κύκλο της ανακυκλούμενης τετράδας κι ανακυκλώνει μέσα στον κύκλο περιστροφής των άλλων. Το θέαμα είναι συγκλονιστικό.

Οι ελιγμοί των «SKYBLAZERS» είναι τέλειοι. Η ταυτόχρονη διασταύρωση των τεσσάρων αεροσκαφών σε ύψος 4-10 μέτρων σε γεμίζει δέος, σε κάνει να αισθάνεσαι τόσο μικρός, τόσο ασήμαντος.

Η ψυχή των Ελλήνων αεροπόρων θεριεύει, η καρδιά τους πάλλεται, γεμίζει από συναισθήματα πρωτόγνωρα, και μια σκέψη κυριαρχεί στο μυαλό όλων:

«Γιατί αυτοί κι όχι εμείς; αφού αυτοί μπορούν, θα μπορέσουμε κι εμείς μια μέρα, πολύ κοντινή, να δείξουμε στους Έλληνες, αλλά και στους ξένους, ότι ο Έλληνας αεροπόρος, αυτός ο πρώτος πολεμιστής των ουρανών, μπορεί να είναι ίδιος, αν όχι και καλύτερος, από πάρα πολλούς».

Για πολλές μέρες μετά από τη μεγαλειώδη εκείνη επίδειξη των «SKYBLAZERS» η ψυχή όλων μας ήταν γεμάτη από τα πρωτόγνωρα συναισθήματα που μας δημιουργήθηκαν τότε.

Όλες μας οι συζητήσεις περιστρέφονταν γύρω στο πώς εκτελούσαν τους μετασχηματισμούς με τόση ταχύτητα και ακρίβεια, πώς εκτελούσαν τη διασταύρωση με τέτοιο συντονισμό και σε τόσο μικρό ύψος και άλλα.

Η εντατική όμως εκπαίδευση και η προετοιμασία της μοίρας για μεταστάθμευση στην πρώτη Πτέρυγα Μάχης, την 110 ΠΜ, σιγά αλλά σταθερά, μας έκαναν να κρύψουμε τα συναισθήματα μας, να καταχωνιάσουμε τις περίεργες σκέψεις μας στα κατάβαθα της ψυχής μας και ν’ αφοσιωθούμε στις απαιτήσεις του παρόντος.

Η μεταστάθμευση της πρώτης Ελληνικής πολεμικής μοίρας με αεριωθούμενα αεροσκάφη πραγματοποιήθηκε τις πρώτες ημέρες του Δεκέμβρη του 1952.

Σκληρός ο χειμώνας 1952-1953. Το κρύο αφόρητο, οι εγκαταστάσεις της μοίρας ατελείς, αν όχι απαράδεκτες.

Υπνοδωμάτια για το Ιπτάμενο και Τεχνικό προσωπικό ελλιπή. Μένουμε ανά τρεις και τέσσερις χειριστές σε κάθε μικρό δωματιάκι, χωρίς θέρμανση, χωρίς βασικές ευκολίες.

Βάζουμε πίσσα στις λαμαρινοκατασκευές των εγκαταστάσεων της μοίρας για να σταματήσουμε τα νερά της βροχής που πλημμυρίζουν το γραφείο επιχειρήσεων, την αίθουσα ενημέρωσης και την αποθήκη αεροπορικού υλικού.

Η εκπαίδευση του πολεμικού σταδίου των χειριστών της μοίρας συνεχίζεται με συνεχώς αυξανόμενο ρυθμό. Πετάμε από τις επτά το πρωί ως τις δώδεκα το βράδυ.

Με το τέλος της ανοίξεως του 1953 όλοι οι χειριστές της μοίρας είναι πλήρως ετοιμοπόλεμοι. Η πρώτη Ελληνική μοίρα αεριωθουμένων αεροσκαφών F-84G, η 337 ΜΔ/Β είναι πανέτοιμη να υπερασπίσει την πατρίδα μας, αν και όπου χρειαστεί.

 

Η ιδέα για την δημιουργία ακροβατικού σμήνους

Τα όνειρα και τα συναισθήματα που είχε δημιουργήσει η μεγαλειώδης εκείνη επίδειξη των «SKYBLAZERS» το 1952, φαίνεται ότι δεν εγκατέλειψαν ποτέ το διοικητή της μοίρας μας, τον αείμνηστο Επισμηναγό τότε Κ. ΚΟΚΚΑ, τον αεροπόρο, τον ιδαλγό εκείνον που κάθε βράδυ, μετά τις πτήσεις, στο μπαρ της λέσχης αξιωματικών Λαρίσης, όταν ήθελε να μας προσφέρει κονιάκ κι εμείς αρνιόμαστε μας έλεγε:

«Πιείτε βρε μπάσταρδοι. Δεν ξέρετε ότι ο αεροπόρος το ένα πόδι το έχει στον τάφο και το άλλο πρέπει να το έχει στο καμπαρέ;».

Έτσι μετά το πέρας της πολεμικής εκπαίδευσης όλων των χειριστών της μοίρας, άρχισε με μισόλογα στην αρχή και καθαρά και επίμονα στη συνέχεια να τονίζει στους προϊσταμένους του την ανάγκη συγκρότησης Ελληνικού ακροβατικού σμήνους.

Δυστυχώς όμως, όχι μόνο χτυπούσε στου κουφού την πόρτα, αλλά εδέχετο και απειλές στην περίπτωση που θα προέβαινε σε οποιαδήποτε ενέργεια συγκρότησης τέτοιου σμήνους.

Ο άνθρωπος, ο αεροπόρος όμως, που άφησε ανεξίτηλα ίχνη στην ιστορία της σύγχρονης Πολεμικής μας Αεροπορίας για τη λεβεντιά και την αξιοσύνη του, πίστευε στην αξία των Ελλήνων αεροπόρων.

Ήταν παθιασμένος με την αεροπορική ιδέα, και γνωρίζοντας την αξία που θα είχε η διάδοση του αεροπορικού πνεύματος στον Ελληνικό λαό, αποφάσισε ΜΟΝΟΣ του, και εν γνώσει όλων των εις βάρος του πιθανών συνεπειών, τη συγκρότηση ακροβατικού σμήνους.

Επέλεξε με κάθε δυνατή μυστικότητα σαν τακτικά μέλη του ακροβατικού σμήνους τους τότε Υποσμηναγό Ι. ΣΤΥΛΙΑΝΑΚΗ και Ανθυποσμηναγούς Δ. ΔΑΜΑΣΚΟ και ΕΜ. ΠΑΠΑΔΗΜΗΤΡΟΠΟΥΛΟ και σαν εφεδρικό τον τότε Ανθυποσμηναγό ΣΤ. ΦΙΡΦΙΡΙΩΝΗ και μετά από λεπτομερές πρόγραμμα άρχισε την εκπαίδευση.

Η εξάσκηση γινόταν μακριά από το αεροδρόμιο της Λαρίσης κρυφά, όχι μόνο από τα μάτια των προϊσταμένων του, αλλά κι από τους άλλους χειριστές της μοίρας του.

Η απογείωση των αεροσκαφών του ακροβατικού σμήνους δεν έγινε ποτέ σαν τετράδα, αλλά είτε κατά ζεύγη είτε μεμονωμένα και η συνάντηση τους γινόταν σε απομακρυσμένες περιοχές.

Μ’ αυτόν τον τρόπο, με τέτοιες προφυλάξεις, έγινε κατορθωτό το κατά πολλούς ακατόρθωτο.

Η πρώτη δημόσια εμφάνιση

Την άνοιξη του 1954 το πρώτο ακροβατικό σμήνος ήταν πανέτοιμο να εμφανιστεί στους Ελληνικούς ουρανούς και να καταπλήξει τους Έλληνες. Ν’ αποδείξει ότι οι Έλληνες αεροπόροι και θέλουν και μπορούν.

Αλλά ποιος θα έλεγε το μεγάλο ΝΑΙ; Ποιος θα ενέκρινε την επίσημη καθιέρωση, την έναρξη των επιδείξεων του πρώτου ακροβατικού σμήνους στην ιστορία της αεροπορίας μας;

Κανείς δεν αναλάμβανε την ευθύνη. Κανείς δεν πίστευε. Όλοι ήταν ΘΩΜΑΔΕΣ. Αφού λοιπόν οι προϊστάμενες αρχές δεν τολμούσαν να πουν το μεγάλο ναι, το είπε ΜΟΝΟΣ του ο σεμνός, ο υπερήφανος, ο αείμνηστος εκείνος ΑΕΡΟΠΟΡΟΣ που ονομαζόταν Κ. ΚΟΚΚΑΣ.

Αρχή καλοκαιριού 1954. Ο τότε Υπουργός Π. ΚΑΝΕΛΛΟΠΟΥΛΟΣ έφθανε στη Λάρισα για επίσημη επίσκεψη της 110 ΠΜ.

Ο Επισμηναγός Κ. Κόκκας εισηγήθηκε στους προϊσταμένους του ένα σμήνος αεροσκαφών της 337Μ Δ/Β να εκτελέσει διελεύσεις προς τιμήν του κ. Υπουργού, μετά την προσγείωσή του.

Η εισήγηση εγκρίθηκε. Το σμήνος, με αρχηγό τον Κ. Κόκκα, απογειώνεται. Ο Υπουργός, οι Αρχηγοί ΓΕΑ και 28 ΑΤΑ και άλλοι ανώτατοι και ανώτεροι αξιωματικοί, περιμένουν να δουν το σμήνος να εκτελεί διελεύσεις κατά τα καθιερωμένα.

Σε ελάχιστο χρόνο μετά την απογείωση και σε πολύ χαμηλό ύψος, το σμήνος εμφανίζεται μπροστά στα μάτια των επισήμων σε σχηματισμό ΒΟΧ εκτελώντας μια πλήρη κλειστή στροφή 360 μοιρών.

Οι επίσημοι απορούν, ο ένας κοιτάζει τον άλλον. Είναι έτοιμοι να ρωτήσουν τι κάνει ο Κόκκας, αλλά δεν προλαβαίνουν.

Τα τέσσερα ατσάλινα πουλιά αρχίζουν να περιστρέφονται, ν’ ανακυκλώνουν, να μετασχηματίζονται, τη μια στιγμή να γλύφουν το έδαφος και την άλλη να ορμούν κατακόρυφα στο γαλάζιο ουρανό.

Όλοι μένουν εκστατικοί, γεμάτοι δέος αλλά και υπερηφάνεια. Η επίδειξη είναι τέλεια.

Οι ακροβατικοί ελιγμοί άριστοι, η συνεκτικότητα των αεροσκαφών απρόσμενη και τέλος η διασταύρωση και των τεσσάρων αεροσκαφών, που ήρθαν από τέσσερις διαφορετικές κατευθύνσεις, τόσο ταυτόχρονη, που κανένα μάτι δεν μπόρεσε να διακρίνει την ελάχιστη διαφορά χρόνου. Μετά από λίγο τα τέσσερα παλικάρια προσγειώνονται.

Οι επίσημοι κοιτάζουν τώρα επίμονα ο ένας τον άλλον. Θέλουν να ρωτήσουν, να μάθουν, αλλά κανείς δεν τολμά. Τη σιωπή σπάζει ο Υπουργός.

Στρέφεται στον Αρχηγό Αεροπορίας, τον Αντιπτέραρχο Εμ. Κελαϊδή, και όλο χαμόγελα λέει: «Μπράβο, κύριε Αρχηγέ. Η έκπληξη ήταν υπέροχη.

Είμαι υπερήφανος για τους αεροπόρους μας. Θερμά συγχαρητήρια».

Το «ΜΠΡΑΒΟ» του Υπουργού και η άψογη εμφάνιση του ακροβατικού σμήνους, ήταν η επίσημη έγκριση αναγνώρισης και αποδοχής ενός χρόνου κόπου, θυσιών και ποταμού ιδρώτα, που έχυσαν εκείνα τα λεβεντόπαιδα, που οι γεμάτοι ενθουσιασμό παριστάμενοι επίσημοι, Αξιωματικοί, Υπαξιωματικοί και Σμηνίτες βάφτισαν «ΚΑΡΕ ΤΩΝ ΑΣΣΩΝ».

Η επίδειξη αυτή, η πρώτη ενώπιον θεατών, ήταν η αρχή μιας θαυμαστής παρουσίας του «ΚΑΡΕ ΤΩΝ ΑΣΣΩΝ» για τέσσερα ακόμα χρόνια στους γαλάζιους ουρανούς της πατρίδας μας και στους γκρίζους ουρανούς της Δυτικής Ευρώπης.

Ο Ελληνικός λαός θαύμασε τους αεροπόρους του. Το αεροπορικό πνεύμα, που ήταν σχεδόν άγνωστο μέχρι τότε στην Ελλάδα, διαδόθηκε από τη μια γωνιά της στην άλλη.

Οι Ελληνικές κυβερνήσεις εκμεταλλεύτηκαν στο έπακρον το «ΚΑΡΕ ΤΩΝ ΑΣΣΩΝ» κατά τις επισκέψεις στη χώρα μας υψηλών προσώπων ξένων χωρών.

Το 1958, το πρώτο ακροβατικό σμήνος, με αρχηγό πλέον τον τότε Επισμηναγό Ι. Στυλιανάκη και χειριστές τους Δ. Δαμάσκο, Εμ. Παπαδημητρόπουλο και Στ. Φιρφιριώνη, έλαβε μέρος στις αεροπορικές επιδείξεις του Βελγίου στις οποίες συμμετείχαν όλα τα ακροβατικά σμήνη των χωρών μελών του ΝΑΤΟ.

Η επίδειξη των Ελλήνων ΑΣΣΩΝ ήταν τόσο πετυχημένη, με αποτέλεσμα να καταλάβουν τη δεύτερη θέση στην ανεπίσημη βαθμολογία και να προκαλέσουν τα πιο κολακευτικά σχόλια των επισήμων και του διεθνούς τύπου.

Το περιοδικό FLIGHT έγραψε τότε: «Η ακρίβεια, η σταθερότητα και η καλλιτεχνικότητα των ελιγμών του Ελληνικού ακροβατικού σμήνους ήταν εξαιρετικές».

Το «ΚΑΡΕ ΤΩΝ ΑΣΣΩΝ», το πρώτο Ελληνικό ακροβατικό σμήνος στην ιστορία της πολεμικής μας αεροπορίας, αφού επί τέσσερα ολόκληρα χρόνια έδρεψε δάφνες και συνέβαλλε τα μέγιστα στη διάδοση και ανάπτυξη του αεροπορικού πνεύματος, έπρεπε να παραδώσει τη σκυτάλη σε άλλους, οι οποίοι θα χρησιμοποιούσαν πιο σύγχρονα αεροσκάφη και οι οποίοι ήταν ήδη πανέτοιμοι.

Έτσι, τον Ιούλιο του 1958, μετά την επιστροφή του από τις επιδείξεις του Βελγίου, το «ΚΑΡΕ ΤΩΝ ΑΣΣΩΝ» έπαυσε να υπάρχει.

*Το ιστορικό αυτό δοκίμιο με τίτλο «Το ξεπέταγμα των αετών» φιλοξενείται στημν ιστοσελίδα της Πολεμικής Αεροπορίας. Δημοσιεύτηκε για πρώτη φορά σε συνέχειες στη διμηνιαία εφημερίδα «Φωνή Αποστράτων Αξιωματικών Αεροπορίας», του «Πανελληνίου Συνδέσμου Αποστράτων Αξιωματικών Αεροπορίας», στον οποίο ο συγγραφέας διατέλεσε αντιπρόεδρος.

Το έργο αυτό αναφέρεται στην ιστορία και τη δράση των Ελληνικών Ακροβατικών Σμηνών που συγκροτήθηκαν κατά καιρούς στην Πολεμική μας αεροπορία, από το 1954 μέχρι το 1967, καθώς επίσης και στους Έλληνες Αεροπόρους που πρωταγωνίστησαν κι δόξασαν τα Ελληνικά φτερά, σ’ όλα τα μήκη και πλάτη του δυτικού κόσμου.

Γραμμένο από τον Ανδρέα Φραγκοπανάγο, τον αεροπόρο που για δέκα σχεδόν ολόκληρα χρόνια ήταν αρχικά βασικό στέλεχος και στη συνέχεια αρχηγός όλων σχεδόν των ακροβατικών σμηνών της Πολεμικής μας Αεροπορίας, το έργο παίρνει πολλές φορές τη μορφή αυτοβιογραφίας του συγγραφέα, χωρίς όμως αυτό να μειώνει στο ελάχιστο την ιστορική αξία του πονήματος. Το έργο αυτό αποτελεί μια ακόμα προσφορά του μεγάλου αυτού αεροπόρου στην ιδέα της Πολεμικής μας Αεροπορίας που τόσο πολύ αγάπησε και εκτίμησε, είναι δε βέβαιο ότι θα αποτελέσει πολύτιμο βοήθημα για τον ιστορικό που θα θελήσει ν’ ασχοληθεί μ’ αυτό το θέμα.

Για την έκδοση του ιστορικού δοκιμίου «Το ξεπέταγμα των αετών» συνέβαλλε, τόσο ο Πανελλήνιος Σύνδεσμος Αποστράτων Αξιωματικών Αεροπορίας, όσο και πολλοί βετεράνοι Αξιωματικοί που είχαν διατελέσει κατά καιρούς μέλη των Ελληνικών Ακροβατικών Σμηνών.

 

Πηγή: Army Voice.gr