Ο Ζώης Καπλάνης γεννήθηκε το 1736 στο Γραμμένο της Ηπείρου.
Σε πολύ μικρή ηλικία μένει ορφανός και από τους δύο γονείς του και τολμά μόνος του έπειτα από πολύ πόνο και κόπο, πεζοπορώντας, να φτάσει στην πόλη των Ιωαννίνων, αναζητώντας καλύτερο μέλλον. Εκεί φιλοξενείται από συγγενείς του, οι οποίοι ασχολούνταν με την τέχνη της γουνοποιίας .
Ο μικρός Ζώης εργάζεται σκληρά δίπλα τους την ημέρα και το βράδυ παρακολουθεί νυχτερινά μαθήματα.
Αργότερα παίρνει τον δρόμο της ξενιτιάς για το Βουκουρέστι της Ρουμανίας, όπου εργάζεται με τιμιότητα και αφοσίωση σε έναν γνωστό για εμπορικές του δραστηριότητες Έλληνα , τον Χατζηνίκο .
Ο Χατζηνίκος εκτιμά τις αρετές του νεαρού Καπλάνη και σύντομα τον διορίζει γραμματέα του και αργότερα συνεταίρο στις εμπορικές του δραστηριότητες στην Μόσχα. Έτσι εγκαθίσταται στην Μόσχα , όπου στην συνέχεια μόνος του πλέον συνεχίζει να ασχολείται με το εμπόριο, δημιουργώντας μια μεγάλη περιουσία .
Οι κακουχίες της ζωής του από την μια και η απόκτηση περιουσίας μετά κόπων και βασάνων από την άλλη , δημιουργούν στον Καπλάνη συναισθήματα βαθιάς και ανιδιοτελούς προσφοράς τόσο προς τον συνάνθρωπό του όσο και προς το ΄Εθνος.
Καταθέτει αρχικά χρήματα στο Αυτοκρατορικό Ορφανοτροφείο Μόσχας, οι τόκοι των οποίων δωρίζονται στο Νοσοκομείο Ιωαννίνων. Αναλαμβάνει τα έξοδα συντήρησης και διδακτηρίων της άπορης Μαρουτσικής Σχολής στην ίδια πόλη και δημιουργεί νέο κτίριο, πιο ευρύχωρο με σύγχρονη βιβλιοθήκη, το οποίο αργότερα παίρνει το όνομά του(Καπλάνειος Σχολή).
Ταυτόχρονα θέτει την ίδια Σχολή υπό την κηδεμονία της Εκκλησίας, κατοχυρώνοντάς την με πατριαρχικό συγγίλιο .
Καταθέτει εφάπαξ οικονομική βοήθεια στη Μεγάλη του Γένους Σχολή, συντηρώντας παράλληλα πλήθος εκκλησιών και Μοναστηριών.
Με την διαθήκη του , στις 15 Αυγούστου 1806, ορίζει να κατατεθούν «αιωνίως» χρηματικά ποσά για να προικίζονται τα άπορα κορίτσια από τα χωριά Γραμμένο και Τζιουντίλα ( σημερινό Ζωοδόχος) όπως και να συντηρούνται οι άποροι και οι κατατρεγμένοι των ίδιων χωριών.
Επίσης διέθεσε χρήματα για τους φυλακισμένους της πόλης των Ιωαννίνων και την χρηματοδότηση των περίφημων εκκλησιαστικών σχολών της Πάτμου και της Αθωνιάδος του Αγίου Όρους.Όρισε ακόμη να προικίζονται άπορα κορίτσια των Ιωαννίνων, ενώ ένα σεβαστό ποσό κατατέθηκε για την χρηματοδότηση του Νοσοκομείου της Νίζνας της Ρωσίας.
Πέθανε το 1806 σε ηλικία 70 ετών και δίκαια χαρακτηρίστηκε ως Εθνικός Ευεργέτης.
.
