Επιστολικό δελτάριο. Διαστ. 133Χ90 χιλ.
Απεικονίζεται η επιτυχημένη απόβαση του ναυτικού αγήματος στο Κοντάρι της Χίου με την υποστήριξη του Ελληνικού ναυτικού.
Επάνω δεξιά ο Παύλος Κουντουριώτης, έχοντας πλάι του χάρτη της περιοχής.

.
(Οι επιχειρήσεις απελευθερώσης της Χίου άρχισαν 11/12/1912 και ολοκληρώθηκαν 20/12/1912)

Στις 11 Νοεμβρίου του 1912 ο Ελληνικός στόλος, αποτελούμενος από 3 καταδρομικά το «Μακεδονία», το «Εσπερία» και το «Αρκαδία», 2 αντιτορπιλικά το «Νέα Γενεά» και το «Κεραυνός» και 3 μεταγωγικά το «Πατρίς», το «Σαπφώ»και το «Εριέττα» με 2.500 στρατιώτες, φτάνει στο λιμάνι της Χίου.

Οι Χιώτες υποδέχθηκαν τον Ελληνικό στόλο χαρούμενοι και σίγουροι για την απελευθέρωσή τους από της Τούρκους. Τότε από το καταδρομικό «Μακεδονία» αποβιβάστηκε στο νησί αντιπροσωπία, για να διαπραγματευτεί την παράδοση του νησιού. Ο στρατιωτικός διοικητής του νησιού Ζιχνύ Μπέης, αρνείται να το παραδώσει, υπολογίζοντας πως θα δοθεί βοήθεια από τη Μικρά Ασία και δηλώνει ότι θα το υπερασπιστεί μέχρι τέλους.

.

Επιστολικό δελτάριο. Από την απελευθέρωση της Χίου. Διαστ. 142Χ92 χιλ.
Απεικονίζεται η επιτυχημένη απόβαση του ναυτικού αγήματος και του Ελληνικού στρατού στο Κοντάρι της Χίου.

.

Έτσι, οι Έλληνες αποβίβασαν στο Κοντάρι (βρίσκεται στην περιοχή του σημερινού αεροδρομίου) 3 Τάγματα πεζικού και μία ορεινή πυροβολαρχία με αρχηγό το συνταγματάρχη, Νικόλαο Δελαγραμμάτικα.

Την πρώτη ημέρα ο Ελληνικός στόλος είχε δύο νεκρούς, τον Εμμανουήλ Ποθητό και τον Ιωάννη Χρυσολωρά. Την επόμενη ημέρα καταλαμβάνεται η πόλη της Χίου και οι Τούρκοι υποχωρούν και συγκεντρώνονται στον Κορακάρη.

Οι συγκρούσεις συνεχίζονται και σταδιακά καταλαμβάνονται τα Καμπόχωρα και ο Άγιος Γεώργιος Συκούσης. Στην μάχη του Αίπου σκοτώνονται ο Νικόλαος Ρίτσος και ο Ιωάννης Παστρικάκης.

Οι μάχες συνεχίστηκαν και διήρκεσαν 40 ημέρες. Στις 20 Δεκεμβρίου οι Τούρκοι, με έναν αξιωματικό τους διεμήνυσαν ότι επιθυμούν να παραδοθούν. Την επόμενη ημέρα ο Ζιχνύ Μπέης υπογράφει την παράδοση του νησιού, εγκαταλείποντας δεκάδες πυροβόλα, πυρομαχικά και τρόφιμα.

Οι αιχμάλωτοι ήταν 2.044 άτομα τα οποία μεταφέρθηκαν στην Πελοπόννησο εκτός από τους τραυματίες που μεταφέρθηκαν στο Τσεσμέ. Γεγονός παραμένει ότι οι Χιώτες δεν πείραξαν τους Τούρκους που έφευγαν.

.

Επιστολικό δελτάριο. Διαστ. 136Χ86 χιλ.
Αμέσως μετά την απελευθέρωση της Χίου, υψώθηκε η Ελληνική σημαία από ναυτικό άγημα μέσα σε πανηγυρισμούς των Ελλήνων στρατιωτών.

. 

Πηγή: Ιστορική Συλλογή Βαλκανικών Πολέμων