Αυτός ο πόλεμος έληξε καταστροφικά για την Αυτοκρατορική Ρωσία. Κατά την ναυμαχία στην περιοχή της TSUSHIMA (από την οποία έλαβε την ονομασία της η ναυμαχία) στις 27-28 Μαΐου 1905, η Δεύτερη Μοίρα του Ειρηνικού (πρώην Στόλος της Βαλτικής) του Ρωσικού Ναυτικού έκανε την τελευταία εξόρμηση να φθάσει στη ναυτική βάση του Βλαδιβοστόκ όπου θα ήταν ασφαλής, δεδομένου ότι η βάσις του PORT ARTHUR είχε καταληφθεί από τους Ιάπωνες το 1905.
Η Ρωσική Μοίρα είχε περάσει ένα δυστυχισμένο ταξίδι από την άλλη πλευρά του κόσμου με αποτέλεσμα μία καταστροφική ήττα, ιστορικών διαστάσεων. Ο τελικός απολογισμός πλοίων και ανθρώπων που απωλέσθηκαν δείχνουν ότι η ήττα των Ρώσων ήταν ολοκληρωτική.
Από τα 38 Ρωσικά πλοία που ενεπλάκησαν στη ναυμαχία, μόνον 3 τελικά κατόρθωσαν να φθάσουν στο Βλαδιβοστόκ. Τα υπόλοιπα περιέπεσαν σε διάφορες καταστάσεις: ορισμένα βυθίστηκαν από τα πυρά των Ιαπώνων, ή όπως συνέβη σε μερικές περιπτώσεις αυτοβυθίστηκαν, άλλα παραδόθηκαν σε ουδέτερα λιμάνια, όπου κατεσχέθηκαν από τις κυβερνήσεις των ουδετέρων κρατών.
Συνολικά 5000 Ρώσοι Αξιωματικοί και πληρώματα απωλέσθηκαν, 7000 αιχμαλωτίσθηκαν και 1862 περιορίσθηκαν σε στρατόπεδα ουδετέρων κρατών. Στην απέναντι πλευρά μόνο 150 Ιάπωνες απωλέσθηκαν.
Χάρτης όπου απεικονίζεται η πορεία του Ρωσικού Στόλου της Βαλτικής. ΦΩΤΟ: en.wikipedia.org
Το μεγαλύτερο μέρος της ιστορίας της Ναυμαχίας της TSUSHIMA έχει εστιαστεί στην προφανή Ρωσική ναυτική αδυναμία που καθιστούσε την ήττα προβλέψιμη. Για παράδειγμα οι μεγάλες αποστάσεις επικοινωνίας μεταξύ της Βαλτικής και της Άπω Ανατολής συχνά αναφέρονταν ως πολύ σοβαρά εμπόδια, ειδικότερα σε συνδυασμό με το γεγονός ότι η Ρωσία δεν είχε αποικίες στην ενδιάμεση διαδρομή να υποστηρίξει τη Μοίρα με επισκευές, τροφοδοσία και καύσιμα (άνθρακα) στη διάρκεια του μεγάλου ταξιδιού.
Οι ποιοτικές διαφορές μεταξύ των Ρωσικών και Ιαπωνικών Στόλων, η ανώτερη ταχύτητα, θωράκιση, ταχυβολία, η τεχνολογία των Ιαπωνικών πλοίων και ο εξοπλισμός των αναφέρονται συχνά για σύγκριση. Πάντως οι περισσότερες αναλύσεις δεν λαμβάνουν υπ’ όψιν ή δίδουν ελάχιστη σημασία σε άλλες δυσκολίες που συνετέλεσαν ευθέως στην ήττα της TSUSHIMA, όπως π.χ. υπερβολική κόπωση και απώλεια ηθικού που δημιουργήθηκαν στο μακρύ ταξίδι και πάρα πολύ υποβάθμισαν την ετοιμότητα της Ρωσικής Μοίρας.
Αυτά τα προβλήματα ήσαν μέρος αυτού που ο CARL CLAUSEWITZ ονόμασε «ΤΡΙΒΕΣ» (friction) έναν όρο που χρησιμοποιούσε για να περιλαμβάνει πολλά «μικρά επεισόδια», το είδος των οποίων ποτέ δεν μπορείς να προβλέψεις, αλλά που συνολικά υποβαθμίζουν την απόδοση, έτσι ώστε πάντα δεν φθάνεις στον προσδοκώμενο στόχο φθοράς των αντιπάλου.
Με άλλα λόγια η «ΤΡΙΒΗ» (Friction) περιλαμβάνει ένα μεγάλο εύρος μικρών προβλημάτων τα οποία προστιθέμενα αποστραγγίζουν το μαχητικό πνεύμα και την ικανότητα μιας στρατιωτικής μονάδος.
Στην TSUSHIMA η «ΤΡΙΒΗ» ήλθε με την μορφή των αποτυχιών της ηγεσίας, ειδικότερα του Διοικητού της 2ας Μοίρας του Ειρηνικού, καθώς και των κακών συνθηκών διαβίωσης των αξιωματικών και πληρωμάτων στα πλοία της Μοίρας. Τα προβλήματα που εμφανίστηκαν και επιδεινώθηκαν κατά τη διάρκεια του παρατεταμένου ταξιδίου ήταν σημαντικοί παράγοντες που συντέλεσαν στην Ρωσική πανωλεθρία.
ΜΑΝΤΖΟΥΡΙΑ, ΚΟΡΕΑ και ΙΑΠΩΝΙΚΕΣ ΦΙΛΟΔΟΞΙΕΣ
Στις 8 Φεβρουαρίου 1904, έπειτα από μακροχρόνιες αυξανόμενες εντάσεις στην Βόρειο Ανατολική Ασία, η Ιαπωνία κήρυξε τον πόλεμο στη Ρωσία, αλλά ήδη ο Ναύαρχος HEIBACHIRO TOGO, αρχηγός του Ιαπωνικού στόλου, είχε ξεκινήσει νωρίτερα τις εχθροπραξίες.
Ο Ναύαρχος του Αυτοκρατορικού Ιαπωνικού Ναυτικού Tōgō Heihachirō, ο οποίος απέκτησε το προσωνύμιο «Νέλσον της Ανατολής». ΦΩΤΟ: en.wikipedia.org
Τρεις ώρες πριν την κήρυξη του πολέμου τα ιαπωνικά πολεμικά εκτέλεσαν βολές τορπιλών εναντίον Ρωσικών πλοίων αγκυροβολημένων στο PORT ARTHUR.
Το λιμάνι αυτό στην Μαντζουρία, στη βόρεια ακτή της ΚΙΤΡΙΝΗΣ ΘΑΛΑΣΣΑΣ, αποτελούσε Ρωσική βάση της 1ης ΜΟΙΡΑΣ ΕΙΡΗΝΙΚΟΥ και ήταν μία μόνο αιτία διαμάχης μεταξύ των 2 αντιμαχομένων εθνών. Άλλη αιτία ήταν η κατασκευή του Υπερσιβηρικού σιδηροδρόμου μέσω Μαντζουρίας στη ναυτική βάση του Βλαδιβοστόκ στην χερσόνησο της Καμτσάκα. Ακόμη μία τρίτη διαμάχη ήταν η υποστηριζόμενη από τη Ρωσία επιχείρηση εξορύξεως μεταλλευμάτων και δασικής ξυλείας στο βόρειο μέρος της Κορεατικής Χερσονήσου πλησίον των συνόρων της Μαντζουρίας.
Η Ιαπωνία θεωρούσε την Μαντζουρία και την Κορέα ζωτικής σημασίας για την εθνική της ασφάλεια ενώ η Ρωσία προσπαθούσε να αποκτήσει ηγεμονία και στις δύο. Τους επόμενους μήνες ο Ιαπωνικός στόλος, που είχε αποτύχει στην επίθεση κατά του PORT ARTHUR λόγω κυρίως των Ρωσικών παρακτίων πυροβολείων, προέβη σε ναυτικό αποκλεισμό του λιμανιού. Η ανικανότητα και η απροθυμία των Ρώσων να επιχειρήσουν τη διάσπαση του αποκλεισμού συνετέλεσαν στο να αποβεί επιτυχής η ιαπωνική επιχείρηση.
Η προσπάθεια του αρχηγού της 1ης Μοίρας Ειρηνικού Ναυάρχου OSIPOVICH MAKAROF να διασπάσει τον αποκλεισμό, βγαίνοντας από το λιμάνι με το θωρηκτό PETROPAVLOSK τον Απρίλιο του 1904, απέτυχε λόγω του θανάτου του Ναυάρχου, από τα Ιαπωνικά πυρά.
Ο θάνατος του αποτέλεσε πλήγμα για τη Μοίρα του Ειρηνικού και τη Ρωσία γιατί ήταν ένας πολύ ικανός και αξιόλογος αξιωματικός.
Πρόσθετα οι Ιάπωνες απέκλεισαν αποτελεσματικά και το Βλαδιβοστόκ, την δεύτερη ναυτική βάση στην Άπω Ανατολή. Το αποτέλεσμα του αποκλεισμού των 2 βάσεων κατέστησε τα πλοία του Τσάρου ΝΙΚΟΛΑΟΥ Β΄ ανίκανα να βοηθήσουν τις Ρωσικές χερσαίες δυνάμεις στην Μαντζουρία με αποτέλεσμα η Ιαπωνία να ελέγχει τις θαλάσσιες επικοινωνίες στην ΒΑ Ασία. Αντιμέτωπος με αυτήν την κατάσταση μετά τον θάνατο του MAKAROF, τον Απρίλιο του 1904, ο Τσάρος απεφάσισε να στείλει τα περισσότερα των πλοίων της Βαλτικής, που τα ονόμασε «Δεύτερη Μοίρα Ειρηνικού» να διασπάσουν τον αποκλεισμό του PORT ARTHUR και να ενισχύσουν την 1η Μοίρα. Επί κεφαλής διόρισε τον Υποναύαρχο ZINOVY PETROVICH ROZHESTVENSKY, που ήταν στο Γενικό Επιτελείο της Αγίας Πετρούπολης και τον προήγαγε σε Αντιναύαρχο, για τον πλου των 18.000 μιλίων. (Λόγω της δύσκολης προφοράς του ονόματός του στο εξής θα τον αναφέρομε ως «ΝΑΥΑΡΧΟ»).
Ενωρίς το καλοκαίρι του 1904 ο Ναύαρχος άρχισε να συγκροτεί ένα περίεργο συγκρότημα πολεμικών και βοηθητικών σκαφών στην ναυτική βάση της ΚΡΟΝΣΤΑΝΔΗΣ στον Φινλανδικό κόλπο. Η διαδικασία ήταν αργή και διακοπτόμενη από οπισθοδρομήσεις στις προσπάθειές του να καταστήσει την Μοίρα μία εκπαιδευμένη, συνεκτική και πειθαρχημένη ναυτική δύναμη.
Στις 15 Οκτωβρίου μετά από ασκήσεις και εκπαίδευση στην Κρονστάνδη (σημερινό TALLIN) η ΜΟΙΡΑ ξεκίνησε μία αργή διέλευση των στενών της Δανίας με μία ανθράκευση στο SKAGEN. Αναχώρησε από τη Βαλτική μέσω του Σκαγεράκη στις 20 Οκτωβρίου και εισήλθε στη Βόρειο Θάλασσα το πρωί της επομένης.
.
Ιαπωνική εκτύπωση σε ξύλο προς τιμήν του Ρώσου Αντιναυάρχου Makarov. ΦΩΤΟ: http://ahoy.tk-jk.net/macslog/RussiaversusJapan.TheBatt.html
ΤΟ ΠΟΡΤΡΑΙΤΟ ΤΟΥ ΝΑΥΑΡΧΟΥ
Το γεγονός ότι ο Ναύαρχος κατόρθωσε να συγκεντρώσει μία ποικιλία πλοίων, από μερικά πανάρχαια πολεμικά του στόλου μέχρι τα νέα τύπου SUVOROV θωρηκτά μαζί με βοηθητικά σκάφη όπως εφοδιαστικά, ψυκτικά για τροφοδοσία, συνεργεία, ανθρακοεφοδιαστικά καθώς και εξοπλισμένα εμπορικά με εθελοντές σε ένα επικίνδυνο ταξίδι 18.000 μιλίων θεωρείται ένα εξαιρετικό επίτευγμα. Εκτός από 2 σκάφη που επέστρεψαν στην Βαλτική από το λιμάνι NOSIBE της Μαδαγασκάρης, κανένα σκάφος δεν απωλέσθη κατά το ταξίδι παρά το γεγονός ότι η πλειονότητα των πληρωμάτων και αξιωματικών είχαν ελάχιστη ή καθόλου εμπειρία σε ωκεανοπόρα ταξίδια.
Αυτό το κατόρθωμα μπορεί να πιστωθεί στο Ναύαρχο που με τη θέληση και αποφασιστικότητα να ολοκληρώσει την εντολή που του έδωσε ο Τσάρος Νικόλαος, δηλαδή: α) να αποκαταστήσει την τιμή του Ρωσικού στόλου που η ιστορία του έχει δοξασθεί με τόσες ηρωικές προσπάθειες των συναδέλφων τους στην Άπω Ανατολή και β) να εκδικηθεί τον άφρονα εχθρό (Ιάπωνες) που βεβήλωσε την ηρεμία της Μητέρας Ρωσίας.
Αλλά όπως έχει γράψει ο CLAUSEWITZ, ένας διοικητής στον πόλεμο χρειάζεται περισσότερα από μόνο αποφασιστικότητα. Πρέπει να έχει ηγετικές ικανότητες που να έχουν αποδειχθεί από εμπειρίες, μεγάλη ετοιμότητα πνεύματος, αλλιώς μόνο η αποφασιστικότητα είναι ανίκανη να πετύχει.
Η προηγούμενη εμπειρία του Ναυάρχου δεν τον είχε προετοιμάσει για το αντικείμενο της αποστολής του, να καταστρέψει τον Ιαπωνικό στόλο και να αναλάβει τον έλεγχο της θαλάσσιας περιοχής. Δεν είχε διοικήσεις μικρές μονάδες όπως στολίσκους αντιτορπιλικών, ούτε επίσης ένα στόλο του μεγέθους της 2ης Μοίρας Ειρηνικού. Στον Ρώσο-Τουρκικό πόλεμο του 1877-88 ήταν Ύπαρχος σ’ ένα μικρό εξοπλισμένο φορτηγό που κατεδίωκε εχθρικά εμπορικά πλοία.
Ο Ναύαρχος του Ρωσικού Στόλου ZINOVY PETROVICH ROZHESTVENSKY. ΦΩΤΟ: http://uole-museum.ru/
Μοναδική του πολεμική εμπειρία στον ανωτέρω πόλεμο ήταν να «δείξει την πρύμνη του σ’ ένα θωρακισμένο Τουρκικό».
Συχνά ήταν ευέξαπτος και απερίσκεπτος, σε περιπτώσεις χειροδικούσε σε άτομα που τολμούσαν να τον πλησιάσουν. Πολλοί αξιωματικοί που ήταν στον επιτελείο του Ναυάρχου στο θωρηκτό KNYAZ SUVOROV δεν μπορούσαν να εξηγήσουν την συμπεριφορά του απέναντι, όχι μόνο στο επιτελείο του αλλά και στο πλήρωμα, ακόμη και στα υπόλοιπα πλοία εάν λόγω καιρού ή άλλης αιτίας δεν κρατούσαν τη θέση τους στο σχηματισμό. Οι σηματωροί τον έτρεμαν όποτε του ανέφεραν το σήμα, κάποτε χτύπησε τον σηματωρό με το τηλεσκόπιό του στο κεφάλι σοβαρά! Ιστορικοί συγγραφείς επίσης τον περιγράφουν σαν ένα άτομο που δεν είχε εμπιστοσύνη σχεδόν σε κανένα από τους επιτελείς του, κρατούσε έναν πολύ κλειστό κύκλο συνομιλητών και δεν ενημέρωνε τους υπευθύνους ούτε για τις προθέσεις του ούτε για υποθέσεις ρουτίνας π.χ. πού θα πάρουν καύσιμα, νερό, ταχυδρομείο κλπ.
Οι επιτελείς συζητώντας μεταξύ τους ήλπιζαν ότι τουλάχιστον πριν συναντήσουν τον Ιαπωνικό στόλο θα τους έδινε οδηγίες για τη μάχη. Φυσικά μετά από όλα αυτά και άλλα χειρότερα που θα ακολουθούσαν το ηθικό του στόλου και η ετοιμότης του ήταν κάθε άλλο, παρά αξιόμαχη.
ΕΞΕΥΤΕΛΙΣΜΟΣ ΣΤΗ ΒΟΡΕΙΑ ΘΑΛΑΣΣΑ
Πλέοντας ΝΔ προς το στενό της Μάγχης σε απόσταση περίπου 60 μιλίων από τις ακτές της Αγγλίας στην περιοχή του υφάλου DOGGER BANK όπου αλίευαν πολλά Αγγλικά αλιευτικά, νομίζοντας ότι είναι Ιαπωνικές τορπιλάκατοι, έβαλε εναντίον τους με τα πυροβόλα!!
Πράγματι είχε λάβει ανεπιβεβαίωτες πληροφορίες από Ρώσους κατασκόπους για Ιαπωνικές επιθέσεις κατά των πλοίων του και ο Ναύαρχος πιθανόν να πίστεψε ότι οι Ιάπωνες χρησιμοποιούσαν τα αλιευτικά ως κάλυψη και θα τον χτυπούσαν. Αυτό που είναι ακατανόητο, είναι ότι πίστεψε πως οι Ιάπωνες με μικρά σκάφη έφτασαν χιλιάδες μίλια να τον περιμένουν χωρίς κανείς να τους αντιληφθεί.
Όταν αντελήφθη το σφάλμα του, που μπορούσε εν μέρει να δικαιολογηθεί λόγω της εντάσεως από τις λανθασμένες πληροφορίες, αντί να σταματήσει και να προσφέρει βοήθεια στους ναυαγούς συνέχισε τον πλουν του χωρίς να αναφέρει το περιστατικό στην Αγγλία, μέσω ασυρμάτου, όταν διέπλευσε τη Μάγχη. Αποτέλεσμα ήταν οι Άγγλοι να πνέουν μένεα εναντίον του και να θέσουν τον στόλο τους σε ετοιμότητα.
Οι αντιδράσεις στην ασυλλόγιστη απόφαση του Ναυάρχου να χτυπήσει τα αλιευτικά ήσαν σφοδρές και τον ακολούθησαν σχεδόν σ’ όλο το ταξίδι. Αρχικά η Μοίρα καθυστέρησε στο VIGO της Ισπανίας 5 ημέρες, διότι δεν του έδιναν καύσιμα (ανθράκευση) μέχρι να ευρεθεί ικανοποιητική λύση για τους Άγγλους, οι οποίοι συνέχισαν να παρακολουθούν την Μοίρα μέχρι που ανεχώρησε από την Ταγγέρη και όποτε παρέπλεε Αγγλικές κτήσεις, δημιουργούσαν ανησυχία και πτώση του ηθικού των πληρωμάτων.
Οι ενοχλήσεις δεν σταμάτησαν. Οι Άγγλοι πίεσαν τους Γάλλους και Πορτογάλους να μην επιτρέψουν ανθράκευση της Μοίρας στις κτήσεις τους με αποτέλεσμα να μην εφοδιασθούν στο DAKAR, GREAT FISH BAY, ANGOLA, ΜΑΔΑΓΑΣΚΑΡΗ και CAM RANA BAY, Ινδοκίνα το σημερινό ΒΙΕΤΝΑΜ.
Όλες αυτές οι απαγορεύσεις και καθυστερήσεις ήταν φυσικό να αρχίσουν να επιδρούν αρνητικά στο ηθικό και την απόδοση στην καθημερινή ρουτίνα και πειθαρχία, παρουσιάζονταν δείγματα ανυπακοής σχεδόν καθημερινά, και εκτός από τις καθυστερήσεις, σε αρκετά λιμάνια δεν τους επέτρεπαν να αγκυροβολήσουν και έκαναν ανθράκευση εκτός προστατευμένων περιοχών.
Ένας αξιωματικός ο Μηχανικός POLITOVSKY περιγράφει τις δυσκολίες:
Δεν αγκυροβολούσαμε, μόνον οι μηχανές ήσαν «κράτει», συχνά είχαμε συγκρούσεις από άνεμο και θαλάσσια ρεύματα. Προσπάθειες να πλευρίσει το ανθρακευτικό λόγω της φουσκοθαλασσιάς προξενούσε ζημιές. Η μέθοδος αναγκαστικά ήταν πρωτόγονη, γέμιζαν σάκους με άνθρακα στο εφοδιαστικό, τους φόρτωναν σε βάρκες και τους ξεφόρτωναν σε κάθε πλοίο. Το αποτέλεσμα, μεγάλη καθυστέρηση και εξάντληση του προσωπικού. Και άλλοι παράγοντες λειτουργώντας αρνητικά επηρέασαν τη ζωή και τη διάθεση των πληρωμάτων. Όπως η τροπική ζέστη και υγρασία, τα ακατάλληλα τρόφιμα που δεν μπορούσαν να συντηρηθούν, η έλλειψη ταχυδρομείου και εξόδου στην ξηρά και άλλα.
Είχαν περάσει πάνω από 5 μήνες και ακόμη δεν είχαν πλησιάσει τον προορισμό τους περιμένοντας καύσιμα στις ακτές της Ινδοκίνας, ενώ οι συνθήκες διαβίωσης και συμπεριφοράς των επικεφαλής είχαν ουσιαστικά μηδενίσει ψυχικά και σωματικά τα πληρώματα.
Αντίθετα οι έμπειροι και ξεκούραστοι Ιάπωνες τους ανέμεναν για τη μεγάλη μάχη. Ήδη είχαν αρχίσει τροπικές αρρώστιες με ανησυχητικό αριθμό θανάτων.
Σχετικά με εκστρατείες και ναυτικές επιχειρήσεις αναφέρεται η ρήση του Ναπολέοντα ότι «ο στρατός κάνει πόλεμο με το στομάχι του» δίδοντας μεγάλη σημασία στη σωστή διατροφή των ανδρών.
Στην περίπτωση της 2ης ΜΟΙΡΑΣ ΕΙΡΗΝΙΚΟΥ η Διοικητική Μέριμνα στη Ρωσία ήταν ανίκανη, διεφθαρμένη με αποτέλεσμα ούτε η ποιότητα των τροφίμων ούτε τα ψυγεία των πλοίων να είναι κατάλληλα για το πολύμηνο ταξίδι. Ένα από τα πλοία ψυγεία λόγω συνεχών βλαβών έφθασε με άχρηστα τρόφιμα.
Περιμένοντας στη Μαδαγασκάρη εφοδιάστηκαν με ζώα για σφαγή και παροχή φρέσκου κρέατος αλλά αυτή η αλλαγή δεν κράτησε για πολύ, και άρχισαν πάλι τα παράπονα και οι αντιδράσεις.
Η έλλειψη αλληλογραφίας δημιούργησε επίσης προβλήματα. Η πρώτη αποστολή ήλθε 3 μήνες μετά την αναχώρηση, στο αγκυροβόλιο της Μαδαγασκάρης, αλλά επρόκειτο για αλληλογραφία με αποδέκτη Πανεπιστήμιο!
Η δεύτερη αποστολή ήρθε στην Ινδοκίνα, αλλά ήσαν τα γράμματα του πληρώματος που είχαν σταλεί από τη Μαδαγασκάρη προς τη Ρωσία. Τότε ένας αξιωματικός είπε: «Πως είναι δυνατόν να πολεμήσουμε τους Ιάπωνες όταν αυτοί που μας έστειλαν εδώ δεν μπορούν ούτε το ταχυδρομείο να μεταφέρουν σωστά;»
ΜΙΑ ΠΡΟΒΛΕΨΙΜΗ ΚΑΤΑΣΤΡΟΦΗ
Το γεγονός ότι η Ναυμαχία της TSUSHIMA ήταν μια ολοκληρωτική νίκη για το στόλο του Ναυάρχου TOGO αποδεικνύεται από τον υψηλό αριθμό Ρωσικών απωλειών σε άνδρες και πλοία. Επίσης η διάρκεια της συμπλοκής ήταν πολύ σύντομη.
Τα Ιαπωνικά καταδρομικά πλησίασαν την Ρωσική Μοίρα ενωρίς το πρωί της 27/5/1905 σε απόσταση εκτός βολής καθώς προχωρούσαν για το στενό της TSUSHIMA.
Ο Ναύαρχος αποφάσισε να παρατάξει τα 12 θωρηκτά σε σχηματισμό γραμμής μετώπου, ώστε να επιτεθεί στην κυρία δύναμη των Ιαπώνων κατά μέτωπον αλλά μόνο το BORODINO, το OREL και η ναυαρχίδα SUVOROV κατόρθωσαν να πραγματοποιήσουν τον ελιγμό. Τότε ακύρωσε την διαταγή και επέστρεψε στον προηγούμενο σχηματισμό γραμμής παραγωγής αλλά με τη Μοίρα σε 2 στήλες, τα 4 νεότευκτα θωρηκτά στα δεξιά και τα υπόλοιπα πλοία λίγο πρίμα και αριστερά. Η κυρία δύναμις του Ναυάρχου TOGO από θωρηκτά και θωρακισμένα καταδρομικά επλησίαζαν από τα Βορειοανατολικά και τηρώντας δυτική πορεία διεσταύρωσαν τις δύο Ρωσικές στήλες που έπλεαν προς βορράν. Στη συνέχεια ο Ιαπωνικός στόλος εκτέλεσε στροφή 180ο καθιστώντας τον σχηματισμό τους ευπρόσβλητο έως ότου όλα τα πλοία συμπλήρωσαν τη στροφή και πήραν θέση στον σχηματισμό.
Τρίπτυχο στο οποίο διακρίνεται ιαπωνική τορπιλάκατος που βάλλει κατά των ρωσικών πλοίων έξω από το Port Arthur. Δημιουργός: Toshihide Migita. ΦΩΤΟ: http://www.artelino.com/articles/toshihide-migita-russo-japanese-war.asp
Ο Ρώσος Ναύαρχος αντελήφθη το πλεονέκτημα της επίθεσης εκείνη τη στιγμή και διέταξε να αρχίσει το πυρ. Ατυχώς για τη Μοίρα οι άπειροι και νευρικοί Ρώσοι πυροβολητές ήταν γενικώς εκτός στόχου. Μερικά λεπτά αργότερα τα πλοία του TOGO ανταπέδωσαν τα πυρά αρχικά άστοχα, αλλά σύντομα με φονική ακρίβεια εναντίον των προπορευομένων θωρηκτών και του καταδρομικού OSLYABYA.
To SUVOROV στην κορυφή της στήλης και σύντομα τα υπόλοιπα ALEXANDER II, BORODINO, OREL και OSLYABYA σε λίγο χρόνο αχρηστεύθηκαν. Ο Ναύαρχος τραυματίσθηκε σοβαρά και μαζί με ορισμένα μέλη του επιτελείου του μεταφέρθηκαν στο τορπιλοβόλο ΒΟΝΥ.
Με τόσο σοβαρές απώλειες η ναυμαχία κατέληξε σε μία άναρχη συμπλοκή. Αργότερα τη νύκτα ο Υποναύαρχος ΝΙΚΟLAI NEBOGATOV στο θωρηκτό NICHOLAS I έχοντας το πρόσταγμα μετά τον τραυματισμό του Ναυάρχου, κάλεσε τα πλοία που ήταν ακόμα αξιόπλοα να τον ακολουθήσουν με πορεία βορειοανατολικά σε μία ύστατη προσπάθεια να φθάσουν στο VLADIVOSTOK.
Το ξημέρωμα της 28/5/1905 μόνο 4 πλοία συνόδευαν το NICHOLAS I. Πριν το μεσημέρι αυτή η μικρή ομάδα περικυκλώθηκε από πολύ μεγαλύτερη Ιαπωνική δύναμη και ο Ρώσος Ναύαρχος παραδόθηκε.
Ο μόνος παραμένων ανώτερος Ρώσος αξιωματικός, ο Υποναύαρχος OSKAR ENKVIST, επικεφαλής της πρώτης ομάδας καταδρομικών που δεν είχε υποστεί σχετικά σοβαρές απώλειες, λόγω κυρίως της θέσης της στο νότιο άκρο της μοίρας ανέστρεψε πορεία προς νοτιοδυτικά αργά τη νύκτα της 27/5 και βγήκε από το στενό Κορέας-Ιαπωνίας. Την νύκτα όμως Ιαπωνικές τορπιλάκατοι επιτέθηκαν στην υποχωρούσα ομάδα και το επόμενο πρωί μόνο 2 καταδρομικά ακολουθούσαν τον ENKVIST στη ναυαρχίδα του OLEG. Τελικά κατευθύνθηκαν στην ΜΑΝΙLA των Φιλιππίνων, ένα ουδέτερο λιμάνι όπου έφθασαν στις 3 Ιουνίου.
Εάν αναλογισθούμε τις δοκιμασίες και συμφορές (το FRICTION του CLAUSEWITZ) κατά το πολύ μεγάλο ταξίδι, ίσως είναι πιο αξιόλογο το ό,τι οι Ρώσοι πολέμησαν τόσο καλά όπως πολέμησαν, παρά το ό,τι νικήθηκαν τόσο πολύ εύκολα. Για παράδειγμα το πλήρωμα και αξιωματικοί του OREL αρνήθηκαν να παραδώσουν το πλοίο όταν ο υποναύαρχος ΝΕΒΟGATOV τους έστειλε σήμα να παραδοθούν και αντίθετα κατέβηκαν στο εσωτερικό του πλοίου για να το αυτοβυθίσουν. Τους πρόλαβε όμως ένα άγημα Ιαπώνων που κατέλαβε το πλοίο, τους ανέβασε στο κατάστρωμα και τους εκτέλεσε.
Το θωρακισμένο καταδρομικό ΙΖUMRUD επίσης αρνήθηκε να παραδοθεί και αυξάνοντας ταχύτητα διέσπασε τον κλοιό των Ιαπώνων που είχαν περικυκλώσει την ομάδα του NEBOGATOV. Το πλοίο προσάραξε πριν φθάσουν στο Βλαδιβοστόκ και το πλήρωμα το κατεβύθισε πριν το καταλάβουν οι Ιάπωνες.
Η Ναυαρχίδα του Ιαπωνικού Αυτοκρατορικού Ναυτικού Mikasa. Άποψη πλώρης. ΦΩΤΟ: http://www.cityofart.net/bship/mikasa.htm
Σε τελική ανάλυση πάντως τέτοιες πράξεις ηρωισμού δεν μπορούσαν να ακυρώσουν την αναπόφευκτη Ιαπωνική νίκη. Πολύ πριν φθάσει στην TSUSHIMA, η Ρωσική Μοίρα είχε ανεπανόρθωτα μειωθεί μαχητικά από τις συσσωρευμένες τριβές και μία συνέργεια ατυχιών, που συνετέλεσαν τα μέγιστα στην τραγική κατάληξή της.
Σαν επίλογο να προσθέσουμε τα υπέρ και κατά:
Η Ρωσία μια τεράστια χώρα δεν είχε ποτέ αξιόλογη ναυτική επίδοση εκτός από την εποχή του Μεγάλου Πέτρου που προσπάθησε και έβαλε τη βάση του Ρωσικού Ναυτικού. Οπωσδήποτε δεν μπορούσε να συγκριθεί την περίοδο των εξερευνήσεων με χώρες όπως Αγγλία, Ιαπωνία, Γαλλία, Ολλανδία και άλλες. Ίσως αυτό να οφείλετο και στο ότι δεν είχαν πρόσβαση σε ανοιχτή θάλασσα.
Είχαν τη Βαλτική, το χειμώνα παγωμένη, την Μαύρη Θάλασσα με τον περιορισμό των Δαρδανελίων, και το Βλαδιβοστόκ στην Ανατολή ουσιαστικά αποκομμένο από τους Ιάπωνες που ήσαν οι πλέον ικανοί ναυτικοί της Άπω Ανατολής. Το μόνο κοινό μεταξύ Ιαπώνων και Ρώσων ήταν τα απολυταρχικά καθεστώτα που τους κυβερνούσαν.
Το Περί Αλός προτείνει:
Πληροφορίες και σχετικοί χάρτες για την ναυμαχία της Tsushima (στην Αγγλική) Πιέσατε ΕΔΩ
ΡΩΣΙΚΗ ΝΑΥΤΙΚΗ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗ. Προσπαθώντας να κατανοήσουμε τη Ρωσική Ναυτική Στρατηγική. Πιέσατε ΕΔΩ
Πηγή: (άρθρο του Πλοιάρχου Shannon R. Butler U.S. NAVY (ret.), Μετάφραση-επιμέλεια: Ματθαίος Τσουπάκης, Πλοίαρχος Ε.Ν., Δημοσιεύθηκε στο περιοδικό «ΠΕΡΙΠΛΟΥΣ της Ναυτικής Ιστορίας», τ. 82, σ. 50, έκδοση Ναυτικού Μουσείου Ελλάδος, ΙΑΝ-ΜΑΡΤ 2013. Αναδημοσίευση στο Περί Αλός με την έγκριση του ΝΜΕ. Το πρωτότυπο άρθρο είναι δημοσιευμένο στο περιοδικό NAVAL HISTORY (JUNE 2012) σ.58-65.), Περί Αλός, Αβέρωφ
