Σχόλιο Ῥωμαίϊκο Ὁδοιπορικό: Εἶναι πράγματι ἀξιοθαύμαστος ὁ τρόπος ποὺ λειτουργεῖ τὸ σύστημα γιὰ νὰ πλήξει τὶς ἀξίες καὶ τὴν ἰδιοπροσωπεία τοῦ Ἔθνους μας! Μὲ προσοχή, μελέτη, σχέδιο καὶ ὀργάνωση ἀποδομοῦν μὲ "ἐπιστημοσύνη" σὲ θεσμικὴ βάση (ἀναθεώρηση τοῦ ἄρθρου 3 καὶ τοῦ προοιμίου τοῦ Συντάγματος) ὅ,τι ἱερότερο κουβαλᾶ ὁ τόπος μας: τὴν ὀρθόδοξη καὶ ἑλληνικὴ Παράδοσή του! Τὸ δυστυχέστερο πάντως εἶναι ἡ ἀνοχὴ ἢ ἀκόμα χειρότερο ἡ στήριξη πρὸς τὴν ἴδια κατεύθυνση ποὺ παρέχουν Καθηγητὲς Θεολογικῶν Σχολῶν καὶ ἀρχιερεῖς (στὸ συγκεκριμένο συνέδριο εἰσηγητὲς ἦταν καὶ οἱ Χρυσόστομος Σταμούλης, Καθηγητὴς Θεολογικῆς ΑΠΘ καὶ ὁ Μητροπολίτης Μεσσηνίας Χρυσόστομος)!
Μὲ πλούσιο προβληματισμὸ διεξήχθη ἡ συζήτηση ποὺ διοργάνωσε ἡ Ἐπιτροπὴ Διαλόγου τοῦ Ποταμιοῦ μὲ θέμα τὴν ἀμοιβαία χειραφέτηση τοῦ Κράτους καὶ τῆς Ἐκκλησίας. Κατὰ τὴ διάρκεια τῆς ἐκδήλωσης συζητήθηκαν διεξοδικὰ οἱ ἀναγκαῖες ἀλλαγὲς στὸ Σύνταγμα, ὅπως ἐπίσης οἱ διοικητικὲς καὶ οἰκονομικὲς σχέσεις Ἐκκλησίας καὶ Πολιτείας.
Ὁ καθηγητὴς Συνταγματικοῦ Δικαίου κ. Νίκος Ἀλιβιζάτος στάθηκε στὰ βήματα προόδου ποὺ ἔχει κάνει ἡ Ἐκκλησία σὲ πολλὰ ζητήματα, ἀλλὰ ἀναφέρθηκε συγκεκριμένα σὲ.... ὁρισμένους ἀκραίους κύκλους τῆς Ἐκκλησίας ποὺ ἀναβιώνουν τὸ κλίμα τῆς ἀντιπαράθεσης. Στὴ συνέχεια χαρακτήρισε «ἀνεξήγητη» τὴν πρόθεση τοῦ σημερινοῦ Ἀρχιεπισκόπου νὰ μὴν ἀντιπαρατεθεῖ μὲ αὐτὸ τὸ σκληρὸ πυρήνα τῆς Ἐκκλησίας καὶ τόνισε ὅτι τὸ Ἄρθρο 3 τοῦ Συντάγματος ποὺ ἀναφέρεται στὴν «ἐπικρατοῦσα θρησκεία» πρέπει νὰ ἀφαιρεθεῖ. Παράλληλα, μιλώντας γιὰ τὰ οἰκονομικά της Ἐκκλησίας τόνισε ὅτι οἱ δωρεὲς μὲν πρέπει νὰ ἑξαιρεθοῦν ἀπὸ τὴ φορολογία ἀλλὰ τόνισε ὅτι τὸ εἰσόδημα ἀπὸ ἐμπορικὲς δραστηριότητες πρέπει νὰ φορολογεῖται. «Εἶναι δυνατὸν ποτὲ ἐν ὀνόματι τοῦ κοινωνικοῦ ρόλου ποὺ διαδραματίζει ἡ ἐκκλησία νὰ μὴν ὑπόκεινται σὲ ὁποιαδήποτε φορολογία» ἀνέφερε χαρακτηριστικὰ καὶ προσέθεσε ὅτι δὲν πρέπει νὰ ὑπάρχει σκότος στὴ διαχείριση τῶν οἰκονομικῶν τῆς Ἐκκλησίας. Σχολιάζοντας τὴν ὑπόθεση τοῦ Βατοπεδίου σχολίασε ὅτι «Μπορεῖ νὰ θριαμβολογοῦν ὁρισμένοι γιὰ τὴν ἀθώωση τοὺς ἀλλὰ τὸ πρόβλημα εἶναι ἐκεῖ». Τέλος, ὁ κ. Ἀλιβιζάτος ἀνέφερε ὅτι θὰ πρέπει νὰ ξεχάσουμε τὴ λέξη «χωρισμὸς» στὴ συζήτηση μεταξὺ Κράτους – Ἐκκλησίας καθὼς φορτίζει τὸ κλίμα τῶν συζητήσεων καὶ νὰ μιλήσουμε γιὰ «μεταρρυθμίσεις», οἱ ὁποῖες τελικὰ θὰ ὁδηγήσουν στὸν οὐσιαστικὸ διαχωρισμό. «Ἀρκεῖ σὲ αὐτὴ τὴ πολὺ κρίσιμη στιγμὴ ὁ Ἀρχιεπίσκοπος νὰ χειραφετηθεῖ ἀπὸ τὰ βαρίδια τῶν πολὺ σκληρῶν τῆς Ἐκκλησίας τῆς Ἑλλάδος» ἀνέφερε κλείνοντας τὴν εἰσήγησή του.
Ὁ Μητροπολίτης Μεσσηνίας καὶ Καθηγητής τῆς Θεολογικῆς Σχολῆς ΕΚΠΑ κ.κ. Χρυσοστομος αναφερόμενος στὸ «σφιχταγκάλιασμα», μεταξὺ κράτους καὶ ἐκκλησίας ὅτι αὐτὸ εἶναι κάτι ποὺ «ἴσως ἐξυπηρετεῖ τὸ κράτος καὶ ὄχι τὴν Ἐκκλησία». Ὅπως εἶπε ὁ Μητροπολίτης Μεσσηνίας «ὁ ἰσχυρισμὸς ὅτι ἡ θρησκευτικὴ οὐδετερότητα τοῦ κράτους ἡ ὁποία οὐσιαστικὰ προσβλέπει στὸν θρησκευτικὸ ἀποχρωματισμό, ὁδηγεῖ σὲ μιὰ μορφὴ λαϊκοῦ κράτους, ἐν ὀνόματι τῆς θρησκευτικῆς ἐλευθερίας δὲν εἶναι δυνατὸν νὰ προβληθεῖ ὡς ἐπιχείρημα ἐπιβεβαίωσης τῆς θρησκευτικῆς ἰσότητας». Ἀναφερόμενος στὴν ἀναθεώρηση τοῦ Συντάγματος τόνισε: «Δὲν εἶναι θέμα ἰδεολογικὸ ἀλλὰ κυρίως ἐθνικό, εἶναι θέμα ἐθνικῆς ἰδιοπροσωπείας, αὐτοσυνειδησίας καὶ ταυτότητας ὅπως αὐτὰ ὑπαγορεύονται ἀπὸ τὴν ἐθνικὴ καὶ πολιτιστικὴ κληρονομιὰ τοῦ τόπου». Περιέγραψε ὡς «ὥριμο καὶ σκόπιμο» νὰ ὀργανωθεῖ ἕνας σοβαρὸς καὶ ψύχραιμος διάλογος, ἀνάμεσα στὸ κράτος καὶ τὴν ἐκκλησία, βασισμένος ὅμως στὸν ἀμοιβαῖο σεβασμὸ στὴ βαθιὰ γνώση τῆς φύσης τῶν δύο θεσμῶν καὶ στὴν πλήρη συνεκτίμηση ὅλων των ἱστορικῶν, πολιτειολογικῶν δεδομένων γιὰ τὸ ζήτημα τῶν σχέσεών τους. Τέλος, ὁ Μητροπολίτης ἀνέφερε ὅτι ὅλες οἱ κυβερνήσεις προεκλογικὰ ὑπόσχονται «χωρισμὸ» ἀλλὰ μόλις ἀναλάβουν τὴν ἐξουσία αὐτὸ τὸ ξεχνᾶνε.
Ὁ καθηγητὴς τῆς Θεολογικῆς Σχολῆς ΑΠΘ κ. Χρυσόστομος Σταμούλης ἀπὸ τὴν πλευρὰ του τόνισε ὅτι «ζοῦμε τὴν ἀπόλυτη ἔκρηξη τοῦ φονταμενταλισμοῦ γι’ αὐτὸ βλέπουμε ἀνεξήγητες κινήσεις». Στὴ συνέχεια ἐξέφρασε τὴν ἄποψη ὅτι σὲ νομοθετικὸ ἐπίπεδο ὑπάρχουν «λίγα πράγματα» στὴ σχέση Ἐκκλησίας – Κράτους καὶ τὰ προβλήματα δημιουργοῦνται ὅπου ὑπάρχουν ὑπερβάσεις ἀπὸ τὴ μιὰ ἢ τὴν ἄλλη πλευρά. Ὁ κ. Σταμούλης στάθηκε ἰδιαίτερα στὸ μάθημα τῶν Θρησκευτικῶν λέγοντας ὅτι ὅποτε ὑπῆρξαν ἀλλαγὲς στὸ μάθημα τῶν θρησκευτικῶν ἀντιδρᾶ ἡ Ἐκκλησία, ἐνῶ θὰ ἔπρεπε νὰ ἔχει ἀποκλειστικὰ συμβουλευτικὸ ρόλο. «Αὐτὸ ποὺ ἀποδέχεται σήμερα τὸ "πετροβολοῦσε" πρὶν μερικὰ χρόνια γιατί ἔχει τεράστιο πρόβλημα μὲ τὴν ἀλλαγὴ καὶ τὴν κίνηση» ἀνέφερε χαρακτηριστικά, ἐνῶ ἐπέκρινε καὶ τὴν Πολιτεία λέγοντας ὅτι δὲν ἔχει αἴσθηση τῆς πραγματικότητας καὶ γνώση τῶν προβλημάτων. Παράλληλα τόνισε ὅτι ἐντὸς κοσμικοῦ κράτους βρίσκεται καὶ ἡ Ἐκκλησία καὶ ἔκλεισε τὴν τοποθέτηση του ἀναφέροντας: «Ἃς τολμήσουμε καὶ ὡς πολιτεία καὶ ὡς ἐκκλησία μὲ εἰλικρίνεια καὶ εὐθύνη νὰ φτάσουμε σὲ οὐσιαστικὸ διάλογο γιὰ νὰ προχωρήσει ὁ τόπος».
Τελευταῖος πῆρε τὸ λόγο ὁ καθηγητὴς Κοινωνιολογίας κ. Ἀντώνης Παπαρίζος, καὶ μέλος τῆς Ἐπιτροπῆς Διαλόγου, ὁ ὁποῖος κατέθεσε τὴν εἰσήγηση τοῦ Ποταμιοῦ γιὰ τὴν δημιουργία ἑνὸς δημόσιου, μὴ κρατικοῦ, ὀρθόδοξου ὁμολογιακοῦ, θεολογικοῦ Πανεπιστημίου, μὲ τὶς ἴδιες ἀρχὲς τῶν κρατικῶν ὑπὸ τὴν κοσμοθεωρητική, ὁμολογιακή, ἀλλὰ καὶ οἰκονομικὴ εὐθύνη τῆς ἐκκλησίας, στὸ ὁποῖο θὰ μποροῦσαν νὰ ἐνταχθοῦν ἄμεσα οἱ Θεολογικὲς Σχολὲς τῶν δύο κρατικῶν Πανεπιστημίων τῶν Ἀθηνῶν καὶ τῆς Θεσσαλονίκης. «Τὸ δημόσιο αὐτὸ Ὀρθόδοξο Θεολογικὸ Πανεπιστήμιο θὰ ἀποτελέσει τὴν βάση τοῦ διαχωρισμοῦ τῆς θρησκευτικῆς ἀπὸ τὴν πολιτικὴ παιδεία, τὴν βάση τῆς ἀμοιβαίας χειραφέτησης καὶ πλήρους διάκρισης τῆς ἐκκλησίας ἀπὸ τὸ κράτος» ἀνέφερε.
Ο Μιχάλης Σταθόπουλος, πρώην Ὑπουργὸς Δικαιοσύνης, σὲ παρέμβαση του ἀναφέρθηκε στὴν αὐτονομία τῆς Ἐκκλησίας, λέγοντας ὅτι ὑπάρχουν παρεμβάσεις ἑκατέρωθεν στὴ σχέση Κράτους - Ἐκκλησίας καὶ τόνισε ὅτι μὲ τὶς παρεμβάσεις τοῦ νομοθέτη ὑπάρχει περιορισμὸς τῆς αὐτονομίας. Σὲ αὐτὴ τὴν κατεύθυνση τόνισε ὅτι ἡ Ἐκκλησία πρέπει νὰ ἐπιδιώξει τὴν παύση τῶν παρεμβάσεων τοῦ Κράτους ὥστε νὰ ἀποκτήσει μεγαλύτερη αὐτονομία. «Ἡ διάκριση νομικὸ πρόσωπο δημοσίου δικαίου καὶ νομικὸ πρόσωπο ἰδιωτικοῦ δικαίου δὲν εἶναι ἡ ὕπατη διάκριση τῶν νομικῶν προσώπων ὅπως νομίζουμε» καὶ τόνισε ὅτι θὰ πρέπει νὰ ὑπάρχει μιὰ ἄλλη κατηγορία εἰδικὰ γιὰ τὰ νομικὰ πρόσωπα τῆς Ἐκκλησίας: Ἐκκλησιαστικὰ νομικὰ πρόσωπα.
Τὴ συζήτηση συντόνισε ἠ Αθηνὰ Δρέττα.
Πηγή: Ποτάμι, Ῥωμαίϊκο Ὁδοιπορικό
