ΠΟΙΜΑΝΤΟΡΙΚΗ ΕΓΚΥΚΛΙΟΣ 2695
ΤΗΣ ΙΕΡΑΡΧΙΑΣ ΤΗΣ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ
ΠΡΟΣ ΤΟΝ ΟΡΘΟΔΟΞΟ ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΛΑΟ
Εὐλογημένε τοῦ Κυρίου Λαέ
Ἡ Ἱεραρχία τῆς Ἐκκλησίας τῆς Ἑλλάδος ἐπικοινωνεῖ μαζί σας, τούς Κληρικούς καί λαϊκούς, δηλαδή τόν Λαό τοῦ Θεοῦ, πού εἶσθε βαπτισμένοι στό Ὄνομα τοῦ Τριαδικοῦ Θεοῦ καί ἔχετε τήν δωρεά τοῦ Ἁγίου Πνεύματος καί βεβαίως ἐκδηλώνετε αὐτήν τήν πίστη σας μέ διαφόρους τρόπους, γιά νά σᾶς ἐνημερώση ἐπισήμως γιά ἕνα σπουδαῖο θέμα πού ἀπασχολεῖ αὐτές τίς ἡμέρες τόν ἔντυπο καί ἠλεκτρονικό τύπο. Πρόκειται γιά τό θέμα τοῦ τύπου τῶν νέων ταυτοτήτων καί ἰδιαιτέρως γιά τό πρόβλημα τῆς ἀναγραφῆς ἤ ἀπαλείψεως τοῦ θρησκεύματος ἀπό αὐτές. Ἡ Ἱεραρχία τῆς Ἐκκλησίας τῆς Ἑλλάδος μέ αἴσθημα εὐθύνης ἀπέναντι στόν Λαό τοῦ Θεοῦ, μέ σεβασμό στίς διαχρονικές παραδόσεις αὐτοῦ τοῦ τόπου καί μέ πίστη ἀκλόνητη στόν Θεό αἰσθάνεται τήν ἀνάγκη νά σᾶς ἐνημερώση ὑπεύθυνα καί εἰλικρινά γιά τό θέμα πού ἀνέκυψε.
1. Τίς τελευταῖες δεκαετίες ἔγινε πολύς λόγος γιά τήν ἔνδειξη τοῦ θρησκεύματος στίς ταυτότητες. Ψηφίσθηκαν σχετικοί νόμοι, ἐκδόθηκαν ὑπουργικές ἀποφάσεις, ἀλλά δέν γινόταν αὐτή ἡ ἀλλαγή στό θρήσκευμα, γιατί ἀντιδροῦσε ὁ Λαός τοῦ Θεοῦ, καθώς ἐπίσης καί πολλοί Ἕλληνες Ὀρθόδοξοι Βουλευτές στό Ἑλληνικό Κοινοβούλιο ἀντελήφθησαν τήν σοβαρότητα τοῦ θέματος καί δέν υἱοθετοῦσαν ἀλλαγές στήν ὑπάρχουσα κατάσταση. Ἡ Ἱερά Σύνοδος ἀντιμετώπισε τά θέματα μέ ὑπευθυνότητα, νηφαλιότητα, ψυχραιμία, ἀλλά καί γνώση τοῦ ἀντικειμένου καί τῶν προεκτάσεών του. Συνέστησε Εἰδική Ἐπιτροπή, ἡ ὁποία μελέτησε ὅλες τίς παραμέτρους του, ἀπέστειλε σχετικά ἔγγραφα στούς ἁρμόδιους Ὑπουργούς, ἀπέφυγε νά ἀνακινήση τό θέμα αὐτό κατά τήν προεκλογική περίοδο, πού θά εἶχε ἀσφαλῶς ἐπιπτώσεις στά πολιτικά πράγματα, εἶχε συναντήσεις μέ διαφόρους φορεῖς τῆς Πολιτείας καί ἀνέμενε νά ἀντιμετωπισθῇ εἰρηνικῶς τό ζήτημα αὐτό.
Ἀλλά καί ἡ Πολιτεία ἔδειχνε προσοχή καί ὑπευθυνότητα, παρά τίς διάφορες φωνές πού ἀκούγονταν καί τίς διαδόσεις πού ἔβλεπαν τό φῶς τῆς δημοσιότητας. Ἡ Πολιτεία ἔδωσε ἐπίσημες γραπτές καί προφορικές διαβεβαιώσεις ὅτι θά ἀντιμετωπισθῇ τό θέμα συναινετικῶς. Γιά παράδειγμα ἀναφέρουμε τήν ἀπάντηση τῆς Ὑπουργοῦ Ἐσωτερικῶν κ. Βασιλικῆς Παπανδρέου, πού δόθηκε μέ ἀφορμή τό σχετικό ἔγγραφο τῆς Ἱεράς Συνόδου, ἡ ὁποία διαβεβαίωνε τήν Ἱερά Σύνοδο ὅτι οἱ νέες ταυτότητες δέν θά «ἔλθουν σέ ἀντίθεση μέ τό θρησκευτικό αἴσθημα τῶν Ἑλλήνων πολιτῶν». καί ὄψη του τίς ἀπόψεις σας, ὅταν θά ἀρχίσει ἡ διαδικασία ἔκδοσης τῶν νέων ταυτοτήτων, ἡ ὁποία ἔχει σταματήσει λόγῳ ματαίωσης τοῦ διαγωνισμοῦ». (11-5-1999).
Παρά ταῦτα, ἐντελῶς ξαφνικά, λίγες ἡμέρες μετά τίς βουλευτικές ἐκλογές καί τόν σχηματισμό τῆς νέας Κυβερνήσεως ἐτέθη ὑπό τάπητος ἡ διαγραφή τοῦ θρησκεύματος ἀπό τίς ταυτότητες, μαζί μέ ἄλλα κρίσιμα θέματα πού προσβάλλουν τήν συνείδηση καί τό φιλότιμο τοῦ Ὀρθοδόξου Ἑλληνικοῦ Λαοῦ καί τήν μακραίωνη ζωντανή παράδοσή μας. Στήν συνέχεια διακόπηκε ὁ δίαυλος ἐπικοινωνίας τῆς Πολιτείας μέ τήν Ἐκκλησία, ἀκόμη καί ὅταν ἡ Ἱεραρχία τῆς Ἐκκλησίας, μέ νηφαλιότητα καί ψυχραιμία θέλησε νά ἐπισκεφθῇ τόν κ. Πρωθυπουργό γιά νά συζητήση μαζί του τά θέματα αὐτά. Ὅμως ἡ προσβλητική, ὄχι ἁπλῶς γιά τόν Ἀρχιεπίσκοπο ἀλλά γιά ὁλόκληρη την Ἱεραρχία τῆς Ἐκκλησίας, ἀπάντηση τοῦ Πρωθυπουργοῦ τῆς χώρας καί ἡ οὐσιαστική ἄρνησή του νά δεχθῆ ἀντιπροσωπεία τῆς Ἱεραρχίας ὄξυνε ἀκόμη περισσότερο τήν ἠλεκτρισμένη κατάσταση, ἡ ὁποία ἀσφαλῶς δέν προῆλθε ἀπό τήν πλευρά τῆς Ἐκκλησίας.
2. Ἡ Ἱερά Σύνοδος παρακολουθεῖ πάντοτε μέ ἀνύστακτο ἐνδιαφέρον ὅλα ὅσα ἔχουν σχέση μέ τά δογματικά ζητήματα καί τίς ἀλλοιώσεις τῆς παραδόσεώς μας, μάλιστα τήν σημερινή ἐποχή πού τείνει νά ἐπικρατήση ἡ λεγομένη παγκοσμιοποίηση, μέ τήν ὁποία, ἐκτός τῶν θετικῶν στοιχείων, ἐπιχειρεῖται ἡ παραθεώρηση καί ἀφομοίωση διαφόρων πολιτιστικῶν παραδόσεων, καθώς ἐπίσης ἡ Ἐκκλησία ἀσχολεῖται, ὡς πνευματική μητέρα, μέ τά διάφορα προβλήματα πού ἀπασχολοῦν τόν λαό. Ἄλλωστε, τό δόγμα ἔχει σχέση μέ τό ἦθος, καί ἡ ἐκκλησιαστική παράδοση συνδέεται μέ τίς παραδόσεις τοῦ Γένους μᾶς.
Ἀσφαλῶς, μεταξύ τῶν θεμάτων, μέ τά ὁποῖα ἀσχολεῖται ἡ Ἱερά Σύνοδος, εἶναι καί ἡ σχεδιαζομένη ἔκδοση τῶν ταυτοτήτων. Βεβαίως, ἡ ἔκδοση τῶν νέων ταυτοτήτων εἶναι θέμα τῆς Πολιτείας. Ἀλλά ὅμως καί ἡ Ἐκκλησία ἔχει βασικό λόγο γιά τό θέμα ἀφ’ ἑνός μέν γιατί ἐκφράζει τίς ἀνησυχίες πολλῶν μελῶν της, ἀφ’ ἑτέρου δέ γιατί σέ τέτοια βασικά ζητήματα πρέπει ἡ Πολιτεία νά διαλέγεται μέ ὅλους τούς φορεῖς, περισσότερο δέ μέ τήν Ἱερά Σύνοδο, πού ἐκφράζει τήν πλειοψηφία τοῦ Ἑλληνικοῦ Λαοῦ.
Τό θέμα τῶν ταυτοτήτων εἶναι ἕνα βασικό καί σπουδαῖο θέμα, δέν εἶναι μιά παρονυχίδα, διότι συνδέεται μέ τήν προσωπικότητα τῶν κατόχων τους καί γενικά μέ τίς παραδόσεις τοῦ τόπου μας. Εἶναι δέ γνωστόν ὅτι ἡ πραγματική ταυτότητα τοῦ Γένους μας δόθηκε ἀπό τά πρῶτα μετά τήν ἀπελευθέρωση Συντάγματα στήν Τροιζήνα καί στό Ναύπλιο: «Ἕλληνες εἶναι ὅσοι αὐτόχθονες τῆς Ἑλληνικῆς Ἐπικρατείας πιστεύουσιν εἰς Χριστόν». Ἡ πίστη στόν Χριστό εἶναι σημαντικό στοιχεῖο τῆς παραδόσεώς μας. Γι’ αὐτό καί ἡ Ἱερά Σύνοδος ἐπανειλημμένως στό παρελθόν ἀσχολήθηκε μέ διάφορες πτυχές τοῦ ζητήματος αὐτοῦ καί μέ ἀποφάσεις καί ἐγκυκλίους της πρός τό ποίμνιό της ἔχει καθορίσει σαφῶς τήν στάση της σχετικά μέ τά στοιχεῖα τά ὁποῖα ἀναγράφονται σέ αὐτές, μέ τήν ἔνδειξη τοῦ θρησκεύματος καί τόν τρόπο ἐκτυπώσεώς τους.
Μάλιστα τελευταία ἡ Ἱερά Σύνοδος ἐπέλεξε νά προτείνη τήν προαιρετική ἀναγραφή τοῦ θρησκεύματος ἐκφράζοντας ἔτσι τήν πίστη τοῦ Λαοῦ πού διατυπώθηκε μέ ψηφίσματα, διαμαρτυρίες, ὑπογραφές καί διασώζοντας τήν ἔκφραση τῆς ἐλευθερίας, γιατί εἶναι γνωστόν ὅτι τό δικαίωμα τῆς θρησκευτικῆς ἐλευθερίας δέν ἔχει μόνο τήν ἀρνητική πλευρά, ἀλλά καί τήν θετική του πλευρά.
Καί εἶναι γνωστόν ὅτι καμία κοινοτική ὁδηγία δέν συνιστᾶ τήν ἀπάλειψη τοῦ θρησκεύματος ἀπό τίς ταυτότητες, ἀντίθετα μάλιστα οἱ διάφορες Συνθῆκες καί ἡ ἀπάντηση τοῦ Εὐρωπαϊκοῦ Κοινοβουλίου σέ σχετικό ὑποβληθέν ἐρώτημα, ἀφ’ ἑνός μέν ὑποστηρίζουν τήν ἰδιαίτερη πολιτιστική παράδοση κάθε Κράτους, ἀφ’ ἑτέρου δέ διαβεβαιώνουν ὅτι ἀναγραφή τοῦ θρησκεύματος καί ἡ ἀναγραφή τῶν στοιχείων στίς ταυτότητες εἶναι ἔργο τῆς κάθε Πολιτείας καί ὅτι αὐτή ἡ ὑποχρεωτική ἀναγραφή τοῦ θρησκεύματος στίς ταυτότητες δέν παραβιάζει καμιά Εὐρωπαϊκή ἤ διεθνῆ σύμβαση. Ἀλλά καί στόν χῶρο μας ἀκόμη ἰσχύει ὁ νόμος 1988/1991 πού προϋποθέτει τήν ὑποχρέωση ἀναγραφῇς τοῦ θρησκεύματος καί κάθε προσπάθεια ἀλλαγῆς πρέπει νά γίνη μέ ἀπόφαση τοῦ Ἑλληνικοῦ Κοινοβουλίου πού εἶναι τό μόνο ἁρμόδιο.
3. Τό πρόβλημα, ὅμως τοῦ θρησκεύματος συνδέεται στενά καί μέ τήν ὕπαρξη τοῦ Ἑνιαίου Κωδικοῦ Ἀριθμοῦ Μητρώου, τόν «ἀποκαλυπτικό» ἀριθμό 666, τήν μαγνητική ταινία, καθώς στίς λεγόμενες ἠλεκτρονικές ταυτότητες, ὑπάρχουν διάφορες μνῆμες καί διάφορες ζῶνες, ὅπως εἶναι ἡ λεγόμενη «κρυμμένη ζώνη», μέσα στήν ὁποία διατηροῦνται στοιχεῖα, τά ὁποῖα δέν εἶναι προσβάσιμα στόν κάτοχό τους. Καί συνδέεται τό θρήσκευμα μέ τίς ἠλεκτρονικές ταυτότητες, γιατί ἐνῶ διαγράφεται γιά λόγους δῆθεν θρησκευτικῆς ἐλευθερίας ἀπό αὐτές, ἐν τούτοις εἶναι δυνατόν μαζί μέ ἄλλα εὐαίσθητα προσωπικά δεδομένα νά περιέχωνται μέσα στίς μνῆμες των ἠλεκτρονικῶν ταυτοτήτων. Πρόκειται γιά ἕνα ἠλεκτρονικό φακέλλωμα τῶν ἀνθρώπων, γιά μιά ἀρίθμηση τοῦ προσώπου, γιά μιά πνευματική ὑποτέλεια, πού διευκολύνει σαφῶς τά σχέδια τῶν ἡγετῶν πού θέλουν νά κυβερνήσουν δικτατορικά τόν.
Αἰσθανόμαστε βαθειά λύπη, γιατί τίς τελευταῖες ἡμέρες ἔγινε μιά παραπλάνηση καί παραπληροφόρηση τοῦ Ἑλληνικοῦ Λαοῦ, ἀφοῦ τό κέντρο τοῦ ἐνδιαφέροντος ἑστιάσθηκε μόνο στήν ἔνδειξη τοῦ θρησκεύματος καί παραθεωρήθηκε τό θέμα τῆς καταστρατηγήσεως τῆς προσωπικῆς ἐλευθερίας, μέ τήν σταδιακή πορεία πρός τήν ἠλεκτρονική ταυτότητα. Ἀλλά ἡ ἐλευθερία τοῦ ἀνθρώπου εἶναι θεόσδοτο χάρισμα, ἴδιον γνώρισμα τῆς προσωπικότητας τοῦ ἀνθρώπου πού τήν σέβεται καί Αὐτός ὁ ἴδιος ὁ Θεός. Μόνον ἀλαζονικοί ἄνθρωποι καταργοῦν τά ἀναφαίρετα δικαιώματα τοῦ ἀνθρώπου γιά τήν ἐλευθερία.
Τέκνα ἐν Κυρίῳ ἀγαπητά,
† ἀγῶνας πού κάνει ἡ Ἱερά Σύνοδος δέν εἶναι γιά τυπικά πράγματα, ἀλλά γιά τά μεγάλα καί ἀναφαίρετα ἀγαθά, εἶναι γιά τήν διατήρηση τῆς μακραίωνης διαχρονικῆς παράδοσης τοῦ Γένους μας, πού εἶναι ζωντανή καί ζωοποιός. Σεῖς γνωρίζετε περισσότερο ἀπό κάθε ἄλλον ὅτι ἡ παράδοση δέν εἶναι μουσεῖο, ἀλλά ἡ ζωή πού σᾶς ἐνδυναμώνει, σᾶς ἐμπνέει καί σᾶς καθοδηγεῖ στήν καθημερινή σας ζωή. Αὐτὸ δέν τό γνωρίζουν ὅσοι παραμένουν στά σαλόνια καί ἀσχολοῦνται μέ ἰδεολογίες καί δοξασίες πού εἶναι ξεπερασμένες, ἀκόμη καί σέ αὐτήν τήν Εὐρώπη. Μερικοί πού δέν ἔχουν ζυμωθῆ μέ τήν παράδοση τοῦ Λαοῦ, εἰρωνεύονται αὐτούς πού θέλουν νά ζήσουν τίς παραδόσεις τῶν προγόνων τους, λέγοντας ὅτι δέν συνδέεται ἡ ἐμμονή στήν παράδοση μέ τόν ἐκσυγχρονισμό, ἀλλά ἀγνοοῦν ὅτι ὁ ἐκσυγχρονισμός εἶναι τό νά ξεφύγη κανείς ἀπό τά στενά, ἀδυσώπητα, ξεπερασμένα καί στεγανά πλαίσια τοῦ Διαφωτισμοῦ, παρά τά μερικά θετικά στοιχεῖα πού εἶχε. Σήμερα ὁ δυτικός κόσμος ἐλευθερώθηκε ἀπό τίς ἰδέες τοῦ Διαφωτισμοῦ, καί μάλιστα ὑπάρχει μεγάλη στροφή πρός τόν πλοῦτο καί τήν ὀμορφιά τῆς Ἑλληνορθοδόξου Παραδόσεως. Σᾶς παρακαλοῦμε νά μείνετε πιστοί στήν μεταμορφωτική δύναμη τῆς ζωῆς, πού κυριαρχεῖ ζωηφόρα στόν ἐκκλησιαστικό χῶρο, καί σᾶς καλοῦμε νά συμμετάσχετε στίς εἰρηνικές διαμαρτυρίες πού ἑτοιμάζει ἡ Ἐκκλησία, στίς 14 Ἰουνίου στήν Θεσσαλονίκη καί στίς 21 Ἰουνίου στήν Ἀθήνα, ὥστε νά διαδηλώσουμε τήν πίστη μας στήν παράδοση τῶν Πατέρων μας, πού εἶναι ἡ ἐλπίδα καί ἡ ἀναγεννητική δύναμη τοῦ συγχρόνου κόσμου. Συγχρόνως σᾶς παρακαλοῦμε σέ προσευχή καί πνευματική ἐγρήγορση. Ἡ χάρις τοῦ Κυρίου ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ καί ἡ ἀγάπη τοῦ Θεοῦ καί Πατρός καί ἡ κοινωνία τοῦ Ἁγίου Πνεύματος εἴη μετά πάντων ὑμῶν.
† Ὁ Ἀθηνῶν Χριστόδουλος, Πρόεδρος
† Ὁ Μεσσηνίας Χρυσόστομος
† Κορίνθου Παντελεήμων
† Τριφυλία καί Ὀλυμπίας Στέφανος
† Κασσανδρείας Συνέσιος
† Σύρου, Τήνου, Ἄνδρου, Κέας καί Μήλου Δωρόθεος
† Αἰτωλίας καί Ἀκαρνανίας Θεόκλητος
† Θεσσαλονίκης Παντελεήμων
† Δράμας Διονύσιος
† Πατρῶν Νικόδημος
† Σιδηροκάστρου Ἰωάννης
† Ὕδρας, Σπετσών καί Αἰγίνης Ἱερόθεος
† Λαγκαδᾶ Σπυρίδων
† Πολυανῆς καί Κιλκισίου Ἀπόστολος
† Λευκάδος καί Ἰθάκης Νικηφόρος
† Καρυστίας καί Σκύρου Σεραφείμ
† Γόρτυνος καί Μεγαλουπόλεως Θεόφιλος
† Σταγῶν καί Μετεώρων Σεραφείμ
† Σισανίου καί Σιατίστης Ἀντώνιος
† Φιλίππων, Νεαπόλεως καί Θάσου Προκόπιος
† Νέας Κρήνης καί Καλαμαριάς Προκόπιος
† Νεαπόλεως καί Σταυρουπόλεως Διονύσιος
† Μεσογαίας καί Λαυρεωτικῆς Ἀγαθόνικος
† Μεγάρων καί Σαλαμῖνος Βαρθολομαῖος
† Ζιχνῶν καί Νευροκοπίου Σπυρίδων
† Μαρωνείας καί Κομοτηνῆς Δαμασκηνός
† Ἀλεξανδρουπόλεως Ἄνθιμος
† Χαλκίδος Χρυσόστομος
† Παροναξίας Ἀμβρόσιος
† Νέας Σμύρνης Ἀγαθάγγελος
† Παραμυθίας, Φιλιατῶν καί Γηρομερίου Τῖτος
† Πειραιῶς Καλλίνικος
† Ἰωαννίνων Θεόκλητος
† Περιστερίου Χρυσόστομος
† Γρεβενῶν Σέργιος
† Κεφαλληνίας Σπυρίδων
† Ζακύνθου Χρυσόστομος
† Καλαβρύτων καί Αἰγιαλείας Ἀμβρόσιος
† Τρίκκης καί Σταγῶν Ἀλέξιος
† Ἀττικῆς Παντελεήμων
† Καρπενησίου Νικόλαος
† Χίου, Ψαρῶν καί Οἰνουσσῶν Διονύσιος
† Νικοπόλεως καί Πρεβέζης Μελέτιος
† Μονεμβασίας καί Σπάρτης Εὐστάθιος
† Ἱερισσοῦ, Ἁγίου Ὄρους καί Ἀρδαμερίου Νικόδημος
† Ἠλείας Γερμανός
† Θηβῶν καί Λεβαδείας Ἱερώνυμος\
† Σερρῶν καί Νιγρίτης Μάξιμος
† Μαντινείας καί Κυνουρίας Ἀλέξανδρος
† Μηθύμνης Χρυσόστομος
† Θήρας, Ἀμοργοῦ καί Νήσων Παντελεήμων
† Ἐλευερουπόλεως Εὐδόκιμος
† Ἐδέσσης, Πέλλης καί Ἀλμωπίας Χρυσόστομος
† Ἀργολίδος Ἰάκωβος
† Κίτρους καί Κατερίνης Ἀγαθόνικος
† Φωκίδος Ἀθηναγόρας
† Διδυμοτείχου καί Ὀρεστιάδος Νικηφόρος
† Μυτιλήνης, Ἐρεσσοῦ καί Πλωμαρίου Ἰάκωβος
† Ἄρτης Ἰγνάτιος
† Λήμνου καί Ἁγίου Εὐστρατίου Ἰερόθεος
† Γουμενίσσης, Ἀξιουπόλεως καί Πολυκάστρου Δημήτριος
† Λαρίσης καί Τυρνάβου Ἰγνάτιος
† Νέας Ἰωνίας καί Φιλαδελφείας Κωνσταντῖνος
† Βεροίας καί Ναούσης Παντελεήμων
† Δρυϊνουπόλεως, Πωγωνιανῆς καί Κονίτσης Ἀνδρέας
† Ξάνθης καί Περιθωρίου Παντελεήμων
† Νικαίας Ἀλέξιος
† Ναυπάκτου καί Ἁγίου Βλασίου Ἱερόθεος
† Ἐλασσῶνος Βασίλειος
† Σάμου καί Ἰκαρίας Ευσέβιος
† Καστορίας Σεραφείμ
† Φθιώτιδος Νικόλαος
† Γυθείου καί Οἰτύλου Χρυσόστομος
† Δημητριάδος καί Ἁλμυροῦ Ἰγνάτιος
† Σερβίων καί Κοζάνης Ἀμβρόσιος
† Κυθήρων Κύριλλος
† Θεσσαλιώτιδος καί Φαναριοφερσάλων Θεόκλητος
† Καισαριανῆς, Βύρωνος καί Ὑμηττοῦ Δανιήλ
† Φλωρίνης, Πρεσπῶν καί Ἑορδαίας Θεόκλητος
Ὁ Ἀρχιγραμματεύς
Ἀρχιμ. Θεολόγος Ἀποστολίδης
Πηγή: Ἱερὰ Σύνοδος τῆς Ἐκκλησίας τῆς Ἑλλάδος, Ἐκκλησία καὶ Ταυτότητες, Ἀθήνα 2000
