Εκατομμύρια χρήστες, εκατομμύρια likes, ατελείωτες ώρες σύνδεσης στο Facebook. Μια social καθημερινότητα που για πολλούς αποτελεί ουσιαστικά εξάρτηση χωρίς να το αντιλαμβάνονται. Όπως επίσης δεν αντιλαμβάνονται πως οι συγκεκριμένες ώρες που αφιερώνουν μπροστά από τις κάθε είδους οθόνες, μπορεί να επηρεάζουν αρνητικά την πραγματική τους ζωή και ψυχολογία. Τα αποτελέσματα ακαδημαϊκών ερευνών μας αναγκάζουν να αφιερώσουμε και μερικά λεπτά ώστε να σκεφτούμε τι συμβαίνει ευρύτερα στο κόσμο του facebook αλλά και στη προσωπική μας περίπτωση πιο συγκεκριμένα.
Το συμπέρασμα στο οποίο (δυστυχώς) καταλήγουνε και οι δύο έρευνες που μπορείτε να βρείτε online*, είναι η ύπαρξη αντικειμενικής σύνδεσης ανάμεσα σε όλα όσα λαμβάνουμε από το facebook και τον δείκτη πνευματικής-σωματικής ευεξίας. Αποδεικνύεται μεθοδολογικά ότι ως παθητικοί χρήστες του πιο γνωστού κοινωνικού δικτύου, είμαστε συνολικά ευάλωτοι στον κίνδυνο να περιοριστεί η ικανοποίηση από την ζωή μας και να αναπτυχθούν αρνητικά συναισθήματα όπως ο φθόνος και η χαμηλή αυτοεκτίμηση. Ο βαθμός επιρροής σε κάθε χρήστη είναι σαφώς διαφορετικός και εξαρτώμενος από πολλούς παράγοντες, οι οποίοι έχουν να κάνουν τόσο με την ατομική προδιάθεση αλλά και με το οικογενειακό-κοινωνικό περιβάλλον. Τα δεδομένα όμως τείνουν να απεικονίζουν μια συνολική κατάσταση χωρίς ισορροπία, όπου η πλάστιγγα γείρει είτε προς μια νέα μορφή μιζέριας, είτε προς μια νέα φάση ικανοποίησης του ναρκισσισμού ορισμένων.
Η «ορθή χρήση» του facebook (αν μπορεί να σταθεί ένας τέτοιος όρος) και η ισορροπία μεταξύ αληθινής και διαδικτυακής ζωής, φαίνεται να είναι δύσκολα επιτεύξιμοι στόχοι για εκατομμύρια χρήστες. Εξαιρέσεις μπορείς να πεις στον κανόνα που θέλει το facebook να αποτελεί όλο και περισσότερο ένα μέσο διασποράς άχρηστων πληροφοριών, υποσυνείδητου φθόνου για τις εικόνες που δημοσιεύουν οι friends και φυσικά εντυπωσιακή «πασαρέλα» όλων εκείνων που επιδιώκουν να εκθέσουν την real ή fake ζωή τους. Εκείνων που καταβάλουν μεγάλη προσπάθεια ώστε να φτάσει το ΕΓΩ τους σε κάθε οθόνη υπολογιστή, κινητού και tablet, ευχαριστώντας το facebook για κάθε like. Των facebook stars όπως νομίζουν, που βρήκαν όση δημοσιότητα δεν έχουν βρει ακόμη στο STAR Channel. Και πάντα στην άλλη πλευρά όπως είπαμε, εκείνοι που «καταπίνουν» αμάσητο ότι περιεχόμενο συναντάνε και μετατρέπουν τις επιλεγμένες δημοσιεύσεις των άλλων σε αιτία φθόνου και μη ικανοποίησης από την δική τους (offline) ζωή.
Κάπου ανάμεσα στα παραπάνω υπάρχει και μια μερίδα ισορροπημένων χρηστών που μάλλον επιβεβαιώνει πως ο χαμένος χρόνος, ο μίζερος φθόνος και ο ναρκισσισμός είναι οι κανόνες του facebook το 2014. Μπορείς να πεις βέβαια πως το δημιούργημα του Mark Zuckerberg κλείνοντας 10 χρόνια ζωής, έχει προσαρμοστεί απόλυτα στις κοινωνίες στις οποίες κυρίως απευθύνεται. Η εμπειρία μιας δεκαετίας κάνει πιο εύκολο το έργο της εταιρείας, ώστε να κρατά τόσα εκατομμύρια χρήστες συνδεδεμένους, ευάλωτους στην εξάρτηση και υπό προϋποθέσεις δυστυχισμένους. Sorry ξέχασα. Είπαμε πως κάποιοι δεν νιώθουν μιζέρια αλλά την έξαψη των likes, προβάλλοντας όποτε και όπως επιθυμούν τον νάρκισσο εαυτό τους στο πρωτοφανές ευρύ κοινό που διαθέτουν. Αυτοί, η Facebook Inc και άλλες εταιρείες που προωθούν τα προϊόντα τους στην ιστοσελίδα, φαίνεται πως κάνουν μια χαρά την δουλειά τους όσο οι περισσότεροι χρήστες ούτε καν επιδιώκουν την υποκειμενική «ορθή χρήση».
Οι ακαδημαϊκοί ψυχολόγοι λοιπόν, προειδοποιούν πως το facebook (υπό συνθήκες φυσικά) κάνει κακό στην ψυχική υγεία και επηρεάζει αρνητικά την ικανοποίηση μας από την πραγματική ζωή. Αυτή στην οποία ζούμε και δεν συνδεόμαστε. Αυτή στην οποία υπάρχουν οι λύσεις ώστε να γίνει καλύτερη όταν δεν είναι. Όσο search και να κάνουμε στο facebook, όσα profiles και να χαζέψουμε, online λύσεις και προσωπική ισορροπία δεν θα βρούμε. Αντιθέτως, το πιθανότερο είναι να στερούμε πολύτιμο χρόνο από άλλες δραστηριότητες και από ανθρώπινες σχέσεις εκτός internet. Σε κάθε περίπτωση, η ευθύνη προστασίας από τους κινδύνους είναι απόλυτα δική μας ως ενήλικες. Δεν υπάρχει κακό μέσο επικοινωνίας. Υπάρχει κακή χρήση από την δική μας πλευρά!
* Τις δημοσιευμένες έρευνες μπορείτε να βρείτε και να διαβάσετε στα παρακάτω links:
Η έρευνα του Ethan Kross, καθηγητή ψυχολογίας στο πανεπιστήμιο του Michigan.
«Facebook Use Predicts Declines in Subjective Well-Being in Young Adults» / Published: 14/08/2013
http://www.plosone.org/article/info%3Adoi%2F10.1371%2Fjournal.pone.006984
Η έρευνα των Hanna Krasnova, Helena Wenninger, Thomas Widjaja & Peter Buxmann από το Institute of Information Systems του Βερολίνου και το Τεχνικό Πανεπιστήμιο του Darmstadt.
«Envy on Facebook: A Hidden Threat to Users’ Life Satisfaction?»
http://www.ara.cat/xarxes/facebook_ARAFIL20130128_0001.pdf
Πηγή: 12 τετραγωνικά
