Γράφει η Μαρία-Ελένη Σπυροπούλου

Η βιομηχανία του θεάματος, ως γνωστόν, δημιουργεί και ανακυκλώνει είδωλα. Το Χόλιγουντ είναι γεμάτο διδακτικά παραδείγματα. Είναι πολλοί οι άνθρωποι οι οποίοι χρίστηκαν σε μια νύχτα αστέρια, ενώ την ίδια στιγμή είναι ακόμα περισσότεροι αυτοί που ακολούθησαν μια πτωτική πορεία ισοδύναμη της κατάρρευσης. Eύλογα θα έλεγε κάποιος ότι είναι ένα από τα τιμήματα που καλείται να «πληρώσει» όποιος γίνεται μέρος της κοινωνίας του θεάματος. Πώς, όμως, διαχειρίζεται κάποιος την απομόνωση και την οικονομική δυσπραγία όταν έρθουν οι χαλεποί καιροί, πόσω μάλλον όταν αυτός ο κάποιος είναι μικρός ηλικιακά ή έχει μάθει να ζει μια εικονική ζωή μέσα στα στούντιο; Αυτές οι απορίες μού γεννιούνται βλέποντας σ' όλες αυτές τις τηλεοπτικές σειρές να πρωταγωνιστούν παιδιά όλων των ηλικιών, παιδιά με αναγνωρίσιμα πια πρόσωπα, όπερ σημαίνει ότι κάνουν ήδη καριέρα.

Η πονεμένη ιστορία του Μακόλεϊ Κάλκιν

Όλοι θυμόμαστε την κωμική αμερικανική ταινία «Μόνος στο σπίτι». Πρωταγωνιστής ένας ξανθός πιτσιρίκος, από αυτούς που θα ήθελες για παιδί σου. Ο μικρός Μακόλεϊ, όμως, είχε γονείς που μάλλον δεν ήθελαν τόσο πολύ εκείνον όσο τα χρήματα που απέφερε. Διότι στο αγγελικό προσωπάκι του είχαν δει μια εύκολη γι' αυτούς πηγή πλουτισμού. Η συνέχεια είναι τραγική. Ο μικρός Μακόλεϊ, σκληρά εργαζόμενος από τα 5 του χρόνια, δεν χάρηκε παιδική και εφηβική ζωή, αφού πέρασε όλα αυτά τα χρόνια από στούντιο σε στούντιο. Ως εκ τούτου, η πραγματικότητα της ζωής του δεν είναι άλλο ένα σενάριο κυριακάτικης ταινίας για όλη την οικογένεια, σαν αυτές στις οποίες πρωταγωνιστούσε ο μικρός. Ναρκωτικά, αλκοόλ, γάμος από τα 18 του χρόνια, γονείς που καρπώθηκαν και κατασπατάλησαν την περιουσία του, ύποπτες φιλίες, σαν αυτή με τον Μάικλ Τζάκσον, είναι μερικά στοιχεία στο πονεμένο βιογραφικό ενός από τα πιο γνωστά παιδιά-θαύματα, μετά την Τζούντι Γκάρλαντ. Η ιστορία κατέληξε, όπως είναι πια γνωστό, σε αλλεπάλληλους δικαστικούς αγώνες ενάντια στους γονείς του, διεκδικώντας τη χαμένη περιουσία και ζωή του και χωρίς να θέλει να τους ξαναδεί στα μάτια του...

Παιδική εργασία

Οι τηλεοπτικές σειρές στα ελληνικά κανάλια έχουν αρχίσει να προβάλλονται και κάποιες ήδη διαφημίζονται εν όψει της έναρξης τον Οκτώβρη. Σχεδόν σε όλες, καθημερινές και μη, πρωταγωνιστούν από μωρά μέχρι έφηβοι. Τα παιδιά-ηθοποιοί παίζουν παντού, και το πρόβλημα στη συγκεκριμένη περίπτωση δεν αφορά τους ίδιους τους παραγωγούς ή τους σκηνοθέτες αλλά τους γονείς. Τους γονείς που βλέπουν το θέαμα ως παιχνίδι για παιδιά, αυτούς τους γονείς που μεταβιβάζουν τα δικά τους απωθημένα και απραγματοποίητα όνειρα στα άμοιρα επιλογών παιδιά τους. Αναρωτιέμαι για ποιο λόγο ένα παιδάκι να ζει με ρυθμούς επαγγελματία, ποια επιτακτική ανάγκη το καλεί να τρέχει από γύρισμα σε γύρισμα, να μαθαίνει λόγια και να στήνεται, και γιατί από τώρα να απασχολεί το μικρό μυαλουδάκι του πώς «γράφει» στο γυαλί ή εάν είναι όμορφο στα μάτια των άλλων... Οι Τσιγγάνοι, οι Αλβανοί και όποιοι, τέλος πάντων, εκμεταλλεύονται τα δικά τους ή και άλλα παιδιά για να κερδίζουν χρήματα καταδικάζονται από τις θεσμοθετημένες οργανώσεις για την προστασία του παιδιού και, φυσικά, από όλους εμάς. Για τα παιδιά που κάνουν από νωρίς καριέρα στο χώρο του θεάματος και πλήττονται ποικιλοτρόπως δεν είδα να αντιδρά κανείς.

Το βαρύ τίμημα

Τα παιδιά-θαύματα από πολύ νωρίς γίνονται θύματα εκμετάλλευσης από τους εργοδότες και κυρίως από τους γονείς τους, και μαθαίνουν ότι αυτό είναι φυσιολογικό. Τα παιδιά, για παράδειγμα, πληρώνονται λιγότερο από τους ενηλίκους πρωταγωνιστές. Πλήττονται και χάνουν συμβόλαια επειδή ψηλώνουν, παχαίνουν, βγάζουν τη φυσιολογική ακμή της εφηβείας, με λίγα λόγια μεγαλώνουν. Και το φυσιολογικό γίνεται στρεβλό, όταν ταυτίζουν στην ψυχοσύνθεσή τους τη φυσιολογική εξέλιξη του σώματός τους με την απόρριψη της οντότητάς τους από τους παραγωγούς. Απόρροια όλων αυτών, να πέφτουν σε κατάθλιψη ή ακόμη να επεμβαίνουν βίαια στην υγεία τους· δεν είναι λίγα τα κρούσματα της νευρωσικής ανορεξίας που παρατηρούνται ακόμα και στη χώρα μας. Υποκαθιστούν την ανεμελιά, το παιχνίδι και τους συνομήλικους με τα στούντιο, τις μακιγιέζ, τον ανταγωνισμό, το ναρκισσισμό και εγκλωβίζονται στην εικόνα. Εγκλωβίζονται στην επιλογή ενός επαγγέλματος που επέλεξαν οι γονείς τους από πολύ νωρίς γι' αυτά και τους το πέρασαν σαν παιχνίδι, ενώ δεν είναι. Εγκλωβίζονται στην υποκειμενική άποψη που έχουν οι άλλοι γι' αυτά, από το καθρέφτισμα της συνεχούς σύγκρισης με κάτι καλύτερο και ομορφότερο. Και όλα αυτά σε μια ηλικία που θα έπρεπε να είναι a priori τα καλύτερα και ομορφότερα παιδιά από τους γονείς τους, χωρίς όμως κανένα αντάλλαγμα...