Αρχιμ. Κυρίλλου Κωστοπούλου, Ιεροκήρυκος Πατρών
ΤΟ ΚΑΡΝΑΒΑΛΙ*
(μία Θεολογική θεώρηση)
ΤΙ ΛΕΕΙ Η ΕΚΚΛΗΣΙΑ
Είναι συνέχεια ειδωλολατρικών εορτών
Η Αγία μας Εκκλησία, όπως γνωρίζουμε, είναι ο θεματοφύλακας της θείας αποκεκαλυμμένης αληθείας. Γι' αυτόν ακριβώς τον λόγο πρέπει να προσφεύγουμε σ' αυτή, για να διδασκώμαστε την αλήθεια πάνω σε όλα τα υπαρξιακά, οικογενειακά και κοινωνικά μας προβλήματα. Και αυτό γιατί η Εκκλησία, κατά τον Χομιακόφ «είναι η ζωή του Θεού μέσ' στους ανθρώπους»1. Οι άνθρωποι δέχονται την Εκκλησία -όπως και είναι- σαν «κιβωτό σωτηρίας». Η σωτηρία του ανθρώπου πραγματοποιείται με την ένωσή του με το σώμα του Χριστού, τον εγκεντρισμό και ενοφθαλμισμό του δηλαδή στον δεύτερο ή νέο Παράδεισο, το Κυριακόν σώμα. Τότε γίνεται ο άνθρωπος «σύμφυτος τω Χριστώ (Ρωμ. 6, 5)» «και κοινωνεί στην ζωή και χάρη του Χριστού που χορηγούνται μέσα στην ζωή της Εκκλησίας»2. Έτσι με την χάρη της, τον φωτισμό της και την διδασκαλία της, οι πιστοί όλων των γενεών νικούν ό,τι σκοτεινό, φθαρτό και αμαρτωλό υπάρχει στον κόσμο και γεμίζουν από αγιασμό και χαρά αναστάσιμη.
Γι' αυτό και στο θέμα που διαπραγματευόμαστε, η αγία μας Εκκλησία θα ρίξη άπλετο φως για να ξεχωρίση το γερό από το σάπιο, την αλήθεια από το ψέμα. Και η αλήθεια για τις καρναβαλικές εκδηλώσεις εμπεριέχεται σ' αυτά που μας λέει στις Κατηχήσεις του ο ιερός Χρυσόστομος: «Αποτάσσομαί σοι, Σατανά και τη πομπή σου και τη λατρεία σου και τοις έργοις σου. Είδετε οία των συνθηκών τα γραμματεία; Μετά γαρ την αποταγήν του πονηρού και πάντων των τω πονηρώ διαφερόντων πραγμάτων πάλιν λέγειν παρασκευάζει. Και συντάσσομαί σοι Χριστέ»3. Είναι φοβερές και καθοριστικές για την σωτηρία του οι υποσχέσεις που δίνει ο πιστός κατά την ώρα της βαπτίσεώς του. Υπόσχεται σαν μέλος πλέον της Εκκλησίας να απέχη από την λατρεία, την πομπή και τα έργα του Σατανά. Είναι υποχρεωμένος ο στρατιώτης του Χριστού, ο βαπτισμένος στο όνομα του Τριαδικού Θεού, να φυλάξη τις υποσχέσεις αυτές μέχρι της αναχωρήσεώς του από την πρόσκαιρη αυτή ζωή....
Οι καρναβαλικές εκδηλώσεις είναι συνέχεια των αρχαίων ειδωλολατρικών εκδηλώσεων. Επομένως μπορούμε ανεπιφύλακτα να πούμε ότι είναι πομπές και έργα σατανικά. Είναι με ένα λόγο λατρεία του Σατανά. Λατρεύω σημαίνει τιμώ τον Θεό, υπεραγαπώ, φροντίζω κ.ο.κ.4. Τί άλλο είναι οι πολυήμερες προετοιμασίες, τα υπέρογκα ποσά που δαπανώνται και η γιορταστική ατμόσφαιρα που υπάρχει τις ημέρες των εκδηλώσεων αυτών, με αποκορύφωμα την παρέλαση των αρμάτων, προπορευομένου του άρματος -ένας άνδρας να κρατά ένα ποτήρι κρασιού- που συμβολίζει τον θεό Διόνυσο; Δεν είναι όλα αυτά πομπή και λατρεία του Σατανά; Δεν είναι παράβαση των όσων έχουμε υποσχεθεί κατά την ώρα του βαπτίσματός μας; Τουλάχιστον η Αγία μας Εκκλησία έτσι το βλέπει και γι' αυτό το 1957 σε εγκύκλιο της Ιεράς Συνόδου το στηλιτεύει και παρακαλεί τα τέκνα της να απέχουν απ' αυτές τις εκδηλώσεις....
Οι Ορθόδοξοι Ιεράρχες καλούν τον λαό των Πατρών, αλλά και όλο τον ορθόδοξο ελληνικό λαό να «εγκαταλείψουν αυτά τα σκοτεινά και οργιώδη βακχικά σκιρτήματα...», γιατί κάθε ορθόδοξος χριστιανός ενεδύθη τον Χριστό στο Άγιο Βάπτισμα, «όσοι εις Χριστόν εβαπτίσθητε Χριστόν ενεδύσασθε...», και έτσι οφείλει να ζη και να συμπεριφέρεται σαν εικόνα του Χριστού.
Ο αείμνηστος άγιος Γέροντας πατήρ Γερβάσιος Παρασκευόπουλος, ο μεγαλύτερος αγωνιστής κατά των ειδωλολατρικών αυτών εκδηλώσεων, γράφει σ' ένα του βιβλίο: «Και ερωτώ: ο μετέχων των εορτών των απόκρεω τηρεί ό,τι η Αγία Γραφή μετ' εκκλήσεως ικετεύει και ζητεί από ένα έκαστον εξ ημών, λέγουσα: «Παρακαλώ ουν υμάς, αδελφοί, δια των οικτιρμών του Θεού... μη συσχηματίζεσθαι τω αιώνι τούτω, αλλά μεταμορφούσθε τη ανακαινώσει του νοός ημών, εις το δοκιμάζειν υμάς τί το θέλημα του Θεού το αγαθόν, και ευάρεστον και τέλειον»; Και πάλιν ερωτώ: πληροί τους όρους τούτους ο καρναβαλιστής; ή κατηργήθη η διάταξις, η θεία διάταξις η παραγγέλλουσα «μηδέ ονομαζέσθω εν υμίν, καθώς πρέπει αγίοις, και αισχρότης και μωρολογία ή ευτραπελία τα ουκ ανήκοντα»5;
Ο λόγος του Θεού είναι βεβαίως ακατανόητος για τους εκτός της Εκκλησίας ανθρώπους και «τομώτερος υπέρ πάσαν μάχαιραν δίστομον» (Εβρ. 4, 12). Χώρισε όχι μόνον τους τότε ακροατές Του, αλλά και πολλούς άλλους μέσα στους αιώνες. Και αυτό θα γίνεται συνεχώς. Θα τους χωρίζη πάντοτε και συνέχεια. Η Εκκλησία μας δεν είναι μόνο τελετές. Είναι ζωή. Είναι η ζωή μας. Είναι η δύναμη που διαμορφώνει το «είναι» μας. Μόνο η θεανθρώπινη δύναμη της αγίας μας Εκκλησίας μπορεί να μας σώσει από τον σύγχρονο κατακλυσμό. Για να γίνη, όμως, αυτό χρειάζεται να υπακούει ο άνθρωπος στα κελεύσματά της, στον νόμο της, στην διδασκαλία της.
Το ιερό στόμα της αγίας μας Εκκλησίας που εκφράζει το «θέλω» της είναι οι θεοφόροι Πατέρες. Οι «εν Αγίω Πνεύματι» συνάξεις τους για την τακτοποίηση δογματικών θεμάτων της Εκκλησίας είχαν σαν αποτέλεσμα την θέσπιση Κανονικών διατάξεων, που συνιστούν την βούληση της Εκκλησίας και την απλανή οδόν σωτηρίας.
Ο καθηγητής του Κανονικού Δικαίου της Θεολογικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών Παναγιώτης Μπούμης γράφει σχετικώς: «Ως είναι γνωστόν, κανών κατ' αρχάς σημαίνει την ξυλίνην ράβδον (χάρακα), την οποίαν μεταχειρίζεταί τις δια να σύρη ευθείαν γραμμήν ή δια να ελέγξη την ευθύτητα γραμμής τινος. Μεταφορικώς δε κανών λέγεται και παν, ό,τι χρησιμεύει ως πρότυπον δια την ορθήν εκτέλεσιν πράξεώς τινος, ως οδηγός ή ως κριτήριον αυτής. Και οι κανόνες, λοιπόν, ούτοι των Οικουμενικών Συνόδων ως παρέχοντες το ορθόν, την αλήθειαν, προσφέρουν εις έκαστον πιστόν το πρότυπον, βάσει του οποίου οφείλει ούτος να πολιτεύεται, ή βάσει του οποίου δύναται ούτος να ελέγχη την ορθότητα των πράξεών του. Οι Κανόνες αποτελούν εν μέτρον, εν κριτήριον αλάθητον. Βάσει αυτών κρίνονται οι πράξεις των πιστών, των ποιμένων, και των ποιμενομένων. Οι Κανόνες συνιστούν ένα γνώμονα τελειότητος, και όστις βαδίζει, ενεργεί και πολιτεύεται περισσότερον συμφώνως προς αυτούς, ούτος δέον να θεωρείται τελειότερος, αγιώτερος, και δικαιότερος. Όστις, αντιθέτως, απομακρύνεται απ' αυτών, απομακρύνεται από το ορθόν, από το τέλειον, από το δίκαιον και το άγιον»6. Στις Κανονικές αυτές διατάξεις, δηλαδή στους ιερούς Κανόνες, υπάρχει συμπεπυκνωμένη η ποιμαντική πείρα και η θεολογία της Εκκλησίας μας. Ο πατήρ Γεώργιος Καψάνης, Ηγούμενος της ιερ. Μονής Γρηγορίου του Αγίου Όρους, γράφει σχετικώς: «Οι ιεροί Κανόνες εκφράζουν την εμπειρίαν της Καθολικής Ορθοδόξου του Χριστού Εκκλησίας, συνοδικώς και αγιοπατερικώς βεβαιουμένην».
Έτσι για το θέμα που διαπραγματευόμαστε, παραθέτουμε την ερμηνεία του οσίου Νικόδημου εις τον ΞΒ' Κανόνα της ΣΤ' Οικουμεν. Συνόδου: «Καλάνδαι ονομάζονται αι πρώται ημέραι του κάθε μηνός, εις τας οποίας οι Έλληνες εσυνείθιζον να εορτάζουν, δια να απερνούν τάχα όλον τον μήνα με ευθυμίαν και τα βοτά δε και βρουμάλια, Ελληνικαί ήτον εορταί, τα μεν βοτά ήτοι βοσκήματα και πρόβατα, εις τιμήν του θεού του Πανός, ος τις ενομίζετο από τους Έλληνας ότι είναι έφορος των προβάτων και των λοιπών ζώων τα δε βρουμάλια εις τιμήν του Διονύσου... Προστάζει λοιπόν ο παρών Κανών, ότι τα τοιαύτα Ελληνικά, αλλά δη και η κατά την πρώτην Μαρτίου τελουμένη πανήγυρις, δια την ευκρασίαν τάχα του έαρος, να ασηκωθούν ολοτελώς από την πολιτείαν των χριστιανών. Μήτε χοροί απλώς δημόσιοι γυναικών, να γίνωνται, ούτε εορταί, και χοροί από άνδρας και γυναίκας εις όνομα των Ελλήνων ψευδοθεών. Ορίζει δε προς τούτοις, ότι μήτε άνδρας να φορή γυναικεία ούτε γυναίκα ρούχα ανδρίκια. αλλά μήτε να μουρόνωνται με μουτσούνας και προσωπίδας κωμικάς, ήτοι παρακινούσας εις γέλωτας, ή τραγικάς, ήτοι παρακινούσας εις θρήνους και δάκρυα, ή σατυρικάς ήτοι ιδίας των Σατύρων και βάκχων, οίτινες εις τιμήν του Διονύσου, ως εκστατικοί και δαιμονισμένοι εχόρευον, και ότι τινάς να μην επικαλήται το όνομα του συγχαμερού Διονύσου (ος τις ενομίζετο πώς ήτο δοτήρ του οίνου και έφορος), όταν πατώνται τα σταφύλια εις τους ληνούς, μήτε να γελά και να καγχάζει, όταν βάλλεται ο νέος οίνος εις τα πιθάρια. Λοιπόν όποιος από του νυν και εις το εξής, αφ' ου έμαθε περί τούτων, εν γνώσει επιχειρήσοι να κάμη κανένα από τα προρρηθέντα τούτα δαιμονιώδη και ελληνικά, ει μεν είναι κληρικός, ας καθαίρεται, ει δε λαϊκός ας αφορίζεται»7.
Εδώ βλέπουμε καθαρά να ασχολείται η ΣΤ' Οικ. Σύνοδος με τους ανεπίτρεπτους χορούς, με τις μάσκες τις σατυρικές, τις κωμικές και τις τραγικές, με τις βακχικές γιορτές, τις ειδωλολατρικές γιορτές της πρώτης Μαρτίου (σήμερα πρώτης Μαΐου), με την ανδρική ενδυμασία των γυναικών και την γυναικεία των ανδρών και γενικά με όλα εκείνα που συμβαίνουν κατά τις ημέρες των απόκρεω, τα οποία κατακρίνει και υποβάλλει τους μεν κληρικούς σε καθαίρεση, τους δε λαϊκούς σε αφορισμό, αν συμμετάσχουν σ' αυτά τα αντιορθόδοξα και αντιεκκλησιαστικά έκτροπα.
Αυτός ο Κανών πρέπει να μας προβληματίση. Ομιλεί το Πανάγιο Πνεύμα μέσω των Αγίων Πατέρων της Συνόδου. «Ως έδοξε τω Αγίω Πνεύματι και ημίν», ομολογούν οι ίδιοι οι Πατέρες και επομένως είμαστε υποχρεωμένοι να υπακούσουμε. Δεν είναι δυνατόν να υπερασπίζουμε τους ιερούς Κανόνες, όταν πρόκειται για προσωπικά συμφέροντα και να τους απορρίπτουμε, όταν μας ελέγχουν για τις αντιεκκλησιαστικές και αντιορθόδοξες πράξεις μας. Πρέπει η καρδιά του κάθε πιστού μέλους της Εκκλησίας να πονά και να ματώνη, όταν διαπιστώνη «κανονική» παράβαση. Ο Μέγας Βασίλειος μιλώντας γι' αυτή την παρακοή λέει: «Πάνυ με λυπεί, ότι επιλελοίπασι λοιπόν οι των Πατέρων Κανόνες και πάσα ακρίβεια των Εκκλησιαστικών απελήλαται. και φοβούμαι μη κατά μικρόν της αδιαφορίας ταύτης οδώ προϊούσης, εις παντελή σύγχυσιν έλθη τα της Εκκλησίας πράγματα...»8. Εκείνοι που στρέφονται εναντίον των Κανόνων είναι οι προτεσταντίζοντες θεολόγοι, κληρικοί και λαϊκοί. Αυτοί δεν γνωρίζουν, ούτε έχουν ακούσει ποτέ την φωνή του Κυρίου μας που λέει: «εάν αγαπάτε με, τας εντολάς τας εμάς τηρήσετε» (Ιωάν. 14, 15). Αυτό πρέπει να τονισθή ιδιαιτέρως στον λαό του Θεού από τους Ποιμένες του. Το «εν γνώσει τούτων καθισταμένους τούτους» της ΣΤ' Οικ. Συνόδου σημαίνει ότι Επίσκοποι, Πρεσβύτεροι και λαϊκοί θεολόγοι οφείλουν εγκαίρως να προειδοποιούν το ποίμνιο της αγίας μας Εκκλησίας, για να μην υπάρχει άγνοια κατά τις ημέρες των καρναβαλικών εκδηλώσεων.
Ζωντανό παράδειγμα προς μίμηση και υποκίνηση για έναν ουσιαστικό αγώνα κατά των ειδωλολατρικών αυτών εκδηλώσεων, είναι το μαρτυρικό τέλος που έλαβε ο Απόστολος και μαθητής του Αποστόλου των Εθνών Παύλου Τιμόθεος, Επίσκοπος Εφέσου. Το παραθέτουμε, όπως ακριβώς το αναφέρει ο όσιος Νικόδημος ο Αγιορείτης: «Μίαν φοράν βλέπων τους Έλληνας ότι εις μίαν πάτριον εορτήν Καταγώγιον ονομαζομένην έκαμνον αταξίας, είδωλα βαστάζοντες εις τας χείρας, προσωπίδας βάλλοντες εις τα πρόσωπα, τραγωδούντες, ορμώντες ληστρικώς επάνω εις άνδρας και γυναίκας και φονεύοντες ο εις τον άλλον, ταύτα λέγω, βλέπων εθερμάνθη από το πυρ του θεϊκού ζήλου και δεν υπέφερε τα τοιαύτα άτοπα, αλλ' εδίδασκεν αυτούς και παρεκίνει να παύσωσι τας αταξίας ταύτας. Οι δε απάνθρωποι εκείνοι και θηριώδεις κινηθέντες από κακίαν και θυμόν μεγάλον εφόνευσαν τον του Κυρίου Απόστολον με τα ξύλα, τα οποία είχαν εις τας χείρας των. Και ούτω ο μακάριος τελειωθείς, ενεταφιάσθη από τους χριστιανούς...»9. Ο Επίσκοπος Εφέσου Τιμόθεος έδωσε την ζωή του για την κατάργηση των απαράδεκτων αυτών γιορτών. Εμείς κληρικοί και λαϊκοί, τί λόγο θα δώσουμε στον δίκαιο Κριτή τον Θεό μας, για την αμέλεια που δείχνουμε ως προς το θέμα αυτό, η οποία πολλές φορές φθάνει μέχρι αποδοχής αυτών των εκδηλώσεων, σαν ένα STATUS QUO, με το οποίο δεν μπορούμε πλέον να έλθουμε σε αντίθεση και να το καταπολεμήσουμε; Φοβούμαι ότι θα ακούσουμε τα λόγια του Προφήτου Ιερεμίου: «επικατάρατος ο οποιών τα έργα του Κυρίου αμελώς...» (Ιερ. 31, 10).
Από όλα όσα ελέχθησαν σ' αυτή την παράγραφο πιστεύουμε ότι έγινε αντιληπτό πως οι καρναβαλικές εκδηλώσεις είναι η συνέχεια των ειδωλολατρικών εκδηλώσεων προς τιμήν του θεού Διονύσου και η αγία μας Εκκλησία είναι τελείως αντίθετη προς αυτές...
Για το Καρναβάλι στην πόλη των Πατρών
Ο φωτισμένος, ζηλωτής και άγιος Γέροντας των Πατρών Γερβάσιος Παρασκευόπουλος έλεγε: «Το πατρινό καρναβάλι παρουσιάζεται ως μέσον αναζωογονήσεως, αλλά είναι πράγματι ένα από τα βαθύτερα συμπτώματα του πνευματικού μαρασμού της πόλεως»10.
Ίσως θα μπορούσε κάτι να κατορθώσει αυτή η προφητική φωνή, εάν δεν αντιδρούσαν, παίρνοντας το μέρος των καρναβαλιστών, μερικοί θεολόγοι, κληρικοί και λαϊκοί. Γι' αυτό ο «όντως» ποιμήν πατήρ Γερβάσιος χρησιμοποιεί την χρυσοστόμιο γλώσσα για να στηλιτεύση τους αντιδραστικούς: «Αφορμή μας δίνουν για να μιλήσουμε καθηγηταί τινες της Θεολογίας -ταλαίπωρος Θεολογία- διακηρήξαντες ότι επιτρέπεται και ο χορός και αι «αποκριάτικες» ευτραπελίαι. Επίσης και τα «επίσημα» Εκκλησιαστικά περιοδικά τα ομιλούντα περί «Αποκριάτικης χαράς»... Εάν πρόκειται περί θείων εντολών και απαγορεύσεων, τίνες είναι αυτοί οι αυτοτιτλοφορούμενοι «μεγάλοι» καθηγηταί της Θεολογίας, οι οποίοι τολμώσιν, ως καθηγηταί τάχα, να διακηρύττουν όσα αναφέρθησαν; Αλλά εάν υπήρχε ζώσα Εκκλησία και κράτος γνησίων ορθοδόξων Κυβερνητών, θα έπρεπε την επομένην αυτοί οι κύριοι ή να ανεκάλουν ή να διωρίζοντο διδάσκαλοι παρά τα βουλγαρικά σύνορα»11. Απευθυνόμενος ο άγιος Γέροντας προς τους Εκκλησιαστικούς και πολιτικούς άρχοντες λέει: «Άρχοντες της Εκκλησίας και του λαού έκαστος υμών γινωσκέτω, ότι δεν δύνασθε να σιωπάτε. Έχετε υποχρέωσιν και καθήκον να διαφωτίσητε το ποίμνιον, ο δια του ιδίου Αίματος εκαθάρισεν ο Αρχηγός της σωτηρίας ημών. Σιωπώντες αφίνετε τον λαόν του Θεού εν τω σκότει και τη πλάνη, την δε λαϊκήν δημοσιογραφίαν να αναλαμβάνη έργα διαφωτιστού και διδασκάλου του χριστεπωνύμου πληρώματος, επί μεγίστη βλάβη αλλά και ψυχική απωλεία αυτού... Καθ' ημάς, Ιεροκήρυξ αποφεύγων να επιληφθή του υπό του ως άνω ιερού Κανόνος θιγομένου θέματος δια να μη δυσαρεστήση, Θεού δούλος και Θεού διάκονος ουκ έστιν»12 ....
Ψυχαγωγία - Διασκέδαση
Διατείνονται, όμως, μερικοί ότι η όλη αυτή γιορταστική περίοδος είναι μία ευκαιρία απομακρύνσεως του ανθρώπου από τα καθημερινά βασανιστικά του προβλήματα. Είναι μία ευκαιρία χαράς, διασκεδάσεως, ψυχαγωγίας.
Αλλά αυτό δεν είναι αλήθεια. Νομίζουμε ότι οι χριστιανοί, κληρικοί και λαϊκοί, δεν πρέπει να είμαστε πρόχειροι σε συμπεράσματα ανεύθυνα. Πρέπει με πολλή ευθύνη και σοβαρότητα να εξετάζουμε τα θέματα αυτά και μάλιστα όταν η αγία μας Εκκλησία λαμβάνει αρνητική στάση.
Τί σημαίνει διασκέδαση; Πολλοί ταυτίζουν την έννοια της διασκεδάσεως με την έννοια της ψυχαγωγίας. Αυτό είναι λάθος. Διασκεδάζω σημαίνει διασκορπίζω τον νου μου (Διασκεδάννυμι = διασκορπίζω μακράν)13. Ο νους, όμως, είναι ο οφθαλμός της ψυχής. Με την διασκόρπιση του νου η ψυχή δεν γνωρίζει που βρίσκεται, τί πράττει, προς τα που πηγαίνει. Ο άνθρωπος κομματιάζεται σαν πρόσωπο, χάνει την αρμονία της φύσεώς του και γίνεται ένα τμήμα της. Αυτή η μερικότητα τον οδηγεί σ' ένα κλείσιμο, σ' έναν εγωκεντρικό χώρο και τον κάνει φίλαυτο και επιθετικό προς τους άλλους. Γι' αυτό έχουμε, πολλές φορές, σοβαρά επεισόδια που φθάνουν μέχρι και τον φόνο σε κοσμικές διασκεδάσεις. Αυτή η φιλαυτία και η επιθετικότητα κάμνει τον άνθρωπο να μην σέβεται τον συνάνθρωπο σαν πρόσωπο, να έχη την τάση να τον υποτιμά και να τον υποτάσση στις δικές του ορέξεις. Συμβαίνει, όμως, και κάτι άλλο. Για να στηρίξη τον εαυτό του που κλονίζεται σοβαρά μέσα σ' αύτη την διάσπαση, την αβεβαιότητα και την ανασφάλεια, αδικεί, μισεί και αισθάνεται τον συνάνθρωπο σαν την κόλασή του. «Η κόλαση είναι οι άλλοι»14 έλεγε ο διεσπασμένος άθεος υπαρξιστής Σαρτρ. Με την διασκέδαση ο άνθρωπος βιώνει, θα λέγαμε, εντονώτερα τον καθημερινό θάνατό του.
Για να δούμε, όμως, όταν λέμε ψυχαγωγούμαι, τί σημαίνει αυτό. Ψυχαγωγέω - ω σημαίνει «οδηγώ τας ψυχάς»15. Ψυχαγωγία = οδήγηση της ψυχής σε αναψυχή, σε τέρψη, σε κάτι ανώτερο πνευματικώς.
Η αρχική σημασία του «ψυχαγωγώ» ήταν η οδήγηση των ψυχών των νεκρών στον κάτω κόσμο. Κατόπιν πήρε μιαν άλλη σημασία, που είναι η έλκυση των ψυχών προς κάτι καλύτερο από τον χώρο του Άδη, με θυσίες και προσευχές. Έτσι ψυχαγωγία τελικά σημαίνει την οδήγηση της ψυχής από τα χειρότερα στα καλύτερα. Σημαίνει την πνευματική τέρψη, χαρά και ευτυχία. Γι' αυτό και ο ιερός Χρυσόστομος ερμηνεύοντας την παράκληση του πιστού προς τον Ουράνιο Πατέρα «πλήρωσον χαράς και ευφροσύνης τας καρδίας ημών» μας λέει: «Ποίας άρα χαράς λέγει; μη της βιοτικής; Μη γένοιτο. ου γαρ αν, ει ταύτην ήθελον, ορών κορυφάς κατελάμβανον και ερημίας, και σάκκον περιεβάλλοντο. Αλλ' εκείνην λέγουσι την χαράν την ουδέν κοινόν έχουσαν προς τον παρόντα βίον, την των Αγγέλων, την άνω. Και ουχ απλώς αυτήν αιτούσιν, αλλά μετά πολλής της υπερβολής. ου γαρ λέγουσι, δος, αλλά «πλήρωσον». και ου λέγουσιν ημάς, αλλά «τας καρδίας ημών». Αυτή γαρ μάλιστα καρδίας χαρά»16.
Ο άνθρωπος με την ψυχαγωγία ανανεώνεται και ανακουφίζεται ψυχοσωματικώς. Η ψυχαγωγία και όχι η διασκέδαση αποτελεί ουσιώδες συστατικό της ευαγγελικής διδασκαλίας. «Και είπεν αυτοίς ο Άγγελος. μη φοβήσθε. ιδού γαρ ευαγγελίζομαι υμίν χαράν μεγάλην, ήτις έσται παντί τω λαώ» (Λουκ. Β', 10). Αλλά και ο Κύριός μας αυτό επιζητεί για τους μαθητές Του: «...και ταύτα λαλώ εν τω κόσμω, ίνα έχωσιν την χαράν την εμήν πεπληρωμένην εν εαυτοίς» (Ιω. ΙΖ', 13). Μετά δε την Ανάληψή Του οι Μαθητές «υπέστρεψαν εις Ιερουσαλήμ μετά χαράς μεγάλης...» (Λουκ. ΚΔ', 53). Έτσι βλέπουμε ότι η Γέννηση, η Ανάσταση και η Ανάληψη του Θεανθρώπου Κυρίου μας αποτελούν πηγές ανεκλαλήτου χαράς και ευφροσύνης για τους ανθρώπους. Γι' αυτό η ψυχαγωγία με την πραγματική της έννοια δέσποζε πάντοτε στην ζωή των χριστιανών. «...Αεί χαίροντες» ήσαν οι πιστοί. Ο δε Απόστολος των Εθνών Παύλος παραγγέλει: «Χαίρετε εν Κυρίω πάντοτε. πάλιν ερώ χαίρετε» (Φιλιπ. Δ', 4 και Α' Θεσσ. Ε', 16).
Αυτήν την χαρά της ψυχαγωγίας έζησε και ο Κύριός μας μαζί με την Παναγία Μητέρα Του και τους μαθητές Του στον γάμο της Κανά. Επίσης στην ωραία εκείνη παραβολή του Ασώτου υιού ο Ίδιος ο Κύριός μας προτρέπει σ' αυτή την ψυχαγωγία: «ενέγκαντες τον μόσχον τον σιτευτόν θύσατε και φαγόντες ευφρανθώμεν» (Λουκ. ΙΒ', 29). Και άρχισαν όχι απλώς να ευφραίνωνται, αλλά ο Ευαγγελιστής Λουκάς μας διασώζει και το πώς ευφραίνονταν: «μετά συμφωνίας και χορών» (Λουκ. ΙΕ', 26). Σε μια άλλη παραβολή πάλι ο Κύριος μας παρουσιάζει έναν άνθρωπο βασιλέα, που επιθυμεί να κάμη και τους άλλους μετόχους της δικής του χαράς για τους γάμους του γιου του: «εποίησε δείπνον μέγα και εκάλεσε πολλούς» (Λουκ. ιδ', 16).
Από όλα αυτά τα χωρία που παραθέσαμε βγαίνει αβίαστα το συμπέρασμα ότι η ψυχαγωγία και η εξ αυτής χαρά όχι μόνο δεν απαγορεύεται από την ευαγγελική διδασκαλία, αλλά πολλές φορές συνιστάται. Ο ίδιος ο Αναστάς Κύριος προτρέπει τους ανθρώπους να χαίρωνται: «χαίρετε» (Ματθ. ΚΖ', 9) είπε, όταν εμφανίσθηκε στους μαθητές του μετά την εκ νεκρών έγερσή Του.
Όμως στην ψυχαγωγία αυτή πρέπει να λαμβάνουν μέρος η ψυχή και το σώμα. Το σώμα επιζητεί τα δικά του. Σαν ύλη που είναι επιθυμεί τα υλικά. Η ψυχή σαν πνεύμα επιζητεί τα πνευματικά. Εάν προσφέρης μόνον στο σώμα τα δικά του, θα υποδουλώσης την ψυχή σ' αυτό που θέλεις μέσω της ψυχαγωγίας. Έτσι γίνεσαι ένας σαρκικός άνθρωπος....
Η περίοδος του Τριωδίου
Στο παρόν πονημάτιο πρέπει να αναφερθούμε και στην περίοδο του κατανυκτικού Τριωδίου, κατά την οποία λαμβάνουν χώρα οι καρναβαλικές εκδηλώσεις.
Η περίοδος αυτή αρχίζει από τον εσπερινό της Κυριακής του Τελώνου και Φαρισαίου και τελειώνει το Μεγάλο Σάββατο με τον εσπερινό του Πάσχα. Ονομάζεται κατανυκτικό Τριώδιο επειδή η περίοδος αυτή οδηγεί τις πονεμένες, κατατρεγμένες και αμαρτωλές ψυχές στον χώρο της χαρμολύπης και κατανύξεως. Οι γλυκύτατοι ύμνοι, οι κατανυκτικές ακολουθίες, η κατά τους ιερούς Κανόνες νηστεία της περιόδου αυτής οδηγούν την πέτρινη καρδιά μας στην συντριβή, στους αλαλήτους στεναγμούς, στα κατανυκτικά δάκρυα της μετανοίας και της αναστασίμου χαράς.
Η περίοδος αυτή, όπως όλοι μας καταλαβαίνουμε, δεν προσφέρεται για άλλου είδους εκδηλώσεις και μάλιστα για ειδωλολατρικές, καρναβαλικές εκδηλώσεις. Δεν είναι δυνατόν η αγία μας Εκκλησία να ανοίγη τις πύλες της μετανοίας -«της μετανοίας άνοιξόν μοι πύλας Ζωοδότα» ψάλλουμε κατά την περίοδο αυτή- και οι άρχοντες με τον λαό που τους ακολουθεί να ανοίγουν τις πύλες της κραιπάλης και μέθης και ασωτίας....
Όλα τα γεγονότα των Κυριακών του Τριωδίου είναι έτσι τοποθετημένα από τους αγίους Πατέρες της Εκκλησίας μας, ώστε ο πιστός, συμμετέχοντας σ' αυτά, να πορεύεται κλιμακωτά και να φθάνη στο τελευταίο σκαλί που είναι τα άχραντα Πάθη και Μυστήρια του Θεανθρώπου Κυρίου, βιώνοντας αυτά και παθαίνοντας την «καλήν αλλοίωσιν», ευφραινόμενος από το άρρητο και πνευματικό φως και κάλλος της Αναστάσεως.
Έτσι βλέπουμε την περίοδο αυτή να μας καλή να αγωνισθούμε τον καλόν αγώνα της εγκρατείας, της μετανοίας, της ταπεινώσεως και της μυστηριακής ζωής....
Ο άνθρωπος βρίσκεται σε μια διαρκή πορεία, μια πορεία προς συνάντηση με τον Αναστημένο Χριστό. Αυτή η κατανυκτική περίοδος του Τριωδίου αυτό ακριβώς κάμνει, βοηθάει τον πιστό αγωνιστή να πορευθή μέσα από την σωστή, εκκλησιαστική άσκηση και να φθάση στην κατά χάρη ένωσή του με τον Χριστό.
Ο καθένας μας είναι μία εικόνα του Θεανθρώπου Κυρίου. Μία εικόνα που, όμως, την έχουμε κακομεταχειρισθεί ή την έχουμε επιζωγραφήσει και είναι αγνώριστη. Μπορούμε, λοιπόν, με την βοήθεια του πνευματικού μας πατρός και της ορθοδόξου εκκλησιαστικής ασκήσεως να απαλλάξουμε την εικόνα μας αυτή από τις προσθήκες και να βρούμε τον εαυτό μας «εν Χριστώ» και τον Χριστό μέσα μας. Αλλά για να γίνη αυτό χρειάζεται αλλαγή πορείας ζωής, χρειάζεται αληθινή μετάνοια. Αυτή η πορεία μετανοίας, βεβαίως, είναι οδυνηρή. «Δος αίμα και λάβε πνεύμα», μας παραγγέλλουν οι νηπτικοί Πατέρες της Εκκλησίας μας. Για μια τέτοια πορεία δεν προσφέρονται οι καρναβαλικές εκδηλώσεις και μάλιστα κατά την περίοδο αυτή. Πώς είναι δυνατόν να ακούουμε την αγία μας Εκκλησία να ψάλλη: «Έφθασε καιρός, η των πνευματικών αγώνων αρχή, η κατά των δαιμόνων νίκη, η πάνοπλος εγκράτεια, η των Αγγέλων ευπρέπεια, η προς Θεόν παρρησία.....», και εμείς να πορευόμαστε πίσω από τα ειδωλολατρικά άρματα του καρναβάλου και να συμμετέχουμε στην ακολασία αυτών των ημερών; Ο Απόστολος των Εθνών Παύλος μας παραγγέλλει:
«Μη γίνεσθε ετεροζυγούντες απίστοις. τις γαρ μετοχή δικαιοσύνη και ανομία; τις δε κοινωνία φωτί προς σκότος; τις δε συμφώνησις Χριστώ προς Βελίαλ; ή τις μερίς πιστώ μετά απίστου; τις δε συγκατάθεσις ναώ Θεού μετά ειδώλων; ημείς γαρ ναός Θεού εσμέν ζώντος, καθώς είπεν ο Θεός ότι ενοικήσω εν αυτοίς και εμπεριπατήσω, και έσομαι αυτών Θεός, και αυτοί έσονταί μοι λαός. Διό εξέλθετε εκ μέσου αυτών και αφορίσθητε, λέγει Κύριος, και ακαθάρτου μη άπτεσθε» (Β' Κορ. 6, 14-18)....
Οι καρναβαλικές ειδωλολατρικές εκδηλώσεις κατά την περίοδο του κατανυκτικού Τριωδίου είναι απαράδεκτες. Είναι παρακοή στο θέλημα του Θεού, ασέβεια στην κατανυκτική αυτή περίοδο και απόδειξη εσχάτης πνευματικής καταπτώσεως. Καρνάβαλος και Τριώδιο δεν μπορούν να συνυπάρξουν.
* Από το βιβλίο ΤΟ ΚΑΡΝΑΒΑΛΙ του Ιεροκήρυκος π. Κυρίλλου Κωστοπούλου, Αθήναι 1986, αναδημοσιεύουμε μερικά αποσπάσματα για ενημέρωση και προστασία των καλοπροαιρέτων χριστιανών.
* * *
1. Π. Ευδοκίμωφ, «Ορθοδοξία», σελ. 215.
2. Γ. Μεταλληνού, «Η Εκκλησία», σελ. 29.
3. Β.τ.Ε., Άπαντ. Αγ. Πατέρ., Ιω. Χρυσ., τόμ. 7, σελ. 20.
4. Παπασταματίου, «Σύγχ. Λεξ. Ελλην. Γλώσσης», σελ. 1310.
5. Γερβ. Παρασκευοπούλου, «Επίκαιρα προβλήματα», σελ. 146.
6. Π. Μπούμη, «Το κύρος και η ισχύς των Ιερ. Κανόνων», Αθήναι 1985, σελ. 17.
7. Οσ. Νικοδ. «Ιερ. Πηδάλ.», έκδ. Αστέρος, σελ. 275.
8. Ε.Π.Ε., Μ. Βασιλ. τόμ. 2, σελ. 180.
9. Οσ. Νικοδ., «Συν. των δώδεκα μηνών του ενιαυτού», τόμ. Γ', σελ. 121.
10. Γερβ. Παρασκευοπούλου, «Επίκ. προβλ.», σελ. 145.
11. Γερβ. Παρασκευοπούλου, «Επίκ. προβλ.», σελ. 145.
12. Γερβ. Παρασκευοπούλου, «Επίκ. προβλ.», σελ. 145.
13. Η. LIDDELL - R. SCOTT, «Λεξ. Ελλ. Γλώσ.» τομ. Α', σελ. 605.
14. Π. Σαρτρ, «Θεός και Διάβολος», σελ. 10.
15. Η. LIDDELL - R. SCOTT, «Λεξ. Ελλ. Γλώσ.», σελ. 688.
16. Ε.Π.Ε. Ιω. Χρυσ. τόμ. 11, σελ. 232.
(Πηγή: «ΔΙΑΦΩΤΙΣΤΙΚΑ ΚΕΙΜΕΝΑ ΓΙΑ ΤΟ ΚΑΡΝΑΒΑΛΙ», Προσφορά στο λαό του Θεού από τις Εκδόσεις «ΟΡΘΟΔΟΞΟΣ ΚΥΨΕΛΗ», ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ, 2010, Ιερά Μονή Παντοκράτορος Μελισσοχωρίου)
Το Καρναβάλι των Πατρών,
(†) Ἐπίσκοπος Αὐγουστῖνος Καντιώτης
Ἔφθασαν, φίλοι ἀναγνῶσται, ἔφθασαν αἱ προφητευμέναι ἡμέραι, κατὰ τὰς ὁποίας οἱ ἄνθρωποι θὰ εὔχονται νὰ μὴ ἔχουν οὔτε μάτια, οὔτε αὐτιά, διὰ νὰ μὴ βλέπουν καὶ νὰ μὴ ἀκούουν τὰ φρικτὰ θεάματα καὶ ἀκροάσματα, τοὺς ἐξωφρενισμοὺς ἑνὸς κόσμου ἀποστατήσαντος ἀπὸ τοῦ Κυρίου καὶ συνεχῶς καταρρέοντος καὶ βυθιζομένου εἰς τὸν πολιτισμὸν Σοδόμων καὶ Γομόρρων. Τὸ ἐπληροφορήθητε; Εἰς τὴν ὡραίαν πρωτεύουσαν τῆς Πελοποννήσου ἑτοιμάζεται καὶ ἐφέτος καρναβάλι ποὺ θὰ σημειώση ρεκόρ, θὰ ὑπερβῆ εἰς ἐμφάνισιν, εἰς πολυτέλειαν καὶ τὰ καρναβάλια ἀκόμη τῆς Νικαίας, Βενετίας, Μασσαλίας καὶ εἴ τινος ἄλλης Εὑρωπαϊκῆς πόλεως. Βλέπετε συναγωνιζόμεθα βῆμα πρὸς βῆμα τὴν Δύσιν εἰς τὴν διαφθορᾶν.
› Ἀλλὰ τί εἶνε τὸ καρναβάλι;
› Μία ἀναδρομὴ εἰς τὸ παρελθὸν δὲν θὰ ἦτο ἄσκοπος.
* * *
Ἦτο ἐποχὴ κατὰ τὴν ὁποίαν ὁ ἀληθινὸς Θεὸς ἦτο ἄγνωστος. «Τῶ ἀγνώστω Θεῶ» ἦτο τὸ ἐπίγραμμα πλακὸς βωμοῦ ἐν Ἀθήναις. Ἐν σκότει διεπορεύετο ἡ Ἀνθρωπότης. Πηχτὸ τὸ σκοτάδι. Μεσάνυχτα εἶχεν ὁ κόσμος. Εἴδωλα παντοῦ. Τρομακτικὴ τις ἄγνοια ἐπεκράτει. Δεισιδαιμονία, εἰδωλολατρεία ἐβασίλευον. Τὰ πάντα, καὶ τὰ ρυπαρότερα τῶν ζώων καὶ τὰ εὐτελέστερα τῶν ἀντικειμένων, τὰ πάντα εἶχον θεοποιηθῆ. Καὶ αὐτὰ τὰ πάθη τοῦ ἀνθρώπου ἐθεοποιήθησαν. Ἡ μέθη εἶχε Θεὸν τὸν Βάκχον. Ἡ κλοπὴ τὸν Ἑρμῆν. Ἡ ἀκολασία τὴν Ἀφροδίτην. Ἡ μοιχεία τὸν Δία. Ἡ ἀγρία ἐκδίκησις τὸν Ἄρην… Φαντασθῆτε! Οἱ Θεοὶ προστάται τῆς κακίας, τῆς ἀνηθικότητος. Καὶ ἀνάλογος πρὸς τὴν ἠθικὴν τῶν θεῶν, βεβαίως ἦτο καὶ ἡ λατρεία, ἡ ὁποία ἀπεδίδετο εἰς τοὺς Θεοὺς παρὰ τῶν ἀρχαίων. Κατὰ τὴν ἡμέραν π.χ., κατὰ τὴν ὁποίαν ἑώρταζεν ὁ Βάκχος, κατὰ τὴν ἑορτὴν τῶν Βακχείων, οἱ ἑορτασταὶ ἔκαμνον πομπήν, ἐξεκίνουν ἀπὸ τὸν Ναὸν τοῦ Βάκχου ἐφόρουν προσωπίδας, ἐκράτουν αἰσχρὰ σύμβολα, ἀναμιγνύονται ἄνδρες καὶ γυναίκες, ἐκραύγαζον, ἐβωμολόχουν, ἐτραγουδοῦσαν τὰ πλέον ἀηδῆ ἀσματα, διήρχοντο τὰς ὁδοὺς καὶ τὰς πλατείας, περιέπαιζον τοὺς διαβάτας, ἐχόρευαν, ἐμεθύοντο, ἐκυλίοντο εἰς τοὺς δρόμους, ἠσχημόνουν, … ἔπραττον καὶ ἔλεγον κατὰ τὴν ἑορτὴν τοῦ Θεοῦ των «ὅσα αἰσχρὸν ἐστὶ καὶ λέγειν».
Τοιαῦται ἦσαν αἱ ἑορταὶ καὶ αἱ πανηγύρεις τοῦ ἀρχαίου εἰδωλολατρικοῦ κόσμου Ἑλλήνων καὶ Ρωμαίων γνωσταὶ ὡς Διονύσια, Βάκχεια, Βοτά, Βρουμάλια, Σατουρνάλια, Λουπερκάλια, Κάλενδαι…
Ὑπὸ τὴν στέγην τῶν Ναῶν καὶ μὲ τὴν εὐλογίαν ἱερέων καὶ ἀρχιερέων τῆς ἐποχὴς ἐκείνης πᾶν εἴδος διαφθορᾶς ἐτελεῖτο. Ἄνωθεν ἐκ τῶν κορυφῶν τοῦ Ὀλύμπου ηὐλόγουν καὶ οἱ θεοὶ μετὰ τῶν θεαινῶν διασκεδάζοντες. Ὁλα ἐλεύθερα. Λοιπόν. Εὐοί, Εὐάν. Τὸ ἀπήτουν καὶ οἱ Θεοί.
* * *
Βουνὰ κοινωνικῆς κοπρίας, «κόπρος Αὐγείου» ἀπέραντος σταῦλος, μέσα εἰς τὸν ὁποῖον ἔρριπτον τὰς ἀκαθαρσίας τῆς ζωῆς των τὰ ἑκατομμύρια τῆς ἀνθρωπότητος, εἶχε καταντήσει ὁ προχριστιανικὸς κόσμος. Ἀλλʼ ἀκριβῶς εἰς τὸν «σταῦλον», εἰς ἕνα βρωμερὸν σπήλαιον, ἐγεννήθη πρὸ 1952 ἐτῶν ὁ Ἕνας, ὁ ἄσπιλος, ὁ ἀμόλυντος, ὁ ἀκηλίδωτος, ὁ Υἱὸς τῆς Παρθένου, ὁ Ἐμμανουήλ. Ἔκλινεν οὐρανοὺς καὶ κατέβη. Κατέβη εἰς σταῦλον. Διὰ νὰ καθαρίση τὸν σταῦλον, διὰ νὰ βγάλη δηλαδὴ τὸν ἄνθρωπον ἀπὸ τὴν δυσοσμίαν εἰς τὸν καθαρὸν ἀέρα, διὰ νὰ ζήση ὁ ἄνθρωπος καὶ νʼ ἀναπνεύση τὴν ἀρετήν. Πρὸς τοῦτο ὁ Κύριος προέβαλλε ἐνώπιον πάντων τὴν εἰκόνα μιᾶς ἐκπάγλου ἀρετῆς. «Ἴδε ὁ ἄνθρωπος». Κατὰ τῆς μέθης τῶν ὀπαδῶν τοῦ Βάκχου ἀντέταξε τὴν ἐγκράτειαν τῶν ἀσκητῶν. Κατὰ τῆς ἀκολασίας τῶν σατύρων τὴν ἀγνότητα τῶν παρθένων. Κατὰ τῶν αἰσχρῶν ἀσμάτων τῶν Μαινάδων τοὺς θεσπέσιους ὕμνους, τὰς πνευματικὰς ὠδὰς τῶν Δαμασκηνῶν καὶ Ρωμανῶν. Κατὰ τῆς κυριαρχίας τῶν παθών τὴν κυριαρχίαν τοῦ Πνεύματος. Κατὰ τῆς κοσμικῆς ἀγάπης, ἡ ὁποία ἐθεοποίει τὰ ἐγκόσμια, τὰ ἐφήμερα καὶ ἀπατηλὰ ἀντέταξε τὸν θεῖον ἕρωτα, τὴν ἐξ ὅλης ψυχῆς, καρδίας, διανοίας καὶ ἰσχύος, ἀγάπην τοῦ Θεοῦ. Ὤ Κύριε! Ἡ διδασκαλία Σου, ἡ ζωή Σου, ὁ Σταυρός Σου καὶ ἡ Ἀνάστασις Σου, ἐκαθάρισαν, εὐωδίασαν τὴν γῆν. Ὤ Κύριε! Μῦρον ἐκκενωθὲν ὄνομά Σου.
Τὸ νέον κήρυγμα, τὀ ὁποῖον ἠκούσθη κατʼ ἀρχὰς εἰς ἕνα μικρὸν κύκλον ἀλιέων τῆς Γαλιλαίας, ἡπλώθη μετʼ ὁλίγων μὲ ταχύτητα ἀστραπῆς. Ὁ Ἀνδρέας ὁ Πρωτόκλητος μαθητὴς τοῦ Κυρίου, ἰδοὺ ἐκ τῶν πρώτων φθάνει εἰς Πάτρας, κηρύττει καὶ ἐξαγνίζει τὴν πόλιν ἀπὸ τὰ εἰδωλολατρικὰ αἴσχη. Ὁ κορυφαῖος τῶν Ἀποστόλων, ὁ Παῦλος, φέρει τὸ μήνυματῆς καινῆς ζωῆς παντοῦ. Μέσα εἰς τὰ ἀρχαῖα κέντρα τοῦ εἰδωλολατρικοῦ κόσμου μὲ τοὺς Βάκχους καὶ τὰς Ἀφροδίτας των, μὲ τοὺς Σατύρους καὶ τὰς μαινάδας των, ἠκούσθη ἡ φωνή του˙ ποὺ δὲν ἐδέχετο κανένα συμβιβασμὸν μὲ τὸ σκότος, μὲ τὴν ζωὴν τῆς εἰδωλολατρείας. Ὁ λόγος του μαχαῖρι. Ἔκοπτε τὰ σεσήποτα. «Κανεὶς – ἐφώναζεν ὁ Ἀπόστολος – κανεὶς ἐκ τῶν πιστῶν δὲν ἐπιτρέπεται νὰ λαμβάνη μέρος εἰς κοσμικάς, εἰς ειδωλολατρικὰς τελετὰς καὶ συγκεντρώσεις, κατὰ τὰς ὁποίας φονεύεται ἡ ἀξιοπρέπεια τοῦ ἀνθρώπου, ὀργιάζει τὸ κτῆνος, θεοποιεῖται ἡ σάρξ». Ἀκούσωμεν τὴν ἀθάνατον φωνήν του! «Ὡς τὴν ἡμέρα εὐσχημόνως περιπατήσωμεν˙ μὴ κώμοις καὶ μέθης, μὴ κοίταις καὶ ἀσελγείαις… ἀλλʼ ἐνδύσασθε τὸν Κύριον καὶ τῆς σάρκας πρόνοιαν μὴ ποιεῖσθε εἰς ἐπιθυμίας. – Τὶς κοινωνία φωτὶ πρὸς σκότος; -Ὑμεῖς ναὸς Θεοῦ ἐστὲ ζῶντος. –Διὸ ἐξέλθετε ἐκ μέσου αὐτῶν καὶ ἀφορίσθητε» (Ἴδε Ρωμ. 13, 13 -Β΄ Κορινθ. 6, 13-18). Ἀποχὴ ἐκ τῆς εἰδωλολατρικὴς ζωῆς, τελετῶν καὶ πανηγύρεων, ἦτο τὸ ζωηρὸν, τὸ συνεχές, τὸ ἀδιάλειπτον σύνθημα-κήρυγμα τῆς Ἀποστολικῆς Ἐκκλησίας. Ἀποχὴ ποὺ ἐπισημοποιεῖτο μὲ ἱερὰν ὑπόσχεσιν. Διότι κατὰ τὴν ὥραν τοῦ μυστηρίου τοῦ Βαπτίσματος ὁ βαπτιζόμενος ὑπέσχετο ἐνώπιον Θεοῦ, ἀγγέλων καὶ ἀνθρώπων, ὅτι χριστιανὸς γενόμενος θʼ ἀπέχη τῶν σατανικῶν πομπῶν. «Ἀποτάσση τῶ Σατανᾶ; – ἐρωτᾶ ὁ ἱερεὺς – καὶ πάσι τοὶς ἔργοις αὐτοῦ; καὶ πάσι τοὶς ἀγγέλοις αὐτοῦ; καὶ πάσι τῆ λατρεία αὐτοῦ; καὶ πάση τῆ πομπῆ αὐτοῦ;» «Ἀποτάσσομαι» εἶνε ἡ ἀπάντησις. Ἰδοὺ ἡ ἱερὰ ὑπόσχεσις.
Οἱ χριστιανοὶ ἐκεῖνοι, ἐτήρουν τὰς ἱερὰς των ὑποσχέσεις, ἤκουον τὴν φωνὴν τῶν Πατέρων καὶ ἀπεῖχον παντὸς ἀκαθάρτου. Καθαρὰ τὰ ἤθη των. Ἁγνὴ ἡ ζωή των. Χρυσάφι ποὺ ἔλαμπε καὶ προὐκάλει τὸν θαυμασμὸν καὶ αὐτῶν ἀκόμη τῶν ἀπίστων καὶ τῶν διωκτῶν των. Ἡ γῆ εὐωδίαζε ἀπὸ τὴν εὐωδίαν τοῦ Χριστοῦ, ἀπὸ τὴν ζωὴν τῶν Χριστιανῶν τῶν πρώτων αἰώνων.
Ἀλλὰ ὅταν μετὰ τὴν κατάστασιν τῶν διωγμῶν καὶ τὴν ἐξωτερικὴν ἐπικράτησιν τῆς Ἐκκλησίας τὰ ἤθη τῶν Χριστιανῶν παρουσίασαν χαλαρότητα καὶ πολλοὶ τῶν Χριστιανῶν ποὺ εἶχον ἐλαστικὴν συνείδησιν δὲν εἶχον διὰ τίποτε νὰ λαμβάνουν μέρος εἰς ἑορτὰς καὶ πανηγύρεις ποὺ εἶχον εἰς τὸ πρόγραμμά των στοιχεῖα διαφθορᾶς καὶ λείψανα εἰδωλολατρικῆς ζωῆς, ἡ Ἐκκλησία δὲν ἐχαρίσθη εἰς τοὺς χλιαροὺς αὐτοὺς χριστιανούς, ἀλλὰ συνεχίζουσα τὴν ἔνδοξον ἀποστολικὴν παράδοσιν, ἄγρυπνος φύλαξ τῆς αἰωνίας ἠθικῆς τοῦ Εὐαγγελίου, συνῆλθεν εἰς Τοπικὰς καὶ Οἰκουμενικὰς Συνόδους ἀπεφάσισε, κατεδίκασεν, ἀφώρισε τοὺς εἰδωλολατρίζοντας αὐτοὺς χριστιανούς. (Ἴδε Κανόνα ΞΒ-ἕκτης Οἰκουμ. Συνόδου).
Οὕτω ἡ Ὀρθόδοξος Ἐκκλησία ἀντέδρα κατὰ τῆς εἰσβολῆς τοῦ εἰδωλολατρικοῦ πνεύματος ποὺ προσεπάθει ὑπὸ μυρίας μορφὰς νὰ ὑπεισέλθη καὶ νὰ μολύνη τὸν χριστιανικὸν βίον. Ὑπογραμμίζομεν ἡ Ὀρθόδοξος Ἐκκλησία. Διότι ἡ Δυτικὴ Ἐκκλησία κατὰ τινα σκοτεινὴν περίοδον ἐν τῶ ζητήματι τούτω συνυποκρίθη μετὰ τοῦ κόσμου καὶ παρουσίασε δυστυχῶς τὸ ἄθλιον θέαμα, ἀρχιερεῖς καὶ πάπας νὰ εὐλογοῦν, νὰ πρωτοστατοῦν εἰς τὴν διοργάνωσιν καρναβαλιῶν ποὺ ἕλκουν προφανῶς τὴν καταγωγὴν ἀπὸ τὰ Σατουρνάλια καὶ τὰ Λουπερκάλια τῆς ἀρχαίας Ρώμης, τῆς Βαβυλῶνος τοῦ κόσμου. Ἀλλʼ ἐδῶ ὄχι περὶ Ρώμης καὶ παπῶν, ἀλλὰ περὶ Ἑλλάδος καὶ ὀρθοδόξου λαοῦ ὁ λόγος. Καὶ συνεπῶς δὲν δύνανται μερικοὶ νὰ μᾶς παρουσιάζουν τὴν Νίκαιαν ὡς παράδειγμα. Δὲν εἴμεθα Δύσις.
* * *
Καὶ τώρα, φίλοι ἀναγνῶσται τῆς Σπίθας, κρατοῦντες τʼ ἀνωτέρω ὡς φῶς, ὡς καθρέπτην πλησιάσετε καὶ ἐξετάσετε, τὸ καρναβάλι τῶν Πατρῶν καὶ ἀποφανθῆτε, ἐὰν εἰμπορῆ νὰ σταθῆ μέσα εἰς μίαν Ὀρθόδοξον Χριστιανικὴν Κοινωνίαν.
Καθὼς πληροφορούμεθα, πέρυσι εἰς τὰς Πάτρας τὴν τελευταίαν Κυριακὴν τῶν Ἀπόκρεω, κατὰ τὴν ὁποίαν οἱ κώδωνες τῶν ὡραίων ναῶν τῆς πόλεως ἐκρούοντο καὶ ἐκάλουν τοὺς χριστιανοὺς εἰς ψυχικὴν ἀνάτασιν, εἰς πνευματικὴν περισυλλογήν, ἄτομα τινά, ξένα πρὸς τὸ πνεῦμα τοῦ Εὐαγγελίου, μιμηταὶ τῶν ἀθλιοτήτων τῶν πόλεων τῆς Δύσεως, διωργάνωσαν καρναβάλι καὶ συμπαρέσυραν τὴν πόλιν τοῦ Ἁγίου Ἀνδρέου τοῦ Πρωτοκλήτου εἰς σατανικὴν πομπήν. Ναί! Σατανικὴν πομπήν. Διότι ἐκτὸς τῶν ἄλλων τῆς ὅλης πομπῆς προηγεῖτο γιγαντιαῖον σύμβολον ποὺ παρίστανε τὸν Σατανᾶν, ὁ Σατανᾶς (ἔξω ἀπʼ ἐδῶ) ἐστηρίζετο ἐπάνω εἰς δύο ξυλοπόδαρα μήκους 2 μέτρων, διὰ νὰ εἶνε θεατὸς ἀπʼ ὅλον τὸ πλῆθος. Ἔφερε μακρὰν οὐράν. Μήπως ἡ οὐρὰ αὐτὴ ἦτο τὸ σύμβολον ποὺ ὑπενθύμιζε τὴν ἑλκτικὴν ἐκείνην δύναμιν τοῦ Σατανᾶ, ὅστις, κατὰ τὴν Ἀποκάλυψιν, μὲ τὴν οὐράν του ἔσυρε τὸ 1/3 τῶν ἀστέρων τοῦ οὐρανοῦ; Πόσους νὰ σύρη σήμερον; Ὄπισθεν τοῦ Σατανᾶ ἥρχετο ἡ γυνή, ἡ βασίλισσα τοῦ καρναβάλου, ἐστολισμένη μὲ φαντασμαγορικὴν στολήν. Ταύτην ἠκολούθουν ἅρματα πολλά. Ἄνδρες καὶ γυναῖκες μετημφιεσμένοι. Στολαὶ, παρίστανον ὅ,τι ἤθελες ἐκ τοῦ κόσμου τῶν ζώων καὶ τῶν ἀνθρώπων. Ὁ καρνάβαλος παρήλαυνε. Καὶ ὁ κόσμος συνωστιζόμενος ἐπάνω εἰς τὰ πεζοδρόμια ἐθεᾶτο, διετίθετο εὐμενῶς καὶ ἐχειροκρότει. Ἐχειροκρότει τʼ ἅρματα, τὰ ἐρασιτεχνικὰ συγκροτήματα, τὴν βασίλισσαν, τὸν Σατανᾶν. Ὡραία πράγματα! Ἡ σατανικὴ πομπή, ἀφοῦ ἔκαμε τὸν γῦρο της, ἔφθασε εἰς κεντρικὴν πλατεῖαν. Ἐκεῖ, παρουσία μικρῶν καὶ μεγάλων, ἀρχόντων καὶ ἀρχομένων, ἐκάη τὸ γιγαντιαῖον σύμβολον ἐν μέσω τῶν ἰαχῶν τοῦ πλήθους.
Ὁ Καρνάβαλος; Δὲν ὑπάρχει καμμία ἀμφιβολία, ὅτι ὅλη αὐτὴ ἡ πομπὴ τοῦ Σατανᾶ καὶ τῆς βασιλλίσης ποὺ δημιουργεῖ τὸ ψυχολογικὸν ἐκεῖνο κλίμα, μέσα εἰς τὸ ὁποῖον μοιραῖον εἶνε νὰ σημιώνεται χαλάρωσις τῶν ἠθῶν, καὶ ἐὰν ἀκόμη δὲν λαμβάνουν χώραν δημοσία αἱ μεγάλαι ἐκεῖναι ἀπρέπειαι τῶν Βακχικῶν ἑορτῶν, πάντως τὸ πνεῦμα τοῦ Βάκχου καὶ τῆς Ἀφροδίτης ἐπικρατεῖ. Ὁ Σατανᾶς τὰς ἡμέρας τοῦ Καρνάβαλου εἶνε πολυάσχολος. Ἡ πελατεία του μεγίστη. Σύρει πλήθη. Τὰ δίκτυά του ἀνασύρονται πλήρη ἀπὸ νέας καὶ νέους. Καὶ εἰς ποῖα ἁμαρτήματα δὲν παρασύρονται οἱ ἄνθρωποι κατὰ τὰς ἡμέρας αὐτὰς τοῦ Καρνάβαλου; Αστεῖα ἀηδῆ, ἄσματα πορνικά, χειρονομίαι ἀπρεπεῖς, πολυποσίαι, πολυφαγίαι, μέθαι, κραιπάλαι, αἰσχρολογίαι, βλασφημίαι, ἐξωφρενικοὶ χοροὶ Σαλώμης, αἰσχροὶ ἔρωτες καὶ συζυγικαὶ ἀπάται, προοίμια διαζυγίων καὶ οἰκογενειακῶν δραμάτων, ἰδοὺ τὰ ἁμαρτήματα, ἰδοὺ τὸ λιβάνι ποὺ καίεται πρὸς λατρείαν τοῦ Θεοῦ-Καρναβάλου. Τὶ ἄλλο, σᾶς ἐρωτῶμεν, τὶ ἄλλα θὰ ἔπρεπε νὰ γίνωνται διὰ νὰ κληθοῦν Σατανικαὶ πομπαί; Ὁ ἀκολουθῶν αὐτὰς γίνεται ἀρνητὴς τῆς ἐν τῶ βαπτίσματί του ὁμολογίας πίστεως.
Τὶ δὲ νὰ εἴπωμεν περὶ σπατάλης ἑκατομμυρίων ὁλοκλήρων ποὺ ἐδαπανήθησαν διὰ τὴν ἐπιτυχῆ διεξαγωγὴν τῆς ἑορτῆς αὐτῆς; Αλλοίμονον! Χρήματα γίνονται καπνὸς καὶ καίονται. Ποῦ; Εἰς ἕνα κράτος ποὺ συντηρεῖται μὲ τὴν ἐπαιτείαν τῶν ξένων! Ποῦ; Εἰς μίαν πόλιν ποὺ διέρχεται οἰκονομικὴν κρίσιν! Ποῦ; Εἰς μίαν πόλιν μὲ στρατιὰν ἀπόρων τῆς ὁποίας οἱ ἄποροι φυματικοὶ δημοσιεύουν δραματικὰς ἐκκλήσεις καὶ ζητοῦν χρηματικὴν βοήθειαν διὰ ἀγορὰν φαρμάκων! Εἰς αὐτὴν λοιπὸν τὴν πόλιν γίνεται ὁ Καρνάβαλος καὶ μαζὺ μὲ αὐτὸν διωργανώνονται καὶ χοροεσπερίδες μυθώδεις, ὡς ἐκείνη ἡ τοῦ Λαδοπούλου. Δυστυχισμένη Πατρίδα! Χρήματα δὲν ὑπάρχουν διὰ γάλα, διὰ κρέας, διὰ φάρμακα, διὰ μίαν… πενικελλίνην ποὺ ζητεῖ ἡ χήρα καὶ τὸ ὀρφανὸ τῶν τελευταίων μας ἀγώνων. Ὑπάρχουν ὅμως χρήματα διὰ μάσκες, διὰ ἐνδυμασίας Κινέζων καὶ Ἰαπώνων, διὰ χαρτοπόλεμον, διὰ σοκολάτες ποὺ ἐκσφενδονίζουν εἰς τὰ μπαλκόνια οἱ νεαροὶ=δανδῆδες. Μὲ τὰ ποσὰ αὐτὰ τὰ ὁποία ἐξώδευσαν ἀσώτως οἱ υἱοὶ καὶ αἱ θυγατέρες τοῦ αἰῶνος τούτου, πόση κοινωνικὴ ἀνακούφισις θὰ ἠδύνατο νὰ γίνη κατὰ τὰς ἡμέρας τῶν Ἀποκρέω;
Ταῦτα ἔγιναν πέρυσι εἰς Πάτρας. Ἐφέτος δὲ τὶ μέλλει νὰ γίνη; Ἰδοὺ τὸ Δημ. Συμβούλιον Πατρέων συνεδριάζει. Ἰδοὺ ἡ ἐπιτροπὴ καρναβάλου ἀφίχθη εἰς Ἀθήνας, κτυπᾶ πόρτες, ζητεῖ ἑκατομμύρια πολλὰ διὰ τὴν λαμπροτέραν διοργάνωσιν. Ζητεῖ δάνειον καὶ ὁ Τουρισμὸς γίνεται ἐγγυητὴς διὰ τὰ ἔξοδα… τῶν «μασκαράδων»! Ἡ Λυρικὴ Σχολὴ θὰ στείλη κλιμάκιον. Τὸ πᾶν κινεῖται διὰ νὰ γίνουν αἱ Πάτραι ὄχι Ἀνατολή, ἀλλὰ Δύσις, Μασσαλία καὶ Νίκαια καὶ πρωτοπόρος καρναβαλικῶν ἑορτῶν καὶ πανηγύρεων καθʼ ὅλην τὴν Ἑλλάδα. Δόξαν ποὺ ἐζήλευσαν οἱ ἄνθρωποι! Ἐὰν εἰς ἄλλους ἐδόθη τὸ μετάλλιον τοῦ Ξενίου Διός, ἄς δοθῆ εἰς αὐτούς, διὰ νὰ φέρουν ἐπὶ τοῦ στήθους των, μετάλλιον μὲ ἀνάγλυφον τὴν εἰκόνα τοῦ Βάκχου. Ἀνάστασις εἰδωλολατρείας!
Ἀλλὰ ὄχι! Αἱ Πάτραι δὲν θὰ γίνουν Δύσις, Μασσαλία καὶ Νίκαια. Θὰ μείνη ἡ πόλις ἡ ἁγία, ἡ πόλις τοῦ Πρωτοκλήτου Ἀνδρέου. Πρὸς τοῦτο πρέπει νʼ ἀναληφθῆ ἀποστολικῆς πνοῆς καὶ δράσεως ΑΓΩΝ.
ΑΓΩΝ. Ἀλλὰ ποῖος θʼ ἀναλάβη τὸν ἀγῶνα; Ποῖος ἄλλος παρὰ ἡ Ἐκκλησία. Ἡ Ἀποστολικὴ Εκκλησία τῶν Πατρῶν δὲν δύναται, δὲν ἐπιτρέπεται νʼ ἀνέχεται τὴν κατάστασιν αὐτήν. Ἄς κατέλθη εἰς ἀγῶνα. Ἄς ἀρχίση ὁ πόλεμος! Ἄς ἀστράψουν ὅπλα τὰ ἱερά. Πνευματικὸν ὁπλοστάσιον εἶνε ἡ Ἐκκλησία. Ἔχει ὅπλα μὲ τὰ ὁποῖα δύναται νὰ νικήση κατὰ κράτος τὸν Σατανᾶν καὶ νʼ ἄρη θρίαμβον περιφανῆ. Ἀρκεῖ νὰ τὰ χρησιμοποιήση ἐγκαίρως καὶ γενναίως. Θέλετε νὰ ὁπλισθῆτε; Ὁπλον πρῶτον: Ἡ διὰ λόγου διαφώτισις τοῦ λαοῦ. Ἐπὶ δύο ἑβδομάδες οἱ ἱερεῖς τῶν Πατρῶν καὶ ἱεροκήρυκες θʼ ἀναπτύσσουν δημοσία καὶ κατʼ οἶκον τὰς ἀπόψεις τοῦ Χριστιανισμοῦ ἐπὶ τοῦ θέματος τούτου, θὰ ἀνοίξουν τὰ Πηδάλια, θʼ ἀναγνώσουν μεγαλοφώνως καὶ θὰ ἐρμηνεύσουν τοὺς θείους καὶ Ἱεροὺς Κανόνας, οἱ ὁποῖοι ἀποπνέουν τὸ ἄρωμα τῆς Εὐαγγελικῆς ἠθικῆς. Ὁπλον δεύτερον: Ἡ διὰ τοῦ τύπου διαφώτισις. Φλογερὰ ἐγκύκλιος τοῦ ἐπισκόπου Πατρῶν ἄς συνταχθῆ καὶ ἄς κυκλοφορήση κατὰ χιλιάδας ἀντιτύπων εἰς τὴν περιφέρειαν Πατρῶν καὶ πέραν αὐτῆς. Ὅπλον τρίτον… Ὅπλον τέταρτον… Ὅπλον πέμπτον… Διʼ ἔλλειψιν χώρου παραλείπεται ἡ περιγραφὴ τῶν ὅπλων τούτων. Ἄλλωστε δὲν εἶνε δύσκολον καὶ μόνοι σας μελετῶντες τοὺς Κανόνες νὰ εὔρητε τὰ ὅπλα ταῦτα ποὺ τὸ κάθε ἕνα ἔχει τὴν ἰδικήν του ἀποστολήν. Μεταξύ αὐτῶν θʼ ἀνακαλύψητε καὶ ἕνα ὅπλον ποὺ λέγεται ΑΦΟΡΙΣΜΟΣ. Τρομερὸν ὅπλον! Πᾶς ὁ μὴ ὑπακούων εἰς τὴν φωνὴν τῆς Ἐκκλησίας ἀφορίζεται οἱονδήποτε ἀξίωμα καὶ ἄν κατέχη. Ἄς κάμη χρήσιν τῶν ὅπλων της ἡ Ἐκκλησία. Καὶ ἐὰν παρʼ ὅλας τὰς συνεχεὶς προειδοποιήσεις καὶ ἐντόνους διαμαρτυρίας ποὺ θὰ φθάνουν μέχρι ἀφορισμοῦ τῶν πρωτοστατούντων εἰς τὰς τελετὰς τοῦ Καρναβάλου, ἐὰν παρʼ ὅλα αὐτὰ μία μερὶς λαοῦ δὲν θὰ θελήση νʼ ἀκούση τὴν φωνὴν τῆς Μητρὸς Ἐκκλησίας, ἀλλὰ θὰ ἐπιμένη ἡ μερὶς αὐτὴ νὰ διοργανώση τὴν σατανικὴν πομπὴν καὶ νὰ βεβηλώση τὴν πόλιν, ἀνιστῶσα τὴν εἰδωλολατρείαν, ἡ Ἐκκλησία Πατρῶν ἔχει νὰ πράξη σπουδαιότερον καὶ γενναιότερον. Δὲν θὰ κτυπήση πλέον λιανοντούφεκο, ἀλλὰ θὰ βάλη τοπομαχικόν. Τί; Τὴν στιγμήν, κατὰ τὴν ὁποίαν ἡ πομπὴ τοῦ Καρναβάλου θὰ έτοιμάζεται νὰ ἐκκινήση, ἀκριβῶς τὴν στιγμὴν ἐκείνην θὰ κτυπήσουν πενθίμως ὅλοι οἱ κώδωνες τῶν Ναῶν τῆς πόλεως, ὁ εὐλαβὴς λαὸς – τὸ πιστεύομεν διὰ τὸν λαὸν τῶν Πατρῶν – ὁ εὐλαβὴς λαός μας θὰ σπεύση θὰ συγκεντρωθῆ εἰς τὸν Ἱ. Ναῶν τοῦ ΑΓΙΟΥ ΑΝΔΡΕΟΥ, πολιούχου τῆς πόλεως. Ἐκεῖ θὰ ψαλλῆ κατανυκτικὴ δέησις, θὰ σχηματισθῆ ἄλλη θεϊκὴ πομπή, λιτανείας πρὸς ἐξαγνισμὸν τοῦ ἄγους. Ἐπικεφαλῆς ὁ Ἐπίσκοπος. Ἱερεῖς ἐνδεδυμένοι μὲ τὰς πένθιμας στολὰς τῆς Μ. Τεσσαρακοστῆς. Τίμιος Σταυρὸς θὰ ὑψώνεται. Θὰ λάμπουν ὑπὸ τὸν ἥλιον αἱ εἰκόνες τῶν Ἁγίων. Ἄσματα τῶν καλλιφώνων ψαλτῶν τῶν Πατρῶν θὰ δονοῦν τὸν ἀέρα. Ὁ εὐσεβὴς λαὸς θʼ ἀκολουθῆ. – Τὴν ἰδίαν ἡμέραν δύο λιτανεῖαι. Μία τοῦ Διαβόλου. Μία τοῦ Χριστοῦ. Καὶ τότε θὰ ἴδωμεν πόσος λαὸς θʼ ἀκολουθήση τὴν σατανικὴν πομπήν.
Ἀδύνατα αὐτά; Ἀλλʼ ἔτσι ἄλλοτε ἐνήργησαν εἰς τὴν Βασιλίδα τῶν πόλεων ὁ ἱερὸς Χρυσόστομος. Μὲ ἀγρυπνίαν ὁλονύκτιον, μὲ λιτανείαν ἱερὰν ἔκαυσε τὸν Διάβολον διέλυσε τὰς ὁρδὰς τῶν αἰρετικῶν καὶ τῶν εἰδωλολατρῶν, οἱ ὁποῖοι ἤθελαν νὰ λιτανεύσουν κατὰ τὰ ἔθιμα αὐτῶν.
Ἡ «Σπίθα», ταῦτα πιστεύει, ταῦτα κηρύττει, ταῦτα γράφει. Διὸ καὶ ἔκκλησιν ποιεῖται εἰς τὸν Σεβ. Μητροπολίτην Πατρῶν κ. Θεόκλητον, τοῦ ὁποίου ἡ τελευταία σθεναρὰ στάσις εἰς τὴν ὑπόθεσιν τῶν παρανόμων γάμων ἀριστοκρατικῆς οἰκογενείας Ἀθηνῶν, μᾶς παρέχει τὴν ἐλπίδα ὅτι καὶ εἰς προκειμένην σοβαρωτάτην ὑπόθεσιν θὰ θελήση νὰ κινηθῆ. Ἅγιε Πατρῶν! Τολμήσατε. Ἀγωνισθῆτε ὑπὲρ τῶν Νόμων τῆς Ἐκκλησίας. Δὲν θὰ μείνητε μόνος.
Παρὰ τὸ πλευρόν σας οἱ ἱεροκήρυκες τῆς πόλεως καὶ δὴ ὁ πατὴρ Γερβάσιος, ὅστις κατὰ τὸ παρελθὸν ἔτος, μόνος αὐτὸς ὕψωσε φωνὴν διαμαρτυρίας καὶ δικαίως τοὺς ἑορταστὰς ἀπεκάλεσεν Καρναβαλιστὰς καὶ ἀρνητὰς τῆς πατρώας πίστεως. Ἀλλʼ ὅταν τώρα σεῖς ὡς ἄλλος Γερμανὸς Πατρῶν ἐκδιπλώσητε τὴν ΣΗΜΑΙΑΝ ΤΗΣ ΟΡΘΟΔΟΞΙΑΣ, παγωμένες καρδιὲς θὰ θερμανθοῦν, κλειστὰ χείλη θʼ ἀνοίξουν, καὶ παράλυτα χέρια θὰ ὑψωθοῦν. Διότι θησαυροὶ πίστεως κρύπτονται εἰς τὰ βάθη τῆς λαϊκῆς ψυχῆς καὶ μὲ τὸ ἡρωϊκὸν σύνθημα τοῦ ἐπισκόπου των θὰ ἐκπηδήσουν δυνάμεις τεραστίαι. Ἀκραδάντως πιστεύομεν, ὅτι ἐνεργοῦντες δραστηρίως καὶ γενναίως, μηδὲν ἄλλο ὑπʼ ὄψιν λαμβάνοντες, εἰμὴ τοὺς Νόμους τοῦ Θεοῦ, θὰ νικήσετε, Σεβασμιώτατε, καὶ ὁ Σατανᾶς θὰ τινάξη τὰ ξυλοπόδαρά του εἰς τὸ Ἰόνιον πέλαγος διὰ νὰ ἐκβρασθοῦν ταῦτα ὡς οἰκτρὰ ναυάγια εἰς τὴν παραλίαν τῆς Νίκαιας. Ἴσως ἐκεῖ χρησιμοποιηθοῦν ὑπὸ τῆς συναδέλφου ἐπιτροπῆς Καρναβάλου Νίκαιας. Ἄν καὶ αἱ ἐκ Νίκαιας εἰδήσεις δύνανται νὰ πληροφορήσουν τοὺς Καρναβαλιστάς μας, ὅτι ὁ Καρνάβαλος ἐκεῖ πνέει τὰ λοίσθια. Τί κρίμα!
- Ἐὰν ὅμως, παρʼ ἐλπίδα, οὐδὲν ἐκ ὅσων ἀνωτέρω προτείνομεν, γίνη, καὶ ὁ Σατανᾶς ἀνεμπόδιστος ἀφεθῆ καὶ ἐκτελέση τὸ ἰδικόν του θέλημα καὶ ἡ πόλις τῶν Πατρῶν παραδοθῆ καὶ ἐφέτος εἰς τὴν διάθεσιν τῶν καταχθονίων δυνάμεων, καὶ ἡ ὡραία Νύμφη κυλιστῆ εἰς τὸν βόρβορον, τότε τὴν ἐπομένην τὸ πρωΐ μὲ τὸ ὀτομοτρὶς πρέπει νʼ ἀναχωρήση ἐκ τῶν Πατρῶν ὅλον τὸν ἱερατεῖον ὡς ἄχρηστον. Διότι ἐρωτῶμεν πῶς ἕνας καὶ μόνον ἄλλοτε ἀπόστολος τοῦ Χριστοῦ, ὁ Ἅγιος Ἀνδρέας, ἐξυγίανεν ὅλην τὴν πόλιν ἐκ τῆς εἰδωλολατρείας καὶ σήμερον δύο καὶ τρεῖς δωδεκάδες ἱερέων μὲ ἐπίσκοπον ἐπὶ κεφαλῆς δὲν δύνανται νὰ περιστείλουν καὶ νὰ ἐξαλείψουν τὸ κακόν; Ἔγιναν ὅλοι ἅλας μωρόν; Ὄχι. Δὲν θέλομεν νὰ τὸ πιστεύσωμεν. Τουναντίον πιστεύομεν, ὅτι ἐὰν Κλῆρος καὶ εὐσεβῆς λαὸς κινηθοῦν, θὰ σαρώσουν τὸν Διάβολον. Οὐδὲν τῆς Ἐκκλησίας ἰσχυρότερον ὅταν ἐγκλείη εἰς τοὺς κόλπους της πιστοὺς ἄνδρας καὶ γυναίκας ἕως θανάτου. Καὶ ἔχει δόξα τῶ Θεῶ τοιούτους ἡ πόλις τῶν Πατρῶν.
Ἡ Χριστιανικὴ Ἑλλὰς ἀναμένει φῶς, κάτι περισσότερον˙ ΝΙΚΗΝ ΕΚ ΠΑΤΡΩΝ.
ΣΗΜΕΙΩΣΙΣ: – Τὸ παρὸν ἐκδίδεται κυρίως διὰ τὴν πόλιν τῶν Πατρῶν, τὴν ὁποίαν ὁ Διάβολος ἐξέλεξε διὰ νὰ κάμη τὸ πείραμά του. Ἀλλʼ ἐπειδὴ ἐξ ἀφορμῆς τοῦ Καρναβάλου Πατρῶν καὶ εἰς ἄλλας πόλεις καὶ χωρία τῆς Πατρίδος ἴσως γίνουν ἀπόπειραι ἀναβιώσεως ειδωλολατρικῶν πομπῶν, οἱ εὐλαβεῖς ἱερεῖς μετὰ τοῦ πιστοῦ λαοῦ ἄς κινηθοῦν καὶ ἄς ἐφαρμόσουν ὅσα, βάσει τῶν Κανόνων καὶ τῆς Ἐκκλησιαστικῆς Ἱστορίας, ὑποδεικνύει τὸ φυλλάδιον τοῦτο καὶ ἀσφαλῶς θὰ ἴδουν τὴν νίκην. Ἡμεῖς πέρυσι τὴν εἴδομεν εἰς Κύμην Εὐβοίας – Διότι ἀπείρως ἰσχυρότερος εἶνε ὁ Κύριός μαςὑπὲρ τὸν κόσμον ὅλον.
(Πηγή: «ΧΡΙΣΤΙΑΝΙΚΗ ΣΠΙΘΑ» Φεβρουάριος 1952 αριθμ. φύλ. 125, ΤΟΥ ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΟΥ ΦΛΩΡΙΝΗΣ π. ΑΥΓΟΥΣΤΙΝΟΥ ΚΑΝΤΙΩΤΟΥ, Ορθόδοξος Έλληνας Επίσκοπος Αυγουστίνος Καντιώτης)
Σχόλιο T.I.: Από το καρναβάλι του Ρίο μέχρι το Καρναβάλι του Μοσχάτου, η νέα εποχή έχει επιβάλλει μια “σατανιστική δοξολογία” με τις πρακτικές του Καρναβαλιού. Σε θεωρητικό επίπεδο η νέα εποχή δανείζεται, αντιγράφει, και υιοθετεί τη Μαρξιστική θεώρηση του Καρναβαλιού, αφού είναι απολύτως συμβατή με τους σκοπούς και την ιδεολογία της (εξ' ου και οι παρελάσεις “υπερηφάνειας” ). Σύμφωνα με τα μαρξιστικά πρότυπα:
1. «Το Καρναβάλι είναι μια λαϊκή γιορτή του σώματος, του αντεστραμμένου κόσμου και της κοινωνικής αμφισβήτησης, όπου:
Είναι λοιπόν και ιστορικά επιβεβαιωμένο ότι στο καρναβάλι ενυπάρχουν οι ιδέες της κοινωνικής διαμαρτυρίας και της ανατροπής. Ακόμα και στο σύγχρονο κόσμο, όπου η γιορτή έχει χάσει τα πρωταρχικά χαρακτηριστικά της και τον αυθόρμητο χαρακτήρα της, έχουμε, ξανά με θέατρο το Λονδίνο, τις ταραχές και τα επεισόδια στο πολυεθνικό καρναβάλι του Νότινγκ Χιλ, το 1976, όταν χιλιάδες μετανάστες και ακτιβιστές συγκρούστηκαν με την αστυνομία και ακροδεξιούς. Οι Clash κυκλοφόρησαν το δίσκο Super Black Market, με εξώφυλλο από τα γεγονότα του Νότινγκ Χιλ, στα οποία συμμετείχαν ενεργά.
Το καρναβάλι, λοιπόν, είναι συχνά μεταμφιεσμένες σχέσεις κουλτούρας και πολιτικής με την ευρεία έννοια, όπως στο Νότινγκ Χιλ. Και κάπως έτσι το προσεγγίζει ο κοινωνικός ανθρωπολόγος Άμπνερ Κοέν στο Masquered Politics: Explorations in the structure of Urban Cultural Movements.» (Θανάσης Γιούνης, REDNotebook)
2. «Το καρναβάλι, λοιπόν, δεν αφορά απλώς έναν εορταστικό εξωραϊσμό του βιολογικού σώματος. Ορίζει τον τόπο όπου το σώμα γίνεται το μέσο διά του οποίου οι ιεραρχίες του Μεσαιωνικού πολιτισμού ανατρέπονται και αμφισβητούνται, και αντικαθίστανται από μια νέα αντίληψη της ανθρώπινης ζωής, που[…]
… μοιάζει να αποτίει έναν ύστατο φόρο τιμής στο ανυπάκουο, επαναστατικό, γκροτέσκο σώμα και στις θετικές, αναζωογονητικές του δυνάμεις, που με την Αναγέννηση και τις νέες μορφές ρύθμισης και επιτήρησης σταδιακά θα περιθωριοποιηθεί και θα ελεγχθεί.» (Δ. Μακρυνιώτη, Τα όρια του σώματος. Διεπιστημονικές προσεγγίσεις, Συλλογικό, Εισαγωγή, σ. 34).
3. «Η γιορτή είναι η πρώτη και μη δυνάμενη να καταστραφεί κατηγορία του ανθρώπινου πολιτισμού. Μπορεί να φτωχύνει, ακόμα και να παρακμάσει, αλλά δεν μπορεί να εκλείψει εντελώς… Η γιορτή διαχωρίζεται από κάθε ωφελιμιστικό χαρακτήρα. Είναι η γιορτή που απελευθερώνοντας από κάθε ωφελιμισμό, από κάθε πρακτικό σκοπό, προσφέρει τα μέσα για να μπούμε προσωρινά σε ένα ουτοπικό σύμπαν [...]
Οι μορφές των λαϊκών γιορτών διαβάζουν το μέλλον. Παρουσιάζουν την νίκη αυτού του μέλλοντος, της χρυσής εποχής, επί του παρελθόντος. Αυτή είναι η νίκη της υλικής αφθονίας, της ελευθερίας, της ισότητας, της αδελφοσύνης όλων των ανθρώπων. Η νίκη του μέλλοντος εξασφαλίζεται από την αθανασία του λαού. Η γέννηση του νέου, του μεγαλύτερου και καλύτερου, είναι τόσο αναγκαία και τόσο αναπόφευκτη, όσο ο θάνατος του παλιού. Το ένα μετατίθεται στο άλλο, το καλύτερο μετατρέπει το χειρότερο σε μια γελοιότητα και το αφανίζει. Στο σύνολο του κόσμου και των ανθρώπων δεν υπάρχει χώρος για τον φόβο. Από φόβο μπορεί να εισέλθει ένα κομμάτι το οποίο είχε διαχωριστεί από το σύνολο, ένας κρίκος ετοιμοθάνατος, αποσχισμένος από τον κρίκο που γεννήθηκε. Το σύνολο των ανθρώπων και του κόσμου είναι εντυπωσιακά εύθυμο και ατρόμητο. Αυτό το όλον εκφράζεται σε όλες τις εκφάνσεις του καρναβαλιού. Κυριαρχεί στην ατμόσφαιρα αυτής της γιορτής, προκαλώντας κάθε έναν να συμμετέχει σε αυτή την αφύπνιση («Οι μορφές και οι εικόνες της λαϊκής γιορτής στο μυθιστόρημα του Ραμπελαί», Μιχαήλ Μπαχτίν, μτφρ. Βασίλης Αλεξίου).
Επιτακτική ανάγκη: Μόνο με τη βοήθεια της Ορθόδοξης Πίστης, της Παράδοσης των Πατέρων της Εκκλησίας μας, της μετάνοιας, και της προσευχής θα μπορέσουμε να αντισταθούμε στην επέλαση της δαιμονικής «τελετουργίας του κάτω σώματος» και «του αντεστραμμένου κόσμου» που αυτή εντέλλεται.
Πηγή: Ιερά Μονή Παντοκράτορος Μελισσοχωρίου, Ορθόδοξος Έλληνας Επίσκοπος Αυγουστίνος Καντιώτης
