Τράπεζα Ἰδεῶν
Θησαύρισμα ἰδεῶν καί ἀναφορῶν γιά τήν Ὀρθοδοξία καί τόν Ἑλληνισμό
info@tideon.org
Εισερχόμαστε για μια ακόμη φορά, με τη χάρη του Θεού, στο άγιο Τριώδιο, στην ιερότερη εορτολογική περίοδο της Εκκλησίας μας, κατά την οποία μπορούμε να συνειδητοποιήσουμε την πνευματική μας υστέρηση, να βιώσουμε την σωτήρια κλήση μας για μετάνοια και νίψη και να κάνουμε τον προσωπικό μας αγώνα για την πνευματική μας αναγέννηση.
Αρχιμ. Κυρίλλου Κωστοπούλου, Ιεροκήρυκος Πατρών
ΤΟ ΚΑΡΝΑΒΑΛΙ*
(μία Θεολογική θεώρηση)
ΤΙ ΛΕΕΙ Η ΕΚΚΛΗΣΙΑ
Είναι συνέχεια ειδωλολατρικών εορτών
Η Αγία μας Εκκλησία, όπως γνωρίζουμε, είναι ο θεματοφύλακας της θείας αποκεκαλυμμένης αληθείας. Γι' αυτόν ακριβώς τον λόγο πρέπει να προσφεύγουμε σ' αυτή, για να διδασκώμαστε την αλήθεια πάνω σε όλα τα υπαρξιακά, οικογενειακά και κοινωνικά μας προβλήματα. Και αυτό γιατί η Εκκλησία, κατά τον Χομιακόφ «είναι η ζωή του Θεού μέσ' στους ανθρώπους»1. Οι άνθρωποι δέχονται την Εκκλησία -όπως και είναι- σαν «κιβωτό σωτηρίας». Η σωτηρία του ανθρώπου πραγματοποιείται με την ένωσή του με το σώμα του Χριστού, τον εγκεντρισμό και ενοφθαλμισμό του δηλαδή στον δεύτερο ή νέο Παράδεισο, το Κυριακόν σώμα. Τότε γίνεται ο άνθρωπος «σύμφυτος τω Χριστώ (Ρωμ. 6, 5)» «και κοινωνεί στην ζωή και χάρη του Χριστού που χορηγούνται μέσα στην ζωή της Εκκλησίας»2. Έτσι με την χάρη της, τον φωτισμό της και την διδασκαλία της, οι πιστοί όλων των γενεών νικούν ό,τι σκοτεινό, φθαρτό και αμαρτωλό υπάρχει στον κόσμο και γεμίζουν από αγιασμό και χαρά αναστάσιμη.
Γι' αυτό και στο θέμα που διαπραγματευόμαστε, η αγία μας Εκκλησία θα ρίξη άπλετο φως για να ξεχωρίση το γερό από το σάπιο, την αλήθεια από το ψέμα. Και η αλήθεια για τις καρναβαλικές εκδηλώσεις εμπεριέχεται σ' αυτά που μας λέει στις Κατηχήσεις του ο ιερός Χρυσόστομος: «Αποτάσσομαί σοι, Σατανά και τη πομπή σου και τη λατρεία σου και τοις έργοις σου. Είδετε οία των συνθηκών τα γραμματεία; Μετά γαρ την αποταγήν του πονηρού και πάντων των τω πονηρώ διαφερόντων πραγμάτων πάλιν λέγειν παρασκευάζει. Και συντάσσομαί σοι Χριστέ»3. Είναι φοβερές και καθοριστικές για την σωτηρία του οι υποσχέσεις που δίνει ο πιστός κατά την ώρα της βαπτίσεώς του. Υπόσχεται σαν μέλος πλέον της Εκκλησίας να απέχη από την λατρεία, την πομπή και τα έργα του Σατανά. Είναι υποχρεωμένος ο στρατιώτης του Χριστού, ο βαπτισμένος στο όνομα του Τριαδικού Θεού, να φυλάξη τις υποσχέσεις αυτές μέχρι της αναχωρήσεώς του από την πρόσκαιρη αυτή ζωή....
Οι καρναβαλικές εκδηλώσεις είναι συνέχεια των αρχαίων ειδωλολατρικών εκδηλώσεων. Επομένως μπορούμε ανεπιφύλακτα να πούμε ότι είναι πομπές και έργα σατανικά. Είναι με ένα λόγο λατρεία του Σατανά. Λατρεύω σημαίνει τιμώ τον Θεό, υπεραγαπώ, φροντίζω κ.ο.κ.4. Τί άλλο είναι οι πολυήμερες προετοιμασίες, τα υπέρογκα ποσά που δαπανώνται και η γιορταστική ατμόσφαιρα που υπάρχει τις ημέρες των εκδηλώσεων αυτών, με αποκορύφωμα την παρέλαση των αρμάτων, προπορευομένου του άρματος -ένας άνδρας να κρατά ένα ποτήρι κρασιού- που συμβολίζει τον θεό Διόνυσο; Δεν είναι όλα αυτά πομπή και λατρεία του Σατανά; Δεν είναι παράβαση των όσων έχουμε υποσχεθεί κατά την ώρα του βαπτίσματός μας; Τουλάχιστον η Αγία μας Εκκλησία έτσι το βλέπει και γι' αυτό το 1957 σε εγκύκλιο της Ιεράς Συνόδου το στηλιτεύει και παρακαλεί τα τέκνα της να απέχουν απ' αυτές τις εκδηλώσεις....
Οι Ορθόδοξοι Ιεράρχες καλούν τον λαό των Πατρών, αλλά και όλο τον ορθόδοξο ελληνικό λαό να «εγκαταλείψουν αυτά τα σκοτεινά και οργιώδη βακχικά σκιρτήματα...», γιατί κάθε ορθόδοξος χριστιανός ενεδύθη τον Χριστό στο Άγιο Βάπτισμα, «όσοι εις Χριστόν εβαπτίσθητε Χριστόν ενεδύσασθε...», και έτσι οφείλει να ζη και να συμπεριφέρεται σαν εικόνα του Χριστού.
Ο αείμνηστος άγιος Γέροντας πατήρ Γερβάσιος Παρασκευόπουλος, ο μεγαλύτερος αγωνιστής κατά των ειδωλολατρικών αυτών εκδηλώσεων, γράφει σ' ένα του βιβλίο: «Και ερωτώ: ο μετέχων των εορτών των απόκρεω τηρεί ό,τι η Αγία Γραφή μετ' εκκλήσεως ικετεύει και ζητεί από ένα έκαστον εξ ημών, λέγουσα: «Παρακαλώ ουν υμάς, αδελφοί, δια των οικτιρμών του Θεού... μη συσχηματίζεσθαι τω αιώνι τούτω, αλλά μεταμορφούσθε τη ανακαινώσει του νοός ημών, εις το δοκιμάζειν υμάς τί το θέλημα του Θεού το αγαθόν, και ευάρεστον και τέλειον»; Και πάλιν ερωτώ: πληροί τους όρους τούτους ο καρναβαλιστής; ή κατηργήθη η διάταξις, η θεία διάταξις η παραγγέλλουσα «μηδέ ονομαζέσθω εν υμίν, καθώς πρέπει αγίοις, και αισχρότης και μωρολογία ή ευτραπελία τα ουκ ανήκοντα»5;
Ο λόγος του Θεού είναι βεβαίως ακατανόητος για τους εκτός της Εκκλησίας ανθρώπους και «τομώτερος υπέρ πάσαν μάχαιραν δίστομον» (Εβρ. 4, 12). Χώρισε όχι μόνον τους τότε ακροατές Του, αλλά και πολλούς άλλους μέσα στους αιώνες. Και αυτό θα γίνεται συνεχώς. Θα τους χωρίζη πάντοτε και συνέχεια. Η Εκκλησία μας δεν είναι μόνο τελετές. Είναι ζωή. Είναι η ζωή μας. Είναι η δύναμη που διαμορφώνει το «είναι» μας. Μόνο η θεανθρώπινη δύναμη της αγίας μας Εκκλησίας μπορεί να μας σώσει από τον σύγχρονο κατακλυσμό. Για να γίνη, όμως, αυτό χρειάζεται να υπακούει ο άνθρωπος στα κελεύσματά της, στον νόμο της, στην διδασκαλία της.
Το ιερό στόμα της αγίας μας Εκκλησίας που εκφράζει το «θέλω» της είναι οι θεοφόροι Πατέρες. Οι «εν Αγίω Πνεύματι» συνάξεις τους για την τακτοποίηση δογματικών θεμάτων της Εκκλησίας είχαν σαν αποτέλεσμα την θέσπιση Κανονικών διατάξεων, που συνιστούν την βούληση της Εκκλησίας και την απλανή οδόν σωτηρίας.
Ο καθηγητής του Κανονικού Δικαίου της Θεολογικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών Παναγιώτης Μπούμης γράφει σχετικώς: «Ως είναι γνωστόν, κανών κατ' αρχάς σημαίνει την ξυλίνην ράβδον (χάρακα), την οποίαν μεταχειρίζεταί τις δια να σύρη ευθείαν γραμμήν ή δια να ελέγξη την ευθύτητα γραμμής τινος. Μεταφορικώς δε κανών λέγεται και παν, ό,τι χρησιμεύει ως πρότυπον δια την ορθήν εκτέλεσιν πράξεώς τινος, ως οδηγός ή ως κριτήριον αυτής. Και οι κανόνες, λοιπόν, ούτοι των Οικουμενικών Συνόδων ως παρέχοντες το ορθόν, την αλήθειαν, προσφέρουν εις έκαστον πιστόν το πρότυπον, βάσει του οποίου οφείλει ούτος να πολιτεύεται, ή βάσει του οποίου δύναται ούτος να ελέγχη την ορθότητα των πράξεών του. Οι Κανόνες αποτελούν εν μέτρον, εν κριτήριον αλάθητον. Βάσει αυτών κρίνονται οι πράξεις των πιστών, των ποιμένων, και των ποιμενομένων. Οι Κανόνες συνιστούν ένα γνώμονα τελειότητος, και όστις βαδίζει, ενεργεί και πολιτεύεται περισσότερον συμφώνως προς αυτούς, ούτος δέον να θεωρείται τελειότερος, αγιώτερος, και δικαιότερος. Όστις, αντιθέτως, απομακρύνεται απ' αυτών, απομακρύνεται από το ορθόν, από το τέλειον, από το δίκαιον και το άγιον»6. Στις Κανονικές αυτές διατάξεις, δηλαδή στους ιερούς Κανόνες, υπάρχει συμπεπυκνωμένη η ποιμαντική πείρα και η θεολογία της Εκκλησίας μας. Ο πατήρ Γεώργιος Καψάνης, Ηγούμενος της ιερ. Μονής Γρηγορίου του Αγίου Όρους, γράφει σχετικώς: «Οι ιεροί Κανόνες εκφράζουν την εμπειρίαν της Καθολικής Ορθοδόξου του Χριστού Εκκλησίας, συνοδικώς και αγιοπατερικώς βεβαιουμένην».
Έτσι για το θέμα που διαπραγματευόμαστε, παραθέτουμε την ερμηνεία του οσίου Νικόδημου εις τον ΞΒ' Κανόνα της ΣΤ' Οικουμεν. Συνόδου: «Καλάνδαι ονομάζονται αι πρώται ημέραι του κάθε μηνός, εις τας οποίας οι Έλληνες εσυνείθιζον να εορτάζουν, δια να απερνούν τάχα όλον τον μήνα με ευθυμίαν και τα βοτά δε και βρουμάλια, Ελληνικαί ήτον εορταί, τα μεν βοτά ήτοι βοσκήματα και πρόβατα, εις τιμήν του θεού του Πανός, ος τις ενομίζετο από τους Έλληνας ότι είναι έφορος των προβάτων και των λοιπών ζώων τα δε βρουμάλια εις τιμήν του Διονύσου... Προστάζει λοιπόν ο παρών Κανών, ότι τα τοιαύτα Ελληνικά, αλλά δη και η κατά την πρώτην Μαρτίου τελουμένη πανήγυρις, δια την ευκρασίαν τάχα του έαρος, να ασηκωθούν ολοτελώς από την πολιτείαν των χριστιανών. Μήτε χοροί απλώς δημόσιοι γυναικών, να γίνωνται, ούτε εορταί, και χοροί από άνδρας και γυναίκας εις όνομα των Ελλήνων ψευδοθεών. Ορίζει δε προς τούτοις, ότι μήτε άνδρας να φορή γυναικεία ούτε γυναίκα ρούχα ανδρίκια. αλλά μήτε να μουρόνωνται με μουτσούνας και προσωπίδας κωμικάς, ήτοι παρακινούσας εις γέλωτας, ή τραγικάς, ήτοι παρακινούσας εις θρήνους και δάκρυα, ή σατυρικάς ήτοι ιδίας των Σατύρων και βάκχων, οίτινες εις τιμήν του Διονύσου, ως εκστατικοί και δαιμονισμένοι εχόρευον, και ότι τινάς να μην επικαλήται το όνομα του συγχαμερού Διονύσου (ος τις ενομίζετο πώς ήτο δοτήρ του οίνου και έφορος), όταν πατώνται τα σταφύλια εις τους ληνούς, μήτε να γελά και να καγχάζει, όταν βάλλεται ο νέος οίνος εις τα πιθάρια. Λοιπόν όποιος από του νυν και εις το εξής, αφ' ου έμαθε περί τούτων, εν γνώσει επιχειρήσοι να κάμη κανένα από τα προρρηθέντα τούτα δαιμονιώδη και ελληνικά, ει μεν είναι κληρικός, ας καθαίρεται, ει δε λαϊκός ας αφορίζεται»7.
Εδώ βλέπουμε καθαρά να ασχολείται η ΣΤ' Οικ. Σύνοδος με τους ανεπίτρεπτους χορούς, με τις μάσκες τις σατυρικές, τις κωμικές και τις τραγικές, με τις βακχικές γιορτές, τις ειδωλολατρικές γιορτές της πρώτης Μαρτίου (σήμερα πρώτης Μαΐου), με την ανδρική ενδυμασία των γυναικών και την γυναικεία των ανδρών και γενικά με όλα εκείνα που συμβαίνουν κατά τις ημέρες των απόκρεω, τα οποία κατακρίνει και υποβάλλει τους μεν κληρικούς σε καθαίρεση, τους δε λαϊκούς σε αφορισμό, αν συμμετάσχουν σ' αυτά τα αντιορθόδοξα και αντιεκκλησιαστικά έκτροπα.
Αυτός ο Κανών πρέπει να μας προβληματίση. Ομιλεί το Πανάγιο Πνεύμα μέσω των Αγίων Πατέρων της Συνόδου. «Ως έδοξε τω Αγίω Πνεύματι και ημίν», ομολογούν οι ίδιοι οι Πατέρες και επομένως είμαστε υποχρεωμένοι να υπακούσουμε. Δεν είναι δυνατόν να υπερασπίζουμε τους ιερούς Κανόνες, όταν πρόκειται για προσωπικά συμφέροντα και να τους απορρίπτουμε, όταν μας ελέγχουν για τις αντιεκκλησιαστικές και αντιορθόδοξες πράξεις μας. Πρέπει η καρδιά του κάθε πιστού μέλους της Εκκλησίας να πονά και να ματώνη, όταν διαπιστώνη «κανονική» παράβαση. Ο Μέγας Βασίλειος μιλώντας γι' αυτή την παρακοή λέει: «Πάνυ με λυπεί, ότι επιλελοίπασι λοιπόν οι των Πατέρων Κανόνες και πάσα ακρίβεια των Εκκλησιαστικών απελήλαται. και φοβούμαι μη κατά μικρόν της αδιαφορίας ταύτης οδώ προϊούσης, εις παντελή σύγχυσιν έλθη τα της Εκκλησίας πράγματα...»8. Εκείνοι που στρέφονται εναντίον των Κανόνων είναι οι προτεσταντίζοντες θεολόγοι, κληρικοί και λαϊκοί. Αυτοί δεν γνωρίζουν, ούτε έχουν ακούσει ποτέ την φωνή του Κυρίου μας που λέει: «εάν αγαπάτε με, τας εντολάς τας εμάς τηρήσετε» (Ιωάν. 14, 15). Αυτό πρέπει να τονισθή ιδιαιτέρως στον λαό του Θεού από τους Ποιμένες του. Το «εν γνώσει τούτων καθισταμένους τούτους» της ΣΤ' Οικ. Συνόδου σημαίνει ότι Επίσκοποι, Πρεσβύτεροι και λαϊκοί θεολόγοι οφείλουν εγκαίρως να προειδοποιούν το ποίμνιο της αγίας μας Εκκλησίας, για να μην υπάρχει άγνοια κατά τις ημέρες των καρναβαλικών εκδηλώσεων.
Ζωντανό παράδειγμα προς μίμηση και υποκίνηση για έναν ουσιαστικό αγώνα κατά των ειδωλολατρικών αυτών εκδηλώσεων, είναι το μαρτυρικό τέλος που έλαβε ο Απόστολος και μαθητής του Αποστόλου των Εθνών Παύλου Τιμόθεος, Επίσκοπος Εφέσου. Το παραθέτουμε, όπως ακριβώς το αναφέρει ο όσιος Νικόδημος ο Αγιορείτης: «Μίαν φοράν βλέπων τους Έλληνας ότι εις μίαν πάτριον εορτήν Καταγώγιον ονομαζομένην έκαμνον αταξίας, είδωλα βαστάζοντες εις τας χείρας, προσωπίδας βάλλοντες εις τα πρόσωπα, τραγωδούντες, ορμώντες ληστρικώς επάνω εις άνδρας και γυναίκας και φονεύοντες ο εις τον άλλον, ταύτα λέγω, βλέπων εθερμάνθη από το πυρ του θεϊκού ζήλου και δεν υπέφερε τα τοιαύτα άτοπα, αλλ' εδίδασκεν αυτούς και παρεκίνει να παύσωσι τας αταξίας ταύτας. Οι δε απάνθρωποι εκείνοι και θηριώδεις κινηθέντες από κακίαν και θυμόν μεγάλον εφόνευσαν τον του Κυρίου Απόστολον με τα ξύλα, τα οποία είχαν εις τας χείρας των. Και ούτω ο μακάριος τελειωθείς, ενεταφιάσθη από τους χριστιανούς...»9. Ο Επίσκοπος Εφέσου Τιμόθεος έδωσε την ζωή του για την κατάργηση των απαράδεκτων αυτών γιορτών. Εμείς κληρικοί και λαϊκοί, τί λόγο θα δώσουμε στον δίκαιο Κριτή τον Θεό μας, για την αμέλεια που δείχνουμε ως προς το θέμα αυτό, η οποία πολλές φορές φθάνει μέχρι αποδοχής αυτών των εκδηλώσεων, σαν ένα STATUS QUO, με το οποίο δεν μπορούμε πλέον να έλθουμε σε αντίθεση και να το καταπολεμήσουμε; Φοβούμαι ότι θα ακούσουμε τα λόγια του Προφήτου Ιερεμίου: «επικατάρατος ο οποιών τα έργα του Κυρίου αμελώς...» (Ιερ. 31, 10).
Από όλα όσα ελέχθησαν σ' αυτή την παράγραφο πιστεύουμε ότι έγινε αντιληπτό πως οι καρναβαλικές εκδηλώσεις είναι η συνέχεια των ειδωλολατρικών εκδηλώσεων προς τιμήν του θεού Διονύσου και η αγία μας Εκκλησία είναι τελείως αντίθετη προς αυτές...
Για το Καρναβάλι στην πόλη των Πατρών
Ο φωτισμένος, ζηλωτής και άγιος Γέροντας των Πατρών Γερβάσιος Παρασκευόπουλος έλεγε: «Το πατρινό καρναβάλι παρουσιάζεται ως μέσον αναζωογονήσεως, αλλά είναι πράγματι ένα από τα βαθύτερα συμπτώματα του πνευματικού μαρασμού της πόλεως»10.
Ίσως θα μπορούσε κάτι να κατορθώσει αυτή η προφητική φωνή, εάν δεν αντιδρούσαν, παίρνοντας το μέρος των καρναβαλιστών, μερικοί θεολόγοι, κληρικοί και λαϊκοί. Γι' αυτό ο «όντως» ποιμήν πατήρ Γερβάσιος χρησιμοποιεί την χρυσοστόμιο γλώσσα για να στηλιτεύση τους αντιδραστικούς: «Αφορμή μας δίνουν για να μιλήσουμε καθηγηταί τινες της Θεολογίας -ταλαίπωρος Θεολογία- διακηρήξαντες ότι επιτρέπεται και ο χορός και αι «αποκριάτικες» ευτραπελίαι. Επίσης και τα «επίσημα» Εκκλησιαστικά περιοδικά τα ομιλούντα περί «Αποκριάτικης χαράς»... Εάν πρόκειται περί θείων εντολών και απαγορεύσεων, τίνες είναι αυτοί οι αυτοτιτλοφορούμενοι «μεγάλοι» καθηγηταί της Θεολογίας, οι οποίοι τολμώσιν, ως καθηγηταί τάχα, να διακηρύττουν όσα αναφέρθησαν; Αλλά εάν υπήρχε ζώσα Εκκλησία και κράτος γνησίων ορθοδόξων Κυβερνητών, θα έπρεπε την επομένην αυτοί οι κύριοι ή να ανεκάλουν ή να διωρίζοντο διδάσκαλοι παρά τα βουλγαρικά σύνορα»11. Απευθυνόμενος ο άγιος Γέροντας προς τους Εκκλησιαστικούς και πολιτικούς άρχοντες λέει: «Άρχοντες της Εκκλησίας και του λαού έκαστος υμών γινωσκέτω, ότι δεν δύνασθε να σιωπάτε. Έχετε υποχρέωσιν και καθήκον να διαφωτίσητε το ποίμνιον, ο δια του ιδίου Αίματος εκαθάρισεν ο Αρχηγός της σωτηρίας ημών. Σιωπώντες αφίνετε τον λαόν του Θεού εν τω σκότει και τη πλάνη, την δε λαϊκήν δημοσιογραφίαν να αναλαμβάνη έργα διαφωτιστού και διδασκάλου του χριστεπωνύμου πληρώματος, επί μεγίστη βλάβη αλλά και ψυχική απωλεία αυτού... Καθ' ημάς, Ιεροκήρυξ αποφεύγων να επιληφθή του υπό του ως άνω ιερού Κανόνος θιγομένου θέματος δια να μη δυσαρεστήση, Θεού δούλος και Θεού διάκονος ουκ έστιν»12 ....
Ψυχαγωγία - Διασκέδαση
Διατείνονται, όμως, μερικοί ότι η όλη αυτή γιορταστική περίοδος είναι μία ευκαιρία απομακρύνσεως του ανθρώπου από τα καθημερινά βασανιστικά του προβλήματα. Είναι μία ευκαιρία χαράς, διασκεδάσεως, ψυχαγωγίας.
Αλλά αυτό δεν είναι αλήθεια. Νομίζουμε ότι οι χριστιανοί, κληρικοί και λαϊκοί, δεν πρέπει να είμαστε πρόχειροι σε συμπεράσματα ανεύθυνα. Πρέπει με πολλή ευθύνη και σοβαρότητα να εξετάζουμε τα θέματα αυτά και μάλιστα όταν η αγία μας Εκκλησία λαμβάνει αρνητική στάση.
Τί σημαίνει διασκέδαση; Πολλοί ταυτίζουν την έννοια της διασκεδάσεως με την έννοια της ψυχαγωγίας. Αυτό είναι λάθος. Διασκεδάζω σημαίνει διασκορπίζω τον νου μου (Διασκεδάννυμι = διασκορπίζω μακράν)13. Ο νους, όμως, είναι ο οφθαλμός της ψυχής. Με την διασκόρπιση του νου η ψυχή δεν γνωρίζει που βρίσκεται, τί πράττει, προς τα που πηγαίνει. Ο άνθρωπος κομματιάζεται σαν πρόσωπο, χάνει την αρμονία της φύσεώς του και γίνεται ένα τμήμα της. Αυτή η μερικότητα τον οδηγεί σ' ένα κλείσιμο, σ' έναν εγωκεντρικό χώρο και τον κάνει φίλαυτο και επιθετικό προς τους άλλους. Γι' αυτό έχουμε, πολλές φορές, σοβαρά επεισόδια που φθάνουν μέχρι και τον φόνο σε κοσμικές διασκεδάσεις. Αυτή η φιλαυτία και η επιθετικότητα κάμνει τον άνθρωπο να μην σέβεται τον συνάνθρωπο σαν πρόσωπο, να έχη την τάση να τον υποτιμά και να τον υποτάσση στις δικές του ορέξεις. Συμβαίνει, όμως, και κάτι άλλο. Για να στηρίξη τον εαυτό του που κλονίζεται σοβαρά μέσα σ' αύτη την διάσπαση, την αβεβαιότητα και την ανασφάλεια, αδικεί, μισεί και αισθάνεται τον συνάνθρωπο σαν την κόλασή του. «Η κόλαση είναι οι άλλοι»14 έλεγε ο διεσπασμένος άθεος υπαρξιστής Σαρτρ. Με την διασκέδαση ο άνθρωπος βιώνει, θα λέγαμε, εντονώτερα τον καθημερινό θάνατό του.
Για να δούμε, όμως, όταν λέμε ψυχαγωγούμαι, τί σημαίνει αυτό. Ψυχαγωγέω - ω σημαίνει «οδηγώ τας ψυχάς»15. Ψυχαγωγία = οδήγηση της ψυχής σε αναψυχή, σε τέρψη, σε κάτι ανώτερο πνευματικώς.
Η αρχική σημασία του «ψυχαγωγώ» ήταν η οδήγηση των ψυχών των νεκρών στον κάτω κόσμο. Κατόπιν πήρε μιαν άλλη σημασία, που είναι η έλκυση των ψυχών προς κάτι καλύτερο από τον χώρο του Άδη, με θυσίες και προσευχές. Έτσι ψυχαγωγία τελικά σημαίνει την οδήγηση της ψυχής από τα χειρότερα στα καλύτερα. Σημαίνει την πνευματική τέρψη, χαρά και ευτυχία. Γι' αυτό και ο ιερός Χρυσόστομος ερμηνεύοντας την παράκληση του πιστού προς τον Ουράνιο Πατέρα «πλήρωσον χαράς και ευφροσύνης τας καρδίας ημών» μας λέει: «Ποίας άρα χαράς λέγει; μη της βιοτικής; Μη γένοιτο. ου γαρ αν, ει ταύτην ήθελον, ορών κορυφάς κατελάμβανον και ερημίας, και σάκκον περιεβάλλοντο. Αλλ' εκείνην λέγουσι την χαράν την ουδέν κοινόν έχουσαν προς τον παρόντα βίον, την των Αγγέλων, την άνω. Και ουχ απλώς αυτήν αιτούσιν, αλλά μετά πολλής της υπερβολής. ου γαρ λέγουσι, δος, αλλά «πλήρωσον». και ου λέγουσιν ημάς, αλλά «τας καρδίας ημών». Αυτή γαρ μάλιστα καρδίας χαρά»16.
Ο άνθρωπος με την ψυχαγωγία ανανεώνεται και ανακουφίζεται ψυχοσωματικώς. Η ψυχαγωγία και όχι η διασκέδαση αποτελεί ουσιώδες συστατικό της ευαγγελικής διδασκαλίας. «Και είπεν αυτοίς ο Άγγελος. μη φοβήσθε. ιδού γαρ ευαγγελίζομαι υμίν χαράν μεγάλην, ήτις έσται παντί τω λαώ» (Λουκ. Β', 10). Αλλά και ο Κύριός μας αυτό επιζητεί για τους μαθητές Του: «...και ταύτα λαλώ εν τω κόσμω, ίνα έχωσιν την χαράν την εμήν πεπληρωμένην εν εαυτοίς» (Ιω. ΙΖ', 13). Μετά δε την Ανάληψή Του οι Μαθητές «υπέστρεψαν εις Ιερουσαλήμ μετά χαράς μεγάλης...» (Λουκ. ΚΔ', 53). Έτσι βλέπουμε ότι η Γέννηση, η Ανάσταση και η Ανάληψη του Θεανθρώπου Κυρίου μας αποτελούν πηγές ανεκλαλήτου χαράς και ευφροσύνης για τους ανθρώπους. Γι' αυτό η ψυχαγωγία με την πραγματική της έννοια δέσποζε πάντοτε στην ζωή των χριστιανών. «...Αεί χαίροντες» ήσαν οι πιστοί. Ο δε Απόστολος των Εθνών Παύλος παραγγέλει: «Χαίρετε εν Κυρίω πάντοτε. πάλιν ερώ χαίρετε» (Φιλιπ. Δ', 4 και Α' Θεσσ. Ε', 16).
Αυτήν την χαρά της ψυχαγωγίας έζησε και ο Κύριός μας μαζί με την Παναγία Μητέρα Του και τους μαθητές Του στον γάμο της Κανά. Επίσης στην ωραία εκείνη παραβολή του Ασώτου υιού ο Ίδιος ο Κύριός μας προτρέπει σ' αυτή την ψυχαγωγία: «ενέγκαντες τον μόσχον τον σιτευτόν θύσατε και φαγόντες ευφρανθώμεν» (Λουκ. ΙΒ', 29). Και άρχισαν όχι απλώς να ευφραίνωνται, αλλά ο Ευαγγελιστής Λουκάς μας διασώζει και το πώς ευφραίνονταν: «μετά συμφωνίας και χορών» (Λουκ. ΙΕ', 26). Σε μια άλλη παραβολή πάλι ο Κύριος μας παρουσιάζει έναν άνθρωπο βασιλέα, που επιθυμεί να κάμη και τους άλλους μετόχους της δικής του χαράς για τους γάμους του γιου του: «εποίησε δείπνον μέγα και εκάλεσε πολλούς» (Λουκ. ιδ', 16).
Από όλα αυτά τα χωρία που παραθέσαμε βγαίνει αβίαστα το συμπέρασμα ότι η ψυχαγωγία και η εξ αυτής χαρά όχι μόνο δεν απαγορεύεται από την ευαγγελική διδασκαλία, αλλά πολλές φορές συνιστάται. Ο ίδιος ο Αναστάς Κύριος προτρέπει τους ανθρώπους να χαίρωνται: «χαίρετε» (Ματθ. ΚΖ', 9) είπε, όταν εμφανίσθηκε στους μαθητές του μετά την εκ νεκρών έγερσή Του.
Όμως στην ψυχαγωγία αυτή πρέπει να λαμβάνουν μέρος η ψυχή και το σώμα. Το σώμα επιζητεί τα δικά του. Σαν ύλη που είναι επιθυμεί τα υλικά. Η ψυχή σαν πνεύμα επιζητεί τα πνευματικά. Εάν προσφέρης μόνον στο σώμα τα δικά του, θα υποδουλώσης την ψυχή σ' αυτό που θέλεις μέσω της ψυχαγωγίας. Έτσι γίνεσαι ένας σαρκικός άνθρωπος....
Η περίοδος του Τριωδίου
Στο παρόν πονημάτιο πρέπει να αναφερθούμε και στην περίοδο του κατανυκτικού Τριωδίου, κατά την οποία λαμβάνουν χώρα οι καρναβαλικές εκδηλώσεις.
Η περίοδος αυτή αρχίζει από τον εσπερινό της Κυριακής του Τελώνου και Φαρισαίου και τελειώνει το Μεγάλο Σάββατο με τον εσπερινό του Πάσχα. Ονομάζεται κατανυκτικό Τριώδιο επειδή η περίοδος αυτή οδηγεί τις πονεμένες, κατατρεγμένες και αμαρτωλές ψυχές στον χώρο της χαρμολύπης και κατανύξεως. Οι γλυκύτατοι ύμνοι, οι κατανυκτικές ακολουθίες, η κατά τους ιερούς Κανόνες νηστεία της περιόδου αυτής οδηγούν την πέτρινη καρδιά μας στην συντριβή, στους αλαλήτους στεναγμούς, στα κατανυκτικά δάκρυα της μετανοίας και της αναστασίμου χαράς.
Η περίοδος αυτή, όπως όλοι μας καταλαβαίνουμε, δεν προσφέρεται για άλλου είδους εκδηλώσεις και μάλιστα για ειδωλολατρικές, καρναβαλικές εκδηλώσεις. Δεν είναι δυνατόν η αγία μας Εκκλησία να ανοίγη τις πύλες της μετανοίας -«της μετανοίας άνοιξόν μοι πύλας Ζωοδότα» ψάλλουμε κατά την περίοδο αυτή- και οι άρχοντες με τον λαό που τους ακολουθεί να ανοίγουν τις πύλες της κραιπάλης και μέθης και ασωτίας....
Όλα τα γεγονότα των Κυριακών του Τριωδίου είναι έτσι τοποθετημένα από τους αγίους Πατέρες της Εκκλησίας μας, ώστε ο πιστός, συμμετέχοντας σ' αυτά, να πορεύεται κλιμακωτά και να φθάνη στο τελευταίο σκαλί που είναι τα άχραντα Πάθη και Μυστήρια του Θεανθρώπου Κυρίου, βιώνοντας αυτά και παθαίνοντας την «καλήν αλλοίωσιν», ευφραινόμενος από το άρρητο και πνευματικό φως και κάλλος της Αναστάσεως.
Έτσι βλέπουμε την περίοδο αυτή να μας καλή να αγωνισθούμε τον καλόν αγώνα της εγκρατείας, της μετανοίας, της ταπεινώσεως και της μυστηριακής ζωής....
Ο άνθρωπος βρίσκεται σε μια διαρκή πορεία, μια πορεία προς συνάντηση με τον Αναστημένο Χριστό. Αυτή η κατανυκτική περίοδος του Τριωδίου αυτό ακριβώς κάμνει, βοηθάει τον πιστό αγωνιστή να πορευθή μέσα από την σωστή, εκκλησιαστική άσκηση και να φθάση στην κατά χάρη ένωσή του με τον Χριστό.
Ο καθένας μας είναι μία εικόνα του Θεανθρώπου Κυρίου. Μία εικόνα που, όμως, την έχουμε κακομεταχειρισθεί ή την έχουμε επιζωγραφήσει και είναι αγνώριστη. Μπορούμε, λοιπόν, με την βοήθεια του πνευματικού μας πατρός και της ορθοδόξου εκκλησιαστικής ασκήσεως να απαλλάξουμε την εικόνα μας αυτή από τις προσθήκες και να βρούμε τον εαυτό μας «εν Χριστώ» και τον Χριστό μέσα μας. Αλλά για να γίνη αυτό χρειάζεται αλλαγή πορείας ζωής, χρειάζεται αληθινή μετάνοια. Αυτή η πορεία μετανοίας, βεβαίως, είναι οδυνηρή. «Δος αίμα και λάβε πνεύμα», μας παραγγέλλουν οι νηπτικοί Πατέρες της Εκκλησίας μας. Για μια τέτοια πορεία δεν προσφέρονται οι καρναβαλικές εκδηλώσεις και μάλιστα κατά την περίοδο αυτή. Πώς είναι δυνατόν να ακούουμε την αγία μας Εκκλησία να ψάλλη: «Έφθασε καιρός, η των πνευματικών αγώνων αρχή, η κατά των δαιμόνων νίκη, η πάνοπλος εγκράτεια, η των Αγγέλων ευπρέπεια, η προς Θεόν παρρησία.....», και εμείς να πορευόμαστε πίσω από τα ειδωλολατρικά άρματα του καρναβάλου και να συμμετέχουμε στην ακολασία αυτών των ημερών; Ο Απόστολος των Εθνών Παύλος μας παραγγέλλει:
«Μη γίνεσθε ετεροζυγούντες απίστοις. τις γαρ μετοχή δικαιοσύνη και ανομία; τις δε κοινωνία φωτί προς σκότος; τις δε συμφώνησις Χριστώ προς Βελίαλ; ή τις μερίς πιστώ μετά απίστου; τις δε συγκατάθεσις ναώ Θεού μετά ειδώλων; ημείς γαρ ναός Θεού εσμέν ζώντος, καθώς είπεν ο Θεός ότι ενοικήσω εν αυτοίς και εμπεριπατήσω, και έσομαι αυτών Θεός, και αυτοί έσονταί μοι λαός. Διό εξέλθετε εκ μέσου αυτών και αφορίσθητε, λέγει Κύριος, και ακαθάρτου μη άπτεσθε» (Β' Κορ. 6, 14-18)....
Οι καρναβαλικές ειδωλολατρικές εκδηλώσεις κατά την περίοδο του κατανυκτικού Τριωδίου είναι απαράδεκτες. Είναι παρακοή στο θέλημα του Θεού, ασέβεια στην κατανυκτική αυτή περίοδο και απόδειξη εσχάτης πνευματικής καταπτώσεως. Καρνάβαλος και Τριώδιο δεν μπορούν να συνυπάρξουν.
* Από το βιβλίο ΤΟ ΚΑΡΝΑΒΑΛΙ του Ιεροκήρυκος π. Κυρίλλου Κωστοπούλου, Αθήναι 1986, αναδημοσιεύουμε μερικά αποσπάσματα για ενημέρωση και προστασία των καλοπροαιρέτων χριστιανών.
* * *
1. Π. Ευδοκίμωφ, «Ορθοδοξία», σελ. 215.
2. Γ. Μεταλληνού, «Η Εκκλησία», σελ. 29.
3. Β.τ.Ε., Άπαντ. Αγ. Πατέρ., Ιω. Χρυσ., τόμ. 7, σελ. 20.
4. Παπασταματίου, «Σύγχ. Λεξ. Ελλην. Γλώσσης», σελ. 1310.
5. Γερβ. Παρασκευοπούλου, «Επίκαιρα προβλήματα», σελ. 146.
6. Π. Μπούμη, «Το κύρος και η ισχύς των Ιερ. Κανόνων», Αθήναι 1985, σελ. 17.
7. Οσ. Νικοδ. «Ιερ. Πηδάλ.», έκδ. Αστέρος, σελ. 275.
8. Ε.Π.Ε., Μ. Βασιλ. τόμ. 2, σελ. 180.
9. Οσ. Νικοδ., «Συν. των δώδεκα μηνών του ενιαυτού», τόμ. Γ', σελ. 121.
10. Γερβ. Παρασκευοπούλου, «Επίκ. προβλ.», σελ. 145.
11. Γερβ. Παρασκευοπούλου, «Επίκ. προβλ.», σελ. 145.
12. Γερβ. Παρασκευοπούλου, «Επίκ. προβλ.», σελ. 145.
13. Η. LIDDELL - R. SCOTT, «Λεξ. Ελλ. Γλώσ.» τομ. Α', σελ. 605.
14. Π. Σαρτρ, «Θεός και Διάβολος», σελ. 10.
15. Η. LIDDELL - R. SCOTT, «Λεξ. Ελλ. Γλώσ.», σελ. 688.
16. Ε.Π.Ε. Ιω. Χρυσ. τόμ. 11, σελ. 232.
(Πηγή: «ΔΙΑΦΩΤΙΣΤΙΚΑ ΚΕΙΜΕΝΑ ΓΙΑ ΤΟ ΚΑΡΝΑΒΑΛΙ», Προσφορά στο λαό του Θεού από τις Εκδόσεις «ΟΡΘΟΔΟΞΟΣ ΚΥΨΕΛΗ», ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ, 2010, Ιερά Μονή Παντοκράτορος Μελισσοχωρίου)
Το Καρναβάλι των Πατρών,
(†) Ἐπίσκοπος Αὐγουστῖνος Καντιώτης
Ἔφθασαν, φίλοι ἀναγνῶσται, ἔφθασαν αἱ προφητευμέναι ἡμέραι, κατὰ τὰς ὁποίας οἱ ἄνθρωποι θὰ εὔχονται νὰ μὴ ἔχουν οὔτε μάτια, οὔτε αὐτιά, διὰ νὰ μὴ βλέπουν καὶ νὰ μὴ ἀκούουν τὰ φρικτὰ θεάματα καὶ ἀκροάσματα, τοὺς ἐξωφρενισμοὺς ἑνὸς κόσμου ἀποστατήσαντος ἀπὸ τοῦ Κυρίου καὶ συνεχῶς καταρρέοντος καὶ βυθιζομένου εἰς τὸν πολιτισμὸν Σοδόμων καὶ Γομόρρων. Τὸ ἐπληροφορήθητε; Εἰς τὴν ὡραίαν πρωτεύουσαν τῆς Πελοποννήσου ἑτοιμάζεται καὶ ἐφέτος καρναβάλι ποὺ θὰ σημειώση ρεκόρ, θὰ ὑπερβῆ εἰς ἐμφάνισιν, εἰς πολυτέλειαν καὶ τὰ καρναβάλια ἀκόμη τῆς Νικαίας, Βενετίας, Μασσαλίας καὶ εἴ τινος ἄλλης Εὑρωπαϊκῆς πόλεως. Βλέπετε συναγωνιζόμεθα βῆμα πρὸς βῆμα τὴν Δύσιν εἰς τὴν διαφθορᾶν.
› Ἀλλὰ τί εἶνε τὸ καρναβάλι;
› Μία ἀναδρομὴ εἰς τὸ παρελθὸν δὲν θὰ ἦτο ἄσκοπος.
* * *
Ἦτο ἐποχὴ κατὰ τὴν ὁποίαν ὁ ἀληθινὸς Θεὸς ἦτο ἄγνωστος. «Τῶ ἀγνώστω Θεῶ» ἦτο τὸ ἐπίγραμμα πλακὸς βωμοῦ ἐν Ἀθήναις. Ἐν σκότει διεπορεύετο ἡ Ἀνθρωπότης. Πηχτὸ τὸ σκοτάδι. Μεσάνυχτα εἶχεν ὁ κόσμος. Εἴδωλα παντοῦ. Τρομακτικὴ τις ἄγνοια ἐπεκράτει. Δεισιδαιμονία, εἰδωλολατρεία ἐβασίλευον. Τὰ πάντα, καὶ τὰ ρυπαρότερα τῶν ζώων καὶ τὰ εὐτελέστερα τῶν ἀντικειμένων, τὰ πάντα εἶχον θεοποιηθῆ. Καὶ αὐτὰ τὰ πάθη τοῦ ἀνθρώπου ἐθεοποιήθησαν. Ἡ μέθη εἶχε Θεὸν τὸν Βάκχον. Ἡ κλοπὴ τὸν Ἑρμῆν. Ἡ ἀκολασία τὴν Ἀφροδίτην. Ἡ μοιχεία τὸν Δία. Ἡ ἀγρία ἐκδίκησις τὸν Ἄρην… Φαντασθῆτε! Οἱ Θεοὶ προστάται τῆς κακίας, τῆς ἀνηθικότητος. Καὶ ἀνάλογος πρὸς τὴν ἠθικὴν τῶν θεῶν, βεβαίως ἦτο καὶ ἡ λατρεία, ἡ ὁποία ἀπεδίδετο εἰς τοὺς Θεοὺς παρὰ τῶν ἀρχαίων. Κατὰ τὴν ἡμέραν π.χ., κατὰ τὴν ὁποίαν ἑώρταζεν ὁ Βάκχος, κατὰ τὴν ἑορτὴν τῶν Βακχείων, οἱ ἑορτασταὶ ἔκαμνον πομπήν, ἐξεκίνουν ἀπὸ τὸν Ναὸν τοῦ Βάκχου ἐφόρουν προσωπίδας, ἐκράτουν αἰσχρὰ σύμβολα, ἀναμιγνύονται ἄνδρες καὶ γυναίκες, ἐκραύγαζον, ἐβωμολόχουν, ἐτραγουδοῦσαν τὰ πλέον ἀηδῆ ἀσματα, διήρχοντο τὰς ὁδοὺς καὶ τὰς πλατείας, περιέπαιζον τοὺς διαβάτας, ἐχόρευαν, ἐμεθύοντο, ἐκυλίοντο εἰς τοὺς δρόμους, ἠσχημόνουν, … ἔπραττον καὶ ἔλεγον κατὰ τὴν ἑορτὴν τοῦ Θεοῦ των «ὅσα αἰσχρὸν ἐστὶ καὶ λέγειν».
Τοιαῦται ἦσαν αἱ ἑορταὶ καὶ αἱ πανηγύρεις τοῦ ἀρχαίου εἰδωλολατρικοῦ κόσμου Ἑλλήνων καὶ Ρωμαίων γνωσταὶ ὡς Διονύσια, Βάκχεια, Βοτά, Βρουμάλια, Σατουρνάλια, Λουπερκάλια, Κάλενδαι…
Ὑπὸ τὴν στέγην τῶν Ναῶν καὶ μὲ τὴν εὐλογίαν ἱερέων καὶ ἀρχιερέων τῆς ἐποχὴς ἐκείνης πᾶν εἴδος διαφθορᾶς ἐτελεῖτο. Ἄνωθεν ἐκ τῶν κορυφῶν τοῦ Ὀλύμπου ηὐλόγουν καὶ οἱ θεοὶ μετὰ τῶν θεαινῶν διασκεδάζοντες. Ὁλα ἐλεύθερα. Λοιπόν. Εὐοί, Εὐάν. Τὸ ἀπήτουν καὶ οἱ Θεοί.
* * *
Βουνὰ κοινωνικῆς κοπρίας, «κόπρος Αὐγείου» ἀπέραντος σταῦλος, μέσα εἰς τὸν ὁποῖον ἔρριπτον τὰς ἀκαθαρσίας τῆς ζωῆς των τὰ ἑκατομμύρια τῆς ἀνθρωπότητος, εἶχε καταντήσει ὁ προχριστιανικὸς κόσμος. Ἀλλʼ ἀκριβῶς εἰς τὸν «σταῦλον», εἰς ἕνα βρωμερὸν σπήλαιον, ἐγεννήθη πρὸ 1952 ἐτῶν ὁ Ἕνας, ὁ ἄσπιλος, ὁ ἀμόλυντος, ὁ ἀκηλίδωτος, ὁ Υἱὸς τῆς Παρθένου, ὁ Ἐμμανουήλ. Ἔκλινεν οὐρανοὺς καὶ κατέβη. Κατέβη εἰς σταῦλον. Διὰ νὰ καθαρίση τὸν σταῦλον, διὰ νὰ βγάλη δηλαδὴ τὸν ἄνθρωπον ἀπὸ τὴν δυσοσμίαν εἰς τὸν καθαρὸν ἀέρα, διὰ νὰ ζήση ὁ ἄνθρωπος καὶ νʼ ἀναπνεύση τὴν ἀρετήν. Πρὸς τοῦτο ὁ Κύριος προέβαλλε ἐνώπιον πάντων τὴν εἰκόνα μιᾶς ἐκπάγλου ἀρετῆς. «Ἴδε ὁ ἄνθρωπος». Κατὰ τῆς μέθης τῶν ὀπαδῶν τοῦ Βάκχου ἀντέταξε τὴν ἐγκράτειαν τῶν ἀσκητῶν. Κατὰ τῆς ἀκολασίας τῶν σατύρων τὴν ἀγνότητα τῶν παρθένων. Κατὰ τῶν αἰσχρῶν ἀσμάτων τῶν Μαινάδων τοὺς θεσπέσιους ὕμνους, τὰς πνευματικὰς ὠδὰς τῶν Δαμασκηνῶν καὶ Ρωμανῶν. Κατὰ τῆς κυριαρχίας τῶν παθών τὴν κυριαρχίαν τοῦ Πνεύματος. Κατὰ τῆς κοσμικῆς ἀγάπης, ἡ ὁποία ἐθεοποίει τὰ ἐγκόσμια, τὰ ἐφήμερα καὶ ἀπατηλὰ ἀντέταξε τὸν θεῖον ἕρωτα, τὴν ἐξ ὅλης ψυχῆς, καρδίας, διανοίας καὶ ἰσχύος, ἀγάπην τοῦ Θεοῦ. Ὤ Κύριε! Ἡ διδασκαλία Σου, ἡ ζωή Σου, ὁ Σταυρός Σου καὶ ἡ Ἀνάστασις Σου, ἐκαθάρισαν, εὐωδίασαν τὴν γῆν. Ὤ Κύριε! Μῦρον ἐκκενωθὲν ὄνομά Σου.
Τὸ νέον κήρυγμα, τὀ ὁποῖον ἠκούσθη κατʼ ἀρχὰς εἰς ἕνα μικρὸν κύκλον ἀλιέων τῆς Γαλιλαίας, ἡπλώθη μετʼ ὁλίγων μὲ ταχύτητα ἀστραπῆς. Ὁ Ἀνδρέας ὁ Πρωτόκλητος μαθητὴς τοῦ Κυρίου, ἰδοὺ ἐκ τῶν πρώτων φθάνει εἰς Πάτρας, κηρύττει καὶ ἐξαγνίζει τὴν πόλιν ἀπὸ τὰ εἰδωλολατρικὰ αἴσχη. Ὁ κορυφαῖος τῶν Ἀποστόλων, ὁ Παῦλος, φέρει τὸ μήνυματῆς καινῆς ζωῆς παντοῦ. Μέσα εἰς τὰ ἀρχαῖα κέντρα τοῦ εἰδωλολατρικοῦ κόσμου μὲ τοὺς Βάκχους καὶ τὰς Ἀφροδίτας των, μὲ τοὺς Σατύρους καὶ τὰς μαινάδας των, ἠκούσθη ἡ φωνή του˙ ποὺ δὲν ἐδέχετο κανένα συμβιβασμὸν μὲ τὸ σκότος, μὲ τὴν ζωὴν τῆς εἰδωλολατρείας. Ὁ λόγος του μαχαῖρι. Ἔκοπτε τὰ σεσήποτα. «Κανεὶς – ἐφώναζεν ὁ Ἀπόστολος – κανεὶς ἐκ τῶν πιστῶν δὲν ἐπιτρέπεται νὰ λαμβάνη μέρος εἰς κοσμικάς, εἰς ειδωλολατρικὰς τελετὰς καὶ συγκεντρώσεις, κατὰ τὰς ὁποίας φονεύεται ἡ ἀξιοπρέπεια τοῦ ἀνθρώπου, ὀργιάζει τὸ κτῆνος, θεοποιεῖται ἡ σάρξ». Ἀκούσωμεν τὴν ἀθάνατον φωνήν του! «Ὡς τὴν ἡμέρα εὐσχημόνως περιπατήσωμεν˙ μὴ κώμοις καὶ μέθης, μὴ κοίταις καὶ ἀσελγείαις… ἀλλʼ ἐνδύσασθε τὸν Κύριον καὶ τῆς σάρκας πρόνοιαν μὴ ποιεῖσθε εἰς ἐπιθυμίας. – Τὶς κοινωνία φωτὶ πρὸς σκότος; -Ὑμεῖς ναὸς Θεοῦ ἐστὲ ζῶντος. –Διὸ ἐξέλθετε ἐκ μέσου αὐτῶν καὶ ἀφορίσθητε» (Ἴδε Ρωμ. 13, 13 -Β΄ Κορινθ. 6, 13-18). Ἀποχὴ ἐκ τῆς εἰδωλολατρικὴς ζωῆς, τελετῶν καὶ πανηγύρεων, ἦτο τὸ ζωηρὸν, τὸ συνεχές, τὸ ἀδιάλειπτον σύνθημα-κήρυγμα τῆς Ἀποστολικῆς Ἐκκλησίας. Ἀποχὴ ποὺ ἐπισημοποιεῖτο μὲ ἱερὰν ὑπόσχεσιν. Διότι κατὰ τὴν ὥραν τοῦ μυστηρίου τοῦ Βαπτίσματος ὁ βαπτιζόμενος ὑπέσχετο ἐνώπιον Θεοῦ, ἀγγέλων καὶ ἀνθρώπων, ὅτι χριστιανὸς γενόμενος θʼ ἀπέχη τῶν σατανικῶν πομπῶν. «Ἀποτάσση τῶ Σατανᾶ; – ἐρωτᾶ ὁ ἱερεὺς – καὶ πάσι τοὶς ἔργοις αὐτοῦ; καὶ πάσι τοὶς ἀγγέλοις αὐτοῦ; καὶ πάσι τῆ λατρεία αὐτοῦ; καὶ πάση τῆ πομπῆ αὐτοῦ;» «Ἀποτάσσομαι» εἶνε ἡ ἀπάντησις. Ἰδοὺ ἡ ἱερὰ ὑπόσχεσις.
Οἱ χριστιανοὶ ἐκεῖνοι, ἐτήρουν τὰς ἱερὰς των ὑποσχέσεις, ἤκουον τὴν φωνὴν τῶν Πατέρων καὶ ἀπεῖχον παντὸς ἀκαθάρτου. Καθαρὰ τὰ ἤθη των. Ἁγνὴ ἡ ζωή των. Χρυσάφι ποὺ ἔλαμπε καὶ προὐκάλει τὸν θαυμασμὸν καὶ αὐτῶν ἀκόμη τῶν ἀπίστων καὶ τῶν διωκτῶν των. Ἡ γῆ εὐωδίαζε ἀπὸ τὴν εὐωδίαν τοῦ Χριστοῦ, ἀπὸ τὴν ζωὴν τῶν Χριστιανῶν τῶν πρώτων αἰώνων.
Ἀλλὰ ὅταν μετὰ τὴν κατάστασιν τῶν διωγμῶν καὶ τὴν ἐξωτερικὴν ἐπικράτησιν τῆς Ἐκκλησίας τὰ ἤθη τῶν Χριστιανῶν παρουσίασαν χαλαρότητα καὶ πολλοὶ τῶν Χριστιανῶν ποὺ εἶχον ἐλαστικὴν συνείδησιν δὲν εἶχον διὰ τίποτε νὰ λαμβάνουν μέρος εἰς ἑορτὰς καὶ πανηγύρεις ποὺ εἶχον εἰς τὸ πρόγραμμά των στοιχεῖα διαφθορᾶς καὶ λείψανα εἰδωλολατρικῆς ζωῆς, ἡ Ἐκκλησία δὲν ἐχαρίσθη εἰς τοὺς χλιαροὺς αὐτοὺς χριστιανούς, ἀλλὰ συνεχίζουσα τὴν ἔνδοξον ἀποστολικὴν παράδοσιν, ἄγρυπνος φύλαξ τῆς αἰωνίας ἠθικῆς τοῦ Εὐαγγελίου, συνῆλθεν εἰς Τοπικὰς καὶ Οἰκουμενικὰς Συνόδους ἀπεφάσισε, κατεδίκασεν, ἀφώρισε τοὺς εἰδωλολατρίζοντας αὐτοὺς χριστιανούς. (Ἴδε Κανόνα ΞΒ-ἕκτης Οἰκουμ. Συνόδου).
Οὕτω ἡ Ὀρθόδοξος Ἐκκλησία ἀντέδρα κατὰ τῆς εἰσβολῆς τοῦ εἰδωλολατρικοῦ πνεύματος ποὺ προσεπάθει ὑπὸ μυρίας μορφὰς νὰ ὑπεισέλθη καὶ νὰ μολύνη τὸν χριστιανικὸν βίον. Ὑπογραμμίζομεν ἡ Ὀρθόδοξος Ἐκκλησία. Διότι ἡ Δυτικὴ Ἐκκλησία κατὰ τινα σκοτεινὴν περίοδον ἐν τῶ ζητήματι τούτω συνυποκρίθη μετὰ τοῦ κόσμου καὶ παρουσίασε δυστυχῶς τὸ ἄθλιον θέαμα, ἀρχιερεῖς καὶ πάπας νὰ εὐλογοῦν, νὰ πρωτοστατοῦν εἰς τὴν διοργάνωσιν καρναβαλιῶν ποὺ ἕλκουν προφανῶς τὴν καταγωγὴν ἀπὸ τὰ Σατουρνάλια καὶ τὰ Λουπερκάλια τῆς ἀρχαίας Ρώμης, τῆς Βαβυλῶνος τοῦ κόσμου. Ἀλλʼ ἐδῶ ὄχι περὶ Ρώμης καὶ παπῶν, ἀλλὰ περὶ Ἑλλάδος καὶ ὀρθοδόξου λαοῦ ὁ λόγος. Καὶ συνεπῶς δὲν δύνανται μερικοὶ νὰ μᾶς παρουσιάζουν τὴν Νίκαιαν ὡς παράδειγμα. Δὲν εἴμεθα Δύσις.
* * *
Καὶ τώρα, φίλοι ἀναγνῶσται τῆς Σπίθας, κρατοῦντες τʼ ἀνωτέρω ὡς φῶς, ὡς καθρέπτην πλησιάσετε καὶ ἐξετάσετε, τὸ καρναβάλι τῶν Πατρῶν καὶ ἀποφανθῆτε, ἐὰν εἰμπορῆ νὰ σταθῆ μέσα εἰς μίαν Ὀρθόδοξον Χριστιανικὴν Κοινωνίαν.
Καθὼς πληροφορούμεθα, πέρυσι εἰς τὰς Πάτρας τὴν τελευταίαν Κυριακὴν τῶν Ἀπόκρεω, κατὰ τὴν ὁποίαν οἱ κώδωνες τῶν ὡραίων ναῶν τῆς πόλεως ἐκρούοντο καὶ ἐκάλουν τοὺς χριστιανοὺς εἰς ψυχικὴν ἀνάτασιν, εἰς πνευματικὴν περισυλλογήν, ἄτομα τινά, ξένα πρὸς τὸ πνεῦμα τοῦ Εὐαγγελίου, μιμηταὶ τῶν ἀθλιοτήτων τῶν πόλεων τῆς Δύσεως, διωργάνωσαν καρναβάλι καὶ συμπαρέσυραν τὴν πόλιν τοῦ Ἁγίου Ἀνδρέου τοῦ Πρωτοκλήτου εἰς σατανικὴν πομπήν. Ναί! Σατανικὴν πομπήν. Διότι ἐκτὸς τῶν ἄλλων τῆς ὅλης πομπῆς προηγεῖτο γιγαντιαῖον σύμβολον ποὺ παρίστανε τὸν Σατανᾶν, ὁ Σατανᾶς (ἔξω ἀπʼ ἐδῶ) ἐστηρίζετο ἐπάνω εἰς δύο ξυλοπόδαρα μήκους 2 μέτρων, διὰ νὰ εἶνε θεατὸς ἀπʼ ὅλον τὸ πλῆθος. Ἔφερε μακρὰν οὐράν. Μήπως ἡ οὐρὰ αὐτὴ ἦτο τὸ σύμβολον ποὺ ὑπενθύμιζε τὴν ἑλκτικὴν ἐκείνην δύναμιν τοῦ Σατανᾶ, ὅστις, κατὰ τὴν Ἀποκάλυψιν, μὲ τὴν οὐράν του ἔσυρε τὸ 1/3 τῶν ἀστέρων τοῦ οὐρανοῦ; Πόσους νὰ σύρη σήμερον; Ὄπισθεν τοῦ Σατανᾶ ἥρχετο ἡ γυνή, ἡ βασίλισσα τοῦ καρναβάλου, ἐστολισμένη μὲ φαντασμαγορικὴν στολήν. Ταύτην ἠκολούθουν ἅρματα πολλά. Ἄνδρες καὶ γυναῖκες μετημφιεσμένοι. Στολαὶ, παρίστανον ὅ,τι ἤθελες ἐκ τοῦ κόσμου τῶν ζώων καὶ τῶν ἀνθρώπων. Ὁ καρνάβαλος παρήλαυνε. Καὶ ὁ κόσμος συνωστιζόμενος ἐπάνω εἰς τὰ πεζοδρόμια ἐθεᾶτο, διετίθετο εὐμενῶς καὶ ἐχειροκρότει. Ἐχειροκρότει τʼ ἅρματα, τὰ ἐρασιτεχνικὰ συγκροτήματα, τὴν βασίλισσαν, τὸν Σατανᾶν. Ὡραία πράγματα! Ἡ σατανικὴ πομπή, ἀφοῦ ἔκαμε τὸν γῦρο της, ἔφθασε εἰς κεντρικὴν πλατεῖαν. Ἐκεῖ, παρουσία μικρῶν καὶ μεγάλων, ἀρχόντων καὶ ἀρχομένων, ἐκάη τὸ γιγαντιαῖον σύμβολον ἐν μέσω τῶν ἰαχῶν τοῦ πλήθους.
Ὁ Καρνάβαλος; Δὲν ὑπάρχει καμμία ἀμφιβολία, ὅτι ὅλη αὐτὴ ἡ πομπὴ τοῦ Σατανᾶ καὶ τῆς βασιλλίσης ποὺ δημιουργεῖ τὸ ψυχολογικὸν ἐκεῖνο κλίμα, μέσα εἰς τὸ ὁποῖον μοιραῖον εἶνε νὰ σημιώνεται χαλάρωσις τῶν ἠθῶν, καὶ ἐὰν ἀκόμη δὲν λαμβάνουν χώραν δημοσία αἱ μεγάλαι ἐκεῖναι ἀπρέπειαι τῶν Βακχικῶν ἑορτῶν, πάντως τὸ πνεῦμα τοῦ Βάκχου καὶ τῆς Ἀφροδίτης ἐπικρατεῖ. Ὁ Σατανᾶς τὰς ἡμέρας τοῦ Καρνάβαλου εἶνε πολυάσχολος. Ἡ πελατεία του μεγίστη. Σύρει πλήθη. Τὰ δίκτυά του ἀνασύρονται πλήρη ἀπὸ νέας καὶ νέους. Καὶ εἰς ποῖα ἁμαρτήματα δὲν παρασύρονται οἱ ἄνθρωποι κατὰ τὰς ἡμέρας αὐτὰς τοῦ Καρνάβαλου; Αστεῖα ἀηδῆ, ἄσματα πορνικά, χειρονομίαι ἀπρεπεῖς, πολυποσίαι, πολυφαγίαι, μέθαι, κραιπάλαι, αἰσχρολογίαι, βλασφημίαι, ἐξωφρενικοὶ χοροὶ Σαλώμης, αἰσχροὶ ἔρωτες καὶ συζυγικαὶ ἀπάται, προοίμια διαζυγίων καὶ οἰκογενειακῶν δραμάτων, ἰδοὺ τὰ ἁμαρτήματα, ἰδοὺ τὸ λιβάνι ποὺ καίεται πρὸς λατρείαν τοῦ Θεοῦ-Καρναβάλου. Τὶ ἄλλο, σᾶς ἐρωτῶμεν, τὶ ἄλλα θὰ ἔπρεπε νὰ γίνωνται διὰ νὰ κληθοῦν Σατανικαὶ πομπαί; Ὁ ἀκολουθῶν αὐτὰς γίνεται ἀρνητὴς τῆς ἐν τῶ βαπτίσματί του ὁμολογίας πίστεως.
Τὶ δὲ νὰ εἴπωμεν περὶ σπατάλης ἑκατομμυρίων ὁλοκλήρων ποὺ ἐδαπανήθησαν διὰ τὴν ἐπιτυχῆ διεξαγωγὴν τῆς ἑορτῆς αὐτῆς; Αλλοίμονον! Χρήματα γίνονται καπνὸς καὶ καίονται. Ποῦ; Εἰς ἕνα κράτος ποὺ συντηρεῖται μὲ τὴν ἐπαιτείαν τῶν ξένων! Ποῦ; Εἰς μίαν πόλιν ποὺ διέρχεται οἰκονομικὴν κρίσιν! Ποῦ; Εἰς μίαν πόλιν μὲ στρατιὰν ἀπόρων τῆς ὁποίας οἱ ἄποροι φυματικοὶ δημοσιεύουν δραματικὰς ἐκκλήσεις καὶ ζητοῦν χρηματικὴν βοήθειαν διὰ ἀγορὰν φαρμάκων! Εἰς αὐτὴν λοιπὸν τὴν πόλιν γίνεται ὁ Καρνάβαλος καὶ μαζὺ μὲ αὐτὸν διωργανώνονται καὶ χοροεσπερίδες μυθώδεις, ὡς ἐκείνη ἡ τοῦ Λαδοπούλου. Δυστυχισμένη Πατρίδα! Χρήματα δὲν ὑπάρχουν διὰ γάλα, διὰ κρέας, διὰ φάρμακα, διὰ μίαν… πενικελλίνην ποὺ ζητεῖ ἡ χήρα καὶ τὸ ὀρφανὸ τῶν τελευταίων μας ἀγώνων. Ὑπάρχουν ὅμως χρήματα διὰ μάσκες, διὰ ἐνδυμασίας Κινέζων καὶ Ἰαπώνων, διὰ χαρτοπόλεμον, διὰ σοκολάτες ποὺ ἐκσφενδονίζουν εἰς τὰ μπαλκόνια οἱ νεαροὶ=δανδῆδες. Μὲ τὰ ποσὰ αὐτὰ τὰ ὁποία ἐξώδευσαν ἀσώτως οἱ υἱοὶ καὶ αἱ θυγατέρες τοῦ αἰῶνος τούτου, πόση κοινωνικὴ ἀνακούφισις θὰ ἠδύνατο νὰ γίνη κατὰ τὰς ἡμέρας τῶν Ἀποκρέω;
Ταῦτα ἔγιναν πέρυσι εἰς Πάτρας. Ἐφέτος δὲ τὶ μέλλει νὰ γίνη; Ἰδοὺ τὸ Δημ. Συμβούλιον Πατρέων συνεδριάζει. Ἰδοὺ ἡ ἐπιτροπὴ καρναβάλου ἀφίχθη εἰς Ἀθήνας, κτυπᾶ πόρτες, ζητεῖ ἑκατομμύρια πολλὰ διὰ τὴν λαμπροτέραν διοργάνωσιν. Ζητεῖ δάνειον καὶ ὁ Τουρισμὸς γίνεται ἐγγυητὴς διὰ τὰ ἔξοδα… τῶν «μασκαράδων»! Ἡ Λυρικὴ Σχολὴ θὰ στείλη κλιμάκιον. Τὸ πᾶν κινεῖται διὰ νὰ γίνουν αἱ Πάτραι ὄχι Ἀνατολή, ἀλλὰ Δύσις, Μασσαλία καὶ Νίκαια καὶ πρωτοπόρος καρναβαλικῶν ἑορτῶν καὶ πανηγύρεων καθʼ ὅλην τὴν Ἑλλάδα. Δόξαν ποὺ ἐζήλευσαν οἱ ἄνθρωποι! Ἐὰν εἰς ἄλλους ἐδόθη τὸ μετάλλιον τοῦ Ξενίου Διός, ἄς δοθῆ εἰς αὐτούς, διὰ νὰ φέρουν ἐπὶ τοῦ στήθους των, μετάλλιον μὲ ἀνάγλυφον τὴν εἰκόνα τοῦ Βάκχου. Ἀνάστασις εἰδωλολατρείας!
Ἀλλὰ ὄχι! Αἱ Πάτραι δὲν θὰ γίνουν Δύσις, Μασσαλία καὶ Νίκαια. Θὰ μείνη ἡ πόλις ἡ ἁγία, ἡ πόλις τοῦ Πρωτοκλήτου Ἀνδρέου. Πρὸς τοῦτο πρέπει νʼ ἀναληφθῆ ἀποστολικῆς πνοῆς καὶ δράσεως ΑΓΩΝ.
ΑΓΩΝ. Ἀλλὰ ποῖος θʼ ἀναλάβη τὸν ἀγῶνα; Ποῖος ἄλλος παρὰ ἡ Ἐκκλησία. Ἡ Ἀποστολικὴ Εκκλησία τῶν Πατρῶν δὲν δύναται, δὲν ἐπιτρέπεται νʼ ἀνέχεται τὴν κατάστασιν αὐτήν. Ἄς κατέλθη εἰς ἀγῶνα. Ἄς ἀρχίση ὁ πόλεμος! Ἄς ἀστράψουν ὅπλα τὰ ἱερά. Πνευματικὸν ὁπλοστάσιον εἶνε ἡ Ἐκκλησία. Ἔχει ὅπλα μὲ τὰ ὁποῖα δύναται νὰ νικήση κατὰ κράτος τὸν Σατανᾶν καὶ νʼ ἄρη θρίαμβον περιφανῆ. Ἀρκεῖ νὰ τὰ χρησιμοποιήση ἐγκαίρως καὶ γενναίως. Θέλετε νὰ ὁπλισθῆτε; Ὁπλον πρῶτον: Ἡ διὰ λόγου διαφώτισις τοῦ λαοῦ. Ἐπὶ δύο ἑβδομάδες οἱ ἱερεῖς τῶν Πατρῶν καὶ ἱεροκήρυκες θʼ ἀναπτύσσουν δημοσία καὶ κατʼ οἶκον τὰς ἀπόψεις τοῦ Χριστιανισμοῦ ἐπὶ τοῦ θέματος τούτου, θὰ ἀνοίξουν τὰ Πηδάλια, θʼ ἀναγνώσουν μεγαλοφώνως καὶ θὰ ἐρμηνεύσουν τοὺς θείους καὶ Ἱεροὺς Κανόνας, οἱ ὁποῖοι ἀποπνέουν τὸ ἄρωμα τῆς Εὐαγγελικῆς ἠθικῆς. Ὁπλον δεύτερον: Ἡ διὰ τοῦ τύπου διαφώτισις. Φλογερὰ ἐγκύκλιος τοῦ ἐπισκόπου Πατρῶν ἄς συνταχθῆ καὶ ἄς κυκλοφορήση κατὰ χιλιάδας ἀντιτύπων εἰς τὴν περιφέρειαν Πατρῶν καὶ πέραν αὐτῆς. Ὅπλον τρίτον… Ὅπλον τέταρτον… Ὅπλον πέμπτον… Διʼ ἔλλειψιν χώρου παραλείπεται ἡ περιγραφὴ τῶν ὅπλων τούτων. Ἄλλωστε δὲν εἶνε δύσκολον καὶ μόνοι σας μελετῶντες τοὺς Κανόνες νὰ εὔρητε τὰ ὅπλα ταῦτα ποὺ τὸ κάθε ἕνα ἔχει τὴν ἰδικήν του ἀποστολήν. Μεταξύ αὐτῶν θʼ ἀνακαλύψητε καὶ ἕνα ὅπλον ποὺ λέγεται ΑΦΟΡΙΣΜΟΣ. Τρομερὸν ὅπλον! Πᾶς ὁ μὴ ὑπακούων εἰς τὴν φωνὴν τῆς Ἐκκλησίας ἀφορίζεται οἱονδήποτε ἀξίωμα καὶ ἄν κατέχη. Ἄς κάμη χρήσιν τῶν ὅπλων της ἡ Ἐκκλησία. Καὶ ἐὰν παρʼ ὅλας τὰς συνεχεὶς προειδοποιήσεις καὶ ἐντόνους διαμαρτυρίας ποὺ θὰ φθάνουν μέχρι ἀφορισμοῦ τῶν πρωτοστατούντων εἰς τὰς τελετὰς τοῦ Καρναβάλου, ἐὰν παρʼ ὅλα αὐτὰ μία μερὶς λαοῦ δὲν θὰ θελήση νʼ ἀκούση τὴν φωνὴν τῆς Μητρὸς Ἐκκλησίας, ἀλλὰ θὰ ἐπιμένη ἡ μερὶς αὐτὴ νὰ διοργανώση τὴν σατανικὴν πομπὴν καὶ νὰ βεβηλώση τὴν πόλιν, ἀνιστῶσα τὴν εἰδωλολατρείαν, ἡ Ἐκκλησία Πατρῶν ἔχει νὰ πράξη σπουδαιότερον καὶ γενναιότερον. Δὲν θὰ κτυπήση πλέον λιανοντούφεκο, ἀλλὰ θὰ βάλη τοπομαχικόν. Τί; Τὴν στιγμήν, κατὰ τὴν ὁποίαν ἡ πομπὴ τοῦ Καρναβάλου θὰ έτοιμάζεται νὰ ἐκκινήση, ἀκριβῶς τὴν στιγμὴν ἐκείνην θὰ κτυπήσουν πενθίμως ὅλοι οἱ κώδωνες τῶν Ναῶν τῆς πόλεως, ὁ εὐλαβὴς λαὸς – τὸ πιστεύομεν διὰ τὸν λαὸν τῶν Πατρῶν – ὁ εὐλαβὴς λαός μας θὰ σπεύση θὰ συγκεντρωθῆ εἰς τὸν Ἱ. Ναῶν τοῦ ΑΓΙΟΥ ΑΝΔΡΕΟΥ, πολιούχου τῆς πόλεως. Ἐκεῖ θὰ ψαλλῆ κατανυκτικὴ δέησις, θὰ σχηματισθῆ ἄλλη θεϊκὴ πομπή, λιτανείας πρὸς ἐξαγνισμὸν τοῦ ἄγους. Ἐπικεφαλῆς ὁ Ἐπίσκοπος. Ἱερεῖς ἐνδεδυμένοι μὲ τὰς πένθιμας στολὰς τῆς Μ. Τεσσαρακοστῆς. Τίμιος Σταυρὸς θὰ ὑψώνεται. Θὰ λάμπουν ὑπὸ τὸν ἥλιον αἱ εἰκόνες τῶν Ἁγίων. Ἄσματα τῶν καλλιφώνων ψαλτῶν τῶν Πατρῶν θὰ δονοῦν τὸν ἀέρα. Ὁ εὐσεβὴς λαὸς θʼ ἀκολουθῆ. – Τὴν ἰδίαν ἡμέραν δύο λιτανεῖαι. Μία τοῦ Διαβόλου. Μία τοῦ Χριστοῦ. Καὶ τότε θὰ ἴδωμεν πόσος λαὸς θʼ ἀκολουθήση τὴν σατανικὴν πομπήν.
Ἀδύνατα αὐτά; Ἀλλʼ ἔτσι ἄλλοτε ἐνήργησαν εἰς τὴν Βασιλίδα τῶν πόλεων ὁ ἱερὸς Χρυσόστομος. Μὲ ἀγρυπνίαν ὁλονύκτιον, μὲ λιτανείαν ἱερὰν ἔκαυσε τὸν Διάβολον διέλυσε τὰς ὁρδὰς τῶν αἰρετικῶν καὶ τῶν εἰδωλολατρῶν, οἱ ὁποῖοι ἤθελαν νὰ λιτανεύσουν κατὰ τὰ ἔθιμα αὐτῶν.
Ἡ «Σπίθα», ταῦτα πιστεύει, ταῦτα κηρύττει, ταῦτα γράφει. Διὸ καὶ ἔκκλησιν ποιεῖται εἰς τὸν Σεβ. Μητροπολίτην Πατρῶν κ. Θεόκλητον, τοῦ ὁποίου ἡ τελευταία σθεναρὰ στάσις εἰς τὴν ὑπόθεσιν τῶν παρανόμων γάμων ἀριστοκρατικῆς οἰκογενείας Ἀθηνῶν, μᾶς παρέχει τὴν ἐλπίδα ὅτι καὶ εἰς προκειμένην σοβαρωτάτην ὑπόθεσιν θὰ θελήση νὰ κινηθῆ. Ἅγιε Πατρῶν! Τολμήσατε. Ἀγωνισθῆτε ὑπὲρ τῶν Νόμων τῆς Ἐκκλησίας. Δὲν θὰ μείνητε μόνος.
Παρὰ τὸ πλευρόν σας οἱ ἱεροκήρυκες τῆς πόλεως καὶ δὴ ὁ πατὴρ Γερβάσιος, ὅστις κατὰ τὸ παρελθὸν ἔτος, μόνος αὐτὸς ὕψωσε φωνὴν διαμαρτυρίας καὶ δικαίως τοὺς ἑορταστὰς ἀπεκάλεσεν Καρναβαλιστὰς καὶ ἀρνητὰς τῆς πατρώας πίστεως. Ἀλλʼ ὅταν τώρα σεῖς ὡς ἄλλος Γερμανὸς Πατρῶν ἐκδιπλώσητε τὴν ΣΗΜΑΙΑΝ ΤΗΣ ΟΡΘΟΔΟΞΙΑΣ, παγωμένες καρδιὲς θὰ θερμανθοῦν, κλειστὰ χείλη θʼ ἀνοίξουν, καὶ παράλυτα χέρια θὰ ὑψωθοῦν. Διότι θησαυροὶ πίστεως κρύπτονται εἰς τὰ βάθη τῆς λαϊκῆς ψυχῆς καὶ μὲ τὸ ἡρωϊκὸν σύνθημα τοῦ ἐπισκόπου των θὰ ἐκπηδήσουν δυνάμεις τεραστίαι. Ἀκραδάντως πιστεύομεν, ὅτι ἐνεργοῦντες δραστηρίως καὶ γενναίως, μηδὲν ἄλλο ὑπʼ ὄψιν λαμβάνοντες, εἰμὴ τοὺς Νόμους τοῦ Θεοῦ, θὰ νικήσετε, Σεβασμιώτατε, καὶ ὁ Σατανᾶς θὰ τινάξη τὰ ξυλοπόδαρά του εἰς τὸ Ἰόνιον πέλαγος διὰ νὰ ἐκβρασθοῦν ταῦτα ὡς οἰκτρὰ ναυάγια εἰς τὴν παραλίαν τῆς Νίκαιας. Ἴσως ἐκεῖ χρησιμοποιηθοῦν ὑπὸ τῆς συναδέλφου ἐπιτροπῆς Καρναβάλου Νίκαιας. Ἄν καὶ αἱ ἐκ Νίκαιας εἰδήσεις δύνανται νὰ πληροφορήσουν τοὺς Καρναβαλιστάς μας, ὅτι ὁ Καρνάβαλος ἐκεῖ πνέει τὰ λοίσθια. Τί κρίμα!
- Ἐὰν ὅμως, παρʼ ἐλπίδα, οὐδὲν ἐκ ὅσων ἀνωτέρω προτείνομεν, γίνη, καὶ ὁ Σατανᾶς ἀνεμπόδιστος ἀφεθῆ καὶ ἐκτελέση τὸ ἰδικόν του θέλημα καὶ ἡ πόλις τῶν Πατρῶν παραδοθῆ καὶ ἐφέτος εἰς τὴν διάθεσιν τῶν καταχθονίων δυνάμεων, καὶ ἡ ὡραία Νύμφη κυλιστῆ εἰς τὸν βόρβορον, τότε τὴν ἐπομένην τὸ πρωΐ μὲ τὸ ὀτομοτρὶς πρέπει νʼ ἀναχωρήση ἐκ τῶν Πατρῶν ὅλον τὸν ἱερατεῖον ὡς ἄχρηστον. Διότι ἐρωτῶμεν πῶς ἕνας καὶ μόνον ἄλλοτε ἀπόστολος τοῦ Χριστοῦ, ὁ Ἅγιος Ἀνδρέας, ἐξυγίανεν ὅλην τὴν πόλιν ἐκ τῆς εἰδωλολατρείας καὶ σήμερον δύο καὶ τρεῖς δωδεκάδες ἱερέων μὲ ἐπίσκοπον ἐπὶ κεφαλῆς δὲν δύνανται νὰ περιστείλουν καὶ νὰ ἐξαλείψουν τὸ κακόν; Ἔγιναν ὅλοι ἅλας μωρόν; Ὄχι. Δὲν θέλομεν νὰ τὸ πιστεύσωμεν. Τουναντίον πιστεύομεν, ὅτι ἐὰν Κλῆρος καὶ εὐσεβῆς λαὸς κινηθοῦν, θὰ σαρώσουν τὸν Διάβολον. Οὐδὲν τῆς Ἐκκλησίας ἰσχυρότερον ὅταν ἐγκλείη εἰς τοὺς κόλπους της πιστοὺς ἄνδρας καὶ γυναίκας ἕως θανάτου. Καὶ ἔχει δόξα τῶ Θεῶ τοιούτους ἡ πόλις τῶν Πατρῶν.
Ἡ Χριστιανικὴ Ἑλλὰς ἀναμένει φῶς, κάτι περισσότερον˙ ΝΙΚΗΝ ΕΚ ΠΑΤΡΩΝ.
ΣΗΜΕΙΩΣΙΣ: – Τὸ παρὸν ἐκδίδεται κυρίως διὰ τὴν πόλιν τῶν Πατρῶν, τὴν ὁποίαν ὁ Διάβολος ἐξέλεξε διὰ νὰ κάμη τὸ πείραμά του. Ἀλλʼ ἐπειδὴ ἐξ ἀφορμῆς τοῦ Καρναβάλου Πατρῶν καὶ εἰς ἄλλας πόλεις καὶ χωρία τῆς Πατρίδος ἴσως γίνουν ἀπόπειραι ἀναβιώσεως ειδωλολατρικῶν πομπῶν, οἱ εὐλαβεῖς ἱερεῖς μετὰ τοῦ πιστοῦ λαοῦ ἄς κινηθοῦν καὶ ἄς ἐφαρμόσουν ὅσα, βάσει τῶν Κανόνων καὶ τῆς Ἐκκλησιαστικῆς Ἱστορίας, ὑποδεικνύει τὸ φυλλάδιον τοῦτο καὶ ἀσφαλῶς θὰ ἴδουν τὴν νίκην. Ἡμεῖς πέρυσι τὴν εἴδομεν εἰς Κύμην Εὐβοίας – Διότι ἀπείρως ἰσχυρότερος εἶνε ὁ Κύριός μαςὑπὲρ τὸν κόσμον ὅλον.
(Πηγή: «ΧΡΙΣΤΙΑΝΙΚΗ ΣΠΙΘΑ» Φεβρουάριος 1952 αριθμ. φύλ. 125, ΤΟΥ ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΟΥ ΦΛΩΡΙΝΗΣ π. ΑΥΓΟΥΣΤΙΝΟΥ ΚΑΝΤΙΩΤΟΥ, Ορθόδοξος Έλληνας Επίσκοπος Αυγουστίνος Καντιώτης)
Σχόλιο T.I.: Από το καρναβάλι του Ρίο μέχρι το Καρναβάλι του Μοσχάτου, η νέα εποχή έχει επιβάλλει μια “σατανιστική δοξολογία” με τις πρακτικές του Καρναβαλιού. Σε θεωρητικό επίπεδο η νέα εποχή δανείζεται, αντιγράφει, και υιοθετεί τη Μαρξιστική θεώρηση του Καρναβαλιού, αφού είναι απολύτως συμβατή με τους σκοπούς και την ιδεολογία της (εξ' ου και οι παρελάσεις “υπερηφάνειας” ). Σύμφωνα με τα μαρξιστικά πρότυπα:
1. «Το Καρναβάλι είναι μια λαϊκή γιορτή του σώματος, του αντεστραμμένου κόσμου και της κοινωνικής αμφισβήτησης, όπου:
Είναι λοιπόν και ιστορικά επιβεβαιωμένο ότι στο καρναβάλι ενυπάρχουν οι ιδέες της κοινωνικής διαμαρτυρίας και της ανατροπής. Ακόμα και στο σύγχρονο κόσμο, όπου η γιορτή έχει χάσει τα πρωταρχικά χαρακτηριστικά της και τον αυθόρμητο χαρακτήρα της, έχουμε, ξανά με θέατρο το Λονδίνο, τις ταραχές και τα επεισόδια στο πολυεθνικό καρναβάλι του Νότινγκ Χιλ, το 1976, όταν χιλιάδες μετανάστες και ακτιβιστές συγκρούστηκαν με την αστυνομία και ακροδεξιούς. Οι Clash κυκλοφόρησαν το δίσκο Super Black Market, με εξώφυλλο από τα γεγονότα του Νότινγκ Χιλ, στα οποία συμμετείχαν ενεργά.
Το καρναβάλι, λοιπόν, είναι συχνά μεταμφιεσμένες σχέσεις κουλτούρας και πολιτικής με την ευρεία έννοια, όπως στο Νότινγκ Χιλ. Και κάπως έτσι το προσεγγίζει ο κοινωνικός ανθρωπολόγος Άμπνερ Κοέν στο Masquered Politics: Explorations in the structure of Urban Cultural Movements.» (Θανάσης Γιούνης, REDNotebook)
2. «Το καρναβάλι, λοιπόν, δεν αφορά απλώς έναν εορταστικό εξωραϊσμό του βιολογικού σώματος. Ορίζει τον τόπο όπου το σώμα γίνεται το μέσο διά του οποίου οι ιεραρχίες του Μεσαιωνικού πολιτισμού ανατρέπονται και αμφισβητούνται, και αντικαθίστανται από μια νέα αντίληψη της ανθρώπινης ζωής, που[…]
… μοιάζει να αποτίει έναν ύστατο φόρο τιμής στο ανυπάκουο, επαναστατικό, γκροτέσκο σώμα και στις θετικές, αναζωογονητικές του δυνάμεις, που με την Αναγέννηση και τις νέες μορφές ρύθμισης και επιτήρησης σταδιακά θα περιθωριοποιηθεί και θα ελεγχθεί.» (Δ. Μακρυνιώτη, Τα όρια του σώματος. Διεπιστημονικές προσεγγίσεις, Συλλογικό, Εισαγωγή, σ. 34).
3. «Η γιορτή είναι η πρώτη και μη δυνάμενη να καταστραφεί κατηγορία του ανθρώπινου πολιτισμού. Μπορεί να φτωχύνει, ακόμα και να παρακμάσει, αλλά δεν μπορεί να εκλείψει εντελώς… Η γιορτή διαχωρίζεται από κάθε ωφελιμιστικό χαρακτήρα. Είναι η γιορτή που απελευθερώνοντας από κάθε ωφελιμισμό, από κάθε πρακτικό σκοπό, προσφέρει τα μέσα για να μπούμε προσωρινά σε ένα ουτοπικό σύμπαν [...]
Οι μορφές των λαϊκών γιορτών διαβάζουν το μέλλον. Παρουσιάζουν την νίκη αυτού του μέλλοντος, της χρυσής εποχής, επί του παρελθόντος. Αυτή είναι η νίκη της υλικής αφθονίας, της ελευθερίας, της ισότητας, της αδελφοσύνης όλων των ανθρώπων. Η νίκη του μέλλοντος εξασφαλίζεται από την αθανασία του λαού. Η γέννηση του νέου, του μεγαλύτερου και καλύτερου, είναι τόσο αναγκαία και τόσο αναπόφευκτη, όσο ο θάνατος του παλιού. Το ένα μετατίθεται στο άλλο, το καλύτερο μετατρέπει το χειρότερο σε μια γελοιότητα και το αφανίζει. Στο σύνολο του κόσμου και των ανθρώπων δεν υπάρχει χώρος για τον φόβο. Από φόβο μπορεί να εισέλθει ένα κομμάτι το οποίο είχε διαχωριστεί από το σύνολο, ένας κρίκος ετοιμοθάνατος, αποσχισμένος από τον κρίκο που γεννήθηκε. Το σύνολο των ανθρώπων και του κόσμου είναι εντυπωσιακά εύθυμο και ατρόμητο. Αυτό το όλον εκφράζεται σε όλες τις εκφάνσεις του καρναβαλιού. Κυριαρχεί στην ατμόσφαιρα αυτής της γιορτής, προκαλώντας κάθε έναν να συμμετέχει σε αυτή την αφύπνιση («Οι μορφές και οι εικόνες της λαϊκής γιορτής στο μυθιστόρημα του Ραμπελαί», Μιχαήλ Μπαχτίν, μτφρ. Βασίλης Αλεξίου).
Επιτακτική ανάγκη: Μόνο με τη βοήθεια της Ορθόδοξης Πίστης, της Παράδοσης των Πατέρων της Εκκλησίας μας, της μετάνοιας, και της προσευχής θα μπορέσουμε να αντισταθούμε στην επέλαση της δαιμονικής «τελετουργίας του κάτω σώματος» και «του αντεστραμμένου κόσμου» που αυτή εντέλλεται.
Πηγή: Ιερά Μονή Παντοκράτορος Μελισσοχωρίου, Ορθόδοξος Έλληνας Επίσκοπος Αυγουστίνος Καντιώτης
Εν Πειραιεί 10-3-2013
Η ΣΑΤΑΝΙΚΗ ΠΟΜΠΗ ΤΟΥ ΕΙΔΩΛΟΛΑΤΡΙΚΟΥ ΚΑΡΝΑΒΑΛΙΟΥ
Γράφει ο Πρωτοπρεσβ. π. Άγγελος Αγγελακόπουλος, εφημέριος Ι. Ν. Αγίας Παρασκευής Καλλιπόλεως Πειραιώς
Ὁ χρόνος γυρίζει καί φεύγει. Καί μαζί μέ τόν χρόνο γερνᾶμε καί φεύγουμε κι ἐμεῖς. Κάθε χρόνο ἡ Ὀρθόδοξος Ἐκκλησία μας, γιά νά μᾶς ὑπενθυμίσει αὐτή τή ρευστότητα καί τήν παροδικότητα τῶν ἐπιγείων πραγμάτων, ἐπαναλαμβάνει τόν ἑόρτιο κύκλο, ἐπισημαίνοντας ὅτι, ἐάν δέν μποῦμε μέσα στόν σωτηριώδη χρόνο, ἐάν δέν ἐνταχθοῦμε μέσα στό γεγονός τῆς Θείας Οἰκονομίας, αὐτός ὁ χρόνος μέσα, στόν ὁποῖο ζοῦμε, δέν ἔχει καμμία σημασία.
Μερικές φορές, μάλιστα, εἶναι καί ἐπικίνδυνος, ἄν δέν τόν ἀξιοποιήσουμε καταλλήλως.
Νά, λοιπόν, πού καί φέτος ξαναβρισκόμασθε στήν περίοδο τοῦ κατανυκτικοῦ Τριωδίου. Αἰῶνες ἐπί αἰώνων ἑορτάζουμε τήν περίοδο αὐτή τοῦ Τριωδίου. Καί ἐπί τόσους αἰῶνες ἐπισημαίνεται ὄτι θά πρέπει νά προσπαθήσουμε ὅλοι μας, ὅλοι ὅσοι ἔχουμε σχέση μέ τήν Ἐκκλησία, ὅλοι ὅσοι ἔχουμε λάβει τό ἅγιον Βάπτισμα, νά ἐγκαταλείψουμε τίς κοσμικές συνήθειες, νά ἀποκρούσουμε τίς πονηρίες καί μεθοδίες τοῦ διαβόλου, ὁ ὁποῖος ἰδιαίτερα τίς ἡμέρες αὐτές ἐπιτίθεται, δρᾶ καί ἐνεργεῖ περισσότερο. Ἡ Ὀρθόδοξος Ἐκκλησία μας ἐπιθυμεῖ νά μᾶς προετοιμάσει γιά τόν ἀγώνα τῆς Ἁγίας καί Μεγάλης Τεσσαρακοστῆς. Καί βάζει αὐτές τίς τρεῖς πρῶτες ἑβδομάδες τοῦ Τριωδίου (τοῦ Τελώνου καί Φαρισαίου, τοῦ Ἀσώτου Υἱοῦ, τῆς Δευτέρας Παρουσίας καί τῆς Κρίσεως), εἰς τρόπον ὥστε νά μήν μᾶς φανεῖ πολύ δύσκολος ὁ ἀγώνας τῆς Ἁγίας καί Μεγάλης Τεσσαρακοστῆς, ἀλλά σιγά-σιγά νά συνηθίσουμε σ’αὐτόν τόν ἀγώνα, ἀκούγοντας τά ἀναγνώσματα, τούς κατανυκτικούς ὕμνους καί τό κήρυγμα τῆς Ἐκκλησίας.
Σύμφωνα μέ τό συναξάρι τῆς Κυριακῆς τοῦ Τελώνου καί τοῦ Φαρισαίου[1], οἱ ἅγιοι Πατέρες, μέ τό βιβλίο αὐτό τοῦ Τριωδίου, ἔχουν σκοπό νά μᾶς θυμίσουν μέ συντομία ὅλες τίς εὐεργεσίες, πού ἔκανε ὁ Ἅγιος Τριαδικός Θεός ἀπό τήν ἀρχή σ’ἐμᾶς. Θέλουν νά ὑπογραμμίσουν σέ ὅλους μας ὄτι πλασθήκαμε ἀπ’Αὐτόν καί παραβήκαμε τήν ἐντολή, πού μᾶς ἔδωσε γιά τήν πνευματική μας ἐξάσκηση καί γι’αὐτό διωχθήκαμε ἀπό τόν Παράδεισο. Κι ἀκόμη ὄτι ὁδηγηθήκαμε στήν πτώση ἀπό τόν φθόνο τοῦ ἀρχεκάκου ὄφεως καί ἐχθροῦ μας, τοῦ διαβόλου, ὁ ὁποῖος ἔπεσε ἀπό τόν οὐρανό ἐξ αἰτίας τοῦ ἐγωισμοῦ του καί εἴμασταν διαρκῶς στερημένοι ἀπό τά ἀγαθά τοῦ Θεοῦ καί ὁδηγούμενοι ἀπό τόν διάβολο.
Θέλουν νά μᾶς θυμίσουν ἀκόμη ὄτι ὁ Υἱός καί Λόγος τοῦ Θεοῦ, τό δεύτερο πρόσωπο τῆς Ἁγίας Τριάδος, ὁ Κύριός μας Ἰησοῦς Χριστός, ἀπό τήν πολλή καί ἀνιδιοτελῆ Του ἀγάπη γιά’μᾶς κατέβηκε ἀπό τόν οὐρανό καί κατοίκησε στή μήτρα τῆς Ἁγίας Παρθένου καί ἔγινε ἄνθρωπος καί μέ τήν ὅλη ζωή Του μᾶς ἔδειξε τόν δρόμο γιά τήν ἄνοδό μας στόν οὐρανό. Αὐτό τό πέτυχε πρωτίστως μέ τήν ταπείνωσή Του, τή νηστεία, τήν ἀποχή ἀπό κάθε κακό, ἀλλά καί μέ ὅλες τίς πράξεις Του. Κι ἀκόμη θέλουν οἱ ἅγιοι Πατέρες μας νά μᾶς ὑπενθυμίσουν ὄτι ὁ Χριστός ἔπαθε για’μᾶς, σταυρώθηκε, τάφηκε καί ἀναστήθηκε καί ἀνέβηκε πάλι στούς οὐρανούς. Καί ὄτι ἔστειλε στούς ἁγίους μαθητές καί Ἀποστόλους Τοῦ τό Ἅγιον Πνεῦμα, οἱ ὁποῖοι κήρυξαν γι’Αὐτόν παντοῦ πώς εἶναι ὁ Υἱός τοῦ Θεοῦ καί Θεός τέλειος καί ἄνθρωπος τέλειος, Θεάνθρωπος. Θέλουν, τέλος, νά μᾶς διηγηθοῦν τί ἔκαναν οἱ ἅγιοι Ἀπόστολοι μέ τήν Χάριν καί τήν βοήθεια τοῦ Ἁγίου Πνεύματος. Ὄτι δηλ. συγκέντρωσαν μέ τό κήρυγμά τους σέ μία ποίμνη τούς ἁγίους ὅλων τῶν αἰώνων, γιά νά καταλάβουν τή θέση τῶν ἐκπεσόντων ἀγγέλων, πράγμα τό ὁποῖο ἦταν ἀπό τήν ἀρχή ὁ σκοπός τοῦ Δημιουργοῦ. Αὐτός, λοιπόν, εἶναι ὁ σκοπός τοῦ Τριωδίου.
Ἑπομένως, οἱ τρεῖς πρῶτες ἑβδομάδες, πού διανύουμε τώρα, ἐπινοήθηκαν ἀπό τούς ἁγίους καί θεοφόρους Πατέρες μας σάν μιά προγύμναση καί παρακίνηση, γιά νά προετοιμασθοῦμε γιά τούς πνευματικούς ἀγῶνες τῆς νηστείας, πού ἀκολουθοῦν. Εἶναι περίοδος κατανύξεως, περισυλλογῆς καί μετανοίας. Τά εὐαγγελικά ἀναγνώσματα, μαζί μέ τούς ἐμπνευσμένους ὕμνους, εἶναι ἰσχυρή προτροπή πρός μετάνοια καί ἐπιστροφή. Ὀφείλουμε νά συμμαζευθοῦμε οἱ ἄνθρωποι στόν ἑαυτό μας, γιά νά συνέλθουμε πνευματικά, νά σκεφθοῦμε ὑψηλότερα θέματα, νά ὁδηγηθοῦμε στήν αὐτογνωσία καί τήν θεογνωσία. Ὀνομάζουν, μάλιστα, οἱ ἅγιοι Πατέρες τήν πρώτη ἑβδομάδα τοῦ Τριωδίου προφώνηση ἤ προσφωνήσιμο (θά μπορούσαμε νά τήν ποῦμε καί εἰσαγωγική ἑβδομάδα), γιατί γίνεται ὄ,τι ἀκριβῶς συμβαίνει καί στήν περίπτωση πού πρόκειται οἱ στρατιῶτες νά ξεκινήσουν γιά σωματικούς πολέμους. Ἐνημερώνονται καί προετοιμάζονται ἀπό τούς στρατηγούς γιά τό πότε θά γίνει ὁ πόλεμος, ὥστε νά ἀκονίσουν τά ξίφη τους, νά τά καθαρίσουν καί νά τά γυαλίσουν, νά ἑτοιμάσουν τά πάντα καί νά ἀφήσουν στήν ἄκρη κάθε τί, τό ὁποῖο θά μποροῦσε νά εἶναι ἐμπόδιο γιά τήν ἐκστρατεία. Καί ἀφοῦ κάνουν ὅλα ὅσα εἶναι ἀπαραίτητα, ξεκινοῦν μέ προθυμία γιά τή μάχη.
Πολλές φορές, μάλιστα, πρίν ἀπό τή συμπλοκή οἱ στρατηγοί χρησιμοποιοῦν ὁμιλίες, ἱστορίες καί παραδείγματα, γιά νά ἐρεθίσουν τό ζῆλο τῶν στρατιωτῶν καί νά διώξουν ἀπό τίς ψυχές τους τήν ὀκνηρία, τό φόβο, τή δειλία καί ὀ,τιδήποτε ἄλλο ἐπικίνδυνο. Ἔτσι κάνουν καί οἱ ἅγιοι Πατέρες τῆς Ἐκκλησίας μας. Μᾶς προαναγγέλλουν τή μάχη, πού θά γίνει, στόν καιρό τῆς νηστείας, ἀνάμεσα σ’ἐμᾶς καί τούς δαίμονες, ὥστε νά καθαρίσουμε τίς ψυχές μας ἀπό ὁποιοδήποτε πάθος ἔχει φωλιάσει στό βάθος τῆς καρδιᾶς μας καί ἀπό κάθε δηλητήριο τοῦ ἐχθροῦ, πού ἔμεινε μέσα μας μέ τό πέρασμα τοῦ χρόνου. Κι ἀκόμη τό κάνουν, γιά νά βιαστοῦμε νά ἀποκτήσουμε ὅποιο ἀγαθό λείπει ἀπό τήν ψυχή μας, ὥστε πάνοπλοι πνευματικά καί ἑτοιμασμένοι, ὅπως πρέπει, νά προχωρήσουμε στούς ἀγῶνες τῆς νηστείας. Ὄλ΄αὐτά τά κατορθώνουμε μέ τήν Χάριν τοῦ Θεοῦ, συμμετέχοντας κατά τό ἀνθρώπινο δυνατό ἀξίως καί βιωματικῶς στή μυστηριακή ζωή τῆς Ἐκκλησίας μας, καί ἰδιαίτερα στά ἱερά μυστήρια τῆς μετανοίας καί ἐξομολογήσεως τῶν ἁμαρτιῶν μας σέ ἔμπειρο πνευματικό πατέρα καί τῆς θείας Κοινωνίας-Μεταλήψεως τοῦ Τιμίου Σώματος καί Αἵματος τοῦ Χριστοῦ.
Ἐντούτοις, ἀντί ὅλοι μας νά ἐνταχθοῦμε σ’αὐτόν τόν σωτηριώδη χρόνο, σ’αὐτή τή σωτηριώδη πορεία, αὐτές τίς ἡμέρες γι΄ἀκόμη μία χρονιά θά γίνουμε μάρτυρες ἄλλων πραγμάτων διαβολικῶν καί σατανικῶν. Παρ΄ὅλη τή λεγόμενη οἰκονομική κρίση, τό καρναβάλι θά ὀργιάσει καί πάλι αὐτές τίς ἡμέρες, τό ὁποῖο κάθε χρόνο προσλαμβάνει διαστάσεις λοιμικής νόσου, ἀφοῦ πολλοί δήμαρχοι καί ἄλλοι φορεῖς ἐπιδεικνύουν ἀσυνήθιστο ζῆλο καί κοπιώδη δραστηριότητα γιά τό ποιός θά διοργανώσει τό ἐντυπωσιακότερο καρναβάλι, ξοδεύοντας τεράστια ποσά καί ἀπασχολώντας ἑκατοντάδες ἤ χιλιάδες ἀνθρώπων. Δέν εἶναι βέβαια μόνο ἡ σπατάλη τόσων χρημάτων, πού θά μποροῦσαν νά διατεθοῦν σέ κάλυψη ἄλλων σπουδαίων ἀναγκῶν, ὄχι μόνο στήν ἀνακούφιση πτωχῶν καί ἐνδεῶν ἀνθρώπων, ἀλλά καί σέ πολιτιστικούς καί πνευματικούς στόχους, στή βελτίωση π.χ. τῶν συνθηκῶν ὑγείας καί παιδείας. Τό σημαντικώτερο εἶναι ἡ ἠθική ζημία καί βλάβη ἀπό τήν ἀναισχυντία τῆς γύμνιας, τήν ξετσιπωσιά τῆς αἰσχρότητος, τίς βωμολοχίες καί τά πορνικά ἄσματα καί θεάματα, τήν παρότρυνση σέ σαρκικά ἁμαρτήματα, κάτω μάλιστα ἀπό τήν ἐλευθερία κινήσεων, πού προσφέρει ἡ μάσκα, ἄσυλο ἀδιαντροπιᾶς καί ἀπροσωποποίησης. Κάτω ἀπό τό προσωπεῖο ὁ ἄνθρωπος παύει νά εἶναι πρόσωπο, πού ἔχει ἀπέναντί του καί βλέπει τόν Θεό καί τούς συνανθρώπους καί μεταβάλλεται σέ ἀπρόσωπο ὄν, μέλος ἑνός ἀνωνύμου πλήθους, πού κινεῖται μόνο ἀπό ἐμπαθεῖς ὀρέξεις καί ἐπιθυμίες.
Τό καρναβάλι κατ’ἀκρίβειαν καταδικάζεται ἀπό τούς Ἱερούς Κανόνες τῆς Ἐκκλησίας. Σήμερα ἔχει ὑποστεῖ τελεία ἀλλαγή ἐπί τά χείρω μέ εἰσαγόμενα πρότυπα καρναβαλιοῦ ἀπό μεγαλουπόλεις τοῦ ἐξωτερικοῦ καί πολλές φορές μέ περιφερόμενους καί ἁδρά ἀμειβόμενους ξένους καρναβαλικούς θιάσους, ὅπου κυριαρχοῦν οἱ γυμνές γυναῖκες. Δέν πρέπει νά παραβλέψουμε καί τήν διαφαινόμενη σαφῆ τάση τῶν φορέων, ποῦ ὀργανώνουν τό καρναβάλι, ἐπιστροφῆς στό παγανιστικό, εἰδωλολατρικό παρελθόν, ἀπ’ὅπου κατάγεται τό καρναβάλι, μέ σύγχρονη ἀδιαφορία καί περιφρόνηση τῶν ἀρχῶν τοῦ Ὀρθοδόξου Χριστιανισμοῦ καί τῆς Ἐκκλησίας, πού ἔβαλε τέρμα στά παλιά, ξερίζωσε τίς κακές συνήθειες καί εἰσήγαγε τόν νέο ἄνθρωπο τῆς ἀρετῆς καί τῆς ἁγιότητος. Ὅταν πρόκειται μερικοί νά ἀντισταθοῦν στόν Χριστό καί τό Εὐαγγέλιο, ξεχνοῦν τόν ἐκσυγχρονισμό καί τήν πρόοδο καί ἐπιστρέφουν αἰῶνες πίσω, στό σκοτάδι τῆς πρό Χριστοῦ ἐποχῆς.
Ὅσες πόλεις δέν διοργανώνουν καρναβαλικές ἐκδηλώσεις, πρέπει νά καυχῶνται, γιατί δέν μολύνουν τήν ἀτμόσφαιρά τους μέ τίς αἰσχρότητες καί βωμολοχίες τοῦ καρναβαλιοῦ καί δέν ἀποδιώκουν ἔτσι τήν Χάριν καί προστασία τοῦ Ἁγίου Τριαδικοῦ Θεοῦ καί τῶν ἁγίων πολιούχων τους. Πικραινόμαστε καί λυπόμαστε κάθε χρόνο, ὅταν βλέπουμε ἁγιασμένες πόλεις ἀπό τήν παρουσία τῶν ἁγίων, ἀπό τίς ἱερές εἰκόνες, ἀπό τά ἱερά λείψανα, νά γίνονται πομπές σατανικές, τόποι ὅπου πανηγυρίζει καί χορεύει ὁ διάβολος. Μέ πρωτοστατοῦσα, δυστυχῶς, τήν πόλη τοῦ ἁγίου Ἀνδρέου, τήν Πάτρα, ἡ ὁποία ἔχει γίνει πρότυπο, μίμηση καί παράδειγμα καί γι΄ἄλλες πόλεις. Μέχρι πότε θά ἀνέχεται ὁ Θεός νά μεταβάλλεται ἡ Ἑλλάδα μας τήν περίοδο αὐτή σ’ἕνα τόπο δαιμονικό; Ὁ Θεός μᾶς στέλνει πολλά μηνύματα καί ἐπιτρέπει κατά παραχώρησιν θεομηνίες, πλυμμῆρες, καταστροφές, κατολισθήσεις, μετεωρῖτες, πολέμους, οἰκονομικές κρίσεις κ.ἄ. Κι ὅμως ἐμεῖς δέν συλλαμβάνουμε αὐτά τά μηνύματα. Οἱ δημοτικοί ἄρχοντες, ἐπίσης, πρέπει νά γνωρίζουν ὅτι οἱ πιστοί Χριστιανοί λαμβάνουν ὑπ΄ὄψιν καί κρίνουν θετικά ἤ ἀρνητικά ὅλες τίς ἐνέργειές τους, καταδικάζουν δέ ἀπερίφραστα ὅσα καταδικάζουν οἱ Ἱεροί Κανόνες τῆς Ἐκκλησίας.
Καί γιά νά μήν ὑπάρχει ἐπ’αὐτοῦ καμμία ἀμφιβολία καί ἀμφιταλάντευση, οὔτε ἐκ μέρους τῶν λαϊκῶν πιστῶν, οὔτε πολύ περισσότερο ἐκ μέρους τῶν κληρικῶν, οἱ ὁποῖοι ἐπιδεικνύουν ἀδικαιολόγητη ἐλαστικότητα καί ἐπιείκεια, μπορεῖ κανείς νά ἀνατρέξει στό Ἱερό Πηδάλιο[2] τῆς Ἐκκλησίας μας καί νά ἀναγνώσει τόν 62ο Ἱερό Κανόνα τῆς Πενθέκτης Οἰκουμενικῆς Συνόδου (691 μ.Χ.), ὁ ὁποῖος καταδικάζει τίς μεταμφιέσεις καί τίς μάσκες, ὅπως καί τούς χορούς καί τούς ἀστεϊσμούς, πού ἐλάμβαναν χώρα σέ παρόμοιες καρναβαλικές ἑορτές τοῦ παρελθόντος καί ἐπιβάλλει στούς κληρικούς, πού μετέχουν, τήν ποινή τῆς καθαιρέσεως, στούς δέ λαϊκούς τήν ποινή τοῦ ἀφορισμοῦ.
Ὁ ἅγιος Ἰωάννης ὁ Χρυσόστομος[3], ἀναφερόμενος στό ἐπιχείρημα ὄτι μέ τίς καρναβαλικές ἐκδηλώσεις διασκεδάζουν καί εὐφραίνονται οἱ ἄνθρωποι καί ξεφεύγουν ἀπό τήν καθημερινότητα, ἀπαντᾶ ὄτι αὐτό εἶναι τελείως παράλογο, διότι ἡ χαρά καί ἡ εὐφροσύνη πρέπει νά συμβαδίζουν μέ τήν ἠθική καί τήν εὐπρέπεια. Ὅταν μεταβάλλεται ἕνα σπίτι σέ πορνεῖο, εἶναι ντροπή νά ἰσχυρίζεται κανείς ὄτι πρόκειται γιά ἡδονή καί εὐχαρίστηση. Πολύ περισσότερο, ὅταν ὁλόκληρες πόλεις μεταβάλλονται σέ πορνεία κατά τήν περίοδο τῆς Ἀποκριᾶς. Σέ λίγο ὅλη ἡ Ἑλλάδα - φεῖσαι Κύριε - ἡ χώρα τῶν ἁγίων, τῶν μαρτύρων καί τῶν ἡρώων θά μεταβληθεῖ σέ ἀπέραντο πορνεῖο. Στατιστικές στήν πόλη τῶν Πατρῶν ἔχουν δείξει ὄτι, μετά τίς καρναβαλικές ἐκδηλώσεις, ὁ ἀριθμός τῶν ἐκτρώσεων φθάνει σέ ἀνησυχητικό σημεῖο. Ὄ,τι πρόκειται νά κερδίσουν οἱ ἄνθρωποι ἀπό τούς πνευματικούς ἀγῶνες τῆς Ἁγίας καί Μεγάλης Τεσσαρακοστῆς, προλαβαίνει ὁ διάβολος καί τούς τό ἀφαιρεῖ μέ τό καρναβάλι, τό ὁποῖο οἱ Ἅγιοι ὀνομάζουν «σατανική πομπή».
Ὁ ἅγιος Νικόδημος ὁ Ἁγιορείτης[4], ἀναφερόμενος σέ ὅσα γίνονται κατά τίς Ἀπόκριες γράφει:
«Κατ’ἀλήθειαν μπορεῖ νά πεῖ κανείς ὄτι τότε οἱ Χριστιανοί δαιμονίζονται ὅλοι˙ διότι χορεύουν, παίζουν, τραγουδοῦν ἀσυνειδήτως, ἕως καί αὐτοί οἱ πλέον γέροντες... τότε δέν ἔχει διαφορά ἡ ἡμέρα ἀπό τή νύκτα˙ διότι ὅπως καί ἡ ἡμέρα ἔτσι καί ἡ νύκτα ξοδεύεται σέ χορούς καί παιχνίδια καί ἀταξίες καί μασκαριλίκια˙ τότε, γιά νά πῶ ἔτσι, πανηγυρίζει ἡ ἀσέλγεια˙ ἑορτάζει ἡ ἀκολασία˙ εὐφραίνεται ἡ μέθη˙ ἀγάλλεται ἡ τρυφή καί ἡ ἀσωτεία˙ χορεύει ὁ διάβολος μέ δέκα μαντήλια καί συγχορεύει μ’αὐτόν ὅλο τό πλῆθος τῶν δαιμόνων˙ διότι ὅσο κέρδος κάνουν μόνο στίς Ἀπόκριες, δέν μποροῦν νά τό κάνουν σ’ὅλο τόν χρόνο.»
Ὅσα σχετικά λέει ὁ ἅγιος Νικόδημος γιά τίς καρναβαλικές ἐκδηλώσεις καί τή ζημιά, πού προκαλοῦν, τά τελειώνει, λέγοντας πώς εἶναι ἀφροσύνη νά καταστρέφουμε προκαταβολικά καί νά ἀχρηστεύουμε τήν Ἁγία Τεσσαρακοστή˙ προτρέπει, ἐπίσης, τούς ἀρχιερεῖς, τούς πνευματικούς καί τούς διδασκάλους νά ἐμποδίσουν αὐτό τό μεγάλο κακό. Τώρα οἱ μέν περισσότεροι ἀρχιερεῖς καί πνευματικοί σιωποῦν, ἐνῶ ἔπρεπε νά μήν ἡσυχάζουν μπροστά στήν ἐπέκταση τοῦ κακοῦ, πολλοί δέ ἀπό τούς διδασκάλους καί τούς γονεῖς ὀργανώνουν οἱ ἴδιοι γιά τά παιδιά τούς καρναβαλικές ἐκδηλώσεις. «Γιατί εἶναι ἀσυγκρίτως μεγαλύτερη ἡ βλάβη, πού προσλαμβάνουν στίς Ἀποκριές, παρά ἡ ὠφέλεια, πού λαμβάνουν ἀπό τήν ἐρχόμενη Τεσσαρακοστή˙ ἴλεως, ἴλεως, ἴλεως νά γίνει ὁ Θεός! Καί Αὐτός μακάρι νά φωτίσει τούς ἁγίους Ἀρχιερεῖς καί πνευματικούς καί διδασκάλους νά ἐμποδίσουν τέτοιας λογῆς κακά μέ ἀφορισμούς καί ἐπιτίμια, καθώς προστάζει καί ὁ 62ος Ἱερός Κανόνας τῆς Ἁγίας καί Οἰκουμενικῆς ΣΤ΄ Συνόδου»[5].
Ἡ Ἐκκλησία δέν εἶναι ἐναντίον τῆς πνευματικῆς εὐωχίας καί τῶν ὑγιῶν πνευματικά ἐκδηλώσεων. Κατά παραχώρησιν, οἱ ἄνθρωποι μποροῦν νά ψυχαγωγοῦνται, ὄχι νά διασκεδάζουν, μέ ἐπιλεγμένους χορούς καί δημοτικά τραγούδια, φορώντας σεμνές, παραδοσιακές στολές, χωρίς νά κρύβουν τό πρόσωπό τους.
[1] ΙΕΡΟΜ. ΙΕΡΩΝΥΜΟΣ ΔΕΛΗΜΑΡΗΣ, Τί γιορτάζουμε ἀπό τό Τριώδιο ἕως τήν Πεντηκοστή, ἔκδ. Ἀδελφότης Μεταμορφώσεως τοῦ Σωτῆρος Ναυπάκτου, Ναύπακτος 2001, σσ. 18-20.
[2] ΑΓΙΟΣ ΝΙΚΟΔΗΜΟΣ ΑΓΙΟΡΕΙΤΗΣ, Πηδάλιον, ἐκδ. Β. Ρηγόπουλος, Θεσσαλονίκη 2003, σσ. 275-276.
[3] ΑΓΙΟΣ ΙΩΑΝΝΗΣ ΧΡΥΣΟΣΤΟΜΟΣ, Λόγος α΄ πρός Κολασσαείς.
[4] ΑΓΙΟΣ ΝΙΚΟΔΗΜΟΣ ΑΓΙΟΡΕΙΤΗΣ, Χρηστοήθεια τῶν Χριστιανῶν, ἐκδ. Β. Ρηγόπουλος, Θεσσαλονίκη 1999, σ. 35.
[5] ΠΡΩΤΟΠΡΕΣΒ. ΘΕΟΔΩΡΟΣ ΖΗΣΗΣ, «Τό καρναβάλι˙ λοιμική νόσος», Θεοδρομία ΣΤ 1 (2004) 46-49.
(Πηγή: «Η ΣΑΤΑΝΙΚΗ ΠΟΜΠΗ ΤΟΥ ΕΙΔΩΛΟΛΑΤΡΙΚΟΥ ΚΑΡΝΑΒΑΛΙΟΥ», γράφει ο Πρωτοπρεσβ. π. Άγγελος Αγγελακόπουλος, εφημέριος Ι. Ν. Αγίας Παρασκευής Καλλιπόλεως Πειραιώς, ΘΡΗΣΚΕΥΤΙΚΑ )
ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ
Α. Ἐτυμηγορία τῆς λέξης ‘καρναβάλι’ (πιθανές καί ἐπικρατοῦσες ἐρμηνεῖες)
1) carne = κρέας καί vale=γειά σου.
2) carne = κρέας και levare = αἴρω-σηκώνω (δηλαδή ἀναιρῶ, ἀπέχω, ἐγκαταλείπω).
3) Κάρνεια: ἀρχαία εἰδωλολατρική ἐορτή γιά νά τιμήσουν τόν «Θεό» Κάρνειο Ἀπόλλωνα (λόγῳ ὅμως διαφορετικῆς ἐποχῆς ἐορτασμοῦ καί ἀπουσίας μασκαρέματος, θεωρεῖται λιγότερο πιθανή αὐτή ἡ ἐκδοχή).
4) Κάρνος = τράγος, βόσκημα, πρόβατον (σύμφωνα μέ τόν λεξικογράφο Ἡσύχιο). Συνδυάζεται μέ τόν ἀρχαῖο χοροπηδηχτό χορό τῶν ἀρχαίων «Θεῶν» Σατύρων (οἱ ὁποῖοι ὀργίαζαν, ἐξ οὗ καί ὁ λαός ὀνομάζει Σάτυρο ἕναν ἄνθρωπο πού ἐπιδίδεται σέ κραιπάλες). Κι ὅπως χοροπηδοῦνε οἱ τράγοι, ἔτσι καί οἱ Σάτυροι, ἔτσι καί οἱ συμμετέχοντες στούς καρναβαλικούς χορούς καί στίς καρναβαλικές παρελάσεις.
5) corn = κέρατο καί Vaal ἤ Βῆλος = ὁ ἀρχαῖος αἱμοσταγής βοϊδόμορφος «Θεός» (παρουσιάζεται μέ κέρατα ὄπως ὁ διάβολος). Ἄρα τό καρναβάλι σημαίνει «βοϊδοκέρατο» εἰρωνικά, γιά νά θυμίζει τή νίκη τῶν αἰγοπροβατοτρόφων κατά τῶν βοϊδοτρόφων καί τοῦ «Θεοῦ» Βάαλ στήν ἀρχαιότητα.
6) corn = κέρατο καί leyalem = ἀποχή (ἀπό τό κρέας).
7) carrus = κάρο καί navalis = ναυτικό ἀμαξίδιο. Παραπέμπει στήν ἐμφάνιση τοῦ «Θεοῦ» Διόνυσου στά Διονυσιακά Συμπόσια-ὄργια, ὁ ὁποῖος ἐρχόταν πάντοτε μέ τροχοφόρο καράβι.[i].
Ἡ εἰρωνεία τοῦ ὅλου θέματος εἶναι ὅτι τήν περίοδο τῶν Ἀποκρεῶν ἐνῶ σύμφωνα μέ τήν ἐτυμολογία τῆς λέξης «Ἀπό-κρέας», ἀλλά καί σύμφωνα μέ τίς πιό πάνω ἑρμηνεῖες τῆς λέξης «καρναβάλι» (βλ. ἑρμην. 1, 2, 6) πού σημαίνει ἀποχή ἀπό τό κρέας), ἀρχίζει ἡ περίοδος τῆς νηστείας, μιά περίοδος κατά τήν ὁποία ὁ πιστός ἐντείνει τίς προσπάθειές του στόν ἀγώνα τῆς ἐγκράτειας καί στόν ἀγώνα κατά τῶν παθῶν, ἀντίθετα κατά τήν περίοδο αὐτή («Καρναβάλι») ἔχουμε φαγοπότια ἀλλά καί ἄλλες ἀκόλαστες δραστηριότητες.
Β. Μέ ποιούς τρόπους «ἑορτάζεται» τό Καρναβάλι
1) Μεταμφιέσεις καί ψέματα,
2) Γύμνια καί ἔλλειψη αἰδοῦς,
3) Προκλητικές συμπεριφορές,
4) Χορούς καί μάλιστα συχνά ἔξαλλους,
5) Ἀσύδωτο φαγοπότι,
6) Μέθες, ξενύχτια-ξεφαντώματα, και τα τελευταία χρόνια χρήση ναρκωτικών ουσιών,
7) Πειράγματα, βωμολοχίες, ἄσεμνες μουσικές καί θεατρικές παραστάσεις - ἐκδηλώσεις,
8) Ἀναβίωση ἀρχαίων παγανιστικῶν ἐθίμων,
9) Καθίβρυση-γελοιοποίση τῶν Ἱερῶν καί Ὅσιων σέ πάμπολες περιπτώσεις,
10) Ὅλα τά πιθανά παρελκόμενα ὅλων αὐτῶν, μέ συνήθεις, σέ ἐξέχουσα θέση, τίς σαρκικές παρεκτροπές.
Γ. Καρναβάλι καί Ἀρχαία Ἑλλάδα
«Στήν Ἀρχαία Ἑλλάδα ἀπό τό μεσοχείμωνο μέχρι τήν ἄνοιξη, τελοῦντο πρός τιμήν τοῦ Διόνυσου ἤ Βάκχου οἱ Διονυσιακές ἤ Βακχικές γιορτές. Ὁ Διόνυσος ἦταν κατ’ ἐξοχήν «Θεός» τῶν λαϊκῶν στρωμάτων, προστάτης τοῦ ἀμπελιοῦ καί τοῦ κρασιοῦ, σύμβολο τῆς χαρᾶς, τῆς ζωῆς καί τοῦ ἀχαλίνωτου κεφιοῦ. Στη διάρκεια τῶν διονυσιακῶν γιορτῶν, οἰ ὀπαδοί τοῦ Διονύσου φοροῦσαν δέρματα ζώων, ἄλειφαν τό πρόσωπό τους μέ τήν τρυγία (κατακάθι τοῦ κρασιοῦ) καί στεφανώνταν μέ κισσό, τό ἀειθαλές ἱερό φυτό τοῦ Διόνυσου καί προσπαθοῦσαν νά ἔχουν τήν μορφή Σατύρων πού ἔμοιαζαν μέ τράγους. Στίς διονυσιακές γιορτές τραγουδοῦσαν τό «Διθύραμβο», οἱ μαλλιαροί σάτυροι χορευτές μεταμφιεσμένοι σέ «γάστρωνες» (κοιλαράδες), δαιμονικές φιγοῦρες θά λέγαμε, ἔτσι ὅπως τούς βλέπουμε στίς παραστάσεις τῶν διαφόρων ἀγγείων τῆς ἀρχαιότητας.
Ὁ Ἀριστοτέλης στήν «ποιητική» του ἀναφέρει ὅτι ἡ κωμωδία προέρχεται ἀπό τόν «κῶμο» ἤ «κώμη» πού ἦταν ἡ συντροφιά μεθυσμένων πού τραγουδοῦσαν τά «φαλλικά», δηλαδή πειραχτικά καί βωμολοχικά τραγούδια. Οἱ παρέες αὐτές τῶν μεθυσμένων περιφέρονταν στούς δρόμους τῆς πόλης ἤ τοῦ χωριοῦ καί πετοῦσαν αἰσχρολογίες στούς συντοπίτες τους. Ἐπίσης, ἀνάλογες παρέες τριγυρνοῦσαν μέ ἄμαξες καί ξεστόμιζαν ἕνα σωρό βωμολοχίες καί αἰσχρά ἀστεῖα (ἀπό ἐκεῖ ἔχει μείνει καί ἡ γνωστή φράση: «θά ἀκούσεις τά ἐξ’ ἀμάξης»)!
Πρός τιμήν τοῦ Διονύσου τελοῦνταν 4 γιορτές:
α) Τά μικρά ἤ κατ’ ἀγρούς Διονύσια,
β) Τά Λήναια,
γ) Τά Ἀνθεστήρια, καί,
δ) Τά μεγάλα ἤ ἔν ἄστει Διονύσια.
Τά Ἀνθεστήρια πού τελοῦνταν τό μῆνα Ἀνθεστηριῶνα (ἀπό 18 Φεβρουαρίου – 17 Μαρτίου περίπου), ἦταν ἡ ἀρχιαότερη ἀπό τίς βακχικές γιορτές καί κρατοῦσαν 3 μέρες. Τήν 2η μέρα γινόταν μιά πομπή πού συνέδευε τόν Διόνυσο, ἀνεβασμένο σέ ἕνα ἅρμα πού εἶχε σχῆμα πλοίου, τά μέλη τῆς ἀκολουθίας φοροῦσαν μάσκα. Τόν ρόλο τοῦ Διόνυσου ἔπαιζε ὁ ἄρχων βασιλεῦς. Στά σημερινά χρόνια ὑποκατάστατο τοῦ Διόνυσου θεωρεῖται ὁ βασιλιάς καρνάβαλος (καί ἡ ἀρχαία πομπή βέβαια εἶναι ἡ σημερινή παρέλαση)».[i]
Δ. Καρναβάλι καί Χριστιανισμός
«Ἀπό τήν ἀρχή ἡ Χριστιανική Ἐκκλησία στάθηκε ἀντίθετη καί ἐπικριτική σέ ὅλες αὐτές τίς γιορτές τῆς ἀχαλίνωτης ἀκολασίας καί κραιπάλης. Μάλιστα, ὁ Ἅγιος Τιμόθεος, μαθητής τοῦ Ἀπ. Παύλου καί Ἐπίσκοπος Ἐφέσσου, κατά τήν παράδοση, ὑπέστη στήν Ἔφεσσο ἐπί αὐτοκράτορα Δομιτιανοῦ μαρτυρικό θάνατο ἀπό τούς ἐξαγριωμένους ὄχλους τῶν εἰδωλολατρῶν, ἐπειδή σέ κάποια γιορτή αῆς Ἀρτέμιδος τῆς Ἐφεσσίας, «καταγώγιον ὀνομαζομένην», κατέκρινε τά ὄργια τῶν ἐορταστῶν.
Ὁ Ἀπόστολος Πέτρος στήν Α’ ἐπιστολή του (62μ.Χ) γράφει χαρακτηριστικά:
«καί διά τοῦτο παραξενεύονται ὅτι σεῖς συντρέχετε μέ αὐτούς εἰς τήν αὐτήν ἐκχείλισιν τῆς ἀσωτίας καί σᾶς βλασφημοῦσιν» (Πέτρου Α' 4:4),
ἐνῶ ὁ Ἀπόστολος Παῦλος στήν ἐπιστολή του πρός Γαλάτας (58 μ.Χ.) ἀναφέρει ὡς ἔργα τῆς σαρκός τίς «μέθαι» καί τίς «κῶμαι», ὅπου «κώμη» εἶναι ἡ θορυβώδης πορεία διασκεδαστῶν ἐπί τῆ ἐρορτῇ θεοῦ τινός.»
Κατά τό 2ο αἰῶνα ὁ Κλήμης ὁ Ἀλεξανδρεῦς μιλάει γιά τούς σύγχρονούς του, τούς για «γελοίως κατά τας πομπάς σχηματιζομένους» καί τόν 4ο αἰῶνα ὁ Ἰωάννης ὁ Χρυσόστομος επιτίθεται κατά τῶν χριστιανῶν γιά τήν «καταγέλαστον κωμωδίαν» νά καταστρέφουν τό πρόσωπό τους σύμφωνα μέ εἰδωλολατρική συνήθεια, ἐνδύοντας γυναῖκες μέ ἀνδρικά ροῦχα.
Ὅτι καί τόν ἐπόμενο αἰῶνα συνεχίζονταν οἱ μεταμφιέσεις, μαρτυρεῖ ὁ 62ος κανόνας τῆς ἐν Τρούλλῳ Πενθέκτης Οἰκουμενικῆς Συνόδου, ὁ ὁποῖος καταδικάζει τίς μεταμφιέσεις καί τίς μάσκες, ὅπως καί τούς χορούς καί τούς ἀστεϊσμούς, πού ἐλάμβαναν χῶρα σέ παρόμοιες καρναβαλικές ἐορτές τοῦ παρελθόντος, καί ἐπιβάλλει στούς κληρικούς πού μετέχουν, τήν ποινή τῆς καθαιρέσεως, στούς δε λαϊκούς τήν ποινή τοῦ ἀφορισμοῦ.
Ὁ Ἅγιος Ἰωάννης ὁ Χρυσόστομος (349-407μ.Χ.), ἀναφερόμενος στό ἐπιχείρημα ὅτι μέ τίς ἐκδηλώσεις διασκεδάζουν καί εὐφραίνονται οἱ ἄνθρωποι, ξεφεύγουν ἀπό τήν καθημερινότητα, ἀπαντᾶ ὅτι αὐτό εἶναι τελείως παράλογο, διότι ἡ χαρά καί εὐφροσύνη πρέπει νά συμβαδίζουν μέ τήν ἠθική καί τήν εὐπρέπεια.
«Τό νά χαιρόμαστε μέ ὄλα δέν εἶναι καλό… ἐπειδή καί ὁ μοιχός χαίρεται ὅταν καταστρέψει τόν γάμο τοῦ πλησίον του… ἄς μήν κοιτᾶμε λοιπόν ἄν κάποιος χαίρεται, ἀλλά ἐάν γιά καλό πρᾶγμα χαίρεται.»
Παρ' ὅλα αὐτά ἀκόμα καί κατά τόν 12ο αἰῶνα, ὁ Βαλσαμώνας ὁμολογεῖ ὅτι στην ἐποχή του, παρά τίς ἀπαγορεύσεις, τό ἔθιμο τῶν μεταμφιέσεων βρισκόταν σέ ἀκμή. Ἔτσι οἱ περισσότερες ἀπό τίς διονυσιακές γιορτές τῶν ἀρχαίων Ἑλλήνων πέρασαν στο Βυζάντιο καί ἔφτασαν μέχρι τά χρόνια μας».[ii]
Ε. Οἱ τραγικώτερες ἐπιπτώσεις τοῦ Καρναβαλιοῦ
- Βλασφημία κατά τοῦ Ἁγίου Πνεύματος καί ἀπώλεια τῆς σωτηρίας τῆς ψυχῆς.
- Ἐκτρώσεις (ἀκόμη καί 100.000 μόνο στήν Πάτρα ἔχουν καταγραφεῖ στίς ἡμέρες διεξαγωγῆς τοῦ Πατρινοῦ Καρναβαλιοῦ. Γενοκτονία!!!)[iii].
- Κατασπατάληση τοῦ πλούτου τῶν Δήμων καί τοῦ Κράτους, α) τή στιγμή πού ὑπάρχουν ἄστεγοι, ἄσιτοι, χρεωμένοι, ἄποροι, β) τή στιγμή πού οἱ Δήμοι ἀφήνουν ἀνεκπλήρωτα ἤ ἐλλιπῆ κοινωφελῆ ἔργα καί γ) τή στιγμή πού βουλιάζουμε οἰκονομικά πανεθνικῶς!
ΣΤ. Πῶς πρέπει νά ἀνοίγει τό Τριώδιο στή ζωή τοῦ Χριστιανοῦ;
«Τό Τριώδιο εἶναι ἕνα ἀπό τά λειτουργικά βιβλία τῆς Ἐκκλησίας. Στό βιβλίο αὐτό περιέχονται σχεδόν κάθε μέρα ὕμνοι πού λέγονται Τριώδια, ὕμνοι δηλαδή μέ τρεῖς ὠδές. Οἱ ὕμνοι αὐτοί γενικά λέγονται Κανόνες. Οἱ Κανόνες, στήν ἄρτια μορφή τους καί ἀντίθετα πρός τά Τριώδια, ἀποτελοῦνται ἀπό ἐννέα ὠδές.
Τί εἶναι οἱ ὠδές;
Εἶναι ὁμάδες ἀπό τέσσερα ὡς πέντε ἤ καί περισσότερα τροπάρια, πού ψάλλονται ὅλα μέ τόν ἴδιο τρόπο. Ἐνῶ εἶναι μικρότεροι ὕμνοι μέ τρεῖς μόνο ὠδές. Ὠδή εἶναι τό ἱερό τραγούδι. Ἀπό τά Τριώδια λοιπόν αὐτά, λέγεται καί τό βιβλίο Τριώδιο.
Ὅλα αὐτά ὡς ἐδῶ εἶναι ἕνα ἀνιαρό μάθημα. Κι ὅμως, αὐτά παλαιότερα οἱ χριστιανοί τά ἤξεραν καί δέν ἦσαν περιττά γιά τήν εὐσέβειά τους. Ἀντίθετα, αὐτά καί ὅσα γίνονται καί λέγονται στήν Ἐκκλησία, ἦσαν ἐκεῖνα, πού χαρακτήριζαν τήν ὀρθόδοξη εὐσέβεια. ¨Η ἱερή ὑμνολογία, ἡ βυζαντική ψαλμωδία καί ἡ θεία λατρεία γενικά τῆς Ἐκκλησίας, μαζί μέ τήν ἀνάγνωση τῶν Γραφῶν καί τό θεῖο κήρυγμα, εἶναι τά ἱερά γράμματα καί ἡ παιδεία τῶν Ὀρθοδόξων. Γιά μᾶς τούς Ἕλληνες εἶναι καί ἡ ἐθνική μας γλώσσα, γιατί ὅλα αυτἀ εἶναι γραμμένα στά Ἑλληνικά καί ἡ Θεία Γραφή καί οἱ Ἱερές Ἀκολουθίες. Αὐτό γιά τό Ἔθνος μας εἶναι ἕνα ἐξαιρτεικό προνόμιο. Τριώδιο λέγεται καί ἡ ἐκκλησιαστική περίοδος ἀπό σήμερα ὡς τό Πάσχα, ἐπειδή ὅλο αὐτό τό χρονικό διάστημα, εἶναι σέ χρήση τό λειτουργικό βιβλίο τοῦ Τριωδίου».[iv]
Ἄρα λοιπόν, μέ τό Τριώδιο ξεκινᾶ ἡ πορεία τοῦ Χριστιανοῦ ἀπό τήν «Αἴγυπτο στήν Γῆ τῆς Ἐπαγγελίας», ἀπό τόν Γολγοθᾶ στήν Ἀνάσταση τοῦ Σωτῆρος ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ, ἀπό τόν προσωπικό Γολγοθᾶ τῶν θλίψεων, τῶν παθῶν καί τῶν ἁμαρτιῶν τοῦ χριστιανοῦ, στήν ἀνάσταση τῆς ψυχῆς ἀπό αὐτά καί στήν ἀνάτασή της πρός τά Θεῖα καί Ἐπουράνια! Πορεία κατά τήν ὁποία πρέπει νά ἐντείνονται τά: ἡ μετάνοια, ἡ κατάνυξη, τά δάκρυα, ἡ νηστεία, ἡ νηφαλιότητα, ἡ προσευχή, ἡ προσοχή τοῦ βίου (νά εἶναι ἐνάρετος), ἡ τήρηση τῶν ἐντολῶν τοῦ Θεοῦ, ἡ ἐξομολόγηση, ὁ ἐκκλησιασμός καί ἡ συμμετοχή στά Θεῖα Μυστήρια, ἡ ἐγκράτεια, ἡ εὐσέβεια, ἡ εὐπρέπεια, και ἡ ἁγία πίστη. Ἐπομένως:
- Τί σχέση ἔχουν οἱ ψεύτικες μάσκες τοῦ Καρναβαλιοῦ μέ Αὐτόν πού λέει: «Ἐγώ είμί ἡ Ἀλήθεια»;
- Τί σχέση ἔχουν: ἡ ψεύτικη ἀτμόσφαιρα τοῦ Καρναβαλιοῦ, ὁ δαιμονικός «Καρνάβαλος», ἡ φτιαχτή ὡραιοποίηση, ἡ γελοιοποίηση τοῦ ἑαυτοῦ μας καί τοῦ πλησίον μας πού εἴμαστε εἰκόνες Θεοῦ καί ἡ λήθη τῆς πραγματικότητος πού καλούμαστε νά ἀντιμετωπίσουμε μέ σωτηριώδη τρόπο, μέ Αὐτόν πού καταδίκαζε κατ’ ἐξοχήν τήν ὑποκρισία καί τόν «πατέρα της τοῦ ψεύδους διάβολο»;
Ζ. Τελικό συμπέρασμα γιά τό Καρναβάλι
«9 "ἢ οὐκ οἴδατε ὅτι ἄδικοι βασιλείαν Θεοῦ οὐ κληρονομήσουσι; μὴ πλανᾶσθε· οὔτε πόρνοι οὔτε εἰδωλολάτραι οὔτε μοιχοὶ οὔτε μαλακοὶ οὔτε ἀρσενοκοῖται
10 οὔτε πλεονέκται οὔτε κλέπται οὔτε μέθυσοι, οὐ λοίδοροι, οὐχ ἅρπαγες βασιλείαν Θεοῦ οὐ κληρονομήσουσι.»(Α΄ Κορινθ. 6, 9-10)
Καί τί πρέπει νά κάνει ὁ κάθε Χριστιανός;
«11 καὶ ταῦτά τινες ἦτε· ἀλλὰ ἀπελούσασθε, ἀλλὰ ἡγιάσθητε, ἀλλὰ ἐδικαιώθητε ἐν τῷ ὀνόματι τοῦ Κυρίου ᾿Ιησοῦ καὶ ἐν τῷ Πνεύματι τοῦ Θεοῦ ἡμῶν.»(Α΄ Κορινθ. 6, 11)
Ἄς ἐπικαλούμεθα ταῖς πρεσβεῖαις τοῦ Ἁγίου Ἀποστόλου Τιμοθέου, ὥστε νά μᾶς διαφυλάττει, καί ὄλον τόν κόσμο, ἀμέτοχους ἀπό τό ἁμαρτωλό καρναβάλι.
Ὁ Ἄγιος Ἀπόστολος Τιμόθεος ἐτελειώθη στήν Ἔφεσο, σέ κάποια χρονική στιγμή ὅπου ἐτελοῦντο δημόσια καρνάβαλια. Τότε, ἤλεγξε τό πλῆθος τῶν συμμετεχόντων στό καρναβάλι γιά αὐτήν τήν ἀταξία τους, καί αὐτοί μέ τήν σειρά τους δαιμονικά ἀμετανόητοι τόν ἅρπαξαν, τόν λιντσάρισαν καί τόν σκότωσαν, κι ἔτσι ἐμαρτύρησε!
[iii] http://www.inews.gr/116/100000-ektroseis-meta-to-karnavali-tis-patras.htm
[iv] http://nefthalim.blogspot.gr/2013/02/blog-post_2668.html
(Πηγή: «Δέν ἐπιτρέπεται οἱ Χριστιανοί νά παρακολουθοῦν καρναβάλια ἤ νά συμμετέχουν σ' αὐτά μέ ὁποιονδήποτε τρόπο!, Καιόμενη Βάτος )
Η. Τι λένε οι Κανόνες της Εκκλησίας για τα καρναβάλια
Παραθέτουμε τον 62 κανόνα της Πενθέκτης Οικουμενικής Συνόδου, ο οποίος καταδικάζει τις μεταμφιέσεις και τις μάσκες, όπως και τους χορούς και τους αστεϊσμούς, που ελάμβαναν χώρα σε παρόμοιες καρναβαλικές εορτές του παρελθόντος.
ΚΑΝΩΝ ΞΒ’
«Τας ούτω λεγομένας Καλάνδας και τα λεγόμενα Βοτά, και τα καλούμενα Βρουμάλια, και την ν τη πρώτη του Μαρτίου επιτελουμένην πανήγυριν, καθάπαξ εκ της των πιστών πολιτείας περιαιρεθήναι βουλόμεθα. Αλλά μην και τας των γυναικών δημοσίας ορχήσεις, και πολλήν λύμην και βλάβην εμποιείν δυναμένας. Έτι μην και τας ονόματι των παρ’ Έλλησι ψευδώς ονομασθέντων θεών, ή εξ ανδρών, ή γυναικών, γινομένας ορχήσεις και τελετάς, κατά τι έθος παλαιόν και αλλότριον του των Χριστιανών βίου, αποπεμπόμεθα, ορίζοντες, μηδένα άνδρα γυναικείαν στολήν ενδιδύσκεσθαι, ή γυναίκα την ανδράσιν αρμόδιον. Αλλά μήτε προσωπεία κωμικά, ή σατυρικά, ή τραγικά υποδύεσθαι· μήτε το του βδελυκτού Διονύσου όνομα την σταφυλήν εκθλίβοντας εν ταις ληνοίς επιβοάν· μηδέ τον οίνον εν τοις πίθοις επιχέοντας, γέλωτα επικινείν αγνοίας τρόπω, ή ματαιότητος, τα της δαιμονιώδους πλάνης ενεργούντας. Τους ουν από του νυν τι των προειρημένων επιτελείν εγχειρούντας, εν γνώσει τούτων καθισταμένους, τούτους, ει μεν Κληρικοί οίεν, καθαιρείσθαι προστάσσομεν, ει δε Λαϊκοί, αφορίζεσθαι.»
Ερμηνεία υπό του Αγίου Νικοδήμου Αγιορείτου:
«Καλάνδαι ονομάζονται αι πρώται ημέραι του κάθε μηνός, εις τας οποίας οι έλληνες εσυνείθιζον να εορτάζουν, δια να απερνούν τάχα όλον τον μήνα με ευθυμίαν, και τα Βοτά δε και Βρουμάλια ελληνικαί ήτον εορταί· τα μεν Βοτά, ήτοι βοσκήματα και πρόβατα, εις τιμήν τού θεού του Πανός, όστις ενομίζετο από τους έλληνας ότι είναι έφορος των προβάτων και των λοιπών ζώων· τα δε Βρουμάλια, εις τιμήν του Διονύσου· Βρόμιος γαρ ήτο του Διονύσου επίθετον κοντά εις τους έλληνας από τον βρόμον, οπού σημαίνει τον ήχον και την βροντήν, ονομαζόμενος. Τούτο δε οι Ρωμάνοι Βρουμάλιον ωνόμαζον, ήγουν τον βρόμον· και την εορτήν, Βρουμάλια πληθυντικώς· οπού είναι το ίδιον ωσάν τα Διονύσια, καθώς τα έλεγαν οι έλληνες. Προστάζει λοιπόν ο παρών Κανών, ότι τα τοιαύτα Ελληνικά, αλλά δη και η κατά την πρώτην Μαρτίου τελουμένη πανήγυρις, δια την ευκρασίαν τάχα του έαρος, να ασηκωθούν ολοτελώς από την πολιτείαν των Χριστιανών. Μήτε χοροί απλώς δημόσιοι γυναικών να γίνωνται, ούτε εορταί και χοροί από άνδρας ή γυναίκας εις όνομα των Ελλήνων ψευδοθεών. Ορίζει δε προς τούτοις, ότι μήτε άνδρας να φορή ρούχα γυναικεία, ούτε γυναίκα ρούχα ανδρίκια· αλλά μήτε να μουρόνωνται με μουτσούνας και προσωπίδας Κωμικάς, ήτοι παρακινούσας εις γέλωτας ή τραγικάς, ήτοι παρακινούσας εις θρήνους και δάκρυα, ή Σατυρικάς, ήτοι ιδίας των Σατύρων και Βάκχων, οίτινες εις τιμήν του Διονύσου, ως εκστατικοί και δαιμονισμένοι, εχόρευον· και ότι τινάς να μην επικαλήται το όνομα του συγχαμερού Διονύσου (όστις ενομίζετο πως ήτο δοτήρ του οίνου και έφορος), όταν πατώνται τα σταφύλια εις τους ληνούς, μήτε να γελά και να καγχάζη, όταν βάλλεται ο νέος οίνος εις τα πιθάρια. Λοιπόν όποιος από του νυν και εις το εξής, αφ’ ου έμαθε περί τούτων εν γνώσει, επιχειρήσοι να κάμη κανένα από τα προρρηθέντα ταύτα δαιμονιώδη και Ελληνικά, ει με είναι Κληρικός, ας καθαίρεται, ει δε λαϊκός, ας αφορίζεται.»
(Πηγή: ΙΕΡΟΝ ΠΗΔΑΛΙΟΝ, σελ. 226-227, Ζωηφόρος )
Πηγή: ΘΡΗΣΚΕΥΤΙΚΑ , Καιόμενη Βάτος , Ζωηφόρος
Ὅπως εἶναι γνωστὸ αὐτὲς τὶς ἡμέρες μέ τήν εἴσοδό μας στὴν Ἁγία καὶ Μεγάλη Τεσσαρακοστή, σὲ ὁλόκληρη σχεδὸν τὴν πατρίδα μας, ὀργανώνονται καρναβαλικὲς-νεοειδωλολατρικὲς ἐκδηλώσεις. Σίγουρα ἡ νεοειδωλολατρεία εἶναι στενὰ συνυφασμένη μὲ τὰ καρναβάλια, διότι οἱ ἀποκριάτικες ἐκδηλώσεις δὲν εἶναι τίποτε ἄλλο παρὰ ἐπιβίωση παγανιστικῶν τελετῶν καὶ ἐθίμων μὲ τὴν μάσκα τῆς παράδοσης. Πολλὲς ἀπὸ αὐτὲς τὶς ἐκδηλώσεις (π.χ. στὴν Κοζάνη) εἶναι ἐμποτισμένες μὲ παγανιστικὰ ἔθιμα ποὺ προβάλουν τὴν ἀνηθικότητα (γονιμότητα κατὰ τοὺς παγανιστές), τὴν αἰσχρότητα (τραγούδια μὲ αἰσχρὰ ὑπονοούμενα), τὴν θηλυπρέπεια (ἄνδρες οἱ ὁποῖοι ντύνονται γυναῖκες, π.χ. ἔθιμο νύφης).
Δυστυχῶς ὅμως, παρατηροῦνται κι ἄλλου εἴδους καρναβαλικὲς ἐκδηλώσεις ἐπηρεασμένες αὐτὴ τὴ φορὰ ἀπὸ τὴν Ἑσπερία καὶ τὸ παγανιστικό halloween, ὅπως τὸ μεγάλο καρναβάλι τῆς πόλεως τῶν Πατρῶν. Μὲ τὴν φενάκη βέβαια τοῦ φραγκικοῦ-εὐρωπαϊκοῦ τρόπου διασκεδάσεως, ἐπέρχονται πολλὰ δεινά. Οἱ συμμετέχοντες εἶναι χιλιάδες ἀπὸ κάθε ἡλικία καὶ ἰδιαιτέρως τὴν νεανική, οἱ ὁποῖοι συρρέουν κάθε χρόνο στὸ καρναβάλι τῆς Πάτρας. Μετὰ τὴν καρναβαλικὴ παρέλαση ὅπου ἐξευτελίζονται θεσμοὶ ἀλλὰ καὶ ἡ ἴδια ἡ εἰκόνα τοῦ Θεοῦ ὁ ἄνθρωπος, ἀκολουθοῦν party ὅπου «κώμοις καὶ μέθαις, κοῖτας καὶ ἀσελγείαις». Τὸ πλέον λυπηρὸ γεγονὸς εἶναι....
οἱ χιλιάδες ἐκτρώσεις ποὺ παρατηροῦνται μετὰ τὸ πέρας τοῦ καρναβαλιοῦ, παίρνοντας τὴ μορφὴ μίας νέας γενοκτονίας γιὰ τὴν πατρίδα μας.
Πολλοὶ προφασίζονται ὅτι μέσα ἀπὸ αὐτὲς τὶς ἐκδηλώσεις προβάλλεται ἡ παράδοση τοῦ τόπου, ὁ κόσμος διασκεδάζει, φεύγει ἀπὸ τὰ προβλήματα καὶ τὰ παιδιὰ ψυχαγωγοῦνται. Ἂν παρατηρήσουμε ὅμως τὴν ρωμαίικη παράδοσή μας ἡ ὁποία εἶναι καὶ ἡ αὐθεντική, σὲ ἀντίθεση μὲ τὴν δῆθεν παράδοση ποὺ ὑποστηρίζουν οἱ νεοειδωλολάτρες καὶ παγανιστὲς μὲ τὴν ἀναβίωση τῶν ἀρχαιοελληνικῶν αὐτῶν ἐθίμων, θὰ διαπιστώσουμε τὴν ἀλήθεια. Ἡ Ἑλληνορθόδοξη παράδοση (ἀρχαία Ἑλλάδα - Ρωμανία) μαρτυρεῖ ὅτι οἱ μέρες τοῦ Τριωδίου ποὺ διανύουμε εἶναι περίοδος ἡσυχίας, περισσυλογῆς, μετανοίας, ἐγκλεισμοῦ καὶ ὄχι ξέφρενης καὶ ἁμαρτωλῆς ἐξωστρέφειας.
Ἂς θυμηθοῦμε τοὺς προγόνους μας καὶ ἰδιαιτέρως τοὺς πρόσφυγες ἀπὸ τὴν ἁγιοτόκο Καππαδοκία ποὺ μέχρι σήμερα προσφέρει τὰ ἄνθη της, ὅπως ὁ Ἅγιος Παΐσιος ὁ Ἁγιορείτης· θὰ θυμηθοῦμε τότε τὰ ἀλάδοτα καὶ τριήμερα ποὺ ἔκαναν ἀπὸ τὸν μικρότερο ὡς τὸν μεγαλύτερο.
Ἡ Ρωμαίικη παράδοσή μας δὲν ἀπορρίπτει τὴν ψυχαγωγία ἀλλὰ τὴν ἐπιζητεῖ μέσα ἀπὸ τὴν ἐπιστροφὴ στὶς ρίζες μας καὶ τὸν πολιτισμό μας, ὅπως τὰ παραδοσιακὰ πανηγύρια στὶς μνῆμες τῶν ἁγίων, τὸ πασχαλινὸ γλέντι κ.ἂ. πού σὲ ἀντίθεση μὲ τὶς δαιμονολατρικὲς διασκεδάσεις τῶν καρναβαλιῶν, ψυχαγωγεῖ ἀληθινὰ τὸν ἄνθρωπο φέρνοντάς τον σὲ κοινωνία μὲ τοὺς ὑπολοίπους ἀδελφούς του καὶ ὄχι ἐξευτελίζοντάς τον.
Ἂν θέλουμε νὰ λεγόμαστε Ὀρθόδοξοι Χριστιανοί, ἂς φερθοῦμε ὅπως διδάσκουν οἱ Ἕλληνες Ἅγιοι Πατέρες τῆς Ἐκκλησίας κι ἂς ἀπέχουμε ἀπὸ αὐτὰ τὰ εἰδωλολατρικὰ μιάσματα.
Πηγή: Ῥωμαίικο Ὁδοιπορικό, Θρησκευτικά
Να τον προσέξετε εφέτος τον Καρνάβαλο με σεβασμό και βαθύ στοχασμό. Είναι πανάρχαιο το φαινόμενο, και είναι φαινόμενο βαθύτατου και αγχώδους αιτήματος της ψυχής του άνθρωπου, να λυτρωθή από την καθημερινή του υποκρισία, με μίαν έξαρση ανωνύμου, διονυσιακής νέας υποκρισίας. Είναι τραγική μορφή ο Καρνάβαλος. Ζητεί να εκκενώση ,ότι υπάρχει απωθημένο μέσα εις το υποσυνείδητό του και να ελευθερωθή, αλλ' η ελευθερία δεν υπάρχει, η τραγωδία του Καρνάβαλου παραμένει άλυτη. Το βαθύτατο αίτημά του είναι να μεταμορφωθή. Εδώ λοιπόν είναι η θέσις της Εκκλησίας, κοντά στον Καρνάβαλο, σ' αυτόν που ζητεί την μεταμόρφωση, το κεντρικό κήρυγμα της Ορθοδοξίας. Να μην τον καταδικάσουμε, λοιπόν τον Καρνάβαλο, αλλά να σταθούμε να δούμε κάτω από την προσωπίδα του το δάκρυ του και να ακούσωμε την αγωνία και την έκκλησή του».
Με τα λόγια αυτά ενός μακαριστού Γέροντος Αρχιερέως του Οικουμενικού Θρόνου, ξεκίνησα για να γράψω στην συνέχεια μερικές σκέψεις για την πανάρχαια αυτή συνήθεια του μασκαρέματος, που κάθε χρόνο την εποχή αυτή αναβιώνεται.
Ο άνθρωπος από την στιγμή της πτώσης του και μετά άρχισε να κρύβει τον εαυτόν του, να καλύπτεται. Δεν άντεχε στην ακάλυπτη θέα του προσώπου, με αποτέλεσμα να χρησιμοποιεί διάφορες προσωπίδες. Ένα μεγάλο ποσοστό ανθρώπων ευχαριστούνται να κυκλοφορούν με προσωπείο. Το φορούν σαν να είναι το ωραιότερο πρόσωπό τους. Κρύβονται κάτω από αυτό για να ξεγελούν ο ένας τον άλλο. Πιστεύουν ότι κάτω από την μάσκα το πρόσωπο ελευθερώνεται από αρκετά συμπλέγματα και κτυπά όσο μπορεί θεσμούς, θεούς και έθιμα. Αποτέλεσμα οι σχέσεις των ανθρώπων αυτών να κυμαίνονται μεταξύ ψέματος και απάτης. Βέβαια ο άνθρωπος δεν περιμένει να έρθουν οι Απόκριες για να χρησιμοποιήσει όλα αυτά τα μέσα της κάλυψης του ανθρωπίνου προσώπου του. Οι μάσκες είναι σε διαρκή χρήση. Κάποτε θα έλθει η ώρα που θα πέσουν. Δεν αντέχουν στο διάβα του χρόνου. Πολύ δε περισσότερο στην αιωνιότητα. Και όταν πέσουν, τότε δίχως άλλο θα φανεί η γύμνια, η ασχήμια και η πραγματικότητα του ανθρωπίνου προσώπου. Θα αποκαλυφθούν τα υποσυνείδητά μας.
Γιατί άραγε ο άνθρωπος επιδιώκει την κάλυψη η μεταμόρφωση του προσώπου του και ιδιαίτερα τις ημέρες των Απόκρεω; Η απάντηση είναι απλή. Δεν αντέχει την καθημερινή υποκρισία και ζητά ευκαιρία να ξεσπάσει, να ξεφαντώσει ελεύθερα. Το καθημερινό θέατρο τον έχει κουράσει θέλει μέσα από τον Καρνάβαλο να ζήσει την ελευθερία του. Είναι όμως αυτό ελευθερία; η τι είναι αυτό που θα του προσφέρει ο Καρνάβαλος, όταν μετά την παρέλευσή του καλείται και πάλι να ζήσει μια νέα Διονυσιακή υποκρισία; Χρειάζεται ο άνθρωπος της τεχνοκρατούμενης εποχής μας να πάρει μέρος στο θέατρο αυτό του Καρνάβαλου, του εξωπραγματικού; Αν πούμε ναι, τότε εμφανίζεται η δραματικότητα που ζει το πρόσωπο στην καθημερινότητα. Φαίνεται ο αληθινός εαυτός του, που, συνήθως είναι χιουμοριστικός. Πολύ εύστοχα το διατυπώνει αυτό ο Πλάτωνας στο Συμπόσιό του: «Του αυτού ανδρός είναι κωμωδίαν και τραγωδίαν ποιείν». Δηλαδή, το ίδιο πρόσωπο μπορεί να παίζει κωμωδία και τραγωδία.
Αυτό βέβαια στο βάθος φανερώνει την κωμικοτραγικότητα του ανθρώπου, που όπως και αλλού αναφέρει ο Πλάτωνας, επίσης, στο Συμπόσιό του, ότι ο άνθρωπος γίνεται μασκαράς και κακοήθης, όταν οι καθημερινές ενέργειές του είναι επιπόλαιες, επιφανειακές, επιδερμικές.
Πως μπορεί όμως ο άνθρωπος να απαλλαγεί από όλα αυτά; Την απάντηση την βρίσκουμε μέσα στην Αγία Γραφή. Ο Θεάνθρωπος είναι το μόνο αληθινό πρόσωπο και πρότυπο για όλους εμάς. Η ζωή και δι-δασκαλία του μας δείχνει τον δρόμο που οφείλομε όλοι να ακολουθήσουμε ως παιδιά Του. Είμαστε τα μόνα δημιουργήματα που πλαστήκαμε «κατ' εικόνα και καθ' ομοίωσιν Θεού» και ως τέτοια δεν μας επιτρέπεται να παραμορφώσουμε το πρόσωπο μας. Στο ανθρώπινο πρόσωπο, το οποίο πλάσθηκε όμοιο με την εικόνα του Θεού δεν ταιριάζει το προσωπείο. Το προσωπείο μας απομακρύνει από τον Δημιουργό και μας οδηγεί σε μια πτωτική κατάσταση κατά τη στιγμή την οποία σήμερα -όλοι μας λίγο-πολύ ζούμε τη λύτρωση του Χριστού. Ο Ιησούς Χριστός ήρθε στον κόσμο χαρίζοντας και πάλι στο ανθρώπινο πρόσωπο την αρχική του ωραιότητα. Είναι παράλογο στην τεχνοκρατούμενη κοινωνία που ζούμε να επιδιώκει ο άνθρωπος την μεταμόρφωση του προσώπου και όχι της ψυχής. Μήπως αυτές τις ημέρες των Απόκρεων ακολουθώντας το έθιμο του Καρνάβαλου οδηγούμαστε όλοι εμείς να ζήσουμε για μια ακόμη φορά την ανώνυμη διονυσιακή υποκρισία;
Πάντως όποια και να είναι η στάση μας απέναντι στον Καρνάβαλο, θετική ή αρνητική, ας ευχηθούμε, ώστε αυτός να είναι αιτία που να οδηγηθούμε από την απρόσωπη ύπαρξη στην προσωπική υπόσταση.
Δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι ο Θεός μας δώρισε το ωραιότερο πρόσωπο του σύμπαντος. Το δικό Του πρόσωπο. Το πρόσωπο της αλήθειας και της αγιότητας. Γιατί θέλουμε να το σκεπάζουμε με τις ανατριχιαστικές μάσκες της ψευτιάς και του σκοταδισμού; Γιατί δεν το επιτρέπουμε να λάμπει καθαρό και να φωτίζει μέσα στη διαχρονικότητα του Θεού; Και να είμαστε σίγουροι όταν το πρόσωπό μας είναι χωρίς μάσκα, τότε αναπτύσσεται συνεχώς μέσα στην άπειρη τελειότητα και ωραιότητα κάτω από τη χάρη του τριαδικού Θεού. Αυτό είναι το αληθινό ανθρώπινο πρόσωπο.
Πριν από χρόνια σ’ ένα εξώφυλλο περιοδικού, υπήρχε η φωτογραφία ενός ανθρώπινου εγκεφάλου και γύρω από αυτόν συρματοπλέγματα. Σ’ ελεύθερη μετάφραση, θα μπορούσε να πει κάποιος, ότι έβλεπε έναν ανθρώπινο νου εγκλωβισμένο, μία σκέψη φυλακισμένη και μία βούληση αγκιστρωμένη. Αν δεχθούμε ότι το μυαλό είναι η αρχική και η τελική δύναμη της ανθρώπινης ύπαρξης, έχουμε μία φωτογραφία ενός ανθρώπου που έχει χάσει την ελευθερία του.
Την ελευθερία αυτήν στον άνθρωπο την έδωσε ο Θεός και τη σεβάστηκε και ο Χριστός με την ζωή του και με τον Λόγο Του, “όποιος θέλει” είπε. Η εικόνα ενός σκλαβωμένου ανθρώπου, ενός ανθρώπου που υπακούει στο πλήθος-κόσμο, χωρίς βούληση, σκέψη και γνώση μαρτυρεί τον πνευματικό μαρασμό του. Είναι σίγουρα μία τελείως διαφορετική εικόνα αυτής που ο Χριστός σεβάστηκε, διασφάλισε και σφράγισε με το πολύτιμο αίμα Του, με το βασανιστικό, άτιμο και σταυρικό θάνατό Του.
Παλιότερα το πλήθος-κόσμος ή αν θέλετε οι ιερείς των ειδωλολατρικών ναών πρόσταζαν ειδωλολατρικές πομπές προς τιμή θεών-ειδώλων, βακχικές γιορτές προς τιμή του Διόνυσου του θεού της μέθης. Πομπές που διακωμωδούσαν καταστάσεις, πρόσωπα και γεγονότα, αλλά και που μεταμόρφωναν, χαράκωναν, αλλοίωναν και ισοπέδωναν την ανθρώπινη μορφή, την ανθρώπινη εικόνα! Αυτήν που έδωσε ο Δημιουργός και πλάστης του Θεός. Σήμερα το λέμε “καρναβάλι” και παίρνει θέση και έχει λόγο στην περίοδο του Τριωδίου. Μία περίοδος προετοιμασίας για μετάνοια, αλλαγή ζωής και εισόδου στην Μεγάλη Τεσσαρακοστή που έρχεται. Ένα καρναβάλι χωρίς “μάσκες”, αποκαλυπτικό και ενδεικτικό της αμετανοησίας, της πνευματικής οκνηρίας, της αδυσώπητης υποταγής στην απόλαυση της ύλης, του σώματος, τη διασκέδαση και καλοπέραση. Ακολουθεί τους ίδιους ακριβώς κανόνες που ακολουθούσαν οι ειδωλολατρικές πομπές όταν ακόμα ο Θεός ήταν άγνωστος.
Και όταν ο Θεός έγινε γνωστός, υπαρκτός, φανερός ήρθαν τα παγανιστικά φερέφωνα να δώσουν στο καρναβάλι διαστάσεις πανδημίας και επιβολής μιας ανάγκης που δημιούργησε η άγνοια, η παύση της προσωπικής ελευθερίας και η έλλειψη πίστης.
Αυτήν την άγνοια έρχεται η εκκλησία να την κάνει γνώση με τον 620 κανόνα της Πενθέκτης Οικουμενικής Συνόδου όπου καταδικάζεται με έντονο χαρακτήρα οι μεταμφιέσεις και αναλύονται όλοι οι λόγοι για τους οποίους δεν γίνονται δεκτές αυτές οι πομπές. Όπως επίσης και ο ΞΒ’ κανόνα της Στ’ Οικουμενικής Συνόδου, όπου “προστάζει ότι μήτε άνδρας να φορεί γυναικεία, ούτε γυναίκα ρούχα ανδρικά, αλλά μήτε προσωπεία κωμικά ή σατυρικά ή τραγικά υποδύσεσθαι”. Δύο κανόνες ξεκάθαροι, αμείλικτοι και αμετακίνητοι για τις θέσεις της Εκκλησίας έναντι των εκδηλώσεων του καρναβαλιού, αλλά και των υπόλοιπων παγανιστικών φαινομένων.
Και έρχεται ο Χριστιανός που βλέπει αυτά που γίνονται στις πόλεις, στα χωριά, γύρω του, να αναρωτηθεί, πώς να ζητήσεις μετάνοια από τον αδελφό σου που έχει χάσει την ελευθερία του. Που ελευθερία θεωρεί το να συλλέγει εμπειρίες και απολαύσεις, που για να γεμίσει την φαρέτρα της ζωής του δοκιμάζει τα πάντα! Τι πρέπει να πούμε και τι πρέπει να κάνουμε; Και έρχεται η Προφητική φράση να δώσει απάντηση «Καὶ ἀντὶ τῆς εὐχάριστης εὐωδίας, θὰ ὑπάρχη μοῦχλα» (Ἡσ. 3,23). Δική μας είναι η επιλογή. Αν θέλουμε την μούχλα είναι εύκολο να τη βρούμε. Είναι στα πόδια μας. Αν θέλουμε την ευωδία κάνε την κούφια ελπίδα, ζωντανή και ζώσα μέσα στην Αγία και Αποστολική Εκκλησία, η οποία με την θεαθρώπινη δύναμη που κατέχει μπορεί να γκρεμίσει τους ψεύτικους καρνάβαλους, να εξαφανίσει τις υπαρκτές μούχλες και να εξασφαλίσει τη πραγματική χαρά. Τη χαρά να ζεις τον Χριστό!!!
Αμήν.
ΔΙΑΣΤΑΣΕΙΣ λοιμικής νόσου προσλαμβάνει κάθε χρόνο το καρναβάλι, αφού πολλοί δήμαρχοι και άλλοι φορείς επιδεικνύουν ασυνήθιστο ζήλο και κοπιώδη δραστηριότητα για το ποιος θα οργανώσει το εντυπωσιακότερο καρναβάλι ξοδεύοντας τεράστια ποσά και απασχολώντας εκατοντάδες ή χιλιάδες ανθρώπων. Και δεν είναι βέβαια μόνο η σπατάλη τόσων χρημάτων, που θα μπορούσαν να διατεθούν σε κάλυψη άλλων σπουδαίων αναγκών, όχι μόνο στην ανακούφιση πτωχών και ενδεών ανθρώπων, αλλά και σε πολιτιστικούς και πνευματικούς στόχους, στη βελτίωση π.χ. των συνθηκών υγείας και παιδείας. Το σημαντικώτερο είναι η ηθική ζημία και βλάβη από την αναισχυντία της γύμνιας, την ξετσιπωσιά της αισχρότητας, τις βωμολοχίες και τα πορνικά άσματα και θεάματα, την παρότρυνση σε σαρκικά αμαρτήματα κάτω μάλιστα από την ελευθερία κινήσεων που προσφέρει η μάσκα, άσυλο αδιαντροπιάς και αποπροσωποίησης. Κάτω από το προσωπείο ο άνθρωπος παύει να είναι πρόσωπο, που έχει απέναντί του και βλέπει τον Θεό και τους συνανθρώπους — προς + όψις ή —ώψ— και μεταβάλλεται σε απρόσωπο όν, μέλος ενός ανωνύμου πλήθους, που κινείται μόνο από εμπαθείς ορέξεις και επιθυμίες.
Παλαιότερα το καρναβάλι είχε κάποια σεμνότητα στην εμφάνιση όσων έπαιρναν μέρος, και η Εκκλησία το ανεχόταν, μολονότι κατ' ακρίβειαν καταδικάζεται από τους κανόνες· πολύ περισσότερο σήμερα, που έχει υποστή τελεία αλλαγή επί τα χείρω με εισαγόμενα πρότυπα καρναβαλιού από μεγαλουπόλεις του εξωτερικού, και πολλές φορές με περιφερόμενους και αδρά αμειβόμενους ξένους καρναβαλικούς θιάσους, όπου κυριαρχούν οι γυμνές γυναίκες. Δεν πρέπει να παραβλέψουμε και την διαφαινόμενη σαφή τάση των φορέων που οργανώνουν το καρναβάλι επιστροφής στο παγανιστικό ειδωλολατρικό παρελθόν, απ' όπου κατάγεται το καρναβάλι, με σύγχρονη αδιαφορία και περιφρόνηση των αρχών του Χριστιανισμού και της Εκκλησίας, που έβαλε τέρμα στα παλιά, ξερίζωσε τις κακές συνήθειες και εισήγαγε το νέο άνθρωπο της αρετής και της αγιότητας. Όταν πρόκειται μερικοί να αντισταθούν στο Χριστό και στο Ευαγγέλιο, ξεχνούν τον εκσυγχρονισμό και την πρόοδο και επιστρέφουν αιώνες πίσω, στο σκοτάδι της προ Χριστού εποχής.
Η πόλη της Θεσσαλονίκης και μαζί μ' αυτήν όσες άλλες πόλεις δεν οργανώνουν καρναβαλικές εκδηλώσεις πρέπει να καυχώνται, γιατί δεν μολύνουν την ατμόσφαιρά τους με τις αισχρότητες και βωμολοχίες του καρναβαλιού και δεν αποδιώχνουν έτσι την χάρη και προστασία του Θεού και των αγίων πολιούχων τους. Οι δημοτικοί άρχοντες επίσης πρέπει να γνωρίζουν ότι οι πιστοί Χριστιανοί λαμβάνουν υπ' όψιν και κρίνουν θετικά ή αρνητικά όλες τις ενέργειές τους, καταδικάζουν δε απερίφραστα όσα καταδικάζουν οι κανόνες της Εκκλησίας.
Και για να μην υπάρχει επ' αυτού καμμία αμφιβολία και αμφιταλάντευση, ούτε εκ μέρους λαϊκών πιστών, ούτε πολύ περισσότερο εκ μέρους κληρικών, οι οποίοι επιδεικνύουν αδικαιολόγητη ελαστικότητα και επιείκεια, παραθέτουμε τον 62 κανόνα της Πενθέκτης Οικουμενικής Συνόδου, ο οποίος καταδικάζει τις μεταμφιέσεις και τις μάσκες, όπως και τους χορούς και τους αστεϊσμούς, που ελάμβαναν χώρα σε παρόμοιες καρναβαλικές εορτές του παρελθόντος, και επιβάλλει στους κληρικούς, που μετέχουν την ποινή της καθαιρέσεως, στους δε λαϊκούς την ποινή του αφορισμού: «Τάς ούτω λεγομένας Καλάνδας, και τα λεγόμενα Βοτά, και τα καλούμενα Βουμάλια, και την εν τη πρώτη του Μαρτίου επιτελουμένην πανήγυριν, καθάπαξ εκ της των πιστών πολιτείας περιαιρεθήναι βουλόμεθα. Αλλά μη και τάς των γυναικών δημοσίας ορχήσεις, και πολλήν λύμην και βλάβην εμποιείν δυναμένας. Έτι μην και τάς ονόματι των παρ' Έλλησι ψευδώς ονομασθέντων θεών, ή εξ ανδρών ή γυναικών γινομένας ορχήσεις και τελετάς, κατά τι έθος παλαιόν και αλλότριον του των Χριστιανών βίου, αποπεμπόμεθα, ορίζοντες μηδένα άνδρα γυναικείαν στολήν ενδιδύσκεσθαι ή γυναίκα την ανδράσιν αρμόδιον αλλά μήτε προσωπεία κωμικά ή σατυρικά ή τραγικά υποδύεσθαι· μήτε το του βδελυκτού Διονύσου όνομα την σταφυλήν εκθλίβοντος εν τοις ληνοίς επιβοάν μηδέ τον οίνον εν τοις πίθοις επιχέοντας, γέλωτα επικινείν αγνοίας τρόπω ή ματαιότητος ή τα της δαιμονιώδους πλάνης, ενεργούντας. Τους ουν από του νυν τι των προειρημένων επιτελείν εγχειρούντας, εν γνώσει τούτων καθισταμένους, τούτους, ει μεν κληρικοί είεν, καθαιρείσθαι προστάσσομεν, ει δε λαϊκοί, αφορίζεσθαι».
Ο Άγιος Ιωάννης ο Χρυσόστομος αναφερόμενος στο επιχείρημα ότι με τις καρναβαλικές εκδηλώσεις διασκεδάζουν και ευφραίνονται οι άνθρωποι, ξεφεύγουν από την καθημερινότητα, απαντά ότι αυτό είναι τελείως παράλογο, διότι η χαρά και ευφροσύνη πρέπει να συμβαδίζουν με την ηθική και την ευπρέπεια. Όταν μεταβάλλεται ένα σπίτι σε πορνείο, είναι εντροπή να ισχυρίζεται κανείς ότι πρόκειται για ηδονή και ευχαρίστηση. Πολύ περισσότερο, όταν ολόκληρες πόλεις μεταβάλλονται σε πορνεία κατά την περίοδο της Αποκριάς. Σε λίγο όλη η Ελλάδα, η χώρα των αγίων και των μαρτύρων, θα μεταβληθεί σε απέραντο πορνείο. Στατιστικές στη πόλη των Πατρών έχουν δείξει ότι μετά τις καρναβαλικές εκδηλώσεις ο αριθμός των εκτρώσεων φθάνει σε ανησυχητικό σημείο: «Πορνείον γέγονέ σου η οικία, μανία και οίστρος, και ουκ αισχύνη ταύτα ηδονήν καλών;».
Οι τρεις πρώτες εβδομάδες του Τριωδίου ορίσθηκαν από την Εκκλησία για την σταδιακή προετοιμασία των πιστών στους πνευματικούς αγώνες της Αγίας και Μεγάλης Τεσσαρακοστής και όχι για γλέντια και ξεφαντώματα. Είναι περίοδος κατανύξεως, περισυλλογής και μετανοίας (προσθήκη "Αλ. Οψ.": βλέπε και το βιβλίο «Η Μεγάλη Τεσσαρακοστή» του Αλεξάνδρου Σμέμαν). Τα ευαγγελικά αναγνώσματα του Τελώνου και Φαρισαίου, του Ασώτου Υιού, της Δευτέρας Παρουσίας και Κρίσεως, μαζύ με τους εμπνευσμένους ύμνους, είναι ισχυρή προτροπή προς μετάνοια και επιστροφή· όλο το έτος γλεντούν και διασκεδάζουν οι άνθρωποι. Πότε θα συμμαζευθούν στον εαυτό τους, για να συνέλθουν πνευματικά, να σκεφθούν υψηλότερα θέματα, να οδηγηθούν στην αυτογνωσία και στην θεογνωσία; Ό, τι πρόκειται να κερδίσουν από τους πνευματικούς αγώνες της Αγίας Τεσσαρακοστής, προλαβαίνει ο Διάβολος και τους το αφαιρεί με το καρναβάλι, το οποίο οι Άγιοι ονομάζουν «σατανική πομπή». Ό Άγιος Νικόδημος Αγιορείτης στο βιβλίο του «Χρηστοήθεια των Χριστιανών», αναφερόμενος σε όσα γίνονται κατά τις Απόκριες γράφει: «Κατ' αλήθειαν ημπορεί να ειπή τινάς, ότι τότε οι Χριστιανοί δαιμονίζονται όλοι· διότι χορεύουν, παίζουν, τραγουδούν ασυνειδήτως, έως και αυτοί οι πλέον γέροντες... τότε δεν έχει διαφοράν η ημέρα από την νύκτα· διότι επίσης με την ημέραν και όλη η νύκτα εξοδεύεται εις χορούς και παίγνια και αταξίας και μασκαραλίκια· τότε δια να ειπώ έτσι, πανηγυρίζει η ασέλγεια· εορτάζει η ακολασία· ευφραίνεται η μέθη· αγάλλεται η τρυφή και ασωτεία· χορεύει ο διάβολος με δέκα μανδήλια και συγχορεύει με αυτόν όλον το πλήθος των δαιμόνων διότι όσον κέρδος κάμνουν εις μόνας τας αποκρέας, δεν ημπορούν να το κάμουν εις όλον τον χρόνον».
Όσα σχετικά λέγει ο Άγιος Νικόδημος για τις καρναβαλικές εκδηλώσεις και την ζημία που προκαλούν τα τελειώνει λέγοντας πως είναι αφροσύνη να καταστρέφουμε προκαταβολικά και να αχρηστεύουμε την Αγία Τεσσαρακοστή· προτρέπει επίσης τους αρχιερείς, τους πνευματικούς και τους διδασκάλους να εμποδίσουν το μεγάλο αυτό κακό. Τώρα οι μεν αρχιερείς και οι πνευματικοί σιωπούν, ενώ έπρεπε να μη ησυχάζουν μπροστά στην επέκταση του κακού, πολλοί δε από τους δασκάλους και τους γονείς οργανώνουν οι ίδιοι για τα παιδιά τους καρναβαλικές εκδηλώσεις: «Ασυγκρίτως γαρ είναι μεγαλυτέρα η βλάβη, όπου προσλαμβάνουν εις τάς αποκρέας, πάρεξ η ωφέλεια όπου λαμβάνουν από την ερχομένην Τεσσαρακοστήν ίλεως, ίλεως, ίλεως, να γίνη ο Θεός! Και αυτός είθε να φωτίση τους αγίους Αρχιερείς και πνευματικούς και διδασκάλους να εμποδίσουν τα τοιαύτα κακά, με αφορισμούς και επιτίμια, καθώς προστάζει και ο ξβ' κανών της αγίας και 0ικουμενικής στ' Συνόδου».
1. Χρηστοήθεια των Χριστιανών, εκδ. Β. Ρηγόπουλου, Θεσσαλονίκη 1991 σελ. 35 ε.
Πηγή: Η άλλη όψη
Τά καρναβάλια γιὰ μία ἀκόμη χρονιὰ καλύπτουν αὐτὲς τὶς ἡμέρες τὰ πραγματικὰ προβλήματά μας. Ἡ πλειοψηφία δυστυχῶς τῶν ἀνθρώπων ρίχνεται στὴ λατρεία τοῦ «θεοῦ καρνάβαλου», γιὰ νὰ «χαρεῖ» καὶ νὰ «τὸ ρίξει ἔξω». Ὅμως δὲ γνωρίζουν ὅτι συμμετέχοντας κανεὶς σὲ αὐτές τὶς ἀσχήμιες, συμμετέχουν στὰ αἰσχρὰ διονυσιακὰ δρώμενα τῆς ἀρχαιοελληνικῆς εἰδωλολατρικῆς θρησκείας.
Μάλιστα ἂν δεχτοῦμε τὴν ἐκκλησιαστικὴ ἄποψη ὅτι «πάντες οἱ θεοὶ τῶν ἐθνῶν (εἶναι) δαιμόνια» (Ψαλμ. 95,5) τότε οἱ ἀτυχεῖς «καρναβαλιστὲς» λατρεύουν οὐσιαστικὰ τὰ κακοποιὰ δαιμόνια, τὰ ὁποῖα κρύβονται πίσω ἀπὸ τὶς παγανιστικὲς «θεότητες».
Δὲν εἶναι τυχαία ἡ ἀνάπτυξη καὶ ἡ διάδοση τῶν σύγχρονων καρναβαλικῶν «ἑορτῶν» σὲ ὅλο τὸν κόσμο. Κάποιοι σκοτεινοὶ βάζουν τὸ «ἀόρατο» χέρι τους σὲ αὐτὴ τὴν ἀνάπτυξη. Δὲν εἶναι τυχαῖο ἐπίσης ποὺ ὅλοι σχεδὸν οἱ Δῆμοι τῆς Χώρας μας «βάζουν βαθιὰ τὸ χέρι στὰ ἄδεια ταμεῖα τους» καὶ ἐπιδοτοῦν πλουσιοπάροχα τὶς αἰσχρότητες τοῦ καρνάβαλου.
Ἀπὸ τὴ στήλη αὐτὴ προτρέπουμε τοὺς ἀδελφούς μας χριστιανοὺς νὰ μὴ συμμετάσχουν οὔτε στὸ ἐλάχιστο στὰ δαιμονικὰ καρναβαλικὰ δρώμενα.
Νὰ μὴ μιμηθοῦν τοὺς ἄλλους καὶ ντύσουν τὰ παιδιὰ τους τὶς «ἀθῶες» ἀποκριάτικες στολές, διότι τὰὠθοῦν νὰ συνηθίζουν στὰ καρναβαλικὰ ἔθιμα. Γιὰ μᾶς ἡ ἀρχὴ τοῦ Τριωδίου θὰ πρέπει νὰ εἶναι περίοδος αὐτοσυνειδησίας καὶ μετάνοιας καὶ ὄχι εὐκαιρία γιὰ ἀνήθικα ξεφαντώματα! Ἔχουμε ἀνάγκη ἀπὸ μόνιμη χαρὰ καὶ εἰρήνη στὴν ψυχή μας καὶ ὄχι ἀπὸ τὴν εὐκαιριακὴ καὶ ἀνούσια καρναβαλική!
Ποιός μπορεῖ νά διηγηθεῖ τίς ἀταξίες, πού κάνουν οἱ Χριστιανοί κατά τήν περίοδο τῶν Ἀποκρέων, καί μάλιστα στά νησιά; Στ' ἀλήθεια, θά μποροῦσε νά πεῖ κανείς, ὅτι τότε οἱ Χριστιανοί δαιμονίζονται ὅλοι, διότι χορεύουν, παίζουν, τραγουδοῦν ἀσυνείδητα, μέχρι καί αὐτοί οἱ πλέον γέροντες. Καί, ὅποιος δέν χορέψει ἤ δέν τραγουδήσει, θεωρεῖται τρελλός, διότι οἱ ἄνδρες φοροῦν γυναικεία φορέματα καί οἱ γυναῖκες ἀνδρικά· διότι ντύνεται ὁ καθένας μέ διαφορετικά ροῦχα καί μάσκες, τίς κοινῶς ἀποκαλούμενες μουτσοῦνες· τότε δέν ἔχει διαφορά ἡ ἡμέρα ἀπό τήν νύκτα· διότι ἐπίσης μέ τήν ἡμέρα καί ὅλη ἡ νύκτα ξοδεύεται σέ χορούς καί μασκαριλίκια· τότε δέν διαφέρουν οἱ λαϊκοί ἀπό τούς κληρικούς καί τούς ἱερωμένους· διότι ὅλοι ἐξ ἴσου ἀτακτοῦν· τότε, γιά νά πῶ ἔτσι, πανηγυρίζει ἡ ἀσέλγεια· γιορτάζει ἡ ἀκολασία· εὐφραίνεται ἡ μέθη· ἀγάλλεται ἡ τρυφή καί ἡ ἀσωτεία· χορεύει ὁ διάβολος μέ δέκα μανδύλια καί μαζί μέ αὐτόν χορεύει ὅλο τό πλῆθος τῶν δαιμόνων· διότι τό κέρδος, πού κάνουν μόνο στίς ἀποκριές, δέν μποροῦν νά τό ἀποκτήσουν σέ ὁλόκληρο τόν χρόνο. Λυπᾶται δέ ἡ ἀρετή· στενοχωριέται ἡ σωφροσύνη· ὀδύρεται ἡ χριστιανική σεμνότητα καί ἡ εὐταξία· διώχνεται ὁ φόβος τοῦ Θεοῦ καί ὁ φόβος τῆς κολάσεως καί τῆς κρίσεως· πενθεῖ ὁ Χριστός καί θρηνοῦν ὅλοι οἱ ἄγγελοι καί οἱ δίκαιοι.
"Ω, καί ποιός νά μή κλάψει; καί ποιός νά μή χύσει καρδιοστάλακτα δάκρυα, βλέποντας τήν ἀπώλεια καί τήν ἀνοησία αὐτῶν τῶν Χριστιανῶν; Αὐτοί εἶναι τόσο ἀνόητοι, πού ἀντί νά κερδίσουν ἀπό τήν νηστεία τῆς Ἁγίας Τεσσαρακοστῆς, περισσότερο ζημιώνονται ἀπό τίς ἀπόκριες, καί, γιά νά κερδίσουν ἕνα, χάνουν ἑκατό· καί κάνουν οἱ ἄθλιοι σάν τούς ἀνόητους ἐμπόρους, τρέχοντας σέ ζημία καί ὄχι σέ κέρδος· διότι ἀσύγκριτα μεγαλύτερη εἶναι ἡ βλάβη πού δέχονται κατά τίς ἀπόκριες, παρά ἡ ὠφέλεια πού λαμβάνουν ἀπό τήν Τεσσαρακοστή πού ἔρχεται· ἴλεως, ἴλεως, ἴλεως νά γίνη ὁ Θεός. Καί μακάρι αὐτός νά φωτίση τούς ἅγιους Ἀρχιερεῖς καί τούς πνευματικούς καί τούς διδασκάλους, νά ἐμποδίσουν αὐτά τά κακά μέ ἀφορισμούς καί μέ ἐπιτίμια, ὅπως ὁρίζει καί ὁ ξβ' Κανόνας τῆς ἁγίας καί Οἰκουμενικῆς ς’ Συνόδου:«Τάς οὕτω λεγομένας Καλάνδας, καί τά λεγόμενα Βοτά, καί τά καλούμενα Βουμάλια...κατά τί ἔθος παλαιόν καί ἀλλότριόν τοῦ τῶν Χριστιανῶν βίου, ἀποπεμπόμεθα, ὁρίζοντες μηδένα ἄνδρα γυναικείαν στολήν ἐνδιδύσκεσθαι ἤ γυναίκα τήν ἀνδράσιν ἁρμόδιον ἀλλά μήτε προσωπεῖα κωμικά ἤ σατυρικά ἤ τραγικά ὑποδύεσθαι· μήτε τό τοῦ βδελυκτοῦ Διονύσου ὄνομα τήν σταφυλήν ἐκθλίβοντος ἐν τοῖς ληνοῖς ἐπιβοᾶν.... Τούς οὔν ἀπό τοῦ νῦν τί τῶν προειρημένων ἐπιτελεῖν ἐγχειροῦντας, ἐν γνώσει τούτων καθισταμένους, τούτους, εἰ μέν κληρικοί εἶεν, καθαιρεῖσθαι προστάσσομεν, εἰ δέ λαϊκοί, ἀφορίζεσθαι».
(Πηγή: «Χρηστοήθεια τῶν Χριστιανῶν», Ἁγίου Νικοδήμου Ἁγιορείτου, Λόγος Β’, Μεταφραστής: Βενέδικτος Ἱερομόναχος Ἁγιορείτης, Ἐκδότης: Συνοδία Σπυρίδωνος Ἱερομονάχου Νέα Σκήτη Ἁγίου Ὅρους, Ἔτος ἔκδοσης: 2010)
Ιωάννης Θαλασσινός, Διευθυντής Π.Ε.ΦΙ.Π. 04-10-2017
Ποιός ἄραγε θυμᾶται τή θλιβερή ἐπέτειο τῆς ψήφισης, ἀπό τή Βουλή τῶν Ἑλλήνων, τοῦ ἐπαίσχυντου...
Χριστιανική Εστία Λαμίας 03-10-2017
Οἱ μάσκες ἔπεσαν γιά ἀκόμα μιά φορά. Ἑταιρεῖες γνωστές στούς Ἕλληνες καταναλωτές ἀφαίρεσαν ἀπό τά...
TIDEON 21-12-2015
Επιμένει να προκαλεί Θεό και ανθρώπους η ελληνική Κυβέρνηση, ψηφίζοντας στις 22 Δεκεμβρίου 2015 ως...
Tideon 14-12-2015
Η Κυβέρνηση μας μίλησε για την «αναγκαιότητα» και για τα πλεονεκτήματα της «Κάρτας του Πολίτη»...
TIDEON 27-08-2014
Λαμβάνουν διαστάσεις καταιγισμού οι αντιδράσεις πλήθους φορέων και πολιτών για το λεγόμενο «αντιρατσιστικό» νομοσχέδιο το...
tideon.org 02-05-2013
Kαταθέτουμε την αρνητική δήλωση μας προς τον Εθνικό Οργανισμό Μεταμοσχεύσεων (ΕΟΜ). Ο νόμος αφήνει πολλά...
Tideon 31-12-2012
Ποια είναι η λύση αν πλήρωσες «τσουχτερές» τιμές στο Κυλικείο του Νοσοκομείου, του Αεροδρομίου, του...
Νικόλαος Ἀνδρεαδάκης, ὁδηγός 03-04-2012
Εἶμαι νέος μὲ οἰκογένεια, ἔχω ὅλη τὴ ζωὴ μπροστά μου… Λόγῳ ἐπαγγέλματος ἔχω τὴ δυνατότητα...
tideon 07-11-2011
ΜΝΗΜΟΝΙΟ: Δεν ξεχνώ αυτούς που παρέδωσαν αμετάκλητα και άνευ όρων την ΕΘΝΙΚΗ ΚΥΡΙΑΡΧΙΑ και έκαναν...
ΚΑΤΑΛΑΒΕΣ ΤΩΡΑ ... 15-02-2011
Κατάλαβες τώρα ... γιατί σε λέγανε «εθνικιστή» όταν έλεγες πως αγαπάς την Πατρίδα σου; Για να...
ΤΡΑΠΕΖΑ ΙΔΕΩΝ 25-12-2010
Τώρα πια γνωρίζω τους 10 τρόπους που τα ΜΜΕ μου κάνουν πλύση εγκεφάλου και πώς...