Τότε Ἡρῴδης ἰδὼν ὅτι ἐνεπαίχθη ὑπὸ τῶν μάγων, ἐθυμώθη λίαν, καὶ ἀποστείλας ἀνεῖλε πάντας τοὺς παῖδας τοὺς ἐν Βηθλεὲμ καὶ ἐν πᾶσι τοῖς ὁρίοις αὐτῆς ἀπὸ διετοῦς καὶ κατωτέρω, κατὰ τὸν χρόνον ὃν ἠκρίβωσε παρὰ τῶν μάγων. (Ματθ. 2,16)
Ὁ Ἡρώδης, βέβαια, δὲν ἔπρεπε νὰ ὀργισθεῖ, ἀλλὰ νὰ φοβηθεῖ καὶ νὰ μαζευτεῖ καὶ νὰ καταλάβει ὅτι ἐπιχειρεῖ ἀκατόρθωτα πράγματα. Δὲν συγκρατεῖται ὅμως. Ὅταν ἡ ψυχὴ εἶναι ἀχάριστη καὶ ἀδιόρθωτη, δὲν ὑποχωρεῖ σὲ κανένα ἀπὸ τὰ φάρμακα ποὺ δίνει ὁ Θεός. Δές, λοιπὸν καὶ αὐτὸν πῶς συναγωνίζεται τοὺς προηγουμένους ἡγεμόνες. Προσθέτει φόνο στοὺς φόνους καὶ μὲ ὅλες τὶς ἐνέργειές του πάει κατὰ κρημνοῦ. Σὰν νὰ ἦταν κυριευμένος ἀπὸ κάποιον δαίμονα τῆς ὀργῆς αὐτῆς καὶ τῆς βασκανίας, δὲν ὑπολογίζει κανέναν, ἀλλὰ ὀργίζεται καὶ κατ` αὐτῆς τῆς φύσεως καὶ τὴν ὀργὴ του ἐναντίον τῶν Μάγων, ποὺ τὸν ξεγέλασαν, τὴν ἀφήνει νὰ ξεσπάσει κατὰ τῶν παιδιῶν, τὰ ὁποία δὲν τὸν εἶχαν βλάψει σὲ τίποτε καὶ ἀποτολμά ενα συγγενὲς καὶ παρόμοιο δράμα στὴν Παλαιστίνη, μ` αὐτὸ ποὺ ἔγινε στὴν Αἴγυπτο. Διότι λέει: «αποστείλας ανείλε πάντας τούς παίδας τούς εν Βηθλεέμ καί εν πάσι τοίς ορίοις αυτής από διετούς καί κατωτέρω, κατά τόν χρόνον όν ηκρίβωσε παρά τών μάγων».
Στὸ σημεῖο αὐτὸ δεῖξτε, παρακαλῶ, πολλὴ προσοχή. Πολλοὶ λένε πολλὲς φλυαρίες γιὰ...χάρη τῶν παιδιῶν αὐτῶν καὶ χαρακτηρίζουν ὡς ἀδικία ὅλα ὅσα ἔγιναν. Καὶ ἄλλοι μὲν ἀπ` αὐτοὺς διατυπώνουν μὲ περισσότερη μετριοπάθεια τὴν ἀπορία τους, ἄλλοι δὲ μὲ μεγαλύτερο θράσος καὶ παραφροσύνη. Γιὰ νὰ ἀπαλλάξουμε λοιπὸν τοὺς μὲν ἀπὸ τὴ μανία τους, τοὺς δὲ ἀπὸ τὴν ἀπορία τους, ζητῶ νὰ μὲ ἀνεχθεῖτε γιὰ λίγο, ὥστε νὰ σᾶς μιλήσω γιὰ τὸ ζήτημα αὐτό.
Ἄν, λοιπόν, κατηγοροῦν αὐτό, το ό,τι δηλαδη δείχθηκε ἀδιαφορία γιὰ τὴν θανάτωση τῶν παιδιῶν, ἂς κατηγορήσουν καὶ την σφαγὴ τῶν στρατιωτῶν, ποὺ φύλαγαν τὸν Πέτρο στὴ φυλακή. Ἐδῶ, ὅταν ἔφυγε ὁ μικρὸς Χριστός, σφάχτηκαν ἄλλα παιδιὰ στὴ θέση του, ἐνόσω τὸν ἀναζητοῦσαν. Καὶ τότε πάλι, ὅταν ὁ ἄγγελος ἐλευθέρωσε τὸν Πέτρο ἀπὸ τὴ φυλακὴ καὶ τὶς ἁλυσίδες, ἕνας ἄλλος μὲ τὸ ἴδιο ὄνομα καὶ τὴν ἴδια νοοτροπία τύραννος, σὰν κι αὐτόν, ὅταν ζήτησε τὸν Πέτρο καὶ δὲν τὸν βρῆκε, ἐξόντωσε στὴ θέση του τούς στρατιῶτες, ποὺ τὸν φύλαγαν. (Πράξ. κέφ.12)
Τί σχέση ἔχει αὐτό, θὰ πεῖ κάποιος. Αὐτὸ δὲν εἶναι λύση, ἀλλά περιπλοκή τοῦ ζητήματος.
Τὸ ξέρω κι ἐγὼ καὶ γὶ` αὐτὸ τὰ λέω ὅλα αὐτά, γιὰ νὰ δώσω σὲ ὅλα μία κοινὴ ἀπάντηση καὶ λύση. Καὶ ποιὰ εἶναι λοιπὸν ἡ λύση; Ποιὰ σοβαρὴ δικαιολογία μποροῦμε νὰ ποῦμε καὶ νὰ σταθεῖ; Δὲν εἶναι αἴτιος τῆς σφαγῆς ὁ Χριστὸς ἀλλὰ ἡ σκληρότητα τοῦ βασιλιᾶ. Ὅπως καὶ τῆς σφαγῆς τῶν στρατιωτῶν, δὲν εἶναι ὁ Πέτρος ἀλλὰ ἡ ἀνοησία τοῦ Ἡρώδη. Ἂν ἔβλεπε ἕναν τοῖχο τρυπημένο ἢ πόρτες νὰ ἔχουν γκρεμιστεῖ, θὰ μποροῦσε ἴσως νὰ κατηγορήσει τοὺς στρατιῶτες, ποὺ φύλαγαν τὸν Ἀπόστολο, γιὰ ἀμέλεια. Τώρα ὅμως, ποὺ ὅλα βρίσκονταν στὴ θέση τους – οἱ πόρτες ἦταν κλεισμένες, καὶ οἱ ἁλυσίδες κλειδωμένες στὰ χέρια τῶν φρουρῶν (διότι ἦταν δεμένοι μαζί του) – θὰ μποροῦσε νὰ συμπεράνει ἀπ` αὐτά, ἂν ἔκρινε σωστά για ὅσα εἶχαν συμβεῖ, ὅτι αὐτὸ ποὺ εἶχε γίνει, δὲν ἦταν ἔργο ἀνθρώπου οὔτε πράξη κάποιου ἐχθροῦ του ἀλλὰ ἐνέργεια μίας θείας καὶ θαυματουργικῆς δυνάμεως. Ἔτσι, ἔπρεπε νὰ προσκυνήσει τὸν αἴτιο αὐτοῦ του γεγονότος καὶ ὄχι νὰ στραφεῖ ἐναντίον τῶν φρουρῶν. Μὲ αὐτὸ τὸ νόημα ἔκανε ὁ Θεὸς ὅλα ὅσα ἔκανε. Ὄχι μόνο δὲν ἤθελε νὰ σκοτωθοῦν οἱ φύλακες ἀλλὰ καὶ μὲ αὐτὰ νὰ ὁδηγήσει τὸν βασιλιὰ στὴν ἀλήθεια. Ἂν τώρα ἐκεῖνος, ὁ βασιλιάς, φάνηκε ἀγνώμονας, τί σχέση μπορεῖ νὰ ἔχει μὲ τὸν σοφὸ ἰατρὸ τῶν ψυχῶν ἡ ἀταξία καὶ ἡ ἀνυπακοή τοῦ ἀρρώστου;
Μποροῦμε νὰ ποῦμε τὸ ἴδιο καὶ ἐδῶ. Γιατί ὀργίστηκες, Ἡρώδη, μετὰ τὸν ἐμπαιγμὸ ἀπὸ τοὺς Μάγους; Δὲν ἀντιλήφθηκες ὅτι τὸ παιδὶ πού γεννήθηκε ἦταν θεϊκό; Ἐσὺ δὲν κάλεσες τοὺς ἀρχιερεῖς; Ἐσὺ δὲν συγκέντρωσες τοὺς γραμματεῖς; Όταν κλήθηκαν στὸ δικαστήριό σου, δὲν ἔφεραν μαζί τους καὶ τὸν προφήτη, πού προανήγγειλε ὅλα αὐτὰ μὲ τὸν φωτισμὸ τοῦ οὐρανοῦ; Δὲν εἶδες ὅτι τὰ παλιὰ ἦταν σύμφωνα μὲ τὰ νέα; Δὲν ἄκουσες ἀκόμη ὅτι καὶ τὸ ἄστρο ὑπηρέτησε τὸ γεγονός; Δὲν σεβάστηκες τὸν ζῆλο τῶν βαρβάρων (Μάγων); Δὲν θαύμασες τὸ θάρρος τους; Δεν ρίγησες ἀπὸ τὴν ἐπαλήθευση τοῦ προφήτου; Δὲν ἀντιλήφθηκες τὰ πρόσφατα μὲ βάση τὰ προηγούμενα; Γιὰ ποιὸ λόγο δὲν ἔκανες ἀπὸ ὅλα αὐτὰ τὴ σκέψη ὅτι τὸ πράγμα δὲν ἦταν καμία πλεκτάνη τῶν Μάγων, ἀλλὰ ὅτι ἡ θεία δύναμη οἰκονομοῦσε τὰ πάντα, γιὰ νὰ γίνει αὐτὸ πού πρέπει; Ἀλλά, καὶ νὰ ἐξαπατήθηκες ἀπὸ τοὺς Μάγους, τί σχέση εἶχαν τὰ παιδιά, πού δὲν εἶχαν κάνει καμία ἀδικία;
Μάλιστα, μᾶς λέει. Ἄφησες ὄμορφα καὶ ὡραία ἀναπολόγητο τὸν Ἡρώδη καὶ τὸν παρουσίασες μιαρὸ φονιά. Μὲ τίποτε ὅμως δὲν ἔδωσες ἀκόμη ἀπάντηση, ὥστε νὰ ἀνασκευάσεις τὴν ἔνσταση τῆς ἀδικίας, γιὰ ὅσα εἶχαν συμβεῖ. Ἂν ἐκεῖνος ἐνεργοῦσε ἄδικα, γιατί συνεργοῦσε καὶ ὁ Θεός;
Τί θὰ ἀπαντήσουμε σ` αὐτό; Ό,τι δεν θὰ πάψω πάντοτε νὰ ἐπαναλαμβάνω καὶ στὴν ἐκκλησία καὶ στὴν ἀγορά. Αὐτὸ θέλω νὰ τηρεῖτε καὶ σεῖς μὲ ἀκρίβεια καὶ εἶναι ἕνας ὁ κανόνας, ποὺ ἁρμόζει σὲ κάθε τέτοια ἀπορία σας. Ποιὸς εἶναι αὐτὸς ὁ κανόνας καὶ ποιὸς ὁ λόγος: Εἶναι πολλοί όσοι ἀδικοῦν, ἀλλὰ δὲν ἀδικεῖται κανένας. Και γιὰ νὰ μὴν σᾶς ταράζει περισσότερο ὁ αἰνιγματικός μου λόγος, δίνω ἀμέσως καὶ τὴν ἐξήγηση. Ό,τι άδικο καὶ ἂν πάθουμε ἀπὸ κάποιον, ὑπολογίζει ὁ Θεὸς τὴν ἀδικία αὐτὴν ἢ γιὰ διαγραφὴ ἁμαρτημάτων ἢ γιὰ νὰ μᾶς δώσει περισσότερο μισθό.
Ἂς χρησιμοποιήσουμε ὅμως ἕνα παράδειγμα, γιὰ νὰ ξεκαθαρίσει τὸ πράγμα καλύτερα. Ἂς ὑποθέσουμε ὅτι ἕνας ὑπηρέτης ὀφείλει πολλὰ χρήματα στὸ ἀφεντικό του. Ἔπειτα ὁ ὑπηρέτης αὐτὸς ἐκβιάζεται ἀπὸ ἀδίκους ἀνθρώπους καὶ τοῦ ἀφαιροῦν μέρος ἀπὸ τὰ δικά του. Αν λοιπὸν τὸ ἀφεντικό, ποὺ μπορεῖ νὰ ἐμποδίσει τοὺς ἅρπαγες καὶ τοὺς πλεονέκτες, δὲν συμπληρώσει τὰ χρήματα πού αφαιρέθηκαν, ἀλλά σ` αὐτὰ ποὺ τοῦ χρωστάει ὁ δοῦλος ὑπολογίσει καὶ τὰ ἀφαιρεθέντα,ἔχει τάχα ἀδικηθεῖ ὁ δοῦλος; Καθόλου, βεβαίως. Καί, ἂν τοῦ δώσει ἀπὸ πάνω τό ἀφεντικό ἀκόμη περισσότερα; Δὲν ἔχει καὶ μεγαλύτερο κέρδος; Εἶναι φανερὸ σὲ ὅλους (…).
Πηγή: (Ι. ΧΡΥΣΟΣΤΟΜΟΥ - Ὁμιλία Θ΄ εἰς τὸ κατὰ Ματθαῖον - Μετάφραση: Ἠλιάδης Σάββας, Δάσκαλος - Κιλκίς), Ῥωμαίϊκο Ὁδοιπορικό
