Πλούτος και φτώχεια δυο αιώνιοι, ασυνθηκολόγητοι ανταγωνιστές - εχθροί στην πρόσκαιρη, μάταιη, κουραστική και μίζερη καθημερινότητα. Ο πλούτος που σαγηνεύει και υπόσχεται αφειδώλευτα την πολυποίκιλη χαρά και ευτυχία και είναι προνόμιο σπάνιων «τυχερών», και η πολυμέτωπη φτώχεια κληρονομιά και «προίκα» του σύνολου πλανήτη! Kαι όμως αυτές οι ασύνορες και προκλητικές αντιθέσεις θα συναντηθούν και φέτος συμφιλιωμένες (!), στον πλουσιότερο και συνάμα φτωχότερο τόπο και χώρο της οικουμένης: Στην φάτνη της Βηθλεέμ. Άρα πλούσιοι και φτωχοί μαζί στο ίδιο πανηγύρι της σωτηρίας μας, που στήνει ο πλούτος της Θεότητος του Χριστού, φτωχαίνοντας αγαπητικά και εθελούσια, και ντύνοντας με τη στολή της θεότητας πλούσιους και φτωχούς.

Σήμερα είναι πολλοί και νέοι άνθρωποι που φοβούνται τη φτώχεια. Και μόνο να τη συλλογιστούν τρομάζουν. Γι’ αυτό και όλοι σχεδόν αγωνίζονται να την ξεφύγουν. Προσπαθούν με κάθε τρόπο να μην απαντηθούν μαζί της στη ζωή. Η εμφάνιση όμως του Χριστού μέσα στη φτώχεια του στάβλου της Βηθλεέμ σημαίνει πως η φτώχεια-αν είναι δοκιμασία-που όντως είναι, δεν είναι κακό, αφού ο Θεός την έκανε δικιά του. Σημαίνει πως ταιριάζει στις δυνατές ψυχές, αφού ο Δυνατός Κύριος την έζησε. Σημαίνει προπαντός πως η υλική φτώχεια δεν παίζει κανένα ρόλο, εφ’ όσον η ψυχή είναι πλούσια, αφού ο Άγιος, ο Αγνός έγινε φτωχός από αγάπη για μας, για να πλουτίσει τις ψυχές μας. Έγινε φτωχός με τη θέλησή του. Φτωχός πρώτα - πρώτα γιατί πήρε ανθρώπινη σάρκα κι’ έγινε άνθρωπος και έπαθε όσα έπαθε για μας. Φτωχός, γιατί άδειασε τον εαυτό του από το θεϊκό του μεγαλείο και δόξα. Και κατόπιν, γιατί γεννήθηκε στη φάτνη… έγινε φτωχός όχι βέβαια για την ίδια τη φτώχεια μα για να υπηρετήσει μ’ αυτήν ένα σκοπό μεγάλο, μοναδικό, λυτρωτικό. Για να πλουτίσει τη δική μας τη ζωή. Ναι! Το φτωχό Βρέφος της Βηθλεέμ που θα μείνει σ’ όλη την επίγεια ζωή Του φτωχό, θα κάνει πλούσια την ζωή των ανθρώπων με τον αληθινό πλούτο. Με την αρετή και την αγιότητα, με όλες τις άλλες θεοστόλιστες χάρες…

Tα Χριστούγεννα είναι και παραμένουν πάντοτε η αβυθομέτρητη αγάπη του Θεού στον άνθρωπο, στο δικό του και προσφιλέστερο πλάσμα του, επειδή επείγεται ο «προ αιώνων Θεός» στο σταύλο της Βηθλεέμ να το συναντήσει και να το ντύσει μεγαλόπρεπα με τη θεoΰφαντη στολή της ταπεινώσεως και του δώσει τον ασπασμό της υιοθεσίας. Μυστήριο ακατανόητο, ανυπέρβλητο, φτωχαίνει ο Πλούσιος «εν ελέει Θεός», και πλουτίζει τον φτωχό άνθρωπο!

Στο μέγα όμως αυτό μυστήριο της θείας ενανθρωπήσεως, ανθρωπίνως τον πρώτο λόγο έχει η πάμφτωχη κόρη της Ναζαρέτ, η Θεοτόκος Μαρία, η οποία συνάμα έχει τον ανυπέρβλητο πλούτο όλων των θεοκόσμητων αρετών που την στολίζουν. Φτωχή Θεομάνα ενός φτωχού παιδιού Θεού. Συγκερασμός αλλά και γλυκασμός, που θανατώνει κάθε φυσίωση, έπαρση του νου και της λογικής και αποδεικνύει περίτρανα πως η κατά χριστόν «πτωχεία» είναι ο πιο ασφαλής αλλά και πάμπλουτος τρόπος και δρόμος πορείας προς τη θέωση και τη σωτηρία μας! Και σ’ αυτήν την πορεία όλοι καλούνται γιατί όλοι χωρούν πλούσιοι και φτωχοί!

Να μην αδικήσουμε όμως και τον αφανή, άσημο, ξυλουργό, φτωχό και προστάτη της Θεοτόκου και του Θείου Βρέφους τον πάγκαλο Ιωσήφ τον οποίον και ευστοχότατα ονόμασαν ως τον «πρώτο χριστιανό». Η σιωπηλή του διακονία και   η «προκλητική» του αφάνεια που φανερώνουν απερίγραπτο εσωτερικό πλούτο, είναι κόλαφος, στην μετριότητά μας, την αλαζονεία, που ζητά την προβολή, την υπεροχή, την καταξίωση και την αναγνώριση από τον κοινωνικό περίγυρο.

Πλούσιοι μέσα στην φτώχεια τους με την άδολη και απλή καρδιά τους, οι Ποιμένες της Βηθλεέμ, και αυτοί σιωπηλοί μάρτυρες του μυστηρίου του σπηλαίου της Βηθλεέμ.

Μοναδική ίσως «παραφωνία» οι πάμπλουτοι βασιλείς της Ανατολής με τα υπερπολύτιμα και τόσο συμβολικά δώρα στον νεογέννητο και μοναδικό και πραγματικό σωτήρα μας Χριστό. Ο πλούτος στην υπηρεσία και τα πόδια του πάμφτωχου βασιλιά Χριστού μας!

Τέλος ένας καλαντιστής ο γνωστός σε όλα τα πλάτη και μήκη της γης ο «μικρός τυμπανιστής», είναι ένα «πάμπλουτο» φτωχό παιδάκι γιατί προσφέρει λίγους στίχους απροσμέτρητης, άδολης αγάπης με το μικρό του τύμπανο στο νεογέννητο Βρέφος της Βηθλεέμ.

Η φτώχεια του πλούτου των ανθρώπων

Μέσα σ’ αυτό το οξύμωρο σχήμα κρύβεται το μεγαλύτερο δράμα όχι μόνο αποκλειστικά και μόνο των πλουσίων, που ειδωλοποιούν τα πλούτη, αλλά και όλων όσων στοχοποιούν το χρήμα ως τη μοναδική πηγή κάθε εγκόσμιας χαράς και ευτυχίας, Όμως και οι μεν και οι δε είναι πάμφτωχοι μέσα στα πλούτη και τους οραματισμούς τους. Και ιδού η απόδειξη, που ίσως δεν είναι και η μοναδική. Ομολογούσε ένας από τους μεγαλύτερους δισεκατομμυριούχους του αιώνα μας : «Ευχαρίστως θα έδινα πολλά εκατομμύρια σ’ όποιον θα με απάλλασσε από τα δισεκατομμύρια αρκεί να μου χάριζε λίγες στιγμές χαράς και γαλήνης, που τόσο πολύ λείπουν από τη ζωή μου»!

Βέβαια δεν θα μπούμε στον πειρασμό κατά πόσο έντιμα αποκτήθηκαν τα πλούτη. Αλλά από τους «φτωχούς» πλουσίους, που όσο θέλουν να μας πείσουν πως δεν τους λείπει τίποτε, λείπει το Θεανδρικό Πρόσωπο του Χριστού το ένα και μοναδικό, που μπορεί να νοηματίσει τη ζωή τους, αλλά και να τους δώσει ευκαιρίες και περιθώρια να πλουτήσουν σε έργα αγάπης της διπλανής πόρτας, της ανέχειας της ανεργίας σε τούτες τις δίσεχτες ημέρες αλλά και τις άγιες εορτές που πλησιάζουν. Γιατί είναι δόγμα της πίστης και της ζωής μας πως «όταν ο άνθρωπος, πλούσιος ή φτωχός, παύει να αισθάνεται τον Θεό ως Πατέρα, παύει να αισθάνεται και τους άλλους ανθρώπους ως αδελφούς». Και μία τέτοια άρνηση οδηγεί νομοτελειακά στην ειδωλοποίηση του εγώ που πλείστες όσες φορές κατά τους πνευματικούς νόμους το άγχος, ο φόβος, η ανασφάλεια και το έντονο υπαρξιακό τους κενό είναι μία μόνιμη προίκα που τους οδηγεί σε ασφυκτικά αδιέξοδα και φυσικά η λύτρωση δεν είναι τα ναρκωτικά. Κυριολεκτικά μία κόλαση πριν από την κόλαση.

Ο πλούσιος φωτιστικός διάκοσμος της αγοράς και του σπιτιού, με τις όποιες εντυπώσεις και υπενθυμίσεις ότι έρχονται Χριστούγεννα, όταν δεν συνοδεύεται με μια λυτρωτική κάθαρση της καρδιάς με ειλικρινή μετάνοια και εξομολόγηση και μένουμε στις εντυπώσεις και την «φωτιστική» επιφάνεια, μάλλον περισσότερο φτωχαίνουμε κι’ ας έχουμε χρήματα και τ’ άλλα τ’ αγαθά για τα Χριστούγεννα. Πάμφτωχοι μέσα στα πολλά ή και λίγα υλικά αγαθά μας. Έχει λοιπόν απόλυτο δίκαιο και ο φιλοσοφικός στοχασμός πως «η ζωή δεν μπορεί να καταναλώσει τα πάντα και η καταναλωτική κοινωνία δεν μπορεί ούτε και θα μπορέσει ποτέ να δώσει τα πάντα». Άλλωστε όταν στις οχτώ Ιανουαρίου η υπηρεσία του Δήμου θα κάνει την αποκομιδή των απορριμμάτων, που στην πλειοψηφία τους είναι ο χριστουγεννιάτικος διάκοσμος, ΤΟΤΕ στα ύψη η Αδρεναλίνη της απογοήτευσης της στυφής και πικρής γεύσης της μοναξιάς και φυσικά της πνευματικής φτώχειας. Όλα έχουν ημερομηνία λήξης!

Πόσο δίκαιο λοιπόν έχει και ο ιερός Αυγουστίνος όταν ομολογεί πως «κάθε πλούτος που δεν είναι ο Θεός μου είναι φτώχεια και στέρηση για μένα».

Ελάτε λοιπόν όλοι ανεξαιρέτως, φτωχοί και πλούσιοι να πλουτήσουμε από το απροσμέτρητο ύψος της ταπεινώσεως «του δι’ ημάς πτωχεύσαντος» θείου Λυτρωτή. Να πλουτήσουμε από την θεϊκή του αγάπη με την οποία μπορούμε πλούσια να επουλώσουμε πληγές, να ντύσουμε και να θρέψουμε γνωστούς και αγνώστους, πονεμένους, παραπεταμένους, ίσως και πικραμένους αδελφούς μας.

Στο φτωχικό σπήλαιο της Βηθλεέμ γεννήθηκε ο Δημιουργός για να μας αναδημιουργήσει, ο Ιατρός για να μας θεραπεύσει, ο Φωτοδότης για να μας φωτίσει, ο Πάναγνος για να μας εξαγνίσει, ο Άγιος για να μας εξαγιάσει. Δεν είμαστε πια οι φτωχοί και παραπεταμένοι. Έχουμε όλο τον πλούτο της θεότητος επάνω μας. Ο δρόμος για τον ουρανό είναι ανοιχτός…

Καλά και ευλογημένα Χριστούγεννα

Παύλος Σαββίδης Θεολόγος