Σεβασμιώτατε,
Σεβαστοί πατέρες,
Αγαπητές συμπρεσβυτέρες, αγαπητά παιδιά ιερατικών οικογενειών.
Αρχικά θα ήθελα να εκφράσω σε εσάς Σεβασμιώτατε, τις ευγνώμονες ευχαριστίες μου, καθώς με τη σημερινή σύναξη αποδεικνύετε, για ακόμα μια φορά ότι ανησυχείτε,φροντίζετε και αγωνιάτε για την πορεία των έγγαμων ιερέων και πρεσβυτέρων.
Θεωρώ ως ιδιαίτερη ευλογία του Πανάγαθου Θεού την ιερή αυτή διακονία, γι’αυτό Τον δοξάζω και Τον ευγνωμονώ. Οφείλω όμως να ομολογήσω ότι αισθάνομαι κάποια δυσκολία ευρισκόμενη ενώπιόν σας. Τολμώ να πω ότι η διακονία αυτή είναι σταυρός για μένα. Εφόσον όμως μου ανατέθηκε, λαμβάνω το θάρρος να σας παρουσιάσω απλές σκέψεις σε μορφή εισήγησης επι του θέματος: Η ΘΕΣΗ ΚΑΙ Η ΕΥΘΥΝΗ ΤΗΣ ΠΡΕΣΒΥΤΕΡΑΣ ΣΤΗΝ ΙΕΡΑΤΙΚΗ ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑ.
Ζητώ την επιείκειά σας και σας ευχαριστώ εκ των προτέρων για την υπομονή που θα δείξετε παρακολουθώντας με.
Το θέμα αυτό νομίζω ότι είναι ζωτικό, επίκαιρο αλλά και διαχρονικό. Η πορεία της ζωής έχει αποδείξει ότι ο έγγαμος ιερέας έχει ανάγκη από μια αντάξια ύπαρξη πλησίον του, που από την ανθρωπίνως αφανή εστία τους, θα μπορεί να μυσταγωγεί και να διευθύνει κατά βούληση τον ρου της ιστορίας.
Ο ίδιος ο Θεός μας διαβεβαιώνει, μέσα από τα λόγια του Αγίου Ιωάννου του Θεολόγου ότι: Ουχ υμεις εξελέξασθε,άλλ’εγώ εξελεξάμην υμας …,δηλαδή ο Θεός επέλεξε τον κάθε ιερέα που αποτελεί ορατή παρουσία του στον κόσμο. Επίσης ο Λειτουργός είναι ανώτερος από τους Αγγέλους. Οι άγιοι Άγγελοι καλύπτουν τα πρόσωπά τους την ώρα που τελείται το μυστήριο της Θείας Ευχαριστίας, ενώ ο ιερέας το τελεί. Κι αυτός ο εκλεκτός, αγαπητή συμπρεσβυτέρα,δεν είναι άτομο απρόσιτο, μακρινό, είναι ο σύζυγός σου,είναι ο σύζυγός μου, είναι σάρξ εκ της σαρκός μου και οστουν εκ των οστέων μου.
Ας φανταστούμε την ασύγκριτη τιμή που έχουμε να συμμετέχουμε εμμέσως, στην ιερωσύνη του συζύγου μας, με το μυστήριο του γάμου, καταργώντας την απώλεια που έφερε η Εύα στον Αδάμ. Και δεν είμαστε εμείς πρώτες, που πρώτα αγαπάμε και διαλέγουμε το Χριστό. Τούτη τη μεγάλη κλήση έκανε ο καλός Θεός, στο σύζυγό μας ιερέα, με την άπειρη αγάπη του. Η μεγάλη ευθύνη πλέον έπεται της ευλογίας.Η πρεσβυτέρα επιλέχτηκε να σταθεί δίπλα στον ιερέα,να σηκώσει το Σταυρό του,να ελαφρύνει το ζυγό του,να του θυμίζει συνεχώς τον μεγάλο δρόμο της αγάπης και της θυσίας που μαζί ξεκίνησαν…Η αίσθηση και συναίσθηση της μεγάλης αποστολής είναι κάτι που το βιώνουμε καθημερινά και δεν μπορεί να περιγραφεί.
Τα υψηλά καθήκοντα όμως δεν μπορούν να δοθούν χωρίς θυσίες. Και ποια είναι η θυσία της πρεσβυτέρας; Η πρεσβυτέρα ως σύζυγος και μητέρα στο σπίτι έχει επιπλέον θυσίες να υποστεί, σε μια εποχή που η ίδια, ο ιερέας και τα παιδιά του συμμετέχουν στον ονειδισμό του Κυρίου μας. Γεγονότα και επιλογές της ζωής μας, που είναι για εμάς φυσιολογικές, για τον πολύ κόσμο είναι παράλογες αστείες και άξιες ονειδισμού. Για παράδειγμα η ιερατική οικογένεια παρακολουθεί στενά τις ακολουθίες της εκκλησίας μας σε ημέρες που για άλλους είναι αργίες ή μέρες ξεκούρασης,οπότε θεωρούμαστε ανόητοι που δεν αναπαυόμαστε. Επίσης συμβαίνει να καλούν εμάς ή τα παιδιά μας σε γιορτές κατά την περίοδο των αποκριών.Συνήθως αρνούμαστε επικαλούμενοι κάποια δικαιολογία, κι αν επιμένουν τους εξηγούμε με ηρεμία ότι οι μέρες αυτές είναι μέρες περισυλλογής για εμάς και προετοιμασίας μας για την μεγάλη Σαρακοστή. Εκείνοι συνοφρύονται με απορία ή κουνούν το κεφάλι κοροϊδευτικά, έχοντας την εντύπωση ότι είμαστε ανόητοι και δεν καταλαβαίνουμε την ειρωνεία. Από την άλλη αν τύχει και δείξει ατίθαση συμπεριφορά ένα παπαδοπαίδι αμέσως σπεύδουν να κατηγορήσουν και να διαδώσουν το νέο, επιμένοντας ότι όχι ο Χρήστος,ή η Αναστασία έκανε αυτό, αλλά το παιδί του παπά.! Τέτοιου είδους ονειδισμούς αντιμετωπίζει καθημερινά η ιερατική οικογένεια.
Δεν ξέρω αν συμβαίνει και σε άλλους, αλλά με το που μπαίνουμε σε ένα κατάστημα όλοι μας κοιτούν με περιέργεια. Αυτό σημαίνει ότι ξεχωρίζουμε σαν τη μύγα μες στο γάλα…
Οπότε πρέπει να είμαστε πάντα προσεκτικοί όσο τουλάχιστον περνάει από το χέρι μας. Γιατί η γυναίκα του Καίσαρα πρέπει να είναι φρόνιμη αλλά και να φαίνεται !..
Η πρεσβυτέρα που έχει ως σκοπό της ζωής της, τη σωτηρία της ψυχής της, με οτιδήποτε κι αν ασχοληθεί, στο κέντρο του βάζει το Χριστό. Ως μητέρα, αναλαμβάνει να μορφώσει την ψυχή κυρίως των παιδιών που της ανέθεσε ο Κύριος. Τα ανατρέφει εν παιδεία και νουθεσία Κυρίου. Οι Αγίες μητέρες που πρέπει να μας εμπνέουν με το παράδειγμά τους, διηγούνταν στα παιδιά τους από νηπιακής ηλικίας ιστορίες από την Παλαιά και Καινή Διαθήκη. Τους μάθαιναν ύμνους της Εκκλησίας και προσευχές. (Ξέρετε η προσευχή για τα παιδιά, προτείνεται πλέον και από τους ψυχολόγους, οι οποίοι θεωρούν ότι τα παιδιά που προσεύχονται αγχώνονται λιγότερο και έχουν μεγαλύτερη εμπιστοσύνη στις δυνάμεις τους). Συνεχίζοντας να αναφέρουμε ότι οι Αγίες μητέρες, αντίκριζαν τα παιδιά τους, να έχουν ψυχή αθάνατη και όχι μόνο σώμα. Ήταν οι άγρυπνοι φρουροί τους. Μάλιστα η Αγία Εμμέλεια,μητέρα του Μεγάλου Βασιλείου, παρακολουθούσε τι διάβαζαν και τι άκουγαν τα 9 παιδιά της και τα απέτρεπε από τις αισχρές μυθολογίες των οποίων τα θέματα ήταν βασισμένα σε τραγικά πάθη. Ο ειδωλολάτρης Λιβάνιος θαύμαζε αυτές τις γυναίκες κι έλεγε: Βαβαί, οίαι παρά χριστιανοίς γυναίκες εισί.
Πάνω απ’ όλα όμως είχαν την πεποίθηση ότι τα παιδιά τους τα φυλάει ο Θεός. Εκεί πρέπει κι εμείς να τα εμπιστευθούμε. Διότι ‘αν μη Κύριος φυλάξη πόλιν εις μάτην ηγρύπνησε ο φυλάσσων’. Ψαλμ.126,1
Η ζωή όμως δεν είναι χωρίς θλίψεις.Είναι στενή και τεθλιμμένη η οδός που οδηγεί στη Βασιλεία των Ουρανών. Ούτε οι Άγιοι έμεναν ανεπηρέαστοι από δοκιμασίες. Όλες οι οικογένειες έχουν σταυρό. Άλλοι μικρότερο,άλλοι μεγαλύτερο.
Κάποιοι έχουν να αντιμετωπίσουν ασθένειες, αιφνίδιους θανάτους, ατεκνία, δύσκολα παιδιά ή και δύστροπους συζύγους.Όλοι είναι επίπονοι και ταπεινωτικοί. Υπομένοντάς τους όμως αγόγγυστα κερδίζουμε την ποθητή μέλλουσα πατρίδα. Φτάνει να έχουμε εφόδια για μια τέτοια αντιμετώπιση. Ο κόσμος μακριά από την ελπίδα που δίνει ο Θεός αντιμετωπίζει τα προβλήματα με φωνές και κραυγές απελπισίας. Όμως η κραυγή χτυπάει σε τοίχους και γυρνά πιο σκληρός ο απόηχός της. Αντίθετα η προσευχή των ταπεινών και πονεμένων διαπερνά και σπάει τους τοίχους βρίσκοντας ανάπαυση.
Η προσευχή πρέπει να είναι η βακτηρία της πρεσβυτέρας.Η επικοινωνία μας με το Θεό Πατέρα, απαλύνει τον πόνο μας καταπραϋνει τα πάθη μας,ηρεμεί το λογισμό μας.Ό,τι κι αν μας απασχολεί η προσευχή και ο Θεός είναι Αυτός που μπορεί να μας παρηγορήσει αληθινά. Συχνά ζητάμε παραμυθία από ανθρώπους. Το πιο σύνηθες όμως είναι να μας δίνουν κοσμικές συμβουλές που καθόλου δεν επουλώνουν τις πληγές,αντίθετα τις οξύνουν και οδηγούν σε επιπόλαιες αποφάσεις. Οπότε εμείς οι πρεσβυτέρες ακόμα κι αν έχουμε προβλήματα, πρέπει πάντα να δείχνουμε δυνατές ακόμα κι αν νιώθουμε αδύναμες, γιατί από εμάς περιμένουν να αντλήσουν δύναμη
οι ενορίτες. Κι εμείς πού θα αναπαύσουμε το λογισμό μας; Πού θα πούμε τα προβλήματά μας; Αφού είμαστε προσεκτικές, λογικά οι φίλες μας θα είναι συμπρεσβυτέρες ή ίσως και πνευματικα τέκνα του ιερέα συζύγου μας. Δεν θα τις σκανδαλίσουμε αν τους εκμυστηρευτούμε ένα οικογενειακό πρόβλημα ή ένα ελάττωμα του συζύγου μας; Όπότε επανερχόμενοι στα προλεχθέντα, καταλήγουμε ότι η πρεσβυτέρα είναι μητερούλα, όπως την αποκαλούν στη Ρωσία για όλους,όμως για εκείνη παρηγοριά είναι μόνο ο Θεός, ο πνευματικός – εξομολόγος της και πολύ θα ήθελε,πιστεύω,να είναι και ο σύζυγός της. Να μην την αφήνει ποτέ να νιώθει μόνη και αβοήθητη.
Η πρεσβυτέρα έχει τον τρόπο της να δημιουργεί πνευματική ατμόσφαιρα στο σπιτικό της αν το επιδιώκει. Να ετοιμάσει έναν χώρο για το εικονοστάσι όπου θα καίει ακοίμητη καντήλα και λιβάνι ως ελάχιστη ένδειξη ευγνωμοσύνης και ευχαριστίας στο Θεό. Το κλίμα που δημιουργείται και ενισχύεται από τις προσευχές της ημέρας προσελκύει τη Χάρη του Θεού, αφού ο Κύριος βεβαιώνει ότι: όπου δύο ή τρεις συνηγμένοι εις το εμόν όνομα, εκεί ειμί εν μέσω αυτών και σίγουρα μας ηρεμεί και μας αποτρέπει από εκρήξεις των παθών.
Με τα πνευματικά της εφόδια και με τον αδιάλειπτο αγώνα της η πρεσβυτέρα μπορεί να αποκτήσει αρχοντιά, η οποία είναι πνευματική ανωτερότητα, δηλαδή θυσία. Μια αρχοντική ψυχή έχει απαιτήσεις μόνο από τον εαυτό της και όχι από τους άλλους. Θυσιάζεται για τους άλλους χωρίς να περιμένει ανταμοιβή.Ξεχνάει ό.τι δίνει και θυμάται ακόμη και το παραμικρό που της δίνεται. Έχει φιλότιμο έχει ταπείνωση και απλότητα, έχει ανιδιοτέλεια, τιμιότητα …, όλα τα έχει. Έχει και τη μεγαλύτερη χαρά και την πνευματική αγαλλίαση.
Η τήρηση των καθιερωμένων περιόδων νηστείας είναι επίσης ωφέλιμη για την υγεία και την διατήρηση της πνευματικής κατάστασής μας.Σ’ αυτό οφείλουμε να συμπαραστεκόμαστε στον ιερέα που πιο συχνά νηστεύει. Για παράδειγμα καλό είναι να αποφεύγουμε βραδινές εξόδους ή να καλούμε για δείπνο, τα Σαββατόβραδα. Και σ’αυτό το θέμα πρέπει να υπάρχει διάκριση.Να μην απαιτούν οι σύζυγοι αυστηρές νηστείες από τα μέλη της οικογένειας, όταν αυτά δεν είναι συνηθισμένα ή έτοιμα ηλικιακά για κάτι τέτοιο.Να αποφεύγονται λοιπόν οι ακρότητες όταν δεν υπάρχει απόλυτη συμφωνία. Αυτό μπορεί πάλι η πρεσβυτέρα – νοικοκυρά να το διαχειριστεί,ανακαλύπτοντας και δημιουργώντας νόστιμα φαγητά αλλά νηστίσιμα. Έτσι θα καταφέρει να νηστεύουν και οι πιο αδύναμοι.Συμβαίνει αυτό που λαϊκά αναφέρεται: το τερπνό μετά του οφελίμου, ή οι δύο μορφές διακονίας: η Μάρθα που είναι άνθρωπος της κίνησης,της διακονίας και της προσφοράς και η Μαρία που προσκολλάται στα πνευματικά με ησυχία. Και οι δύο είναι απαραίτητες με υιοθέτηση περισσότερο της μιας ή της άλλης μορφής ανάλογα το χαρακτήρα της πρεσβυτέρας.
Η μελέτη πνευματικών βιβλίων και της Αγίας Γραφής δυναμώνει την πρεσβυτέρα στο δύσκολο έργο της και την κρατά σε διαρκή πνευματική αφύπνιση. Ανά πάσα στιγμή είναι έτοιμη να συμβουλέψει παιδιά, ενορίτες ή και τον ίδιο τον ιερέα σύζυγό της. Διαβάζοντας και εμβαθύνοντας στα λόγια των Αγίων φωτιζόμαστε, τα βρίσκουμε επίκαιρα και νιώθουμε ότι αναφέρονται π.χ στον σύζυγό μας,οπότε σπεύδουμε να του τα μεταφέρουμε και να τον ενισχύσουμε ή να τον επαναφέρουμε από μια πιθανώς λανθασμένη άποψη. Οι βίοι των Αγίων είναι φωτεινά παραδείγματα που μας οδηγούν, όταν επιλέγουμε να τους μιμηθούμε. Στη ζωή τους βλέπουμε τη δική μας πορεία, αντικρίζουμε την θαρραλέα γυναίκα που υπομένει βασανιστήρια, την εγκρατή που δεν κολακεύεται από επίγειες προσωρινές απολαύσεις, την μητέρα που αγωνίζεται με την ασκητική προσευχή, ώστε ο Θεός να επαναφέρει το παιδί της που λοξοδρόμησε. Μαθαίνουμε για Αγίες με πλούτη και αξιώματα που ζούσαν ταπεινά και έθρεφαν πτωχούς και πολλές φορές υπέμεναν τους δύστροπους συζύγους τους με υπομονή και με την αγία σιωπή. Πηγή έμπνευσης λοιπόν οι βίοι των Αγίων και ίσως μέσα στον κόσμο να μπορεί να γίνει και η δική μας βιοτή, παράδειγμα προς μίμηση.
Πολλοί ίσως το επιδιώκουν, ίσως από υπερβάλλοντα ζήλο και σε μικρή κυρίως ηλικία. Δεν είναι παράλογο να κάνουμε όνειρα ίσα με ένα βουνό κι ας κατορθώσουμε στο τέλος ίσα με ένα αυγό. Και γι’αυτό όμως είναι απαραίτητος αγώνας. Πρέπει να γεμίσουμε πρώτα τον μέσα εαυτό μας κι έπειτα να κάνουμε δράση προς τα έξω. Γιατί αν επιλέξουμε το αντίθετο θα μοιάζουμε,να με συγχωρέσετε για την έκφραση, με άδειους ντενεκέδες, που όσο είναι κΕνοί κάνουν πολύ θόρυβο.
Η συμμετοχή μας στα μυστήρια θα μας γεμίσει. Η τακτική Θεία Κοινωνία αναμφίβολα μας θεραπεύει και μας αγιάζει. Να φροντίζουμε βέβαια να προετοιμαζόμαστε κατά το δυνατόν, κυρίως επισκεπτόμενοι κάποιες φορές το χρόνο τον πνευματικό μας, ώστε να καθαριζόμαστε εσωτερικά. Να μην λησμονούμε να ζητάμε συγχώρεση προτού κοινωνήσουμε από τον ιερέα – σύζυγό μας, ο οποίος παίρνει το θάρρος να προβεί σε αμοιβαία συγχώρεση και να λειτουργήσει πιο αναπαυμένος. Αλλά και από τα παιδιά μας τα οποία πολύ εκτιμούν την κίνηση αυτή και βέβαια σπεύδουν να διαψεύσουν ότι η μητέρα τους κάποτε τα λύπησε, εφόσον η αγάπη τους είναι τόσο ειλικρινής που ξεχνούν τα λάθη των άλλων και αναγνωρίζουν τους εαυτούς τους υπαίτιους πολλών δυσάρεστων παραπτωμάτων. Γίνεται μ’αυτόν τον τρόπο η μητέρα δασκάλα της ταπείνωσης. Λέει ο Γέροντας Παϊσιος για τον τρόπο που η αμόρφωτη,κατά τα κοσμικά δεδομένα μητέρα του,του δίδασκε την ταπείνωση: Γυρνούσε λυπημένος από το παιχνίδι και παραπονιόταν στη μητέρα του:
«Μαμά, κάνουν αγώνες στο τρέξιμο και δεν με παίζουν» κι εκείνη του απαντούσε: «Εφ’όσον γνωρίζεις ότι είσαι ο πιο γρήγορος, γιατί θέλεις να αγωνιστείς; Μήπως για να τους κάνεις επίδειξη; Να καθίσεις εδώ στην αυλή μας και να τρέξεις όσο θέλεις».
Εννοείται, θεωρώ ότι η πρεσβυτέρα οφείλει να παρευρίσκεται σε κάθε Κυριακάτικη Θεία Λειτουργία με τα παιδιά της, την ώρα βέβαια που της επιτρέπουν οι οικογενειακές συνθήκες. Κανείς νομίζω δεν επιθυμεί να βλέπει την πρεσβυτέρα, Κυριακή πρωί να καθαρίζει την αυλή της ή να απλώνει και να τινάζει τις κουβέρτες της.Δε νομίζω να πει κάποιος: τι καλή νοικοκυρά …Όχι βέβαια, ότι θα σταθούμε στα λόγια του κόσμου. Αν πηγαίνεις νωρίς τα παιδιά στην εκκλησία λένε: αυτή η γυναίκα τα βασανίζει τα καημένα, αν τύχει και κάνουν φασαρία λένε: παιδική χαρά την έκανε την εκκλησία…και ένα σωρό άλλα. Εμείς, παρόλα αυτά έχουμε ανάγκη τον εκκλησιασμό και την επικοινωνία μας με τον Πατέρα μας, τουλάχιστον την ημέρα που είναι αφιερωμένη σ’Αυτόν. Αν η παρουσία στο ναό συνοδεύεται από την προετοιμασία πρόσφορου, όποτε είναι δυνατόν, είναι ακόμα πιο ωφέλιμο. Δεχτήκαμε να γίνουμε συνεργάτες στον αμπελώνα του Κυρίου. Πρέπει να δουλέψουμε σκληρά και με καθαρή συνείδηση !
Σίγουρα η πρεσβυτέρα δεν είναι κάποιο πολυμηχάνημα, που μπορεί να τα κατορθώσει όλα. Το φιλότιμο και η προσπάθεια είναι που την αναδεικνύουν. Έχει πολλές ευθύνες, όμως αυτή είναι η περιουσία της. Αν τις παραχωρήσει σε άλλους, παραχωρεί την ελευθερία της και γίνεται δούλη της φιλαυτίας της.
Δεν μπορεί για παράδειγμα να καθαρίζει όλα τα ξωκκλήσια, το σπίτι της να φροντίζει τα μέλη της οικογένειάς της, ίσως και κάποιο ηλικιωμένο γονέα,να κάνει φιλανθρωπικές επισκέψεις, να διδάσκει στο κατηχητικό και επιπλέον να κάνει και τα προσωπικά πνευματικά της καθήκοντα. Όλα πρέπει να γίνονται στα μέτρα των δυνατοτήτων της ώστε να μην παραμελείται πρωτίστως η οικογένεια. Γιατί αν γίνει κάτι τέτοιο θα πληγωθούν ανεπανόρθωτα ο σύζυγος , τα παιδιά και όσοι αντλούν δύναμη από τα πρόσωπα που πλαισιώνουν την Εκκλησία.
Υπάρχουν όμως και συμπεριφορές που πρέπει να αποφεύγονται από πρεσβυτέρες.Οι τηλεοπτικές σειρές προσπαθούν να μας πείσουν ότι η παπαδιά είναι η «εφημερίδα» της ενορίας κάτι που με βρίσκει αντίθετη. Η γυναίκα αυτή έχει τόσες υποχρεώσεις που δε νομίζω να προλαβαίνει να ασχοληθεί με τις ελλείψεις των άλλων και την κοινοποίησή τους. Ο Πλούταρχος πάνω σ’αυτό αναφέρει: «Τους τα οικεία σεμνύοντας ουκ ενοχλήσει τα των πλησίων» δηλαδή αυτοί που αποδίδουν τη δέουσα αξία στα δικά τους πράγματα δεν θα ενοχληθούν από τα ξένα. Και βέβαια η πρεσβυτέρα γνωρίζει πολλά, γιατί ακούει και βλέπει πολλά, χωρίς να το επιδιώκει. Γνωρίζει αρκετούς που έχουν οικονομικά, οικογενειακά προβλήματα. Αναγνωρίζει περιπτώσεις που έχουν ψυχολογικά, εφόσον τους βλέπει να προσκολλώνται, να τηλεφωνούν και να χτυπούν την πόρτα του σπιτιού τους ακατάλληλες ώρες. Ποια πρέπει να είναι η στάση μας; Διακριτική. Σε βρίσκει π.χ μια κυρία το επόμενο πρωί και απολογείται:Συγνώμη παπαδιά μου που πήρα χθες αργά το βράδυ. Κι εμείς συχνά απαντάμε: Κοιμήθηκα βαριά χθες και δεν κατάλαβα το τηλεφώνημα. Δεν είναι σίγουρα σωστό να δείξουμε ότι έχουμε αντιληφθεί πως είναι η συγκεκριμένη περίπτωση με τα συγκεκριμένα προβλήματα και να ζητάμε και περαιτέρω εξηγήσεις. Πώς θα μας εμπιστευτούν οι ενορίτες , αν γνωρίζουν ότι ενδιαφερόμαστε για τα προβλήματά τους,τα ελαττώματα και τα οικογενειακά τους μόνο από περιέργεια και δεν έχουμε δείγμα εχεμύθειας; Ούτε και τον ιερέα εμπιστεύονται σ’αυτή την περίπτωση, γιατί φοβούνται ότι εκείνος θα τα συζητήσει με την αδιάκριτη πρεσβυτέρα. Αντίθετα αν γνωρίζουν ότι αυτά θα γίνουν αντικείμενο προσευχής, ότι θα ακούσουν λόγο παραμυθητικό, τότε όχι μόνο θα πλησιάσουν αλλά θα αναζητούν την παρουσία της πρεσβυτέρας,τη συναναστροφή της κι έτσι πάντα θα βρίσκει τρόπο να προσφέρει με απλότητα το λόγο του Θεού για πνευματικό καταρτισμό.Στη Σοφία Σειράχ αναφέρεται: ακήκοας λόγον, συναποθανέτω σοι, δηλαδή άκουσες, έμαθες κάτι; να το πάρεις μαζί σου στον τάφο. Και θα θυμόμαστε ότι σύμφωνα με τον αββά Αντώνιο: εκ του πλησίον εστί η ζωή και ο θάνατος. Εάν γαρ κερδίσωμεν τον αδελφόν, τον Θεόν κερδαίνομεν, εάν δε σκανδαλίσωμεν τον αδελφόν εις Χριστόν αμαρτάνωμεν.
Να μην σκανδαλίσουμε τον αδελφό μας ούτε με την εμφάνισή μας. Ας προσέχουμε τις ακραίες εμφανίσεις και το ντύσιμό μας ας είναι λιτό σοβαρό και όχι απαραίτητα παλιάς μόδας. Ρώτησαν κάποιον γέροντα για την ενδυμασία των γυναικών στην εκκλησία και του τόνισαν ότι συχνά το παντελόνι είναι πιο σεμνό από μια κοντή φούστα.Κι εκείνος απάντησε: «Μέση λύση δεν υπάρχει; Θα φορούν ή κοντά ή παντελόνια;» Κάποτε μία κυρία καυχιόταν για μια γνωστή της παπαδιά και μου την παρουσίαζε σαν παράδειγμα προς μίμηση. «Η τάδε μου λέει να δεις τι ωραία που ντύνεται. Ούτε που φαίνεται για παπαδιά ! Φοράει τα παντελόνια της, τα ξεμανίκωτα και ο παπάς της, αυτός να δεις χρήμα που της φέρνει !» Δεν μίλησα. Ήταν και αρκετά μεγαλύτερή μου για να της κάνω κήρυγμα. Όμως μετά λύπης μου έμαθα μετά από μικρό χρονικό διάστημα, ότι το ιερατικό αυτό ζευγάρι χώρισε.
Δεν υποστηρίζω ότι έφταιγε η ενδυμασία που χώρισε, αλλά πάλι η εξωτερική εμφάνιση αποκαλύπτει την εσωτερική ακαταστασία. Να μην φτάνουμε όμως ούτε στο άλλο άκρο. Να παραμελούμε τον εαυτό μας, να ξεχνάμε να πλυθούμε, να αλλάξουμε ρούχα και να παίρνουμε πολλά κιλά με την δικαιολογία ότι «δέσαμε το γάιδαρό μας».
Ας έχουμε την πεποίθηση ότι οι απαγορεύσεις της χριστιανικής ζωής δε δεσμεύουν, αλλά ελευθερώνουν.
Μια συνομιλία ανάμεσα σε δύο πρεσβυτέρες με είχε εντυπωσιάσει. Είχαν αρκετά χρόνια να επικοινωνήσουν και το πρώτο που ρώτησε η μία την άλλη, τι ήταν; Τι έσοδα έχει ο παπάς σου. Άρχισαν λοιπόν να λένε με λεπτομέρειες τιμές για κάθε περίπτωση. ( Οι πρεσβυτέρες ήταν εκτός της δικής μας μητρόπολης ) Θεωρώ ότι τέτοιου είδους συζητήσεις ρίχνουν πολύ το επίπεδο της πρεσβυτέρας, όση κοσμική μόρφωση κι αν έχει. Εφόσον δεν είναι θέματα σωτηρίας, δεν πρέπει να την απασχολούν και θα ήταν πιο ήρεμη αν δεν γνώριζε ακριβή ποσά.
Ο ιερέας πρέπει να είναι διακριτικός, να μην ενημερώνει με λεπτομέρειες τη σύζυγό του και να τα διαχειρίζεται, είτε για ανάγκες της οικογένειας όταν κρίνεται αναγκαίο είτε σε ανάγκες των ενοριτών και του γενικότερου έργου του. Με θλίψη θυμάμαι έναν ιερέα να μου εύχεται στη χειροτονία του συζύγου μου: Καλές δουλειές!
Συμβαίνει πολλές φορές η πρεσβυτέρα να έχει κατανοήσει λανθασμένα την υψηλή θέση που έχει και γίνεται αρμόδια για την επιλογή ή απόρριψη επιτρόπων και υποψήφιων ιερέων. Αυτό δεν δείχνει κοσμιότητα. Το ίδιο άκομψο είναι να επιλέγουμε εργασίες απρεπείς. Δεν μπορούμε να φανταστούμε πρεσβυτέρα να δουλεύει σε νυχτερινό κέντρο ή να διακινεί καλλυντικά, όπως παλιότερα μου είχε προταθεί. Πρέπει να είμαστε προσεκτικές,γιατί όλες οι κινήσεις μας γίνονται αντιληπτές, καθώς είμαστε σαν πόλη που είναι χτισμένη πάνω σε όρος, και έχουν αντίκτυπο αρνητικό ή θετικό στον ιερέα σύζυγό μας. Να είναι κι εκείνος πάντα κοντά και στις δυο του οικογένειες: την φυσική και την πνευματική.Να μην θυσιάζει καμία σε βάρος της άλλης, αλλά να τις συνδυάζει αρμονικά. Γνωρίζουμε τις ευθύνες μας δεχόμαστε τις υποχρεώσεις μας και είμαστε έτοιμες να ριχτούμε στο στίβο της πνευματικής ζωής, σαν ισόβιοι αθλητές. Αντηχεί μακρινή η παραίνεση του Κ.Π.Καβάφη να μας λέει:
Κι αν δεν μπορείς να κάμεις την ζωή σου όπως την θέλεις, τούτο προσπάθησε τουλάχιστον όσο μπορείς: μην την εξευτελίζεις ……
Έχουμε ελαττώματα κι εμείς και οι σύζυγοί μας, όμως δεν θα επιτρέψουμε να μπουν ανάμεσά μας και να μας χωρίσουν από την αιωνιότητα. Έχουμε σκοπό, σύμφωνα με τον Αγ.Ισαάκ τον Σύρο (Τα Ευρεθέντα ), να φάμε και να πιούμε από την αγάπη της Βασιλείας του Κυρίου μας. Γιατί μας διαβεβαιώνει ότι έπιον από τον οίνο αυτό οι ακόλαστοι και ηδέσθησαν και οι αμαρτωλοί και επελάθοντο τας οδούς των προσκομμάτων και οι μέθυσοι και εγένοντο νηστευταί και οι πλούσιοι και επεθύμησαν την πτωχείαν και οι πένητες και επλούτησαν τη ελπίδι και οι άρρωστοι και εγένοντο δυνατοί και οι ιδιώται και εσοφίσθησαν.
Ας ευφράνει και την δική μας καρδία ο οίνος της αγάπης που βρίσκεται στην τράπεζα της Βασιλείας του Κυρίου μας ΑΜΗΝ.
Πηγή: (Εισήγηση της πρεσβυτέρας Μαρίας Ραμαντανάκη εις το 18ο Ιερατικό Συνέδριο 9 Οκτωβρίου 2012), Ιερός Ναός Παναγίας Παραβουνιώτισσας
