«Ο κήπος της Εδέμ» του ζωγράφου Λουκά Κράναχ

  
Γράφει ὁ Κωνσταντῖνος Χασόγιας, Θεολόγος τοῦ Ε.Κ.Π.Α./ Μ.Α. Θεολογίας

30 Ιουλίου 2022

Αποτελεί κοινό τόπο η διαπίστωση ότι οι πυρκαγιές και η καταστροφή του φυσικού περιβάλλοντος έχουν γίνει μάστιγα για την πατρίδας μας. Κάθε χρόνο μετράμε τις πληγές μας. Το περασμένο έτος συνέβησαν οι πυρκαγιές στη βόρεια Εύβοια, στην Αρχαία Ολυμπία, στη Βαρυμπόμπη, ενώ και φέτος είχαμε φωτιές στη Δαδιά Έβρου και στα Βατερά της Λέσβου,  όπου οι φλόγες κατέστρεψαν τα πάντα στο πέρασμά τους. Πικραίνετε κανείς όταν υπολογίσει την έκταση της καταστροφή στη χλωρίδα και στην πανίδα.

Άραγε θα μπορούσαμε ως υπεύθυνοι πολίτες να προστατεύσουμε τα δάση μας και εν συνεχεία να κάνουμε οριοθετημένες ενέργειες για αναδάσωση ,όχι φυσικά στα καμένα σημεία, αλλά σε άλλα σημεία όπου υπάρχουν γυμνοί λόφοι; Η απάντηση σε αυτό το ερώτημα αυτό θα πρέπει να είναι καταφατική. Ωστόσο, κάποιοι μπορεί να θέσουν το ερώτημα, αν είναι ποτέ δυνατόν στη χώρα μας με τα τόσα προβλήματα να γίνει μία σωστή δενδροφύτευση κατόπιν σχεδίου που θα έχουν εκπονήσει ειδικοί, όπως γεωπόνοι κλπ.

Το παράδειγμα του Ηνωμένου Βασιλείου και η Ελλάδα

Η απάντηση στο ανωτέρω ερώτημα έρχεται από το μακρινό Ηνωμένο Βασίλειο και στις κοινές δράσεις πολιτών και Πολιτείας αφού από το φθινόπωρο του 2021 και όλο το 2022 οι υπήκοοι του Ηνωμένου Βασιλείου, μαθητές σχολείων, γονείς μέχρι και τα στελέχη των μεγάλων εταιρειών φυτεύουν ένα δένδρο για να σώσουν το φυσικό περιβάλλον. Αυτή η δράση γίνεται με αφορμή τη συμπλήρωση 70 ετών από την άνοδο στο θρόνο της βασίλισσας Ελισάβετ Β’ ώστε να τιμήσουν την προσφορά της προς το λαό και τις υπηρεσίες της στη βρετανική κοινοπολιτεία. Η καμπάνια των βρετανών έφερε τον τίτλο: “PLANT A TREE FOR THE JUBILEE” (sic) (φύτευσε ένα δένδρο για τον Ιωβηλαίο), «THE QUEEN’S GREEN CANOPY»[1].

Στην Ελλάδα ιστορικά η δενδροφύτευση ξεκίνησε από μία δυναμική γυναίκα η οποία ήταν η πρώτη βασίλισσα της χώρας μετά την απελευθέρωση από τον οθωμανικό ζυγό, την Αμαλία. Η ειλικρινής αγάπη της βασίλισσας Αμαλίας για το φυσικό περιβάλλον έγινε έμπρακτα με το όμορφο κήπο που η ίδια δημιούργησε και που σήμερα είναι ένας πνεύμονας πράσινου στο κέντρο της Αθήνας. Σημειώνεται δε, ότι 500 είδη φυτών παραγγέλθηκαν από όλο τον κόσμο φυτεύθηκαν και ήταν υπό την προστασία της ίδιας της Βασίλισσας[2]. Εν συνεχεία, τη «σκυτάλη» της δενδροφύτευσης των γυμνών λόφων των Αθηνών και της αγάπης για το φυσικό περιβάλλον συνέχισε η πριγκίπισσα Διαδόχου, η Σοφία της Πρωσίας, η οποία μετά το γάμο της με τον Διάδοχο Κωνσταντίνο ήλθε στην Ελλάδα. Από το έτος 1900 η ίδια υπήρξε επίτιμη πρόεδρος της «Φιλοδασικής Ενώσεως» και δραστηριοποιήθηκε με την αναδάσωση του λόφου του Φιλοπάππου. Τότε ήταν που φυτεύθηκαν τα δέντρα και τα δάση που υπάρχουν μέχρι σήμερα στην Αθήνα και πέριξ των Αθηνών. Με δική της πρωτοβουλία φυτεύθηκαν χιλιάδες δένδρα και η Σοφία ονομάσθηκε τιμητικά «Η Βασίλισσα των Δασών»! Στόχος της «Φιλοδασικής Ενώσεως» ήταν να ευαισθητοποιήσει το λαό για την αγάπη και το σεβασμό προς τα δάση[3].

Στο συγκεκριμένο ζήτημα υπάρχει και η θεολογική διάσταση. Για τους χριστιανούς, ο Θεός όταν έπλασε τον άνθρωπο τον τοποθέτησε στον «κήπο της Εδέμ» δηλαδή μέσα στο φυσικό περιβάλλον. Στο Κεφάλαιο της Γενέσεως γίνεται αυτή η αναφορά: «καὶ ἔπλασεν ὁ Θεὸς τὸν ἄνθρωπον, χοῦν ἀπὸ τῆς γῆς, καὶ ἐνεφύσησεν εἰς τὸ πρόσωπον αὐτοῦ πνοὴν ζωῆς, καὶ ἐγένετο ὁ ἄνθρωπος εἰς ψυχὴν ζῶσαν. Καὶ ἐφύτευσεν ὁ Θεὸς παράδεισον ἐν ᾿Εδὲμ κατὰ ἀνατολὰς καὶ ἔθετο ἐκεῖ τὸν ἄνθρωπον, ὃν ἔπλασε»[4]. Στον αναγεννησιακό πίνακα του ζωγράφου Λουκά Κράναχ (Lucas Cranach the Elder), αποτυπώνεται με ζωντανά χρώματα πως ήταν οι πρωτόπλαστοι στoν κήπο της Εδέμ, μέσα στο καταπράσινο φυσικό περιβάλλον.

Κατόπιν των ανωτέρω στοιχείων διαπιστώνεται ότι αν υπάρχει καλή θέληση, μπορεί να γίνει ξανά τόσο η αναδάσωση των περιοχών που καταστράφηκαν από τις φλόγες όσο και η προστασία του φυσικού περιβάλλοντος, διότι η ευθύνη για την προστασία και τη διατήρηση της φύσης αφορά όλους μας. Ο άνθρωπος γεννήθηκε μέσα στο φυσικό περιβάλλον, το οποίο του ενισχύει τόσο τη σωματική όσο και την ψυχική υγεία. Δράσεις για δενδροφύτευση με κατάλληλα δένδρα μπορούν να γίνουν  από πολλούς όπως για παράδειγμα από την Εκκλησία, από το Πανεπιστήμιο, από την τοπική αυτοδιοίκηση κ.ο.κ. Το κυριότερο όμως είναι, να μην μείνουμε μόνο σε ιδέες, αλλά να προχωρήσουμε σε πράξεις. Διότι μόνο με τις ορθές ενέργειες πολιτών και Πολιτείας μπορεί να εξασφαλισθεί η διάσωση του πολύτιμου, για τις ζωές όλων μας, φυσικού περιβάλλοντος.

____________________________

[1] https://queensgreencanopy.org/

[2] https://el.wikipedia.org/wiki/%CE%91%CE%BC%CE%B1%CE%BB%CE%AF%CE%B1_%CF%84%CE%B7%CF%82_%CE%95%CE%BB%CE%BB%CE%AC%CE%B4%CE%B1%CF%82

[3] Ανδρέα Σκανδάμη, Η Βασίλισσα Σοφία, εκδ. Δημητράκου, Αθήναι 1947.

[4] Η Αγία Γραφή,  Γένεσις, Κεφ.Β’, 7-8.

* πηγή εικόνας-πίνακα του Κήπου της Εδέμ:

https://lucascranach.org/en/AT_KHM_GG3678

Πηγή: Βίβλος & Ιστορία