ΑΜΜΟΥΝ
Έλεγαν για τον αββά [1] Αμμούν [2], ότι έμεινε δύο μήνες μέσα σ’ ένα κιβώτιο που μετρούσαν το κριθάρι. Επισκέφθηκε κάποτε τον αββά Ποιμένα [3] και του λέει·
– «Αν πάω στο κελλί του γείτονα μου ή αν αυτός έλθει να με βρει για κάποια ανάγκη, διστάζουμε να μιλήσουμε μεταξύ μας, μη τυχόν ξεπηδήσει ανάμεσα μας κανένας ανάρμοστος λόγος».
Του απαντά ο Γέροντας:
– «Καλά κάνεις, γιατί έχει ανάγκη ή νεότητα από φραγμούς».
Του λέει ο αββάς Αμμούν·
– «Τι έκαναν λοιπόν οι Γέροντες σ’ αυτήν την περίπτωση;».
Του απάντησε εκείνος·
– «Οι Γέροντες, επειδή πρόκοψαν στην πνευματική ζωή, δεν είχαν μέσα τους τίποτε άλλο ή τίποτε ανάρμοστο στο στόμα τους για να το ξεστομίσουν».
– «Αν λοιπόν παραστεί ανάγκη», λέει, «να συζητήσω με τον διπλανό μου, ποια είναι η γνώμη σου να μιλήσω με τη γλώσσα των Γραφών ή με τα λόγια των Γερόντων;».
Του απαντά ο Γέροντας·
– «Αν δεν μπορείς να κρατηθείς και να μη μιλήσεις, είναι προτιμότερο να χρησιμοποιήσεις τα λόγια των Γερόντων κι όχι τα λόγια της Γραφής [4], γιατί υπάρχει μεγάλος κίνδυνος» [5].
____________________
[1] Ο τίτλος αββάς [αραμαϊκά: abba= πατέρας (βλ. Μαρκ. 14, 36. Ρωμ. 8, 15· Γαλ. 4, 6)], χρησιμοποιήθηκε στην Αίγυπτο, Παλαιστίνη και Συρία με χαρισματική έννοια. Γι’ αυτό αποκαλούσαν αββάδες όσους ασκητές, ιερείς και επισκόπους διακρίνονταν για την αγιότητα και την πνευματική τους πείρα. Αργότερα ο τίτλος αυτός αποδόθηκε σ’ όλους τους προϊσταμένους των Μονών. Αντίστοιχο για τις γυναίκες είναι η προσφώνηση αμμάς (= μητέρα). Βλ. Παλλαδίου, Λαυσαϊκόν 42, PG 34, 1107A: «… αμμάς εστιν· έτσι γαρ καλούσιν τας πνευματικας μητέρας».
[2] Δεν πρόκειται για τον όσιο Αμμούν, ιδρυτή της περίφημης Λαύρας της Νιτρίας (βλ. Παλλαδίου, Λαυσαϊκόν 8, PG 34, 1025A-1026D. Σωκράτους, Εκκλησιαστική ιστορία 1, 14, PG 67, 900D-904B), αλλά για τον αββά Αμμούν από τη Ραϊθού. Γι’ αυτόν βλ. και πιο κάτω Σισώης 17 και 26.
[3] Για τον αββά Ποιμένα βλ. Αποφθέγματα, Ποιμένας 1-187, PG 65, 317A-367Β.
[4] Η στάση των Πατέρων της ερήμου απέναντι στη μελέτη της Αγίας Γραφής θα μπορούσε να συνοψιστεί στις ακόλουθες γενικές παρατηρήσεις:
α) Η άγνοια της Αγίας Γραφής οδηγεί στην αμαρτία και την απώλεια της σωτηρίας (Αποφθέγματα, Επιφάνιος 9-11, PG 65, 165B). Οι πράξεις του Χριστιανού πρέπει να βασίζονται στην Αγία Γραφή και γι’ αυτό είναι απαραίτητη η μελέτη της (Αποφθέγματα, Αντώνιος 3, PG 65, 76C),
β) Όταν οι πατέρες παρακινούνται να πουν κάτι, που θα συμβάλει στην πνευματική τελείωση των πιστών, συνιστούν τη μελέτη της Αγίας Γραφής ή απαντούν αναπτύσσοντας χωρία της Κ. Διαθήκης (Αποφθέγματα, Αντώνιος 18, PG 65, 81A και Σισώης 35, PG 65, 404B κ.α.),
γ) Όταν όμως οι πατέρες διαπίστωναν στον συνομιλητή τους κάποια πνευματική ανωριμότητα, απειρία νεότητας κλπ., όπως και στο παρόν περιστατικό με τον Αμμούν, συνιστούν τη σιωπή ή την έμμεση μελέτη της Αγίας Γραφής μέσω της διδασκαλίας των πατέρων, γιατί δεν είναι δυνατή η κατανόηση της Γραφής χωρίς θείο φωτισμό (Αποφθέγματα, Αντώνιος 17-19, PG 65, 80D-81A και 26, 84C).
[5] Το κείμενο, μολονότι περιέχεται στα αποφθέγματα του Αμμούν του Νιτριώτη, φαίνεται ότι αναφέρεται στον Αμμούν τον Ραϊθηνό. Για το κείμενο βλ. Αποφθέγματα, Αμμούν 2, PG 65, 128CD.
Πηγή: (Απόσπασμα από το βιβλίο: Το Γεροντικό του Σινά. (Δημητρίου Γ. Τσάμη). Έκδοση 3η, επαυξημένη. Ορθόδοξη Χριστιανική Αδελφότητα «Λυδία», Θεσσαλονίκη 2000.), Ελληνική Πατρολογία
