῾Ο ῞Αγιος ᾿Απόστολος καί Εὐαγγελιστής Μάρκος, ὁ ὁποῖος ὀνομαζόταν καί ᾿Ιωάννης, ἦταν ᾿Ιουδαῖος ῾Ελληνιστής καί μητέρα του ὀνομαζόταν Μαρία. Καταγόταν ἀπό εὔπορη οἰκογένεια καί κατά τή συνήθεια τῆς ἐποχῆς νά παίρνουν οἱ ᾿Ιουδαῖοι καί ἕνα δεύτερο ὄνομα ἑλληνικό ἤ ρωμαϊκό, ὀνομάστηκε καί Μάρκος. ῾Η οἰκογένειά του διέθετε τό προφανῶς εὐρύχωρο σπίτι της στήν ῾Ιερουσαλήμ γιά τίς συνάξεις τῶν Χριστιανῶν. ῾Ορισμένοι παλαιότεροι ἐρευνητές δέχονται ὅτι στό σπίτι αὐτό ἔλαβε χώρα τό τελευταῖο δεῖπνο τοῦ ᾿Ιησοῦ μέ τούς Μαθητές Του καί ὅτι ὁ ἄνθρωπος, «ὁ κεράμιον ὕδατος βαστάζων»126, ὁ ὁποῖος θά ἔδειχνε στούς δύο Μαθητές πού ἔστειλε ὁ ᾿Ιησοῦς γιά τήν προετοιμασία τοῦ δείπνου τό «ἀνώγαιον μέγα ἐστρωμένον ἕτοιμον»127, ἦταν ὁ ᾿Ιωάννης Μάρκος.
῾Η καταγωγή τοῦ ᾿Αποστόλου Μάρκου ἦταν μάλλον ἀπό τήν Κύπρο. ᾿Από νεαρή λικία ἄρχισε τή διακονία τῆς κηρύξεως τοῦ Εὐαγγελίου συνοδεύοντας τόν θεῖο του ᾿Απόστολο Βαρνάβα καί τόν ᾿Απόστολο Παῦλο στίς διάφορες περιοδεῖες τους.
Στήν πρώτη περιοδεία τοῦ ᾿Αποστόλου Παύλου διακόπτει τή συνεργασία, ὅταν ὁ Παῦλος καί οἱ συνεργάτες του ἔφθασαν ἀπό τήν Κύπρο στήν Πέργη τῆς Παμφιλίας, καί ἀπό ἐκεῖ ἐπιστρέφει στά ῾Ιεροσόλυμα128. Στήν ἀρχή τῆς δεύτερης περιοδείας, μετά τήν ᾿Αποστολική Σύνοδο129, κατά τόν «παροξυσμό»130 πού παρατηρήθηκε μεταξύ Παύλου καί Βαρνάβα, ὁ τελευταῖος μέ τόν Μάρκο ἀπέπλευσαν στήν Κύπρο καί ὁ Παῦλος μέ τόν Σίλα ἐξεκίνησαν γιά τή νοτιοδυτική Μικρά ᾿Ασία131. ᾿Αργότερα ὁ Μάρκος εὑρίσκεται πάλι κοντά στόν Παῦλο κατά τό χρόνο πού γράφει ὁ ᾿Απόστολος τίς ᾿Επιστολές τῆς αἰχμαλωσίας132, καί τέλος μνημονεύεται στήν Αύ ᾿Επιστολή τοῦ Πέτρου133, ὡς συνεργάτης αὐτοῦ, καί στήν Βύ πρός Τιμόθεον ᾿Επιστολή134.
Διάφορες παραδόσεις γιά τόν ᾿Απόστολο Μάρκο ἀπηχοῦνται σέ ἐκκλησιαστικούς συγγραφεῖς ἤ σέ ἀρχαῖα λατινικά χειρόγραφα τοῦ Εὐαγγελίου του. ῾Ο ῾Ιππόλυτος τόν ὀνομάζει «κολοβοδάκτυλον»135, εἴτε γιατί εἶχε δυσανάλογα μικρά δάχτυλα σέ σχέση πρός τό σῶμα του, εἴτε γιατί ἀπέκοψε ὁ ἴδιος ἕνα ἀπό τά δάχτυλά του ὅταν ἔγινε Χριστιανός, γιά νά μή θεωρεῖται ἄρτιος καί ἱκανός νά τελεῖ τά καθήκοντά του ὡς λευΐτης πού ἦταν, εἴτε τέλος σύμφωνα μέ ἄλλη, ἀλληγορική αὐτή τή φορά ἑρμηνεία, γιατί τό Εὐαγγέλιό του στερεῖται εἰσαγωγῆς καί ἐπιλόγου136. ῾Ο ᾿Επιφάνιος διασώζει τήν πληροφορία ὅτι ὁ Μάρκος ὑπῆρξε ἕνας ἀπό τούς ῾Εβδομήκοντα Μαθητές τοῦ Κυρίου καί ὅτι ἀνῆκε σ᾿ ἐκείνους πού ἐσκανδαλίσθηκαν ἀπό τά λόγια πού εἶπε ὁ ᾿Ιησοῦς στό κατά ᾿Ιωάννην Εὐαγγέλιο γιά τή βρώση τῆς Σάρκας Του137 καί τόν ἐγκατέλειψαν138. ῎Αλλοι ὑποστηρίζουν ὅτι ὁ Εὐαγγελιστής Μάρκος ἵδρυσε καί τήν ᾿Εκκλησία τῆς ᾿Ακηλυΐας τῆς ᾿Ιταλίας καί ἐργάσθηκε ἀποστολικά στή Δύση139, στή Ρώμη καί στά Μεδιόλανα. Τέλος, ἐκκλησιαστική παράδοση γενικότερα θεωρεῖ τόν ᾿Απόστολο Μάρκο ἱδρυτή καί πρῶτο ᾿Επίσκοπο τῆς ᾿Εκκλησίας τῆς ᾿Αλεξάνδρειας140.
῾Ο ᾿Απόστολος Μάρκος μετέβη στήν Αἴγυπτο περί τά τέλη τοῦ ἔτους 62 μ.Χ. ἤ στήν ἀρχή τοῦ ἔτους 63 μ.Χ. Στίς 3 ᾿Απριλίου τοῦ ἔτους 63 μ.Χ., μέρα τοῦ Πάσχα, οἱ ᾿Εθνικοί τόν συνέλαβαν, τόν ὑπέβαλαν σέ φρικτά μαρτύρια καί τόν ἔριξαν στή φυλακή. Τήν ἑπομένη, δεύτερη μέρα τῆς Κυριακῆς τοῦ Πάσχα, τόν ἔσυραν ἀνά τίς ὁδούς τῆς ᾿Αλεξάνδρειας καί ἐμαρτύρησε, εὐχαριστώντας τόν Θεό διότι ἀξιώθηκε νά μαρτυρήσει ὑπέρ τοῦ ἁγίου ᾿Ονόματος Αὐτοῦ. Οἱ εἰδωλολάτρες θέλησαν νά κάψουν τό ἅγιο λείψανό του σέ τόπο πού ὀνομαζόταν «εἰς τούς ᾿Αγγέλους», ὅπου ἀργότερα ἱδρύθηκε καί ναός, τό «᾿Αγγέλιον»141, ἀλλά λόγῳ τῆς θύελλας πού ἐξέσπασε μέ βροχή καί χαλάζι, ἐγκατέλειψαν τό ἱερό λείψανο καί ἔφυγαν. Οἱ Χριστιανοί ἀφοῦ παρέλαβαν τό τίμιο σκήνωμα τοῦ ῾Αγίου τό κατέθεσαν σέ μνημεῖο, ἐπί τοῦ ὁποίου οἰκοδομήθηκε ναός πρός τιμήν του.
Τό ἱερό λείψανο τοῦ ᾿Αποστόλου καί Εὐαγγελιστοῦ Μάρκου ἀργότερα μετακομίσθηκε στή Βενετία ἀπό Βενετούς ναυτικούς. ῾Η πράξη δικαιολογήθηκε πολύ ἀργότερα μέ ἀναφορά σέ κάποια προφητεία πού ῎Αγγελος Κυρίου ἔδωσε στόν ᾿Απόστολο Μάρκο, σύμφωνα μέ τήν ὁποία τό σκήνωμά του θά ἀναπαυόταν κάποτε στή Βενετία. ῾Η γενικῶς ἀποδεκτή ἄποψη τῆς ἱστορίας αὐτῆς ἀπό τούς Βενετούς ἀπεικονίσθηκε σέ ψηφιδωτά μέσα στή βασιλική τοῦ ῾Αγίου Μάρκου. ᾿Εκεῖ ἱστορεῖται τό ἐπιχείρημα δύο Βενετῶν ἐμπόρων οἱ ὁποῖοι, μέ τή βοήθεια δύο ῾Ελλήνων μοναχῶν, ἀφαίρεσαν τό ἱερό λείψανο ἀπό τό προσκύνημά του στήν ᾿Αλεξάνδρεια, δωροδοκώντας τή φρουρά καί ἀντικαθιστώντας τό ἱερό λείψανο μέ τό σκήνωμα ἑνός ἀγνώστου ῾Αγίου. ῞Οταν ἀνέβασαν τό ἱερό λείψανο ἐπάνω στό πλοῖο ἐφρόντισαν νά τό προστατεύσουν ἀπό τά ἐρευνητικά βλέμματα τῶν ᾿Αράβων λιμενικῶν, ἀλλά καί ἀπό τήν εὐωδία ἁγιότητος πού ἀνέδυε, κρύβοντάς το κάτω ἀπό τεμαχισμένα χοιρινά κρέατα. Οἱ ῎Αραβες, ὡς εὐλαβεῖς Μουσουλμάνοι, ἔνιωσαν φρίκη στή θέα καί στή δυσωδία τῶν χοίρων. ῎Ετσι τό πλοῖο μέ τόν πολύτιμο θησαυρό ἀνεχώρησε ἄμεσα. Στό ἐκπληκτικά ταχύ ταξίδι ἐπιστροφῆς στή Βενετία, τό πλοῖο παραλίγο νά συντριβεῖ ὁλοσχερῶς. ῞Ομως ὁ ῞Αγιος ἦταν ἐκεῖ, γιά νά ξυπνήσει τόν κυβερνήτη καί νά ἀποφευχθεῖ συμφορά142.
Τό γεγονός αὐτό εἶναι σίγουρα ἐμπλουτισμένο μέ πλασματικές λεπτομέρειες. ῞Ομως, κλοπή εἶναι ἀδιαμφισβήτητη. Τά ἐλατήρια τῆς κλοπῆς ἦσαν τόσο πολιτικά ὅσο καί θρησκευτικά. Στήν ἀρχή τό ἱερό λείψανο τοποθετήθηκε καί φυλάχθηκε σέ μιά κρυφή αἴθουσα δίπλα στό παλάτι τοῦ δόγη. Στή διαθήκη του, ὁ δόγης ᾿Ιουστινιάνος ὅρισε σύζυγός του νά οἰκοδομήσει ναό πρός τιμήν τοῦ ῾Αγίου Μάρκου ἀνάμεσα στό παλάτι καί τό παρεκκλήσιο τοῦ ῾Αγίου Θεοδώρου. ῾Η ἀνέγερση τοῦ κτίσματος ἄρχισε τό ἔτος 832 μ.Χ. καί ἐτελείωσε μετά ἀπό 34 ἔτη143.
Στό κατά Μάρκον Εὐαγγέλιον εὑρίσκουμε μόνο μερικά χαρακτηριστικά ἐπεισόδια ἀπό τό βίο καί τή διδασκαλία τοῦ Χριστοῦ, σταχυολογημένα ἀπό τήν πλούσια παράδοση τῆς ᾿Εκκλησίας. Οἱ ἀποσπασματικές αὐτές πληροφορίες ἔχουν ἕνα βαθύτερο θεολογικό σύνδεσμο μεταξύ τους καί ἀποσκοποῦν στό νά δείξουν ὅτι στό Πρόσωπο τοῦ ᾿Ιησοῦ Χριστοῦ ἐπραγματοποιήθηκαν οἱ ἐπαγγελίες τοῦ Θεοῦ γιά τή σωτηρία τῆς ἀνθρωπότητος. Οἱ θαυματουργικές πράξεις τοῦ Κυρίου στό Εὐαγγέλιο τοῦ Μάρκου μαρτυροῦν γιά τή μεσσιανική ἐξουσία τοῦ Κυρίου, μέ τήν ὁποία ὁ Υἱός τοῦ Θεοῦ κατανικᾶ τίς δαιμονικές δυνάμεις καί ἐλευθερώνει τούς ἀνθρώπους ἀπό τήν κυριαρχία τους. Τά πραχθέντα ἀποκορυφώνονται στό Σταυρό τοῦ ᾿Ιησοῦ, ὅπου θριαμβεύει μέ τήν ᾿Ανάσταση ἀγάπη τοῦ Θεοῦ ἔναντι τῶν δαιμονικῶν δυνάμεων. Γιά τό γεγονός τοῦ Σταυροῦ προετοιμάζει ὁ ἱερός Εὐαγγελιστής τόν ἀναγνώστη ἤδη ἀπό τίς ἀρχές τοῦ Εὐαγγελίου του. ῾Η θεολογική σκέψη τοῦ ᾿Αποστόλου Μάρκου κινεῖται μεταξύ τωρινῶν παθημάτων τῶν πιστῶν καί μέλλουσας δόξας μέ ἀποκορύφωμα τή μέλλουσα δόξα.
