Θὰ μιλήσουμε, ἀγαπητοί μου, γιὰ τοὺς ἁγίους Μακκαβαίους.
Εἶνε ἕνας ἀστερισμὸς μὲ ἐννέα ἀστέρια· τὸ ἕνα εἶνε ὁ διδάσκαλός τους Ἐλεάζαρος, τὸ δεύτερο ἡ μητέρα τους Σολομονή, καὶ τὰ ἄλλα ἑπτὰ εἶνε τὰ ἔξοχα παιδιὰ τῆς πολυτέκνου αὐτῆς οἰκογενείας.
Οἱ ἥρωες αὐτοὶ ἔζησαν τὸν 2ο π.Χ. αἰῶνα, σὲ ἐποχὴ ποὺ βασιλεὺς στὴ Συρία καὶ στὴν Ἰουδαία ἦταν ἕνας ἀπὸ τοὺς διαδόχους τοῦ Μεγάλου Ἀλεξάνδρου, ὁ Ἀντίοχος ὁ Ἐπιφανής (175-163 π.Χ.). Αὐτός, φανατικὸς εἰδωλολάτρης, εἶχε μῖσος ἄσπονδο ἐναντίον τῶν Ἰουδαίων, ποὺ τότε ἦταν οἱ μόνοι ποὺ πίστευαν στὸν ἀληθινὸ Θεό. Προσπάθησε μὲ ὅλα τὰ μέσα νὰ ξερριζώσῃ ἀπὸ τὶς καρδιές τους αὐτὴ τὴν πίστι, τὴν πίστι ποὺ εἶχε παραδώσει ὁ Μωυσῆς. Ἔσφαξε, ἔσφαξε, σὰν ἄγριο θηρίο, ἀγριώτερο ἀπὸ τίγρι καὶ λιοντάρι. Ἕνα θηρίο θὰ φάῃ τρεῖς - τέσσερις ἀνθρώπους, δὲν τρώει παραπάνω· αὐτὸς ἔσφαξε 80.000 Ἰουδαίους, καὶ τὸ αἷμα ἔτρεξε ποτάμι στοὺς δρόμους τῶν Ἰεροσολύμων.
Καὶ γιὰ νὰ ἐξευτελίσῃ τὴ θρησκεία τους, διωργάνωσε εἰδωλολατρικὴ τελετή. Στὸ κέντρο τῆς πόλεως ἔστησε ἕνα πελώριο θυσιαστήριο, κ᾿ ἐκεῖ θυσίαζε ὄχι πρόβατα καὶ γίδια καὶ ταύρους καὶ τράγους, ὅπως συνήθιζαν οἱ Ἑβραῖοι, ἀλλὰ –πρὸς βεβήλωσιν–, θυσίαζε χοίρους, ἑκατοντάδες χοίρους, στοὺς θεοὺς τῶν εἰδώλων. Καὶ γιὰ νὰ μαγαρίσῃ τοὺς Ἰουδαίους καὶ νὰ χτυπήσῃ τὴ θρησκευτική τους συνείδησι, τοὺς ὑποχρέωνε νὰ φᾶνε.
Πρέπει νὰ ξέρουμε, ὅτι οἱ Ἑβραῖοι δὲν τρῶνε χοιρινὸ κρέας. Μέχρι σήμερα, ἂν πᾷς σὲ σπίτι Ἑβραίων, χοιρινὸ κρέας δὲν τρῶνε. Δὲν ἀναπτύσσω τώρα γιὰ ποιούς λόγους τὸ κάνουν, πάντως ἐξακολουθοῦν νὰ τὸ τηροῦν.
Νηστεύουν οἱ Ἑβραῖοι. Ἐμεῖς; Πρέπει κ᾿ ἐμεῖς νὰ νηστεύουμε.
Κάνω ἐδῶ μιὰ παρέκβασι. Εἶσαι Χριστιανός, εἶσαι ὀρθόδοξος; Ἐγὼ ἀμφιβάλλω. Ἂν εἶσαι ὀρθόδοξος, ἂν πιστεύῃς στὰ θέσμια τῆς Ὀρθοδοξίας μας, πρέπει νὰ τηρῇς τὶς νηστεῖες. Ποιές νηστεῖες; Νὰ νηστεύῃς Τετάρτη καὶ Παρασκευή· τὴν Τετάρτη διότι ἐπροδόθη ὁ Κύριος ἡμῶν Ἰησοῦς Χριστός, τὴν Παρασκευὴ διότι ἐσταυρώθη. Ἂν εἶσαι ὀρθόδοξος, θὰ νηστεύῃς τὴν ἁγία καὶ Μεγάλη Τεσσαρακοστὴ καὶ τὶς ἄλλες περιόδους νηστείας, θὰ νηστεύῃς στὶς 5 Ἰανουαρίου παραμονὴ τῶν Φώτων, στὶς 29 Αὐγούστου ποὺ τιμᾶται ἡ ἀποτομὴ τῆς κεφαλῆς τοῦ Προδρόμου, θὰ νηστεύῃς στὴν Ὕψωσι τοῦ Τιμίου Σταυροῦ 14 Σεπτεμβρίου, θὰ νηστεύῃς αὐτὲς τὶς ἅγιες ἡμέρες.
Νηστεύουν σήμερα οἱ Χριστιανοί; Δυστυχῶς πάει νὰ καταργηθῇ ἡ ἁγία αὐτὴ συνήθεια. Παρατηρῆστε ἂν θέλετε, καὶ θὰ δῆτε ὅτι ἀκόμα καὶ Μεγάλη Παρασκευὴ καταλύεται ἡ νηστεία. Σὲ περιόδους νηστείας θὰ δῆτε στὰ κρεοπωλεῖα τῆς ἀγορᾶς κρεμασμένα κρέατα στὰ τσιγγέλια τῶν χασάπηδων, καὶ σὲ ἑστιατόρια ἢ νυχτερινὰ κέντρα νὰ καταναλώνωνται τόννοι κρέατος. Γίναμε στὰ Βαλκάνια τὸ πλέον κρεοφάγο γένος. Ἐξάγουμε καὶ συνάλλαγμα, γιὰ νὰ φέρουμε κρέατα ἀπὸ τὴ Βουλγαρία καὶ τὴ Σερβία. Ὅλη δὲ αὐτὴ ἡ κρεοφαγία ἀποβαίνει εἰς βάρος καὶ τῆς ὑγείας μας.
Νήστευαν λοιπὸν οἱ Ἰουδαῖοι· καὶ πρὸς ἐμπαιγμὸν τῆς νηστείας τους ὁ Ἀντίοχος τοὺς ὑποχρέωνε νὰ φᾶνε εἰδωλόθυτο χοιρινὸ κρέας. Πρῶτος ἐκλήθη ὁ διδάσκαλος Ἐλεάζαρος, ποὺ ἦταν σεβάσμιος ἱερεύς. Αὐτὸς εἶπε· –Εἶμαι ἐνενήντα χρονῶν. Τηρῶ μέχρι τώρα τὴ νηστεία κατὰ τὸν θεῖο νόμο, καὶ δὲν ἐννοῶ νὰ ἐγκαταλείψω τὴν ἱερά μας παράδοσι…
Τὸν ἅρπαξαν τότε οἱ στρατιῶτες τοῦ Ἀντιόχου, τὸν ἔδειραν, καὶ δεμένο τὸν ἔρριξαν στὴ φωτιά. Ἔτσι παρέδωσε τὴν ψυχή του στὸ Θεό. Μετὰ ἀπὸ αὐτὸν κάλεσαν ἕνα - ἕνα μὲ τὴ σειρὰ τὰ ἑπτὰ ἀδέρφια, τοὺς Μακκαβαίους.
› Λυπήσου τὰ νιᾶτα σου, εἶπαν στὸν πρῶτο· θὰ σοῦ δώσουμε ἀξιώματα, θὰ σὲ ἀνυψώσουμε σὲ δόξες καὶ τιμές.
› Χαρίζω τὰ ἀξιώματά σας· ἐγὼ θὰ μείνω στὴν πίστι τῶν πατέρων μας. Δὲν θὰ γευθῶ χοιρινὸ εἰδωλόθυτο…
Ἔτσι ὁ πρῶτος εἶπε τὸ ὄχι. Τὸ ἴδιο ἐπανέλαβε ὁ δεύτερος, ὁ τρίτος, ὁ τέταρτος, ὁ πέμπτος, ὁ ἕκτος καὶ ὁ ἕβδομος. Καὶ μετὰ τὴν ἄρνησι ἄρχισε γιὰ τὸν καθένα τὸ τρομερὸ μαρτύριο, ποὺ ἀνατριχιάζεις καὶ μόνο νὰ τὸ σκέπτεσαι. Ἀνοῖξτε τὴν Παλαιὰ Διαθήκη στὸ τέλος καὶ διαβάστε στὸ βιβλίο Δ΄ Μακκαβαίων (κεφ. 5ο-12ο).
Μὴ διαβάζετε μόνο περιοδικὰ καὶ ἐφημερίδες. Ἂν εἶσαι Χριστιανός, διάβαζε ἁγία Γραφή. Θὰ μοῦ πῇς, Δὲν εὐκαιρῶ, ἢ δὲν καταλαβαίνω, ἢ νιώθω κούρασι… Προφάσεις.
Ἂς κάνω ἐδῶ μιὰ ἄλλη παρέκβασι.
Σοῦ λέω νὰ νηστεύῃς, δὲν νηστεύεις· Σοῦ λέω νὰ διαβάζῃς ἁγία Γραφή, δὲν διαβάζεις. Τὸ ἕνα δὲν κάνεις, τὸ ἄλλο δὲν κάνεις· τί Χριστιανὸς εἶσαι, μπορεῖς νὰ μοῦ πῇς; Σοῦ λέω νὰ προσεύχεσαι, δὲν προσεύχεσαι· σοῦ λέω νὰ ἐξομολογῆσαι, δὲν ἐξομολογεῖσαι· σοῦ λέω νὰ κοινωνᾷς, δὲν κοινωνᾷς· σοῦ λέω νὰ ἐκκλησιάζεσαι, δὲν ἐκκλησιάζεσαι. Στὴν ἐκκλησία ἔρχεσαι μόνο ὅταν σὲ καλοῦν γιὰ κάποιο μυστήριο.
Πολλοὶ ἔρχονται ὅταν γίνεται μνημόσυνο. Ἀλλ᾿ αὐτὸ εἶνε ἁμαρτία. Διότι στὸ ναὸ κάθε Κυριακὴ μνημόσυνο γίνεται. Τίνος μνημόσυνο; Ὄχι τοῦ πατέρα καὶ τῆς μάνας μας· κάθε Κυριακὴ κάνουμε τὸ μνημόσυνο τοῦ Κυρίου. Καὶ ἂν πηγαίνῃς στὰ μνημόσυνα τοῦ πατέρα ἢ τῆς μητέρας σου, πολὺ περισσότερο πρέπει νὰ πηγαίνῃς στὸ μνημόσυνο τοῦ Κυρίου ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ. Τί κοστίζει σ᾿ ἐσένα ἡ πίστι; Στοὺς μάρτυρες κόστισε φρικτοὺς πόνους καὶ θάνατο.
Οἱ Μακκαβαῖοι λοιπὸν εἶπαν τὸ ὄχι καὶ ἄρχισε τὸ μαρτύριό τους· μαρτύριο, ποὺ ἀνατριχιάζει ὁ ἄνθρωπος νὰ τὸ διαβάζῃ ὅπως τὸ περιγράφει ἡ ἁγία Γραφή. Τοῦ ἑνὸς τοῦ ἔβγαλαν τὰ μάτια μὲ πιρούνι. Τοῦ ἄλλου τοῦ ἔκοψαν τὸ δεξὶ χέρι. Τοῦ ἄλλου τοῦ ἔκοψαν τὸ ἀριστερὸ χέρι μὲ πριόνι. Τοῦ ἄλλου τοῦ ἔκοψαν τὰ δάχτυλα. Τοῦ ἄλλου τοῦ ξερρίζωσαν τὰ νύχια. Τοῦ ἄλλου τοῦ ἔξυναν τὶς σάρκες μὲ σιδερένια νύχια. Τὸν ἄλλο τὸν ἔγδαραν ζωντανό, ὅπως γδέρνει ὁ χασάπης τὰ σφαχτά… Τίποτα αὐτοί! ἔμειναν σταθεροί.
Κ᾿ ἐμπρὸς σ᾿ ὅλα αὐτά, παροῦσα στὸ μαρτύριο τῶν ἑπτὰ παιδιῶν, ποιά ἦταν παρακαλῶ; Ἡ μάνα, ἡ ἁγία Σολομονή. Ὤ ἡ μάνα! Νά ᾿ταν καμμιὰ σημερινὴ μάνα, θά ᾿λεγε· «Φάε, παιδάκι μου, λίγο κρέας, δὲν εἶνε τίποτα…». Σήμερα οἱ μανάδες σκέπτονται μόνο τὸ σῶμα τῶν παιδιῶν, τὸ τομάρι τους δηλαδή. Παραπάνω ἀπὸ τὸ σῶμα δὲν βλέπουν τίποτε ἄλλο. Ἡ ἁγία Σολομονὴ ὑπῆρξε μοναδικὴ μητέρα, ἱστορικὴ μητέρα, σπάνιο παράδειγμα μέσα στοὺς αἰῶνες.
› Ὄχι, παιδιά μου! εἶπε· μὴ μαγαρίσετε τὴ θρησκεία μας, μὴ χάσετε τὸ στεφάνι τῆς δόξης…!
Καὶ προέτρεπε αὐτή, ἡ μάνα, τὰ ἑπτὰ παιδιὰ στὸ μαρτύριο τὸ φρικτό. Ἦταν πιστὴ στὸ Θεό, καὶ ἡ πίστι αὐτὴ τὴν ἀνέδειξε ἡρωίδα, γυναῖκα μοναδικοῦ μεγαλείου καὶ κύρους. Πῶς βρῆκε τὴ δύναμι νὰ προτρέπῃ ὅλα τὰ παιδιά της στὴ θυσία! Μήπως δὲν πονοῦσε; Ἀσφαλῶς πονοῦσε. Καθὼς τὰ παιδιά της μαρτυροῦσαν, καὶ τὰ ἔβλεπε τὸ ἕνα μετὰ τὸ ἄλλο νὰ θανατώνωνται μὲ τὸ σκληρότερο τρόπο, ὑπέφερε. Πονοῦσε αὐτὴ γιὰ τὸ καθένα ξεχωριστὰ καὶ γιὰ ὅλα μαζί. Ὁ πόνος της ἦτο πολλαπλάσιος. Οἱ μανάδες, ὅταν τὰ παιδιά τους ἀρρωσταίνουν κ᾿ ἔχουν πυρετό, παρακαλοῦν τὸ Θεό, νὰ φύγῃ ὁ πυρετὸς ἀπὸ τὰ παιδιὰ καὶ νά ᾿ρθῃ σ᾿ αὐτές.
Ἂν λοιπὸν τὸ κάθε παιδὶ τῆς ἁγίας Σολομονῆς μαρτύρησε μιὰ φορά, αὐτή, πονώντας γιὰ τὸ καθένα, μαρτύρησε ἑπτὰ φορές, μαρτύρησε ἑπταπλασίως. Κι ἀφοῦ ὑπέμεινε σταθερὰ καὶ ἀκλόνητος ὅλη τὴ δοκιμασία, στὸ τέλος ἔπεσε καὶ ἡ ίδια μέσ᾽ στὴ φωτιά (βλ. Δ΄ Μακ. 17,1).
Ἔτσι κάηκαν ὅλοι καὶ ἔγιναν θυσία στὴν ἀγάπη τοῦ Θεοῦ, μάρτυρες πρὸ Χριστοῦ. Αὐτό, ἀδελφοί μου, μὲ λίγα λόγια, εἶνε τὸ μαρτύριο τῶν ἑπτὰ Μακκαβαίων παίδων, τῆς μητρὸς αὐτῶν Σολομονῆς καὶ τοῦ διδασκάλου αὐτῶν γέροντος ἱερέως Ἐλεαζάρου.
Τί μᾶς διδάσκει;
Ἕνα δίδαγμα βγαίνει σήμερα. Ἡ πίστι μας δὲν εἶνε παραμύθι. Εἶνε ζωντανὴ καὶ θαυμαστή. Ἔχουμε τὴν πιὸ ἀληθινὴ θρησκεία, τὴ μόνη ἀληθινὴ στὸν κόσμο. Γι᾿ αὐτὴν προφήτευσαν οἱ προφῆτες καὶ ἔδωσαν τὴ ζωή τους οἱ Μακκαβαῖοι στὴν παλαιὰ διαθήκη, γι᾿ αὐτὴν κήρυξαν οἱ ἀπόστολοι καὶ θυσιάστηκαν οἱ μάρτυρες στὴν καινὴ διαθήκη, γι᾿ αὐτὴν ἀσκήτευσαν καὶ θεολόγησαν καὶ ὡμολόγησαν οἱ πατέρες καὶ διδάσκαλοι τῆς Ἐκκλησίας.
Ἂς φιλοτιμηθοῦμε νὰ μιμηθοῦμε κ᾿ ἐμεῖς τοὺς ἀγῶνες τους, γιὰ νὰ γίνουμε μαζὶ μὲ ὅλους αὐτοὺς μέτοχοι τῆς δόξης στὴ βασιλεία τοῦ Θεοῦ· ᾧ ἡ δόξα καὶ τὸ κράτος εἰς τοὺς αἰῶνας τῶν αἰώνων· ἀμήν
Άγιος Παΐσιος: “Εύχομαι ο Θεός να αναστήσει Μακκαβαίους”
Ο Γέρων Παϊσιος, αναφερόμενος σε Εθνικά θέματα της πατρίδος πολιτικά και όχι μόνο, ευχόταν να αναδείξει ο Θεός “Μακκαβαίους”, δηλαδή τους σύγχρονους υπερασπιστές της πατρίδος οι οποίοι ανιδιοτελώς θα έδιναν τα πάντα για αυτό τον τόπο και το λαό του,συντονισμένοι σε ένα ύψιστο σκοπό:την ενότητα. Αυτή που δίδαξαν με υπέροχο τρόπο και οι Μακκαβαίοι. Αυτό που λείπει στις ημέρες μας από ατομικό, συλλογικό, εθνικό και παγκόσμιο επίπεδο… Όχι την τάξη της παγκοσμιοποίησης αλλά την “αταξία” του Θεού. (Καινή Κτίσις)
Ἀπολυτίκιον. Ἦχος δ’. Ὁ ὑψωθεῖς ἐν τῷ Σταυρῷ.
Τῶν Μακκαβαίων τὸν ἐπτάριθμον δῆμον, σὺν τὴ μητρὶ Σολομονὴ τὴ ἁγία, καὶ Ἐλεάζαρ ἅμα εὐφημήσωμεν οὗτοι γὰρ ἠρίστευσαν, δι' ἀγώνων νομίμων, ὡς φρουροὶ καὶ φύλακες, τῶν τοῦ Νόμου δογμάτων καὶ νῦν ὡς καλλιμάρτυρες Χριστοῦ, ὑπὲρ τοῦ κόσμου, ἀπαύστως πρεσβεύουσι.
Κοντάκιον. Ἦχος β’. Τὰ ἄνω ζητῶν.
Σοφίας Θεοῦ, οἱ στύλοι οἱ ἑπτάριθμοι, καὶ θείου φωτός, οἱ λύχνοιοι ἑπτάφωτοι, Μακκαβαῖοι πάνσοφοι, πρὸ Μαρτύρων μέγιστοι Μάρτυρες, σὺν αὐτοῖς τῷ πάντων Θεῷ, αἰτεῖσθε σωθῆναι τοὺς τιμῶντας ὑμᾶς.
Πηγή: Προσκυνητής
