Σήμερα η Εκκλησία εορτάζει και τιμά την ιερή μνήμη του αγίου αποστόλου Σίμωνος του Ζηλωτή. Στα ιερά Ευαγγέλια Σίμων ο Ζηλωτής είν’ ένας από τους δώδεκα Αποστόλους. Το όνομά του αναφέρεται και στους τρεις καταλόγους των δώδεκα Αποστόλων, δηλαδή στα ιερά Ευαγγέλια του Ματθαίου, του Μάρκου και του Λουκά. Στους καταλόγους του Ματθαίου και του Μάρκου είναι ενδέκατος στη σειρά, και στον κατάλογο του Λουκά είναι ένατος. Ο Σίμων ο Ζηλωτής ονομάζεται και Σίμων ο Κανανίτης, είτε γιατί ήταν από την Κανά της Γαλιλαίας, όπου ο Ιησούς Χριστός έκαμε το πρώτο θαύμα και μετέβαλε το νερό σε κρασί, είτε γιατί η εβραϊκή λέξη «κανανά» στα ελληνικά θα πει ζηλωτής.

Ζηλωτές στην εποχή του Ιησού Χριστού ήσαν οι πατριώτες Εβραίοι, οι άνθρωποι της εθνικής αντίστασης κατά των Ρωμαίων κατακτητών. Με μια άλλη έκφραση στη θεία Γραφή ο ζηλωτής λέγεται «ανήρ επιθυμιών», άνθρωπος δηλαδή που αισθάνεται μέσα του να τον καίει ο πόθος για την αλήθεια, τη δικαιοσύνη και την ελευθερία και γενικά για το νόμο του Θεού. Ζηλωτές και άνδρες επιθυμιών είναι όλοι οι άγιοι του Θεού, που καλλιεργούν μέσα τους θείο έρωτα και ενθουσιασμό. Στην προς Ρωμαίους επιστολή ο Απόστολος Παύλος θέλει τους χριστιανούς να είναι «τω πνεύματι ζέοντες», να έχουν δηλαδή θερμό και ζωντανό φρόνημα. Και ο Ιησούς Χριστός για τον άγιο Ιωάννη τον Πρόδρομο είπε· «ο λύχνος ο καιόμενος και φαίνων», η λαμπάδα δηλαδή, που καιότανε και φώτιζε.

Μέσα στους δώδεκα Αποστόλους ο Σίμων ο Ζηλωτής ίσως είναι ο Ναθαναήλ, που αναφέρεται στο «κατά Ιωάννην» Ευαγγέλιο. Άλλοι όμως δέχονται πως ο Ναθαναήλ είναι ο Βαρθολομαίος. Αν ο Ναθαναήλ είναι ο Σίμων ο Ζηλωτής, πολύ ταιριάζουν λοιπόν στα λόγια που είπε ο Ιησούς Χριστός, όταν τον είδε· «Να ένας αληθινός Ισραηλίτης, που δεν υπάρχει μέσα του δόλος». Αλλ’ έχουν επίσης πολλή σημασία τα λόγια του Ναθαναήλ για τον Ιησού Χριστό· «Διδάσκαλε, συ είσαι ο υιός του Θεού, συ είσαι ο βασιλιάς του Ισραήλ». Αυτή είναι μια ομολογία, ως εκείνη σχεδόν του Πέτρου, που ο Ιησούς Χριστός είπε πως είναι αποκάλυψη Θεού· «Συ είσαι ο Χριστός, ο υιός του αληθινού Θεού».

Ο Σίμων λοιπόν ο Ζηλωτής ή Ναθαναήλ ήταν ένας άνθρωπος άγιος και άδολος, καθώς τον χαρακτήρισε ο Ιησούς Χριστός και καθώς ο ίδιος, χωρίς δισταγμό και επιφύλαξη, ομολόγησε για τον Ιησού Χριστό. Πραγματικά ζηλωτής, άνθρωπος με θέρμη μέσα του και φόβο Θεού. Γνήσιος Εβραίος κι αφοσιωμένος στις παραδόσεις της φυλής του, καθώς ο Απόστολος Παύλος γράφει για τον εαυτό του στην προς Γαλάτας επιστολή· «… περισσοτέρως ζηλωτής υπάρχων των πατρικών μου παραδόσεων». Ο μεγάλος Απόστολος, πριν ο Χριστός να τον καλέσει στο αποστολικό αξίωμα με το όραμα της Δαμασκού, ξεχώριζε ανάμεσα σε πολλούς για τον υπερβολικό του ζήλο προς τις εβραϊκές παραδόσεις.

Στις Πράξεις των Αποστόλων, μετά την Ανάληψη του Ιησού Χριστού, μαζί με τους ένδεκα Αποστόλους και την υπεραγία Θεοτόκο, είναι κι ο Σίμων ο Ζηλωτής. Έλαβε μέρος στην εκλογή του Ματθία, για να συμπληρωθεί ο αριθμός των δώδεκα και ήταν μαζί με τους άλλους Αποστόλους, όταν την ημέρα της Πεντηκοστής ήλθε το Άγιο Πνεύμα. Υπήρξε λοιπόν και ο Σίμων ο Ζηλωτής ένας από τους αυτόπτες και υπηρέτες του Λόγου, από εκείνους δηλαδή που έζησαν μαζί με τον Ιησού Χριστό όλη την τριετία. Όταν ήλθε το Άγιο Πνεύμα και έλαβαν οι δώδεκα «δύναμιν εξ ύψους», βγήκε κι αυτός, καθώς κι οι άλλοι Απόστολοι, στον κόσμο κι έγινε μάρτυς του Ιησού Χριστού και της αναστάσεως.

Πολύ λίγα ξέρομε για την ιεραποστολική δράση του αγίου αποστόλου Σίμωνα του Ζηλωτή. Είναι κι αυτός ένας από εκείνους, για τους οποίους γράφει ο μεγάλος Απόστολος στη δεύτερη προς Κορινθίους επιστολή· «ως αγνοούμενοι και επιγινωσκόμενοι», έμειναν δηλαδή ως άγνωστοι στους ανθρώπους, αλλά είναι πολύ γνωστοί στο Θεό. Κατά την παράδοση, ο Σίμων ο Ζηλωτής μετά την Πεντηκοστή κήρυξε το Ευαγγέλιο στην Αίγυπτο και στην Αφρική κι αργότερα, μαζί με τον Ιούδα του Ιακώβου ή Θαδδαίο στη Μεσοποταμία και Περσία, όπου και είχε μαρτυρική τελείωση. Μακάρι να μπορούσε να λεχθεί για τον καθένα μας εκείνο που είπε ο Ιησούς Χριστός για τον Σίμωνα το Ζηλωτή· «Να ένας άνθρωπος, που δεν υπάρχει μέσα του δόλος». Αμήν.

(Πηγή: από το βιβλίο «Εικόνες Έμψυχοι», Μητροπολίτου Σερβίων και Κοζάνης κυρού Διονυσίου Δ. Ψαριανού, Αποστολική Διακονία, σ. 381-383, Διακόνημα)

Ποιητής του κανόνα του αγίου ενδόξου αποστόλου Σίμωνος του Ζηλωτού είναι και πάλι ο άγιος Θεοφάνης, μαθητής του αγίου Ιωσήφ του υμνογράφου. Εκείνο που κάνει εντύπωση στον κανόνα του Θεοφάνη είναι ότι δεν υπάρχει καμμία απολύτως αναφορά στο περιστατικό της Κανά κι ούτε επομένως  ότι ο άγιος Σίμων είναι ο νυμφίος του γάμου. Ο υμνογράφος επικεντρώνει την προσοχή του αποκλειστικά και μόνον στο γεγονός ότι ο Σίμων αξιώθηκε από τον Κύριο να κληθεί ως μαθητής Του, να γίνει ακόλουθός Του επί τριετία, να γίνει μέτοχος των πυρίνων γλωσσών της Πεντηκοστής, να δράσει ως απόστολος μεταφέροντας τη φλόγα της πίστης σε διάφορα μέρη του κόσμου. Ό,τι συνήθως υμνολογείται και για τους άλλους αποστόλους, των οποίων προβάλλεται η μοναδικότητα στον ευαγγελισμό των ανθρώπων, το ίδιο υμνολογείται και για τον σημερινό απόστολο. Ο άγιος Σίμων δηλαδή ῾αναδείχτηκε πιστός μεσίτης του Θεού και των ανθρώπων᾽(῾Σίμων παμμακάριστε, Θεού και ανθρώπων δέδειξαι πιστός μεσίτης γενόμενος᾽) (απόστιχα εσπερινού). ῾Πέρασε τη δημιουργία σαν υψιπέτης αετός, ως μαθητής και απόστολος του Σωτήρα Χριστού, και κατέφλεξε, όπως καίει κανείς τα ξερόχορτα, όλη την πλάνη των ειδώλων με τα φλογερά του δόγματα, ενώ μετέστρεψε τα ειδωλολατρικά έθνη από τον βυθό της αγνωσίας του Θεού στην θεία γνώση᾽(῾Την κτίσιν ως αετός υψιπέτης διήλθες, Σίμων ιερώτατε, μαθητά του Σωτήρος και Απόστολε, και την πλάνην των ειδώλων τοις πυριφθόγγοις σου δόγμασιν ως ύλην πάσαν καταφλέξας, τα έθνη εξ αγνωσίας βυθού προς την θείαν γνώσιν μετήγαγες᾽) (δοξαστικό εσπερινού).

Η σπουδαία αυτή δράση του δικαιολογείται, όπως είπαμε, από το γεγονός ότι κλήθηκε από τον Χριστό να γίνει μαθητής Του, που σημαίνει ότι ῾μυήθηκε στο θεϊκό μυστήριο της σάρκωσης του Θεού από τον ίδιο τον Σωτήρα, καθώς δέχτηκε την υπερκόσμια λάμψη Του᾽(῾Το θείον μυστήριον της σαρκώσεως εμυήθης, απόστολε Σίμων θεόληπτε, παρ᾽ αυτού του Σωτήρος την αίγλην δεξάμενος την υπερκόσμιον᾽) (ωδή γ´), ότι ῾συνόδευε διαρκώς τον Χριστό ως σύντροφός Του᾽(῾άμα τω Λόγω συνοδεύων και συνόμιλος Αυτώ γενόμενος᾽(῾ωδή ζ´), και βεβαίως ότι ῾υποδέχτηκε κι αυτός με προθυμία, όταν βρισκόταν στο υπερώο της Ιερουσαλήμ μετά την Ανάληψη του Κυρίου, τη φαινομένη με φωτιά γλώσσα του Πνεύματος του Θεού᾽(῾Μετά πυρός, παμμάκαρ, συ ορωμένην την γλώσσαν του Πνεύματος, υπεδέξω προθύμως, εν τω υπερώω καθήμενος᾽) (ωδή ε´). Γι᾽ αυτό και ῾τη μνήμη του την δοξολογούμε ως ημέρα σωτηρίας᾽(῾Του Αποστόλου την μνήμην πάντες ως σωτηρίας ημέραν ευφημήσωμεν νυν᾽) (οίκος κοντακίου).

Εκείνο που εξίσου κατά κόρον τονίζει ο άγιος Θεοφάνης, θέλοντας να δείξει την ολοκληρωτική αφιέρωση στον Χριστό του αγίου Σίμωνα, είναι ο ένθεος ζήλος του. Πολλά τροπάριά του είναι ακριβώς αφιερωμένα στην εξήγηση της επωνυμίας του ῾ζηλωτής᾽. Σίμων ο ζηλωτής, διότι: έδειξε μεγάλο ζήλο για τον παντοκράτορα Θεό, αποδεικνύοντας ότι η ζωή του ερμηνεύει την επωνυμία του· διότι:  ζήλεψε το πάθος Του, τη σταυρική Του θυσία· διότι: έδειξε ζήλο για την αγνή και αιώνια ζωή. ῾Σίμων αξιοθαύμαστε, ονομάστηκες επώνυμος του ζήλου, γιατί έδειξες θερμό ζήλο για τον παντοκράτορα Θεό, γι᾽ αυτό και σε ανέδειξε γεμάτο από θεία θαύματα. Έχοντας λοιπόν θαυμαστό ζήλο, ονομάστηκες όπως πια το λέει το όνομά σου Ζηλωτής, μακάριε, και απέκτησες την ονομασία, σε συμφωνία με τον τρόπο της ζωής σου᾽(῾Ζήλου επώνυμος κληθείς, Σίμων αξιάγαστε, ζηλών εζήλωσας Θεώ τω παντοκράτορι, και θείων σε θαυμάτων έμπλεων ανέδειξε. Ξένον γαρ τον ζήλον έχων, φερωνύμως Ζηλωτής, μακάριε, εκλήθης, και τω τρόπω την κλήσιν σύμφωνον εκτήσω᾽) (δοξαστικό εσπερινού). ῾Ο Σίμων μοιάζει, Χριστέ, να σου λέει αυτό: Επειδή ζηλεύω το πάθος Σου, υπομένω το πάθος του Σταυρού᾽ (῾Έοικε, Χριστέ, τούτό σοι Σίμων λέγειν: Ζηλών πάθος σον, καρτερώ Σταυρού πάθος᾽) (στίχοι συναξαρίου). ῾Σίμων, ζηλωτή της αιώνιας και αγνής ζωής, νέκρωσε τη ζωντανή αμαρτία μας, με τη ζωηφόρο δύναμη του Ζωοδότη Χριστού, της οποίας δέχτηκες την ενέργεια᾽(῾Σίμων Ζηλωτά ζωής της ακηράτου, νέκρωσον ημών την ζώσαν αμαρτίαν, τη ζωηφόρω δυνάμει του Ζωοδότου, ης υπεδέξω την ενέργειαν᾽) (ωδή δ´).

(Πηγή: «Ο ΑΓΙΟΣ ΑΠΟΣΤΟΛΟΣ ΣΙΜΩΝ Ο ΖΗΛΩΤΗΣ», π. Γιώργης Δορμαράκης, Ακολουθείν)

Ἀπολυτίκιον Ἦχος γ’.
Ἀπόστολε Ἅγιε Σίμων, πρέσβευε τῷ ἐλεήμονι Θεῷ, ἵνα πταισμάτων ἄφεσιν παράσχῃ ταῖς ψυχαῖς ἡμῶν.

Ἕτερον Ἀπολυτίκιον (Κατέβασμα) Ἦχος γ’. Θείας πίστεως.
Ζῆλος ἔνθεος, καταλαβῶν σε, τοῦ γνωσθέντος σοι, σαρκὸς ἐν εἴδει, ζηλωτὴν ἐν Ἀποστόλοις ἀνέδειξε καὶ τοῦ Δεσπότου ζηλώσας τὸν θάνατον, διὰ Σταυροῦ πρὸς αὐτὸν ἐξεδήμησας, Σίμων ἔνδοξε, Χριστὸν τὸν Θεὸν ἱκέτευε, δωρήσασθαι ἠμὶν τὸ μέγα ἔλεος.

Κοντάκιον Ἦχος β’. Τοὺς ἀσφαλεῖς.
Τὸν ἀσφαλῶς τὰ τῆς σοφίας δόγματα, ἐν ταῖς ψυχαῖς τῶν εὐσεβούντων θέμενον, ἐν αἰνέσει μακαρίσωμεν, τὸν θεηγόρον πάντες Σίμωνα· τῷ θρόνῳ γὰρ τῆς δόξης νῦν παρίσταται, καὶ σὺν τοῖς Ἀσωμάτοις ἐπαγάλλεται, πρεσβεύων ἀπαύστως ὑπὲρ πάντων ἡμῶν.

Μεγαλυνάριον
Ζηλῶν διαπύρως ὦ Ζηλωτά, τῷ σὲ θεηγόρον, ἀναδείξαντι Μαθητήν, ζηλωτὴς ἐν πᾶσι, καὶ μιμητὴς ὡράθης, ὦ Σίμων Χριστοκῆρυξ, τοῦ σὲ δοξάσαντος.

Πηγή: Διακόνημα, Ακολουθείν, Ορθόδοξος Συναξαριστής, Μέγας Συναξαριστής