Μεταπασχάλιες αθωνικές λιτανείες

 

του μοναχού Μωυσή Αγιορείτη

 

Η μεταπασχάλια περίοδος στο Άγιον Όρος αρχίζει με μία μεγάλη λιτανεία. Πρόκειται για τη μεγαλύτερη λιτανεία του Αγίου Όρους. Βαστά περισσότερο από πέντε ώρες. Μετά τη θεία λειτουργία, τη Δευτέρα του Πάσχα, στον ιερό ναό του Πρωτάτου, οπού ανάβουν όλοι οι πολυέλαιοι, κτυπούν χαρμόσυνα οι καμπάνες και βρίσκονται πλήθος κόσμου, μοναχών και λαϊκών, αρχίζει η λιτανεία της ιεράς εικόνος της Παναγίας του Άξιον Εστί. Ενώπιον της θαυματουργής αυτής εικόνας πρωτοψάλθηκε ο γνωστός, ωραίος και αρχαγγελικός ύμνος το 980 μ.Χ. Από τότε η εικόνα αύτη βρίσκεται και προσκυνείται στη θέση αύτη.

Μετά τη θεία λειτουργία λοιπόν και την τέλεση της παρακλήσεως αρχίζει η λιτανεία με το αυστηρό τυπικό της και την προδιαγραμμένη πορεία. Μπροστά πηγαίνει ένας παπάς που ραντίζει με αγιασμό και αγιάζει τη φύση. Ακολουθεί το χειροσήμαντρο, το ξύλινο τάλαντο, πού κτυπά συνεχώς, εκτός από την ώρα των στάσεων. Στη συνέχεια ένας νέος βαστά την ελληνική σημαία και άλλοι τα έξαπτέρυγα και τον σταυρό.

Ιερείς και διάκονοι φορούν τα εξωτερικά άμφια, καθώς και ο επίσκοπος. Οι διάκονοι θυμιάζουν την εικόνα. Οι ιερείς βαστούν μικρές εικόνες. Οι ψάλτες ψέλνουν τον αναστάσιμο κανόνα και τον κανόνα της Παναγίας. Ο επίσκοπος βαστά μικρό ευαγγέλιο και τον σταυρό ευλογίας. Ένας μεταφέρει το «σκαμνί» της Παναγίας, την ξύλινη θέση δηλαδή πού ακουμπούν κατά τις στάσεις την εικόνα και άλλος την «ουρανιά», το σκιάδιο, το από πολύτιμο ύφασμα σκέπασμα της Παναγίας. Την εικόνα βαστούν ευλαβικά ιερείς, μοναχοί και λαϊκοί ανά δύο. «Μαλώνουν» ποιος θα την πρωτοβαστήξει από ευλάβεια και σεβασμό χάρη ευλογίας.

Είναι συγκινητικό και θαυμαστό το φαινόμενο ένα υπερχιλιόχρονο εικόνισμα να λιτανεύεται στους δρόμους των Καρυών, να εισέρχεται σε οικήματα, να διαβαίνει κήπους, αυλές, αγρούς, πλαγιές, καλντερίμια, δάση. Το αργυροεπίχρυσο «πουκάμισο» της εικόνος να λάμπει μέσα στον ήλιο και να ραίνεται κατά τις υποδοχές από ανθόνερο και μοσχοθυμιάματα. Ο έμπειρος τυπικάρης κανονίζει επακριβώς τα της πορείας, που θα εισέλθει η εικόνα, που θα σταθμεύσει, τί ευαγγέλιο θα ειπωθεί και τί ευχές και αιτήσεις θα εκφωνηθούν. Στα κονάκια-αντιπροσωπεία, τα κελλιά και τα προσκυνητάρια υπάρχουν και άφθονα κεράσματα εορταστικά για όλους.

Την επομένη ημέρα, Τρίτη της Διακαινησίμου, γίνεται άλλη λιτανεία. Της θαυματουργής εικόνας, της λεγομένης «Φοβέρας Προστασίας», της γειτονικής μονής Κουτλουμουσίου. Κατά κάποιο τρόπο ανταποδίδει την επίσκεψη του Άξιον Εστί, που έγινε χθες. Ύστερα από λιτανευτική πορεία φθάνει στο ναό του Πρωτάτου. Την ίδια ημέρα γίνεται άλλη λιτανεία στη μονή Ιβήρων, της θαυματουργής «Πορταΐτισσας». Όλη την εβδομάδα γίνονται παρόμοιες λιτανείες σε όλες τις μονές και σκήτες του Αγίου Όρους.

Η Παναγία, το πιο τιμημένο πρόσωπο στο Άγιον Όρος, λιανεύεται και αγιάζει, πρόσωπα και πράγματα, τους προσκυνητές, τους μόνιμους οικιστές, τη φύση και την κτίση. Όλα ανθούν, όλα ευωδιάζουν, χαίρονται, ευφραίνονται, σκιρτούν και αγάλλονται. Πρόκειται για την ωραιότερη αγιορείτικη περίοδο.

 

από το περιοδικό «Πρωτάτον», αριθ. 118, Απρίλιος – Ιούνιος 2010