Ο Άγιος Ιωάννης καταγόταν από οικογένεια λευιτική. Ο ιερέας πατέρας του είχε γεννηθεί στο Γεράκι της Λακωνίας και η μητέρα του στις Γούβες Μονεμβασιάς. Το 1770, την περίοδο των Ορλοφικών, έγινε στην περιοχή επιδρομή Αλβανών που έφερε την καταστροφή. Ο πατέρας του φονεύτηκε ενώ η μητέρα του και ο ίδιος αιχμαλωτίστηκαν και οδηγήθηκαν στο σκλαβοπάζαρο της Λάρισας. Και οι δυο πουλήθηκαν σε έναν Οθωμανό από τη Θεσσαλονίκη. Ο αφέντης του Ιωάννη, επειδή ήταν άτεκνος, επεδίωκε να υιοθετήσει το μικρό ορφανό Χριστιανόπουλο.
Γι΄ αυτό το λόγο καθημερινά προσπαθούσε να τον κάνει να αλλαξοπιστήσει. Όμως εκείνος, παρά τα παρακάλια και τις απειλές, έμενε σταθερός στην πίστη του. Εκνευρισμένος ο Τούρκος από τη στάση του Ιωάννη, τον οδήγησε μια μέρα με το γυμνό του ξίφος στην αυλή ενός τζαμιού της Λάρισας. Εκεί με τη βοήθεια και άλλων Οθωμανών προσπάθησαν με κλωτσιές και χτυπήματα να τον κάνουν να υποχωρήσει. Εκείνος όμως απαντούσε ανδρεία: “Δε γίνομαι Τούρκος. Εγώ Χριστιανός είμαι και Χριστιανός θέλω ν΄ αποθάνω.” Η γυναίκα του Οθωμανού προσπάθησε με μάγια, βοηθούμενη από άλλες γριές Τουρκάλες, να διαστρέψει την πίστη του. Μάταια όμως. Η Θεία Χάρη προστάτευε το νεαρό Ιωάννη.
Αργότερα, κατά τη διάρκεια του 15Αύγουστου, επειδή ο Ιωάννης δεν ήθελε να αρτυθεί, χαλώντας τη νηστεία, ο αφέντης του τον κλείδωσε στο σταύλο των αλόγων. Εκεί, άλλοτε τον χτυπούσε κι άλλοτε τον κρεμούσε ανάποδα, καπνίζοντάς τον με άχυρα που έκαιγε. Αυτός όμως, επικαλούμενος το όνομα της Θεοτόκου, για τη χάρη της οποίας νήστευε, και παρά τις προσπάθειες της ίδιας του της μητέρας που τον λυπόταν, κατόρθωσε να μείνει στέρεος στην πίστη του. Μάλιστα στη μητέρα του απάντησε πως, σαν γιος ιερέα που ο ίδιος ήταν, έπρεπε να φυλάττει καλύτερα απ΄ τους απλούς λαϊκούς ακόμα και τους μικρότερους από τους θείους νόμους. Μια μέρα ο Τούρκος αφέντης του, θυμωμένος καθώς ήταν από την ανυποχώρητη στάση του Ιωάννη, του κάρφωσε το μαχαίρι του στο μέρος της καρδιάς. Δυο μέρες αργότερα ο Μάρτυρας έχασε τη μάχη της επίγειας ζωής. Ο αμετανόητος Τούρκος διέταξε να πετάξουν το άψυχο σώμα του Ιωάννη στους κήπους για να το φάνε τα σκυλιά! Όταν όμως ο μητροπολίτης Λαρίσης Μελέτιος (ο Γ΄) ζήτησε το σώμα του μάρτυρα για να το θάψει, βρήκε το κορμί του τελείως άφθαρτο ενώ το πρόσωπο του έλαμπε. Η μητέρα του Αγίου, που την είχε διώξει ο Οθωμανός, παρέμεινε στη Λάρισα και, τρία χρόνια μετά, έκανε την ανακομιδή των λειψάνων του Μάρτυρα γιου της, επιστρέφοντας μ΄ αυτά στις Γούβες.
Όταν πέθανε και η μητέρα, στον τάφο της τοποθετήθηκαν και τα οστά του γιου της, κατόπιν δικής της επιθυμίας. Αργότερα, έπειτα από 13 έτη, όταν ανοίχτηκε ο οικογενειακός τους τάφος, για μια άλλη κηδεία συγγενικού τους προσώπου, οι παριστάμενοι απόρησαν εξαιτίας της αρρήτου ευωδίας που έβγαινε από τον τάφο. Τότε αντιλήφθηκαν την αγιότητα του Νεομάρτυρα. Ένας συγγενής της οικογένειας, ο ιερέας Ιωάννης Καυσοκαλύβας, οικειοποιήθηκε τα λείψανα ως μοναδικός κληρονόμος. Μάλιστα πολλοί άρρωστοι που κατέφευγαν στην οικία του ιερέα, χάριν προσκύνησης των αγίων λειψάνων, έβρισκαν την υγεία τους. Όταν το 1818 πέθανε ο ιερέας, ο μητροπολίτης Μονεμβασίας Χρύσανθος ανέλαβε τα ιερά λείψανα και τα διαμοίρασε για ευλογία στη Μονεμβασιά και σε ένα Ναό της Καλαμάτας.
Στις 20/10/1979, σχεδόν διακόσια έτη μετά την κοίμηση του Αγίου Ιωάννη, η Λάρισα δέχτηκε ένα τμήμα των ιερών του λειψάνων, που παραχωρήθηκε από την Ι. Μ. Ζερμπίτσης με την ευλογία του μητροπ. Μονεμβασίας και Σπάρτης. Από τότε το ιερό αυτόν λείψανο είναι μόνιμα αποθησαυρισμένο στον Ι. Ναό του Αγίου Ιωάννου του Μονεμβασιώτη, που καθιερώθηκε κάτω από τον Ι. Ναό των Αγίων Τεσσαράκοντα Μαρτύρων Λαρίσης2. Η μνήμη του τιμάται την 21η Οκτωβρίου.
“Νόμους φυλάττων νηστίμου καιρού πόθω, ζωήν έθυσας,
ω Ιωάννη μάκαρ. Πρώτη Ιωάννην εικάδι έκτειναν άνομοι.”
1. Μητροπ. Κ. Αφρικής Ιγνάτιος Μανδελίδης, Ο ανυποχώρητος Νεομάρτυς Λαρίσης Άγιος Ιωάννης ο Μονεμβασιώτης (1773), 13η έκδ. Σωτήρ.
2. Μητροπ. Κ. Αφρ. Ιγνάτιος Μανδελίδης, ό.π., σ. 148-149.
Πηγή: Ακτίνες
