Ὁ Κύριος ἡμῶν Ἰησοῦς Χριστός, ὁ παμβασιλεύς, μᾶς διδάσκει εἰς τὸ θεῖον αὐτοῦ καὶ ἱερὸν Εὐαγγέλιον, ἂν θέλωμεν νὰ ἀκολουθήσωμεν ὀπίσω του, νὰ ἀπαρνηθῶμεν τὸν ἑαυτὸν μας, καὶ νὰ σηκώσωμεν τὸν Σταυρὸν μας ἐπάνω μας, καὶ νὰ τὸν ἀκολουθήσωμεν• τὸ ὁποῖον τὸ ἐκατώρθωσαν πολλοὶ θαυμάσιοι, καὶ ἁγιώτατοι ἄνθρωποι, καθὼς ἦσαν οἱ Ἀσκηταὶ καὶ ἐρημῖται, οἱ ὁποῖοι ἀπηρνοῦντο τὸν κόσμον, καὶ τὰ ἐγκόσμια, τὴν εὐπάθειαν τοῦ σώματος, πλοῦτον, καὶ δόξαν εὐμάραντον, καὶ ἔφευγον εἰς τὰ ἐρημίας, καὶ εὑρίσκοντο πάντοτε εἰς τὴν προσταγὴν τοῦ Θεοῦ, εἰς προσευχὰς ἡμερινάς τε, καὶ ὁλονυκτίους, καὶ ἄλλον σκοπὸν δεν εἶχον, πὼς νά, ἀρέσουν τὸν ποιητὴν καὶ πλάστην τους Θεόν.
Τοιοῦτοι ἐστάθησαν καὶ οἱ σοφώτατοι Διδάσκαλοι τῆς Ἐκκλησίας μας, οἱ ὁποῖοι ἕνα καὶ μόνον σκοπὸν εἶχον, πὼς νὰ ὠφελήσουν ψυχὰς ἀνθρώπων, πὼς νὰ τοὺς ἐπιστρέψουν εἰς τὰ ὀρθὰ δόγματα τῆς Ἐκκλησίας, πὼς νὰ τοὺς στερεώσουν εἰς τὴν Ὀρθοδοξίαν, καὶ δεν ἐφρόντιζον μήτε διὰ τὴν ἀνάπαυσιν τοῦ κορμίου, μήτε διὰ πλοῦτον, καὶ ἄλλα κτήματα• ἐξαιρέτως δὲ ἐστάθησαν τοιοῦτοι οἱ ἁγιώτατοι μάρτυρες, οἱ γενναῖοι στρατιῶται τοῦ ἐπουρανίου Βασιλέως Χριστοῦ, οἱ καλλίνικοι νικηταὶ τῆς πλάνης, καὶ τῆς ἀσεβείας, καὶ αὐτοῦ τοῦ κοσμοκράτορος Διαβόλου• οἱ ὁποῖοι, ὄχι μόνον ἐκαταφρόνησαν πλούτη, καὶ κτήματα, καὶ δόξας, ἀλλὰ καὶ αὐτὸ τὸ ἴδιoν τους κορμὶ ἐπαράδωκαν εἰς μυρίοις τιμωρίας, καὶ βασάνους ἀνηκούστους, εἰς τόσον ὁποῦ καὶ αὐτὴν τὴν γλυκυτάτην ζωήν τους ἐκαταφρόνησαν, καὶ ἐπρόκριναν τὸν θάνατον• αὐτοὶ οἱ μάρτυρες βεβαιότατα ἀπηρνήθησαν τὸν κόσμον, καὶ τὸν ἑαυτόν τους ἐπειδὴ καὶ ὑστερήθησαν τὴν παροῦσαν πολυπόθητον ζωήν, καὶ ἐσίκωσαν ἐπάνω τους τὸν Σταυρόν τους, καὶ ἐφύλαξαν βεβαίαν καὶ στερεὰν τὴν Ὀρθόδοξον πίστιν, καὶ τὴν ἀγάπην τοῦ Χριστοῦ, στοχαζόμενοι ὀρθῶς, πὼς οὐκ εἶχον ὧδε μενοῦσαν πόλιν, καὶ διὰ τοῦτο ὁλοψύχως ἐπεζήτουν τὴν μέλλουσαν• τούτου χάριν καὶ ἐδοξάσθησαν ὑπὸ Θεοῦ, καὶ ἐτιμήθησαν• καὶ οὐ μόνον ἀπολαμβάνουσι τὴν οὐράνιον βασιλείαν, καὶ χαίρουσιν αἰωνίως μὲ τὸν Χριστόν, διὰ τὸν ὁποῖον ἔχυσαν τὸ αἷμα τους ἀλλὰ ἀκόμη καὶ ἁπανταχοῦ τῆς οἰκουμένης τιμῶνται, καὶ ἐορτάζονται, καὶ θέλουν δοξασθῇ εἰς αἰῶνα τὸν ἅπαντα.
Τοιοῦτος καλλίνικος καὶ γενναῖος στρατιώτης Χριστοῦ ἐστάθη καὶ ὁ σήμερον ἐορταζόμενος, καὶ τιμώμενος ὁ ἱερομάρτυς λέγω καὶ μεγαλομάρτυς ΧΑΡΑΛΑΜΠΗΣ• ὁ ὁποῖος ἦτον πρότερον Ἱερεὺς ἐννομώτατος εἰς τὴν ἐπαρχίαν τῆς Μαγνησίας.
Κατὰ δὲ τοὺς καιροὺς ἐκείνους ἐβασίλευεν εἰς τὴν Ῥώμην Σεβῆρος ὁ δυσσεβής, καὶ εἰς τὴν Ἀσίαν• ἦτον ἕνας ἡγεμὼν ἀπηνὴς καὶ ἀνίερος, Λουκιανὸς ὀνομαζόμενος, ὅστις ἐβασάνιζε πολλοὺς Χριστιανοὺς διὰ νὰ ἀρνηθοῦν τὴν εὐσέβειαν, καὶ νὰ προσκυνοῦσιν ἀναίσθητα εἴδωλα•
καὶ μαθὼν ὅτι ἐκεῖ εἰς τὴν πόλιν τῆς Μαγνησίας, ἦτον ἕνας ἱερεὺς, Χαραλάμπης ὀνομαζόμενος, καὶ ὕβριζε τοὺς θεούς, διδάσκωντας τοὺς λαοὺς παρρησία νὰ πιστεύουν εἰς τὸν Χριστόν, ἐθυμώθη, καὶ ἔστειλε στρατιώτας νὰ τοῦ τὸν φέρωσι• καὶ ἰδὼν αὐτὸν ἠρώτησε, διατὶ ἐκαταφρόνα τὰ εἴδωλα, καὶ τὰ βασιλικὰ δόγματα;
Ὁ δὲ Ἅγιος ἀπεκρίνατο• ἐγὼ ὑπακούω εἰς τοῦ ἐπουρανίου Βασιλέως Χριστοῦ τὰ δίκαια, καὶ σωτήρια προστάγματα•
ἀμὴ ὁ Σεβῆρος γράφει μάταια καὶ ἀσύνετα λόγια• ἐπειδὴ προστάσσει νὰ προσκυνᾶτε διὰ Θεοὺς ἀναίσθητα καὶ ἄψυχα εἴδωλα, καὶ παραδίδει τὰς ψυχάς σας εἰς θάνατον•
ἀμὴ ὁ Δεσπότης μου Χριστὸς δίδει ζωὴν αἰώνιον, καὶ μακαριότητα εἰς τοὺς δούλους του• καὶ ὅπου ἐπικαλεσθῇ τὸ παντοδύναμον αὐτοῦ ὄνομα, φεύγουν οἱ δαίμονες ὁποῦ προσκυνεῖτε, ὡς ὑποχείριοι καὶ ἀνίσχυροι, καὶ πᾶσα ἀσθένεια ἀνίατος ἰατρεύεται.
Λέγει του ὁ Ἄρχων•
Ἄφες τὴν περισσολογίαν γέροντα, καὶ κάμε ὡς φρόνιμος τὸ συμφέρον σου, προσκύνησον τοὺς θεούς, πρὶν δοκιμάσῃς τὰ σκληρὰ καὶ πάνδεινα κολαστήρια.
Καὶ ὁ Ἅγιος•
ἐὰν δὲν βασανισθῶμεν ἐδῶ πρόσκαιρα, δὲν κληρονομοῦμεν τὰ αἰώνια ἀγαθὰ εἰς τὸν Παράδεισον.
Τότε ταραχθέντες οἱ ἄρχοντες, ἔφερον τὰ δεινότερα κολαστήρια, λέγοντες: Θῦσον τοῖς θεοῖς, κακὴ κεφαλή.
Καὶ ὁ Ἅγιος• μὴ γένοιτο νὰ γένω τόσον μωρὸς καὶ ἀνόητος, νὰ προσκυνήσω τοὺς ἀναισθήτους δαίμονας ὁποῦ σέβεσθε, οἱ ὁποῖοι καὶ αὐτοὶ φοβοῦνται τὴν δύναμιν τοῦ Σταυροῦ καὶ φεύγουσι.
Τότε ἐγύμνωσαν αὐτόν, καὶ λαβόντες χειράγρας, κατεξέσχιζον ἀπὸ τὴν κεφαλὴν ὡς τοὺς πόδας τὰς σάρκας του.
Ὁ δὲ Μακάριος ὑπομένων γενναίως αὐτὴν τὴν ἀνύποστον βάσανον, καὶ εἰς ὅλον τὸ σῶμα δεινῶς σπαραττόμενος, ἔλεγεν• εὐχαριστῶ σας ἀδελφοί, ὅτι βασανίζοντές μου τὸ σῶμα, προξενεῖτε τῆς ψυχῆς μου, εἰς τὸν μέλλοντα αἰῶνα αἰωνίαν μακαριότητα.
Ταῦτα λέγοντος τοῦ Ἁγίου, οἱ ὑπηρέται ἐθαύμαζον, καὶ ἔλεγον πρὸς τοὺς ἄρχοντας• τὴν ἀτιμίαν νομίζει τιμὴν οὗτος ὁ ἄνθρωπος, καὶ τὴν βάσανον ἄνεσιν• μήπως καὶ εἶναι αὐτὸς ὁ Χριστός, καὶ ἦλθε νὰ μᾶς δοκιμάσῃ, καὶ διὰ τοῦτο αἱ χειράγραι ἀποστομώνονται, καὶ δὲν ξεσχίζουν πλέον τὰς σάρκας του;
Ταῦτα ἀκούσας ὁ Δοὺξ ἐθυμώθη• καὶ ὑβρίζωντας τοὺς ὑπηρέτας, πὼς ἦσαν ἀμελεῖς καὶ ἀδύνατοι, ἅρπασε τὰς χειράγρας ἀπὸ τὰς χεῖρας τους, καὶ ἄρχισε νὰ ξεσχίζῃ τὸ σῶμα τοῦ Ἁγίου μὲ πολλὴν ὀργὴν ὁ θεόργιστος• ἀλλὰ παρευθὺς ἔφθασεν ἡ θεία δίκη τὸν ἄδικον, καὶ ἐκόπησαν (ὦ τοῦ θαύματος) ἀπὸ τοὺς ἀγκῶνας αἱ χεῖρες του, καὶ ἐκρέμοντο εἰς τὸ σῶμα τοῦ μάρτυρος.
Αὐτὸς δὲ ὁ δειλεὸς ἔπεσε κατὰ γῆς φωνάζοντας•
βοήθει μοι ὁ ἡγεμών, ὅτι μάγος εἶναι οὗτος ὁ ἄνθρωπος•
Πλησίασας οὖν ὁ ἡγεμών, καὶ ἰδὼν τὰς χεῖρας τοῦ Δουκὸς κρεμαμένας εἰς τὸ σῶμα τοῦ μάρτυρος, τοῦ ἔπτυσεν εἰς τὸ πρόσωπον• καὶ εὐθὺς ἐστράφη τὸ πρόσωπόν του εἰς τὸν τράχηλον, καὶ ἔμεινε ἐλεεινὸν θέαμα.
Τότε ἡ πόλις ὅλη τῆς Μαγνησίας ἐφοβήθησαν, καὶ ἐπαρακαλοῦσαν τὸν δίκαιον, λέγοντες: Ἀποστρέψου ἀφ ἡμῶν τὴν ὀργὴν τοῦ Κυρίου ὅσιε• οὕτω σὲ προστάσσει ὁ Χριστὸς νὰ μὴ ἀποδίσῃς κακὸν ἀντὶ κακοῦ, ἀλλὰ νὰ εὐεργετῇς τοὺς μισοῦντας σε.
Λέγει τους ὁ Ἅγιος• Ζῇ Κύριος ὁ Θεός μου, δὲν εἶναι δόλος εἰς τὴν γλῶσσαν μου, ἀλλὰ Κύριος ἐπαίδευσεν αὐτοὺς εἰς χείρονα, διὰ νὰ δώσῃ ἐσᾶς ζωὴν αἰώνιον•
Τότε τὸ πλῆθος ὅλον ἐβόησε πρὸς Κύριον λέγοντες:
Μὴ μᾶς ἀπολέσῃς Δεσπότα, ἀλλὰ συγχώρησόν μας εἰς ὅσα ἐπταίσαμεν• καὶ οὕτω πολλοὶ ἐπίστευσαν.
Ὁ δὲ Δοὺξ ἐδέετο τοῦ ἁγίου λέγωντας: Ἄγγελε τοῦ Θεοῦ, καὶ οὐράνιε ἄνθρωπε, βοήθησόν μοι τῷ τάλανι. Ἰδοὺ ἔχεις τὸ βάρος τῶν χειρῶν μου ἐπάνω σου, καὶ ἐγὼ ὑπομένω τὸν κόπον, καὶ βάσανον• λοιπὸν ἰάτρευσόν με, νὰ λυτρωθῶ ἀπὸ τὰς ὀδύνας, καὶ σὺ ἀπὸ κόπον καὶ μέριμναν• καὶ ἐὰν λάβω τὴν ἴασιν, νὰ πιστεύσω εἰς τὸν Θεόν σου βέβαια.
Ὁ μὲν οὖν Ἅγιος ηὔξατο ταῦτα πρὸς Κύριον• εὐχαριστοῦμεν σοι Δεσπότα ὁποῦ μᾶς φυλάττεις πάντοτε• ἐπίβλεψον εἰς τὴν ταπείνωσιν τῶν πεπεδημένων, καὶ λῦσον ἀπὸ τὰ δεσμὰ εἰς δόξαν Σου.
Τότε ἦλθε φωνὴ λέγουσα: Χαίροις ἀθλητὰ ΧΑΡΑΛΑΜΠΕΣ, Ἀγγέλων συνόμιλε, καὶ Ἀποστόλων ὁμότροπε•
ἐπήκουσα τὴν δέησίν σου, καὶ δίδω τοῖς ἀσθενέσι τὴν ἴασιν.
Καὶ παρευθὺς ἰατρεύθησαν•
καὶ πιστεύσας ὁ Δοὺξ ἐβαπτίσθη εἰς τὸ ὄνομα Πατρός, Υἱοῦ, καὶ ἁγίου Πνεύματος•
ὁ δὲ ἡγεμὼν ἔπαυσε τὸν διωγμὸν κατὰ τῶν Χριστιανῶν, ὡς νὰ δώσῃ τοῦ Βασιλέως εἴδησιν.
Τότε ἐσυνάγοντο ὅλοι τῆς Μαγνησίας καὶ Ἀσίας πρὸς τὸν Ἅγιον, καὶ ἐξομολογούμενοι τὰς ἁμαρτίας αὐτῶν, ἐβαπτίζοντο.
Πολλὰ δὲ θαύματα καὶ ἰάματα εἰς τοὺς ἀσθενεῖς ἐτέλει καθ' ἑκάστην ὁ Ἅγιος• τυφλοὶ ἀνέβλεπον, χωλοὶ καὶ κουτσοὶ ἐπεριπατούσαν, δαίμονες ἐφεύγαν, νεκροὶ ἀνεσταίνοντο, καὶ πᾶσα νόσος καὶ ἀσθένεια ἰάτρευε.
Τὰ ὁποῖα βλέπων ὁ ἡγεμών, ἀπῆλθεν εἰς τὸν Βασιλέα, καὶ τοῦ ἀνήγγειλε διὰ τὸν Ἅγιον ἅπαντα τὰ γενόμενα, ὡς ἄνωθεν εἴπομεν.
Ὁ δὲ σοβαρὸς Σεβῆρος ταῦτα ἀκούσας, ἐθυμώθη, καὶ ἔλεγε; Διατὶ ἀμελεῖτε θεοὶ αἰώνιοι, καὶ δὲν ἐξολοθρεύετε ἀπὸ τὴν γῆν τοὺς ἀσεβεῖς ὁποῦ σᾶς ὑβρίζουσι; Καὶ εὐθέως ἔστειλε στρατιώτας τριακοσίους, προστάσσωντάς τους νὰ ἐμπήξουν καρφία εἰς τὴν ῥάχιν τοῦ μάρτυρος• ἔπειτα νὰ τὸν σύρουν ἀπὸ τὴν Μαγνησίαν ἕως τὴν Ἀντιόχειαν.
Οἱ δὲ ἀπελθόντες ἐκάρφωσαν τοὺς ἥλους μὲ πολλὴν ἀσπλαγχνίαν εἰς ὅλον τὸ σῶμα τοῦ μάρτυρος• καὶ δένοντές τον ἀπὸ τὴν γενειάδα, τὸν ἐτράβιζαν ἀνιλεῶς οἱ ἀπάνθρωποι, καὶ τὸν ἐκάθισαν ἐμπαικτικῶς ἐπάνω εἰς ἕνα ἄλογον.
Ὅταν οὖν τὸν ὑπήγασιν 15 στάδια, ἐλάλησε ταῦτα μεγαλοφώνως τὸ ἄλογον λέγον : Ὦ τρισκατάρατοι στρατιῶται ὑπηρέται τοῦ βασιλέως Διαβόλου, δὲν βλέπετε πὼς εἶναι ὁ Θεὸς μὲ τοῦτον τὸν ἄνθρωπον, καὶ τὸ Πνεῦμα τὸ Ἅγιον; Λύσατέ τον σκληροτράχηλοι, νὰ λυθῆτε καὶ ἐσεῖς ἀπὸ δεσμὰ ἀόρατα.
Τότε οἱ στρατιῶται φοβηθέντες, τὸν ὑπήγασι μὲ ἄνεσιν εἰς τὴν Ἀντιόχειαν διὰ νὰ μὴν παρέβουν τὸ πρόσταγμα•
Ὁ δὲ Διάβολος ἐμετασχηματίσθη εἰς εἶδος γέροντος, καὶ ἐφάνη εἰς τὸν Σεβῆρον, λέγωντας: Οὐαί μοι βασιλεῦ, ἐγὼ εἶμαι ὁ Βασιλεὺς τῶν Σκυθῶν, καὶ ἦλθεν εἰς τὴν πατρίδα μου ἕνας μάγος Χαραλάμπης καλούμενος, καὶ μοῦ ἐπῆρεν ὅλους τοὺς στρατιώτας, καὶ ἦλθον νὰ σοῦ τὸ εἶπω, νὰ φυλαχθῇς νὰ μὴν πάθῃς τὰ ὅμοια.
Τότε ἔφερον καὶ τὸν Ἅγιον, καὶ προστάσσει νὰ τοῦ καρφώσουν σούβλαν μεγάλην εἰς τὸ στῆθος, ἔπειτα νὰ φέρουν ξύλα καὶ πῦρ νὰ τὸν καίουν, ἕως νὰ ξεψυχήσῃ• Ἐκάρφωσάν του λοιπὸν τὴν σούβλαν, καὶ ὥραν πολλήν, τὸν ἐκατακαίγασιν, ἀλλὰ ποσῶς δὲν ἐβλάφθῃ ἀπὸ τοῦ πυρός, ὅτι αὐτὸ μὲν ἔσβυσεν, οἱ δορυφόροι ἐκουράσθησαν,
ὁ δὲ Ἅγιος ἀνέθαλλε καὶ ἔστεκεν ὡς ῥόδον εὔοσμον•
Ὅθεν ὁ Βασιλεὺς εἶπε νὰ τὸν λύσουν, καὶ νὰ τὸν φέρουν πλησίον, καὶ λέγει του διὰ πρόφασιν• ὁ Βασιλεὺς τῶν Σκυθῶν μὲ ἔκαμε καὶ σὲ ὕβρισα, ἀλλὰ μὴ κακίσῃς, καὶ εἰς ὅσα σὲ ἐρωτήσω δός μοι ἀπόκρισιν•
καὶ εἰπέ μου πόσων χρόνων εἶσαι;
Καὶ τοῦ εἶπεν, ὅτι ἦτον ριγ' (113) χρόνων.
Λέγει του ὁ Βασιλεύς• ἐπειδὴ τόσους χρόνους ἔζησας, πῶς δὲν ἔχεις τόσην γνῶσιν, νὰ γνωρίσῃς τοὺς ἀθανάτους θεούς, ἀλλὰ προσκυνᾷς τὸν Χριστόν, ὡς ἄγνωστος;
Καὶ ὁ Ἅγιος, ἐπειδὴ πολλοὺς χρόνους ἔζησα, ἐγνώρισα τὴν ἀλήθειαν, καὶ προσκυνῶ τὸν ὄντως Θεὸν τὸν παντοδύναμον καὶ οἰκτίρμονα.
Καὶ ὁ βασιλεύς•
Ἐσὺ καὶ νεκρὸν ἠμπορεῖς νὰ ἀναστήσῃς ὡς ἤκουσα.
Καὶ ὁ Ἅγιος, αὐτὸ μόνον ὁ Δεσπότης Χριστὸς δύναται νὰ τὸ κάμῃ, καὶ ὄχι ἄνθρωπος.
Τότε προσέταξεν ὁ Σεβῆρος, καὶ ἦλθεν ἐκεῖ εἰς τὸ μέσον ἕνας δαιμονιζόμενος, ὅστις ἦτον ἀπὸ τὸν ἐχθρόν καὶ μισόκαλον 36 χρόνους βασανιζόμενος, καὶ πλησίον τοῦ ἁγίου παραγενόμενος, ἐφώναζεν ὁ δαίμων, ὥσπερ δεινῶς ὀδυνώμενος, καὶ ὑπὸ πυρὸς φλογιζόμενος•
δέομαί σου δοῦλε τοῦ Χριστοῦ, μὴ μὲ πρὸς καιροῦ βασανίσῃς, ἀλλ' εἶπε λόγον, καὶ ἐξέρχομαι, καὶ ἂν ὁρίζῃς νὰ εἰπῶ καὶ τὸν τρόπον, καὶ τὴν αἰτίαν ὅπου εἰσῆλθον εἰς τοῦτον τὸν ἄνθρωπον.
Καὶ ὁ Ἅγιος, εἰπέ τον, πνεῦμα ἀκάθαρτον.
Τότε εἶπον τὸ δαιμόνιον• οὗτος ἔκλεψε τὰ πράγματα τοῦ γειτόνου του, καὶ τὸν κληρονόμον αὐτοῦ ἐφόνευσεν• ὅθεν εὐρίσκωντάς τον εἰς τοιαύτην ἀνομίαν ἀσχολούμενον, εἰσῆλθον εἰς αὐτόν, καὶ τὸν βασανίζω τώρα χρόνους ἓξη καὶ τριάκοντα.
Τότε τὸν ἐπετίμησεν ὁ Ἅγιος καὶ εὐγῆκεν.
Ὁ δὲ Βασιλεὺς ἐθαύμασε λέγων: Μεγάλος εἶναι ὁ Θεὸς τῶν Χριστιανῶν κατὰ ἀλήθειαν.
Καὶ μεθ' ἡμέρας τρεῖς ἀπέθανεν ἕνας νέος• καὶ λέγει ὁ Βασιλεὺς πρὸς τὸν Ἅγιον•
ἀνάστησον τὸν νεκρὸν τοῦτον, ἐὰν δύνασαι•
καὶ ποιήσας προσευχὴν ὥραν πολλήν, ἀνέστη•
ὅθεν πολλοὶ ἀπὸ τὸν ὄχλον ἐπίστευσαν,
Ὁ δὲ ἔπαρχος Κρῖσπος εἶπε τῷ Βασιλεῖ•
θανάτωσον τοῦτον τὸν ἄνθρωπον,
ὅτι μὲ μαντείας κάμνει τοιαῦτα τερατουργήματα.
Εὐθὺς οὖν ὁ Σεβῆρος ἐμεταγνώμησε, καὶ λέγει τῷ μάρτυρι. Θῦσον τοῖς θεοῖς Χαράλαμπες νὰ φύγῃς τὰ κολαστήρια.
Λέγει του, ὁ Ἅγιος• ὅσον μὲ κολάσεις χειρότερα, τόσον μᾶλλον ἡ ψυχή μου εὐφραίνεται.
Τότε ὀργισθεῖς ὁ Βασιλεύς, ἐπρόσταξε νὰ δείρουν μὲ λίθους τὰς σιαγόνας του, καὶ μὲ λαμπάδας νὰ καύσουν τὸ πρόσωπον αὐτοῦ, καὶ τὰ γένεια• τὸ δὲ πῦρ ἐπήδησε καὶ ἔκαυσε τοὺς περιεστώτας ὑπηρέτας.
Καὶ θαυμάζων εἰς ταῦτα ὁ Βασιλεύς, ἠρώτα τοὺς ἄρχοντας • τίς εἶναι ὁ Χριστὸς ὁποῦ κάνει τοιαῦτα τερατουργήματα;
Λέγει τον ὁ Κρῖσπος ὁποῦ ἦτον ἔπαρχος, ἀπὸ πορνείαν ἐγεννήθη ἐκ μιᾶς γυναικὸς Μαρίας ὀνόματι.
Ὁ δὲ Ἀρίσταρχος ἀπεκρίνατο• μὴ βλασφημᾶς ἔπαρχε, ὅτι ἐσὺ δεν ἠξεύρεις τοιαῦτα μυστήρια.
Τότε ὁ βασιλεὺς ἐθυμώθη ὑπέρμετρα, καὶ ὄρμησε νὰ πολεμήσῃ τὸν οὐρανὸν ὁ ἀνόητος, καὶ ῥίπτωντας σαΐτας εἰς τὸν ἀέρα, ἐβόησε•
κατέβα Χριστὲ εἰς τὴν γῆν νὰ πολεμήσωμεν• εἰδέ, ἐγὼ ἀναβαίνω νὰ σὲ εὕρω νὰ χαλάσω τὸ στερέωμα, νὰ σβύσω τὸν Ἤλιον.
Τότε γίνεται σεισμός, καὶ φόβος μέγας καὶ ἀγανάκτησις, ὅτι ὁ Κύριος ὠργίσθη, ὁ οὐρανὸς ὡς δένδρον ἐσείετο, καὶ αἱ ἄνῳ δυνάμεις δυνατῶς ἐσαλεύθησαν, καὶ ἀστραπαὶ καὶ βρονταὶ μεγάλαι ἠκούοντο•
καὶ εὐθέως ἐκρεμάσθησαν εἰς τὸν ἀέρα ὁ τὲ Βασιλεύς, καὶ Κρῖσπος ὁ ἔπαρχος•
καὶ ἐφώναζεν ὁ Βασιλεὺς πρὸς τὸν Ἅγιον• Κύριέ μου Χαράλαμπες δικαίως ἔπαθον, δεήθητι Κυρίου τοῦ Θεοῦ σου νὰ μὲ λυτρώσῃ ἀπὸ τὴν παίδευσιν, καὶ νὰ γράψω τὸ ὄνομά του εἰς ὅλας τὰς πόλεις νὰ τὸν δοξάζουσι.
Τότε ἦλθεν ἐκεῖ καὶ ἡ θυγάτηρ τοῦ Βασιλέως Γαλήνη ὀνόματι, καὶ λέγει του• πίστευσον εἰς τὸν Κύριον, νὰ σὲ λυτρώσῃ ἀπὸ τὰ δεινὰ ὡς οἰκτίρμων καὶ πανάγαθος, ὅτι αὐτὸς ὁ Χριστὸς εἶναι μόνος Θεὸς ἀδιάδοχος.
Τότε προσεκύνησε τὸν Ἅγιον λέγουσα• παρακάλεσον τὸν Κύριον νὰ λυτρώσῃ ἀπὸ τὰς ὀδύνας τὸν πατέρα μου, καὶ εἰ μὲν πιστεύσῃ, ἤδη καλῶς, εἶδε κᾂν σὲ κάμνει μετὰ θάνατον τέλειον.
Προσευξαμένου λοιπὸν τοῦ Ἁγίου, ἔπαυσε τοῦ Θεοῦ ἡ ἀγανάκτησις, καὶ κατέβησαν εἰς τὴν γῆν ὁ Βασιλεὺς μὲ τὸν ἔπαρχον• καὶ ἀπελθόντες εἰς τὸ παλάτιον, ἔκαμαν τρεῖς ἡμέρας συλλογιζόμενοι τὸν φόβον τοῦ Θεοῦ, καὶ τὴν ἀγανάκτησιν.
Ἡ δὲ θυγατέρα τοῦ βασιλέως εἶδεν ὅραμα καὶ τὸ ἀνέφερε πρὸς τὸν Ἅγιον, οὕτω λέγουσα• ἐφάνη μου πῶς εὑρέθηκα εἰς ἕνα περιβόλι ὡραιότατον μὲ δένδρα εὐωδέστατα, καὶ βρύσιν εὔμορφον, καὶ ἦσαν πλησίον ὁ Πατήρ μου μὲ τὸν ἔπαρχον• ὁ δὲ φύλαξ τοῦ Παραδείσου ἐδίωξεν αὐτοὺς μὲ πύρινην ῥάβδον, καὶ ἐμένα ἐσήκωσε, καὶ μὲ ἔβαλε μετὰ τιμῆς, καὶ λέγει μου• ἐσένα ἐδόθη ἡ κατοικία αὐτὴ καὶ τοῖς ὁμοίοις σου, νὰ συνευφραίνεστε πάντοτε• Αὐτὰ εἶδον, καὶ παρακαλῶ σε διδάσκαλε νὰ μοῦ εἴπῃς τὴν ἐξήγησιν.
Ὁ δὲ ἀπεκρίνατο• τὸ περιβόλι ὅπου εἶδες, εἶναι τῶν δικαίων ὁ Παράδεισος, καὶ σὲ ἔβαλε μέσα ὁ Δεσπότης Χριστός, διατὶ τὸν ἐπίστευσας• τὸν δὲ πατέρα σου καὶ τὸν ἔπαρχον ἐδίωξε, διατὶ μέλλουν νὰ ἀποστατήσουν, νὰ μᾶς κακοποιήσουν οἱ ἀχάριστοι.
Οὕτως εἶπε• καὶ μετὰ ἡμέρας τριάκοντα, ἐπροσκάλεσεν ὁ Βασιλεὺς τὸν Ἅγιον, καὶ λέγει του• θυσίασον εἰς τοὺς θεοὺς νὰ κάμῃς τὸν λόγον μου, καὶ νὰ τιμήσῃς τοῦ λόγου σου•
Ὁ δὲ ἀπεκρίνατο• τὰ λόγια σου εἶναι πικρὰ καὶ ἀσύνετα, καὶ δὲν πρέπει νὰ σοῦ ὑποταχτὼ ὡς δοῦλος Θεοῦ καὶ ὑπήκοος•
Ὀργισθεὶς οὖν ὁ Βασιλεύς, ἐπρόσταξε καὶ τοῦ ἔβαλον χαλινάρι εἰς τὸ στόμα, ὥσπερ νὰ ἦτον ζῷον ἄλογον, καὶ τὸν ἐπόμπευον εἰς ὅλην τὴν πόλιν μὲ πολλὴν καταφρόνησιν.
Ὁ δὲ Ἅγιος ηὔχετο λέγων•
Δεσπότα Κύριε ὁποῦ ἔπλασας τὸν ἄνθρωπον καὶ τὸν ἐτίμησας κατὰ τὴν εἰκόνα σου καὶ ὁμοίωσιν, ἐπίβλεψον εἰς τὴν μανίαν ταύτην καὶ ἀπειλὰς τοῦ τυράννου, ὅτι ταῦτα πάσχω διὰ τὸ ὄνομά σου τὸ Ἅγιον.
Ἡ δὲ Γαλήνη ἐσυμβούλευε ὥραν πολλὴν τὸν πατέρα της νὰ ἀπέχει ἀπὸ τὴν ἁμαρτίαν ταύτην, καὶ νὰ πιστεύσῃ εἰς αὐτὸν τὸν Θεὸν ὅπου ὡμολόγησε διὰ νὰ μὴ κολασθῇ αἰώνια.
Ἀλλ' αὐτὸς ὁ ἀσύνετος οὐδὲν ὠφελήθῃ, ἀλλὰ μᾶλλον εἰς τὸ χεῖρον ἐτράπη, καὶ τὴν ἐπρόσταξε νὰ θυσιάσῃ τὰ εἴδωλα•
Αὐτὴ δὲ ἡ πάνσοφος διὰ νὰ τὸν ἐμπαίξῃ, τοῦ ἔταξε νὰ τὰ προσκυνήσῃ, καὶ ἀπελθοῦσα εἰς τὸν ναὸν τοῦ Διὸς καὶ Ἀπόλλωνος εἶπεν εἰς τοὺς Ἱερεῖς, δεηθῆτε τοὺς θεοὺς νὰ δεχθῶσι τὴν προσευχήν μου, ὁποῦ τοὺς ὕβρισα.
Οἱ δὲ ἐβόησαν• ὁ μέγας θεὸς Ζεύς, καὶ ὁ κραταιὸς Ἀπόλλων, οἱ ποιηταὶ τοῦ οὐρανοῦ καὶ τῆς γῆς συγχωρήσατε τὴν Δέσποιναν Γαλήνην διὰ τὴν ἀγάπην τοῦ πατρός της•
Ἡ δὲ μακαρία ἔδραξε τὸν Δία λέγουσα• ἐὰν εἶσαι θεός, πῶς δὲν γνωρίζεις τὴν γνώμην μου, καὶ τὸν ἔρριψε κάτω, καὶ ἐσυντρίφθη• τότε ἅρπασε καὶ τὸν Ἀπολλῶνα, καὶ λέγει του• ἔλα κάτω, καμπούρη, σαπρόγηρε, τῶν ἀνθρώπων ἡ ἀπώλεια• καὶ ἐγκρεμνίσασα αὐτὸν καὶ ἄλλα 34 εἴδωλα, ἀπῆλθον οἱ ἱερεῖς εἰς τὸν βασιλέα λέγοντες• τώρα μέλλει νὰ χαθῇ ὁ κόσμος καὶ νὰ σβύσῃ ὁ Ἥλιος, ὅτι οἱ θεοί μας διερράγησαν, καὶ ἀπέθανον, ὅτι ἡ θυγάτηρ σου τοὺς ἐγκρήμνισε.
Λέγει τους ὁ Σεβῆρος• εὕρητε πενῆντα μαστόρους νὰ τοὺς ἀποκαταστήσουν τὴν νύκτα, νὰ τοὺς στήσουν εἰς τὸν τόπον τοὺς, νὰ μὴ μᾶς γελοῦν οἱ Γαλιλαῖοι, πὼς οἱ θεοί μας ἐσυντρίφθησαν• καὶ οὕτως ἐποίησαν• καὶ τὸ πρωὶ εἴπατε τῆς Γαλήνης, ἐλθὲ Δέσποινα νὰ ἴδῃς πῶς οἱ θεοὶ ἀνεστάθησαν.
Ἡ δὲ ἀπελθοῦσα καὶ ἰδοῦσα τὴν ἀναχώνευσιν, ἐγνώρισε τὴν πονηρίαν καὶ λέγει• ἂς μὴ ἀμελήσω νὰ συντρίψω νεωτέρους θεούς• καὶ εἶπε ταῦτα πρὸς τὰ ξόανα• ἀπὸ νεκρῶν ἀναστάντες, ὡς νεκροὶ πάλιν καταποντισθῆτε• ταῦτα εἰποῦσα ἐγκρεμνίσθησαν ἅπαντα.
Ταῦτα πάλιν ἀκούσας ὁ Βασιλεὺς ἐθυμώθη, καὶ λέγει πρὸς τὴν Γαλήνην• τί ἔκαμες μιαρωτάτη;
Ἡ δὲ ἀπεκρίνατο• ἐπειδὴ εἶστε ἀνόητοι, καὶ τοὺς νομίζετε θεούς, τοὺς ἐγκρέμνισα• καὶ ἐὰν ἔχῃς καὶ ἄλλους νὰ τοὺς κάμω τὰ ὅμοια, διὰ νὰ γνωρίσετε τὴν πλάνην σας, νὰ μὴν ἐλπίζετε εἰς αὐτούς, ὁποῦ δὲν δύνανται νὰ ὠφελήσουν τοὺς εἰς αὐτοὺς πιστεύοντας, μήτε τοὺς μισώντας αὐτούς, νὰ φονεύσωσι.
Τότε θυμωθεὶς ὁ Τύραννος, ἐπρόσταξε διὰ ὕβριν τοῦ μάρτυρος νὰ τὸν παραδώσουν μιᾶς χήρας γυναικός, νὰ τὸν φυλάγῃ εἰς τὸν οἶκον της• καὶ καθὼς ὑπῆγεν ἐκεῖ ὁ Ἅγιος, ἀκουμπίσας εἰς ἕνα στύλον ξηρόν, ἐβλάστησεν (ὢ τοῦ θαύματος) ἐκεῖνος ὁ στύλος, καὶ ἔκαμε τόσους κλάδους, ὁποῦ ὅλον τὸν οἶκον ἐσκέπασεν.
Ἡ δὲ γυνὴ ἰδοῦσα τοιοῦτον παράδοξον, προσεκύνησε τὸν Ἅγιον λέγουσα• ὕπαγε ἀπὸ τὸ σπίτι μου Κύριε, ὅτι δὲν εἶμαι ἄξια νὰ εἶσαι πλησίον μου.
Ὁ δὲ εἶπεν αὐτῇ• μὴ φοβοῦ γύναι, ἀλλὰ πιστεῦε εἰς τὸν Κύριον, ὅστις εἶναι Θεὸς αἰνετὸς καὶ εὔσπλαγχνος.
Τῇ ἐπαύριον ἰδόντες τῆς γυναικὸς οἱ γείτονες τοιοῦτον δένδρον μεγάλον εἰς τὸ δωμάτιον μὲ ἄνθη καὶ καρπόν, ἐθαύμασαν, καὶ εἰσελθόντες εἰς τὸν οἶκον, εὗρον τὸν Ἅγιον διδάσκοντα, καὶ τὸν ἠρώτων, ἐὰν αὐτὸς ἦτον ὁ Χριστός.
Ὁ δὲ ἀπεκρίνατο• δοῦλος εἶμαι τοῦ Δεσπότου Χριστοῦ, καὶ μὲ τὴν χάριν αὐτοῦ ποιῶ τὰ θαυμάσια.
Τότε ἡ γυνὴ εἶπε πρὸς αὐτοὺς τὴν ὑπόθεσιν, ἐγκωμιάζουσα τὸν Ἅγιον καὶ πάντες τὸν ἐπροσκύνησαν, καὶ πιστεύσαντες εἰς τὸν Χριστὸν ἐβαπτίσθησαν.
Καὶ τὴν ἄλλην ἡμέραν ἀνήγγειλάν τινες τοῦ Βασιλέως αὐτὸ τὸ τεράστιον, καὶ θαυμάζοντες ὅλοι, εἶπεν ὁ ἔπαρχος• πρόσταξαι Βασιλεῦ νὰ τὸν ἀποκεφαλίσουν, νὰ μὴ κάμῃ καὶ ἄλλα τέρατα, νὰ πιστεύσουν εἰς τὸν Χριστὸν περισσότεροι.
Ὅθεν ἔδωκε κατ' αὐτοῦ τὴν τελευταίαν ἀπόφασιν• τὴν ὁποίαν λαβῶν ὁ Ἅγιος ὑπήγαινεν εἰς τὸν τόπον τῆς καταδίκης ψάλλων τὸ, Ἕλεον, καὶ κρίσιν ᾄσομαί σοι Κύριε• καὶ φθάσας ἐκεῖ, καὶ ὕψωσας πρὸς οὐρανὸν τὰς χεῖρας καὶ ὄμματα, οὕτως ηὔξατο• εὐχαριστῶ σοι Κύριε ὁ Θεός μου πάντοτε ὅτι ἐλεήμων ὑπάρχεις καὶ φιλάνθρωπος• ἐσὺ παντοδύναμε ἐπάταξας τὸν ἐχθρόν μας Διάβολον• καὶ πατάξας τὸν Ἅδην, ἐλύτρωσας ἀπὸ τὸν θάνατον τὸ ἀνθρώπινον γένος• μνήσθητί μου Κύριε ἐν τῇ Βασιλείᾳ σου.
Ταῦτα προσευχομένου τοῦ μάρτυρος, οἱ οὐρανοὶ ἠνεῴχθησαν, καὶ ἦλθε πρὸς αὐτὸν μετὰ πλήθους Ἀγγέλων ὁ Κύριος, καὶ λέγει του • ἐλθὲ προσφιλέστατε, καὶ ἠγαπημένε μου Χαράλαμπες ὁποῦ διὰ τὸ ὄνομά μου τοσοῦτον ἐκακοπάθησας• ζήτησαί μοι εἴ τινα χάριν θέλεις, νὰ σοῦ ἐπακούσω δοῦλε μου.
Ὁ δὲ ἀπεκρίνατο• καὶ τοῦτο μεγάλον μου χάρισμα εἶναι, ὁποῦ ἠξιώθην νὰ ἴδω τὴν φοβερὰν δόξαν τῆς παρουσίας σου• πλὴν ἐπειδὴ ἡ ἀγαθότης σου μὲ προστάσσει νὰ σοῦ ζητήσω αἴτησιν, παρακαλῶ τὴν Βασιλείαν σου νὰ μοῦ κάμῃς ταύτην τὴν χάριν• εἰς ὁποῖον τόπον εὑρεθῇ κόμματι ἀπὸ τὸ λείψανόν μου, καὶ εἰς ὁποίαν χώραν μὲ θέλουν ἐορτάζη, νὰ μὴ γένῃ ποσῶς πεῖνα, οὔτε πανούκλα νὰ θανατώνῃ τοὺς ἀνθρώπους ἄωρα• οὔτε πονηρὸς ἄνθρωπος νὰ βλάπτῃ τοὺς καρπούς, ἀλλὰ νὰ εἶναι εἰρήνη σταθερά, ψυχῶν σωτηρία, καὶ σωμάτων ἴασις, πλῆθος σίτου, οἴνου καὶ ἐλαίου, καὶ τετράποδα, καὶ ἄλλα χρειαζόμενα• καὶ ὅστις ἔχει τὸ μαρτύριόν μου καὶ μνημονεύει με, νὰ μὴ ψοφήσῃ τὸ βόδι του, μήτε ἄλλο τετράποδον, μήτε ἡ ψυχή του νὰ λάβῃ τίνα κακὸν πώποτε• ἐπειδὴ σάρκα καὶ αἷμα εἰσι ποίημα τῶν ἀχράντων χειρῶν σου• καὶ συγχώρησον τὰς ἁμαρτίας αὐτῶν, ὡς ἀγαθὸς καὶ φιλάνθρωπος, καὶ φυλάττε ὑγιῆ τὰ βόδια τους νὰ γεωργοῦσι τὴν γῆν, νὰ ἀπολαμβάνουν τοὺς καρποὺς ἄφθονα, νὰ σὲ δοξάζουσι.
Λέγει τον ὁ Κύριος• νὰ γένῃ τὸ θέλημά σου δοῦλε μου• καὶ τότε ὁ μὲν Κύριος ἀνῆλθεν εἰς οὐρανούς,
Ὁ δὲ Ἅγιος παρέδωκε τὴν ψυχὴν ἐν εἰρήνῃ χωρὶς νὰ τὸν κόψῃ ὁ δήμιος.
Ἡ δὲ μακαρία Γαλήνη ἐνταφίασεν εἰς χρυσὸν σεντούκι τὸ Ἅγιον λείψανον του μὲ πολύτιμα μύρα καὶ ἀρώματα. Τὸ ὁποῖον πανσεβάσμιον καὶ Ἅγιον λείψανον τοῦ ἁγίου τούτου, διεμοιράσθη πανταχοῦ εἰς τοὺς Ὀρθοδόξους Χριστιανοὺς χάριν εὐλαβείας, ἀλεξητήριον τῶν δεινῶν καὶ ἰατρεῖον ἄριστον πάσης νόσου, καὶ ἀσθενείας.
Ἡ δὲ ἁγιωτάτη καὶ πάντιμος αὑτοῦ Κάρα εὑρίσκεται τὴν σήμερον εἰς τὴν ἁγιωτάτην ἐπισκοπὴν τῶν Σταγῶν, εἰς τὸ σεβάσμιον καὶ Ἱερὸν Μοναστήριον, τὸ τιμώμενον ἐπ' ὀνόματι τοῦ ἁγίου Πρωτομάρτυρος καὶ Ἀρχιδιακόνου Στεφάνου, ὁποῦ εἶναι εἰς τὰ Μετέωρα, καὶ καθ' ἑκάστην τελεῖ πάμπολλα, καὶ παράδοξα θαύματα• ἰατρεύει νόσους πολυειδεὶς τῶν μετὰ πίστεως, καὶ πόθου προσιόντων• ἐξαιρέτως δὲ φυλάττει ἀμολύντους καὶ ἀνεπηρεάστους ἀπὸ τὴν λοιμικὴν νόσον, ἡγοῦν ἀπὸ τὴν πανούκλαν, ἐκείνους ὁποῦ μὲ πόθον καὶ πίστιν ἀδίστακτον φέρουν ταύτην τὴν ἁγίαν Κάραν εἰς τὰς πόλεις καὶ χώρας των, καὶ εἰς τὰ ὀσπήτια τους, καὶ μὲ εὐλάβειαν τὴν κατασπάζονται κάμνοντες πρῶτον ἁγιασμόν• καὶ οὕτω τῇ τοῦ Θεοῦ βοηθεῖᾳ, καὶ τῇ χάριτι τοῦ Μεγαλομάρτυρος διαφυλάττονται ὑγιεῖς καὶ ἀπείρακτοι ἀπὸ τὴν τοιαύτην ἀσθένειαν.
Οὕτω δοξάζει, καὶ τιμᾷ ὁ Θεὸς ἐκείνους ὁποῦ κηρύττουν παρρησία τὸ Ἅγιόν του ὄνομα ἐνώπιον Βασιλέων καὶ Τυράννων ἀπίστων, καὶ χύνουν τὸ αἷμα τους διὰ τὴν ἀγάπην τοῦ μονογενοῦς αὐτοῦ Υἱοῦ τοῦ Κυρίου ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ• καὶ εἰς τοῦτον τὸν κόσμον τοὺς δοξάζει καὶ τοὺς μεγαλύνει, καὶ δίδει τὴν χάριν του εἰς τὰ Ἅγια τους λείψανα, διὰ νὰ κάμνουν παράδοξα θαύματα• καὶ εἰς τὸν ἄλλον νοερὸν κόσμον τοὺς συναριθμεῖ μὲ τοὺς ἀΰλους Ἀγγέλους, τοὺς κάμνει συγκληρονόμους τῆς Βασιλείας του, διὰ νὰ χαίρουσιν αἰωνίως εἰς τοὺς κόλπους τοῦ Πατριάρχου Ἀβραάμ, εἰς τὰς αἰωνίους σκηνάς, ἐν τῷ ἁγιωτάτω χορῷ τῶν πρωτοτόκων, ἐν τῇ Βασιλείᾳ τῶν οὐρανῶν• ἧς γένοιτο πάντα ἡμᾶς ἐπιτυχεῖν εὐδοκία καὶ χάριτι τοῦ Κυρίου ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ . Ὧ, πρέπει δόξα, τιμή, καὶ προσκύνησις, νῦν, καὶ ἀεί, καὶ εἰς τοὺς ἀπεράντους αἰῶνας. Ἀμήν.
Ἀπολυτίκιον Ἦχος δ'. Ταχύ προκατάλαβε.
Ὡς στύλος ἀκλόνητος, τῆς Ἐκκλησίας Χριστοῦ, καί λύχνος ἀείφωτος τῆς οἰκουμένης σοφέ, ἐδείχθης Χαράλαμπες· ἔλαμψας ἐν τῷ κόσμῳ, διά τοῦ μαρτυρίου, ἔλυσας τῶν εἰδώλων, τήν σκοτόμαιναν μάκαρ, διό ἐν παρρησίᾳ Χριστῷ, πρέσβευε σωθῆναι ἡμᾶς.
Πηγή: Orthodox Fathers
