Εἰπέ, Χριστέ, τῷ δούλῳ σου, εἰπέ, τό φῶς τοῦ κόσμου, εἰπέ, ἡ γνῶσις τοῦ παντός, εἰπέ, λόγε, σοφία, ἡ πάντα προγινώσκουσα, ἡ πάντα προειδυῖα καί τά ἡμῖν συμφέροντα διδάσκουσα ἀφθόνως, εἰπέ καί δίδαξον κἀμέ ὁδούς σωτηριώδεις τῶν θελημάτων σου, Σωτήρ, καί θείων προσταγμάτων. Εἰπέ καί μή παρίδῃς με, μή κρύψῃς, ὦ Θεέ μου, ἐξ ἀναξίου δούλου σου τό θεῖον θέλημά σου. Τί κρεῖσσον ἔστι παρά σοῦ, ποῖον εὐάρεστόν σοι ἀπό τῶν δύο, φράσον μοι, ὦ φιλάνθρωπε Σῶτερ˙ τό ἐν μερίμνῃ εἶναί με τῶν τῆς μονῆς πραγμάτων καί τῶν σωματικῶν χρειῶν τό ἀφθόνως φροντίζειν, διεκδικεῖν τε ἅπαντα μετ᾿ ἔχθρας τε καί μάχης, ἤ τό ἀεί προσκαρτερεῖν μόνῃ τῇ ἡσυχίᾳ καί συντηρεῖν ἀθόλωτον τόν νοῦν καί τήν καρδίαν καί δέχεσθαι τῆς χάριτος τῆς σῆς τάς λαμπηδόνας καί καταυγάζεσθαι ἀεί τάς τῆς ψυχῆς αἰσθήσεις καί θείους λόγους μυστικῶς ἐνηχεῖσθαι καί ἄλλους διδάσκειν πρᾴως καί αὐτός διδάσκεσθαι ὡσαύτως˙ ὁ λέγω γάρ καί ἑαυτῷ τά λεγόμενα λέγει καί πρῶτος οὗτος τοῦ ποιεῖν πάντως ταῦτα ὀφείλει. Ἐκ τούτων τοίνυν λέγε μοι, ὦ Θεέ μου καί πλάστα, ποῖον ὑπάρχει κρεῖσσόν μοι, ποῖον ἐστί συμφέρον, ποῖον δέ σοί εὐάρεστον καί τέλειον ὑπάρχει; Ναί δή, μή κρύψῃς ἀπ᾿ ἐμοῦ, ὦ πανοικτίρμον Λόγε! Ἄκουσον ὅπερ ἐρωτᾷς, γράψον ἅπερ ἀκούεις. Ἐγώ Θεός προάναρχος, ἐγώ Δεσπότης φύσει, τῶν οὐρανῶν τε Βασιλεύς καί τῶν καταχθονίων καί πάντες μή βουλόμενοι ἐμοί δοῦλοι τελοῦσι. Κτίστης τῶν πάντων γάρ ἐγώ καί Κριτής καί Δεσπότης καί νῦν εἰμι καί ἔσομαι εἰς αἰῶνας αἰώνων˙ ἀλλ᾿ οὐ τόν μή βουλόμενον ποτέ καταναγκάζω, αὐτεξούσιον θέλω δέ, αὐτοπροαίρετόν γε τήν τε δουλείαν γίνεσθαι, τόν φόβον ἐνεργεῖσθαι καί τήν ἀγάπην δείκνυσθαι παρά τῶν ὑπηκόων. Τοιούτους γάρ τούς δούλους μου ἐπιποθῶ τοῦ εἶναι, τούς δ᾿ ἄλλους οὔπω ἔγνωκα οὐδ᾿ ὑπ᾿ αὐτῶν ἐγνώσθην˙ διό σκληρόν με λέγουσιν, ἀσυμπαθῆ καλοῦσιν, ἄδικον ὀνομάζουσι τά τοῦ ἀδίκου τέκνα. Οἱ οὖν ἐμέ ὑβρίζοντες ἐμέ τε λοιδοροῦντες, ἐμέ κατονειδίζοντες, σοί πῶς ὑποταγῶσιν ἤ πῶς σε καταδέξονται διδάσκαλον, εἰπέ μοι; Οἱ λύκοι δέ ποιμένα σε πῶς ἄρα λογιοῦνται ἤ πῶς ἀκολουθήσουσι φωνῇ σου θῆρες ὄντες; Ἔξελθε, φύγε καί γενοῦ ἐκ μέσου τῶν τοιούτων, καί σεαυτόν εἰ σώσειας, σεαυτόν δ᾿ ἀπολέσεις, τί σοι τοῦ κόσμου ὄφελος τοῦ διά σοῦ σωθέντος; Οὐ βούλομαι ποιμαίνειν σε τινά τῶν μή θελόντων. Ὅρα, ὅτι ἐφύλαξα τοῦτο κἀγώ ἐν κόσμῳ˙ τῶν βουλομένων γάρ ἐγώ καί ποιμήν καί δεσπότης, τῶν δ᾿ ἄλλων κτίστης μέν εἰμι καί Θεός κατά φύσιν, οὐ μήν δέ πέλω βασιλεύς, οὐκ ἀρχηγός εἰς ἅπαν τῶν μή ἀράντων τόν σταυρόν κἀμοί ἀκολουθούντων˙ τοῦ ἐναντίου γάρ εἰσι τέκνα, δοῦλοι καί σκεύη. Βλέπε καί θρήνει δι᾿ αὐτούς, εἰ δυνατόν, καθ᾿ ὥραν. Ἐκ σκότους γάρ καλούμενοι πρός ἀνέσπερον φέγγος, ἐκ τοῦ θανάτου πρός ζωήν, εἰς οὐρανούς ἐξ ᾅδου, ἐκ τῶν προσκαίρων καί φθαρτῶν πρός αἰώνιον δόξαν, ὀργίζονται καί μαίνονται κατά τῶν διδασκάλων καί κατ᾿ αὐτῶν συρράπτουσιν ἐπιβουλάς παντοίας καί προαιροῦνται τοῦ θανεῖν ἤ σκότους ἀποστῆναι καί τῶν τοῦ σκότους πράξεων, κἀμοί ἀκολουθῆσαι. Τούτους, εἰπέ, πῶς ποιμανεῖς, πῶς τούτων προηγήσῃ, πῶς ὁδηγήσεις, λέγε μοι, πρός πῦρ αὐτομολοῦντας, προστιθεμένους τῷ ἐχθρῷ καί σύν αὐτῷ προθύμως τά ἐναντία τῶν ἐμῶν προσταγμάτων ποιοῦντας; Πῶς ποιμανεῖς ὡς πρόβατα, πὼς εἰσάξεις, εἰπέ μοι, τῶν ἐντολῶν μου πρός νομάς, πρός ὕδωρ θελημάτων ἐμῶν ἐξάξεις δέ αὐτούς, πρός νοητά τε ὄρη θεωριῶν τῶν μυστικῶν, δόξης μου τῆς ἀρρήτου, δι᾿ ἧς οἱ ταύτην βλέποντες καταφρονοῦσι δόξης τῆς κάτω καί τῶν αἰσθητῶν πάντων ἀμνημονοῦσι καί ὡς σκιάν καί ὡς καπνόν ταῦτα πάντα ἡγοῦνται; Εἰπέ, πῶς τόν ἀντίδικον συνήγορόν σου κτήσῃ, πῶς τόν πολέμιον ἐχθρόν φίλον σου πείσεις εἶναι; Εὐκόλως γάρ οἱ φίλοι μέν ἐχθροί γίνονται μᾶλλον μικράν εὑρόντες πρόφασιν, οἱ ἐχθροί δέ δυσκόλως γενέσθαι φίλοι δύνανται κἄν εὐεργετηθῶσι, κἄν δωρεῶν μετάσχωσιν ὑψηλῶν καί μεγάλων˙ ἐγκεκριμμένον ἔχουσι τόν ἰόν ἐν καρδίᾳ, ὅνπερ καιροῦ δραξάμενοι ἐξεμοῦσιν ἀθρόως καί εὐεργέτας τούς αὐτῶν ἀνηλεῶς, ἀπλάγχνως ἀποκτεῖναι οὐ φρίττουσιν, ὤ μανίας ἐσχάτης! Οὗτοι τοῦ Κάϊν μιμηταί, οὗτοι τοῦ Λάμεχ χείρους, οὗτοι Σαούλ, ὁμότροποι, μιμηταί τῶν Ἑβραίων καί τοῦ Ἰούδα ζηλωταί, ἀγχόνης κληρονόμοι. Τούτων ἡγεῖσθαι εἰ ζητεῖς, βλέπε ποῦ καταντήσεις. Οὐ γάρ ἐπιστραφήσονται, ἔνθα ἄν σύ θελήσῃς, ἀλλ᾿ ἐν ὁδῷ σε τῇ αὐτῶν ἀναγκάσουσι βαίνειν καί πρῶτον εἰς ἀπώλειαν ἐμπεσεῖν πρό ἐκείνων καί κατωτέρω κατελθεῖν εἰς πυθμένα τοῦ ᾅδου ὡς ἐπακολουθοῦντάς σοι ἔχων πάντως κἀκείνους. Εἰ δέ μή βουληθῇς αὐτοῖς ὅλως ὁμοιωθῆναι, συναπαχθῆναί τε αὐτῶν ταῖς βουλαῖς μή θελήσῃς μηδέ ταῖς πράξεσιν αὐτῶν ταῖς κακαῖς κοινωνῆσαι, στάσιν, μάχην καί πόλεμον ἀκατάλλακτον ἕξεις. Ὑφ᾿ ὧν τί σοι γενήσεται, τί δέ συμβήσεταί σοι, τί κερδανεῖς τε; Ἄκουσον, καί λέξω σοι συντόμως˙ πρό πάντων εἶναι δοῦλός μου ὅλως οὐκ ἐξισχύσεις, ἐμόν γάρ δοῦλον μάχεσθαι οὐ βούλομαι παράπαν. Μῖσός τε κτήσονται πρός σέ ἄσχετον καί πρός φόνον ὁρμήσουσι τόν κατά σοῦ φανερῶς καί λαθραίως, καί τοῦ ἐκείνων κρίματος σύ δώσεις τάς εὐθύνας. Οὐδέν γάρ ὁ σός θάνατος ὠφελήσει τούς ἄλλους, καθώς ὑπῆρξεν ὁ ἐμός θάνατος ζωή κόσμου, ἀλλά κἀκείνοις αἴτιος τοῦ κρίματος γενήσῃ καί σύ ἀπαρρησίασατος ἐξέλθεις ἐκ τοῦ βίου. Κρεῖσσον τοίνυν ποιμαίνεσθαι καί μή ποιμαίνειν ὅλως τοιούτους, ἀλλά μάλιστα τῶν ἰδίων φροντίζειν καί εὔχεσθαι ὑπέρ αὐτῶν καί ἁπάντων ἀνθρώπων τοῦ ἐπιστρέψαι καί ἐλθεῖν εἰς ἐπίγνωσιν πάντας, διδάσκειν τε καί κατηχεῖν τούτων τούς βουλομένους. Μή ἀναγκάζῃς δέ αὐτούς ποιεῖν ἅπερ διδάσκεις, ἀλλά τούς λόγους τούς ἐμούς λέγε καί παρακάλει φυλαττειν τούτους ὡς ζωῆς αἰωνίου προξένους. Αὐτοί δ᾿ οἵ λόγοι στήσονται, ὅταν ἔλθω τοῦ κρῖναι, καί τούτων πάντων ἕκαστον κρινοῦσι κατ᾿ ἀξίαν, καί σύ μενεῖς ἀνεύθυνος, ἀκατάκριτος πάντῃ, ὅτι οὐκ ἔκρυψας ἐμῶν ἀργύριον λογίων, ἀλλ᾿ ὅσον εἴληφας αὐτός, κατεβάλου τοῖς πᾶσι. Τοῦτο ἐμοί ἀποδεκτόν, τοῦτο τῶν ἀποστόλων καί μαθητῶν μου γέγονε κατά τάς ἐντολάς μου ἔργον, κηρύξαι με Θεόν εἰς τόν σύμπαντα κόσμον καί τά ἐμά θελήματα καί τά προστάγματά μου διδάξαι καί καταλιπεῖν ἐγγράφως τοῖς ἀνθρώποις. Οὕτως καί σύ ἀγώνισαι ποιῆσαι καί διδάξαι, τούς δέ μή θέλοντας ἐμῶν λόγων ὅλως ἀκούειν λέγε, ὡς εἶπον καί ἐγώ πρός τούς τότε εἰπόντας ὅτι˙ Σκληρός ὁ λόγος σου καί τίς αὐτοῦ ἀκούειν δυνήσεται; Καί ἔφην γε˙ Εἰ μή θέλετε οὕτως, ὑπάγετε, ὡς βούλεσθε, ἕκαστος καί ποιεῖτε˙ τῇ ἐξουσίᾳ τῇ αὐτῶν τό πᾶν καί προαιρέσει καταλιπών τόν θάνατον ἤ τήν ζωήν ἑλέσθαι. Οὐδείς γάρ γέγονέ ποτε καλός ἀπροαιρέτως, οὐδέ πιστός ὁ ἄπιστος καί μή θέλων ὑπάρξει, οὐδέ φιλόθεός ποτε ὁ φιλόκοσμος ἔσται, οὐκ ἀβουλήτως ὁ σκαιός μεταστρέψει τήν γνώμην τήν ἑαυτοῦ καί ἀγαθός γενήσεται εἰς ἅπαν˙ οὐδείς γάρ γέγονε κακός φύσει, ἀλλά προθέσει˙ οὕτω καί πάλιν ἐκ κακοῦ καί πονηροῦ προθέσει καί γνώμῃ καλός καί ἀγαθός, εἰ θέλει, γενήσεται, μή θέλων δέ οὐδαμῶς τοῦτο ἔσται. Οὐδείς μή θέλων ἀρετήν κατώρθωσεν ἐν κόσμῳ, οὐδείς μή θέλων σῴζεται˙ πλέον τούτου μή ζήτει, σπούδασον σῶσαι δέ σαὐτόν καί τούς ἀκούοντάς σου, εἰ ἄρα εὕροις ἐπί γῆς ἄνθρωπον τοῦ ἀκούειν ἔχοντα ὦτα καί τῶν σῶν ἐπακούοντα λόγων. Οὕτως ποιήσω, Δέσποτα, καθώς προσέταξάς μοι, ἀλλά τήν σήν βοήθειαν, ἀλλά τήν σήν μοι χάριν τῷ ἀναξίῳ δώρησαι δούλῳ σου, ὦ Θεέ μου, ἵνα ἀεί δοξάζω σε καί ἀνυμνῶ σόν κράτος ἀκαταπαύστοις ἐν φωναῖς εἰς αἰῶνας αἰώνων, ἀμήν.
Πηγή: Ὀρθόδοξοι Πατέρες
