Λόγος Ος΄: Περί του παλαιού γέροντος.

Άλλοτε πάλιν απήλθον προς τίνα παλαιόν γέροντα καλόν και ενάρετον, μεγάλως δε με ούτος ηγάπα. Και ην ιδιώ­της μεν τω λόγω, πεφωτισμένος δε τη γνώσει και βα­θύς τη καρδία, και τα υπό της χάριτος αυτώ χορηγούμενα ελάλει. Ουκ εξήρχετο συχνώς εκ του ιδίου κελλίου, αλλ’ εις τάς αγίας συνάξεις. Ην δε προσέχων εαυτώ και ησυχάζων.

Τούτω είπον ποτέ εγώ ‘Πάτερ, επήλθε μοι λογισμός απελθείν εν τη Κυριακή εις την στοάν της εκκλησίας, κακεί καθίσαι και φαγείν έωθεν, ίνα πάς ο εισπορευόμενος και εκπορευόμενος θεασάμενός με εξουθενήση. Προς ταύτα ανταπεκρίθη μοι ο γέρων, ούτω Γέγραπται, ότι «πάς ο ποιών κοσμικοίς σκάνδαλον, ουκ όψεται φως». Σε γαρ ουδείς επίσταται εν τη χώρα ταύτη, ουδέ σου γινώσκουσι τον βίον, αλλά μέλλου­σι ειπείν, ότι οι μοναχοί από πρωίας εσθίουσι. Και μάλιστα ότι είσιν ενταύθα αδελφοί αρχάριοι, οίτινες εισίν ασθενείς εν τοις λογισμοίς αυτών και πολλοί εξ αυτών έχοντες εις σε πίστιν και ωφελούμενοι εκ σου, και όταν σε ίδωσι τούτο κατεργασάμενον, βλαβήσονται.

Οι αρχαίοι πατέρες τοιαύτα εποίουν, δια τάς πολλάς θαυματουργίας, ας επετέλουν, και δια την τιμήν, ην είχον, και το μέγα όνομα. Εποίουν δε ταύτα, ίνα ατιμασθώσι και αποκρύψωσι την δόξαν της πολιτείας αυτών και μακράν ποιήσωσιν απ’ αυτών τάς αιτίας της υπερηφανίας. Σε δε τι το αναγκάζον ποιήσαι τι τοιούτον; Ουκ οίδας, ότι εστίν εκάστη πολιτεία τάξις και καιρός; Σοι δε ουκ εστί τοιαύτη πολιτεία αφωρισμένη ούτε τοιούτον όνομα ως γαρ εις των αδελφών πολιτεύη. Και ούτε σευατόν ωφελείς και άλλον βλάπτεις.

Και πάλιν αύτη η οικονομία ου πάσιν εστίν ωφέλιμος, μόνοις δε τοις τελείοις και μεγάλοις διότι εν ταύτη πέφυκεν η λύσις των αισθήσεων. Τοις μεν γαρ μέσοις και τοις αρχαρίοις επιζήμιος εστί, διότι πολλής παραφυλακής δέονται και της των αισθήσεων υποταγής. Οι δε γέροντες διέβησαν τον καιρόν της παραφυλακής, και εν πάσιν οίς βούλονται κερδαίνουσιν. Οι γαρ άπειροι έμποροι εν τοις μεγιστοις πράγμασι, μεγάλας εαυτοίς προξενούσι ζημίας, εν δε τοις ευτελεστέροις πράγμασι ταχέως εις το έμπροσθεν επεκτείνονται

Και πάλιν, ως έφην, παντί έργω εστί τάξις και πάση διαγωγή καιρός εγνωσμένος. Πάς δε ο προ καιρού αρχόμε­νος των υπέρ το μέτρον αυτού, την βλάβην εαυτώ διπλασιάζει και ου κερδαίνει. Ει επιθυμείς τούτου, υπόμεινον την οικονομικώς επερχομένην σοι ακούσιον ατιμίαν μετά χαράς και μη θορυβηθής μήτε μισήσης τον ατιμάζοντά σε.

Ήμην ποτέ εν συντυχία μετά του ευφυούς εκείνου του γευσαμένου του φυτού της ζωής, δια του ψυχικού ιδρώτος από της πρωίας της νεότητος αυτού έως της εσπέρας του γήρως αυτού. Και μετά το διδάξαι με πολλούς λόγους περί αρετής, είπε μοι ούτω’ Πάσα προσευχή, εν η μη μοχθήση το σώμα και θλιβή εν αυτή η καρδία, έκτρωμα λογίζεται. Χωρίς γαρ ψυχής εστίν εκείνη η προσευχή .

Και πάλιν μοι έφη Μετά ανθρώπου φιλονεικούντος και τον λόγον αυτού στήσαι θέλοντος και πονηρού την διάνοιαν και αναιδούς εις τάς αισθήσεις αυτού, μήτε δως, μήτε λάβης παντελώς, ίνα μη μακρύνης από σου την καθαρότητα, ην εκτήσω μετά πολλού του κόπου, και εμπλήσης σου την καρδίαν σκότους και ταραχής ‘.

Πηγή: (Το βιβλίο: Όσιος Ισαάκ ο Σύρος - Ασκητικά), Άγιος Ισαάκ ο Σύρος, Ελληνική Πατρολογία