ΑΝΑΣΤΑΣΙΟΣ
Α΄
Ο αββάς Αναστάσιος, ο ηγούμενος [1], είδε τον αββά Ιωάννη [2] μαζί με τον Γέροντα του, τον αββά Μαρτύριο [3], να κατηφορίζουν από την αγία Κορυφή [4]. Κάλεσε λοιπόν τον αββά Μαρτύριο και τον ίδιο τον νεαρό μοναχό [5] και λέει στον Γέροντα·
– «Πες μου, αββά Μαρτύριε, από που είναι αυτός ο νέος και ποιος του έκανε τη μοναχική κουρά;».
Τότε ο αββάς Μαρτύριος του αποκρίθηκε·
– «Δούλος σου είναι, πάτερ, και συγχρόνως μαθητής μου. Εγώ τον έκανα μοναχό».
Κι απάντησε εκείνος·
– «Πω, πω, αββά Μαρτύριε, ποιος θα ’λέγε ότι έκανες μοναχό έναν μελλοντικό ηγούμενο του όρους Σινά;».
Και, αληθινά, επάξια και σωστά προφήτεψαν οι πατέρες για τον κατά πάντα όσιο πατέρα μας Ιωάννη γιατί τόσο ήταν στολισμένος με κάθε αρετή και τόσο έλαμψε, ώστε οι πατέρες του τόπου [6] τον ονόμαζαν δεύτερο Μωυσή [7].
Β΄
1. Ο μακάριος Αναστάσιος της Ραϊθού [8], αναδείχτηκε τέλειος τόσο στην άσκηση των αρετών, όσο και στην ακριβόλογη διατύπωση των ορθοδόξων δογμάτων [9] της καθολικής Εκκλησίας. Έτσι με τη χάρη του Θεού πολλούς αιρετικούς, που είχαν πλανηθεί σαν πρόβατα [10], τους ξαναγύριζε με τη δύναμη του λόγου του στην ποίμνη του Χριστού.
Κάποτε π.χ. όταν δύο αιρετικοί σε συζήτηση μαζί του αμφισβητούσαν την ορθόδοξη πίστη, ορκίστηκε τα εξής·
– «Αν νιώσω βαθιά μέσα στη συνείδησή μου πως υποστηρίζετε σωστές θέσεις, πέρα από κάθε διχογνωμία θα ’ρθω να μεταλάβω τη θεία κοινωνία μαζί σας».
Κανόνισε, ώστε κι εκείνοι να δώσουν τον ίδιο όρκο. Όταν άρχισαν λοιπόν να συζητούν, νίκησε φυσικά ή αλήθεια κι έτσι το φως αποδείχτηκε φως και το σκοτάδι σκοτάδι.
2. Όταν οι αιρετικοί, σύμφωνα με τη μαρτυρία της συνειδήσεως τους, παραδέχτηκαν ότι ο Γέροντας τα λέει σωστά, ζήτησε εκείνος να τηρηθούν οι υποσχέσεις. Τότε ο ένας πήγε αμέσως και κοινώνησε, ο άλλος όμως όλο και το ανέβαλλε με την εξής δικαιολογία·
– «Ότι τα λες σωστά δεν αμφιβάλλω, είναι όμως και οι συγγενείς στη μέση· δεν μπορώ λοιπόν να το πράξω αυτό».
Κι ο μακαρίτης φλογισμένος από θείο ζήλο του αποκρίνεται·
– «“Αγάπησες τη δόξα των ανθρώπων περισσότερο από τη δόξα του Θεού” [11]. Γι’ αυτό ευλογημένος να ’ναι ο Κύριος, ούτε σε τούτο τον κόσμο, ούτε στον άλλο θα ξανακοινωνήσεις πια».
Και την επόμενη μέρα πέθανε ο δύστυχος. Ο Θεός τον τιμώρησε [12] σύμφωνα με την απόφαση του Γέροντα [13].
Γ΄
1. Σε μια άλλη περίπτωση, ενώ δίδασκε το δόγμα ο Γέροντας συζητώντας τα ίδια θέματα μ’ έναν ετερόδοξο – πολύ το λαχταρούσε, αλήθεια, όλοι οι άνθρωποι, αν είναι δυνατόν, να σωθούν [14] -, όταν απέδειξε τη δογματική αλήθεια, ο συζητητής δεν δεχόταν να κοινωνήσει, μολονότι έτσι είχαν συμφωνήσει. Του λέει τότε·
– «Επειδή δεν πείθεσαι, πρόκειται να το βρεις στο μοναχοπαίδι που έχεις. Πάτησες τον όρκο σου».
Κι ο λόγος πραγματοποιήθηκε και μέσα σε λίγες μέρες πέθανε ο γιος του.
2. Τότε εκείνος φοβήθηκε πολύ κι ήρθε και πρόσπεσε στα πόδια του αγίου μετανιωμένος για την παράβασή του. Τον παρακαλούσε επιπλέον να τον αξιώσει ο Θεός να γίνει μέτοχος στην ορθή πίστη και στο μοναχικό σχήμα. Κι ο Γέροντας τον έστειλε να αγωνίζεται τον καλό αγώνα μαζί με τους πατέρες της Ραϊθού [15].
Δ΄
Κάποτε στα μέρη της Παλαιστίνης είχε πέσει φοβερή ανομβρία [16]. Τότε παρακάλεσαν οι περίοικοι τον Γέροντα κι εκείνος προσευχήθηκε, οπότε έπεσε πλούσια βροχή. Και δεν είναι απίστευτο αυτό, αφού «ο Κύριος θα εκτελέσει το θέλημα εκείνων που τον φοβούνται και θα εισακούσει τη δέησή τους» [17]. [18]
_________________
[1] Μερικοί υπέθεσαν ότι ο ιερομάρτυρας Αναστάσιος Β΄ Αντιοχείας (πέθανε το 609) χρημάτισε ηγούμενος της Μονής του Σινά. Για την υπόθεση όμως αυτή δεν υπάρχουν πειστικές μαρτυρίες (βλ. Chitty, Desert, σ. 172 και 178, σημ. 34 και Αμάντου, Σινά, σ. 22-23). Η μνήμη του εορτάζεται στις 21 Απριλίου (βλ. Συναξάριον Κωνσταντινουπόλεως, σ. 616-617).
Σε φορητή σιναϊτική εικόνα εικονίζεται στα αριστερά της Θεοτόκου ιερωμένος με την έπιγραφή: «Ο ΑΓΙΟΣ ΑΝΑΣΤΑΣΙΟΣ Ο ΣΙΝΑΙΤΗΣ ΗΓΟΥΜΕΝΟΣ» (Γ. και Μ. Σωτηρίου, Εικόνες της Μονής Σινά, τόμ. 1, Αθήνα 1956, εικ. 155 και τόμ. 2, Αθήνα 1958, σ. 135-136). Για τους διάφορους σιναΐτες Αναστασίους και τη δυσκολία να καθοριστεί η ταυτότητα τους, βλ. πιο πάνω Εισαγωγή, σημ. 18 και 19. Περιγραφή, σ. 162, 166, 167. Νεκταρίου, Επιτομή, σ. 208. Βλ. επίσης L. Duchesne, L’ Eglise au VΙ siècle, Paris 1925. R. Devreesse, Le Patriarcat d’ Antioche, Paris 1945, σ. 100, 118, 119 R. Janin, άρθρο στο DHGE 2, σ. 1460· Beck, Literatur, σ. 442 έ.
[2] Εννοεί τον Ιωάννη Σιναΐτη ή Σχολαστικό, συγγραφέα του περίφημου ασκητικού έργου Κλίμαξ (PG 88, 632A-1161Α).
[3] Βλ. πιο κάτω Μαρτύριος.
[4] Η κουρά των σιναϊτών μοναχών γινόταν στην Αγία Κορυφή. Για την τοποθεσία αυτή βλ. Ανώνυμος Δ΄, σημ. 1.
[5] Ο Ιωάννης πρέπει να ήταν τότε είκοσι χρόνων. Βλ. Ιωάννης Σαββαΐτης, Δ΄, 1.
[6] Το κείμενο εκδόθηκε στην PG 88, 608AB. Το εξέδωσε και ο Nau (Anastase, σ. 80), από τον κώδικα Parisinus gr. 917.
[7] Η προσωνυμία «δεύτερος Μωυσής» ή «νεοφανής Μωυσής» αποδίδεται στον Ιωάννη της Κλίμακος. Βλ. Δανιήλ, Βίος Ιωάννη, PG 88, 605Α και 809 και πιο κάτω Γεώργιος ηγουμ. Σινά (β), σημ. 1. Ο Αμμώνιος γράφει, ότι και τον ηγούμενο του Σινά Δουλά «οι πολλοί Μωυσήν αυτόν εκάλουν» (Διήγησις, σ. 3, σ. 198).
[8] Ο συγγραφέας του κειμένου αυτού φαίνεται ότι υπονοεί τον σφοδρό που λέμιο των μονοφυσιτών σιναΐτη Αναστάσιο.
[9] Εάν υπονοείται το αντιαιρετικό έργο του Αναστασίου Σιναΐτη, τότε το πιο γνωστό δογματικό σύγγραμμά του είναι ο Οδηγός (PG 89, 35A-309C), που γράφηκε μεταξύ 686-689 και εκδόθηκε από τον Κ.Η. Uthemann, Viae Dux, TurnhoutLouvain 1981. Βλ. σχετικά J. Pitra, Juris ecclesiastici Graecorum Historia et monumenta, τόμ. 2, Roma 1868, σ. 238-294. R. Janin, άρθρο στο DHGE 2, σ. 1482-3. Beck, Literatur, σ. 442-443 και F. De Sa, «St. Anastasius Sinaita», NCE 1, σ. 481.
[10] Πρβλ. Ματθ. 10, 6· 18, 12. Ιω. 10, 2 έ.
[11] Ιω. 12, 43.
[12] Βλ. Ρωμ. 12, 19 και Εβρ. 10, 30.
[13] Το κείμενο περιέχεται στον σιναϊτικό κώδικα 451.
[14] Πρβλ. Α΄ Τιμ. 2, 4.
[15] Το κείμενο περιέχεται στον σιναϊτικό κώδικα 451.
[16] Βλ. Ανώνυμος Κ΄, σημ. 1.
[17] Ψαλμ. 144, 19.
[18] Το κείμενο περιέχεται στον σιναϊτικό κώδικα 451.
Πηγή: (Απόσπασμα από το βιβλίο: Το Γεροντικό του Σινά. (Δημητρίου Γ. Τσάμη). Έκδοση 3η, επαυξημένη. Ορθόδοξη Χριστιανική Αδελφότητα «Λυδία», Θεσσαλονίκη 2000.), Ελληνική Πατρολογία
