«ΔΟΣ ΜΟΙ ΤΟΥΤΟΝ ΤΟΝ ΞΕΝΟΝ»: ΟΙ ΕΞΟΜΟΛΟΓΗΣΕΙΣ ΤΟΥ ΠΑΠΑ ΣΤΡΑΤΗ ΑΠΟ ΤΗ ΛΕΣΒΟ ΠΟΥ ΜΟΙΡΑΣΕ ΑΝΘΡΩΠΙΑ ΣΕ ΠΙΚΡΕΣ ΗΜΕΡΕΣ
«Και θέλω να σας πω ότι σ’ αυτή τη γη που είμαστε και ζούμε ήρθαμε για να είμαστε χρήσιμοι». (παπα Στρατής)
Πριν από λίγες ημέρες έφυγε από τη ζωή ο γνωστός σε όλους μας παπα Στρατής. Ο παπα Στρατής ήταν ιερέας στον Άγιο Γεώργιο Καλλονής Λέσβου και έχασε τη μάχη από τον καρκίνο σε ηλικία 57 ετών. Ήταν τόσο μεγάλη η προσφορά του, που απασχόλησε την Ύπατη Αρμοστεία του Ο.Η.Ε. για τους πρόσφυγες, χαρακτηρίζοντας τον «ο καλός Σαμαρείτης» και τους New York Times που έκαναν ανάλυση τη δράση του.
Ο άνθρωπος παπα Στρατής αφιέρωσε από το 2007 το χρόνο του στη σωτηρία των προσφύγων (βοήθησε περίπου 10.000 ανθρώπους) και μεταναστών, αλλά και στην οικονομική ανακούφιση των κατοίκων της Λέσβου που ως γνωστόν αυτή την εποχή βίωναν και βιώνουν τις συνέπειες της οικονομικής κρίσης. Ο ίδιος αφοσιώθηκε μαζί με τους κατοίκους της Λέσβου στην σωτηρία των προσφύγων από τα κύματα της θάλασσας, τους περιέθαλπαν, τους έδιναν φαγητό, ρούχα φροντίζοντας για το μέρος διαμονής και παρείχαν ψυχολογική στήριξη. Αξίζει να σημειώσουμε ότι έπασχε από χρόνια αναπνευστική ασθένεια και ο ίδιος ήταν μόνιμα συνδεδεμένος με σωληνάκι που του χορηγούσε οξυγόνο κατευθείαν στους πνεύμονες.
Λέει λοιπόν ο ίδιος για την «ΑΓΚΑΛΙΑ» που συστήθηκε ως Μ.Κ.Ο. τα εξής: «Η ‘’ΑΓΚΑΛΙΑ’’ ξεκίνησε να περιθάλπει ανθρώπους που έρχονται από τα απέναντι παράλια από το 2007 ανεπίσημα και επίσημα από το 2009». Και αναφερόμενος στην έμπνευση του τίτλου «ΑΓΚΑΛΙΑ», σημειώνει χαρακτηριστικά: «Οραματιστήκαμε την ‘’ΑΓΚΑΛΙΑ’’ από τον Σταυρό του Χριστού, τον Εσταυρωμένου που έχει ανοιχτά τα χέρια και αγκαλιάζει τον κόσμο όλο».
Ο παπα Στρατής ως άνθρωπος του Θεού, έδρασε έχοντας στο νου του τους λόγους του Θεανθρώπου «οὐκ ἦλθον διακονηθῆναι ἀλλὰ διακονῆσαι». Δεν είχε διακρίσεις στη διακονία των ανθρώπων, εφαρμόζοντας πιστά όσα αναφέρει ο Χριστός στην ευαγγελική περικοπή της Κρίσεως. Με αφοσίωση και χαρά έγινε δέκτης των θείων λόγων της περικοπής, σύμφωνα με τους οποίους ο Χριστός δίδαξε: «πείνασα γάρ, καὶ ἐδώκατέ μοι φαγεῖν, ἐδίψησα, καὶ ἐποτίσατέ με, ξένος ἤμην, καὶ συνηγάγετέ με, γυμνός, καὶ περιεβάλετέ με, ἠσθένησα, καὶ ἐπεσκέψασθέ με, ἐν φυλακῇ ἤμην, καὶ ἤλθετε πρός με». Και φυσικά όλα αυτά είναι σμιλευμένα στη βάση της θεανθρωποκεντρικής διδασκαλίας, την αγάπη, αφού σύμφωνα με την ιωάννειο ρήση «Ὁ Θεὸς ἀγάπη ἐστί».
Όπως ο Χριστός κήρυξε σε όλους τους ανθρώπους, θεράπευσε κάθε άνθρωπο ανεξάρτητα από τη φυλή, το χρώμα, τη θρησκεία και την κοινωνική – οικονομική τάξη, μίλησε με την πόρνη, τον ληστή, τον τελώνη, τον άλλον, τον ξένο, έτσι και ο παπα Στρατής «λεντίω ζωννυμένος», χωρίς να υπολογίζει καθόλου τη διαφορετικότητα του άλλου, έσκυψε με αυταπάρνηση και αγάπη πάνω στον ανθρώπινο πόνο. Γι’ αυτό το θέμα ο ίδιος έχει δηλώσει: «Εμείς δεν βλέπουμε ούτε φυλή, ούτε πατρίδα, ούτε θρησκεία, ούτε τίποτα, βλέπουμε μπροστά μας ανθρώπους. Εξάλλου και ο Θεός τους ανθρώπους έπλασε, όλοι έχουμε την ίδια πείνα, όλοι αγαπάμε, όλοι ερωτευόμαστε.
Στο σημείο αυτό οφείλουμε να κάνουμε μία σημαντική επισήμανση. Ναι μεν στο ζήτημα που διαπραγματευόμαστε, η ανθρωπιά είναι το κύριο συστατικό του, όμως ποια ανθρωπιά; Υπάρχει ο άνθρωπος του Διαφωτισμού, ο «υπεράνθρωπος» του Νίτσε και ο άνθρωπος του Αποστόλου Παύλου. Εκ πρώτης όψεως και οι τρεις διδασκαλίες έχουν ως κέντρο τον άνθρωπο, αλλά με μία καίρια και ανατρεπτική διαφορά ανάμεσα στον δυτικό ανθρωπισμό και στον ανθρωπισμό της ορθόδοξης Ανατολής.
Ο άνθρωπος του Διαφωτισμού είναι ένας άνθρωπος που ναι μεν αποκτά δικαιώματα, και τις αρχές της ισονομία και ισοπολιτείας, εντούτοις ο άνθρωπος αυτός δεν αναγνωρίζει τις αρετές αυτές ως προερχόμενες από το θείο θέλημα, αδιαφορώντας για τον Θεό. Ο «υπεράνθρωπος» του Νίτσε είναι ένα δημιούργημα που μπροστά στην αδύναμη φύση του ανθρώπου, επιχειρεί να θεώσει τον άνθρωπο (εξ ου και η «μεταξίωση των αξιών» για την οποία έκανε λόγο ο Νίτσε), χωρίς όμως να βιώσει τον Θεό σ’ αυτή τη θέωση (δηλ. κατά το «ίνα ημείς θεοποιηθώμεν» του Μ. Αθανασίου). Ο άνθρωπος του Διαφωτισμού, αλλά και αυτός του Νίτσε δεν βλέπουν τον άνθρωπο στον Χριστό, τον Θεό στον άνθρωπο, όπως η θεολογία της ορθόδοξης Ανατολής.
Ο άνθρωπος του Αποστόλου Παύλου, είναι ένα δημιούργημα του Θεού που η ανθρώπινη του φύση αμαυρώθηκε, αλλά δεν χάθηκε, προσπαθώντας ο άνθρωπος με τη θεία χάρη να γίνει κοινωνός των του Χριστού μυστηρίων. Και το σημαντικότερο. Ο άνθρωπος του θείου Παύλου, είναι ο κάθε άνθρωπος, ο ίδιος, απέναντι στον Τριαδικό Θεό, κι ας είναι ένας διαφορετικός από εμάς, αυτός άλλος, ο ξένος. Αυτός ο ξένος δεν είναι ένας εχθρός, ούτε ένας αλλόθρησκος που πρέπει να εξαφανιστεί για τον Απόστολο των Εθνών. Αυτός ο ξένος είναι μία άριστη και άγια ευκαιρία για να υπάρξουμε μαζί συνοδοιπόροι και σύντροφοι στο δρόμο της ζωής που έχει ως δημιουργό της και Πατέρα όλων τον Θεό. Αυτή η «μετανάστευση της αγάπης» όπως αναφέρει και ο Πανεπιστημιακός Καθηγητής κ. Χ. Σταμούλης σε βιβλίο του, είναι η αγάπη του Θεού προς όλους τους ανθρώπους όλης της γης.
Έτσι λοιπόν, ο Απόστολος Παύλος κάνοντας λόγο για την απουσία διάκρισης ανάμεσα στους ανθρώπους, γράφει στην προς Γαλάτας Επιστολή τα εξής «αναρχικά»: «οὐκ ἔνι Ἰουδαῖος οὐδὲ Ἕλλην, οὐκ ἔνι δοῦλος οὐδὲ ἐλεύθερος, οὐκ ἔνι ἄρσεν καὶ θῆλυ· πάντες γὰρ ὑμεῖς εἷς ἐστε ἐν Χριστῷ Ἰησοῦ, εἰ δὲ ὑμεῖς Χριστοῦ, ἄρα τοῦ Ἀβραὰμ σπέρμα ἐστὲ καὶ κατ’ ἐπαγγελίαν κληρονόμοι». Συνδέοντας τους λόγους του Αποστόλου Παύλου με εκείνους του παπα Στρατή, ο τελευταίος μας λέει πως «για εμάς είναι άνθρωποι που έχουν ανάγκη και όταν θα δεις έναν άνθρωπο που ξεβράζει η θάλασσα ένα πρωί στην παραλία της Λέσβου και ένα παιδί και μια μάνα να κλαίει, δεν θα ανοίξεις ποτέ το στόμα σου να ρωτήσεις άμα είναι χριστιανοί και να τους ταΐσεις … κάποια θρησκεία είχαν, κάποιον Θεό πίστευαν, κάποια ελπίδα είχαν για την άλλη ζωή».
Ο παπα Στρατής είδε στον άλλον αυτό που αναφέρεται στον τίτλο του άρθρου. Είδε τον «ξένον». Κι εδώ έχουμε μία οντολογική αναφορά του εαυτού μου στον άλλον. Δεν δίνω απλά κάτι στον ξένο, τον οικειώνομαι και τον προσλαμβάνω, στις δικές μου διαφορετικές αντιλήψεις και γενικά ιδιοσυγκρασία. Η φράση «δος μοι τούτον τον ξένον» που προέρχεται από αυτό το υπέροχο ποιητικό δοξαστικό του Μ. Σαββάτου, είναι τελείως διαφορετική από τη φράση «δος τω ξένω». Ο παπα Στρατής αυτό έπραξε με πίστη και δόσιμο ολοκληρωτικό. Έδωσε τον εαυτόν του, όπως και οι κάτοικοι – εθελοντές του όμορφου νησιού της Μυτιλήνης, στους πρόσφυγες της Συρίας και τους μετανάστες, οι οποίοι εγκατέλειψαν τη χώρα τους, τους δικούς τους, τα σπίτια τους, το χώμα τους, χωρίς τη δική τους θέληση, αλλά «ως κυνηγημένοι από σφαίρες από τον πόλεμο», σύμφωνα με τον άνθρωπο του Θεού παπα Στρατή.
Αυτή η θυσιαστική προσφορά του παπα Στρατή είναι ένα εγχείρημα που ξεκίνησε από έναν άνθρωπο. Τον άνθρωπο ιερέα και διάκονο του Υψίστου, ο οποίος συνέλαβε την ιδέα και φυσικά σε καμία περίπτωση δεν θα μπορούσε από μόνος του να την πραγματώσει. Η φιλανθρωπία είναι ίδιον γνώρισμα του ορθόδοξου ανθρωπισμού και είναι ξένη προς κάθε είδους αποκλεισμού, διαχωρισμού και μακριά από αφοριστικές και καθεστηκυίες αντιλήψεις, εγκολπώνει τον όλο άνθρωπο στην αρχοντική της φύση. Δεν αφορά έναν άνθρωπο, αλλά όλους τους ανθρώπους, όλες τις κοινωνίες. Η ενεργοποίηση των ανθρώπων μέσα από το αισθητήριο της διακονίας προς τον άλλον, αφορά κάθε φυλή και κάθε έθνος. Είναι δε τελείως ξένη προς κάθε εθνικό, φυλετικό και θρησκευτικό διαχωρισμό και δεν συμβαδίζει ως ύψιστο λειτούργημα προς τον συνάνθρωπο, με εθνικιστικούς παροξυσμούς και μισαλλοδοξίες.
«Η Ελλάδα δεν χάθηκε από τους ξένους, αλλά από τους Έλληνες. Το λέω και το φωνάζω. Χάσαμε τα ήθη, τα έθιμα, τις παραδόσεις μας. Κάναμε σπίτια πολυτελή, αλλά πήγαμε μακριά τις αγκαλιές μας. Πρέπει να καταλάβουμε ότι ο απέναντι μας είναι άνθρωπος. Είναι πλάσμα Θεού, έχει πλαστεί από τον ίδιο τον Θεό. Για να αγαπήσουμε τον Θεό, πρέπει πρώτα να αγαπήσουμε τους ανθρώπους. Δεν με ενδιαφέρει εμένα η θρησκεία. Με ενδιαφέρει ο άνθρωπος. Να είναι άνθρωπος που αγαπάει τον κόσμο.» (παπα Στρατής).
Πηνελόπη Σάρρου – Πτυχιούχος Ποιμαντικής και Κοινωνικής Θεολογίας, Φοιτήτρια Παιδαγωγικού Δημοτικής Εκπαίδευσης Α.Π.Θ.
Ηρακλής Φίλιος – Πτυχιούχος Τμήματος Βαλκανικών Σπουδών Φλώρινας, Φοιτητής Θεολογικής Σχολής Α.Π.Θ.
Πηγή: Πεμπτουσία
