Οἱ Ρώσσοι άστροναῦτες ἐξομολογοῦνται καί ἔχουν τόν πνευματικό τους πατέρα, τόν π. Ἰώβ Τάλατς !
Ἡ ἀποκαλυπτική συνέντευξη γιά τίς ἐκπληκτικές καί ἄγνωστες πνευματικές πτυχές τῆς ἀεροδιαστημικῆς στή Ρωσσία, τοῦ π. Ἰώβ (Τάλατς), ἡγουμένου καί ἐφημερίου τοῦ Ἱ. Ν. Μεταμορφώσεως τοῦ Σωτῆρος στήν Ἀστερούπολη, τό χωριό τῶν Ρώσων ἀστροναυτῶν.
«Τίποτα δέν μιλάει στόν ἄνθρωπο γιά τόν Θεό, ὅσο ὁ οὐρανός!»
(π. Ἰώβ Τάλατς)
Ναταλία Νικολάου: Ἱερά Μονή καί τό Διάστημα. Φιλία μεταξύ ἑνός μοναχοῦ καί τῶν ἀστροναυτῶν. Πῶς ἔγινε αὐτό;
π. Ἰώβ: Τό εὐαγγέλιο γράφει, ὅτι ὁ Κύριός μας Ἰησοῦς Χριστός βεβαιώνει, ὅτι σέ κάθε ἄνθρωπο στή Γῆ ἀκόμα καί οἱ τρίχες τοῦ κεφαλιοῦ του ὅλες εἶναι μετρημένες (Ματθ. ι΄ 30). Δέν ὑπάρχει τίποτα τυχαῖο. Ἡ σοφή πρόνοια τοῦ Θεοῦ καθοδηγεῖ ὅλο τό Σύμπαν καί ἀκόμα περισσότερο –τήν τύχη τῶν ἀνθρώπων. Ὁ Θεός θέλει νά σωθεῖ κάθε ἄνθρωπος. Ἀλλά ἡ σωτηρία εἶναι ἀδύνατη χωρίς τόν Ἰησοῦ Χριστό. Στή γῆ, δυστυχῶς, ὑπάρχουν διαφόρων εἰδῶν δραστηριότητες, ὅπου τό Φῶς τῆς Ἀλήθειας τοῦ Χριστοῦ ἀκόμα δέν ἔγινε ἄστρο, πού νά ὁδηγεῖ τήν πορεία τοῦ ἀνθρώπου. Γιά παράδειγμα στήν ἀστροναυτική. Τό ὅτι ἐγώ πρίν 9 χρόνια βρέθηκα στήν Ἀστερούπολη, ἦταν κι αὐτό θέλημα Θεοῦ.
Τά θεμέλια τῆς ἀστροναυτικῆς ὡς ἐπιστήμης στή Σοβιετική ἐποχή προσπάθησαν νά τά κτίσουν μέ τήν ἀθεϊστική κοσμοθεωρία.
Ν.Ν.: Τότε, νομίζω, αὐτή ἡ κοσμοθεωρία ὀνομαζόταν ἐπιστημονικός ἀθεϊσμός;
π. Ἰώβ: Ναί, ἔτσι εἶναι. Ἀλλά οἱ ἀθεϊστές κατά κανόνα ἦταν ἄνθρωποι ἀδιάφοροι στά θέματα πίστεως. Ἐνῶ οἱ τότε ἡγέτες τῆς χώρας μας δέν ἦταν μόνο ἀθεϊστές, ἀλλά πολεμοῦσαν καί τόν Θεό. Καί τήν ἀστροναυτική τήν χρησιμοποιοῦσαν ὄχι μόνο γιά πολιτικούς, ἀλλά καί γιά ἀθεϊστικούς σκοπούς. Τίς πτήσεις στό Διάστημα τίς βλέπανε καί σάν βεβαίωση τῆς δημιουργίας τοῦ Σύμπαντος χωρίς Θεό. Οἱ συζητήσεις γιά τόν Θεό μποροῦσαν νά γίνουν μόνο μέ μιά καί μοναδική ἑρμηνεία, ὅτι ὁ Θεός δέν ὑπάρχει. Τό πιό γνωστό παράδειγμα ἦταν ἡ ἀπάντηση τοῦ Γιούρι Γκαγκάριν στό ἐρώτημα ἄν εἶδε τό Θεό στή διάρκεια τῆς πτήσης του. Ἡ ἀρνητική του ἀπάντηση «ὄχι, δέν τόν εἶδα» διαδόθηκε σέ ὅλα τά μέσα μαζικῆς ἐνημέρωσης. Ὁ πρῶτος ἀστροναύτης Γιούρι Γκαγκάριν οὕτως ἤ ἄλλως δέν μποροῦσε νά δεῖ τόν Θεό. «Τόν Θεόν ὄψονται οἱ καθαροί τῇ καρδίᾳ» (Ματθ. ε΄ 8), δηλ. μόνο οἱ ἅγιοι. Ἀλλά οἱ περισσότεροι πού δούλευαν τότε στίς ἀστροναυτικές ἐπιχειρήσεις – ἐπιστήμονες, μηχανικοί, ἐργάτες, ἀστροναῦτες – δέν ἦταν ἀθεϊστές. Ὁ Σεργκέϊ Πάβλοβιτς Κορολιόφ, ὁ ἱδρυτής τῆς πρακτικῆς ἀστροναυτικῆς, ἦταν βαπτισμένος καί κρυφά βοηθοῦσε μιά Ὀρθόδοξη Μονή.
Μποροῦμε νά συνεχίσουμε τόν κατάλογο. Φίλος καί συνεργάτης τοῦ Γενικοῦ κατασκευαστῆ, δηλαδή τοῦ Κορολιόφ, ἦταν ὁ καθηγητής Λεωνίδας Βοσκρεσένσκι. Πουθενά δέν τό δήλωνε, ἀλλά ἦταν γιός ἱερέα. Πιστός ἄνθρωπος ἦταν καί ὁ κατασκευαστής καί ἐρευνητής τῶν διαστημικῶν τεχνικῶν μέσων, ἀκαδημαϊκός, μέλος τῆς Ἀκαδημίας Ἐπιστημῶν τῆς Σοβιετικῆς Ἕνωσης Κωνσταντίν Μπουσοῦεβ. Φυσικά ὅλοι αὐτοί (ὅπως καί στά χρόνια τοῦ Χριστοῦ ὑπῆρχαν «κρυφοί μαθητές») ἦταν κρυπτοχριστιανοί.
Ν.Ν.: Τήν πίστη εἶναι δύσκολο νά τήν κρύψεις. Ὅπως λέει τό κατά Ματθαῖον Εὐαγγέλιο: «Δέν εἶναι δυνατόν νά κρυφτεῖ μιά πόλη πού βρίσκεται πάνω σέ βουνό» (Ματθ. ε´15).
π. Ἰώβ: Ἀκριβῶς αὐτό λέω. Κάποτε μιλοῦσα γι᾽ αὐτό τό θέμα μέ ἕνα κατασκευαστή τῶν διαστημικῶν πυραύλων, τόν Ἀλέξανδρο Μοϊσέεβ, ὁ ὁποῖος μοῦ εἶπε ὅτι εἶδε μέ τά μάτια του τήν ἑξῆς σκηνή:
Στή δεκαετία τοῦ 1960 οἱ ἐπιστήμονες καί οἱ ἐργάτες, τή στιγμή πού ὁ διαστημικός πύραυλος ξεκινοῦσε γιά τό διάστημα, τόν σταύρωναν κρυφά καί ἔλεγαν: «Εἰς τό ὄνομα τοῦ Πατρός καί τοῦ Υἱοῦ καί τοῦ Ἁγίου Πνεύματος».
Ὑπῆρχε ὅμως ἕνας ἀκαδημαϊκός, ὁ Μπόρις Βικτώροβιτς Ράουσενμπαχ, ὁ ὁποῖος δέν ἔκρυβε ἀπό κανένα τήν πίστη του.
Ὅταν τό πρῶτο διαστημόπλοιο μέ τόν πρῶτο ἄνθρωπο ἔκανε μέ ἐπιτυχία στό διάστημα τήν πρώτη τροχιά γύρω ἀπό τή γῆ καί στό Κέντρο Διεύθυνσης τῶν πτήσεων κατάλαβαν ὅτι ὅλα πᾶνε ρολόι, ὁ Ράουσενμπαχ σηκώθηκε καί φώναξε ὥστε νά τόν ἀκούσουν ὅλοι: «Δόξα Σοι, Κύριε, Δόξα Σοι», καί ἔκανε τό σταυρό του.
Τέτοια παραδείγματα εἶναι πάρα πολλά˙ μαζεύω καί νέα στοιχεῖα συνέχεια καί τά γράφω στό σημειωματάριό μου.
Ν.Ν.: Καί ἀπό τότε ἐσεῖς προσωπικά ἐνδιαφερθήκατε γιά τήν ἀστροναυτική ἔρευνα;
π. Ἰώβ: Στήν ἐλληνική γλώσσα, ἄν δέν κάνω λάθος, ἡ λέξη «κόσμος» σημαίνει τό περιβάλλον πού εἶναι γύρω μας. Ὅμως στή ρωσσική γλώσσα ἡ λέξη «κόσμος» σημαίνει τό διάστημα. Τό γύρω μας καί τό διάστημα, αὐτά συνδέονται. Ξέρω ὅτι στά ἑλληνικά «κοσμικοί» εἶναι οἱ ἄνθρωποι τοῦ κόσμου τούτου. Ὡραῖα αὐτά τά λόγια μεταφράζονται.
Λοιπόν, πρέπει νά σᾶς πῶ πώς δέν ἔκανα τίποτα ἐπίτηδες. Ἦταν Πρόνοια τοῦ Θεοῦ, ὁ Ὁποῖος γνωρίζει τήν καρδιά κάθε ἀνθρώπου. Ἡ μητέρα μου λέει ὅτι ὅταν ἤμουν 4 χρονῶν εἶχα τό νοῦ μου μόνο στά διαστημόπλοια. Οἱ νηπιαγωγοί κάνανε παράπονα γιά μένα στή μητέρα μου. Τῆς ἔλεγαν: «Τό παιδάκι σας τίποτα ἄλλο δέν κάνει, μόνο κάθεται καί παίζει μ’ ἕνα ξύλινο πύραυλο, πού ἔχουμε στήν αὐλή. Νά τόν βγάλουμε ἀπό ’κεῖ μέσα εἶναι ἀδύνατον».
Ὅταν πήγαινα σχολεῖο ἔφτιαχνα μόνος μου πιά τούς πυραύλους. Οἱ πύραυλοι αὐτοί πετοῦσαν καί ἔσκαγαν στόν ἀέρα. Εἶχα δικό μου τηλεσκόπιο καί ἐρευνοῦσα τά ἄστρα, μελετοῦσα τά σχέδια τῶν διαστημικῶν πυραύλων. Ἔμαθα νά μετράω ἀποστάσεις καί ἐκτός τοῦ πλανητικοῦ μας συστήματος. Ἰδιαίτερα, δέν ξέρω γιατί, μέ ἐνδιέφεραν οἱ Γαλαξίες Μ-31 καί Μ-81. Οἱ ἔρευνες ἔδειξαν πώς, ἄν θά πετάξω μέ ταχύτητα φωτός (σκεπτόμουν γιά κατασκευή φωτονίου διαστημόπλοιου) μέχρι τόν πλησιέστερο Γαλαξία, θά χρειαστοῦν 2 ἑκατ. χρόνια. Κοβόταν ἡ ἀνάσα μου ἀπό θαυμασμό˙ πόσο θαυμάσια ἔφτιαξε ὁ Θεός τόν κόσμο! Θυμᾶμαι, ἤμουν 12 χρονῶν, τίς νύχτες ἔβγαινα στό μπαλκόνι τοῦ σπιτιοῦ καί κοιτοῦσα τόν οὐρανό. Τί λόγια θά βγοῦν ἀπό τήν καρδιά τοῦ ἀνθρώπου πού βλέπει μυριάδες ἄστρα νά λάμπουν πάνω του; «Θεέ μου!».
Πολύ ἀργότερα διάβασα γιά ἕνα ἱστορικό γεγονός. Στά χρόνια τῆς Γαλλικῆς ἐπανάστασης, τόν 18ο αἰώνα, οἱ ἐπαναστάτες μάζεψαν τούς κατοίκους κάποιας πόλης στήν πλατεία καί εἶπαν: «Θά καταστρέψουμε ναούς, ἀγάλματα, εἰκόνες, ὅλα ὅσα σᾶς θυμίζουν τόν Θεό». Καί τότε κάποιος ἀπό τούς πολίτες φώναξε: «Τόν οὐρανό ὅμως δέν μπορεῖτε νά μᾶς τόν πάρετε!».
Πράγματι, τίποτα δέν μιλάει στόν ἄνθρωπο γιά τόν Θεό, ὅσο ὁ οὐρανός!
Ἐγώ, μέ τήν βοήθεια τοῦ Θεοῦ, ἤμουν πιστός ἀπό τά παιδικά μου χρόνια, δηλαδή δέ βρῆκα τόν Θεό, ὅπως πολλοί στή χώρα μας σέ μεγάλη ἡλικία.
Ν.Ν.: Στήν οἰκογένειά σας ἡ μητέρα, ἡ γιαγιά, ὁ πατέρας σᾶς μεγάλωναν μέ χριστιανική ἀγωγή; Σᾶς βοήθησαν;
π. Ἰώβ: Τότε τά μέλη τῆς οἰκογενείας μου δέν ἦταν ἀκόμα ἄνθρωποι τῆς Ἐκκλησίας. Ἡ γιαγιά μόνο μέ ἔμαθε τίς προσευχές, τό «Πάτερ ἡμῶν» καί «Θεοτόκε Παρθένε». Προσευχόμουν πολύ σοβαρά. Εἶναι ἀδύνατον νά ἐξηγήσεις τό τί νιώθει ὁ ἄνθρωπος, ὅταν καταλαβαίνει ὅτι δίπλα του πάντα εἶναι ὁ Χριστός καί ἡ Παναγία. Ὅτι κάθε στιγμή τά μάτια τους στρέφονται σέ σένα. Μιλοῦσα, συζητοῦσα μαζί τους.
Θυμᾶμαι, ὅταν ἤμουν τετάρτη τάξη Δημοτικοῦ, παρακαλοῦσα: «Παναγία μου, ἐάν θά κερδίσω στούς ἀγῶνες στίβου στό σχολεῖο μας θά σοῦ πῶ 20 φορές τό ‘‘Θεοτόκε Παρθένε’’. Καί τό ἔλεγα μετά πού κέρδιζα κάτω ἀπό τήν κουβέρτα μου γιά νά μή μέ δοῦν!
Ὅταν τελείωσα τό σχολεῖο, παρακαλοῦσα τήν Παναγία νά μέ βοηθήσει νά μπῶ στή Ἀνωτάτη Στρατιωτική Σχολή Ἀεροπορίας, γιά νά περάσω μέσα στήν ὁμάδα μελλοντικῶν ἀστροναυτῶν. Ἀλλά ἡ πρόνοια τοῦ Θεοῦ ἤθελε ἀλλιῶς.
Πῆγα φαντάρος. Ὅταν ἀπολύθηκα, ὅλοι οἱ δρόμοι ἦταν ἀνοιχτοί μπροστά μου. Ἤμουν 20 χρονῶν! Εἶχα πολλά ἐνδιαφέροντα: ἀρχαιολογία, ἱστορία, νομισματική, ἀστρονομία, φιλοσοφία. Διάβαζα τά ἔργα τοῦ Πλάτωνος, τοῦ Ἀριστοτέλη, τοῦ Νίτσε, τοῦ Κάντ, τοῦ Σπινόζα, ἀκόμα καί τοῦ Μάρξ καί τοῦ Λένιν. Δηλαδή ἔψαχνα τήν Ἀλήθεια. Κάποτε εἶδα ἕνα φίλο μου συλλέκτη νά φοράει σταυρό.
Τότε, στά χρόνια τοῦ σοβιετικοῦ καθεστῶτος, τό νά φορᾶς σταυρό ἦταν πολύ ἐπικίνδυνο πράγμα. Τόν ρώτησα: «Μπορεῖς νά μοῦ βρεῖς τό βιβλίο μέ τό Εὐαγγέλιο;», «Μπορῶ», μοῦ ἀπάντησε. Ὁ ἀδελφός του σπούδαζε στό Θεολογικό Σεμινάριο.
Τοῦ λέω: «Μπορεῖς νά μέ γνωρίσεις μέ τόν ἀδελφό σου;». Ἡ πρόταση αὐτή τότε ἔμοιαζε τό ἴδιο μέ τό νά πεῖς: «μπορεῖς νά μοῦ δείξεις ζωντανό δεινόσαυρο;»!
«Ἔλα αὔριο», μοῦ λέει. «Αὔριο ἀκριβῶς ἔρχεται ἀπό τή Μόσχα». (Ἐγώ ἔμενα τότε στήν Οὐκρανία).
Ἔτσι ἀπέκτησα τό Εὐαγγέλιο. Ἄρχισα νά τό διαβάζω. Καί πόσο λαχταροῦσα νά ἐπαναλάβω κι ἐγώ μαζί μέ τούς ἀποστόλους Λουκᾶ καί Κλεόπα τά λόγια πού εἶπαν μετά τή συνομιλία τους μέ τόν Κύριο: «Ἡ καρδιά μας δέν καιγόταν μέσα μας;» (βλ. Λουκ. κδ΄ 32).
Πράγματι, καιγόταν ἡ καρδιά μου! Γινόταν μέσα μου, στά βάθη τῆς καρδιᾶς μου, κάτι τό ἀνεξήγητο, κάτι τό ἀπίστευτο. Ὅταν ἔκλεισα τό Εὐαγγέλιο εἶπα: «Ἡ Ἀλήθεια εἶναι ἐδῶ. Δέν τήν καταλαβαίνω ἀκόμη, ἀλλά εἶναι ἐδῶ»!
Σέ λίγες μέρες ἡ ὑπόθεση τῆς ζωῆς μου λύθηκε. Κατάλαβα πώς πρέπει νά γίνω μοναχός. Ἀλλά δέν ἦταν ἁπλό πράγμα νά μπεῖς στό Θεολογικό Σεμινάριο. Οἱ ἀρχές βάζανε ἐμπόδια. Ἕνας ἀδελφός ἀπό τή Μονή τῆς Λαύρας τῆς Ἁγίας Τριάδος καί τοῦ ἁγίου Σεργίου μοῦ εἶπε νά δώσω ἐξετάσεις στό Πανεπιστήμιο Ἀρχειονομίας καί Ἱστορίας τῆς Μόσχας. Βρῆκα τόν πνευματικό, ἄρχισα νά βοηθάω σάν παπαδάκι στήν ἐκκλησία.
Ὕστερα ἀπό 4 χρόνια σπουδῶν, μέ εὐλογία τοῦ πνευματικοῦ μου ἀφήνω τό Πανεπιστήμιο, καί τήν ἡμέρα τῆς ἁγίας Μεταμορφώσεως τοῦ Σωτῆρος μέ παίρνουν γιά σπουδές στό Θεολογικό Σεμινάριο. Ἔτσι οἰκονόμησε ὁ Θεός, καί τώρα ὁ ἱ. Ναός τοῦ ὁποίου εἶμαι προϊστάμενος στήν Ἀστερούπολη εἶναι ἡ Μεταμόρφωση τοῦ Σωτῆρος.
Ν.Ν.: Ὡραία ἡ πορεία σας πρός τήν Ἀστερούπολη. Σᾶς ἀνέθεσαν τή διακονία νά γίνετε πνευματικός τῶν ἀστροναυτῶν μας;
π. Ἰώβ: Ὄχι τόσο ἁπλά. Μετά τό Σεμινάριο ἔγινα μοναχός στή Λαύρα τῆς Ἁγίας Τριάδος καί τοῦ Ἁγ. Σεργίου. Ἤμουν ἁπλός μοναχός. Ἀλλά στό κελλί μου εἶχα τό τηλεσκόπιο καί στά ράφια, μαζί μέ τά ἄλλα, εἶχα βιβλία γιά τήν ἀστρονομία καί τή διαστημική. Ἔδειχνα στούς ἀδελφούς τῆς Μονῆς τούς πλανῆτες μέ τό τηλεσκόπιο. Ἀρχές τοῦ 2003 ἕνας γνωστός μου Δεσπότης μοῦ λέει: «Ἔλα νά σέ γνωρίσω μέ τόν καθηγητή ‘‘Διαστημικῆς Ἀκαδημίας Γκαγκάριν’’ τόν κ. Βαλεντίν Πέτρωφ. Θά σέ πάρει σέ μιά ἐκδρομή στήν Ἀστερούπολη. Κάποτε δέν ἤθελες νά γίνεις κι ἐσύ ἀστροναύτης;».
Πῆγα λοιπόν, εἶδα ὡραῖα πράγματα καί τέλος. Ἀλλά αὐτό ἦταν μόνο ἡ ἀρχή. Σέ μιά ἑβδομάδα ἦρθε σέ μένα ὁ προϊστάμενος τῆς ὁμάδας ἀστροναυτῶν Γιοῦρι Λοντσακώφ μέ τή σύζυγο καί τό γιό του. Τούς ξενάγησα καί τούς ἔδειξα τό Μοναστήρι μας. Σέ μιά ἑβδομάδα ἦρθαν σέ μᾶς ὅλοι οἱ συγγενεῖς του, καί σέ τρεῖς ἑβδομάδες, ὅλοι οἱ ἀστροναῦτες, ὁμάδα. Τούς ἔκανα ξενάγηση στό Μοναστήρι μας, τούς ἔλεγα γιά τό Διάστημα, πῶς ὁ Θεός κυβερνᾶ τό Σύμπαν. Στήν ἀρχή ὁ Θεός ἔδωσε στόν ἄνθρωπο νά κυβερνάει τό Σύμπαν, ἀλλά ὁ ἄνθρωπος ἔπεσε μέσα στίς ἁμαρτίες, τυφλώθηκε πνευματικά. Καί ποῦ μπορεῖ νά ὁδηγήσει ἕνας τυφλός τόν κόσμο, ξέρουμε ὅλοι.
Ν.Ν.: Πῶς σᾶς ἄκουγαν;
π. Ἰώβ: Μέ ἕνα τεράστιο ἐνδιαφέρον! Μετά ἦρθαν ὁ Διευθυντής τοῦ Κέντρου προετοιμασίας καί ἐκπαίδευσης ἀστροναυτῶν κι ὅλοι οἱ ὑπάλληλοι τοῦ Κέντρου. Στή συνέχεια μέ παρακάλεσαν νά κάνω ἁγιασμό στά γραφεῖα τους καί σέ ὅλα τά ἀεροπλάνα στό ἀεροδρόμιό τους. Ἔπειτα ἀποφασίσαμε ὅτι ἀπό τό 2006 ὅλες οἱ διαστημικές πτήσεις πρέπει νά γίνονται μέ τήν εὐλογία τοῦ ἱερέως.
Ὁ ἡγούμενος τῆς Μονῆς μας θεοφιλέστατος Θεόγνωστος ἔδωσε τήν εὐλογία του γι’ αὐτό τό ἔργο μου. Μοῦ εἶπε χαρακτηριστικά:
«Νά κάνεις ὅλα ὅσα χρειάζονται γιά τό κήρυγμα τοῦ Εὐαγγελίου μέ σοφία καί διάκριση». Ἔτσι ἀρχίζουν οἱ τακτικές ἐπαφές μου μέ τούς ἀστροναῦτες.
Δημιουργήθηκε, μποροῦμε νά ποῦμε, μιά παράδοση. Τρεῖς ἑβδομάδες πρίν τήν πτήση στό διάστημα, τό πλήρωμα τοῦ Διαστημόπλοιου ἔρχεται στή Μονή μας, στή Μονή τῆς Λαύρας τῆς Ἁγίας Τριάδος καί τοῦ Ἁγίου Σεργίου. Προσκυνοῦμε ὅλοι τά ἱερά λείψανα τοῦ Ἁγίου Σεργίου, ἱδρυτῆ τῆς Μονῆς μας. Ζητᾶμε τήν εὐλογία του. Μετά πηγαίνουμε στόν Ἱ. Ν. τοῦ Ἁγίου Νίκωνος καί κάνουμε τήν παράκληση καί τούς δίνω τήν εὐχή γιά τήν πτήση. Σάν φυλακτό δίνω στόν καθένα μικρές εἰκόνες τοῦ Χριστοῦ καί τῆς Παναγίας καί ἕνα μικροῦ μεγέθους Εὐαγγέλιο. Ἀργότερα συναντιόμαστε στήν Ἀστερούπολη. Ἐάν κάποιος θέλει νά ἐξομολογηθεῖ καί νά κοινωνήσει ἀμέσως πρίν τήν πτήση, πηγαίνω στό Μπαϊκονούρ, στό Καζαχστάν. (Σημ. μεταφράστριας. Ἐκεῖ βρίσκεται τό κοσμοδρόμιο τῆς Ρωσίας).
Κάνω ἁγιασμό στόν πύραυλο καί τρεῖς μέρες πρίν τήν πτήση τούς κοινωνῶ. Μετά, κάθε ἐπαφή μέ τόν ἔξω κόσμο τῶν ἀστροναυτῶν, ἀπαγορεύεται ἀπό τούς κανόνες τῆς πτήσης. Ἐάν οἱ ἀστροναῦτες παρακαλοῦν νά τούς ὑποδέχομαι στήν προσγείωση, πηγαίνω πάλι στό Καζαχστάν.
Φυσικά, ἔχω μαζί μου ἕνα μπουκαλάκι μέ ἁγιασμό τῶν Φώτων. Θυμᾶμαι πῶς πῆγα νά ὑποδεχτῶ μετά τήν πτήση τόν Γιούρα Λοντσακώφ. Τόν βγάζουν ἀπό τήν κάψουλα τῆς προσγείωσης, γιατί δέν μποροῦν ἀκόμα οἱ ἀστροναῦτες νά περπατᾶνε, καί μοῦ φωνάζει: «Παππούλη, γρήγορα δῶστε μου νά πιῶ τόν ἁγιασμό τῶν Θεοφανίων». Τοῦ τόν δίνω. Καί μετά ἄλλη μιά παράκληση: «Ραντίστε με μέ τόν ἁγιασμό». Τόν ραντίζω καί ἀκούω μετά ἄλλη φωνή δίπλα μου: «Κι ἐμένα παππούλη, ραντίστε με». Ἦταν ὁ Μάϊκλ Φίνκ, ἀμερικάνος ἀστροναύτης. Τόν ράντισα καί τοῦ ἔδωσα νά πιεῖ καί αὐτός τόν ἁγιασμό. Οἱ ἄνθρωποι ἀπό τή NASA, πού ἦταν δίπλα, δέν κατάλαβαν τίποτα καί ρώτησαν: «Τί ἔχουν αὐτοί; Ἔχουν πρόβλημα μέ νερό;».
Ν.Ν.: π. Ἰώβ, πεῖτε μας, σᾶς παρακαλῶ, πῶς ἄρχισε ἡ προπόνησή σας στό Κέντρο Προετοιμασίας τῶν ἀστροναυτῶν;
π. Ἰώβ: Ὁ προϊστάμενος τοῦ Κέντρου Βασίλι Τσεπλιέφ μοῦ εἶχε προτείνει νά περάσω τόν πρῶτο κύκλο προετοιμασίας γιά τήν πτήση, ἔτσι ὅπως γίνεται μέ τούς μελλοντικούς ἀστροναῦτες. Δέν ἀρνήθηκα.
Ἡ πρώτη μου δοκιμή ἔγινε σ’ ἕνα εἰδικό μηχάνημα, ὅπου οἱ ἀστροναῦτες προπονοῦνται γιά τήν ἔξοδο ἀπό τό διαστημόπλοιο στό ἀνοιχτό διάστημα στό σκάφανδρο «Ὀρλάν – ΜΤ». Οἱ δοκιμές γίνονται ἐδῶ στή γῆ. Τό πρόγραμμα ὀνομάζεται «Ἔξοδος - 2». Ἡ πρώτη μου προπόνηση κράτησε 1-2 ὧρες. Μᾶλλον ἄντεξα ὅλα καλά, διότι ὁ στρατηγός Τσεπλιέφ μέ ρώτησε: «Καί τί θά πεῖτε γιά τήν πτήση σέ κατάσταση ἔλλειψης βαρύτητας»;
Ν.Ν.: Ἔπρεπε νά γίνει καί αὐτό στή γῆ;
π. Ἰώβ: Ὄχι. Αὐτό τό εἶδος προπόνησης γίνεται μ’ ἕνα εἰδικό ἀεροπλάνο, μέσα στό ὁποῖο τή στιγμή πού ἀπότομα πέφτει κάτω ἀπό πολύ μεγάλο ὕψος, κάπως λοξά, δημιουργεῖται τό φαινόμενο ἔλλειψης βαρύτητας. Κρατάει 30 δευτερόλεπτα περίπου. Στή διάρκεια τῆς προπόνησης οἱ πιλότοι κάνουν 10-15 τέτοιες «πτώσεις». Δόξα τῷ Θεῷ τέτοια πράγματα ἀντέχω μιά χαρά.
Μέ τήν καθοδήγηση τοῦ προϊσταμένου τῆς ὁμάδας ἀστροναυτῶν Γιούρα Λοντσακώφ ἐγώ ἐρευνοῦσα τό σύστημα λειτουργίας τοῦ διαστημόπλοιου καί τοῦ διαστημικοῦ σταθμοῦ. Δέν μποροῦσα νά τά θυμᾶμαι καί νά τά μάθω ὅλα, ἀλλά τά βασικά πράγματα τά ἔπιασα.
Ἀρκετές ὧρες ἔκανα προπόνηση καί στό εἰδικό σκάφανδρο «Γεράκι», ὅπου γίνεται μίμηση τῆς διαστημικῆς πτήσης.
Ν.Ν.: Συγγνώμη, μέ ποιό σκοπό κάνατε ὅλα αὐτά τά πράγματα;
π. Ἰώβ: Ἀκριβῶς τέτοια ἐρώτηση μοῦ ἔκανε ὁ γιατρός, ὅταν πήγαινα σέ προπόνηση γιά ἔλλειψη βαρύτητας, ἀλλά σέ ὑδάτινο περιβάλλον. Δηλαδή, κάνουν πρόβες γιά ἔξοδο στό ἀνοιχτό διάστημα, ἀλλά σέ συνθῆκες ἐχθρικοῦ ὑδροπεριβάλλοντος, σ’ ἕνα εἰδικό ὑδροεργοστάσιο. Μετά 1 1/2 ὧρες προπόνηση ἔχασα 1 κιλό. (Οἱ ἀστροναῦτες, οἱ ὁποῖοι δουλεύουν στό ἀνοιχτό διάστημα 6-7 ὧρες χάνουν ταυτόχρονοα 6-7 κιλά).
Λοιπόν, ὅταν ὁ γιατρός μέ ρώτησε γιατί τά θέλω ὅλα αὐτά, τοῦ ἀπάντησα μέ τά λόγια τοῦ ἀπ. Παύλου: «Ἐγενόμην τοῖς Ἰουδαίοις ὡς Ἰουδαῖος, ἵνα Ἰουδαίους κερδήσω˙ τοῖς ὑπό νόμον ὡς ὑπό νόμον, ἵνα τούς ὑπό νόμον κερδήσω (...)˙ τοῖς πᾶσι γέγονα τά πάντα, ἵνα πάντως τινάς σώσω» (Α΄ Κορ. θ΄ 20-22) καί συμπλήρωσα: «Καί θά γίνω γιά τούς ἀστροναῦτες ὡς ἀστροναύτης, συνάδελφός τους. Τό κάνω γιά τό Εὐαγγέλιο». Καί ὁ γιατρός εἶπε: «Κατάλαβα τώρα, τό ἔχετε ἀνάγκη. Νά συνεχίζετε, λοιπόν».
Ὅταν ἀνέβαινα μέ εἰδική σκάλα στό διαστημικό σταθμό, εἶδα πώς ἀπό ὅλα τά παράθυρα γύρω μέ κοιτοῦσαν οἱ ἄνθρωποι, οἱ ὑπάλληλοι τῶν ἐκεῖ ὑπηρεσιῶν. «Τί περίεργα πράματα», σκέφτηκα. «Ἀφοῦ οἱ προπονήσεις τῶν ἀστροναυτῶν εἶναι γι’ αὐτούς ὅλους μιά συνηθισμένη περίπτωση. Γιατί μέ ἐξετάζουν μέ τόση περιέργεια;».
Ὅταν βγῆκα πιά ἀπό τό σκάφανδρο, ὅλοι αὐτοί μέ πλησιάσαν γιά νά πάρουν τήν εὐλογία. Καί μιά γυναίκα μέ ρώτησε: «Παππούλη, ἀφοῦ εἴσαστε ἐδῶ, σημαίνει, πώς ἡ ἀστροναυτική δέν εἶναι ὑπόθεση πού δέν ἀρέσει στό Θεό». Ξαφνιάστηκα. Τῆς ἀπάντησα: «Βεβαίως, ναί! Ποιός σᾶς εἶπε τέτοια βλακεία;».
Καί ἐδῶ, στό εἰδικό ὑδροεργαστήριο ἔγινε τό πρῶτο γι’ αὐτούς κήρυγμα. Σημαντικό εἶναι τοῦτο: μετά τό κήρυγμα μέ πλησίασε ἕνας νεαρός ἐργάτης ἀπό τό Κέντρο Διεύθυνσης πτήσεων καί ζήτησε νά βαπτιστεῖ. Τόν βάπτισα τήν ἄλλη κιόλας μέρα. Ἐκεῖ μέσα στό Κέντρο Διεύθυνσης. Δέν εἴχαμε τότε τόν Ναό μας ἀκόμα. Φέραμε ἕνα τεράστιο βαρέλι, τό γεμίσαμε μέ νερό κι ἔτσι ἔγινε τό πρῶτο μυστήριο τοῦ Βαπτίσματος στήν Ἀστερούπολη.
Ν.Ν.: Καί τί εἴπατε σ’ αὐτό τό πρῶτο κήρυγμα σας;
π. Ἰώβ: Ὁ Κύριος δημιούργησε τόν κόσμο τοῦτο καί γιά νά Τόν γνωρίσουμε. Ἡ θέληση γιά γνώσεις εἶναι ἀπό τόν Θεό, εἶναι στά γονίδιά μας. Ἀλλά τήν ἔρευνα τοῦ Σύμπαντος πρέπει νά τήν ξεκινᾶμε μέ τή στροφή τῆς καρδιᾶς μας στό Χριστό, μέ τήν τήρηση τῶν ἁγίων Του ἐντολῶν. Μόνο οἱ «καθαροί τῇ καρδίᾳ τόν Θεόν ὄψονται» καί μποροῦν νά καταλάβουν τή σοφία τοῦ Σύμπαντος, τό ὁποῖο δημιούργησε ὁ Θεός.
Ὁ Γέροντας Σωφρόνιος Σαχάρωφ ἔλεγε πώς ὑπάρχουν δύο μέθοδοι ἀπόκτησης τῶν γνώσεων. Ἕνας μέ τή βοήθεια τῶν μικροσκοπίων καί τηλεσκοπίων, μέ πειράματα, δοκιμές καί λάθη, διότι μέ αὐτούς τούς τρόπους γίνονται λάθη. Ἄλλος τρόπος εἶναι νά καθαρίσεις τήν καρδιά ἀπό τά πάθη, νά μιμηθεῖς τόν Θεάνθρωπο Κύριο καί μέ ταπείνωση νά τόν ρωτᾶς.
Ἐδῶ δέν ὑπάρχουν λάθη. Διότι Αὐτός ὁ ὁποῖος δημιούργησε τά πάντα, γνωρίζει πῶς λειτουργεῖ τό Δημιούργημά Του. Ὁ Κύριος πού δημιούργησε τόν ἄνθρωπο ξέρει τί μπορεῖ ὁ καθένας ἀπό μᾶς, καί τί διακονία πρέπει νά ἔχει. Ἐσεῖς, τούς λέω, πού εἴσαστε ἀστροναῦτες, κατασκευαστές τῶν πυραύλων, γιατροί, ἐργάτες, τεχνικοί, ἔχετε τή διακονία νά ἑρευνᾶτε τό Διάστημα. Ἐγώ, ὡς μοναχός, ἔχω τή διακονία νά σᾶς φέρω τό Φῶς τοῦ ἁγίου Εὐαγγελίου.
Ἔτσι ἄρχισε ἡ διακονία μου στήν Ἀστερούπολη. Ποτέ δέν φανταζόμουν πώς θά κάνω κηρύγματα στούς ἀστροναῦτες μας.
Ὁ ὅσιος Βαρσανούφιος τῆς Ὄπτινα ἔλεγε: «Δέν ὑπάρχουν τυχαῖα πράγματα. Ἐάν ἐμεῖς βλέπαμε μέ προσοχή τό παρελθόν καί τό παρόν μας, θά μπορούσαμε νά προφητεύσουμε καί τό μέλλον μας».
Ἕνας ἀδελφός ἀπό τή Μονή μας κάποτε μοῦ εἶπε: «Ξέρεις, σέ βλέπω καί θαυμάζω τήν πρόνοια τοῦ Θεοῦ. Κοίτα, ἕνα ἀγοράκι κάποτε εἶχε ἕνα ὄνειρο νά γίνει ἀστροναύτης, μελετοῦσε τήν ἀστρονομία, ἤθελε νά σπουδάσει στή Σχολή Ἀεροπορίας. Ἀλλά ὁ Κύριος τόν φέρνει στό Μοναστήρι. Φαινομενικά αὐτό κλείνει κάθε ἐπαφή μέ τό διάστημα. Ἀλλά ἀκριβῶς ἀπό ἐδῶ ὁ Θεός τόν φέρνει στήν Ἀστερούπολη, τόν κάνει πνευματικό τῶν ἀστροναυτῶν, τόν στέλνει σέ μιά πτήση ἔλλειψης βαρύτητας. Ὁ Θεός πάλι βοηθάει νά νικήσει τούς ἐχθρούς, οἱ ὁποῖοι ἐμπόδιζαν νά γίνει Ναός στήν Ἀστερούπολη. Καί τώρα ὁ Ναός αὐτός μέ τίς χαρμόσυνες καμπάνες του ὑποδέχεται ἐδῶ στή Γῆ τούς ἀστροναῦτες πού ἐπιστρέφουν ἀπό τήν πτήση στό διάστημα».
Ν.Ν.: Ἀπ’ ὅ,τι ξέρω, σέ ἄλλες χῶρες πού ἀσχολοῦνται μέ τό διάστημα ΗΠΑ, Γαλλία, δέν ὑπάρχει παρόμοια παράδοση. Εἶναι μοναδική ρωσική Ὀρθόδοξη παράδοση;
π. Ἰώβ: Ναί, εἶναι μοναδική. Εἶναι μιά παράδοση πού δημιουργήθηκε πρόσφατα. Ἀλλά, σίγουρα ὅμως παρουσιάζει ἐνδιαφέρον γιά ἄλλες χῶρες.
Ν.Ν.: Τώρα, πάτερ Ἰώβ, πού ἔχετε τή δυνατότητα νά δεῖτε τίς ψυχές τῶν ἀνθρώπων πού πετᾶνε στό διάστημα, τί μπορεῖτε νά πεῖτε γι’ αὐτούς; Εἶναι ἄνθρωποι μέ τίς ἴδιες ἀδυναμίες καί ἀξίες ὅπως ὅλοι οἱ ἄλλοι; Πῶς νομίζετε ὅτι οἱ σύχρονοι ἀστροναῦτες διαφέρουν ἀπό τούς ἀστροναῦτες τῆς Σοβιετικῆς περιόδου; Οἱ σύγχρονοι εἶναι πιό ἐλεύθεροι; Θυμᾶμαι, ὅταν ἤμουν μαθήτρια τοῦ Γυμνασίου, εἶχα τήν εὐκαιρία σέ ἕνα παιδικό Κέντρο τοῦ Δήμου Μόσχας πού ἤμουν πρόεδρος νά συναντιόμαστε μέ ἄλλα παιδιά μέ τόν Γκαγκάριν καί ἄλλους σοβιετικούς ἀστροναῦτες. Ἦταν ἄνθρωποι μιᾶς μικρῆς ὁμάδας, ἐλίτ.
π. Ἰώβ: Ναί, οἱ τότε ἀστροναῦτες δέν ἐμπιστευόντουσαν κανένα, δέν ἔλεγαν τά μυστικά τῆς καρδιᾶς τους. Δέν ἔχουμε ἐμεῖς πληροφορίες γιά τόν ἐσωτερικό τους κόσμο, γιά τή ζωή τῆς ψυχῆς τους. Ἀλλά, σύμφωνα μέ τούς πνευματικούς νόμους, δέν μποροῦμε ἐμεῖς νά μιλᾶμε γι’ αὐτά πού οἱ ἴδιοι θεωροῦσαν μυστικό τους.
Ν.Ν.: Ὁ Γκαγκάριν ἔχει δώσει ἀμέτρητες συνεντεύξεις, καί ποτέ δέν εἶπε κάτι, γιά τό ὁποῖο μπορεῖ νά μετανιώσει κανείς.
π. Ἰώβ: Ναί, πράγματι, εἶχε τόν αὐτοέλεγχό του. Ἀλλά γνωρίζουμε ὅτι σ’ ἐκεῖνα τά ἀθεϊστικά χρόνια τοῦ Χροῦτσεφ καί ἀργότερα στήν ἐποχή τοῦ Μπρέζνιεφ ὁ Γκαγκάριν προσωπικά βοηθοῦσε μιά μεγαλόσχημη μοναχή, τήν Μακαρία, ἡ ὁποία ζοῦσε 50 χιλμ. μακριά ἀπό τή γενέτειρά του – τήν πόλη Γκζαίσκ – σήμερα ὀνομάζεται πόλη Γκαγκάριν. Ὁ ἴδιος ἔφερνε σ’ αὐτή τή μοναχή τούς γιατρούς ἀπό τό Κρεμλίνο καί φρόντιζε νά ἔχει πάντα ξύλα γιά τό χειμώνα.
Γιά ποιά θέματα συζητοῦσε μαζί της κανείς δέν ξέρει, ἀλλά ὅταν ὁ Γιούρι Γκαγκάριν σκοτώθηκε, ἡ μοναχή Μακαρία, πού εἶχε διορατικό χάρισμα, εἶπε θαυμαστά ἀλλά μυστήρια λόγια: «Ὁ Γιούρι δέν φταίει σέ τίποτα. Εἶναι πολύ καλός ἄνθρωπος, ἁπλός σάν τό παιδί». Τί ἐννοοῦσε; Τότε κανείς δέν τόν κατηγοροῦσε καί δέν ἔλεγε ὅτι φταίει. Πολύ ἀργότερα ὅμως ἄρχισαν κουτσομπολιά καί βρώμικες γλῶσσες ἄρχισαν νά λένε ὅτι στή μοιραία πτήση ἦταν μεθυσμένος. Ἀλλά ξέρουμε ὅτι ὁ ἔλεγχος πού κάνανε οἱ γιατροί ἔδειξε ὅτι ἀλκοόλ δέν ὑπῆρχε στό αἷμα. Ὅμως ἡ εἰδική ἐπιτροπή δέν δημοσίευσε καμία ἐπίσημη ἀπόφαση γιά τό ἀτύχημα αὐτό.
Δέν ὑπάρχει τίποτα κρυφό, πού δέν θά γίνει φανερό, λέει τό Εὐαγγέλιο. Τώρα ἔρχονται κάτι νέες λεπτομέρειες. Ἕνα ξέρω ὅμως ἐγώ καί μαζί μέ τήν Μακαρία μοναχή μπορῶ νά πῶ: «Ὁ Γιούρι δέν φταίει σέ τίποτε».
Ν.Ν.: Ἦταν πιστός χριστιανός ὁ Γκαγκάριν;
Συνεχίζεται
ΠΗΓΗ: Περιοδικό «Η ΔΡΑΣΗ ΜΑΣ», ΤΕΥΧΟΣ 496.
