«Ἄνω σχῶμεν τὰς καρδίας» (θ. Λειτουργία)
ΕΧΟΥΝ περάσει, ἀγαπητοί μου, σαράντα μέρες ἀπὸ τὸ Πάσχα, ἀπὸ τὴν ἡμέρα ποὺ ἀκούστηκε τὸ «Χριστὸς ἀνέστη». Ἡ ἀνάστασι τοῦ Χριστοῦ εἶνε τὸ μεγαλύτερο γεγονός, τὸ θεμέλιο τῆς πίστεώς μας. Εἶνε ἀλήθεια τετραγωνική, ποὺ βεβαιώθηκε μὲ πολλὲς ἐμφανίσεις τοῦ Χριστοῦ στοὺς μαθητάς. Ἕνδεκα (11) ἐμφανίσεις ἱστοροῦν τὰ εὐαγγέλια. Τελευταία δὲ εἶνε αὐτὴ ποὺ ἔγινε σήμερα, ἡμέρα τῆς Ἀναλήψεως.
* * *
Ποῦ ἔγινε ἡ Ἀνάληψις; Ἔξω ἀπὸ τὰ Ἰεροσόλυμα εἶνε ἕνα μικρὸ προάστιο, ἕνα χαριτωμένο χωριό, ἡ Βηθανία (ἡ πατρίδα τοῦ Λαζάρου). Ἐκεῖ εἶνε ἕνας λόφος, τὸ Ὄρος τῶν ἐλαιῶν. Ἐκεῖ συγκεντρώθηκαν ἡ Παναγία, οἱ μαθηταὶ καὶ οἱ μυροφόρες, καὶ ἐκεῖ ἐμφανίστηκε ὁ Χριστὸς γιὰ τελευταία φορά.
Τοὺς μίλησε γιὰ τὴ βασιλεία του. Ἀλλὰ οἱ μαθηταί, ποὺ ἀκόμα δὲν εἶχαν λάβει τὸ Πνεῦμα τὸ ἅγιο, παρεξηγοῦσαν τὰ λόγια του. Αὐτοὶ ἐφαντάζοντο, πὼς ὁ Χριστὸς θὰ ἵδρυε μιὰ μεγάλη Ἰουδαϊκὴ αὐτοκρατορία, πιὸ ἔνδοξη κι ἀπὸ τοῦ Δαυῒδ καὶ τοῦ Σολομῶντος. Καὶ ρωτοῦν· Ἦρθε λοιπὸν ἡ ὥρα; Εἶχαν λάθος. Τὸ διο λάθος, ποὺ κάνουν μέχρι σήμερα οἱ Ἑβραῖοι ὀπαδοὶ τοῦ σιωνισμοῦ· κι αὐτοὶ φαντάζονται, ὅτι μιὰ μέρα θὰ σβήσουν τὰ ἄλλα κράτη καὶ ἐπὶ τῶν ἐρειπίων ὅλων τῶν κρατῶν θὰ ἱδρυθῇ μία παγκόσμιος Ἑβραϊκὴ αὐτοκρατορία μὲ πρωτεύουσα τὴν Ἰερουσαλήμ. Λάθος αὐτό. Ὅπως λάθος ἔχουν καὶ οἱ χιλιασταί, ποὺ λένε ὅτι ὁ Χριστὸς θὰ ἔρθῃ πάλι γιὰ χίλια χρόνια στὴ γῆ, νὰ ἱδρύσῃ τὴ δική του βασιλεία. Πλάνη. Ὁ Χριστὸς ἦρθε νὰ ἱδρύσῃ βασιλεία, τῆς ὁποίας «οὐκ ἔσται τέλος» (Λουκ. 1,33). Καὶ τὴν ἵδρυσε. Καὶ ἡ βασιλεία του δὲν θὰ ἔχῃ τέλος. Ἐνῷ οἱ ἄλλες βασιλεῖες τοῦ κόσμου; Ῥίξτε μιὰ ματιὰ στὴν ἱστορία νὰ δῆτε. Ἡ μία βάσταξε 300 χρόνια, ἡ ἄλλη 100, ἄλλη 50, ἄλλη 200, ἄλλη 1000 χρόνια· καὶ μετὰ σβήσανε, κ᾿ ἔμειναν ἐρείπια. Ἔτσι καὶ τὰ σημερινὰ κράτη· ἔτσι καὶ τὰ ἐφήμερα κόμματα, ποὺ οἱ ὀπαδοί τους φωνάζουν καὶ ξελαρυγγιάζονται γιὰ χάρι τους· θὰ καταργηθοῦν. Μία βασιλεία, ἕνα κράτος θὰ μείνῃ, ἕνα ὄνομα δὲ᾿ θὰ λησμονηθῇ· ὁ Ἰησοῦς Χριστὸς καὶ ἡ Ἐκκλησία του!
Ἔσφαλλαν λοιπὸν οἱ μαθηταὶ ποὺ φαντάστηκαν κοσμικὴ αὐτοκρατορία. Ὁ Χριστὸς ἦρθε νὰ ἱδρύσῃ βασιλεία πνευματική. Καὶ τώρα, ἀφοῦ ἀπήντησε στὸ ἐρώτημά τους, ἔγινε τὸ θαῦμα. Ποιό θαῦμα; Τὰ πόδια τοῦ Χριστοῦ μας, τὰ εὐλογημένα πόδια ποὺ ἐπὶ 33 χρόνια πατοῦσαν τὴ γῆ καὶ ἐπὶ 3 χρόνια περπάτησαν στὴν Παλαιστίνη γιὰ τὸ κήρυγμα τοῦ θείου λόγου, τὰ πόδια ποὺ ἐμεῖς οἱ ἄνθρωποι καρφώσαμε στὸ Γολγοθᾶ, τὰ ματωμένα πόδια τοῦ Χριστοῦ, ἀπεσπάσθησαν ἀπὸ τὸ ἔδαφος, ξεκόλλησαν ἀπὸ τὴ γῆ. Ἔγινε ἀπογείωσις, ὅπως στὰ ἀεροπλάνα. Ὁ Χριστὸς ―γιὰ νὰ μιλήσουμε μὲ σύγχρονη γλῶσσα― ἀπογειώθηκε. Ἄφησε πλέον τὴ γῆ καὶ ἀνέβαινε στὰ οὐράνια ἐπάνω σὲ νεφέλη. Καὶ οἱ μαθηταὶ ἔκθαμβοι παρατηροῦσαν τὸ ἔξοχο θέαμα, ὁ ἄνθρωπος Χριστὸς ν᾿ ἀνεβαίνῃ στὰ οὐράνια!
Τότε παρουσιάστηκαν δύο ἄγγελοι. Ὅπως ὅταν ἦρθε στὴ γῆ ὁ Χριστὸς ἄγγελοι ἔψαλλαν στὴ γέννησί του τὸ «Δόξα ἐν ὑψίστοις Θεῷ…» (Λουκ. 2,14), ἔτσι καὶ τώρα ποὺ φεύγει ἀπὸ τὴ γῆ, ἄγγελοι τὸν συνοδεύουν. Καὶ λένε στοὺς μαθητάς· Τί σταθήκατε καὶ βλέπετε; Μὴ σᾶς φαίνεται παράξενο. Ὅπως τώρα βλέπετε τὸ Χριστὸ ν᾿ ἀνεβαίνῃ στὰ οὐράνια, ἔτσι θὰ τὸν δῆτε νὰ ἔρχεται πάλι γιὰ νὰ κρίνῃ τὸν κόσμο.
Αὐτὸ εἶνε μὲ λίγα λόγια τὸ ἱστορικὸ τῆς Ἀναλήψεως. Καὶ πρέπει νὰ γνωρίζουμε, ὅτι ὁ Χριστὸς ὡς Θεὸς δὲν χωρίστηκε ποτέ ἀπὸ τὸν οὐράνιο Πατέρα. Ἀλλὰ τώρα μὲ τὴν Ἀνάληψι ἀνῆλθε καὶ ὡς ἄνθρωπος στὰ οὐράνια καὶ ἐκεῖ πλέον κάθεται «ἐκ δεξιῶν τοῦ Πατρός».
* * *
Τί μᾶς διδάσκει ἡ ἑορτὴ αὐτή; Πολλὰ πράγματα. Ἕνα ἀπὸ τὰ πολλὰ εἶνε τὸ ἑξῆς. Τὸ γεγονὸς τῆς Ἀναλήψεως μᾶς ὑπενθυμίζει ἡ Ἐκκλησία κάθε φορὰ ποὺ γίνεται θεία λειτουργία. Ἀπὸ τὸ «Εὐλογημένη ἡ βασιλεία…» μέχρι τὸ «Δι᾿ εὐχῶν…» βλέπουμε ὅλα τὰ γεγονότα τῆς ζωῆς τοῦ Χριστοῦ. Στὴν ἀρχὴ εἶνε ἡ Γέννησί του· μέσα στὸ ἱερὸ βῆμα ὑπάρχει ἡ ἁγία πρόθεσι, ποὺ εἰκονίζει τὴ φάτνη. Ἐν συνεχείᾳ ἡ εσοδός του στὸν κόσμο καὶ τὸ κήρυγμα ποὺ γίνεται μὲ τὰ ἀναγνώσματα τοῦ ἀποστόλου καὶ τοῦ εὐαγγελίου. Ἔπειτα εἶνε ἡ Θυσία τοῦ Γολγοθᾶ, ποὺ εἰκονίζει ὁ Ἐσταυρωμένος καὶ τὸ θυσιαστήριο, ἡ ἁγία τράπεζα. Κατόπιν ἔρχεται ἡ Ἀνάστασι, μὲ τὴ θεία κοινωνία. Καὶ τέλος οἱ πιστοὶ ζοῦν τὴν Ἀνάληψί του μὲ τὰ λόγια «Ὑψώθητι ἐπὶ τοὺς οὐρανούς, ὁ Θεός, καὶ ἐπὶ πᾶσαν τὴν γῆν ἡ δόξα σου» (Ψαλμ. 56,6,12). Ἀλλὰ καὶ στὴν καρδιὰ τῆς θείας λειτουργίας, ἂν ἔχουμε προσοχή, ἀκοῦμε· «Ἄνω σχῶμεν τὰς καρδίας», μιὰ προτροπὴ ποὺ ταιριάζει μὲ τὴν Ἀνάληψι. Σὰ᾿ νὰ μᾶς λέῃ ἡ Ἐκκλησία· Ἄνθρωποι, ἀπογειωθῆτε! Μὴ μένετε κολλημένοι στὰ γήινα ὅπως τὰ στρείδια στὸ βράχο. Ἡ γῆ αὐτὴ δὲν εἶνε πατρίδα σας. Πατρίδα σας εἶνε ὁ οὐρανός, ἐκεῖ ποὺ εἶνε ὁ Χριστός, οἱ ἄγγελοι, οἱ ψυχὲς καὶ τὰ πνεύματα τῶν προγόνων σας.
Ἐμεῖς ὅμως ἔχουμε τὴ σκέψι μας, τὰ αἰσθήματά μας καὶ τὴ βούλησί μας στραμμένα διαρκῶς στὰ χαμηλά. Ξέρετε πῶς μοιάζουμε; Σὰν τὰ τετράποδα, ποὺ ἔχουν τὸ κεφάλι κάτω. Ἀλλ᾿ ὁ ἄνθρωπος εἶνε τὸ μόνο πλάσμα ποὺ στέκει ὀρθό. Γιατί μᾶς ἔκανε ὄρθιους ὁ Θεός; Γιὰ νὰ βλέπουμε τὸν οὐρανό. Κατὰ μία ἐτυμολογία αὐτὸ σημαίνει καὶ ἡ λέξι ἄν-θρωπος. Ἐν τούτοις ἐμεῖς δὲν τιμοῦμε τὸν ἑαυτό μας. Τὸν ὑποβιβάζουμε στὴν τάξι τῶν ζῴων. Μοιάζουμε μὲ τοὺς χοίρους, ποὺ ἔχουν τὸ ῥύγχος καὶ τὰ μάτια συνεχῶς κάτω, στὴ λάσπη, καὶ ποτέ δὲν ὑψώνουν τὸ βλέμμα ἐπάνω παρὰ μόνο μιὰ φορά. Πότε; Ὅταν τοὺς πᾶνε στὸ σφαγεῖο καὶ τοὺς ἀναποδογυρίζουν γιὰ νὰ μπῇ τὸ μαχαίρι στὸ λαιμό· τότε γιὰ πρώτη φορὰ τὰ μάτια τους ἀντικρύζουν οὐρανό. Ἔτσι κ᾿ ἐμεῖς. Λησμονοῦμε ποιά εἶνε ἡ πατρίδα μας κι ὅτι ἐδῶ στὴ γῆ εμεθα πρόσκαιροι καὶ παρεπίδημοι· καὶ μόνο ὅταν πλέον ἔρθῃ ἡ μάχαιρα τοῦ ἀρχαγγέλου, τὴν τελευταία στιγμή, βλέπουμε ἔκπληκτοι ποιός ἦταν ὁ προορισμός μας. Μὰ τότε εἶνε ἀργά.
Ἄνθρωπος εἶνε αὐτὸς ποὺ βλέπει πρὸς τὰ ἄνω, αὐτὸς ποὺ σκέπτεται τὸ Θεό, αὐτὸς ποὺ ἀγαπᾷ τὸν πλησίον, αὐτὸς ποὺ ἔχει εὐγενῆ αἰσθήματα· πίστι, ἐλπίδα, εὐσυνειδησία, στοργή, δικαιοσύνη, πατριωτισμό, αὐτοθυσία… Ὤ τί ὡραῖο πρᾶγμα εἶνε ὁ ἄνθρωπος, ὅταν εἶνε πράγματι ἄνθρωπος! ἔλεγαν οἱ ἀρχαῖοι πρόγονοί μας. Τώρα ὅμως κατήντησε σὰν τὰ κτήνη καὶ χειρότερα, ἀφοῦ τὰ πάθη του τὸν ἀποκτηνώνουν, ὅπως λέει ὁ ἱερὸς Χρυσόστομος.
Καὶ ὄχι μόνο κτῆνος κατήντησε ὁ ἄνθρωπος, ἀλλὰ καὶ θηρίο, τὸ ἀγριώτερο θηρίο. Μὴ φοβηθῆτε τὰ λιοντάρια καὶ τὶς τίγρεις. Ἕνα θηρίο πόσους μπορεῖ νὰ φάῃ; 100; 200; παραπάνω ὄχι. Ἐνῷ ὁ ἄνθρωπος, μὲ τὸ μυαλὸ ποὺ τοῦ ᾿δωσε ὁ Θεός, ἀντὶ νὰ γίνῃ ἄγγελος, γίνεται ἐπιστημονικὸ θηρίο. Ἀνεβαίνει στὰ «μαυροπούλια», ὅπως λέει τὰ πολεμικὰ ἀεροπλάνα ὁ Κοσμᾶς ὁ Αἰτωλός, καὶ ῥίχνει βόμβες τρομερές, ποὺ ἀφανίζουν πολιτεῖες ὁλόκληρες. Αὐτὸ ἔγινε στὴν Ἰαπωνία. Εἶνε λοιπὸν ἢ δὲν εἶνε ὁ ἄνθρωπος τὸ ἀγριώτερο θηρίο; Τὸν πρῶτο ἀεροπόρο ποὺ πῆγε καὶ ἔρριξε ἀτομικὴ βόμβα στὴν Ἰαπωνία καὶ ἔσβησε μιὰ ὁλόκληρο πόλι, μετὰ τὸν κάνανε ἥρωα στὴν Ἀμερική. Ἀλλ᾿ αὐτὸς εἶχε μέσα του κάρβουνο τὴ φωνὴ τῆς συνειδήσεως ποὺ τὸν ἔκαιγε καὶ τοῦ φώναζε· Ἂς ἔχῃς τὰ παράσημα ὅλου τοῦ κόσμου· εἶσαι κακοῦργος… Ἔχασε τὸν ὕπνο του. Προσπαθοῦσαν νὰ τὸν ἡσυχάσουν· τέλος αὐτοκτόνησε, δὲ᾿ μποροῦσε νὰ ὑποφέρῃ.
Ἐνῷ λοιπὸν ἡ ἀνθρωπότης βρίσκεται σὲ τέτοια κατάπτωσι, ἔρχεται ἡ Ἀνάληψις τοῦ Χριστοῦ καὶ λέει· Ἄνθρωποι, κοιτάξτε ψηλά, στὰ ἄστρα. Ὑψῶστε τὸ νοῦ στὰ οὐράνια· «ἄνω σχῶμεν τὰς καρδίας». Ἀπογειωθῆτε· ξεκολλῆστε ἀπὸ τὴ λάσπη καὶ τὰ πάθη, ἐλευθερωθῆτε ἀπὸ τὸ μῖσος καὶ τὴν ἔχθρα, ἀπαλλαγῆτε ἀπὸ τὴν ἰδιοτέλεια καὶ τὴν πλεονεξία, ἀποδεσμευθῆτε ἀπὸ τὸ θυμὸ καὶ τὴν ὀργή, τὸ φανατισμὸ καὶ τὴν προσωπολατρία, τὸν κομματισμὸ καὶ τὴ φατρία, τὸν ἐγωϊσμὸ καὶ τὴν ὑπερηφάνεια. Μὴ μοιράζεστε. Ὁ Χριστὸς δὲν διαιρεῖ, ὁ Χριστὸς ἑνώνει. Ἑνωμένοι ὅλοι, σὰν παιδιὰ τοῦ Θεοῦ, ὡς μέλη τοῦ ἑνὸς σώματος τοῦ Χριστοῦ, τῆς μιᾶς ἁγίας του Ἐκκλησίας.
Πατρίδα μας δὲν εἶνε ἡ γῆ ἐδῶ κάτω, τὰ οἰκόπεδα καὶ τὰ κτήματα. Πατρίδα μας εἶνε ὁ οὐρανός· καὶ ἀρχηγός μας εἶνε ὁ Χριστός· ὅν, παῖδες Ἑλλήνων, ὑμνεῖτε καὶ ὑπερυψοῦτε εἰς πάντας τοὺς αἰῶνας. Ἀμήν.
† ἐπίσκοπος Αὐγουστῖνος
Πηγή: (Ομιλία του Μητροπολίτου Φλωρίνης π. Αυγουστίνου Καντιώτου, εις τον ιερό ναὸ Ἀναλήψεως Πέρδικα – Ἑορδαίας Πέμπτη Ἀναλήψεως 27-5-1982), π. Αυγουστίνος Καντιώτης
