«Ὁ καρπὸς τοῦ Πνεύματος ἐν πάσῃ ἀγαθωσύνῃ καὶ δικαιοσύνῃ καὶ ἀληθείᾳ» (Ἐφ. 5,9)

Σήμερα, ἀγαπητοί μου, μετὰ τὴν χθεσινὴ ἑορτὴ τῆς Πεντηκοστῆς, ποὺ ἑωρτάσαμε τὸ γεγονὸς τῆς καθόδου τοῦ ἁγίου Πνεύματος ἐπάνω στοὺς ἀποστόλους, ἔχουμε ἄλλη ἑορτή· ἑορτάζουμε «αὐτὸ τὸ πανάγιον Πνεῦμα», ὡς Πρόσωπο. Σήμερα ἑορτάζει τὸ Ἕνα ἀπὸ τὰ Τρία Πρόσωπα τῆς Θεότητος· σήμερα ἑορτάζει ὁ Παράκλητος Βασιλεὺς καὶ Κύριος.

Εἶνε μεγάλη ἡ σημερινὴ ἡμέρα. Ποιά γλῶσσα μπορεῖ νὰ ἀρθρώσῃ λόγον ἄξιον τῆς ἑορτῆς; Ὄχι ἐμεῖς, ἀλλὰ καὶ τὰ μεγαλύτερα πνεύματα τῆς ἀνθρωπότητος ἀδυνατοῦν. Σᾶς ὑπενθυμίζω ἕνα ἀνέκδοτο γνωστὸ στοὺς περισσοτέρους ἀπὸ τὴ ζωὴ τοῦ ἱεροῦ Αὐγουστίνου. Ἐπιχείρησε ὁ ἱερὸς αὐτὸς διδάσκαλος νὰ ἑρμηνεύσῃ τὸ μυστήριο τῆς ἁγίας Τριάδος, νὰ δώσῃ μία ἐξήγησι· ἀλλὰ ματαίως. Κοπίασε πολύ, τὸν ἔπιασε ἴλιγγος, καὶ ζαλισμένος ὅπως ἦταν βγῆκε στὴν ἀκρογιαλιά. Καθὼς περπατοῦσε ἐκεῖ, εἶδε ἕνα παιδάκι, ποὺ εἶχε ἀνοίξει στὴν ἄμμο μιὰ λακκούβα· μ᾽ ἕνα κουβαδάκι μετέφερε νερὸ ἀπὸ τὴ θάλασσα καὶ τὸ ἔρριχνε στὴ λακκούβα. Τὸ ρωτάει ὁ ἅγιος Αὐγουστῖνος· –Τί κάνεις ἐκεῖ, παιδί μου; Ὁ μικρὸς ἀπαν τᾷ· –Βλέπεις, παππούλη, τὴ θάλασσα; Ἐγὼ θὰ τὴν ἀδειάσω μέσα στὴ λακκούβα. Γέλασε ὁ ἱερὸς Αὐγουστῖνος. –Μπᾶ, παιδάκι μου, αὐτὸ εἶνε ἀδύνατον· χωράει ἡ θάλασσα σὲ μιὰ λακκούβα; Καὶ τότε ὁ μικρός, ποὺ δὲν ἦταν ἄνθρωπος ἀλλὰ ἦταν ἄγγελος ἐξ οὐρανοῦ, τοῦ λέει· –Ἐὰν αὐτὸ εἶνε ἀδύνατον, πολὺ περισσότερο ἀδύνατον εἶνε ἐσὺ στὴ μικρή σου διάνοια νὰ μεταφέρῃς τὸν ὠκεανὸ ποὺ λέγεται ἁγία Τριάς.

Ἂν μπορῆτε, ἀγαπητοί μου, σ᾽ ἕνα μικρὸ ποτήρι νὰ χωρέσετε τὸν Ἁλιάκμονα, ἄλλο τόσο μπορεῖ νὰ συλλάβῃ ἡ μικρὴ διάνοια τοῦ ἀνθρώπου, ἔστω καὶ ἂν αὐτὸς εἶνε μιὰ ἰδιοφυΐα, τὸ μυστήριο τῆς Θεότητος.

Μέγα τὸ ὄνομα τῆς ἁγίας Τριάδος! Ἀλλὰ εἶνε αὐτὸ τὸ μόνο μυστήριο; Ἀναρίθμητα - ἄπειρα εἶνε τὰ μυστήρια· ὁλόκληρη ἡ φύσι γύρω μας κλείνει μέ σα της μυστήρια. Στὴν ἐποχή μας μάλιστα ἀνακαλύφθη κε ἄλλο ἕνα τρομακτικὸ μυστήριο, ἡ πυρηνικὴ ἐνέργεια. Ποιός φανταζόταν ὅτι σ᾽ ἕνα πετραδά κι θὰ κρύβεται τέτοια δύναμι; Καὶ τὸ ἄλλο θαυμα στό· ὅταν διασπᾶται τὸ ἄτομο, βγαίνουν τρεῖς φλόγες! Δὲν εἶνε αὐτὸ μία μικρὴ εἰκόνα τῆς ἁγίας Τριάδος;

Ἀλλ᾽ ἀφοῦ δὲν μποροῦμε νὰ θεολογήσουμε ἀνερχόμενοι σὲ ὕψη, ἂς κατέλθουμε σὲ ἐπίπεδα προσιτὰ καὶ ἂς μιλήσουμε πρακτικά. Ἂς θυμηθοῦμε, ἀγαπητοί μου, μερικὲς ἀλήθειες.

* * *

Πῶς ἐμφανίσθηκε στὸν κόσμο τὸ Πνεῦμα τὸ ἅγιο; Ὡς «βιαία πνοὴ» ἀνέμου (Πράξ. 2,2) μὲ ἐπί κεντρο τὸ ὑπερῷο τῆς Ἰερουσαλήμ.

Γιατί ὡς ἄνεμος σφοδρός; Ὁ σφοδρὸς ἄνεμος ξερριζώνει καὶ δέντρα μὲ ῥίζες βαθειές. Τί θέλω νὰ πῶ· ὅτι ὑπῆρχε στὸν ἀρχαῖο κόσμο ἕνα δέντρο πελώριο, ποὺ ἡ θανατηφόρα σκιά του ἐκάλυπτε Ἀνατολὴ καὶ Δύσι, μὰ κανείς δὲν μποροῦσε νὰ τὸ ξερριζώσῃ. Ποιό ἦταν τὸ δέντρο; Ἡ εἰδωλολατρία. Κάποτε λοιπὸν τὸ δέντρο αὐτὸ ξερριζώθηκε. Ποιός τὸ ξερρίζωσε; οἱ φιλόσοφοι; Ὄχι. Τὸ ξερρίζωσε τὸ κήρυγμα τῶν ψαράδων τῆς Γαλιλαίας, ἡ βιαία πνοὴ τοῦ ἁγίου Πνεύματος· ἔτσι καταλύθηκε ἡ εἰδωλολατρία.

Ἐκτὸς ὅμως ἀπὸ τὸ ἀρχαῖο αὐτὸ δένδρο ὑπάρχει κ᾽ ἕνα ἄλλο, ποὺ εἶνε πολὺ …σύγχρονο καὶ πολὺ …δικό μας. Ποιό εἶν᾽ αὐτό; Εἶ νε δέντρο ἰδεολογικό, ἀόρατο μὲν ἀλλὰ αἰσθητό· ὑπάρχει μέσα στὴν καρδιὰ ὅλων μας. Πῶς λέγεται; Οἱ ἀρχαῖοι πρόγονοί μας τὸ ἔλεγαν «φύσιν πονηράν». Ὁ ἀπόστολος Παῦλος τὸ λέει «παλαιὸν ἄνθρωπον» (῾Ρωμ. 6,6. Ἐφ. 4,22. Κολ. 3,9) . Τὸ δέντρο αὐτὸ εἶνε οἱ κακίες καὶ τὰ πάθη μας. Εἶνε, νομίζετε, εὔκολο νὰ ξερριζωθῇ; Καθόλου.

Πρὸ ἡμερῶν στὰ γραφεῖα τῆς μητροπόλεως ἦρθε ἕνας νέος καλός, ζηλωτής. –Θέλω, λέει, νὰ γίνω ἱερεύς. –Ναί, τοῦ λέω, ἀλλὰ βλέπω τὰ δάχτυλά σου κίτρινα. –Ναί, καπνίζω. Εἶμαι ἀπὸ καπνοχώρι κ᾽ ἐκεῖ ποὺ δουλεύαμε στὰ καπνὰ ἔμαθα τὸ κάπνισμα. –Γιὰ νὰ γίνῃς ὅμως ἱερεύς, τοῦ λέω, πρέπει νὰ κόψῃς τὸ κάπνισμα. –Ἄ, λέει, δὲν τὸ κόβω· δὲν θὰ γίνω ἱερεύς…

Βλέπετε τί δύσκολο εἶνε; Προσπαθῆστε νὰ κόψετε ἕνα ἐλάττωμά σας, ἀκόμη κ᾽ ἕνα μικρό, καὶ θὰ δῆτε ποιά δυσκολία συναντᾶτε. Εὐκολώτερο εἶνε νὰ ξερριζώσῃς ἕνα πλατάνι παρὰ ἕνα ἐλάττωμα. Μόνο τὸ Πνεῦμα τὸ ἅγιο μπορεῖ. Αὐτὸ δὲν εἶνε μῦθος, εἶνε γεγονός. Ἀνοῖξτε τοὺς βίους τῶν ἁγίων, καὶ θὰ δῆτε πλῆθος παραδείγματα ἀνθρώπων ποὺ μετεβλήθησαν.

Ἀλλὰ ὁ Χριστιανισμὸς δὲν εἶνε μόνο ἄρνησις, εἶνε καὶ θέσις· δὲν εἶνε μόνο «ἔκκλινον ἀ πὸ κακοῦ», εἶνε «καὶ ποίησον ἀγαθόν» (Ψαλμ. 33,15). Τί σημαίνει αὐτό; Βλέπετε τί κάνει ὁ γεωργός. Ἔχει χωράφι χέρσο, γεμᾶτο ἀγκάθια καὶ φίδια; Βάζει φωτιὰ καὶ τὰ καίει, καὶ κατόπιν τὸ καλλι εργεῖ. Κ᾽ ἐσὺ κόψε ἕνα ἐλάττωμα καὶ στὴ θέσι του βάλε τὴν ἀντίστοιχη ἀρετή. Τί ἄλλο κάνει ὁ γεωργός; Ἔχει ἕνα δέντρο ἄγριο· δὲν τὸ κόβει, ἀλλὰ τὸ μεταβάλλει σὲ καρποφόρο – πῶς; Μὲ ἕνα ἐμβόλιο. Ἐνσωματώνει στὸν κορμό του μιὰ μικρὴ φλούδα, καὶ βλέπεις τὴν ἄγρια ἐλιὰ νὰ γίνεται ἥμερη, τὴν ἄγρια ἀχλαδιὰ νὰ γίνεται ἥμερη. Τί θαυμαστό! Μποροῦμε νὰ ποῦμε «Αὕ τη ἡ ἀλλοίωσις τῆς δεξιᾶς τοῦ Ὑψίστου» (Ψαλμ. 76,11).

Τί θέλω νὰ πῶ· ἄγρια δέντρα εἴμαστε κ᾽ ἐ μεῖς, ἀδελφοί μου, καὶ θέλουμε ἐμβολιασμό.

Κάποτε, στὰ χρόνια τῆς Κατοχῆς, εἶχα μιὰ σφοδρὴ ἰδεολογικὴ συζήτησι μὲ ἕνα κομμουνιστή. Μοῦ ᾽λεγε, ὅτι ὁ κομμουνισμὸς εἶνε χριστιανισμός. Παλεύαμε μία ὥρα μαζί. Στὸ τέλος τοῦ εἶπα· Ὁ κομμουνισμὸς εἶνε δέντρο ἄγριο, ἔχει ἐγκλήματα καὶ φόνους· χρειάζεται ἐμβόλιο, καὶ τὸ ἐμβόλιό του εἶνε ὁ Χριστιανισμός. Ἐὰν ἐμβολιασθῇ –πρᾶγμα ἀπίθανο– μὲ τὸ ἐμβόλιο τοῦ Χριστοῦ, τότε τὸ ἄκαρπο δέντρο μπορεῖ νὰ γίνῃ καρποφόρο.

Καὶ ὄχι μόνο ἡ θεωρία τοῦ κομμουνισμοῦ ἀλλὰ καὶ κάθε ἄλλη, καὶ κάθε σύστημα (δεξιό, ἀριστερό, κεντρῷο) καὶ κάθε ἄνθρωπος γενικὰ εἶνε ἕνα ἄγριο δέντρο. Ὅλοι ἔχουμε ἀνάγ κη ἀπὸ ἐμβόλιο. Τὸ δὲ ἐμβόλιό μας εἶνε ἕνα καὶ μόνο· Ἰησοῦς Χριστός. Μόνο δι᾽ αὐτοῦ τὰ ἄγρια γίνονται ἥμερα.

Θέλετε παραδείγματα; Τί ἦταν ὁ ἀπόστολος Παῦλος; Ἄγριο δέντρο· κατεδίωκε τὴν Ἐκκλησία τοῦ Χριστοῦ. Μετά, τὸ ἄγριο αὐτὸ δέν τρο ἔγινε ἥμερο, ἔγινε ὁ κορυφαῖος τῶν ἀποστόλων. Καὶ ὁ μεγαλύτερος ἄθεος, ὅταν πλησιάσῃ τὸ Χριστό, εἶνε δυνατὸν νὰ μεταβληθῇ.

Θέλετε ἄλλο παράδειγμα; Δὲν εἶνε πολλὰ χρόνια ποὺ ἕνας περιηγητὴς πῆγε σὲ ἕνα ἀπὸ τὰ νησιὰ τῆς Νοτίου Θαλάσσης. Ἐκεῖ κατοικοῦσαν ἄγριοι ποὺ σκότωναν ἀνθρώπους καὶ τοὺς ἔτρωγαν ὠμούς, ὅπως τρώγεται τὸ λάχανο καὶ τὸ καρῶτο. Ὕστερα ἀπὸ τρία χρόνια ξαναπῆγε ἐκεῖ, στὴ χώρα τῶν ἀγρίων, καὶ τί νὰ δῇ· εἶχαν ἀλλάξει. Ρώτησε, πῶς ἔγινε ἡ μεταβολή, καὶ τοῦ ἀπήντησαν· Εὐλογημένη ἡμέρα ποὺ στὸ νησί μας ἦρθε ἕνας ἱεραπόστολος, μᾶς κήρυξε τὸ Εὐαγγέλιο, κι ἀπὸ τότε ἀλλάξαμε. Καὶ τὸ βράχο, ὅπου σπάζαμε τὰ κεφάλια τῶν ἀν θρώπων καὶ τρώγαμε τὰ μυαλά, τὸν λαξεύσα με καὶ κάναμε ἐκεῖ κολυμβῆθρες νὰ βαπτιζώμαστε. Ὦ Χριστέ, ἡ δύναμί σου εἶνε μεγάλη!

* * *

Πιστέψτε με, ἀγαπητοί μου. Σᾶς μιλῶ ἀ πὸ τὴν πεῖρα μου· ἂν τὸ ἔθνος μας σωθῇ, θὰ σωθῇ μόνο διὰ τῆς πίστεως στὸ Χριστό.

Τὸ δέντρο τὸ καταλαβαίνεις ἀπὸ τὸν καρπό του. «Ἕκαστον δένδρον ἐκ τοῦ ἰδίου καρποῦ γινώσκεται», εἶπε ὁ Κύριος (Λουκ. 6,43) . Καὶ ὁ Χριστιανὸς διακρίνεται ἀπὸ τοὺς καρπούς του. Ποιοί εἶνε οἱ καρποί; Ἀνοῖξτε τὴν Καινὴ Διαθήκη στὴν πρὸς Γαλάτας ἐπιστολὴ κεφ. 5, στίχ. 22, κ᾽ ἐκεῖ θὰ δῆτε ὅτι ὁ ἀπόστολος Παῦλος, ὁ κηπουρὸς τοῦ Πνεύματος καὶ ἐπιστήμων τῶν ψυχῶν, λέει ὅτι ἐννέα εἶνε οἱ καρποὶ τοῦ ἁγίου Πνεύματος· πρῶτος καρπὸς ἡ ἀγάπη· ὅπου εἶνε ἡ ἀγάπη, ἐκεῖ καὶ ἡ χαρά· ὅπου εἶνε ἡ χαρά, ἐκεῖ καὶ ἡ εἰρήνη· ὅπου εἶνε ἡ εἰρήνη, ἐκεῖ καὶ ἡ μακροθυμία· ὅπου εἶνε ἡ μακροθυμία, ἐκεῖ καὶ ἡ χρηστότης· ὅπου εἶνε ἡ χρηστότης, ἐκεῖ καὶ ἡ ἀγαθωσύνη· ὅπου εἶνε ἡ ἀγαθωσύνη, ἐκεῖ καὶ ἡ πίστις· ὅπου εἶνε πίστις, ἐκεῖ καὶ ἡ πραότης· ὅπου εἶνε ἡ πραότης, ἐκεῖ καὶ ἡ ἐγκράτεια. Ἐννέα καρποὶ τοῦ ἁγίου Πνεύματος. Τοὺς ἔχουμε; Δὲν τοὺς ἔχουμε. Ποῦ εἶνε ἡ χαρά μας; ποῦ ἡ ἀγάπη μας; ποῦ ἡ εἰρήνη μας; ποῦ ἡ πραότης μας; ποῦ ἡ μακροθυμία μας; ποῦ ἡ χρηστότης; ποῦ ἡ ἀγαθωσύνη μας; Ὅλα χέρσα, ὅλα ἄγρια· ἰδιοτελὲς τὸ ἔδαφος, συμφεροντολόγοι ἄνθρωποι.

Τί πρέπει νὰ γίνῃ; Πνεῦμα ἅγιο! Ἂς ἔρθῃ Πνεῦμα ἅγιο ὡς βιαία πνοή· ἂς ἔρθῃ μέσα στὴν οἰκογένειά μας, στὴν κοινωνία μας, στὸ στρατό μας, στὰ δικαστήριά μας, στὶς καλύβες μας, στὰ ἐργοστάσιά μας, στὰ νησιὰ καὶ στοὺς αἰθέρες μας. Ἂς ἔρθῃ τὸ Πνεῦμα τὸ ἅγιο ἀπὸ Κέρκυρα μέχρι Κύπρο, κι ἀπὸ Ἕβρο μέχρι Κρήτη. Ἂς ἔρθῃ τὸ Πνεῦμα τὸ ἅγιο, καὶ τότε ἡ ταλαίπωρη πατρίδα μας θὰ γίνῃ ἄστρο τοῦ οὐρανοῦ, πρὸς δόξαν Πατρός, Υἱοῦ καὶ ἁγίου Πνεύματος, εἰς αἰῶνα αἰῶνος· ἀμήν.

† ἐπίσκοπος Αὐγουστῖνος

Πηγή: (Ἀπομαγνητοφωνημένη ὁμιλία, ἡ ὁποία ἔγινε στὸν ἱ. ναὸ Ἁγ. Τριάδος Πτολεμαΐδος τὴν Δευτέρα 23-6-1975. Καταγραφὴ καὶ σύντμησις 21-5-2017), Ακτίνες