Σήμερα, ἀδελφοί μου χριστιανοί, 26 τοῦ μηνός Ὀκτωβρίου, ἡ ἁγία μας Ἐκκλησία ἑορτάζει τήν μνήμη ἑνός ἁγίου, ἰδιαίτερα ἀγαπητοῦ στήν Ἑλλαδική Ἐκκλησία, τοῦ ἁγίου ἐνδόξου μεγαλομάρτυρος Δημητρίου τοῦ Μυροβλύτου. Πραγματικά, εἶναι πολύ ἀγαπητός ὁ ἅγιος Δημήτριος, ἀφοῦ ἀπό παλαιά ὑπῆρχαν χριστιανοί πού τόν εὐλαβοῦντο καί τόν ἐπεκαλοῦντο ἰδιαίτερα, «Δημητριανοί» καλούμενοι.
1. Ὁ ἅγιος κατά πρῶτον ἦταν παρθένος, καί σχετίζεται γι᾿ αὐτό τό ὄνομά του μέ τήν Παρθένο Παναγία μας. Θά τό ἐξηγήσω αὐτό, γιατί ἔχει μιά ὡραία ἑρμηνεία. Τό ὄνομα «Δημήτριος» εἶναι παλαιό. Οἱ παλαιοί τήν γῆ τήν θεωροῦσαν ὡς μητέρα. Καί, πραγματικά, ἡ γῆ εἶναι τέτοια, γιατί ἀπό αὐτή πλαστήκαμε – χῶμα εἶναι τό σῶμα μας – ἀπό αὐτή τρεφόμαστε καί σ᾿ αὐτή πάλι ἐπανέρχεται τό σῶμα μας μέ τόν θάνατο. Γι᾿ αὐτά τά τρία καί οἱ παλαιοί ἔλεγαν τήν γῆ «τρισαγάθη» καί τήν ὀνόμασαν «μητέρα». Καί στήν Λατρεία μας, ἕνας ἀναβαθμός τοῦ πλ. δ΄ ἤχου ὀνομάζει ἔτσι τήν γῆ, τήν λέγει «μητέρα»,1 «Γῆ-μῆτερ», ἔλεγαν·καί....
κατά παραφθορά τοῦ «Γ» ἔγινε «Δη-μῆτερ». Ἔτσι ἔχουμε τό ὄνομα «Δημήτριος». Καί οἱ εἰδωλολάτρες τήν θεά γεωργίας τήν ὀνόμαζαν «Δήμητρα».
Γιά ᾿μᾶς τούς Ὀρθοδόξους «Γῆ - Μῆτερ» εἶναι ἡ Παναγία μας. Τό γνωρίζουμε ὅτι εἶναι Μητέρα μας ἡ Παναγία, ἀλλά λέγεται καί «Γῆ». Γι᾿ αὐτό καί ψάλλουμε στούς Χαιρετισμούς γι᾿ Αὐτήν, «Χαῖρε ἄρουρα βλαστάνουσα εὐφορίαν οἰκτιρμῶν». Ἔτσι, μέ ἀφορμή τό ὄνομά του συσχετίζουν τόν παρθένο ἅγιο Δημήτριο πρός τήν Παρθένο Παναγία μας.
2. Ἀλλά ὁ ἅγιος Δημήτριος δέν ὑπῆρξε μόνον παρθένος ἀλλά καί μάρτυς, μεγαλομάρτυς, καί μάλιστα τό μαρτύριό του σχετίζεται – παραλληλίζεται πρός τό Πάθος τοῦ Κυρίου μας Ἰησοῦ Χριστοῦ. Ὁ συσχετισμός γίνεται καί γιά τό νεαρό τῆς ἡλικίας τοῦ μάρτυρος, ἀλλά κυρίως καί γιατί λογχίσθηκε, ὅπως ὁ Ἐσταυρωμένος Χριστός μας. Γι᾿ αὐτό, καί κατά παλαιό τυπικό, πρίν ἀπό τήν ἑορτή τοῦ ἁγίου Δημητρίου γινόταν νηστεία μία ἑβδομάδα, ὅπως τήν Μεγάλη Ἑβδομάδα γιά τά Πάθη τοῦ Χριστοῦ καί μετά τήν ἡμέρα τῆς ἑορτῆς τοῦ ἁγίου εἴχαμε μεθεόρτια πάλι μία ἑβδομάδα, ὅπως ἡ Διακαινίσιμη Ἑβδομάδα μετά τήν Ἀνάσταση τοῦ Χριστοῦ. Ἡ ἑορτή, λοιπόν, τοῦ ἁγίου Δημητρίου ἦταν «εἰς τύπον τῆς ἁγίας καί μεγάλης Κυριακῆς τῆς τοῦ Χριστοῦ καί Θεοῦ ἡμῶν ἀναστάσεως». Αὐτό, βέβαια, δέν γίνεται μέ ἄλλον ἅγιο, ἀλλά μέ τόν ἅγιο Δημήτριο μόνον, ἀκριβῶς γιά τόν παραλληλισμό τοῦ μαρτυρίου του μέ τό Πάθος τοῦ Χριστοῦ, γιατί καί ὁ ἅγιός μας λογχίσθηκε, ὅπως καί ὁ Χριστός μας στόν φρικτό Γολγοθᾶ. Ἄρχιζε δέ παλαιότερα ἡ ἑορτή τοῦ ἁγίου Δημητρίου ἀπό 1ης Ὀκτωβρίου· ὥστε ὁλόκληρος ὁ μήνας Ὀκτώβριος ἦταν ἀφιερωμένος στόν ἅγιο Δημήτριο.
Παρθένος καί μάρτυς, λοιπόν, ὑπῆρξε ὁ ἅγιος Δημήτριος καί μάλιστα εἶναι πολύ πιθανόν ὅτι ἦταν καί ἱερεύς,2 ὁπότε μπορεῖ νά λέγεται καί ἱερομάρτυς. Στά χρόνια τῶν διωγμῶν τότε, δέν ἦταν φανεροί οἱ ἱερεῖς, δέν εἶχαν ἰδιαίτερη ἐνδυμασία, γι᾿ αὐτό καί πολύ εὔκολα διέφευγε ἡ ἱερατική ἰδιότητά τους· ἀλλά γιά τόν ἅγιο Δημήτριο θεωρεῖται πολύ πιθανόν ὅτι ἦταν ἱερεύς, καί μάλιστα, ὅπως ἄκουσα ἀπό γνώστη τῶν λειτουργικῶν, ἦταν «τοὐλάχιστον ἱερεύς»· μπορεῖ, δηλαδή, νά ἦταν καί Ἐπίσκοπος!
3. Ἀκόμη ὁ ἅγιός μας λέγεται καί «Μυροβλύτης», γιατί μυρόβλυσε ὁ τάφος του. Οἱ χριστιανοί, ἀγαπητοί μου, μέ τό Ἅγιο Μύρο, πού λάβαμε κατά τό Βάπτισμά μας, πήραμε τήν Χάρη τοῦ Ἁγίου Πνεύματος καί πνέουμε Μύρο καί γινόμαστε μοσχοβολητοί, γι᾿ αὐτό καί μυροβλύζουν τά Λείψανα τῶν ἁγίων καί οἱ τάφοι τους. Τό κακό ὅμως πού παθαίνουμε εἶναι ὅτι μέ τίς ἁμαρτίες μας χάνουμε τήν Χάρη τοῦ Ἁγίου Πνεύματος καί ἔρχεται στήν ψυχή μας ἡ δυσοσμία τῶν κακῶν παθῶν. Καί πρέπει, λοιπόν, νά καθαριστεῖ ἡ καρδιά μας ἀπό τά πάθη αὐτά, πράγμα πού πετυχαίνεται μέ τήν μετάνοια, γιά νά ἔρθει πάλι καί πάνω μας καί μέσα μας ἡ Χάρη τοῦ Ἁγίου Πνεύματος. Οἱ ἅγιοι, μέ τόν καθαρό βίο τους, ἦταν πάντοτε κατοικητήρια τῆς Χάριτος τοῦ Θεοῦ καί τά ἔργα τους καί τά λόγια τους ἦταν χαριτωμένα, ἔπνεαν Μύρο· καί ὡς ἕνα δεῖγμα τῆς ἁγίας τους αὐτῆς ζωῆς ἦταν ἡ εὐωδία τῶν ἁγίων τους Λειψάνων καί ἡ μυρόβλυση τῶν τάφων τους, ὅπως στήν περίπτωση τοῦ μεγαλομάρτυρος ἁγίου Δημητρίου.
4. Ὁ ἅγιός μας εἶναι ἀκόμη ἱεραπόστολος. Εἶχε κύκλο μαθητῶν. Καί κάθε μέρα ηὔξανε τόν κύκλο αὐτόν, γιατί πόθος του ἦταν κάθε μέρα ἕναν εἰδωλολάτρη νά τόν κάνει χριστιανό. Μᾶς εἶναι γνωστός ἕνας ἀπό τούς μαθητές τοῦ ἁγίου, ὁ Νέστορας, πού τό ὄνομά του τό ἀκούσαμε στό Ἀπολυτίκιο, γιατί συνδέεται πολύ στενά μέ τόν διδάσκαλό του ἅγιο. Ἐκεῖνα τά χρόνια, ἀγαπητοί, ὑπῆρχε ἕνας γιγαντόσωμος καί ὑπερφίαλος εἰδωλολάτρης, πρόσωπο τοῦ βασιλέως Μαξιμιανοῦ, Λυαῖος στό ὄνομα, πού κομπορρημονοῦσε καί ἔλεγε, ὅτι θά συντρίψει μέ τήν δύναμή του τό γένος τῶν χριστιανῶν· καί προκαλοῦσε τούς χριστιανούς, ἄν πιστεύουν γιά δυνατό τόν Χριστό τους – ἔλεγε – νά ἔρθουν νά παλέψουν μαζί του, γιά νά τούς ἀποδείξει τήν δική του δύναμη καί τήν δική τους ἀδυναμία. Ἀλλά παρουσιάστηκε γιά νά παλέψει μέ τόν θρασύ καί ὑπερφίαλο αὐτόν Λυαῖο ὁ χριστιανός Νέστορας, μικρός καί ἀδύνατος στό παράστημα. Πῆγε ὅμως πρῶτα στήν φυλακή, γιά νά πάρει τήν εὐχή τοῦ ἁγίου Δημητρίου. Ὁ ἅγιος ἀπό τήν φυλακή του τόν ἐσταύρωσε, τόν εὐλόγησε καί τοῦ εἶπε προφητικά: «Καί τόν Λυαῖον νικήσεις καί ὑπέρ Χριστοῦ μαρτυρήσεις»! Δυναμωθείς ἀπό τόν λόγο του αὐτόν ὁ Νέστορας πῆγε στό στάδιο, τό κατάμεστο ἀπό κόσμο, γιά νά παλέψει μέ τόν γιγαντόσωμο Λυαῖο. Καί ὅταν ἄρχισε ὁ ἀγώνας εἶπε δυνατά: «Θεέ τοῦ Δημητρίου, βοήθει μοι»!!! Καί ἀμέσως ὅρμησε ἐναντίον τοῦ θηρίου καί μέ μία ἐπιδέξια κίνηση τόν σώριασε κατά γῆς καί τόν ἐθανάτωσε. Ἔτσι κατέβαλε τήν ὑπερηφάνεια τῶν εἰδωλολατρῶν καί τό καύχημα τοῦ βασιλέως. Σ᾿ αὐτό τό θαῦμα ἀναφέρεται ἡ φράση τοῦ Ἀπολυτικίου τοῦ ἁγίου «ὡς οὖν Λυαίου καθεῖλες τήν δύναμιν ἐν τῷ σταδίῳ θαρρύνας τόν Νέστορα».
Τήν νίκη αὐτή τῶν χριστιανῶν κατά τῶν ἀπίστων Λυαίων τήν ζήσαμε καί ἐμεῖς οἱ Ἕλληνες σάν ἔθνος στόν ἀγώνα μας τό ᾿40, ἕνα λαμπρό ἱστορικό γεγονός πού δέν τό ξεχνᾶμε καί δέν πρέπει νά τό ξεχάσουμε ποτέ. Ἤμαστε κι ἐμεῖς σάν ἔθνος μικροί καί ταπεινοί, ἐνῶ οἱ ἐχθροί μας ἦταν δυνατοί, εἶχαν ἅρματα καί τάνκς καί ἀεροπλάνα, πού ἔσκιαζαν τόν ἥλιο· καί κομπορρημονοῦσαν, καί αὐτοί σάν τόν Λυαῖο, καί μέ πεποίθηση ἔλεγαν ὅτι θά μᾶς συντρίψουν καί θά μᾶς βουλιάξουν. Ἀλλά συντρίφτηκαν αὐτοί, γιατί ἐμεῖς παραταχθήκαμε ἐναντίον τους ἐν ὀνόματι τοῦ Θεοῦ μας, μέ τήν Εὐχή τῆς Παναγιᾶς μας. Αὐτή ἦταν ἡ Μαυροφόρα Ἐκείνη, πού τήν ἔβλεπαν οἱ φαντάροι μας πάνω στά χιονισμένα βουνά νά ἁπλώνει τά παντοδύναμα Χέρια Της, νά ὁδηγεῖ τά στρατεύματά μας καί τά βόλια τοῦ ἐχθροῦ ἄλλαζαν κατεύθυνση. «Οὗτοι – οἱ ἐχθροί μας – ἐν ἅρμασι καί οὗτοι ἐν ἵπποις· ἡμεῖς δέ ἐν ὀνόματι Κυρίου τοῦ Θεοῦ ἡμῶν μεγαλυνθησόμεθα» (Ψαλμ. 19,8).
Αὕτη ἡ πίστις τῶν Ὀρθοδόξων! Αὕτη ἡ πίστις τῶν «Δημητριανῶν»!
Ἀγαπητοί μου! Τά προβλήματα τῆς ζωῆς μας, τά ἐμπόδια στούς καλούς μας ἀγῶνες, αὐτοί οἱ φοβεροί Λυαῖοι, θά λυθοῦν καί θά διαλυθοῦν μέ τήν εὐχή καί τό κοντάρι τοῦ ἁγίου Δημητρίου, τοῦ ἀγαπητοῦ καί θαυμαστοῦ ἁγίου μας, ΑΜΗΝ.
Μέ πολλές εὐχές,
† Ὁ Μητροπολίτης Γόρτυνος καί Μεγαλοπόλεως Ἰερεμίας
YΠΟΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ:
1. «Ἐπί τήν μητέρα αὐτοῦ γῆν, πᾶς αὖθις ἀναλύσει».
2. Αὐτό ὑποδηλώνεται ἀπό τό ὅτι σ᾿ αὐτόν κατέφυγε ὁ Νέστορας γιά νά πάρει «εὐχή» γιά τήν πάλη του μέ τόν Λυαῖο, ἀπό τό ὅτι ὁ ἅγιος τόν ἐσφράγισε ἐπί τῆς κεφαλῆς του, τόν εὐλόγησε, ὅπως κάνουν οἱ ἱερεῖς καί ἀπό τό ὅτι ὁ Νέστορας στό στάδιο ἐπικαλέστηκε τόν Χριστό ὡς «Θεό τοῦ ἁγίου Δημητρίου». Ἡ ἱερωσύνη τοῦ ἁγίου φαίνεται ἀκόμη καί ἀπό τό ὅτι ὁ ἅγιος εἶχε κύκλο «μαθητῶν», σάν μιά σημερινή ἐνορία, αὐξάνοντας καθημερινά τόν ἀριθμό τῆς συνάξεώς του κάνοντας χριστιανούς. Αὐτό εἶναι τό ἔργο τοῦ ἱερέως.
Πηγή: Ῥωμαίϊκο Ὁδοιπορικό
