(α')
Ζούμε, αγαπητοί μου, σε μία δημοκρατική χώρα, στην οποία, εκτός από τους ιερούς ναούς των ορθοδόξων υπάρχουν και λειτουργούν λατρευτικοί χώροι και άλλων χριστιανικών δογμάτων.
Μεταξύ αυτών, σε αστικά ιδίως κέντρα, είνε και οι αίθουσες των λεγομένων προτεσταντών ή ευαγγελικών ή διαμαρτυρομένων ή πεντηκοστιανών ή όπως αλλιώς θέλουν να ονομάζωνται όσοι ασπάζονται και ακολουθούν την διδασκαλία και τις αρχές των θρησκευτικών αυτών κοινοτήτων.
Η δράσις των ομάδων αυτών δεν είνε βέβαια κάτι ευχάριστο για την Εκκλησία μας. Ποια όμως είνε η ενδεδειγμένη στάσι ενός ορθοδόξου απέναντί τους; Θεωρώ, ότι το καλύτερο που έχουμε να κάνουμε είνε να γνωρίσουμε καλύτερα την Εκκλησία μας, την Ορθοδοξία.
* * *
1. Δεν θέλω, αγαπητοί μου, ν' αυξήσω τον φανατισμό, που ίσως υπάρχει -κακώς- σε ωρισμένους εκατέρωθεν. Ο Χριστός δεν μας θέλει φανατικούς. Ο φανατικός εχθρεύεται όσους δεν συμφωνούν με τα φρονήματά του. Ο φανατικός μισεί, ο Χριστιανός αγαπά. Αγαπά όλους, ακόμα και τους εχθρούς του, αγαπά κ' εκείνους που έχουν διαφορετική θρησκεία.
Όχι λοιπόν με φανατισμό, αλλά με αγάπη πρέπει να ζουν οι Χριστιανοί, έστω και αν έχουν τις θρησκευτικές τους διαφορές. Ο καθένας είνε ελεύθερος να εκλέξη όποιο θρήσκευμα θέλει. Ο Χριστιανός που έχει κατανοήσει καλά το πνεύμα του Ευαγγελίου αναγνωρίζει στον καθένα το δικαίωμα αυτό. Αγάπη και ελευθερία, αυτές είνε δύο βάσεις, πάνω στις οποίες στήριξε τη θρησκεία του ο Ιησούς ο Ναζωραίος, και γι' αυτό θα παραμείνη αιωνία. Εκείνος που κήρυξε το «Αγαπάτε αλλήλους» (Ίω. 13,34), είπε και το «Ει τις θέλει οπίσω μου ελθείν» (Ματθ. 16,24). Ακούτε; «Όποιος θέλει...». Ο Χριστός δεν χρησιμοποιεί βίαια μέσα για να κάνη τον άλλο να τον ακολουθήση.
Διότι αυτό δεν είνε πίστις, είνε βία. Ο Μωάμεθ χρησιμοποίησε το σπαθί για να εξαναγκάση, ο Χριστός μόνο το λόγο του. Μας αφήνει ελεύθερους, όχι μόνο στο ζήτημα της πίστεως, αλλά και σε κάθε άλλο ζήτημα. Μας λέει στην αγία Γραφή: Εμπρός σου, άνθρωπε, έβαλα δύο πράγματα, τη φωτιά και το νερό. Όπου θέλεις απλώνεις το χέρι σου. Εάν το βάλης στη φωτιά, θα καής, εάν το βάλης στο νερό, θα δροσιστής. Διάλεξε ο,τι θέλεις (βλ. Δευτ. 30,19. Σ. Σειρ. 15,16).
Ελεύθεροι είνε οι συνάνθρωποί μας να διαλέξουν τη θρησκεία τους και να ζήσουν σύμφωνα με τις δικές τους θρησκευτικές ιδέες. Το καθήκον που έχουμε εμείς απέναντί τους είνε να τους αγαπούμε και ποτέ να μην τους μισούμε για το ζήτημα της θρησκείας. Διότι το μίσος, οποιαδήποτε πρόφασι και αν έχη, είνε μίσος, κάτι ξένο προς την διδασκαλία του Χριστού. Το μίσος είνε του διαβόλου, η αγάπη είνε του Χριστού. Απέναντί τους λοιπόν οφείλουμε μόνο αγάπη.
2. Αλλ' εάν απέναντι σ' αυτούς οφείλουμε αγάπη, έχουμε όμως και άλλο καθήκον απέναντι σ' εμάς. Ποιο είνε το καθήκον αυτό; Ας το ακούσουν όλοι, να μείνουμε πιστοί και αφωσιωμένοι στην Ορθόδοξο Ανατολική Εκκλησία μας, να κρατήσουμε σφιχτά, παντοτεινά, αιώνια την Ορθόδοξο πίστι μας. Διότι η πίστις η Ορθόδοξος είνε ένας θησαυρός, που πρέπει πολύ να τον προσέξουμε και να τον φυλάξουμε μέσα στην καρδιά μας.
Και ότι η Ορθόδοξος Εκκλησία μας είνε θησαυρός πολύτιμος, αυτό θ' αποδείξουμε εδώ. Παρακαλώ να δώσετε μεγάλη προσοχή σε όσα θα σας πω. Διότι πρέπει, έστω και με λίγα λόγια, να γνωρίσουμε ποια είνε η Ορθόδοξος Εκκλησία μας. Δυστυχώς δεν την γνωρίζουμε καλά. Και γι' αυτό ίσως πολλοί σήμερα την περιφρονούν. Μοιάζουμε μ' εκείνο τον χωρικό που έπεσε στα χέρια του ένα τσεκ χιλίων δολλαρίων κι αυτός, αγράμματος, δεν ήταν εις θέσιν να εκτίμηση τι αξία έχει, το πέρασε ότι είνε ένα χαρτί χρωματισμένο, το 'ριξε στη φωτιά και το 'καψε ο άθλιος.
Που αν το κρατούσε, αν ρωτούσε κάποιον που ξέρει να διαβάζη, αν το πήγαινε σε μια τράπεζα, θα το εξαργύρωνε, κ' εκεί που είχε καλύβα θα έ¬κτιζε ανάκτορο. Κάτι παρόμοιο παθαίνουμε και μερικοί ορθόδοξοι. Έχουμε στα χέρια μας ένα θησαυρό, δεν τον γνωρίζουμε, και γι' αυ¬τό τον περιφρονούμε και τον αφήνουμε εκτε¬θειμένο στους κλέφτες. Είνε λοιπόν καιρός να τον εκτιμήσουμε και να τον φυλάξουμε. Γι' αυτό λέμε τώρα τα λόγια αυτά.
* * *
1. Θησαυρός η Ορθόδοξος πίστις μας. Γιατί; Διότι πρώτα-πρώτα η Ορθόδοξος πίστις, στην οποία ανήκουμε κ' εμείς, είνε ή αρχαιότερη από όλες τις λεγόμενες εκκλησίες. Κι από την Παπική «εκκλησία», κι από τις Προτεσταντικές «εκκλησίες». Πόσων χρονών είνε ο Παπισμός; Άρχισε το 800 μ.Χ., συνεπώς είνε 1.200 περίπου ετών. Πόσων χρονών είνε ο Προτεσταντισμός; Άρχισε το 1450. Τότε ένας Γερμανός μεταρρυθμιστής, ο Λούθηρος, κήρυξε επανάστασι κατά του Πάπα και έστρεψε μεγάλο μέρος της Ευρώπης στη νέα ομολογία, την οποία ωνόμασε «εκκλησία» των Ευαγγελικών. Αριθμεί ζωή πέντε αιώνων. Πέντε αιώνων ο Προτεσταντισμός, δώδεκα αιώνων ο Παπισμός (του οποίου λίγοι οπαδοί ονομάζονται ουνίτες). Αλλά της Ορθοδόξου Εκκλησίας η ζωή έχει ηλικία δεκαεννέα (19) αιώνων, είνε ο πρώτος και αρχέγονος Χριστιανισμός. Η Ανατολική Ορθόδοξος Εκκλησία είνε η κούνια του Χριστιανισμού. Εδώ στην Ανατολική Εκκλησία έζησε τα πρώτα χρόνια, μεγάλωσε και ανδρώθηκε και αυξήθηκε σε δέντρο μεγάλο ο Χριστιανισμός. Ανοίξτε τα Ευαγγέλιά σας. Μελετήστε τις Πράξεις των αποστόλων.
Διαβάστε τις επιστολές του Παύλου. Ρίξτε έστω και μια ματιά στο τελευταίο βιβλίο της Καινής Διαθήκης, την Αποκάλυψι. Τι θα δήτε; Ότι οι πρώτες εκκλησίες ιδρύθηκαν στα μέρη της Ανατολής. Ο Παύλος κηρύττει το Χριστό στις πόλεις της Μικράς Ασίας και της Μακεδονίας. Κήρυξε και ίδρυσε εκκλησίες στην Καβάλα (τους Φιλίππους, όπως λεγόταν τότε η πόλις αυτή), στη Θεσσαλονίκη, στη Βέροια, στην Αθήνα, στην Κόρινθο, στην Πρέβεζα (Νικόπολις λεγόταν τότε), στην Κύπρο και στην Κρήτη. Και προς τους Χριστιανούς των μερών αυτών έγραψε τις περίφημες επιστολές του ο Παύλος (προς Εφεσίους, Φιλιππησίους, Κορινθίους, Θεσσαλονικείς).
Από την εποχή του Παύλου είνε ιδρυμένη η Εκκλησία μας. Αλλά και από την εποχή του Ιωάννου, του αγαπημένου μαθητού του Κυρίου μας. Και ο Ιωάννης έδρασε στα μέρη της Ανατολής και έγραψε και αυτός επιστολές προς τους Χριστιανούς των μερών αυτών. Ιδίως η Αποκάλυψις γράφτηκε για να ενισχύση τους Χριστιανούς της Ανατολής. Μέσα στα άλλα οράματα που είδε ο Ιωάννης, είδε και τούτο το όραμα. Είδε «επτά λυχνίας χρυσάς, και εν μέσω των επτά λυχνιών όμοιον υιώ ανθρώπου, ενδεδυμένον ποδήρη και περιεζωσμένον προς τοις μαστοίς ζώνην χρυσήν· η δε κεφαλή αυτού και αι τρίχες λευκαί ώσει έριον λευκόν, ως χιών, και οι οφθαλμοί αυτού ως φλόξ πυρός, και οι πόδες αυτού όμοιοι χαλκολιβάνω, ως εν καμίνω πεπυρωμένοι, και η φωνή αυτού ως φωνή υδάτων πολλών, και έχων εν τη δεξιά χειρί αυτού αστέρας επτά, και εκ του στόματος αυτού ρομφαία δίστομος οξεία εκπορευομένη, και η όψις αυτού ως ο ήλιος φαίνει εν τη δυνάμει αυτού» (Άπ. 1,13,16). Τι σήμαινε το όραμα; Ο «όμοιος υιώ ανθρώπου» είνε ο Ιησούς Χριστός. Οι «επτά λυχνίαι» είνε οι επτά εκκλησίες της Ανατολής, η μία η Έφεσος, η άλλη η Σμύρνη, η τρίτη η Πέργαμος, η τετάρτη τα Θυάτειρα, η πέμπτη οι Σάρδεις, η έκτη η Φιλαδέλφεια, η εβδόμη η Λαοδίκεια. Και οι «επτά αστέρες» είνε οι επτά επίσκοποι των εκκλησιών αυτών.
Οι λυχνίες αυτές έλαμπαν επί δεκαεννέα αιώνες. Έσβησαν το 1922, όταν διώχθηκε από τα μέρη αυτά ο Χριστιανισμός. Έσβησαν; Όχι. Καίνε οι λυχνίες. Απλώς άλλαξαν τόπο. Όλοι εκείνοι, που φεύγοντας από το μαχαίρι του Κεμάλ ήρθαν στην Ελλάδα, συνεχίζουν την ιστορία των εκκλησιών αυτών.
* * *
Ω η Ορθοδοξία μας, αγαπητοί μου! Δεν είνε χθεσινή. Δεν είνε μηνών και ετών, όπως είνε μερικές παραφυάδες των προτεσταντών. Η Ορθοδοξία είνε ο αρχαιότερος, ο αρχικός φάρος που άναψε στην Ανατολή το Πνεύμα το άγιο διά του Παύλου και του Ιωάννου. Απ' αυτόν τον φάρο, απ' αυτό το φως, διαδόθηκε ο Χριστιανισμός στα άλλα μέρη της Ευρώπης.
Χαίρετε, αδελφοί μου, διότι ανήκετε στην Ορθόδοξο Εκκλησία, η οποία πρώτη έλαβε το φως από τους μαθητάς του Κυρίου και αυτή μετέδωσε και στους άλλους λαούς της Ευρώπης το φως του χριστιανισμού.
Αύριο το βράδυ συν Θεώ θα συνεχίσουμε.
† Επίσκοπος Αυγουστίνος
Α' μέρος ομιλίας που έγινε στον Ι. Ναό Άγ. Γεωργίου Ν. Μυλοτόπου - Γιαννιτσών την 5-4-1942. Δακτυλογραφημένη καταγραφή τής εποχής. Διαίρεσις και σύντμησις 20-2-2010.
(β')
Του μακαριστού Επισκόπου Αυγουστίνου Καντιώτη
ΕΙΠΑΜΕ, αγαπητοί μου, χθες ότι η Ορθοδοξία μας είνε η αρχαιότερη από όλους.
2. Άλλα είνε και η πληρέστερη απ' όλες τις λεγόμενες εκκλησίες, η μόνη πλήρης Εκκλησία. Έχει όλα τα στοιχεία που απαρτίζουν το γνήσιο του Χριστιανισμού. Δεν της λείπει τίποτε. Ό,τι έχουν οι άλλοι, το ‘χουμε κ' εμείς, και μάλιστα καθαρώτερο και αγνότερο, γιατί είνε από την πηγή. Το Ευαγγέλιο π.χ. έχουν εκείνοι, το Ευαγγέλιο κ' εμείς. Μήπως γράφει περισσότερα το δικό τους, που δεν τα γράφει το δικό μας; Τα ίδια «γράμματα» έχουμε.
Και όχι μόνο δε μας λείπει τίποτε, αλλ' επί πλέον εμείς έχουμε κ εκείνα που αυτοί δεν έχουν. Αυτοί τα έχασαν, είνε φτωχότεροι. Έχασαν πολλά, κι άφησαν ν' ανακατευτή με το χρυσάφι σκουριά. Η Ορθοδοξία είνε χρυσάφι καθαρό, θησαυρός ακέραιος. Δεν του λείπει τίποτε απ' ό,τι παρέδωσαν οι πρώτοι Χριστιανοί. Θα φέρω μερικά παραδείγματα.
• Εμείς έχουμε τις εικόνες, αυτοί δεν έχουν. Κι όταν τους ρωτάς γιατί δεν έχετε, σου απαντούν, Δε γινόμαστε ειδωλολάτρες, δεν προσκυνάμε είδωλα, μόνο το Θεό προσκυνάμε... Επ' αυτού έχουμε να τους πούμε τα εξής. Κάνετε λάθος. Οι ορθόδοξοι δεν λατρεύουμε τις εικόνες. Οι εικόνες είνε τα βιβλία του λαού. Εκείνος που δεν ξέρει γράμματα, ή ξέρει μεν αλλά λησμονεί, βλέπει την εικόνα και διδάσκεται. Άλλωστε ένα πρόσωπο που αγαπούμε θέλουμε να το βλέπουμε, κι αν είνε μακριά ή πέθανε, του κάνουμε μια φωτογραφία, την κορνιζώνουμε, την κρεμάμε στο γραφείο ή στο σπίτι, και χαιρόμαστε να το βλέπουμε. Εάν λοιπόν στολίζουμε σπίτια και γραφεία με εικόνες, πολύ περισσότερο τους ναούς. Στους προτεστάντες, που σαν νέοι εικονομάχοι αποστρέφονται τις εικόνες, λέμε. Ξεκρεμάστε σεις από τα σπίτια σας τις εικόνες των γονέων σας, και τότε κ' εμείς θα ξεκρεμάσουμε από την εκκλησία μας τις ιερές εικόνες. Οι εικόνες στόλιζαν πάντα και θα στολίζουν τους ναούς της Ορθοδοξίας. Δεν τις λατρεύουμε, τους αποδίδουμε τιμητική προσκύνησι. Ασπαζόμεθα όχι τα ξύλα και τα χρώματα αλλά τα ιερά πρόσωπα που εικονίζουν, αν ζούσαν ανάμεσά μας, θα πέφταμε στα πόδια τους και θα τα φιλούσαμε. Όπως εκείνος που αγαπά ασπάζεται τη φωτογραφία του αγαπημένου συγγενούς του, έτσι κ' εμείς φιλούμε τις εικόνες του Χριστού και των αγίων.
• Έχουμε λοιπόν εικόνες, και γι' αυτό η Ορθόδοξος Εκκλησία είνε πληρέστερη από τη δική τους «εκκλησία», που είνε γυμνή. Έχουμε επίσης επτά μυστήρια, που έχουν ιδρυθή από το Χριστό και τους αποστόλους. Είνε οι επτά κολώνες, στις οποίες στηρίζεται το οικοδόμημα του Χριστιανισμού. Η πρώτη είνε το βάπτισμα. Η δευτέρα το χρίσμα ή άγιο μύρο. Η τρίτη η θεία κοινωνία. Η τετάρτη η μετάνοια και εξομολόγησις. Η πέμπτη ο γάμος. Η έκτη η ιερωσύνη. Και η εβδόμη το ευχέλαιο. Οι προτεστάντες τελούν μόνο ένα βάπτισμα και μια κοινωνία, αλλ' όχι όπως τα τελούσε η πρώτη Εκκλησία. Άλλα μυστήρια δεν αναγνωρίζουν. Εξομολόγησι δεν έχουν. Πού εξομολογούνται; Ιερωσύνη δεν έχουν. Που είνε οι αρχιερείς και οι ιερείς τους; Δεν μας χρειάζονται, λένε. Ναι, αλλά την εποχή των αποστόλων υπήρχαν επίσκοποι και ιερείς και διάκονοι. Επίσκοποι δεν ήταν ο Τίτος και ο Τιμόθεος, στους οποίους γράφει ο Παύλος; Πρεσβύτεροι δεν ήταν εκείνοι που κάλεσε ο Παύλος στη Μίλητο και τους έδωσε τις τελευταίες του συμβουλές; Για τους ιερείς και τους επισκόπους είπε ο Χριστός, «Λάβετε Πνεύμα Άγιον· αν τινών αφήτε τας αμαρτίας, αφίενται αυτοίς» (Ίω. 20,22). Αυτοί είνε οι αντιπρόσωποί του επί της γης. Έχουν λάβει ειδική χάρι να διδάσκουν, να λειτουργούν και να κυβερνούν τις ψυχές. Είνε άγγελοι Κυρίου παντοκράτορος. Γι' αυτό ένας άγιος είπε. Αν δω στο δρόμο ένα παπά και έναν άγγελο, θα προσκυνήσω πρώτα τον παπά και μετά τον άγγελο, διότι ο άγγελος δεν έχει την εξουσία να συγχωρή αμαρτίες, ενώ ο παπάς την έχει.
• Στην Ορθόδοξο Εκκλησία έχουμε ακόμη ύμνους, που οι προτεστάντες δεν έχουν. Αυτοί έχουν μερικά τραγουδάκια, που ψάλλουν όλοι μαζί, αλλ' αυτά δεν συγκρίνονται με την ποίησι της υμνολογίας μας (τροπάρια, απολυτίκια και άλλους ύμνους). Καμμιά θρησκεία δεν έχει τους ύμνους της Ορθοδόξου Εκκλησίας. Είνε μοναδικοί. Πού άλλου μπορεί ν' ακούση κανείς το «Ιδού ο Νυμφίος έρχεται», ή το «Σήμερον κρεμάται επί ξύλου», ή το «Τη υπερμάχω Στρατηγώ τα νικητήρια», ή το «Δεύτε πάντα τα έθνη, γνώτε του φρικτού μυστηρίου την δύναμιν», ή τα Εγκώμια του Επιταφίου «Η ζωή εν τάφω» και «Αι γενεαί πάσαι», ή το «Άξιον εστί» ή το «Των αγίων Πατέρων ο χορός»; Τέτοιους ύμνους έχει μόνο η Εκκλησία μας, είνε μοναδικά κειμήλια που την στολίζουν.
Αυτά δεν μπορεί κανείς από τους ξένους σοφούς και επιστήμονες να τα δημιουργήση. Ούτε εικόνες, ούτε μυστήρια, ούτε εκκλησιαστικούς ύμνους έχει η λατρεία των προτεσταντών, η αίθουσά τους μοιάζει μάλλον με σχολείο.
3. Είδαμε ότι η Ορθοδοξία είνε η αρχική και η πλήρης Εκκλησία. Είνε, ακόμη, η πιο ένδοξη. Ποιος ρήτορας ή συγγραφέας ή ποιητής θα μπορέση να περιγράψη τη δόξα της; Δικές της είνε οι επτά Οικουμενικές Σύνοδοι. Νίκαια, Κωνσταντινούπολις, Έφεσος είνε πόλεις της Ανατολής, στις οποίες συγκροτήθηκαν οι Σύνοδοι αυτές και καθώρισαν με τον φωτισμό του αγίου Πνεύματος δόγματα και κανόνες, τι να πιστεύουμε και πώς να ζούμε. Σ' αυτήν ανήκουν οι μάρτυρες. Τα χώματά της είνε βαμμένα με το αίμα εκατομμυρίων μαρτύρων. Οι άγιοί της τιμώνται σε κάθε τόπο, ο άγιος Δημήτριος στη Θεσσαλονίκη, ο άγιος Σπυρίδων στην Κύπρο, ο άγιος Πολύκαρπος στη Σμύρνη, ο άγιος Ιωάννης ο Χρυσόστομος στην Κωνσταντινούπολη ο άγιος Βασίλειος στην Καισάρεια... Ο κατάλογος των αγίων της είνε ατελείωτος.
Η Ορθοδοξία είνε η Εκκλησία των ηρώων και των μαρτύρων. Αυτή πάλεψε εναντίον τυράννων και αυτοκρατόρων. Αυτή νίκησε τους αιρετικούς, παλαιοτέρους και νεωτέρους. Αυτή αγωνίστηκε περισσότερο από κάθε άλλον στο έργο του ευαγγελισμού, για να διαδοθή και επικρατήση το Ευαγγέλιο. Είνε δοξασμένη και ζηλευτή η Ορθόδοξος Ανατολική Εκκλησία, το αναγνωρίζουν και οι εχθροί της.
Αλλά για μας τους Έλληνες η Ορθόδοξος Εκκλησία έχει κ' ένα άλλο ιδιαίτερο θέλγητρο, που μας συγκινεί και μας κάνει να την αγαπούμε και γι' αυτό. Όπως παραδέχονται όλοι οι ιστορικοί, αυτή έσωσε την Ελληνική φυλή. Χωρίς Ορθοδοξία Ελληνικό γένος δεν θα υπήρχε σήμερα. Αυτή σαν γλυκειά μάνα παρηγορούσε τους Έλληνες 400 ολόκληρα χρόνια μέσ' στο μαύρο σκοτάδι της δουλείας των Τούρκων. Αυτή ίδρυσε τα κρυφά σχολειά, όπου σεβάσμιοι ρασοφόροι δίδασκαν τα σκλαβόπουλα «γράμματα - σπουδάγματα, του Θεού τα πράματα». Αυτή διέθετε τα μοναστήρια της ως άσυλα των καταδιωκομένων. Αυτή έσωσε κείμενα, γλώσσα, ιστορία, μνημεία, ήθη και έθιμα, όλα τα τιμαλφή μας. Γι' αυτό (ονομάστηκε κιβωτός του γένους. Όπως η κιβωτός του παλαιού κόσμου έσωσε το Νώε και την οικογένειά του απ' τον κατακλυσμό, έτσι η Εκκλησία μας, η νέα κιβωτός, σώζει την Ελλάδα απ' τον αφανισμό. Γι' αυτό ένας ποιητής μας, ο Κρυστάλλης, έγραψε, «Θρησκεία! γλυκειά μάνα», συ χύνεις «βαθειά μας, στην ψυχή, γλυκές χρυσές ελπίδες!».
* * *
Αυτή, αγαπητοί μου, είνε η Ορθοδοξία μας.
Αρχαία, αφού άρχισε την ημέρα της Πεντηκοστής και συνεχίζει. Πλήρης, δεν της λείπει τίποτε. Δεν μπορείς να πής. Φεύγω, γιατί βρήκα κάπου άλλου κάτι που αυτή δεν έχει. Προσφέρει όλα όσα απαιτούνται για την σωτηρία μας. Και ένδοξη όσο καμμιά άλλη θρησκεία.
Αυτήν κληρονόμησε η πατρίδα μας. Το σπουδαιότερο που μας άφησαν οι πατέρες μας δεν είνε τα χωράφια, τα σπίτια, τα χρήματα, είνε η Ορθόδοξος πίστις. Αυτή είνε ο θησαυρός ο ανεκτίμητος. Κράτα λοιπόν καλά το θησαυρό αυτόν.
«Κράτει ο έχεις, ίνα μηδείς λάβει τον στέφανόν σου» (Άπ. 3,11). Κλείσε τ' αυτιά σου στους εχθρούς. Μείνε πιστός στην Εκκλησία που βαπτίσθηκες, προτίμησε θάνατο μάλλον παρά να χάσης την Ορθόδοξο ομολογία. Λέγε σ' ανθρώπους και δαίμονες. Ορθόδοξος γεννήθηκα -Ορθόδοξος θα πεθάνω. Έχω ρίξει την άγκυρά μου εδώ και κανένα κύμα δεν με παρασύρει από το λιμάνι της Ορθοδοξίας.
Όσο για τους άλλους που είνε έξω από τη μάνδρα της Ορθοδοξίας, εμείς δεν έχουμε παρά να ευχηθούμε, και αυτοί, και όλοι οι άλλοι που βρίσκονται μακριά, να επιστρέψουν στους κόλπους της Ορθοδόξου Εκκλησίας.
Είθε ο Κύριος να ευδοκήση ώστε να παύσουν αιρέσεις και σχίσματα, να ενωθούν όλοι στην Ορθοδοξία, να γίνη ο κόσμος «μία ποίμνη εις ποιμήν» (Ίω. 10,16), προς δόξαν του Πατρός και του Υιού και του αγίου Πνεύματος, αμήν.
† Επίσκοπος Αυγουστίνος
Β' μέρος ομιλίας που έγινε στον Ι. ναό Άγ. Γεωργίου Ν. Μυλοτόπου - Γιαννιτσών την 5-4-1942. Δακτυλογραφημένη καταγραφή της εποχής. Διαίρεσις και σύντμησις 21-2-2010.
Πηγή: Ιερά Μονή Παντοκράτορος Μελισσοχωρίου (Α' Μέρος, Β' Μέρος)
