«Νῦν ἡ Παρθένος καὶ τῷ σώματι μεθίσταται μέν ἡμῶν, οὐκ ἀφίσταται δέ·
φρουρεῖ δ’ ἄνωθεν ἐποπτεύουσα δι΄ αἰῶνος» (Νικηφόρος Χοῦμνος).
Ἀγαπητοί ἀδελφοί,
Ἐκπλήττει τόν ἀνθρώπινον νοῦν ἡ ὑπερβολή τῶν θαυμάτων τοῦ ἐν Τριάδι Θεοῦ ! Ἡ ἱερά Μετάσταση τῆς Παναχράντου Θεοτόκου, τήν ὁποίαν σήμερον πανηγυρίζουμε, γίνεται καί πάλιν ἀφορμή ἐμβαθύνσεώς μας στά μυστήρια τῆς θείας Προνοίας καί ἀγαθότητος ! Διότι στήν συνεργία τῆς Θεοτόκου πρός τήν θεία Θέληση γιά τήν σωτηρία τοῦ ἀνθρώπου, φανερώνεται κατ’ ἐξοχήν τό ὕψος τῆς συμμετοχῆς τοῦ ἀνθρώπου στήν θεία Οἰκονομία, συμμετοχῆς πού ἐνεργοποιεῖ τήν χάρη τοῦ Θεοῦ στήν ἀνθρώπινη ἱστορία· ἡ ὑπακοή τῆς Θεοτόκου στό θεῖον θέλημα τῆς Ἐνανθρωπήσεως, ἐκφρασμένη ἐν χρόνῳ, «ἰδοὺ ἡ δούλη Κυρίου, γένοιτό μοι κατὰ τὸ ῥῆμά σου» (Λουκ. 1, 38), «διανοίγει» τήν ὁδό τῆς Ἐνανθρωπήσεως τοῦ Παντοκράτορος Λόγου καί «καθορίζει» ἐν χρόνῳ λοιπόν, ὅσον ἐπ΄ Αὐτῇ, τήν προαιώνια, τήν ἐκτός χρόνου, καί τελικῶς ἐκφρασμένη στίς προηγηθεῖσες Προφητεῖες, θεία εὐδοκία καί θέληση τῆς Σαρκώσεως. Λοιπόν, καί ὁ Θεάνθρωπος, κατέρχεται σήμερον γιά νά παραλάβει πρῶτα τήν ψυχή καί ἀργότερα καί τό πανάχραντον σῶμα τῆς Θεοτόκου, «τῇ Μητρί κατάχρεως ἀποτιννὺς τὰ ὀφειλόμενα θρέπτρα», ἀνταποδίδοντας δηλαδή καί ἀμείβοντας τήν πρός Αὐτόν ὑπακοή καί μητρική φροντίδα τῆς Παναγίας μας, φροντίδα πού συμπεριέλαβε καί τήν σωτηρία ὅλου τοῦ ἀνθρωπίνου γένους.
Διά τῆς Κοιμήσεως, Ἀναστάσεως καί ἐν Σώματι μεταστάσεώς της ἡ Παναγία μας ἀποβάλλει τήν θνητότητα καί τό βάρος τοῦ πρίν φθαρτοῦ Της σώματος, καί εἰσέρχεται στήν αἰώνιο ζωή, ἀπολαύουσα τῆς θεώσεως τῆς ψυχῆς καί τοῦ σώματός Της, τοῦ ἀφθάρτου τώρα καί ὑπερλάμπρου, ὅπως ὁ χρυσός ἀποβάλλει στό πεπυρωμένο χυτήριο τίς ἀνάξιές του προσμείξεις· «Ἔδει γὰρ καθάπερ χρυσὸν ἀποβαλοῦσαν τὸ γεῶδες καὶ ἀλαμπὲς τῆς θνητότητος πάχος, ὡς ἐν χωνεύσει τῷ θανάτῳ τὴν σάρκα ἄφθαρτον καὶ καθαράν, τῷ φέγγει τῆς ἀφθαρσίας ἐκλάμπουσαν, ἐξαναστῆναι τοῦ μνήματος», κατά τόν ἅγιον Ἰωάννη τόν Δαμασκηνό. Ὅμως ἡ μετάστασή Της αὐτή δέν σημαίνει καί ἀπομάκρυνσή Της ἀπό τούς προσφιλεῖς ὁμοιοπαθεῖς Της ἀνθρώπους· ἡ Παρθένος σωματικῶς «μεθίσταται μέν, οὐκ ἀφίσταται δέ», ἀλλά αἰωνίως μᾶς φρουρεῖ καί ἐποπτεύει ἀπό τόν Οὐρανό.
Διά τῶν μακρῶν αἰώνων τῆς ὑπάρξεώς του τό Γένος τῶν Χριστιανῶν καί ἰδίως οἱ Ἕλληνες Ρωμηοί, ἔχουμε ἀποθησαυρίσει ἁπτά καί πολυπληθῆ τά τεκμήρια τῆς θείας προστασίας τῆς κατά σάρκα Μητρός τοῦ Θεοῦ. Καθώς λέγει χαρακτηριστικῶς ὁ σοφώτατος ἀξιωματοῦχος Νικηφόρος (Μοναχός Ναθαναήλ) Χοῦμνος († 1327), δέν ἐπαρκεῖ γιά δοξολόγηση τῶν εὐεργεσιῶν Της οὔτε καί ἡ συνδρομή ὅλων τῶν ἀνθρώπων καί τῶν ἀγγέλων· «οὐ γὰρ ἀνθρώπους μόνον καὶ τὴν καθ’ ἡμᾶς πᾶσαν λογικὴν φύσιν, ἀλλὰ καὶ τὰς ἐπουρανίους δυνάμεις ὑπερβαῖνον ἐκπλήττει τῶν θαυμασίων τῶνδε τὸ μέγεθος, ὑπὲρ ἡμῶν ἀπείρων ὅσων καταπραχθέντων καὶ νῦν ἐνεργουμένων». Καί αὐτό δέν εἶναι παράδοξον: ἐάν «πολὺ ἰσχύει δέησις δικαίου ἐνεργουμένη» ( Ἰακ. 5, 16), πόσο περισσότερο δέν εἶναι ἀποτελεσματική ἡ μητρική πρεσβεία Ἐκείνης, τῆς Ὁποίας ἡ πνευματική ἀξία καί καταλληλότητα εἵλκυσε τό τέλειον θέλημα, τήν εὐδοκία τοῦ Θεοῦ, διότι ἦταν «καθαρὰ καὶ ἄμωμος, καὶ τί δ’ ἄλλο ἢ τοῦ κατελθόντος ἀξία»; Οἱ δέ εὐεργεσίες Της αὐτές εἶναι ἀποδείξεις τῆς πολλῆς κηδεμονίας Της, ἐφ΄ ὅσον πολλές φορές μᾶς εὐεργετεῖ πρό τῆς αἰτήσεως, «χορηγεῖ προκαταλαμβάνουσα τὰς αἰτήσεις», καί σέ βαθμό πολύ μεγαλύτερο ἀπό ὅ,τι ζητοῦμε «πολλῷ μᾶλλον καὶ ῥᾷον ἢ ὡς ἂν ἡμεῖς ἐπευξαίμεθα».
Κοινή πεποίθηση τοῦ Γένους μας, ἱστορική μνήμη πού ὀφείλουμε πάντοτε νά διατηροῦμε ὡς κλεῖδα ἀληθείας, εἶναι ὅτι ἡ Θεοτόκος ὑπῆρξε ἡ ἀληθινή, μολονότι συνήθως ἀφανής, ἀσπίδα ἐναντίον ὄχι μόνον τῶν ἀοράτων, ἀλλά καί τῶν ὁρατῶν ἐχθρῶν τῆς Ὀρθοδοξίας, ἐνεργοῦσα «πρὸς ἐπικουρίαν μὲν ἡμῶν, θραῦσιν δὲ τῶν ἐπιόντων (πόσων ἂν εἴποιμι; ) πάνυ μὲν οὖν πλείστων καὶ πανταχόθεν βαλλόντων ἐχθρῶν», οἱ ὁποῖοι κινοῦνται εἴτε ἀπό φθόνο, «μηδὲν ἕτερον ἐγκαλοῦντες ἢ ὅτι χρηστά τινα τὰ ἡμέτερα καὶ πλήττει τούτους ἡ τῶν ἀγαθῶν εὐθηνία», εἴτε λόγῳ τοῦ ἀλλοδόξου καί ἀσεβοῦς φρονήματός τους, «τὴν ἰδίαν ἀσέβειαν πρόφασιν ἔχοντες».
Ἄς προσέλθουμε, λοιπόν, γέμοντες εὐχαριστίας, πρός τήν κοινήν Μητέρα, Βασίλισσα καί Εὐεργέτιδα τῶν Χριστιανῶν, γιά νά ἀπονείμουμε τό πρέπον πρός Αὐτήν ἁγιοπρεπές σέβας καί νά καταστοῦμε, ἰδίως στή σημερινή ἑορτή, συνόμιλοι καί ὁμόφωνοι στήν δοξολογία μέ τίς ἀγγελικές Δυνάμεις πού τιμοῦν αἰωνίως Αὐτήν, τήν «αἰτίαν τῆς τῶν πάντων θεώσεως». Ἡ δέ Πανάχραντος Θεοτόκος, ἡ κυρίως ταπεινόφρων, ἐπί τήν ταπείνωσιν τῆς ὁποίας ἐπέβλεψεν ὁ Θεός καί Λόγος (Λουκ. 1, 48), δέν ἔχει μέν κλίση καί ἐπιθυμία πρός τήν κενή ἀνθρώπινη τιμή· χαίρει, ὅμως, ὅταν μέσῳ τῆς τιμῆς πρός τό μέγιστο Μυστήριο τῆς Ἐνανθρωπήσεως τοῦ Θεοῦ, πού τελεσιουργήθηκε διά μέσου τῆς δικῆς Της συνεργίας, δοξάζεται ὁ ἐν Τριάδι Θεός, ἡ δέ ἀνθρωπίνη εὐγνωμοσύνη τεκμηριώνεται ἔτσι καί ἀμείβεται. Ὅπως σημειώνει χαρακτηριστικῶς ὁ ἅγιος Ἰωάννης ὁ Δαμασκηνός, «οὐ γὰρ αὕτη [ἡ Θεοτόκος] τῶν ἐγκωμίων προσδεὴς τῶν παρ΄ ἡμῶν, ἀλλ’ ἡμεῖς τῆς παρ’ αὐτῆς δόξης ἐπιδεεῖς. Τὸ γὰρ δεδοξασμένον πῶς δοξασθήσεται; Ἡ πηγὴ τοῦ φωτὸς πῶς φωτισθήσεται;». Ἀπό αὐτήν τήν πηγήν τοῦ θείου φωτός, Φωτός δευτέρου μετά τό ἀρχικόν Φῶς τῆς πηγαίας Τριαδικῆς Θεότητος, ἄς καταλάμψουμε μεθεκτῶς τήν καρδία, τήν διάνοια καί τόν βίο μας, ἀναγωγικῶς διά τῶν ἀρετῶν, χαροποιώντας τήν κοινήν Μητέρα καί Προστάτιδα : «ἁγνίσθητι τῇ νηστείᾳ, δι΄ ἐγκρατείας καθάρθητι, ταῖς προσευχαῖς ἁγιάσθητι· πάντ’ ἔστω σοι πνευματικά, πνευματικῆς οὔσης τῆς πανηγύρεως».
ὁ Καθηγούμενος τοῦ Ἱ. Ἡσυχ. Παντοκράτορος,
† Ἀρχιμ. Κύριλλος
καί οἱ σύν ἐμοί ἐν Χριστῷ ἀδελφοί
