ΙΕΡΑ ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΣ
ΓΟΡΤΥΝΟΣ ΚΑΙ ΜΕΓΑΛΟΠΟΛΕΩΣ
ΔΗΜΗΤΣΑΝΑ-ΜΕΓΑΛΟΠΟΛΙΣ
Δημητσάνα - Μεγαλόπολη, Κυριακή 30 Ὀκτωβρίου 2016
ΚΥΡΙΑΚΑΤΙΚΟ ΕΓΚΥΚΛΙΟ ΚΗΡΥΓΜΑ ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΟΥ
ΑΓΙΑ ΤΡΙΑΣ
Τά θεῖα Πρόσωπα ἑνωμένα καί διακρινόμενα
1. Τά κηρύγματά μας, ἀγαπητοί μου χριστιανοί, εἶναι δογματικά κηρύγματα καί ἀναφέρονται στήν ὀρθόδοξη πίστη μας. Πρέπει ὁπωσδήποτε νά μάθουμε τό τί πιστεύουμε καί μάλιστα ἀργήσαμε. Ναί, πρέπει νά μάθουμε τόν πολύτιμο θησαυρό μας, γιά νά τόν ἐκτιμήσουμε καί νά τόν ὑπερασπίζουμε ἀπ᾽ αὐτούς πού μᾶς τόν ἐπιβουλεύονται. Βρισκόμαστε στό πρῶτο κεφάλαιο τῶν δογματικῶν μαθημάτων μας, τήν Τριαδολογία. Ὁ Θεός μας, εἴπαμε, εἶναι ῾Αγία Τριάδα. Ὁ Πατέρας, ὁ Υἱός καί τό Ἅγιο Πνεῦμα. Τρία Πρόσωπα (τό λέμε καί τρεῖς Ὑποστάσεις). Τό καθένα ἀπό τά Πρόσωπα αὐτά εἶναι χωριστά τό ἕνα ἀπό τό ἄλλο, ἀλλά εἶναι καί ἑνωμένα. Αὐτό θά σᾶς ἐξηγήσω σήμερα, ἀδελφοί χριστιανοί, μέ ὅσο μπορῶ ἁπλᾶ λόγια καί παρακαλῶ νά προσέξετε:
2. Ἄλλο Πρόσωπο (ἤ Ὑπόσταση) εἶναι ὁ Πατέρας, ἄλλο ὁ Υἱός καί ἄλλο τό Ἅγιο Πνεῦμα. Θεός εἶναι ὁ Πατέρας, Θεός εἶναι ὁ Υἱός, Θεός καί τό Ἅγιο Πνεῦμα. Δέν ἔχουμε ὅμως τρεῖς διάφορους Θεούς, ἀλλά ἕνα Θεό. Πῶς συμβαίνει αὐτό. Αὐτό συμβαίνει γιατί, ἐνῶ ἔχουμε τρία θεῖα Πρόσωπα, διαφορετικά τό ἕνα ἀπό τό ἄλλο, ὅμως τά Πρόσωπα αὐτά ἔχουν τήν ἴδια θεία Οὐσία. Εἶναι ὁμοούσια. Ἔτσι, λοιπόν, γιά τήν ἴδια καί τήν αὐτή καί τήν κοινή θεία Οὐσία πού ἔχουν τά Πρόσωπα τῆς Ἁγίας Τριάδας, εἶναι ἑνωμένα καί ὄχι διηρημένα, ἄν καί εἶναι διαφορετικά τό καθένα Πρόσωπο, ξαναλέγουμε. Συμβαίνει ἐδῶ, ἀγαπητοί μου, στό Τριαδικό δόγμα, ὅ,τι συμβαίνει καί στό Χριστολογικό δόγμα. Ἔδωσαν μεγάλες μάχες ἐναντίον τῶν αἱρετικῶν οἱ ἅγιοι Πατέρες μας γι᾽ αὐτά τά δύο δόγματα, τό Τριαδικό καί τό Χριστολογικό. Καί στά δύο αὐτά δόγματα ἔχουμε αὐτά τά τρία, πού εἶναι βασικά: Τήν «ἑνότητα», τήν «περιχώρηση» καί τήν «ἰδιαιτερότητα». Δηλαδή: Τά τρία Πρόσωπα τῆς Ἁγίας Τριάδας ἐπειδή ἔχουν τήν ἴδια καί τήν αὐτήν θεία οὐσία, ἐπειδή εἶναι ὁμοούσια, ὅπως εἴπαμε, γι᾽ αὐτό καί εἶναι ἑνωμένα. Καί ὄχι μόνο εἶναι ἑνωμένα, ἀλλά τό ἕνα Πρόσωπο εἶναι μέσα στό ἄλλο. Αὐτό λέγεται «περιχώρηση». Εἶναι αὐτό πού εἶπε ὁ Ἰησοῦς Χριστός: «Ἐγώ ἐν τῷ Πατρί καί ὁ Πατήρ ἐν ἐμοί» (Ἰωάν. 14,10· βλ. καί 14,20· Ἰωάν. 17,21). Ὅμως μή νομίσει κανείς ὅτι ἀπό αὐτή τήν στενή ἑνότητα καί περιχώρηση τῶν θείων Προσώπων μεταξύ τους αὐτά συγχέονται· ὄχι! Γιατί τά θεῖα Πρόσωπα τῆς Ἁγίας Τριάδος ἔχουν καί τό ἄλλο χαρακτηριστικό· ἔχουν τήν «ἰδιαιτερότητα». Δηλαδή, ὅπως εἴπαμε, ἄλλο Πρόσωπο εἶναι ὁ Πατέρας, ἄλλο ὁ Υἱός καί ἄλλο τό Ἅγιο Πνεῦμα. Εἶναι πολύ εὔκολο νά πεῖ κανείς (ὅπως τό εἶπε ὁ αἱρετικός Σαβέλλιος) ὅτι ἐπειδή τά τρία Πρόσωπα εἶναι στενά ἑνωμένα καί «περιχωροῦν ἄλληλα», γι᾽ αὐτό καί συγχέονται καί συναιροῦνται. Ὄχι! Εἶναι μέν ἑνωμένα τά Πρόσωπα (ἤ οἱ Ὑποστάσεις) τῆς Ἁγίας Τριάδος, ἀλλά εἶναι διάφορα (διακρινόμενα τό ἕνα ἀπό τό ἄλλο). Ὅπως τό εἶπαν οἱ ἅγιοι Πατέρες «ἀμέριστος ἐν μεμερισμένοις ἡ θεότης»!
3. Ἀλλά τελικά θά ποῦμε αὐτό πού ξέρουμε ὅτι ὁ Θεός μας, ἡ Ἁγία Τριάς, εἶναι μυστήριο. Μυστήριο, πού δέν ἑρμηνεύεται μέ τό ἀνθρώπινο μυαλό. Γιατί, μέ τό ἀνθρώπινο μυαλό, σκεπτόμαστε καί λέγουμε: Ἀφοῦ στήν Ἁγία Τριάδα ὁ Πατέρας εἶναι Θεός καί ὁ Υἱός Θεός καί τό Ἅγιο Πνεῦμα εἶναι Θεός, τότε θά πρέπει νά ἔχουμε τρεῖς Θεούς. Πρέπει νά ἔχουμε Τριθεΐα. Ὄχι! Μία εἶναι ἡ θεότητα. Ἕνας εἶναι ὁ Θεός. «Οὐ τρεῖς Θεοί, ἀλλ᾽ εἷς Θεός»!
Αὐτό, χριστιανοί μου, συμβαίνει γιά τό ἑξῆς: Οἱ ἄνθρωποι χωριζόμαστε καί εἴμαστε ξεχωριστοί καί λέγουμε ὅτι εἴμαστε δύο-τρεῖς καί πολλοί, γιατί μᾶς χωρίζει ὁ χρόνος (σέ ἄλλο χρόνο καί καιρό γεννήθηκε ὁ ἕνας καί σέ ἄλλο χρόνο καί καιρό ὁ ἄλλος)· μᾶς χωρίζει ἡ γνώμη, ἡ ἀξία καί ἄλλα ἀνθρώπινα χαρακτηριστικά. Στά Πρόσωπα ὅμως τῆς Ἁγίας Τριάδος δέν συμβαίνει αὐτό· δέν ὑπῆρξε τό ἕνα Πρόσωπο ἐνωρίτερα ἀπό τό ἄλλο· καί τά τρία Πρόσωπα εἶναι ἀΐδια, εἶναι προαιώνια. Δέν ὑπῆρξε ποτέ χρόνος κατά τόν ὁποῖο ἦταν μόνος ὁ Πατέρας, χωρίς νά ὑπάρχει ὁ Υἱός ἤ τό Ἅγιο Πνεῦμα. Γιατί, τί Πατέρας ἦταν, ἄν δέν εἶχε Υἱό; Ἀκόμη, δέν ἔχει τό ἕνα Πρόσωπο διαφορετική βούληση ἀπό τό ἄλλο. Καί τά τρία Πρόσωπα πάλι ἔχουν τήν ἴδια τιμή (εἶναι ὁμότιμα) καί ἀξία, γιατί καί τά τρία Πρόσωπα εἶναι Θεός. Ἐπειδή λοιπόν στά Πρόσωπα τῆς Ἁγίας Τριάδος δέν συμβαίνουν τά ἀνθρώπινα χαρακτηριστικά, πού χωρίζουν τούς ἀνθρώπους καί τούς καθιστοῦν διαφορετικούς τόν ἕνα ἀπό τόν ἄλλο, γι᾽ αὐτό τά θεῖα Πρόσωπα τῆς Ἁγίας Τριάδος εἶναι καί ἑνωμένα μεταξύ τους στενά, ὥστε νά περιχωροῦνται, ἀλλά καί δέν συγχέονται, γιατί δικρίνονται μεταξύ τους ὡς Πρόσωπα. Εἶναι τρεῖς θεῖες Ὑποστάσεις (ἤ Πρόσωπα), ἀλλά ἕνας Θεός.
4. Σᾶς εἶπα παραπάνω, ἀδελφοί, ὅτι τό Τριαδικό δόγμα μοιάζει μέ τό Χριστολογικό, τό δόγμα δηλαδή γιά τό Πρόσωπο τοῦ Ἰησοῦ Χριστοῦ. Ναί! Θά δοῦμε στήν σειρά τῶν κηρυγμάτων μας ὅτι καί στό Χριστολογικό δόγμα ἔχουμε πάλι αὐτά τά τρία, πού εἴδαμε σήμερα στό Τριαδικό δόγμα. Τήν ἑνότητα, τήν περιχώρηση καί τήν διάκριση. Γιατί, ὅπως στήν Ἁγία Τριάδα μία εἶναι ἡ θεία Οὐσία, ἀλλά τρία τά θεῖα Πρόσωπα, ἔτσι καί γιά τόν Ἰησοῦ Χριστό λέγουμε ὅτι ἕνα εἶναι τό Πρόσωπο τοῦ Χριστοῦ, ἀλλά δύο εἶναι οἱ φύσεις Του, ἡ θεία καί ἡ ἀνθρώπινη. Καί οἱ δύο αὐτές φύσεις εἶναι ἑνωμένες καί μάλιστα περιχωροῦν ἡ μία τήν ἄλλη, γιατί συνδέονται στό ἕνα Πρόσωπο τοῦ Χριστοῦ, χωρίς ὅμως οἱ θεῖες αὐτές φύσεις νά συγχέονται καί νά ἀλλοιώνονται. Ἀλλά θά συνεχίσουμε στόν ἑπόμενο κήρυγμά μας.
Ἡ Παναγία Δέσποινα νά σᾶς εὐλογεῖ καί νά σᾶς προστατεύει ὅλους σας, ἀγαπητοί μου χριστιανοί.
† Ὁ Μητροπολίτης Γόρτυνος καί Μεγαλοπόλεως Ἰερεμίας
Πηγή: Ακτίνες
