Ανάμεσα στα ολίγα σωζόμενα πνευματικά διαμάντια της Ορθοδόξου Εκκλησίας, ισάξιος στην πολυμάθεια με τον Μέγα Βασίλειο, στη γλυκύτητα και στη γλαφυρότητα του λόγου με τον Θείο Χρυσόστομο, σύγχρονος και με τους δύο, είναι ο Όσιος και Θεοφόρος Πατέρας μας και Οικουμενικός Διδάσκαλος, Εφραίμ ο Σύρος.

Γεννήθηκε στην Νίσιβη της Μεσοποταμίας, της Συρίας, το σημερινό Νισβίν, πρωτεύουσα της παλαιάς Μυγδονίας, «306 χρόνια ύστερα από τον αγαπημένο του Κύριο και ανεχώρησε κοντά Του το 373 μ.Χ.».

Η Εκκλησία τιμά την μνήμη Του στις 28 Ιανουαρίου. Ο Όσιος Εφραίμ εικονίζεται στην όψη παράδοξος, υψηλός, λεπτόσαρκος, ολιγογένειος.

Γεννήθηκε από πτωχούς γονείς αλλά χριστιανούς, οι οποίοι μάλιστα κατά την περίοδο των διωγμών του Διοκλητιανού, ομολόγησαν τον Χριστό και καταξιώθηκαν μαρτυρικού τέλους. Γι΄ αυτό, και ο Όσιος Εφραίμ, όταν αναφερόταν στους προγόνους Του, έλεγε «Μαρτύρων συγγενής ειμί».

Οι μεν γονείς Του άφησαν σ΄Αυτόν παρακαταθήκη, την αγάπη προς τον Χριστό, «τον φόβον του Κυρίου ενουθέτησαν», ο δε διδάσκαλος Του, Άγιος Ιάκωβος, άνδρας μεγάλης μορφώσεως και Μέγας Ιεράρχης της Νίσιβης, εδίδαξε σ΄ Αυτόν τα «περί Χριστού».

Πολύ νέος, αρχίζει με ιδιαίτερο ζήλο και αυταπάρνηση να μελετά τις Άγιες Γραφές, να ασκείται σε πνευματικούς αγώνες, να αγωνίζεται για την αληθινή πίστη, να προκόπτει στην αρετή, στην καθαρότητα και τον αγιασμό.

Ανήλθε όλη την κλίμακα της αρετής και της σοφίας.

Αγαπά τον Θεό και γίνεται διδάσκαλος της ευσεβείας, αλλά και η αγάπη Του για τον πλησίον είναι τόσο μεγάλη.

Όταν επί Ιουλιανού του Παραβάτη «361 – 363» άρχισαν οι επιδρομές των Περσών στην Μεσοποταμία και η Πατρίδα του Οσίου πολιορκείται από τον Βασιλέα Σαπώρ Β΄ τον Μέγα (309 – 379), ο Όσιος εγκαταλείπει τον τόπο της ησυχίας Του και από αγάπη για τον λαό του Θεού μεταβαίνει στην πατρίδα Του και εκεί ενισχύει και στηρίζει τον λαό.

Αργότερα, όταν μετά τον θάνατο του διδασκάλου του και Αρχιεπισκόπου Αγίου Ιακώβου «363 μ.Χ.», η Νίσιβη καταλαμβάνεται από τους Πέρσες, και πολλοί χριστιανοί εγκαταλείπουν την Νίσιβη και αναχωρούν για την Έδεσσα, μαζί τους αναχωρεί και ο Όσιος Εφραίμ.

Από εκεί, κατόπιν συμβουλής του ονομαστού Γέροντος Ιουλιανού, αναχωρεί σε τόπο ερημικό έξω από την Έδεσσα, για να ησυχάσει.

Εκεί, ασχολείται με την ερμηνεία της Παλαιάς Διαθήκης στην Συριακή γλώσσα. Αυτή η εργασία Του έγινε αφορμή να ελκύσει κοντά Του πολλούς Εδεσσηνούς, ώστε να αναγκασθεί να απομακρυνθεί από τον τόπο εκείνο, σε άλλο τόπο ασκήσεως.

Τότε όμως, είδε οπτασία, κατά την οποία, εμφανίστηκε στον Εφραίμ, Άγγελος Κυρίου και του λέγει: «Εφραίμ πού φεύγεις», και, ο Εφραίμ απαντά: «θέλω να ζήσω εν ησυχία μακριά από τον θόρυβο και τους δόλους των ανθρώπων», και τότε, πάλιν ο Άγγελος Του λέγει: «Πρόσεξε μη πληρωθεί επάνω σου ο λόγος της Γραφής που λέγει: "Ο Εφραίμ μοιάζει με τον μόσχο εκείνο που θέλει να απαλλάξει τον τράχηλόν του από τον ζυγόν".»

Ένεκα αυτής της οπτασίας και εκείνης πού είχε δει ο Γέροντας Ιουλιανός, ότι ο Εφραίμ είναι ο μόνος από τους συμπολίτες Του που έχει το χάρισμα να διδάξει τους ανθρώπους, ο Εφραίμ επέστρεψε στην Έδεσσα, προκειμένου να ευαρεστήσει τον Θεό και να ωφελήσει τον λαό του Θεού.

Εκεί στην Έδεσσα. μεγάλη πόλη, βορειοδυτικά της Μεσοποταμίας, που υπήρξε για πολλούς αιώνες σπουδαίο πολιτιστικό κέντρο, ίδρυσε ο Όσιος Θεολογική Σχολή, όπου εφοίτησαν πολλοί Εδεσσηνοί.

Τους εδίδασκε με λόγια φλογισμένα από Θείο έρωτα και από την μεγαλόπρεπη ταπείνωση. Πολλά βλαστάρια της ευσεβείας ξεφύτρωσαν από το ευλογημένο αυτό σχολείο, που ανεδείχθησαν σπουδαίοι διδάσκαλοι της Εκκλησίας των Σύρων, που την εδρόσισαν από τον λίβα της ειδωλολατρείας.

Κατά την διάρκεια της ζωής Του, ο Όσιος Εφραίμ επισκέφθηκε την Αίγυπτο, το όρος της Νιτρίας, για να συναντήσει, να γνωρίσει και να «ωφεληθεί» από τους μεγάλους αναχωρητές και ασκητές της ερήμου. Εκεί, αναγνωρίζουν, όπως γράφει ο Μέγας Παΐσιος, τον «Μεγάλον μεταξύ των Σύρων ασκητών Πατέρα», ή «τον άνθρωπο του Θεού, τον μέγα Γέροντα, τον φωτισμένον και εις τον νουν και εις την καρδίαν», όπως λέγει ο αββάς Ιωάννης ο Κολοβός.

Μετά την Αίγυπτο επισκέφθηκε περί το 370 μ.Χ., την Καισάρεια της Καππαδοκίας, προκειμένου να συναντήσει τον Μ. Βασίλειο. Και είναι συγκινητική και πολύ ωφέλιμη η συνάντηση αυτή των δύο Μεγάλων Φωστήρων της Εκκλησίας μας, όπως παραστατικά την γράφει ο ίδιος ο Όσιος Εφραίμ, σε εγκωμιαστικό προς τον Μ. Βασίλειο λόγο Του, στον οποίο φανερώνονται οι υψηλές πνευματικές βαθμίδες, στις οποίες έφθασαν οι δύο αυτοί θεοφόροι Πατέρες.

Ο Όσιος Εφραίμ εχειροτονήθη διάκονος, από τον Γέροντά Του, Αρχιεπίσκοπο Άγιο Ιάκωβο. Η πληροφορία ότι ο Μ. Βασίλειος, ήθελε μετά την συνάντησή Τους, να Τον χειροτονήσει σε πρεσβύτερο δεν είναι δυνατόν να ελεγχθή.

Ο Σωζόμενος μας πληροφορεί, ότι ο Όσιος δεν αποδέχτηκε, παριστάνοντας μάλιστα τον τρελλό, το αξίωμα του Επισκόπου, ένεκα της πολλής Του Ταπεινώσεως.

Ο Όσιος Παλλάδιος μαρτυρεί, ότι το 372 μ.Χ., ο Όσιος Εφραίμ εγκαταλείπει τον τόπο της ασκήσεώς Του, όταν πληροφορείται, ότι ενέσκηψε μεγάλος λιμός στην πόλη της Έδεσσας, και γι΄ αυτό, έρχεται να διακονήσει τους συνανθρώπους Του. Εδώ, επιπλήττει τους πλουσίους, που δεν ευσπλαγχνίζονται τους πτωχούς και έτσι επιβαρύνουν τις ψυχές τους…

Αλλά, κατορθώνει να κερδίσει την εμπιστοσύνη τους, Του προσφέρουν ό,τι έχουν και ο Όσιος δημιουργεί Πτωχοκομείο, Νοσοκομείο, το μεγαλύτερο της εποχής εκείνης, 300 κλινών, και γενικά με κάθε τρόπο υπηρετεί και ανακουφίζει τον δοκιμαζόμενο λαό.

Όταν πέρασε ο δύσκολος αυτός χρόνος του λιμού, ο Όσιος απεσύρθη στο κελλί Του, και ένα χρόνο αργότερα το 373 μ.Χ., στις 9 Ιουνίου, ανεχώρησε για τον αγαπημένο Του Κύριο, αφού, προηγουμένως, εκάλεσε κοντά Του τους μαθητές Του και πολλούς κατοίκους της Έδεσσας, για να τους ανακοινώσει τις τελευταίες Του παρακαταθήκες, τις οποίες πληροφορούμαστε από την Διαθήκη Του.

Ο Όσιος Εφραίμ, άφησε «μνήμη ανδρός φωτισμένου από το Άγιον Πνεύμα». Γι΄ αυτό, ας αφήσουμε τον ίδιο να αναφερθεί σ΄ ένα όραμα που είδε, όταν ακόμη ήταν παιδί, στα χρόνια της εφηβείας, όπως το εμπιστεύθηκε στον ενάρετο πνευματικό Του Άγιο Ιάκωβο.

«Είδα λέγει, μια κληματαριά, φορτωμένη με πολλά σταφύλια, που φύτρωσε κάτω από την γλώσσα μου. Οι κληματόβεργες έβγαιναν έξω από το στόμα μου, απλώθηκαν πολύ ψηλά και σκέπασαν ολόκληρη την γη.

Πάνω τους κάθονταν τα πετεινά του ουρανού και έτρωγαν από τα σταφύλια, κι΄ όσο φιλότιμα χόρταιναν τα πουλιά, τόσο πιο πολύ έδιναν καρπό και πλήθαιναν τα σταφύλια.»

Από την ημέρα δε εκείνη, ο Θεός επλούτισε τον Όσιο Εφραίμ με ευφράδεια και ένταση λόγου. Τόσο γρήγορα και πλούσια έρχονταν τα νάματα του λόγου και τόσο Τον κατέκλυζε η συνέχεια των ιδεών και ο θησαυρός των υψηλών σκέψεων που, ούτε η γλώσσα Του πρόφθανε να εκφράζει την ταχύτητα των νοημάτων Του, παρ΄ όλον που είχε τόση ευχέρεια λόγου. Μόνον η προσευχή και τα δάκρυα ήσαν ικανά να διακόψουν τον πλούσιο και γλυκύτερο από το μέλι λόγον Του.

Αναφέρουν, πως ο ίδιος κάποτε, παρεκάλεσε τον Θεό λέγοντας: «Χαλάρωσε Δέσποτα, τα κύματα της Χάριτός Σου».

Αλλά, και άλλοι διορατικοί Πατέρες έβλεπαν αποκαλυπτικά όνειρα για τον Εφραίμ. Κάποιος από αυτούς,

«Είδε κάποτε, ένα πλήθος Αγγέλων, που πετούσε από τον ουρανό ψηλά προς την γη. Οι Άγγελοι κρατούσαν ένα βιβλίο που ήταν γραμμένο και από τις δύο πλευρές, εσωτερικά και εξωτερικά.

Οι άγγελοι συζητούσαν μεταξύ τους σε ποιόν να εμπιστευθούν αυτό το ουρανόγραπτο βιβλίο, μεταξύ αυτών, βεβαίως, που ξεχώριζαν για την ενάρετη και ευλαβική ζωή τους. Τότε, όλο αυτό το πλήθος των Αγγέλων συμφώνησε να εμπιστευθούν αυτό το βιβλίο στον Εφραίμ.»

Όταν ξύπνησε αυτός που είδε αυτό το αποκαλυπτικό όραμα, έτρεξε με φόβο στην Εκκλησία και εκεί, βλέπει τον Εφραίμ να διδάσκει τους ανθρώπους, με λόγια θεόπνευστα, σοφά και σωτήρια, πλούσια σε περιεχόμενο και γλυκά περισσότερο από το μέλι. Έτσι εξήγησε και το όνειρό του.

Ο άγιος Γρηγόριος Νύσσης στο εγκώμιό Του προς τον Όσιο, Τον ονομάζει «Πνευματικό Ευφράτη της Εκκλησίας μας».

Ο Μ. Βασίλειος μαρτυρεί, ότι στο πρόσωπο του Οσίου Εφραίμ είναι αισθητή η ενέργεια της δωρεάς των χαρισμάτων του Αγίου Πνεύματος, και, παρά την έλλειψη σημαντικής παιδείας, το Πνεύμα το Άγιον Τον ηύρε κατάλληλο σκεύος για να αναπαυθεί στην καρδιά Του, χαρίζοντάς Του πλούσιο και το διδασκαλικό χάρισμα, ούτως ώστε, να γίνει κάτοχος υψηλών θεολογικών εννοιών και να υπερέχει από όλους τους άνδρες της εποχής Του.

Και το συγγραφικό Του Έργο είναι τεράστιο σε έκταση και σημασία. Πλούσιο και θαυμαστό. Ο Άγιος Γρηγόριος Νύσσης στο «εγκώμιο προς τον Όσιο Πατέρα Εφραίμ», γράφει «Ο Μέγας Πατήρ ημών και Οικουμενικός Διδάσκαλος Εφραίμ…».

Τα συγγράμματά Του άρχισαν να μελετώνται μετά την Αγία Γραφή. Οι Χριστιανοί ανέφεραν το όνομά Του με θαυμασμό, διότι κατά τον Γρηγόριο Νύσσης «εις πάσαν την γην το φέγγος του βίου και της θεωρίας αυτού εξέλαμψεν».

Από τον τέταρτο και μέχρι σήμερα αιώνα Σύροι, Έλληνες, Λατίνοι και άλλοι Άγιοι, Μ. Βασίλειος, Ι. Χρυσόστομος, Μ. Φώτιος, η παγκόσμια Ορθοδοξία, εκφράζονται με μεγάλη υπόληψη και τιμή τόσο για την αγιότητα και την αυθεντικότητα της διδασκαλίας Του, όσον και για την αναγνώριση, ότι ο Όσιος Εφραίμ, δεν ήταν απλώς ένας «ακτινοβολών πνευματικός αστήρ στο στερέωμα της Συριακής Εκκλησίας και του Μοναχισμού, αλλά και ένας Μεγάλος Πατέρας της καθόλου Ορθοδόξου Εκκλησίας».

Ο Όσιος Εφραίμ έγραψε πολλά και ποικίλα συγγράμματα, στην Συριακή, Λατινική και Ελληνική γλώσσα.

Διακρίνονται σύμφωνα με το περιεχόμενό τους, σε Υπομνήματα στην Αγ. Γραφή, σε ομιλίες, σε βίους αγίων ανδρών και γυναικών της Παλαιάς και Καινής Διαθήκης, σε παραινέσεις και ασκητικές πραγματείες, σε ομιλίες, σε διάφορα θέματα πίστεως και χριστιανικής ζωής.

Πολλά και διάφορα είναι τα γνωρίσματα του ζήλου του Οσίου για τον Θεό και των ιδρώτων και των κόπων του για την Ορθοδοξία. Πολέμησε με κάθε τρόπο τους αιρετικούς της εποχής Του, και τις πλάνες τους όπως τον Βαρδισάνον, τον Απολλινάριο και άλλους.

Έγραψε πολλά δογματικά συγγράμματα, πολλούς «αντιρρητικούς λόγους», κατά των αιρετικών με την δύναμη και την οξύτητα του πνεύματός Του καθώς και με την συγγραφική Του ικανότητα.

Δεν είναι μόνον υπέρμαχος της αληθείας, είναι ο Διδάσκαλος του Χριστιανικού βίου, ο κήρυκας της μετανοίας και της εγρηγόρσεως.

Τα Έργα του Οσίου Εφραίμ, άρχισαν να μεταφράζονται από τα Συριακά στα Ελληνικά, ήδη από τον 4ο μ.Χ., αιώνα.

Η Ελληνική γλώσσα έγινε πηγή για την Λατινική, Κοπτική, Σλαβική και Αραβική Μετάφραση. Πολλά έργα Ελλήνων Πατέρων αναφέρονται σε κείμενα του Οσίου Εφραίμ, ήδη από τον 6ον μ.Χ. αιώνα.

Ακόμη, ο Όσιος Εφραίμ ήταν θεοδίδακτος ποιητής με πλούσιο ποιητικό τάλαντο. Έγραψε ένα πλήθος ύμνων και ομιλιών σε στίχους. Τριακόσιες χιλιάδες στίχους άφησε γραμμένους στη Συριακή γλώσσα. Κι΄ όσα έγραψε, ακόμη και για τα δόγματα της θρησκείας μας, κι΄ αυτά τα απέδιδε με στίχους.

Αλλά, και κάθε λόγος Του ήταν ένας ύμνος, καθώς τον στόλιζε με την απλή, καθαρή, αγγελική γλώσσα Του, που σαγήνευε κάθε άρρωστο από την αμαρτία, κάθε πικραμένο από την πίκρα, που τον πότισε ο αντίδικος, κάθε ανήσυχο άνθρωπο που έψαχνε να βρει την αλήθεια.

Δεν ήταν όμως μόνον ποιητής ο Όσιος, αλλά ήταν στολισμένος και με το χάρισμα της μουσικής. Ήταν «το γλυκόλαλο αηδόνι της δροσερής Έδεσσας». Η «λύρα η γνωστική, που μελωδούσε θεία διδάγματα». Όποια μελωδία σύνθετε, την έψαλλε.

Η ιστορία της ψαλμωδίας αναφέρει ότι εισηγητής των «αντιφώνων», στην Ελληνόφωνη Εκκλησία είναι Ο Όσιος Εφραίμ. Καθιέρωσε το αντιφωνικό σύστημα, χωρίζοντας το λαό σε δύο χορούς, ανδρών και γυναικών.

Γι΄ αυτό, δημιούργησε τον χορό των Παρθένων, που ο ίδιος διεύθυνε, και τους δίδαξε μελωδίες και άσματα.

Για να τιμήσουν, όμως, τον Όσιο, και πολλοί υμνωδοί σύνθεσαν οίκους, κοντάκια, και κανόνες, έχοντας πηγή το θαυμαστό κάλλος του Εγκωμίου του Αγίου Γρηγορίου Νύσσης, προς τον μακάριο Εφραίμ. Όπως, ο Θεόδωρος Στουδίτης, ο Θεοφάνης ο Γραπτός, ο Ρωμανός ο Μελωδός, ο Κυπριανός Μοναχός.

α. – Ύπνον σοις οφθαλμοίς Εφραίμ ουκ εδεδώκεις;
ω ποταμέ δακρύων /ο βρύσας θείων λόγων,/
και ζώντων ύπνον υπνώσας.

β. – Μέγας εν ασκηταίς / φωστήρ εν ιερεύσιν /
ερημιτων λυχνία / τροφή των νηστευόντων,/
και όρος πάντων γέγονας.

γ. – Νείλος ως ποταμός, / ψυχάς εξηραμμένας /
διά των σων χειλέων αρδεύων,/ των λαλούντων
εν βίβλοις ας ανέβλυσας.

Ο Άγιος Γρηγόριος Νύσσης στο εγκώμιο Του προς τον Όσιο Εφραίμ τον Σύρο, αναρωτιέται με δέος «τί να πρωτοδιαλέξουμε από την ζωή του Αγίου για να πλέξουμε το εγκώμιό Του.

Θα προβάλλουμε την πράξη και την θεωρία που τις ακολουθεί πλήθος επί μέρους αρετών: πίστις, ελπίς, αγάπη, ευσέβεια, μελέτη των θείων γραφών, αγνότης ψυχής και σώματος, αστείρευτα δάκρυα, ερημική ζωή, αποφυγή των επιβλαβών «από νήπιο ακόμη απέφευγε τις επιβλαβείς συναναστροφές», διαρκής διδασκαλία, προσευχή ακατάπαυστος, άμετρη νηστεία και αγρυπνία, χαμαικοιτία και σκληραγωγία, που, υπερβαίνουν το μυαλό μας, ακτημοσύνη και ταπείνωση που έφθασαν στο ακρότατο σημείο, ελεημοσύνη που Τον έκανε να υπερβεί την ανθρώπινη φύση, θείος ζήλος εναντίον εκείνων που πολεμούσαν με λύσσα εναντίον της Ορθοδοξίας.

Και, γενικά, όλα τα γνωρίσματα που χαρακτηρίζουν έναν άνθρωπο του Θεού». Μοναδική ελπίδα Του ήταν ο Θεός και συνήθιζε να λέγει από τον 27ο ψαλμό τον 1ον στίχο «τον δε ελπίζοντα επί Κύριον έλεος κυκλώσει».

Με πόση επιμέλεια καλλιέργησε την αγάπη προς τον Θεό και τον πλησίον, ώστε, ο ίδιος πριν αναχωρήσει από τα γήινα προς τα επουράνια είπε:

«Σε όλη μου την ζωή ποτέ δεν προσέβαλα τον Κύριο. Απερίσκεπτος λόγος δεν βγήκε από το στόμα μου. Δεν κακολόγησα ποτέ κανένα ούτε και φιλονίκησα ούτε και καταράστηκα κάποιον.»

Ήταν υπόδειγμα καθαρής και ακηλίδωτης αγάπης. Επίσης, κατόρθωσε να αποκτήσει τόσην αγνότητα στην ψυχή και στο σώμα, που ξεπέρασε και τα όρια της ανθρώπινης φύσης, ώστε, να γίνει δοχείο του Παναγίου Πνεύματος, το δε στόμα Του με την αστείρευτη πηγή σοφίας. Ενέκρωσε το σώμα με την εγκράτεια, την αγρυπνία, την χαμαικοιτία, την σκληραγωγία και κάθε σωματικό κόπο.

Ήταν πρότυπο ακτημοσύνης. Ο Ίδιος, ολίγον πριν αναχωρήσει προς τα ουράνια μας άφησε με την γλυκύτατη και μακαρία Του φωνή, σαν οδηγό ακτημοσύνης αυτό που είπε:

«Δεν είχε ποτέ ο Εφραίμ βαλάντιο, ούτε ραβδί, ούτε σάκκο. Ούτε ασήμι, ούτε χρυσάφι, ούτε τίποτε άλλο απέκτησα επάνω στη γη. Γιατί άκουσα τη φωνή του αγαθού Βασιλέως, καθώς λέγει στους μαθητάς Του, τους Αποστόλους, στο Άγιο Ευαγγέλιο, να μην αποκτήσουν τίποτε επάνω στη γη. Γι΄ αυτό, και εγώ, ουδέποτε απέκτησα το πάθος να συγκεντρώσω υλικά αγαθά.»

Ήταν ευσπλαγχνικός, στοργικός, φιλάνθρωπος. Φίλος των πτωχών και ασθενών. Με την σοφία της γλώσσας Του και με την φρόνησή Του, με την μορφή του που συγκινούσε, με την γλυκύτητα της εκφράσεώς Του, που άλλαζε τις ψυχικές διαθέσεις των ακροατών και με την μετριοφροσύνη Του, άνοιξε πολλών πλουσίων το χέρι και τα σπλάγχνα και τα χρηματοκιβώτια και με αυτά φρόντιζε, όσους είχαν ανάγκη.

Κάθε άνθρωπο τον αγαπούσε σαν αδελφό Του και πάντα η καρδιά Του φλογιζόταν να τον υπηρετήσει. Κοντά Του, ο άρρωστος γιατρευόταν, ο οργισμένος καταπραϋνόταν, ο λυπημένος παρηγοριόταν και με ένα λόγο δεν βγήκε στον κόσμο άλλος τέτοιος άνθρωπος.

Τόσο είχε φυτευθεί και καρποφορήσει στην ψυχή του κάθε αρετή, ώστε, θα μπορούσαμε να Τον ονομάσουμε πηγήν που αναβλύζει κάθε είδους ιάματα, ή λειβάδι στολισμένο με ποικιλόχρωμα άνθη και ρόδα· ή ακόμη, και ουρανό δεύτερο πάνω στη γη, καταστολισμένο από παντού με πλήθος αστέρων.

Αν θέλεις δε, ακόμη, η ψυχή του Οσίου Εφραίμ, έμοιαζε και με Παράδεισο, ολάνθιστο και χαρούμενο πάντοτε, χωρίς ποτέ να μαραίνεται, αλλά, συνέχεια, να είναι στολισμένος με καρποφόρα και αμάραντα φυτά. Όμως απ΄ αυτόν τον Παράδεισο της ψυχής του Οσίου Εφραίμ, έλειπε και δεν τον άγγιξε καθόλου, ο φθονερός Όφις, που επιβουλεύεται και φθονεί την σωτηρία μας.

Ο Άγιος Γρηγόριος Νύσσης εκτός από την σπάνια συγγραφική δεινότητα του Οσίου εξυμνεί και ομολογεί την ευεργετική επίδραση, που ασκούν οι λόγοι Του, σε όσους τους μελετούν.

Ο Όσιος Εφραίμ ο Σύρος είναι ο έμπειρος Διδάσκαλος του Χριστιανικού Βίου και της ηθικής τελειότητος. Είναι ο κατ΄ εξοχήν Διδάσκαλος και Κήρυκας της συντριβής και της μετανοίας.

Κάθε λόγος Του οδηγεί στην αυτομεμψία, στη συντριβή, στην κατάνυξη, στην μετάνοια. Συνηθισμένα θέματα των ομιλιών Του είναι ακόμη, η μνήμη του Θεού και η μνήμη του θανάτου, η ταπείνωση, η προσευχή, η αγάπη προς τον Θεό και τον πλησίον, η Μέλλουσα Κρίσι, η Δευτέρα Παρουσία και η έλευση του Αντιχρίστου. Είναι ο δεύτερος Άγιος μετά τον άγιο Ιππόλυτο, ο Οποίος θέλει να μας προετοιμάσει για το Χάραγμα του Θηρίου, τον Αντίχριστο, και, έτσι αναδεικνύεται προφήτης της εσχατολογικής εποχής μας, προφήτης της Αποκαλύψεως.

Τα μηνύματα του Οσίου Εφραίμ του Σύρου, καθώς αυτά απαυγάζουν από τον ιερό πόθο Του για την πνευματική τελειότητα του ανθρώπου και τη σωτηρία του, είναι ιδιαίτερα επίκαιρα γι΄ αυτήν την εποχή που ζούμε, την εποχή του ευδαιμονισμού, της ελευθερίας ηθών και της αλλοτριώσεως του ανθρώπου και της αποστασίας του από τον Θεό.

Ο Όσιος Εφραίμ συνοπτικά, μας συμβουλεύει και μας νουθετεί. Κατά πρώτον, να μελετούμε καθημερινώς την Αγία Γραφή, γιατί αυτή είναι η πηγή της θείας γνώσεως. Πνευματικά μας όπλα ας έχομε την τέλεια αγάπη προς τον Θεό και τον πλησίον. Και βεβαίως πρόκειται για την ολοκληρωμένη πίστη προς τον Θεό, χωρίς να περιεργαζόμαστε πως τούτο και πως εκείνο. Γιατί, αναλογικά προς την πίστη, που έχει καθένας, υπάρχει και η χάρη στην ψυχή του.

Όλα τα έργα μας, οι σκέψεις μας, οι λογισμοί μας να ενδυθούν με το πνευματικό ένδυμα της ταπεινοφροσύνης, που είναι ισχυρό όπλο κατά των σκοτεινών δυνάμεων και η θύρα για την απόκτηση όλων των αρετών, ιδιαίτερα της ειρήνης και της πραότητος της καρδίας, που τόσο λείπει από τις καρδιές των ανθρώπων σήμερα, καθώς είναι αιχμαλωτισμένοι με τα γήινα, με την απόκτηση υλικών αγαθών, μάλλον, ανέσεων και απολαύσεων.

Και εδώ, λέγει ο Όσιος:

«Αγαπητοί μου, μην πνίξει το νου σας η πολλή φροντίδα της ζωής. Ας τρέξουμε για τις ανάγκες μας και όχι για τις απολαύσεις. Αν ακολουθήσετε στην ζωή σας την αυτάρκεια θα έχετε ανάπαυση.

Αν όμως επιδιώξετε την απόλαυση και την πλεονεξία, επηρεασμένοι από τις κοσμικές φροντίδες, τον πλούτο και της ηδονές της ζωής, τότε, θα είναι πολύς ο κόπος και αβέβαιος ο δρόμος και ατέλειωτη η θλίψι και ανήσυχη η ζωή.

Δόσε στη ψυχή τις τροφές της ψυχής και στο σώμα τις τροφές του σώματος. Μή θρέψεις μόνον το σώμα σου και την ψυχή σου την αφήσεις έρημη και πεινασμένη.

Τροφή και ζωή της ψυχής είναι τα θεία λόγια, που δροσίζουν την ψυχή, τα αναγνώσματα με ψαλμούς, ύμνους και ωδές πνευματικές, οι νηστείες, οι αγρυπνίες, αδιάλλειπτες προσευχές, με ελπίδα, και δάκρυα συντριβής και μετανοίας.»

Ο Άγιός μας, ο Όσιος Εφραίμ ο Σύρος, παρουσιάζεται παντού, με δάκρυα και στεναγμούς. Τα δάκρυα Του γεννούσαν στεναγμούς και οι στεναγμοί Του έφερναν δάκρυα, ο χρόνος δεν τα εχώριζε. Μαζί με τους στεναγμούς της ψυχής Του έκανε να τρέχουν τα ρυάκια των ματιών Του. Ή μάλλον, με το τρέξιμο των ματιών Του, προκαλούσε τους στεναγμούς.

Εάν εντρυφήσουμε στα συγγράμματά Του, εκεί, θα παρατηρήσουμε, ότι κάθε θεόπνευστος λόγος του, είναι ζυμωμένος με δάκρυα.

Χαρακτηριστικώς, ο Άγιος Γρηγόριος Νύσσης, ο Οποίος, όπως προαναφέραμε, έπλεξε το εγκώμιο του Οσίου Εφραίμ, αναφέρει σ΄ αυτό, ότι, «ως γαρ πάσιν ανθρώποις, σύμφυτον το αναπνείν, και αεί ενεργούμενον ούτως εφραίμ το δακρυρροείν», δηλαδή, όπως όλοι οι άνθρωποι έχουν μέσα τους φυσική και συνεχώς σε ενέργεια την αναπνοή, έτσι και ο Εφραίμ έχει το δάκρυ. Και ποτέ, ούτε ημέρα ούτε νύκτα, ούτε μεσάνυκτα ούτε για μια στιγμή, δεν φαινόταν στεγνό το ανύστακτο μάτι Του.

Ο φόβος του Θεού, η μνήμη του θανάτου, η αυτομεμψία με την βαθύτατη και διακεκριμένη ταπείνωσή Του, κυριαρχούν στον θεοφιλή βίο Του. Γίνεται ο κατ΄εξοχήν «θρηνητικός Μοναχός». Έχει πένθος και δάκρυα και στάση υγιή σε μια αρμονική συμφωνία με όλες τις ενέργειες του Αγίου Πνεύματος.

Είναι «ο Άγιος των Δακρύων».

Η Ιερά Μονή του Οσίου Εφραίμ του Σύρου έχει την ιδιαίτερη ευλογία να είναι η μοναδική Μονή στον Ορθόδοξο κόσμο που τιμά τον θαυματουργό τούτο Νηπτικό Πατέρα της Εκκλησίας μας και δέχεται έτσι «αποκλειστικά» τις συχνές θαυματουργικές μυστικές και αθόρυβες ευεργεσίες του.

Είναι άπειρα τα θαύματά του στη Μονή μας, γι΄ αυτό και ιδιαίτερα στη μνήμη του, – 28 Ιανουαρίου -, κατακλύζεται η Μονή με προσκυνητές από πολλά μέρη της Ελλάδος και το εξωτερικό, για να Τον προσκυνήσουν και να Τον παρακαλέσουν, να Τον ευχαριστήσουν και να εναποθέσουν τα τάματά τους.

Ιδιαίτερα θαυματουργεί σε παθήσεις των ματιών, διαφόρων όγκων, του λαιμού, αφού και των ψαλτών συμπροστάτης είναι,ως και της ατεκνίας πρεσβευτής και παίδων προστάτης. Αλλά και σε όσους πιστούς επικαλούνται το άγιο όνομά Του, προστρέχει ταχύτατα και τους προσφέρει την ψυχική και σωματική υγεία, την χαρά, την παρηγοριά, την επίλυση των προβλημάτων τους.

(Πηγή: Ιερά Γυναικεία Κοινοβιακή Μονή Οσίου Εφραίμ του Σύρου)

Ὅσιος Ἐφραὶμ ὁ Σύρος: Μερικά ἄνθη τῶν θεοπνεύστων γραφῶν του

Ὁ ὅσιος Ἐφραίμ γεννήθηκε στίς ἀρχές τοῦ 4ου αἰώνα μ.Χ. στήν Νίσιβη τῆς Συρίας ἀπό γονεῖς Ὁμολογητές καί Μάρτυρες, οἱ ὁποῖοι τήν περίοδο τῶν σκληρῶν διωγμῶν ἐπί Διοκηλητιανοῦ ἔδωσαν μέ παρρησία τήν ὁμολογία τους γιά τόν ἀληθινό Θεό καί τήν σφράγισαν μέ τό αἷμα τοῦ μαρτυρίου τους. Γι’ αὐτό καί ὁ ὅσιος, ὅταν ἀναφερόταν σέ αὐτούς, ἔλεγε: «Μαρτύρων συγγενής εἰμί». Διδάσκαλο εἶχε τόν Ἐπίσκοπο Ἰάκωβο, ἄνδρα μεγάλης θεολογικῆς παιδείας, ὁ ὁποῖος τόν χειροτόνησε διάκονο. Ἄλλη χειροτονία δέν ἔλαβε. Ὑπῆρξε γνήσιος ἀσκητής, φλογερός ρήτορας καί περίφημος συγγραφέας. Τόν ἀπεκάλεσαν προφήτη τῶν Σύρων, στύλο τῆς Ὀρθοδοξίας, στόμα καί κιθάρα τοῦ Πνεύματος, καί κρατήρα κατανύξεως. Λίγο πρίν ἀπό τήν κοίμησή του ἐπισκέφθηκε στήν Καισάρεια τῆς Καππαδοκίας τόν Μέγα Βασίλειο.

Ἐτελειώθη ἐν εἰρήνῃ.

Στήν συνέχεια, θά προσπαθήσουμε νά εἰσέλθουμε στόν εὐώδη λειμώνα τῶν θεοπνεύστων γραφῶν του, προκειμένου νά δρέψουμε μερικά ἄνθη, τά ὁποῖα εἶναι γεμάτα μέ θεσπέσιο μεθυστικό ἄρωμα, γιά νά τά προσφέρουμε σέ ἐκείνους πού εἶναι ἐθισμένοι στά οὐράνια ἀρώματα. Μέ ἄλλες λέξεις, θά παρατεθοῦν, ἀποσπάσματα ἀπό τούς λόγους τοῦ Ὁσίου, οἱ ὁποῖοι εἶναι πάντοτε ἐπίκαιροι, διδακτικοί καί ὠφέλιμοι.

- «Ἀπό τό χωράφι προέρχεται ἡ χαρά τοῦ θερισμοῦ, ἀπό τό ἀμπέλι οἱ καρποί πού τρῶμε, καί ἀπό τίς Γραφές ἡ διδασκαλία πού ζωογονεῖ. Τό χωράφι ἔχει θερισμό μιά φορά τόν χρόνο, καί τό ἀμπέλι ἔχει τρύγο μιά φορά τόν χρόνο, ἡ Γραφή ὅμως ὅταν ἀναγινώσκεται, ἀναβλύζει πάντοτε διδασκαλία πού ζωογονεῖ. Τό χωράφι ὅταν θερισθῆ, ἀδειάζει, καί τό ἀμπέλι ὅταν τρυγηθῆ χάνει τόν καρπό του, ἡ Γραφή, ὅμως, καί ἄν ἀκόμη θερίζεται κάθε ἡμέρα, δέν λείπουν ἀπό αὐτήν τά στάχυα ἐκείνων πού τήν ἑρμηνεύουν∙ κάθε ἡμέρα τήν τρυγοῦν, καί ὅμως τά σταφύλια τῆς ἐλπίδας, πού ὑπάρχουν σέ αὐτήν, δέν ἐξαντλοῦνται».

Εἶναι φανερό ὅτι θέλει νά τονίση τήν μεγάλη ἀξία τῆς Ἁγίας Γραφῆς καί τήν ὠφέλεια πού ἀποκομίζει κανείς ἀπό τήν μελέτη της. Πράγματι, ἡ Ἁγία Γραφή εἶναι βρώση καί πόση πνευματική, πού τρέφει, δροσίζει καί ζωογονεῖ τόν ἄνθρωπο, τόν «μεθᾶ» κυριολεκτικά, καί τοῦ πτερώνει τήν ἐλπίδα. Ἀλλά ὅσους καρπούς της καί νά δρέψη κανείς, αὐτή παραμένει ἀνεξάντλητη σέ οὐράνια νοήματα καί ἐλπιδοφόρα μηνύματα.

«Ὀκτώ εἶναι ὅλοι οἱ λογισμοί πού προξενοῦν τίς ἁμαρτίες∙ ἡ γαστριμαργία, ἡ πορνεία, ἡ φιλαργυρία, ὁ θυμός, ἡ ἄκαιρη λύπη, ἡ ἀκηδία, ἡ κενοδοξία καί ἡ ὑπερηφάνεια»

- «Ὀκτώ εἶναι ὅλοι οἱ λογισμοί πού προξενοῦν τίς ἁμαρτίες∙ ἡ γαστριμαργία, ἡ πορνεία, ἡ φιλαργυρία, ὁ θυμός, ἡ ἄκαιρη λύπη, ἡ ἀκηδία, ἡ κενοδοξία καί ἡ ὑπερηφάνεια». Δηλαδή, οἱ λογισμοί μέ τούς ὁποίους μᾶς πολεμᾶ ὁ διάβολος εἶναι ὀκτώ καί ἔχουν σχέση μέ τά παραπάνω πάθη. Καί ὅσο τά πάθη  αὐτά νικῶνται καί καταπραΰνονται, τόσο ἀτονεῖ καί ὁ πόλεμος τοῦ διαβόλου μέ τούς λογισμούς. Ὁ ὅσιος, ὅμως, δέν ἀρκεῖται στήν ἀπαρίθμησή τους, ἀλλά ὡς ἔμπειρος πνευματικός ἰατρός ὑποδεικνύει καί τόν τρόπο θεραπείας τους, ὁ ὁποῖος εἶναι διαφορετικός γιά τό κάθε πάθος, ἀφοῦ «ἡ γαστριμαργία θεραπεύεται μέ τήν ἐγράτεια καί τόν φόβο τοῦ Θεοῦ∙ ἡ πορνεία μέ τήν ἀγρυπνία, τήν δίψα καί τήν μνήμη τοῦ θανάτου∙ ἡ φιλαργυρία μέ τήν ἀκτημοσύνη καί τήν λιτότητα∙ ὁ θυμός μέ τήν πραότητα, τήν μακροθυμία, τήν προσευχή καί τήν συγχώρηση∙ ἡ ἄκαιρη λύπη μέ τό νά μή λυπᾶται κανείς γιά τά πρόσκαιρα πράγματα. Ἐπίσης, ἄν δαρῆ ἤ ἐξευτελισθῆ ἤ καταδιωχθῆ νά μή λυπηθῆ, ἀλλά νά χαίρεται, καί νά λυπᾶται μόνον ὅταν διαπράξη κάποια ἁμαρτία. Ἀλλά καί τότε νά λυπᾶται μέ μέτρο, γιά νά μή πέση στήν ἀπελπισία καί ὁδηγηθῆ στήν ἀπώλεια∙ ἡ ἀκηδία μέ τήν ἐργασία, τήν μελέτη, τήν προσευχή καί τήν διαρκῆ παραμονή κοντά στόν Θεό∙ ἡ κενοδοξία μέ τό νά μή ἀγαπᾶ κανείς τούς ἐπαίνους τῶν ἀνθρώπων, οὔτε τήν πρωτοκαθεδρία, καί μέ τήν αὐτομεμψία∙ καί ἡ ὑπερηφάνεια μέ τό ὅ,τι καί νά κάνη κανείς, νά μήν λέη ὅτι μέ τόν δικό του κόπο ἔγινε ἤ μέ τήν ἀνδρεία του, ἀλλά μέ τήν ἐνίσχυση τοῦ Θεοῦ».

Ὅποιος ἐνίκησε τά πάθη του αὐτός διατηρεῖ τόν νοῦ του καθαρό ἀπό τούς λογισμούς. Καί ὁ καθαρός νοῦς φωτίζεται ἀπό τήν Χάρη τοῦ Θεοῦ καί ἀποκτᾶ μνήμη Θεοῦ καί ἀδιάλειπτη προσευχή.

- «Ἡ ὑπομονή δέν εἶναι μία, ἀλλά ἀναζητεῖται μέσα σέ πολλές ἀρετές. Διότι ὁ ὑπομονετικός σχετίζεται μέ ὅλες τίς ἀρετές. Χαίρεται, δηλαδή, μέσα στίς θλίψεις καί προοδεύει μέσα στίς ταλαιπωρίες∙ ἀγάλλεται μέσα στούς πειρασμούς... στήν μακροθυμία εἶναι ὥριμος, στήν ἀγάπη εἶναι τέλειος, στίς προσβολές πού τοῦ γίνονται εὐλογεῖ... στίς νηστεῖες εἶναι πρόθυμος, στήν προσευχή ὑπομονετικός, στίς ὑπηρεσίες πρός τούς ἄλλους εὐγενικός, στίς συσκέψεις εὐχάριστος. Αὐτός πού ἀπέκτησε ὑπομονή, ἀπέκτησε ἐλπίδα, διότι ἕνας τέτοιος ἄνθρωπος εἶναι στολισμένος μέ κάθε καλό ἔργο».

Χωρίς ὑπομονή τίποτε δέν μπορεῖ νά κατορθωθῆ, οὔτε ὑλικό οὔτε πνευματικό. Ἡ ὑπομονή γεννᾶται ἀπό τήν ἐμπιστοσύνη στήν ἀγάπη τοῦ Θεοῦ καί γεννᾶ τήν ἐλπίδα. Διώχνει τό ἄγχος, τήν σύγχρονη αὐτή μάστιγα, καί χαρίζει τήν ἐσωτερική εἰρήνη. Καί τότε ὁ ἄνθρωπος γίνεται εὐγενικός καί εὐχάριστος.

- «Νά λές στόν Θεό πολλά, καί στούς ἀνθρώπους λίγα. Καί ἄν ἀκόμη ἁπλώνεις τό χέρι σου σέ ἐργασία, τό στόμα σου ἄς ψάλλει, καί ὁ νοῦς σου ἄς προσεύχεται. Ἡ ψαλμωδία εἶναι γαλήνη τῆς ψυχῆς καί χορηγός τῆς εἰρήνης∙ ἡ ψαλμωδία εἶναι σύνδεσμος τῆς φιλίας, ἕνωση τῶν ἀπομακρυσμένων, συμφιλίωση αὐτῶν πού ἐχθρεύονται μεταξύ τους. Ἡ ψαλμωδία εἶναι προσέλκυση τῆς βοήθειας τῶν Ἀγγέλων, ὅπλο γιά τούς νυκτερινούς φόβους, ἀνάπαυση γιά τούς κόπους τῆς ἡμέρας, ἀσφάλεια γιά τά νήπια, κόσμημα γιά τούς γέρους, παρηγοριά γιά τούς ἡλικιωμένους, πολύ ταιριαστό στολίδι γιά τίς γυναῖκες... Συνετίζει τά πλήθη τῶν πόλεων. Εἶναι τό ἀλφάβητο γιά τούς ἀρχάριους, ἡ αὔξηση γι’ αὐτούς πού προοδεύουν, τό στήριγμα γι’ αὐτούς πού προχωροῦν στήν τελειότητα, φωνή τῆς Ἐκκλησίας. Αὐτή λαμπρύνει τίς γιορτές∙ αὐτή προξενεῖ τήν λύπη, πού εἶναι σύμφωνη μέ τό θέλημα τοῦ Θεοῦ, διότι ἡ ψαλμωδία βγάζει δάκρυα ἀκόμη καί ἀπό πέτρινη καρδιά. Ἡ ψαλμωδία εἶναι ἔργο τῶν ἀγγέλων, τό οὐράνιο πολίτευμα, τό πνευματικό θυμίαμα. Ἡ ψαλμωδία εἶναι ὁ φωτισμός τῶν ψυχῶν, ὁ ἁγιασμός τῶν σωμάτων».

Ἐμεῖς, συνήθως, κάνουμε τό ἀντίθετο. Δηλαδή λέμε στούς ἀνθρώπους πολλά καί στόν Θεό λίγα ἤ καί καθόλου. Ἄν θέλουμε νά προκόψουμε θά πρέπει νά μάθουμε νά προσευχόμαστε πολύ καί νά μιλᾶμε λίγο. Καί κατά τήν ὥρα τῆς ἐργασίας καλόν θά εἶναι νά ψάλλουμε, κυρίως ὅταν ἐργαζόμαστε χειρωνακτικά. Τότε ὁ νοῦς μας θά ἐλευθερώνεται ἀπό τούς  ἐμπαθεῖς λογισμούς και ἡ ψυχή μας θά γαληνεύη.

(Πηγή: Ἱερὰ Μητρόπολις Ναυπάκτου καὶ Ἁγίου Βλασίου)

Αγίου Εφραίμ του Σύρου: Δευτέρα Παρουσία - Αντίχριστος

«Κατά τον καιρόν δε εκείνον, όταν έλθη ο Δράκων, δεν υπάρχει άνεσις επί της γής, αλλά θλίψις μεγάλη, ταραχή και σύγχυσις, θάνατοι και πείνα εις πάντα τα πέρατα, διότι θα γίνουν κατά τόπους λιμοί, σεισμοί και θάνατοι διάφοροι επί της γής. Γενναία θα είναι η ψυχή, η οποία θα δυνηθή να κρατήση εαυτήν απηλλαγμένην από τα σκάνδαλα αυτά. Διότι εάν ευρεθή άνθρωπος ν' αδιαφορή ολίγον, εύκολα πολιορκείται και γίνεται αιχμάλωτος του Δράκοντος του πονηρού και δολίου, και ο τιούτος ευρίσκεται ασυγχώρητος εις την κρισιν, διότι επίστευσεν εις τον Τύραννον εκουσίως. Πολλών προσευχών και δακρύων έχομεν ανάγκην, αγαπητοί, δια να ευρεθώμεν ακλόνητοι εις τους πειρασμούς, διότι πολλά είναι τα φαντάσματα, τα οποία γίνονται από το θηρίον. Επειδή είναι Θεόμαχον θέλει όλοι ν' απωλεσθούν. Τοιούτον τρόπον μεταχειρίζεται ο Τύραννος, ώστε όλοι να βαστάζουν την σφραγίδα του Θηρίου, όταν θα έλθη να απατήση τα σύμπαντα.

Προσέχετε, αδελφοί μου, την υπερβολήν του Θηρίου, διότι μεταχειρίζεται διάφορα τεχνάσματα πονηρίας. Άρχεται από την γαστέρα, ίνα όταν τις μη έχων φαγητά, αναγκασθή να λάβη την σφραγίδα εκείνου, όχι ως έτυχεν εις πάν μέρος του σώματος, αλλ' εις την δεξιά χείρα και εις το μέτωπον, δια να μη έχη εξουσίαν ο άνθρωπος να κάμη με αυτήν το σημείον του σταυρού, μήτε πάλιν εις το μέτωπον να σημειώση το άγιον όνομα του Κυρίου. Διότι γνωριζει ο άθλιος, ότι όταν ο Σταυρός του Κυρίου σφραγισθή επί του ανθρώπου λύει πάσαν την δύναμιν του Εχθρού, και δι΄αυτό σφραγίζει την δεξιάν του ανθρώπου. Εάν κάποιος δεν σφραγίζεται με την σφραγίδα εκείνου, δεν γίνεται αιχμάλωτος εις τα φαντάσματα εκείνου, ούτε ο Κύριος απομακρύνεται απ΄ αυτού, αλλά τον φωτίζει και τον σύρει προς εαυτόν. Πρέπει να εννοήσωμεν, αδελφοί, μετά πάσης ακριβείας, ότι τά φαντάσματα του Εχθρού είναι αποτρόπαια. Ο δε Κύριος ημών έρχεται με γαλήνην διά να αποκρούση δι ημάς τα τεχνάσματα του Θηρίου...

Επειδή ο Σωτήρ, θέλων να σώση το ανθρώπινον γένος, ετέχθη εκ Παρθένου, και εν σχήματι ανθρώπου επάτησε τον εχθρόν με την αγίαν δύναμιν της Θεότητος Αυτού, ηθέλησε και αυτός να αναλάβη το σχήμα της αυτού παρουσίας διά να μας απατήση. Ο δε Κύριος ημών θα έλθη εις την γην εν νεφέλαις φωτειναίς, ως αστραπή φοβερά, ο δε Εχθρός δεν θα έλθη τοιουτοτρόπως, διότι είναι αποστάτης. Γεννάται μεν ακριβώς εκ κόρης μιαράς, αλλά δεν σαρκούται τοιουτοτρόπως. Θα έλθη δε ο Παμμίαρος με το εξής σχήμα, ως κλέπτης, διά να απατήση τα σύμπαντα. Θα είναι ταπεινός, ήσυχος, θα μισή την αδικίαν, θα αποστρέφεται είδωλα, θα προτιμά την ευσέβειαν, αγαθός φιλόπτωχος, ευειδής καθ' υπερβολήν, ευκατάστατος, ιλαρός εις όλους, θα τιμά πολύ το γένος των Ιουδαίων, διότι αυτοί προσμένουν την έλευσιν εκείνου. Μεταξύ δε όλων αυτών, θα εκτελή σημεία και τέρατα, φόβητρα με πολλήν εξουσίαν, θα προσπαθή δολίως να αρέση εις όλους, διά να αγαπηθή ταχέως από πολλούς, θα εξαπατά τον κόσμον υπό το πρόσχημα της ευταξίας, έως ου βασιλεύση.

Όταν λοιπόν ίδουν λαοί πολλοί και δήμοι τοιαύτας αρετάς και δυνάμεις, ενούνται όλοι συγχρόνος με μίαν γνώμην και με χαράν μεγάλην κηρύσσουν αυτόν βασιλέα, λέγοντες μεταξύ των. Μήπως άρα ευρίσκεται άνθρωπος άλλος τόσον αγαθός και δίκαιος; Ανορθούται δε ευθέως η βασιλεία εκείνου, και θα πατάξη μεθ υμών τρείς βασιλείς μεγάλους. Επειτα υψούται η καρδία του και θα εμέση ο Δράκων την πικρότητά του. Ταράσσων δεν την οικουμένην κινεί τα πέρατα, θλίβει τα σύμπαντα και μιαίνει τας ψυχάς. Όχι πλέον ως ευλαβής, αλλά πολύ αυστηρός εις όλα, απότομος, οργίλος,θυμώδης, ακατάστατος, φοβερός, αηδής, μισητός, βδελυκτός, ανήμερος, αλάστωρ, αναιδής, και προσπαθών να εμβάλη εις τον βόθρον της ασεβείας όλον το ανθρώπινον γένος. Πληθύνει σημεία ψευδώς και όχι αληθώς, και ενώ παρίσταται πολύς λαός και ευφημεί αυτόν, βάλλει φωνήν ισχυράν, ώστε να σαλευθή ο τόπος, επί του οποίου ίστανται οι όχλοι, λέγων.Γνωρίσατε όλοι οι λαοι την δύναμίν μου και την εξουσίαν, μεταθέτει όρη και ανάγει νήσους από την θάλασσαν με πλάνην και φαντασίαν, και ενώ πλανά τον κόσμον και φαντάζει τα σύμπαντα, πολλοί θα δοξάζουν και θα πιστεύουν αυτόν ως Θεόν ισχυρόν...

Πολλοί δε των αγίων, όσοι τότε θα ευρεθούν εις την έλευσιν του μιαρού, χύνουν ποταμηδόν τα δάκρυα μετά στεναγμών προς τον Θεόν τον Άγιον, διά να λυτρωθούν από τον Δράκοντα, και φεύγουν μετά μεγάλης σπουδής εις τας ερήμους και κρύπτονται εις τα όρη και τα σπήλαια μετά φόβου, και πασπαλίζουν χώμα και στάκτην εις τας κεφαλάς , παρακαλούντες νύκτα και ημέραν μετά πολλής ταπεινώσεως. Και ο Άγιος Θεός θέλει χαρίσει αυτό εις αυτούς, δηλαδή οδηγεί αυτούς η χάρις εις ωρισμένους τόπους και σώζονται κρυπτόμενοι εις τας οπάς και τα σπήλαια μη βλέποντες τα σημέια και τα φόβητρα του Αντιχρίστου. Η έλευσις δε αυτού γίνεται γνωστή εις τους έχοντας τον νούν προσηλωμένον εις τα άνω, εις δε τους έχοντας τον νουν εις βιωτικά πράγματα και ποθούντας τα γήινα, δεν θα γίνη φανερόν αυτό. Διότι όποιος είναι δεδεμένος πάντοτε εις βιωτικά πράγματα, και αν ακούση απιστεί και βδελύσσεται τον λέγοντα. Οι δε άγιοι θέλουν ενδυναμωθή, διότι πάντοτε απέρριψαν την μέριμναν του βίου αυτού.»

Απόδοση

Κατά τον καιρόν δε εκείνον, όταν έλθη ο Δράκων, δεν υπάρχει άνεσις επί της γής, αλλά θλίψις μεγάλη, ταραχή και σύγχυσις, θάνατοι και πείνα εις πάντα τα πέρατα, διότι θα γίνουν κατά τόπους λιμοί, σεισμοί και θάνατοι διάφοροι επί της γής. Γενναία θα είναι η ψυχή, η οποία θα δυνηθή να κρατήση εαυτήν απηλλαγμένην από τα σκάνδαλα αυτά. Διότι εάν ευρεθή άνθρωπος ν' αδιαφορή ολίγον, εύκολα πολιορκείται και γίνεται αιχμάλωτος του Δράκοντος του πονηρού και δολίου, και ο τιούτος ευρίσκεται ασυγχώρητος εις την κρισιν, διότι επίστευσεν εις τον Τύραννον εκουσίως. Πολλών προσευχών και δακρύων έχομεν ανάγκην, αγαπητοί, δια να ευρεθώμεν ακλόνητοι εις τους πειρασμούς, διότι πολλά είναι τα φαντάσματα, τα οποία γίνονται από το θηρίον. Επειδή είναι Θεόμαχον θέλει όλοι ν' απωλεσθούν. Τοιούτον τρόπον μεταχειρίζεται ο Τύραννος, ώστε όλοι να βαστάζουν την σφραγίδα του Θηρίου, όταν θα έλθη να απατήση τα σύμπαντα.

Προσέχετε, αδελφοί μου, την υπερβολήν του Θηρίου, διότι μεταχειρίζεται διάφορα τεχνάσματα πονηρίας. Άρχεται από την γαστέρα, ίνα όταν τις μη έχων φαγητά, αναγκασθή να λάβη την σφραγίδα εκείνου, όχι ως έτυχεν εις πάν μέρος του σώματος, αλλ' εις την δεξιά χείρα και εις το μέτωπον, δια να μη έχη εξουσίαν ο άνθρωπος να κάμη με αυτήν το σημείον του σταυρού, μήτε πάλιν εις το μέτωπον να σημειώση το άγιον όνομα του Κυρίου. Διότι γνωριζει ο άθλιος, ότι όταν ο Σταυρός του Κυρίου σφραγισθή επί του ανθρώπου λύει πάσαν την δύναμιν του Εχθρού, και δι΄αυτό σφραγίζει την δεξιάν του ανθρώπου. Εάν κάποιος δεν σφραγίζεται με την σφραγίδα εκείνου, δεν γίνεται αιχμάλωτος εις τα φαντάσματα εκείνου, ούτε ο Κύριος απομακρύνεται απ΄ αυτού, αλλά τον φωτίζει και τον σύρει προς εαυτόν. Πρέπει να εννοήσωμεν, αδελφοί, μετά πάσης ακριβείας, ότι τά φαντάσματα του Εχθρού είναι αποτρόπαια. Ο δε Κύριος ημών έρχεται με γαλήνην διά να αποκρούση δι ημάς τα τεχνάσματα του Θηρίου...

Επειδή ο Σωτήρ, θέλων να σώση το ανθρώπινον γένος, ετέχθη εκ Παρθένου, και εν σχήματι ανθρώπου επάτησε τον εχθρόν με την αγίαν δύναμιν της Θεότητος Αυτού, ηθέλησε και αυτός να αναλάβη το σχήμα της αυτού παρουσίας διά να μας απατήση. Ο δε Κύριος ημών θα έλθη εις την γην εν νεφέλαις φωτειναίς, ως αστραπή φοβερά, ο δε Εχθρός δεν θα έλθη τοιουτοτρόπως, διότι είναι αποστάτης. Γεννάται μεν ακριβώς εκ κόρης μιαράς, αλλά δεν σαρκούται τοιουτοτρόπως. Θα έλθη δε ο Παμμίαρος με το εξής σχήμα, ως κλέπτης, διά να απατήση τα σύμπαντα. Θα είναι ταπεινός, ήσυχος, θα μισή την αδικίαν, θα αποστρέφεται είδωλα, θα προτιμά την ευσέβειαν, αγαθός φιλόπτωχος, ευειδής καθ' υπερβολήν, ευκατάστατος, ιλαρός εις όλους, θα τιμά πολύ το γένος των Ιουδαίων, διότι αυτοί προσμένουν την έλευσιν εκείνου. Μεταξύ δε όλων αυτών, θα εκτελή σημεία και τέρατα, φόβητρα με πολλήν εξουσίαν, θα προσπαθή δολίως να αρέση εις όλους, διά να αγαπηθή ταχέως από πολλούς, θα εξαπατά τον κόσμον υπό το πρόσχημα της ευταξίας, έως ου βασιλεύση.

Όταν λοιπόν ίδουν λαοί πολλοί και δήμοι τοιαύτας αρετάς και δυνάμεις, ενούνται όλοι συγχρόνος με μίαν γνώμην και με χαράν μεγάλην κηρύσσουν αυτόν βασιλέα, λέγοντες μεταξύ των. Μήπως άρα ευρίσκεται άνθρωπος άλλος τόσον αγαθός και δίκαιος; Ανορθούται δε ευθέως η βασιλεία εκείνου, και θα πατάξη μεθ υμών τρείς βασιλείς μεγάλους. Επειτα υψούται η καρδία του και θα εμέση ο Δράκων την πικρότητά του. Ταράσσων δεν την οικουμένην κινεί τα πέρατα, θλίβει τα σύμπαντα και μιαίνει τας ψυχάς. Όχι πλέον ως ευλαβής, αλλά πολύ αυστηρός εις όλα, απότομος, οργίλος,θυμώδης, ακατάστατος, φοβερός, αηδής, μισητός, βδελυκτός, ανήμερος, αλάστωρ, αναιδής, και προσπαθών να εμβάλη εις τον βόθρον της ασεβείας όλον το ανθρώπινον γένος. Πληθύνει σημεία ψευδώς και όχι αληθώς, και ενώ παρίσταται πολύς λαός και ευφημεί αυτόν, βάλλει φωνήν ισχυράν, ώστε να σαλευθή ο τόπος, επί του οποίου ίστανται οι όχλοι, λέγων.Γνωρίσατε όλοι οι λαοι την δύναμίν μου και την εξουσίαν, μεταθέτει όρη και ανάγει νήσους από την θάλασσαν με πλάνην και φαντασίαν, και ενώ πλανά τον κόσμον και φαντάζει τα σύμπαντα, πολλοί θα δοξάζουν και θα πιστεύουν αυτόν ως Θεόν ισχυρόν...

Πολλοί δε των αγίων, όσοι τότε θα ευρεθούν εις την έλευσιν του μιαρού, χύνουν ποταμηδόν τα δάκρυα μετά στεναγμών προς τον Θεόν τον Άγιον, διά να λυτρωθούν από τον Δράκοντα, και φεύγουν μετά μεγάλης σπουδής εις τας ερήμους και κρύπτονται εις τα όρη και τα σπήλαια μετά φόβου, και πασπαλίζουν χώμα και στάκτην εις τας κεφαλάς , παρακαλούντες νύκτα και ημέραν μετά πολλής ταπεινώσεως. Και ο Άγιος Θεός θέλει χαρίσει αυτό εις αυτούς, δηλαδή οδηγεί αυτούς η χάρις εις ωρισμένους τόπους και σώζονται κρυπτόμενοι εις τας οπάς και τα σπήλαια μη βλέποντες τα σημέια και τα φόβητρα του Αντιχρίστου. Η έλευσις δε αυτού γίνεται γνωστή εις τους έχοντας τον νούν προσηλωμένον εις τα άνω, εις δε τους έχοντας τον νουν εις βιωτικά πράγματα και ποθούντας τα γήινα, δεν θα γίνη φανερόν αυτό. Διότι όποιος είναι δεδεμένος πάντοτε εις βιωτικά πράγματα, και αν ακούση απιστεί και βδελύσσεται τον λέγοντα. Οι δε άγιοι θέλουν ενδυναμωθή, διότι πάντοτε απέρριψαν την μέριμναν του βίου αυτού.

(Εκ του βιβλίου «Δια να μη Πλανηθούμε από τον Αντίχριστο», Εκδόσεις «Ορθοδοξος Κυψελη», Θεσσαλονίκη, 2006, Ιερά Μονή Παντοκράτορος Μελισσοχωρίου)

Ἀπολυτίκιον. Ἦχος γ’. Θείας πίστεως.

Ρεῖθρον ἄϋλον, ἐν τῇ ψυχῇ σου, τὸν ζωήρρυτον, πλουτήσας φόβον, κατανύξεως κρατὴρ ἀναδέδειξαι· ὅθεν ἡμᾶς πρὸς ἠθῶν τελειότητα, τοῖς ἱεροῖς σου ῥυθμίζεις διδάγμασιν. Ἐφραὶμ Ὅσιε, Χριστὸν τὸν Θεὸν ἱκέτευε, δωρήσασθαι ἡμῖν τὸ μέγα ἔλεος.

Κοντάκιον. Ἦχος β’. Τὰ ἄνω ζητῶν.

Τὴν ὥραν ἀεί, προβλέπων τῆς ἐτάσεως, ἐθρήνεις Ἐφραίμ, δάκρυα κατανύξεως· πρακτικὸς δὲ γέγονας, ἐν τοῖς ἔργοις διδάσκαλος Ὅσιε. Ὅθεν Πάτερ παγκόσμιε, ῥαθύμους ἐγείρεις πρὸς μετάνοιαν.

Ἕτερον Κοντάκιον. Ἦχος πλ. δ’. Τῇ ὑπερμάχῳ.

Ὡς τῆς σοφίας ὑποφήτην θεορρήμονα
Καὶ μετανοίας ἀληθῶς σάλπιγγα ἔνθεον
Εὐφημοῦμέν σε οἱ δοῦλοί σου θεοφόρε.
Ἀλλ’ ὡς θεῖος θεωρὸς Χριστοῦ τοῦ βήματος
Ἐν τῇ κρίσει ἀκατάκριτόν μεφύλαξον,
Ἵνα κράζω σοι, χαίροις Πάτερ Ἐφραὶμ σοφέ.

Μεγαλυνάριον.
Σάλπιγγι τῶν λόγων σου τῶν σοφῶν, πρὸς ἔνθεον φόβον, διεγείρεις πᾶσαν ψυχήν· σὺ γὰρ τῆς δευτέρας, τοῦ Λόγου ἐμφανείας, τὸν τρόπον προσημαίνεις, Ἐφραὶμ Πατὴρ ἡμῶν.

 

Πηγή: Ιερά Γυναικεία Κοινοβιακή Μονή Οσίου Εφραίμ του Σύρου, Αγιος Παντελεήμων Δραπετσώνας, Ιερά Μονή Παντοκράτορος Μελισσοχωρίου, Μεγας Συναξαριστής