Ἡ ἀλήθεια περὶ τοῦ Ἁγίου Φωτὸς γιὰ κάθε πιστὸ Ὀρθόδοξο εἶναι κάτι τόσο φυσιολογικὸ καὶ αὐτονόητο ὅσο καὶ ἡ ἀναπνοή του. Δὲν χρειάζεται οὔτε νὰ τοῦ τὸ ἀποδείξουν, οὔτε νὰ τοῦ τὸ δικαιολογήσουν, οὔτε καν νὰ τὸ δεῖ- ἀφοῦ πρόκειται γιὰ γεγονὸς καταφανέστατο. Ὅμως ἐπειδὴ κάποιοι κλονίζονται ἢ δὲν ἔχουν πιστέψει μὲ τόση θέρμη- πειραζόμενοι καὶ ἀπὸ τὸν διάβολο καὶ ἀπὸ τοὺς «διαβόλους»- τοὺς προσφέρουμε μία ἱστορικὴ μαρτυρία γιὰ τὸ Ἅγιο Φῶς. Ἐπίσης εἶναι σημαντικὰ τὰ κείμενα αὐτὰ διότι ἀποδεικνύουν τὴν ἀλήθεια τῆς Ὀρθοδοξίας ὡς μόνης Ἐκκλησίας τοῦ Χριστοῦ, ἀφοῦ μόνον στοὺς Ὀρθοδόξους δίδεται ἄνωθεν τὸ Ἅγιο Φῶς. Ἂς μὴν λησμονοῦμε πὼς τὸ ὅτι δέχονται οἱ αἱρετικοὶ νὰ προσκυνήσουν καὶ νὰ λάβουν τὸ Ἅγιο Φῶς ἀπὸ τὰ χέρια...
τοῦ Ὀρθοδόξου Πατριάρχη δὲν εἶναι ἁπλὸ πράγμα. Ὑπογραμμίζουμε πὼς πιστοποίηση τῆς ἀξιοπιστίας τῆς μαρτυρίας εἶναι τὸ ὅτι προέρχεται ἀπὸ Λατίνο (Ρωμαιοκαθολικὸ) κληρικὸ καὶ αὐτόπτη μάρτυρα. Τέλος τονίζουμε πὼς αὐτὰ τὰ δημοσιεύουμε πρὸς δόξαν Θεοῦ καὶ ἀναζωπύρωση τῆς φλόγας τῆς Πίστεως, ὄχι ὡς ἀπόδειξη σὲ ἀπίστους. Αὐτοὶ μὲ ἐκπομπές, βιβλία καὶ ἀστεία πειράματα ὑπογράφουν πὼς «ἐρευνοῦν» ἐντὸς λαγουμιῶν καὶ μάλιστα φορώντας κουκοῦλες καὶ ὠτοασπίδες...
***
J. Mischaud, Histoire des Croisades, Paris 1856, τόμ.1, σελ. 291. Τὸ γεγονὸς διηγεῖται ὡς ἑξῆς ὁ ἀρχιεπίσκοπος καθηγητὴς Χρυσόστομος Παπαδόπουλος, ὅπως παραπάνω, σελ. 426-427:
«Διηγεῖται ἕνας αὐτόπτης Λατίνος μάρτυρας, ὁ Πουλχέριος, αὐτὸς ποὺ μετὰ ἀπὸ αὐτὰ ἔγινε Πατριάρχης, ὅτι κατὰ τὸ ἔτος ἐκεῖνο καθόλου δὲν ἐμφανίζονταν τὸ ἅγιο Φῶς, παρὰ ὅλες τὶς λιτανεῖες ποὺ τελέσθηκαν, κατὰ τὶς ὁποῖες ψάλλονταν τὸ «Κύριε ἐλέησον» ἀπὸ ὅλους ποὺ συμμετεῖχαν στὶς λιτανεῖες. «Καταληφθήκαμε ἀπὸ μεγάλη λύπη καὶ θλίψη. Πόσες ἀνακραυγὲς πρὸς τὸν Κύριο! Πόσοι στεναγμοί, πόσοι ὀδυρμοί! Γιατί στοὺς ὀδυρμοὺς ὅλοι ψάλλαμε «Κύριε ἐλέησον», γιὰ νὰ ζητήσουμε μὲ τὶς ψαλμωδίες τὸ ἔλεος τοῦ Κυρίου, ὅμως, ἂν καὶ τὸν ἱκετεύαμε, καθόλου δὲ λαμβάναμε τὸ ζητούμενο. Καὶ ἤδη ἦρθε ἡ ἑσπέρα καὶ ἡ μέρα ἔληξε καὶ ἐπειδὴ σκεφτήκαμε ὅτι ἐξαιτίας τῶν ἁμαρτιῶν μας συνέβη ὅ,τι δὲν συνέβη τὰ ἄλλα χρόνια, ὁ καθένας μας ἀποφάσισε ἐνδόμυχα νὰ διορθωθεῖ σὲ ὅσα ἁμάρτησε πρὸς τὸν Θεό. Τὸ ἅγιο Φῶς δὲν φάνηκε οὔτε κατὰ τὸ πρωὶ τοῦ Πάσχα, ὁ Βασιλιὰς Βαλδουίνος ἀπελπισμένος προσευχόταν μπροστὰ στὸν ἅγιο Τάφο, ὁ λατινικὸς κλῆρος βρέθηκε σὲ πολὺ δυσάρεστη θέση, ἀγνοώντας ἂν ἔπρεπε νὰ τελέσει ἢ ὄχι τὴν ἑορτὴ τοῦ Πάσχα, χωρὶς τὸ ἅγιο Φῶς.
Καθὼς οἱ Λατίνοι βρίσκονταν σὲ τέτοια ἀγωνιώδη κατάσταση, ἀποφάσισαν νὰ βγοῦν ἀπὸ τὸ Ναὸ τῆς Ἀναστάσεως. Οἱ Ἕλληνες ὅμως ποὺ ἀπέμειναν μέσα ἔκαναν θερμοτέρες προσευχές, ἀκολουθούμενοι ἀπὸ τοὺς Ἰακωβίτες καὶ τοὺς Ἀρμενίους, λιτάνευσαν, ἱκέτευσαν τὸν Θεὸ καὶ τὸ ἅγιο Φῶς ἐμφανίστηκε, πλημμυρίζοντας ὅλον τὸν Ναό. Μὲ ἀλαλαγμοὺς ἔτρεξαν οἱ Λατίνοι νὰ πάρουν τὸ Φῶς ἀπὸ τοὺς Ἕλληνες. Καὶ ἐπαναλαμβάνουμε ὅτι τὸ ἐπεισόδιο αὐτὸ τὸ διηγεῖται αὐτόπτης Λατίνος, καὶ ὅπως κι ἂν θελήσει κανεὶς νὰ τὸ ἐξηγήσει, εἶναι ἀναντίρρητο ὅτι οἱ Ἕλληνες ποὺ ταπεινώθηκαν καὶ περιφρονήθηκαν ἀπὸ τοὺς σταυροφόρους ἐξυψώθηκαν μὲ αὐτό. Καὶ ἀπὸ τότε ἡ τελετὴ τοῦ ἁγίου Φωτὸς παρέμεινε ὡς καθαρὴ ἑλληνικὴ τελετή, ἀκόμα καὶ κατὰ τὴν περίοδο τῶν σταυροφόρων».
Ἡ μαρτυρία εἶναι ἀπὸ τὴν Ἱστορία τοῦ Πατριαρχείου Ἱεροσολύμων τοῦ Ἀρχιεπισκόπου Χρυσοστόμου Παπαδοπούλου.
Πηγή: (Ἀπόδοση στὴν Νεοελληνικὴ γιὰ τὴν Ἱ.Μ. Παντοκράτορος Μελισσοχωρίου), Ῥωμαίϊκο Ὁδοιπορικό
