Ὁ Ἅγιος Νικόλαος (Βελιμίροβιτς), Ἐπίσκοπος Ἀχρίδος (1881-1956) ἀνήκει στὶς ἐπιφανέστερες καὶ μὲ οἰκουμενικὸ κῦρος θεολογικὲς μορφὲς τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας τῆς Σερβίας τοῦ τελευταίου αἰῶνος, μαζὶ καὶ μὲ τὸν πνευματικό του υἱό, τὸν γνωστὸ Γέροντα καὶ Θεολόγο Ἅγιο Ἰουστῖνο Πόποβιτς, τῆς Μονῆς τοῦ Τσέλιε, Καθηγητὴ (1935-1945) τῆς Δογματικῆς στὴ Θεολογικὴ Σχολὴ Βελιγραδίου. Ὁ Νικόλαος Βελιμίροβιτς, διδάκτωρ τῆς Θεολογίας στὸ Πανεπιστήμιο τῆς Βέρνης (1908) καὶ τῆς Φιλοσοφίας στὸ Πανεπιστήμο τῆς Γενεύης (1909), ἀκολούθησε μετέπειτα τὴν ὁδὸ τῆς ἀφιερώσεως στὸν Χριστὸ καὶ τὴν Ἐκκλησία Του. Ὑπηρέτησε τὴν Ἐκκλησία τῆς Σερβίας ὡς Ἐπίσκοπος Ζίτσας (1919, 1934-1941) καὶ Ἀχρίδος (1920-1934). Μετὰ τὴν ἐπικράτηση τῶν Γερμανῶν στὴ Γιουγκοσλαβία (1941) ὑπέστη διώξεις καὶ κατέληξε στὸ στρατόπεδο συγκεντρώσεως Νταχάου, ὅπου ὑπέστη κακουχίες καὶ βασανιστήρια. Μετὰ τὸ πέρας τοῦ Β΄ Π.Π. καὶ τὴν ἐπικράτηση τοῦ κομμουνισμοῦ στὴ Νοτιοσλαβία, κατέφυγε στὶς Η.Π.Α. ὅπου δίδαξε σὲ διάφορες Ὀρθόδοξες Χριστιανικὲς Πανεπιστημιακὲς Σχολὲς καὶ Σεμινάρια. Ἀνακηρύχθηκε Ἅγιος ἀπὸ τὴν Ἱερὰ Σύνοδο τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας τῆς Σερβίας τὸ ἔτος 2003, ἑορταζόμενος στὶς 18 Μαρτίου (ἡμερομηνία κοιμήσεως).
Ὁ Ἅγιος Νικόλαος Ἀχρίδος χαρακτηρίζεται καὶ πράγματι ὑπῆρξε καὶ διατελεῖ παρὰ Θεῷ ὡς «Ποιμένας μὲ ἰδιαίτερη διακριτικότητα, λόγιος μὲ βαθιὰ καλλιέργεια, πνευματικὸς ἄνθρωπος μὲ μεγάλη ἀπήχηση καὶ διεθνῆ ἀκτινοβολία» [1].
Ἡ ἐν προκειμένῳ ἀποτίμηση καὶ προειδοποίηση τοῦ Ἁγίου Νικολάου Ἀχρίδος ἔναντι τοῦ ἐπικίνδυνου φαινομένου τῆς Μασονίας, προέρχεται ἀπὸ τὰ - ἐν πολλοῖς ἄγνωστα καὶ δυσεύρετα - Πρακτικὰ τῆς Προκαταρκτικῆς Ἐπιτροπῆς τῶν Ἁγίων Ὀρθοδόξων Ἐκκλησιῶν τῆς συνελθούσης ἐν τῇ ἐν Ἁγίῳ Ὄρει Ἱερᾷ Μεγίστῃ Μονῇ τοῦ Βατοπεδίου, ἐπὶ Πατριαρχίας Φωτίου Β΄. Ἡ Ἐπιτροπὴ ἄρχισε τὶς ἐργασίες της τὴν Κυριακὴ τῆς Πεντηκοστῆς, 8 Ἰουνίου, τοῦ 1930 καὶ συγκρότησε συνολικὰ 15 συνεδρίες ὑπὸ τὴν προεδρία τοῦ Μητροπολίτου Ἡρακλείας Φιλαρέτου. Ἡ ἐν λόγῳ Διορθόδοξος Ἐπιτροπὴ συγκλήθηκε ἀπὸ τὸ Οἰκουμενικὸ Πατριαρχεῖο μὲ σκοπὸ νὰ καταρτίσει κατάλογο θεμάτων πρὸς συζήτηση στὴ μελλοντικὴ Προσύνοδο, ἡ ὁποία θὰ προετοίμαζε τὴ μέλλουσα Οἰκουμενικὴ Σύνοδο τῆς Ὀρθοδοξίας. Σημαντικὴ θέση στὴ σχεδιαζόμενη Προσύνοδο θὰ εἶχε τὸ ζήτημα τῆς ἡμερολογιακῆς μεταρρυθμίσεως καὶ τοῦ Πασχαλίου. Ἀφορμὴ τῆς συγκλήσεως στὸ Ἅγιον Ὄρος αὐτῆς τῆς Διορθοδόξου Προκαταρκτικῆς Ἐπιτροπῆς ἦταν ἡ ἔκρυθμη κατάσταση ποὺ εἶχε δημιουργηθεῖ στὴν Ἑλλάδα μὲ τὴν ἡμερολογιακὴ μεταρρύθμιση (1923), ἡ ὁποία κατέστησε φανερὴ τὴν ἐπικινδυνότητα βεβιασμένων καὶ μεμονωμένων ἀποφάσεων ἀπὸ τὶς Τοπικὲς Ὀρθόδοξες Ἐκκλησίες.
Κατὰ τὴν τελευταία, ΙΕ΄ Συνεδρία, στὶς 23 Ἰουνίου 1930, καθορίσθηκε καὶ ἐγκρίθηκε ὁ κατάλογος τῶν θεμάτων, 16 συνολικά, τὰ ὁποῖα θὰ ἔπρεπε νὰ ἀπασχολήσουν τὴν μελλοντικὴ Προσύνοδο (βλ. σελίδες 143-145 τῶν Πρακτικῶν). Ὡς ἕκτο θέμα καταχωρίσθηκε ἡ «Ἐξεύρεσις τρόπου συνεργασίας τῶν Ὀρθοδόξων Ἐκκλησιῶν πρὸς ἀπόκρουσιν τοῦ ἀθεϊσμοῦ καὶ τῶν διαφόρων πεπλανημένων Συστημάτων, οἷον: Μασωνισμοῦ, Θεοσοφισμοῦ, Πνευματισμοῦ κ.λ.π.» (σελ. 144 τῶν Πρακτικῶν).
Ἆραγε, ἐξακολουθεῖ σήμερα νὰ παραμένει τὸ θέμα τῆς Μασονίας – καὶ μάλιστα ὠς ἐσωτερικοῦ ἐχθροῦ - στὴ λίστα τῶν πρὸς συζήτηση θεμάτων ἀπὸ τὴ σχεδιαζόμενη Οἰκουμενικὴ Σύνοδο καὶ τὶς Διορθόδοξες Προπαρασκευαστικὲς Ἐπιτροπὲς τῶν ἐσχάτων δεκαετιῶν; Ἢ μήπως τὸ ζήτημα «ἐξαφανίσθηκε», ὅπως ἐξαφανίσθηκαν ἢ ἐπιλύθηκαν μὲ μεμονωμένες καὶ ὄχι γενικὰ ὀρθοδόξως ἀποδεκτὲς ἀποφάσεις ἕτερα φλέγοντα θέματα τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησιολογίας, ὅπως ὁ τρόπος εἰσδοχῆς τῶν αἱρετικῶν καὶ σχισματικῶν στοὺς κόλπους τῆς Μιᾶς, Ὀρθοδόξου Καθολικῆς Ἐκκλησίας;
Στὴ σχετικὴ μὲ τὴ Μασονία εἰσήγησή του ὁ Ἅγιος Νικόλαος ἐπισημαίνει τὰ ἑξῆς σημαντικὰ στοιχεῖα (ἐκ τῆς Συνεδρίας Γ΄· § Η΄Προτάσεις τῆς Σερβικῆς Ἀποστολῆς · Τρίτη, 10η Ἰουνίου 1930):
(α) Τὸ ζήτημα τῆς Μασονίας εἶχε ὑποτιμηθεῖ ἀπὸ τὸ Πατριαρχεῖο Κωνσταντινουπόλεως ὡς πρὸς τὶς ἄλλες αἱρέσεις, ὅπως ἡ Οὐνία καὶ ὁ Χιλιασμός, ποὺ τέθηκαν γιὰ συζήτηση στὴν Προκαταρκτικὴ Σύνοδο (τότε ἀκόμη ἡ παπικὴ Οὐνία ἐθεωρεῖτο ὀρθῶς αἵρεση, μέχρι καὶ τὴν ὀλέθρια συμφωνία τοῦ Balamand τὸ 1993).
(β) Ὁ κίνδυνος ἀπὸ τὴ Μασονία εἶναι ὁ μεγαλύτερος ὅλων, διότι ὁ Ἐλευθεροτεκτονισμὸς εἶναι ἐχθρὸς καὶ ἐξωτερικὸς καὶ ἐσωτερικὸς τῆς Ἐκκλησίας.
(γ) Γιὰ τὸν ἴδιο λόγο ἡ Μασονία εἶναι ἐχθρὸς μεγαλύτερος καὶ ἀπὸ τὸν Μπολσεβικισμό (τὰ δὲ φοβερὰ αὐτὰ λόγια λέχθηκαν τὴ στιγμὴ ποὺ ὁ «κόκκινος τρόμος» στὴ Σοβιετικὴ Ἕνωση ἦταν στὸ ἀποκορύφωμά του, ἀλλὰ καὶ ἡ ἐκκλησιαστικὴ κατάσταση τῆς Ρωσίας πάνδεινη, λόγῳ τοῦ διχασμοῦ μεταξὺ ἀφ’ ἑνὸς τοῦ Πατριαρχείου Μόσχας ὑπὸ τὸν Πατριάρχη Ἅγιο Τύχωνα, ἀφ’ ἑτέρου δὲ τῶν σχισματικῶν τῆς ἀριστεριστικῆς, λεγομένης «Ζώσης Ἐκκλησίας», θέμα ποὺ ἀπασχόλησε σὲ μεγάλη ἔκταση καὶ τὴν παροῦσα αὐτὴ Ἐπιτροπὴ τοῦ 1930).
(δ) Ἀρκετοὶ ἀπὸ τοὺς διανοουμένους εἶχαν ἤδη τὴν ἐποχὴ ἐκείνη ἐμπλακεῖ στὴ Μασονία.
(ε) Ὁ Ἐλευθεροτεκτονισμὸς (Μασονία) εἶναι νέος Ἀρειανισμὸς (διότι ἀπορρίπτει τὴν πλήρη θεότητα τοῦ Υἱοῦ τοῦ Θεοῦ, δηλ. τοῦ Χριστοῦ, τὴν ὁμοουσιότητά καὶ ἰσότητά Του πρὸς τὸν Θεὸν Πατέρα).
(στ) Ἡ Μασονία ἐξισώνει τὸν Χριστὸ μὲ τὸν Μωϋσῆ, τὸν Βούδδα, τὸν Μωάμεθ, ἀρχηγοὺς «θρησκειῶν» καὶ ἑπομένως καταργεῖ τὸν Χριστό, τὸ Εὐαγγέλιο καὶ τὴν Πίστη τῆς Ἐκκλησίας, ποὺ τονίζει ὅτι ἡ Ὀρθοδοξία εἶναι ἡ μόνη ἀληθὴς θρησκεία (διότι ὁ Χριστὸς εἶναι ὁ Παντοκράτωρ Θεός).
(ζ) Μπροστά μας βρίσκεται μέγας ἀγώνας ἐναντίον τῆς Μασονίας, τὸν ὁποῖον πρέπει νὰ ἀναλάβουμε χωρὶς φόβο, ἐν ὀνόματι τοῦ Θεοῦ (οἱ σημερινὲς ἐξελίξεις, ἐκκλησιαστικὲς καὶ ἐθνικο-πολιτικές, ἐπιβεβαιώνουν τὶς ἐκτιμήσεις αὐτὲς τοῦ Ἁγίου Νικολάου Βελιμίροβιτς).
Ἰδοὺ ἡ τοποθέτηση τοῦ Ἁγίου Νικολάου Βελιμίροβιτς ἐπὶ λέξει [2] :
«3). Τὸ ζήτημα τοῦ Ἐλευθέρου Τεκτονισμοῦ. Ἡ Μεγάλη Ἐκκλησία Κωνσταντινουπόλεως ἐσημείωσεν ἐν τῷ Καταλόγῳ αὐτῆς αἱρέσεις τινὰς ὀνομαστί, ὡς τὸν Οὐνιτισμόν, Χιλιασμὸν κ.τ.λ., ἀλλ’ ὁ Μασωνικὸς κίνδυνος ὑπερβαίνει πάντας, καὶ δυστυχῶς ἱκανοὶ τῶν διανοουμένων εἶνε συνδεδεμένοι μετ΄ αὐτοῦ. Οὗτος εἶνε ὁ νέος Ἀρειανισμὸς καὶ ἐνώπιον ἡμῶν πρόκειται μέγας ἀγών, ὃν ὀφείλομεν ἄνευ φόβου νὰ ἀναλάβωμεν ἐν ὀνόματι τοῦ Θεοῦ. Ὁ μεγαλύτερος κίνδυνος τοῦ Χριστιανισμοῦ ἐν τῷ κόσμῳ δὲν εἶνε ὁ Μπολσεβικισμὸς ἢ ἄλλο τι, ἀλλ’ ὁ Τεκτονισμός, διότι εἶνε ἐχθρὸς ἐξωτερικὸς καὶ ἐσωτερικός. Ἡμεῖς λέγομεν ὅτι ἡ Χριστιανικὴ Θρησκεία εἶνε ἡ Θρησκεία, ἡ μόνη Θρησκεία, καὶ ἡ Ὀρθοδοξία ἡ μόνη ἀληθής, αὐτοὶ δ’ ἀρνοῦνται τὸ Εὐαγγέλιον καὶ τὸν Χριστόν, θέτοντες αὐτὸν ἐν ἴσῃ γραμμῇ πρὸς τὸν Μωϋσῆν, τὸν Βούδδαν, τὸν Μωάμεθ».
Βλ. τὶς ἐπισυνημμένες φωτογραφίες τοῦ κειμένου.
Τὸ θέμα τῆς Μασονίας καὶ τῶν («ἀδελφικῶν» της, σημειώνουμε ἐμεῖς) συστημάτων τοῦ θεοσοφισμοῦ καὶ τοῦ πνευματισμοῦ, συζητήθηκαν ἐκτενέστερα σὲ ἄλλη συνεδρία, τὴν ΙΑ΄, (σελ. 127-128 τῶν Πρακτικῶν), ὅπου κατὰ τὴν πληροφορία τῶν Πρακτικῶν καὶ χωρὶς περαιτέρω διευκρινίσεις, «διεξάγεται μακρὰ συζήτησις, καθ’ ἣν πολλαὶ ἀναπτύσσονται γνῶμαι περὶ τῆς φύσεως, τοῦ σκοποῦ τῶν ὡς ἄνω συστημάτων καὶ τῆς ἐπὶ τοῦ Λαοῦ ἐπιδράσεως αὐτῶν» (σελ. 128). Βεβαίως, καθὼς ἀνέφερε (σελ. 127) καὶ ὁ Μητροπολίτης Ἑρμουπόλεως Νικόλαος, 2ος ἀντιπρόσωπος τοῦ Πατριαρχείου Ἀλεξανδρείας, περὶ τῆς Θεοσοφίας ὑπῆρχε ἤδη καταδικαστικὴ συνοδικὴ ἀπόφαση, ἡ δὲ κατὰ τῆς Μασονίας ἀντιρρητικὴ γραμματεία ἦταν τότε πολὺ μεγάλη : «[…] ὁ Θεοσοφισμὸς ἔχει καταδικασθῇ παρὰ Ἱερᾶς Συνόδου, περὶ Μασωνισμοῦ δὲν γνωρίζει ἂν ὑπάρχῃ καταδικαστικὴ Συνοδικὴ ἀπόφασις, ἀλλ’ ἔχουσι τόσα κατ’ αὐτοῦ γραφῇ, ὥστε ἡ ἀτμόσφαιρα νὰ εἶναι κεκορεσμένη».
Παρὰ τὴν ἀπόφαση ποὺ ἐλήφθη ἀπὸ τὴν Προκαταρκτικὴ Ἐπιτροπὴ στὴν Ἱ.Μ.Μ. Βατοπεδίου τὸ 1930, δυστυχῶς ἐκ μέρους τοὐλάχιστον τῶν ἑλληνοφώνων Ὀρθοδόξων Ἐκκλησιῶν, μόνη ἡ Ἐκκλησία τῆς Ἑλλάδος πῆρε ἀρκετὰ στὰ σοβαρὰ τὸ θέμα τοῦ Ἐλευθεροτεκτονισμοῦ - Μασονίας, ὥστε στηριζόμενη ὀνομαστικῶς στὶς ἀποφάσεις τῆς Προκαταρκτικῆς αὐτῆς Ἐπιτροπῆς τοῦ 1930 ἐν Ἁγίῳ Ὄρει, νὰ λάβει τὸ ἔτος 1933 τὴν πρώτη ἐπίσημη - ἀπὸ τρεῖς συνολικά (1933, 1972, 1996) – καταδικαστικὴ τῆς Μασονίας ἀπόφασή της, στὴ Συνεδρία τῆς 7ης Ὀκτωβρίου 1933 καὶ νὰ ἐκδώσει εἰδικὴ Πράξη (Ἐκκλησία 48/1933, σελ. 37-39). Σύμφωνα μὲ αὐτὴν ἡ Μασονία εἶναι «διεθνὴς μυητικὸς ὀργανισμὸς» καὶ «μυσταγωγικὸ σύστημα, ὅπερ ὑπομιμνῄσκει τὰς παλαιὰς ἐθνικὰς μυστηριακὰς θρησκείας ἢ λατρείας, ἀπὸ τῶν ὁποίων κατάγεται καὶ τῶν ὁποίων συνέχειαν καὶ ἀναβίωσιν ἀποτελεῖ»· ἐπίσης, ἡ Σύνοδος κατηγορεῖ τὴ Μασονία γιὰ συγκρητισμό, πρᾶγμα ποὺ ἐπιβεβαιώνει τὴν καταγωγή της ἀπὸ τὰ ἀρχαῖα εἰδωλολατρικὰ μυστήρια, τὰ ὁποῖα δέχονταν στὶς μυήσεις τους κάθε λάτρη, ὁποιουδήποτε Θεοῦ· ἡ Μασονία «ἀνυψοῖ ἀνεπαισθήτως ἑαυτὴν εἰς εἶδός τι ὑπερθρησκείας, θεωροῦσα πάσας τὰς θρησκείας, μηδὲ τῆς Χριστιανικῆς τοιαύτης ἐξαιρουμένης, ὡς ὑποδεεστέρας αὐτῆς» [3].
Ἡ θεολογικὴ κινητικότητα ποὺ ἀναπτύχθηκε ὡς συνέπεια τῆς ἐν λόγῳ προβληματικῆς στὶς ἀρχὲς τῆς δεκαετίας τοῦ 1930 εἶχε προφανῶς ὑπῆρξε καὶ τὸ ἔναυσμα γιὰ τὴ συγγραφὴ ἀπὸ τὸν μακαριστὸ Καθηγητὴ Π.Ν. Τρεμπέλα τῶν ἔργων του Μασωνισμὸς καὶ Θεοσοφία, τὸ 1932, καὶ Πνευματισμὸς τὸ 1936 [4] .
Παρὰ τὴν ἀβάσιμη ἀμφισβήτηση σήμερα στὴ Σερβία ἀπὸ μερικοὺς κύκλους τῆς ἀντι-μασονικῆς στάσεως τοῦ Ἁγίου Νικολάου Βελιμίροβιτς, ἡ παραπάνω κρυστάλλινη θέση του ἐπιβεβαιώνεται καὶ ἀπὸ ἄλλα γραπτά του, ὅπως τὴν Ἐπιστολὴ (115) Στὴν ἀδελφότητα τοῦ «Ἁγίου Ἰωάννου» γιὰ τὰ ἀποκαλυπτικὰ φαινόμενα τῆς ἐποχῆς μας, ἡ ὁποία γράφηκε σὲ κάποιο χρόνο μεταξὺ 1937-1941. Καὶ ἐκεῖ γράφει τὰ ἑξῆς [5] :
«Διαβάσατε τὴν Ἀποκάλυψη τοῦ Ἰωάννη καὶ σᾶς κυρίευσε φόβος. Σᾶς φαίνεται ὅτι ἐκεῖνες οἱ φοβερὲς περιγραφὲς ἀναφέρονται ἀκριβῶς στὴν ἐποχή μας. Κάποιος σᾶς ἑρμήνευσε ὅτι ὅλοι ἐκεῖνοι οἱ φοβεροὶ δράκοι καὶ τὰ θηρία ἤδη ἦρθαν στὸν κόσμο: Καὶ ὁ κόκκινος δράκος (Ἀπ. 12, 3) ὡς «σοσιαλισμός», καὶ τὸ μαῦρο δεκατοκέρατο θηρίο (Ἀπ. 13, 1) ὡς «μασονισμὸς» καὶ τὸ δικέρατο θηρίο (Ἀπ. 13, 11) ὡς «αἵρεση». Καὶ ὅλα αὐτὰ τὰ τέρατα στὸν πόλεμο ἐναντίον τοῦ χριστιανισμοῦ! Ἀκριβῶς ἔτσι εἶναι, ἀδέλφια μου. Στὴν ἐποχή μας ἡ κόλαση ἔχει ξεσηκώσει ὅλες τὶς στρατιές της ἐναντίον τοῦ Χριστοῦ καὶ οἱ πραγματικοὶ χριστιανοὶ πρέπει χωρὶς φόβο νὰ κοιτοῦν μπροστά τους, μὲ δυνατὴ πίστη καὶ ἐμπιστοσύνη στὸν μοναδικὸ Ἀνίκητο».
Ἀπὸ τὴν ἴδια περίοδο προέρχεται μεταξὺ πολλῶν ἄλλων ἐπιστολῶν τοῦ Ἁγίου, καὶ μία ἀκόμη παρεμφερὴς στὸ θέμα μας, ὅπου ὁ Ἅγιος Νικόλαος προειδοποιεῖ κάποιον Χριστιανὸ γιὰ τὴν δαιμονικὴ προέλευση ἑνὸς ὁράματος ποὺ εἶδε ὁ πιστὸς μὲ περιεχόμενο «διαθρησκειακῆς ἐναρμόνισης». Γράφει ὁ ἁγιόσοφος ποιμένας [6] :
«Εἴχατε ἕνα ἀσυνήθιστο ὅραμα στὴν Ἐκκλησία κατὰ τὴ διάρκεια τῆς προσευχῆς. Εἴδατε πὼς ὁ Χριστὸς βγῆκε ἀπὸ τὸ ἱερὸ καὶ στάθηκε. Ὕστερα βγῆκε κάποιος σὰν Ἑβραῖος ραβίνος, καὶ στάθηκε ἐξ ἀριστερῶν τοῦ Χριστοῦ. Τελικὰ βγῆκε πάλι κάποιος μὲ τὴ μαντήλα στὸ κεφάλι, καὶ στάθηκε ἐκ δεξιῶν τοῦ Χριστοῦ. Τότε καὶ οἱ δυό τους ἀπὸ τὶς πλευρὲς ἔδωσαν τὰ χέρια στὸν Χριστὸ καὶ ἔκαναν χειραψία μαζί Του. Τέτοιο ὅραμα εἴχατε. Ἐνῶ σὰν ἑρμηνεία τοῦ δῆθεν ἑρμηνευτῆ ἀνακοινώνετε τὸ ἑξῆς: ὁ Θεὸς θέλει νὰ συμφιλιωθοῦν ὅλες οἱ θρησκεῖες καὶ νὰ δημιουργηθεῖ μία πίστη στὸν κόσμο ! Ὁ καθένας ποὺ εἶναι μυημένος στὰ μυστήρια τῆς Βασιλείας τοῦ Θεοῦ μπορεῖ νὰ σᾶς πεῖ ὅτι καὶ τὸ ὅραμα εἶναι ψευδὲς καὶ ἡ ἑρμηνεία εἶναι ψευδής. Τὸ φάντασμα ποὺ εἴδατε μπροστά σας δὲν εἶναι ἀπὸ τὸν Θεό, ἀλλὰ ἀπὸ ἐκεῖνον ποὺ πάντα σηκώνει τὰ κέρατά του ἐναντίον τῆς πίστης τοῦ Χριστοῦ […] Ἀπὸ ποῦ τέτοιο ὅραμα, ρωτᾶτε. Ἀπὸ ἐκεῖνον ποὺ βάζει σὲ πειρασμούς. Ἐπιθεωρῆστε τὴ ζωή σας καὶ θὰ καταλάβετε. Στὶς μέρες μας πολὺ ἀκούγεται - ἀπὸ τοὺς ὀλιγόπιστους, βέβαια – περὶ τῆς συμφιλίωσης καὶ ἐξίσωσης ὅλων τῶν θρησκειῶν […] Μπερδέψατε τὶς ἔννοιες. Ἄλλο πράγμα εἶναι ἡ κοινωνικὴ καὶ πολιτικὴ εἰρήνη καὶ ἄλλο ἡ συμφιλίωση τῶν θρησκειῶν. Καὶ ἄλλο πράγμα εἶναι ἡ ἐξίσωση στὰ δικαιώματα καὶ τὶς ὑποχρεώσεις τῶν πολιτῶν καὶ ἄλλο ἡ ἰσοπέδωση τῶν θρησκειῶν. Στοὺς χριστιανοὺς ἔχει αὐστηρὰ διαταχθεῖ ἡ ἐλεημοσύνη πρὸς ὅλους τοὺς ἀνθρώπους, χωρὶς διαφορὰ στὴν πίστη, ἀλλὰ ταυτόχρονα καὶ ἡ αὐστηρὴ τήρηση τῆς ἀλήθειας τοῦ Χριστοῦ. Ὡς χριστιανὸς ἐσεῖς μπορεῖτε νὰ θυσιάσετε γιὰ τοὺς ἀλλοθρήσκους καὶ τὴν περιουσία καὶ τὴ ζωή σας, ἀλλὰ μὲ τίποτα τὴν ἀλήθεια τοῦ Χριστοῦ, ἀφοῦ ἐκεῖνο εἶναι, ἐνῶ αὐτὸ ὄχι, δική σας ἰδιοκτησία. Ἐδῶ βρίσκεται ὁ λίθος προσκόμματός σας, σὲ τούτη τὴ μὴ διαφοροποίηση. Ἀπὸ τούτη τὴν μὴ διαφοροποίηση ἦρθε καὶ ἡ σύγχυση στὴν ψυχή. Στὴ πραγματικότητα ἐσεῖς δὲν εἴδατε οὔτε τὸν Χριστὸ οὔτε τὸν Μωάμεθ, εἴδατε μόνο τὴ δική σας ψυχή. Ὁ Θεὸς ἂς σπεύσει σὲ βοήθειά σας».
ΠΑΡΑΠΟΜΠΕΣ – ΥΠΟΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ
[1] Σημείωμα γιὰ τὴν ἔκδοση ἐν ΑΓΙΟΥ ΝΙΚΟΛΑΟΥ ΒΕΛΙΜΙΡΟΒΙΤΣ, Δρόμος δίχως Θεὸ δὲν ἀντέχεται…, Ἱεραποστολικὲς Ἐπιστολὲς Α΄, ἐκδόσεις «Ἐν πλῷ», Ἀθήνα 2010(4), σελ. 15.
[2] Πρακτικὰ τῆς Προκαταρκτικῆς Ἐπιτροπῆς τῶν Ἁγίων Ὀρθοδόξων Ἐκκλησιῶν τῆς συνελθούσης ἐν τῇ ἐν Ἁγίῳ Ὄρει Ἱερᾷ Μεγίστῃ Μονῇ τοῦ Βατοπεδίου (8-23 Ἰουνίου 1930), τύποις «Φαζιλὲτ» Τάσσου-Βακαλοπούλου, ἐν Κωνσταντινουπόλει 1930, σελ. 73.
Βλ. τὸ σύγγραμμα στὴ Βιβλιοθήκη τοῦ Πανεπιστημίου Κρήτης
[3] ΑΡΧΙΜ. ΧΡΙΣΤΟΦΟΡΟΣ ΤΣΙΑΚΚΑΣ, Ἐγκυκλοπαιδικὸ Λεξικὸ Θρησκειῶν καὶ Αἱρέσεων, Παραχριστιανικῶν-Παραθρησκευτικῶν Ὁμάδων καὶ Σύγχρονων Ἰδεολογικῶν Ρευμάτων, ἔκδ. Ἱ.Μ. Τροοδιτίσσης, 2002, σελ. 583.
[4] ΕΜΜ. Ι. ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΙΔΗΣ, «Τρεμπέλας Παναγιώτης» ἐν ΘΗΕ 11 (1967), στ. 847
[5] ΑΓΙΟΥ ΝΙΚΟΛΑΟΥ ΒΕΛΙΜΙΡΟΒΙΤΣ, Δρόμος δίχως Θεὸ δὲν ἀντέχεται…, Ἱεραπο-στολικὲς Ἐπιστολὲς Α΄, ἐκδόσεις «Ἐν πλῷ», Ἀθήνα 2010(4), σελ. 286.
[6] Ἐπιστολὴ (127) Στὸν συνταξιοῦχο Π.Ν. γιὰ ἕνα ὅραμα ἐν ΑΓΙΟΥ ΝΙΚΟΛΑΟΥ ΒΕΛΙΜΙΡΟΒΙΤΣ, Δρόμος δίχως Θεὸ δὲν ἀντέχεται…, Ἱεραποστολικὲς Ἐπιστολὲς Α΄, ἐκδόσεις «Ἐν πλῷ», Ἀθήνα 2010(4), σελ. 313ἑ.315.
