Ο Κάρολος Δαρβίνος σε μια από τις τελευταίες φωτογραφίες του το 1878
Διακόσια χρόνια μετά τη γέννηση του Δαρβίνου, η ιστορική προσωπικότητα συνεχίζει να εμπνέει θεωρίες: Ένας κορυφαίος ψυχίατρος προτείνει τώρα την ιδέα ότι ο Δαρβίνος ήταν αυτιστικός, ενώ ένας άλλος ψυχολόγος αναγνωρίζει στο έργο του επιρροές από το Βουδισμό.Ο καθηγητής Ψυχιατρικής Μάικλ Φιτζέραλντ του Κολεγίου Τρίνιτι του Δουβλίνου ανακοίνωσε στο ετήσιο συνέδριο του Βασιλικού Κολεγίου Ψυχιάτρων ότι ο Δαρβίνος πιθανότατα έπασχε από το σύνδρομο του Ασπεργκερ, μια αυτιστική διαταραχή που σχετίζεται με τη δημιουργικότητα και την πρωτοτυπία. Πολλοί από τους πάσχοντες αναπτύσσουν πάθος για τις λεπτομέρειες, στις οποίες εστιάζουν την προσοχή τους για ώρες, ενώ παράλληλα συναντούν δυσκολίες στις κοινωνικές σχέσεις.
Ο Δαρβίνος φαίνεται πως όντως εκδήλωνε και τα δύο αυτά χαρακτηριστικά.Ανάλογες υποθέσεις έχουν διατυπωθεί και για τον Αϊνστάιν.Σύμφωνα με τον Φιτζέραλντ, αναφέρει η Daily Telegraph, το σύνδρομο του Ασπεργκερ έδωσε στο Δαρβίνο την ικανότητα να υπερ-εστιάζει την προσοχή του, να έχει υπερβολική επιμονή και υπομονή, να παρατηρεί τρομερές λεπτομέρειες που οι περισσότεροι άνθρωποι προσπερνούν, να εμφανίζει υπερενεργητικότητα και αφοσίωση στο έργο του και, παράλληλα, να διαθέτει ανεξαρτησία πνεύματος.Ο Δαρβίνος ήταν μοναχικό παιδί -όπως τα περισσότερα παιδιά με σύνδρομο Ασπεργκερ- και στην ενήλικη ζωή του διατήρησε μια συναισθηματική ανωριμότητα και έναν φόβο να ανοιχτεί στους άλλους. Απέφευγε τις παρέες, έκανε μεγάλες μοναχικές βόλτες (κάθε μέρα στην ίδια ακριβώς διαδρομή), έγραφε -σχεδόν ψυχαναγκαστικά- άπειρες επιστολές και ήταν μανιώδης συλλέκτης.Σύμφωνα με τον ψυχίατρο, ο Δαρβίνος είχε επίσης εξαιρετική οπτική φαντασία.
Επιρροή από το Θιβέτ;Ένας άλλος ψυχολόγος, ο Πολ Έκμαν, αναγνωρισμένη αυθεντία στην ανάλυση των συναισθημάτων και των ανθρώπινων εκφράσεων, δήλωσε στο ετήσιο συνέδριο της Αμερικανικής Ένωσης για την Προώθηση της Επιστήμης ότι η ηθική φιλοσοφία του Δαρβίνου πιθανότατα είχε εμπνευστεί από τα κείμενα του θιβετιανού βουδισμού. Όπως είπε, υπάρχουν τρομερές ομοιότητες ανάμεσα στις διδασκαλίες του θιβετιανού βουδισμού και τις απόψεις του Δαρβίνου για τη συμπόνια, τον αλτρουισμό και την ηθική. Ο Δαρβίνος πίστευε ότι η συμπόνια προς τα άλλα όντα -κεντρική διδασκαλία στο βουδισμό- είναι η υψηλότερη ηθική αξία, κάτι που τον έκανε να απεχθάνεται την εκμετάλλευση των σκλάβων. Σύμφωνα με τον Έκμαν, το λιγότερο γνωστό βιβλίο του Δαρβίνου Η Έκφραση του Συναισθήματος στον Ανθρωπο και τα Ζώα συμφωνεί απόλυτα με τις βουδιστικές θέσεις, και μάλιστα κάνει χρήση των ίδιων σχεδόν εκφράσεων.
Όπως αναφέρουν οι Times και ο Independent, o Έκμαν δεν απέκλεισε να πρόκειται για σύμπτωση, θεωρεί όμως πιθανότερο ο Δαρβίνος να γνώριζε αρκετά για το θιβετιανό βουδισμό: Ο στενός του φίλος Τζόζεφ Χούκερ είχε ταξιδέψει στο Θιβέτ το 1847 για επιστημονικές παρατηρήσεις στην τοπική χλωρίδα, ενώ και η γυναίκα του Δαρβίνου Έμμα είχε αποδεδειγμένα γοητευτεί από το βουδισμό, σε σημείο που φώναζε τον ασυνήθιστα ήρεμο εγγονό της «μεγάλο λάμα». Ο σημερινός Δαλάι Λάμα, αναφέρει ο Έκμαν που δηλώνει και προσωπικός του φίλος, εντυπωσιάστηκε τόσο πολύ από τις σχεδόν απόλυτα ταυτόσημες λεκτικές διατυπώσεις μεταξύ της θρησκείας του και των ιδεών του Δαρβίνου, που δήλωσε αμέσως: «Τώρα μπορώ να αποκαλέσω τον εαυτό μου δαρβινιστή!».
