Σόδομα και Γόμορρα
Ἐπισκόπου Ἰερεμία Μητροπολίτου Γόρτυνος καί Μεγαλοπόλεως
1. Εἶμαι καί ἐγώ, ὅπως ὅλοι οἱ Ἀρχιερεῖς, οἱ Ἱερεῖς καί οἱ Μοναχοί καί ὅπως ὅλοι οἱ πιστοί Ὀρθόδοξοι χριστιανοί τῆς πατρίδος μας, εἶμαι, λέγω, κατάπικρος καί ἐγώ γιά τήν προβολή τοῦ βλασφήμου καί αἰσχροῦ ἔργου Corpus Christi. Καθένας βέβαια ἔχει τό δικαίωμα νά νομίζει καί νά ἐκφράζεται ὅπως θέλει, δέν πρέπει ὅμως νά ἐπιτρέπουμε σέ κανένα νά προσβάλλει δημόσια καί προγραμματισμένα τήν πίστη μας.
Ἀσφαλῶς, μία τέτοια προσβολή τῆς ἀμωμήτου πίστεώς μας ἔπρεπε νά δημιουργήσει τήν ἀγανάκτηση καί τήν διαμαρτυρία ὅλων μας, ὅπως καί τήν ἐξέφρασαν οἱ γενναῖοι ἐκεῖνοι χριστιανοί καί ὁμολογητές, οἱ ὁποῖοι, μέ κίνδυνο νά κακοπάθουν, διαμαρτυρήθηκαν γιά τήν προβολή τοῦ ἀσεβεστάτου καί βλασφήμου αὐτοῦ ἔργου.
2. Εὖγε σ᾽ αὐτούς τούς διαμαρτυρηθέντας χριστιανούς! Ἡ διαμαρτυρία τους θά γραφεῖ στήν ἐκκλησιαστική ἱστορία καί θά λάβουν γιά τήν ὁμολογία τους αὐτή – νά εἶναι βέβαιοι γι᾽ αὐτό – χρυσό στεφάνι στήν Βασιλεία τοῦ Χριστοῦ τήν ἐπουράνιο.
Οἱ διαμαρτυρηθέντες αὐτοί χριστιανοί εἶναι σ᾽ ὅλη τήν Ἐκκλησία γενικά μία γλυκειά παρηγοριά ὅτι καί σήμερα, παρά τήν πλεονάζουσα ἁμαρτία, παρά τούς ἀποκαλυπτικούς καιρούς πού ζοῦμε, δέν ἐξέλιπαν οἱ ἀγωνιστές τοῦ Χριστοῦ, οἱ ὁποῖοι εἶναι ἕτοιμοι καί μέχρι πεζοδρομίων καί μέχρι αἵματος καί φυλακίσεων νά ἐκφράσουν τήν ἀγάπη τους στόν Χριστό, πού ξανασταυρώνεται.
Καλά τό ἔλεγε ὁ Γέροντας τῆς Φλώρινας πατήρ Αὐγουστῖνος, «οὐκ ἐκλίψουσι τῇ Ὀρθοδοξίᾳ στρατιῶται»! Καί καλά τό εἶχαν πεῖ οἱ Ὀρθόδοξοι Πατριάρχες τῆς Ἀνατολῆς, ἀπαντῶντας τό 1848 στόν Πάπα Πῖον Θ´, ὅτι σέ μᾶς ὑπερασπιστής τῆς πίστεως εἶναι ὁ λαός!
3. Εὖγε λοιπόν καί δόξα καί τιμή καί ἔπαινος λαμπρός στόν διαμαρτυρηθέντα μέ δυναμισμό εὐσεβῆ λαό κατά τοῦ αἰσχροῦ αὐτοῦ ἔργου, πού ὑβρίζει χυδαιότατα τό πανάγιο Πρόσωπο τοῦ Κυρίου ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ. Ἀπέδειξαν ὅτι εἶναι τά πιστά τέκνα τῆς Ἐκκλησίας, γιατί ἡ Ἱερά Σύνοδος τῆς Ἐκκλησίας τῆς Ἑλλάδος τήν 7η Ἰουνίου τοῦ 2012 μέ ἀνακοίνωσή της προέτρεψε τούς χριστιανούς νά ἀποδοκιμάσουν τό ἔργο.
Σ᾽ αὐτήν τήν προτροπή τῆς Μάνας Ἐκκλησίας οἱ πολλοί ἀδιαφόρησαν, ἀλλά οἱ διαμαρτυρηθέντες ὑπήκουσαν καί ἀπέδειξαν ὅτι εἶναι χριστιανοί «τῷ πνεύματι ζέοντες, τῷ Κυρίῳ δουλεύοντες» (Ρωμ. 12,11). Οἱ διαμαρτυρηθέντες αὐτοί, νεώτεροι ὁμολογητές τῆς πίστεως, ἐμπνεύστηκαν γιά τήν ἅγια αὐτή καί συνετή πράξη τους ἀπό τά ἱερά μας Συναξάρια. Τά ἱερά αὐτά βιβλία, τά ὁποῖα, κατά τόν ἅγιο Πατέρα Ἰουστῖνο Πόποβιτς, ἀποτελοῦν τήν Ἐγκυκλοπαίδεια τῆς Ἐκκλησίας μας, ὁμιλοῦν γιά χριστιανούς μάρτυρες, οἱ ὁποῖοι ἔμπαιναν στούς ναούς τῶν εἰδώλων καί συνέτριβαν τά ἀγάλματά τους• ἡ δέ ἁγία μας Ἐκκλησία καταχώρησε τούς ὁμολογητές αὐτούς μεταξύ τῶν ἁγίων, γιά νά μιμούμεθα βέβαια τήν θερμότητα τῆς ἀγάπης τους στόν Χριστό καί τήν ἀποστροφή τους πρός τά εἴδωλα τῆς κάθε ἐποχῆς.
4. Ἀπευθυνόμενος σ᾽ αὐτούς, τούς λίαν ἀγαπητούς μας χριστιανούς, οἱ ὁποῖοι διαμαρτυρήθησαν τελευταίως γιά τό βλάσφημο ἔργο Corpus Christi, τούς ἐκφράζουμε πάλι τά εὐχαριστήρια καί τά συγχαρητήριά μας γιά τήν διαμαρτυρία τους, τούς ἐκφράζουμε τόν θαυμασμό μας καί τόν σεβασμό μας, γιατί μέ διάθεση θυσίας ἐπορεύθησαν στόν τόπο τῆς διαμαρτυρίας καί ἔπραξαν αὐτό τό ἅγιο πού ἔπραξαν. Τούς λέγουμε δέ – ἄν καί δέν εἶναι ἀνάγκη νά τούς τό ποῦμε – νά μήν ἐπηρεάζωνται καθόλου ἀπό ἄλλους λόγους, κληρικῶν ἤ λαϊκῶν, πού θέλουν νά παραλύσουν τό ἀγωνιστικό τους φρόνημα μέ τά πλαδαρά τους κηρύγματα καί μέ λόγια ξένα πρός τά ἱερά μας Συναξάρια καί τούς λόγους τῶν Πατέρων μας.
Ἀλήθεια, τί θά ἔλεγαν αὐτοί στόν λόγο τοῦ ἁγίου Ἰωάννου τοῦ Χρυσοστόμου, ὁ ὁποῖος συμβουλεύει τούς ἀκροατές του νά ραπίζουν ἀκόμη τόν ἐπίμονο βλάσφημο τοῦ Ἰησοῦ Χριστοῦ; Καί λέγει μάλιστα στήν συνέχεια ὁ ἅγιος Πατέρας, ὅταν οἱ ἀρχές τούς καλέσουν σέ ἀπολογία, νά ποῦν παρρησίᾳ: «Ναί, τόν ἐρράπισα, διότι ἐβλασφήμησε τόν Βασιλέα τῶν ἀγγέλων»! Καί τί θά ποῦν πάλι αὐτοί οἱ τῶν πλαδαρῶν κηρυγμάτων γιά τό ράπισμα πού ἔδωσε ὁ ἅγιος Νικόλαος στόν βλάσφημο Ἄρειο; Ἔχει ἱστορικότητα τό ράπισμα αὐτό, εἶναι δηλαδή πραγματικό γεγονός• καί γι᾽ αὐτό, γιά νά μή νομίσει δηλαδή κανείς ὅτι ἀπό ὀργή ὁ ἅγιος ἐρράπισε τόν Ἄρειο, γι᾽ αὐτό, λέγω, ἡ Ἐκκλησία στό Ἀπολυτίκιο τοῦ ἁγίου Νικολάου ἔβαλε τήν ἔκφραση περί αὐτοῦ «εἰκόνα πραότητος». Ἤ μήπως ὁ ἅγιος Ἀθανάσιος καί ἡ Ἐκκλησία ὅλη δέν ἔπρεπε νά διαμαρτυρηθεῖ γιά τήν αἵρεση τοῦ Ἀρείου καί νά τήν καταδικάσει, γιατί ἔτσι τήν διαφήμισε περισσότερο;!...
5. Πρέπει νά ἀγωνιζόμαστε γιά τήν πίστη μας, ἀδελφοί, καί νά διαμαρτυρόμαστε γι᾽ αὐτήν, ὅταν τήν βλέπουμε νά προσβάλλεται. Τέτοιο παράδειγμα καί τέτοια διδαχή μᾶς ἔδωσαν οἱ ἅγιοι Πατέρες μας. Μέ τά ξένα πρός τό γνήσιο πατερικό πνεῦμα πλαδαρά κηρύγματα μερικῶν, καλυπτόμενα μάλιστα μέ θεολογική σινδόνα μιᾶς «νεοπατερικῆς» λεγομένης θεολογίας, ἀπό τά κηρύγματα αὐτά δέν βγαίνουν ὁμολογητές καί μάρτυρες. Ἀλλά οὔτε καί ἐλεύθερη πατρίδα θά εἴχαμε, ἄν ἐπικρατοῦσαν τά τοιαῦτα κηρύγματα, τά χωρίς ἀγωνιστικό φρόνημα. Ἡ ἐπανάσταση τοῦ ᾽21 ἦταν μία τρέλλα!
Μήν ἀμφιβάλλετε λοιπόν, ἀδελφοί, ὅσοι διαμαρτυρηθήκατε γιά τό βλάσφημο ἔργο, μήν ἀμφιβάλλετε, ἐπηρεαζόμενοι ἀπό διάφορους λόγους, ἄν πράξατε καλῶς ἤ ὄχι. Πολύ καλῶς ἐπράξατε καί νά τό ξανακάνετε! Ἡ πικρία μου ὅμως καί ἡ ἀπογοήτευσή μου εἶναι μέ τόν ἑαυτό μου. Ἤθελα νά εἶμαι καί ἐγώ στόν τόπο τῆς μαρτυρίας σας καί τοῦ μαρτυρίου σας, νά ἐφώναζα καί ἐγώ μαζί σας καί μακάρι νά ἤμουν καί θύμα, γιά νά ἔδιδα ὡς ἐπίσκοπος ἕνα καλό παράδειγμα. Ναί, ἡμεῖς οἱ ἐπίσκοποι πρέπει νά εἴμεθα μπροστάρηδες στούς ὑπέρ πίστεως ἀγῶνες!
6. Τέλος, ἔχω νά πῶ ὄχι μόνο μέ πόνο, ἀλλά καί μέ φόβο, ὅτι ἡ περίπτωση αὐτή τοῦ Corpus Christi εἶναι ἀκριβῶς καί ἀκριβέστατα περίπτωση Σοδόμων καί Γομόρρων (Γεν. κ. 19). Γιατί, ὅπως στήν βιβλική αὐτή διήγηση οἱ Σοδομῖτες ἐξέλαβαν τά θεῖα Πρόσωπα ὡς ἀνθρώπινα καί θέλησαν νά ἁμαρτήσουν μαζί τους, ἔτσι, καί στήν παρούσα περίπτωση, οἱ συγγραφεῖς τοῦ ἔργου ἐκλαμβάνουν τό Θεανδρικό Πρόσωπο τοῦ Χριστοῦ... ὡς ἁμαρτωλό καί τό παρουσιάζουν κατά τήν αἰσχρή τους ποιότητα.
Ἀλλά φοβοῦμαι μήπως τό πῦρ, πού ἔβρεξε ὁ οὐρανός καί κατέκαυσε τήν ἁμαρτωλή πόλη, μήπως – μή γένοιτο, Χριστέ καί Παναγιά! –, ἔλθει καί καταπάνω μας καί κατακαοῦμε• γιατί, μαζί μέ τά ἄλλα ἁμαρτήματά μας, ἔγινε στήν πατρίδα μας καί αὐτό τό χειρότερο τῶν ἄλλων ἁμαρτημάτων, ἡ αἰσχρή ἐξύβριση κατά τοῦ Προσώπου τοῦ Κυρίου μας, χωρίς μάλιστα νά φαίνεται ὅτι πονοῦμε γι᾽ αὐτό, ἀφοῦ δέν διαμαρτυρόμαστε ἔντονα.
Ἄν ἡ ὕβρις αὐτή γινόταν κατά τοῦ προσώπου μας ἤ κατά τῶν οἰκείων μας ἤ κατά τῶν ἀρχόντων μας, ἀσφαλῶς δέν θά ἤμασταν ἀπαθεῖς, ἀλλά θά κινητοποιούμασταν καί θά μηχανευόμασταν τρόπους διαμαρτυρίας καί ἀντιδράσεως. Τελειώνω ἐδῶ μέ τόν πονετικό λόγο, μέ τόν ὁποῖο κατέκλεισε κάποτε ὁ μακαριστός Γέροντας πατήρ Αὐγουστῖνος ἕνα του κήρυγμα περί βλασφημίας τῶν θείων: «Ὥστε λοιπόν, μεγάλοι οἱ ἄρχοντές μας, μεγάλα τά ἀνθρωπάριά μας, μικρός ὁ Χριστός μας, ὅταν ὑβρίζεται κανείς δέν διαμαρτύρεται»!...
† Ἐπίσκοπος Ἰερεμίας
Μητροπολίτης Γόρτυνος καί Μεγαλοπόλεως
Δημητσάνα, 17 Ὀκτωβρίου 2012
Ἡ δευτερολογία τοῦ Μητροπολίτου Γόρτυνος Ἱερεμία γιά τό Corpus Christi, καί περί πολιτικῶν κομμάτων
Ἡ δευτερολογία τοῦ Μητροπολίτου Γόρτυνος Ἱερεμία γιά τό Corpus Christi
Μητροπολίτου Γόρτυνος καί Μεγαλοπόλεως Ἱερεμία
Η πρώτη επιστολή του Μητροπολίτου: Μητροπολίτης Γόρτυνος Ἰερεμίας: «Εὖγε ...στόν διαμαρτυρηθέντα μέ δυναμισμό εὐσεβῆ λαό κατά τοῦ αἰσχροῦ ἔργου Corpus Christi»
23 Ὀκτωβρίου 2012
1. Θέλω, ἀγαπητοί μου χριστιανοί, πάλι νά γράψω γι᾽ αὐτό τό ἐπαίσχυντο καί βλάσφημο ἔργο, πού τό λένε Corpus Christi. Καί τό θεωρῶ ὡς ἀνάγκη νά γράψω, γιατί ὡς νά μοῦ φαίνεται ὅτι φύγαμε ἀπό τό θέμα καί τό πᾶμε ἀλλοῦ.
Τό θέμα μας εἶναι νά πονέσουμε καί νά κλάψουμε γι᾽ αὐτό τό μόλυσμα πού ἔγινε στήν Ὀρθόδοξη πατρίδα μας, τήν Ἑλλάδα, τήν χώρα τῶν ἁγίων καί τῶν ἡρώων.
Καί τό θέμα μας εἶναι πάλι νά παρακαλέσουμε μέ δάκρυα τήν Παναγία Δέσποινα γιά νά ἱκετεύσει τόν Κύριο μήν ἔλθει ἡ ὀργή Του κατεπάνω μας, γιατί ἀνεχθήκαμε ἀδιαμαρτύρητα νά συμβεῖ στίς ἡμέρες μας τέτοιο κακό, χειρότερο ἀπό τά προηγούμενα. Καί γιά νά μήν μέ παρεξηγήσουν οἱ «θεολογοῦντες» τῆς «νεοπατερικῆς θεολογίας», ὡς «ὀργή Θεοῦ» πού εἶπα, ἐννοῶ τήν ἄρση τῆς θείας Χάριτος, γιατί ὁ Θεός δέν παύει ποτέ νά εἶναι ἀγάπη. Ἡ λεγομένη «ὀργή Θεοῦ» εἶναι ἡ ἄλλη πλευρά τῆς ἀγάπης Του!
2. Ἐμμένω σταθερά στήν πίστη, τήν ὁποία ἤδη διετύπωσα, ὅτι τό βλάσφημο αὐτό ἔργο, πού ἀποτελεῖ σημεῖο τῶν καιρῶν, ἔπρεπε νά δεχθεῖ τήν δυναμική ἀντίδραση καί τήν πολεμική κλήρου καί λαοῦ, τήν ὁποία ἐξέφρασαν ὀλίγοι μόνον εὐσεβεῖς χριστιανοί.
Ὡς ἀρχιερεύς Χριστοῦ εὔχομαι πλούσια τήν εὐλογία τοῦ Θεοῦ στίς οἰκογένειες αὐτῶν πού διαμαρτυρήθηκαν φανερά κατά τοῦ αἰσχίστου αὐτοῦ ἔργου καί ἄς καταλογίσει ὁ Κύριός μας Ἰησοῦς Χριστός τήν ὁμολογία τους αὐτή τήν Ἡμέραν τῆς Κρίσεως πρός σωτηρίαν τους. Ὁ Κύριος ἐπαινεῖ τόν ἄγγελο τῆς Ἐκκλησίας τῆς Ἐφέσου γιά τήν ἀρετή του ὅτι «οὐ δύνῃ βαστάσαι κακούς» (Ἀποκ. 2,2). Καί ὡς «κακοί» στό χωρίο αὐτό τῆς Ἀποκαλύψεως ἐννοοῦνται οἱ αἱρετικοί καί οἱ βλάσφημοι.
3. Ἀλλά κάτι ἄλλο θέλω νά πῶ: Ἔφυγε τό θέμα ἀπό τόν πόνο καί τήν ἀγανάκτηση κατά τοῦ αἰσχροῦ ἔργου καί ἀπό τήν μετάνοιά μας πού πρέπει νά δείξουμε ὅλοι μας γιά τήν ἐμφάνισή του καί ὁ λόγος ἐστράφη πρός τήν «Χρυσή Αὐγή». Εἶναι ἀνάγκη νά γράψω περί αὐτοῦ, γιατί καί ἐγώ κατηγορήθηκα ἀπό μερικούς γιά τόν ἔπαινό μου πρός τούς διαμαρτυρηθέντας, ἐπειδή μεταξύ αὐτῶν ἦταν καί Χρυσαυγῖτες.
Κατά πρῶτον θέλω νά πῶ ὅτι δέν τό ἐγνώριζα αὐτό ἐγώ, γιατί – ἄς τό πῶ – δέν βλέπω τηλεόραση, οὔτε γνωρίζω νά χειρίζομαι ἴντερνετ, οὔτε καί ἀκούω συστηματικά εἰδήσεις. Δεύτερον, ἡ Χρυσή Αὐγή ἀποτελεῖ πολιτικό κόμμα καί μέ πολλή εἰλικρίνεια λέγω – ὅπως τό γνωρίζουν αὐτό οἱ ἀκροατές τῶν κηρυγμάτων μου – ὅτι δέν ταυτίζομαι μέ κανένα πολιτικό κόμμα, γιατί αὐτά ἔχουν λάθη, ὡς ἀνθρώπινα δημιουργήματα πού εἶναι.
Δέχομαι ὅμως τά κόμματα ὡς ἰδεολογίες, γι᾽ αὐτό καί τά σέβομαι. Ἀλλά μισῶ καί ἀποστρέφομαι τό κόμμα ἐκεῖνο πού τό σύστημά του ἔχει εἴτε ἀθεΐα εἴτε βία. Ὁμοίως ἀπό τήν μελέτη μου στήν Ἁγία Γραφή καί μάλιστα στήν Παλαιά Διαθήκη δέχομαι τήν παγκοσμιότητα τοῦ Θεοῦ, ὅπως τήν ἐκήρυτταν ἀπό παλαιά οἱ Προφῆτες (ἰδιαίτερα ὁ ἄγνωστος συγγραφεύς τοῦ βιβλίου τοῦ Ἰωνᾶ), οἱ ὁποῖοι χαρίζουν στήν ταλαίπωρη ἀνθρωπότητα παγκόσμια τήν μορφή τοῦ Λυτρωτοῦ Μεσσία. Ἑπομένως δέν δέχομαι τήν κακοδοξία ὅτι ὁ Θεός εἶναι τῆς Ἑλλάδος μόνο καί τά ἄλλα ἔθνη εἶναι περιφρονημένα. Ἡ Παναγία μας ἦταν Ἑβραιοπούλα!
4. Πιστεύω ὅτι κατά τοῦ αἰσχίστου ἔργου Corpus Christi ἔπρεπε νά κατέλθουν πρός διαμαρτυρία ὅλα τά πολιτικά κόμματα τῆς πατρίδας μας. Γιατί νά διαμαρτυρηθοῦν καί νά κατεβοῦν στό πεζοδρόμιο μόνο μέλη τῆς Χρυσῆς Αὐγῆς καί ὄχι ὀπαδοί καί ἄλλων πολιτικῶν κομμάτων; Ὅλοι, ἀκόμη καί οἱ ποδοσφαιρικές ὁμάδες – πού τό λέγει ὁ λόγος! – ἔπρεπε νά ἐμφανιστοῦν γιά διαμαρτυρία.
Ὥστε λοιπόν γιά τό θέμα τῆς Χρυσῆς Αὐγῆς, ὅπως τοὐλάχιστον τό ἐννοῶ ἐγώ, ἔπρεπε νά πεῖ αὐτός πού διαφωνεῖ πρός τό κόμμα αὐτό: Διαφωνῶ ἰδεολογικά μέ τήν Χρυσή Αὐγή. Δέν δέχομαι τήν γραμμή της. Ὅμως μπράβο της, γιατί στό βλάσφημο κατά τοῦ Κυρίου ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ ἔργο πού παίχτηκε, αὐτοί μόνον παρουσιάστηκαν νά διαμαρτυρηθοῦν ἐντόνως. Γιατί ἀπουσίασαν τά ἄλλα κόμματα; Γιατί δέν πῆγε καί ὁ δικός μου ὑπουργός πού ψήφισα;
5. Ἀδελφοί μου, τά χρόνια μας εἶναι δύσκολα, εἶναι χρόνια πού προφήτευσε ἡ Ἀποκάλυψη τοῦ Ἰωάννου. Οἱ ἐχθροί τοῦ Χριστοῦ καί τῆς Ἐκκλησίας ἀνέβηκαν στά μπαλκόνια καί φωνάζουν μέ ἠχηρά μεγάφωνα, ἡ ἁμαρτία βραβεύεται, ὅπως τό πολυκέφαλο θηρίο τῆς Ἀποκαλύψεως παρουσιάζεται στεφανωμένο.
Σ᾽ αὐτά τά δύσκολα χρόνια πρέπει νά ζητᾶμε ἀπό τόν Χριστό νά μᾶς θερμάνει τήν πίστη μας καί τήν ἀγάπη μας σ᾽ Αὐτόν καί ἀκόμη νά μᾶς δώσει καί πόθο μαρτυρίου. Ναί, τά συμβαίνοντα στήν ἐποχή μας πράγματα θά μᾶς ὁδηγήσουν αὔριο σέ μαρτύριο. Ἄς αὐξήσουμε λοιπόν τήν προσευχή στήν Παναγία μας,, ἄς ἀγωνιζόμαστε νά τηροῦμε τό πανάγιο θέλημα τοῦ Χριστοῦ, ἄς μελετοῦμε τήν Ἁγία Γραφή, τήν διδασκαλία τῶν Πατέρων τῆς Ἐκκλησίας καί τούς βίους τῶν Ἁγίων μας, γιά νά ρυθμίζουμε καί ἡμεῖς ἀνάλογα τήν ζωή μας στούς ἀποκαλυπτικούς αὐτούς καιρούς πού ζοῦμε.
Πάντως, ἀπό ὅσα διαβάζω στά ἱερά Συναξάρια, οἱ ἅγιοι ἦταν ὁμολογητές καί διαμαρτύρονταν γιά τά ἀκουόμενα καί ἐμφανιζόμενα στήν ἐποχή τους βλάσφημα κατά τοῦ Κυρίου ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ. Καί ἐκεῖνα τά βλάσφημα ἦταν πολύ ὀλιγότερο βλάσφημα ἀπό αὐτό τό βρώμικο ἔργο, πού τό λένε Corpus Christi.
† Ἐπίσκοπος Ἰερεμίας
Μητροπολίτης Γόρτυνος καί Μεγαλοπόλεως
