
Τράπεζα Ἰδεῶν
Θησαύρισμα ἰδεῶν καί ἀναφορῶν γιά τήν Ὀρθοδοξία καί τόν Ἑλληνισμό
info@tideon.org
ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΟΣ ΕΝΩΣΙΣ ΘΕΟΛΟΓΩΝ
Χαλκοκονδύλη 37, 10432 Αθήνα
Τηλ.: 2105224180
Φαξ: 2105224420
Email: petheol@gmail.com
Ιστοχώρος: www.petheol.gr
Αθήνα, 20 Οκτωβρίου 2015
ΔΕΛΤΙΟ ΤΥΠΟΥ
H Πανελλήνια Ένωση Θεολόγων (ΠΕΘ) για τις δηλώσεις
του Υπουργού Παιδείας στη Βουλή,
σχετικά με το μάθημα των Θρησκευτικών
Ο Υπουργός Παιδείας, Έρευνας & Θρησκευμάτων κ. Νίκος Φίλης με γραπτή απάντησή του (Αρ. πρ. 163689/Φ1/160358εισ./15-10-2015), σε σχετική επερώτηση στη Βουλή που είχε υποβάλει ο βουλευτής των ΑΝΕΛ κ. Νίκος Νικολόπουλος (Αρ. πρ. 45/8-10-2015), αναφέρει μεταξύ άλλων τα εξής: "Για ιστορικούς λόγους το μάθημα των θρησκευτικών στη χώρα μας έχει ομολογιακό χαρακτήρα. Αυτό, συνιστά έναν αναχρονισμό που τον αντιλαμβάνονται και φωτισμένοι ιεράρχες και θεολόγοι. Είναι αναγκαία η αναμόρφωση των Θρησκευτικών ώστε να γίνει μάθημα θρησκειολογίας, γνώσης των θρησκειών με την ιδιαίτερη παρουσίαση του πολιτισμικού ρόλου της ορθοδοξίας στη χώρα μας".
Με αφορμή την παραπάνω απάντηση του κ. Υπουργού, η Πανελλήνια Ένωση Θεολόγων οφείλει να δηλώσει τα εξής:
1. Ο Υπουργός Παιδείας και στον Αρχιεπίσκοπο Αθηνών, κατά την επίσκεψη του στην Αρχιεπισκοπή (29/9/2015) και στην αντιπροσωπεία του ΔΣ της ΠΕΘ που τον επισκέφθηκε στο γραφείο του στο Υπουργείο Παιδείας (9/10/2015), δεσμεύτηκε, υπογραμμίζοντας με έμφαση, ότι δεν θα προβεί σε μονομερείς νομοθετικές ρυθμίσεις, όσον αφορά στα θέματα που απασχολούν τον κλάδο των Θεολόγων και το μάθημα των Θρησκευτικών και ότι θα προηγηθεί γόνιμος διάλογος με την Εκκλησία και την Πανελλήνια Ένωση των Θεολόγων. Η παραπάνω όμως γραπτή δήλωση του κ. Υπουργού στην απάντησή του στον ερωτώντα βουλευτή κ. Νίκο Νικολόπουλο, τείνει να προκαταλάβει το αποτέλεσμα του υπεσχημένου διαλόγου και στην ουσία να τον καταστήσει ως ένα προσχηματικό τέχνασμα για την επιβολή τετελεσμένων και προαποφασισμένων.
Φρονούμε ότι η παραπάνω δήλωση του Υπουργού δεν απηχεί πλήρως τις θέσεις του για το μάθημα των Θρησκευτικών και τον κλάδο των Θεολόγων καθηγητών και αναμένουμε την πρόσκληση του Υπουργείου Παιδείας για τη συμμετοχή μας ως ΠΕΘ, σε επίσημο διάλογο με όλους τους θεσμικούς φορείς, για να συζητηθούν τα θέματα του κλάδου μας.
2. Θεωρούμε ότι είναι προσβλητικό και υποτιμητικό για την Ορθόδοξη Εκκλησία και τον κλάδο των Θεολόγων αλλά και μέγα επιστημονικό και παιδαγωγικό ολίσθημα να κακοχαρακτηρίζεται από τον Υπουργό Παιδείας της Ελλάδας και των Ελλήνων, το ορθόδοξο μάθημα των Θρησκευτικών, ως ομολογιακό και αναχρονιστικό. Κατά τον ίδιο τρόπο θεωρούμε ότι θα ήταν επίσης μέγα ολίσθημα, αν ο κ. Υπουργός κακοχαρακτήριζε με τους ίδιους όρους είτε το θρησκευτικό μάθημα του Κορανίου, που απευθύνεται στους Μουσουλμάνους μαθητές της Θράκης είτε το ιουδαϊκό μάθημα, που απευθύνεται στους Εβραίους μαθητές της Εβραϊκής Κοινότητας.
3. Δοθείσης της ευκαιρίας, η ΠΕΘ τονίζει προς κάθε κατεύθυνση ότι θρησκειολογία σημαίνει στην ουσία κατάργηση της ορθόδοξης χριστιανικής αγωγής για τους έλληνες μαθητές. Στο πλαίσιο αυτό επισημαίνεται υπεύθυνα, θεολογικά και επιστημονικά ότι στόχος ενός τέτοιου πολυθρησκειακού μαθήματος είναι η μετατροπή των ελλήνων μαθητών, από ορθόδοξοι που είναι μέχρι σήμερα, σε άθεους ή ουδέτερους άθρησκους, γεγονός που δεν προσιδιάζει με το έργο του Υπουργείου Παιδείας και Θρησκευμάτων της Ελλάδας και, φυσικά, θα βρει και την Ένωσή μας και πιστεύουμε και όλους σχεδόν τους έλληνες γονείς των μαθητών εκ διαμέτρου αντίθετους.
Από το Γραφείο Τύπου της ΠΕΘ
Πηγή: Πανελλήνια Ένωση Θεολόγων
Ἀναρωτῶνται πολλοί, τί θά συνέβαινε, ἄν στήν Βουλή, γέμιζαν μόνο τά ἕδρανα βουλευτῶν ὡς πρός τά ὁποῖα ἐξεφράσθη πράγματι τό ἐκλογικό σῶμα, καί ἔμεναν κενά τά ἕδρανα που ἀντιστοιχοῦν στίς λευκές ψήφους, στήν ἀποχή, στίς ψήφους πρός τά κόμματα πούἔλαβαν κάτω ἀπό 3% καί στά λοιπά ἀχρησιμοποίητα ὑπόλοιπα ψήφων.
Τό θέμα δέν εἶναι μόνο ὑποθετικό. Συμβάλλει ἡ μελέτη του στήν κρίση περί τοῦ πρακτέου νομικῶς, ἐν ὄψει τῶν εἰδικώτερων στρεβλώσεων πού παρατηροῦνται στήν λειτουργία τοῦ κοινοβουλευτικοῦ δημοκρατικοῦ πολιτεύματος, καί πού ὅταν ξεπερνοῦν ἕνα ὁρισμένο σημεῖο χρειάζεται νομική διόρθωση τῆς ὅλης στρεβλώσεως, οὕτως ὥστε νά μήν προκύψουν μόνιμες δεσμεύσεις κυριαρχικῶν δικαιωμάτων καί καταστάσεις ἀνεπανόρθωτης βλάβης στό ἐθνικό καί κοινωνικό συμφέρον. Λοιπόν, ἔχουμε καί λέμε:
Α) Μόνο ἡ ἀποχή ἀνήλθε στό 100-56,7= 43,3%.
Β) Ἄν προσθέσουμε σε αὐτήν τήν ἀποχή, τά λευκά ψηφοδέλτια (τό ἤμισυ τῶν λευκῶν καί ἄκυρων [ που συναθροίζονται, ὅλως παραπλανητικῶς, στά ἐπίσημα ἀποτελέσματα - βλ. http://ekloges.ypes.gr/current/v/public/#{%22cls%22:%22main%22,%22params%22:{}}%20%20], ήτοι 2,42%:2= 1,21%,
ἔχουμε ἄθροισμα ἀποχῆς καί λευκῶν ψήφων 44,51%.
Γ) Σε αὐτούς τούς ἐκλογεῖς πού δέν ἐκπροσωποῦνται, ὅμως, πρέπει νά προσθέσουμε ὡς μή ἐκπροσωπουμένως πράγματι, και τούς ἐκλογεῖς πού ψήφισαν κόμματα πού δέν ὑπερέβησαν τό 3% τῶν ψήφων ἐπί τοῦ συνόλου τῶν ψηφισάντων (ήτοι ἐπί τοῦ 56,7% τοῦ ὅλου ἐκλογικοῦ σώματος) καί πού ἀνέρχονται σύμφωνα μέ τά ἐπίσημα ἀποτελέσματα, σέ 6,94% (ἐπί τοῦ 56,7% τοῦ έκλογικοῦ σώματος πού ἐψήφισε). Αὐτό τό 6,94% ἀναγόμενο στό 100% τοῦ ἐκλογικοῦ σώματος, ἀντιστοιχεῖ σέ 3,93 % αὐτοῦ.
Συνεπῶς, ἀφίνοντας κατά μέρος τά λοιπά ἀχρησιμοποίητα ὑπόλοιπα ψήφων, κατά ρεαλιστική ἐκτίμηση, 44,51% +3,93%= 48,47 % τῶν ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΩΝ ΕΚΛΟΓΕΩΝ ΔΕΝ ΕΚΠΡΟΣΩΠΟΥΝΤΑΙ ΣΤΗΝ ΣΗΜΕΡΙΝΗ ΒΟΥΛΗ.
Συνεπῶς, ἀπό τίς 300 ἕδρες, θά ἔπρεπε - ἄν εἴχαμε πραγματικό ΣΕΒΑΣΜΟ ΣΤΟ ΣΥΝΤΑΓΜΑ - νά ὑπάρχουν στά ἕδρανα τῆς Βουλῆς μόνο 300Χ51,53%=155 βουλευτές τό πολύ! Καί θά ἔπρεπε νά βλέπουμε ἄδεια τά ἔδρανα 145 βουλευτῶν!
Ἡ πράγματική δύναμη τῶν κομμάτων θά διαμορφωνόταν στά 155:250 αὐτῆς πού φέρεται ὅτι ἔχουν σήμερα (250, διότι στό στάδιο αὐτό τοῦ συλλογισμοῦ μας ἐξαιροῦμε τούς 50 βουλευτές-" μπόνους" τοῦ πρώτου κόματος). Ὀπότε, ἡ δύναμη τῶν κομμάτων θα διαμορφωνόταν ὡς ἑξῆς:
ΣΥΡΙΖΑ ἀντί (145-50=)95, μόνο (95Χ155:250)= 59 βουλευτές
ΝΔ ἀντί 75, μόνο (75Χ155:250=) 47 βουλευτές ,
Χρυσῆ Αὐγή ἀντί 18, μόνο (18Χ155:250=) 11 βουλευτές,
ΠΑΣΟΚ ἀντί 17 , μόνο (17Χ155:250=) 11 βουλευτές,
ΚΚΕ ἀντί 15, μόνο (15Χ 155:250=) 9 βουλευτές,
ΠΟΤΑΜΙ ἀντί 11, μόνο (11Χ155:250=) 7 βουλευτές,
ΑΝΕΛ ἀντί 10, μόνο (10Χ155:250=) 6 βουλευτές ,
καί Ἕν. Κεντρώων ἀντί 9, μόνο (9Χ 155:250=) 5 βουλευτές.
ΣΥΝΟΛΟ, 155 βουλευτές.
Ὁ ἀριθμός τους θά ἄλλαζε γιά κάθε κόμμα, ἀλλά ὄχι συνολικά, ἄν ἀπό τούς 155 ἔπαιρνε μπόνους τό σχετικῶς πρῶτο κόμμα (ὁ ΣΥΡΙΖΑ) γιά νά σχηματίσει Κυβέρνηση...59+50 =109 βουλευτῶν. Ὁπότε, οἱ 50 αὐτοί βουλευτές θά ἀφαιροῦνταν ἀπό τά λοιπά κόμματα. Τοῦτο δέ, θά γινόταν καθ'ὑπόθεσιν περίπου ἀναλογικῶς, ἤτοι μέ ἀφαίρεση τόσων ἑδρῶν τους, ὅσων δίδει ὁ λόγος 50:155=0,322).
Συνεπῶς, Χρ. Αυγή και ΚΚΕ θά εἶχαν μαζί εἴτε (11+9=) 20 βουλευτές, εἴτε, ἄν τούς ἔπαιρνε ὁ ΣΥΡΙΖΑ μερικούς γιά τό μπόνους του, 14 βουλευτές , ἐπί τῶν συνολικά...155!
Ὁπότε, γιά να ψηφισθῆ νόμος μέ 151 ΑΛΗΘΙΝΑ ΑΝΤΙΠΡΟΣΩΠΕΥΤΙΚΕΣ ΒΟΥΛΕΥΤΙΚΕΣ ΨΗΦΟΥΣ, ΔΙΟΤΙ ΠΕΡΙΟΡΙΖΕΙ Η ΕΚΧΩΡΕΙ ΚΥΡΙΑΡΧΙΚΑ ΔΙΚΑΩΜΑΤΑ, ἤ μέ ἄλλες εἰδικές πλειοψηφίες γιά ἄλλους λόγους, δέν θά ἔφτανε οὔτε ἡ σύμπλευση ΟΛΩΝ τῶν βουλευτῶν τῶν μνημονιακῶν κομμάτων...
Αὐτά βέβαια, ἄν εἴχαμε ὄχι μόνο δημοκρατικές ἐκλογές ἀλλά καί δημοκρατική ἀπεικόνιση τοῦ πραγματικοῦ ἀποτελέσματος τῶν ἐκλογῶν μέσα στήν Βουλή.
Κι ἄν ἐμεῖς πρός στιγμή ξεχάσουμε ὅτι δέν ἐπιτρεπόταν κατά τό Σύνταγμα νά ἔχουμε τόσο πρόωρες ἐκλογές λόγῳ παραιτήσεως πρωθυπουργοῦ καί 'Υπουργῶν πού ἔχαιραν τυπικῶς τῆς ἐμπιστοσύνης τῆς Βουλῆς - καί πού ἐάν ἔθεταν θέμα ἐμπιστοσύνης εἶναι ἀπολύτως βέβαιον ὅτι καί πάλι θά ἔχαιραν, οὐσιαστικῶς καί τυπικῶς, τῆς ἐμπιστοσύνης της Βουλῆς – μᾶς τό θυμίζουν, προβάλλοντας λυσσαλέα ἀντίσταση στήν αὐθαιρεσία τῶν ἑρμηνειῶν τοῦ Συντάγματος, τά πραγματικά ἀποτελέσματα τῶν ἐκλογῶν.
Αὐτά, δέν ἔδωσαν πραγματική Κυβερνητική πλειοψηφία , ἀλλά εἰκονική (σέ πραγματικές ψήφους, 22,5%-24,5% τῶν ψήφων ἐπί τοῦ ὅλου ἐκλογικοῦ σὠματος) , οὔτε νόμιμη Βουλή 300 βουλευτῶν, ἀλλά νομικῶς πραγματική Βουλή 155 βουλευτικῶν ἑδρῶν, τήν ὁποία μέ ἑρμηνευτικές ἀλχημεῖες τοῦ Συντάγματος καί τοῦ ἐκλογικοῦ νόμου, στελεχώνουν 300 ἄτομα ὡς (μᾶλλον: ὡσάν) ἐκλεγέντες βουλευτές.
Συνεπῶς, ἐκ τῶν ἀνωτέρω ἐξάγεται τό συμπέρασμα, ὅτι νόμοι πλειοψηφίας 151 βουλευτῶν δέν μποροῦν νά ψηφισθοῦν ἀπό τήν παροῦσα Βουλή, παρά μόνο ἐφ' ὅσον συναινοῦν καί οἱ 16 ἀπό τούς 20 συνολικά, ἤ οἱ 10 ἀπό τούς 14 συνολικά, βουλευτές τῶν κομμάτων Χρ. Αὐγῆς καί ΚΚΕ. Ἀντίστοιχα καί προκειμένου γιά ἄλλες εἰδικές πλειοψηφίες γιά ἄλλους λόγους.
Καί τοῦτο, διότι πρέπει νά γίνεται ἀναγωγή τοῦ ἀριθμοῦ τῶν ψηφισάντων θετικῶς τέτοιους νόμους βουλευτῶν, στήν συνταγματικά πραγματική ἀντιπροσωπευτική δύναμη τῆς βουλευτικῆς ψήφου τους, δηλαδή μέ πολλαπλασιασμό τοῦ ἀριθμοῦ τους ἐπί 155:300. Π.χ., μία πλειοψηφία 165 ψηφισάντων εἶναι πράγματι,νομικῶς, κατά συνταγματική ἀκριβολογία, 165Χ155:300=85 ψῆφοι μόνον.
Κυβερνᾶται μία χώρα καί μέ σχετικές πλειοψηφίες στήν Βουλή, πραγματικές ἤ κατά ὀρθή νομική ἀναγωγή. Δέν χάλασε ὁ κόσμος...Μνημόνια δέν μποροῦν νά ψηφίζονται νόμιμα καί πολλοί ἀπό τούς ἐφαρμοστικούς τους νόμους, ἀφοῦ περιλαμβάνουν ἄμεσα ἤ ἔμμεσα ἐκχωρήσεις κυριαρχικῶν δικαιωμάτων.
Σέ μία τόσο μεγάλη στρέβλωση θεσμῶν καί διαδικασιῶν τῆς δημοκρατίας μας, ὅπως ἡ σημερινή, ἄν δέν θέλουμε νά χαθοῦμε τελείως, πολιτικῶς, στό χάος καί ἄλλων ὁμοίων στεβλώσεων, καί θέλουμε νά σεβασθοῦμε ἔστω καί λίγο, οὐσιαστικῶς, τό Σύνταγμά μας, πρέπει νά γίνῃ σεβαστή ἡ πραγματική ἀντιπροσωπευτικότητα τῶν βουλευτικῶν ψήφων. Τοῦτο ἔχει ὡς λογικό ἐπακόλουθο, ὅτι πρέπει νά λαμβάνεται ὑπ' ὄψη ἀπό ὅλους ὅτι:
Χρειάζεται σέ κάθε περίπτωση εὕρεση τῆς πραγματικῆς ἀντιιπροσωπευτικότητας τῶν βουλευτικῶν ψήφων, μέ πολλαπλασιασμό τοῦ ἀριθμοῦ τους ὑπέρ τῆς μιᾶς ἤ τῆς ἄλλης ἀπόψεως ἐπί τόν λογικῶς προκύψαντα ὡς ἄνω συντελεστή τοῦ 155:300. Οὕτως ὤστε νά μήν φαλκιδεύεται τελείως ἠ ἐθνική ἀντιπροσώπευση, προκειμένου γιά τυχόν περαιτέρω ἀπομείωση τῆς ἐθνικῆς κυριαρχίας καί γενικά γιά ἀποφάσεις πού ἀπαιτοῦν κατά τό γράμμα τοῦ Συντάγματος ἤ καί τοῦ Κανονισμοῦ τῆς Βουλῆς εἰδικές πλειοψηφίες 9π.χ. στίς Κοινοβουλευτικές Ἐπιτροπές) ἤ 151 ἤ παραπάνω βουλευτές στήν Ὁλομέλεια – βουλευτές, ἐκλεγμένους ὅμως, ἐννοεῖ τό Σύνταγμα, ὅπως παλαιά, δηλαδή μέ τήρηση τῆς ὑποχρεωτικότητας τῆς ψήφου σέ ποσοστό 95% περίπου καί μέ ὁριακή ἀποχή, πού ὅμως ὅντως παλαιότερα σήμαινε ἐμπιστοσύνη στήν κρίση καί ἐπιλογή τῶν ἄλλων ψηφοφόρων , πρᾶγμα πού δέν συμβαίνει καθόλου πλέον σήμερα.
Παλαιότερα, ὑπῆρχε μία δημοκρατικῶς ἀνεκτή στρέβλωση τοῦ πολιτικοῦ πεδίου, λόγῳ χαμένης ψήφου, μικρῆς ἀποχῆς, λίγων λευκῶν, ὅλα μαζί τῆς τάξεως τοῦ 5%-15% τό πολύ. Ὄχι τῆς τάξεως τοῦ 48,47 %!
Οἱ ἐντός τοῦ στρεβλωμένου πολιτικοῦ πεδίου ζῶντες καί κινούμενοι πολιτικοί, ζαλιζόμενοι ἀπό τόν ἐπίσης στρεβλό χωροχρόνο πού διέπει τίς κινήσεις τῶν παικτῶν ἐν μέσῳ τέτοιας κρίσεως, φυσικά ἀδυνατοῦν νά ἀντιληφθοῦν πλήρως τήν στρέβλωση τῆς δημοκρατίας, ἤ καί, ἄν τήν ἀντιλαμβάνονται, τούς φαίνεται ἐλάσσοντος σημασίας σέ σχέση μέ τά ἐπείγοντα ἐκκρεμῆ προβλήματα.Ἔχουν δέ τήν φυσική τάση νά παραβλέπουν τήν στρέβλωση αὐτήν , κινούμενοι μέ τίς γνωστές τεκμαρτές ἀλήθειες, ὅτι ἀφοῦ ἐξελέγη ἡ Βουλή μέ 300 βουλευτές, ἔχουν πλήρη τήν ἀντιπροσωπευτική ἐξουσία τῆς Βουλῆς ὅλοι μαζί, καί πλήρη τήν ἀντιπροσωπευτική ἐξουσία τοῦ βουλευτοῦ ἕνας ἕκαστος βουλευτής.
Ὡστόσο, ἡ νομική-συνταγματική ( καί ἡ μεσοπρόθεσμη οὐσιαστική πολιτική) πραγματικότητα τούς διαψεύδει τεκμμηριωμένα, διότι μέ τούς ἀνωτέρω λογικούς συσχετισμούς δεδομένων, προκύπτει τόσον τό ὅτι ὑπάρχει στρέβλωση τῆς δημοκρατίας πού ἀγγίζει τά ὅρια τῆς ὑπάρξεώς της ἤ μή (τῆς δημοκρατίας), ὅσον καί τό πῶς πρέπει νά διορθωθῆ νομικῶς ἡ στρέβλωση, καί μάλιστα μέ ἀδιαμφισβήτητη νομική ἀκρίβεια: Πολλαπλασιάσθε ἐπί 155:300 γιά νά δεῖτε πόσοι εἶναι, στήν οὐσιαστική νομική πραγματικότητα, οἱ ψῆφοι τῆς πλειοψηφίας στήν Βουλή.
Σέ μία χώρα, πού θέλει νά εἶναι ὑγιής πολιτικῶς, παράγουν πολιτική μέ κύριο γνώμονα τό κοινό συμφέρον, ὅλα τά ἀποφασίζοντα ὄργανα τοῦ κράτους καί τοῦ ἰδιωτικοῦ καί κονωνικοῦ τομέως, στόν τομέα τῆς εὐθύνης τους, καί ὄχι μόνο ἡ Κυβέρνηση. Ὅλα αὐτά τά ὑπεύθυνα πρόσωπα, ὅταν χρειάζεται νά κρίνουν κάτι νομικῶς, ἤ νά ζυγίσουν πολιτικά ἤ οἰκονομικά ἤ ἰδεολογικά-πολιτισμικά τίς ἀποφάσεις τους, πρέπει νά πολλαπλασιάζουν ἐπί 155:300 γιά νά βλέπουν πόσοι εἶναι, στήν οὐσιαστική νομική πραγματικότητα, οἱ ψῆφοι τῆς πλειοψηφίας στήν σημερινή Βουλή. Ἀπό ἐκεῖ καί πέρα, ὁ νόμος θά εἶναι νόμος, ἀλλά, κατά ὀρθή νομική άναγωγή, νόμος μιᾶς σχετικῆς πλειοψηφίας, καί ὄχι μιᾶς εἰδικῆς πλειοψηφίας ἤ τῶν 151 βουλευτῶν. Μέ συνέπεια, οὐκ ὀλίγες ἀντισυνταγματικότητες στά καίρια θέματα. Ζήτημα τῶν δικαστηρίων βέβαια.
Ἡ τρύπα τοῦ 48,47 % στήν στρεβλωμένη ἀντιπροσώπευση, ἀποτελεῖ κίνδυνο γιά τήν δημοκρατία καί περαιτέρω γιά τό ἐθνικό καί κοινωνικό συμφέρον, κίνδυνο ὁ ὁποῖος εἶναι δυνατόν καί πρέπει νά ἀντιμετωπισθῆ μέ τήν ὀρθή νομική ἀναγωγή τῶν ψήφων τῆς πλειοψηφίας στήν Βουλή, ὥστε νά μήν προκύψουν μόνιμες δεσμεύσεις κυριαρχικῶν δικαιωμάτων καί καταστάσεις ἀνεπανόρθωτης βλάβης στό ἐθνικό καί κοινωνικό συμφέρον.
Πηγή: Ακτίνες
Ἡ οἰκογένεια, τό θεμελιῶδες αὐτό κύτταρο κάθε συγκροτημένης κοινωνίας, μπορεῖ νά χαρακτηριστεῖ σάν π η γ ή, ἡ ὁποία, ἀπό τήν πρώτη μέρα τῆς ζωῆς κάθε ἀνθρώπου, τόν ποτίζει μέ τό νερό πού ἀδιάκοπα καί ἀβίαστα ἀναβλύζει ἀπό αὐτήν. Ἄν τό νερό αὐτό εἶναι γάργαρο καί ἰαματικό, τοῦ μεταγγίζει ὅλους ἐκείνους τούς ποιοτικούς κώδικες συμπεριφορᾶς πού συγκεκριμενοποιοῦν ἕνα ἐπίπεδο Π α ι δ ε ί α ς. Τό ἀντίθετο θά συμβεῖ, ἄν τό νερό εἶναι μολυσμένο καί ἐπικίνδυνο. Διότι λέγοντας «Παιδεία» δέν ἐννοοῦμε μόνο τήν ἐκπαίδευση, τήν ὕπαρξη γνώσεων ἤ καί μιᾶς εὐρύτερης μόρφωσης. Ἐννοοῦμε, στήν οὐσία της, τό σύνολο τῶν παραμέτρων πού ὁριοθετοῦν τό πλαίσιο ὅλων τῶν ἰδανικῶν, τῶν ἀρχῶν καί τῶν ἀ ξ ι ῶ ν, πού διέπουν τήν καθημερινή ζωή, ἀλλά καί καθορίζουν τά ὄνειρα καί τίς ἐπιδιώξεις ἑνός ἀνθρώπου, μιᾶς κοινωνίας κι ἑνός ἔθνους.
Μέσα στήν οἰκογένεια, ἀπό ἐρεθίσματα, παραστάσεις καί ἐμπειρίες τῆς καθημερινῆς ζωῆς, τό παιδί θά ἐνστερνιστεῖ αὐτές τίς ἀξίες, θά διδαχθεῖ καί θά ἀπολαύσει τήν ὀμορφιά τῆς ἀγάπης καί τῆς προσφορᾶς. Συγχρόνως, παρακολουθώντας πάντα τό ζωντανό παράδειγμα τῶν γονιῶν, θά πρέπει καί νά συνειδητοποιήσει ὅλες τίς βασικές ἔννοιες οὐσιαστικῆς παιδείας. Ἔννοιες ὅπως εἶναι, γιά παράδειγμα, ἡ ἐντιμότητα, ἡ εὐθύνη, τό καθῆκον, ἡ δικαιοσύνη, ἡ ἀμοιβαιότητα, ἡ ὀφειλή, ὁ σεβασμός στά δικαιώματα τοῦ ἄλλου, ἡ χαρά τοῦ «μαζί», ἡ πειθαρχία, καί ἡ ἀξία τῆς προσπάθειας. Μέ τό σωστό ἐνδιαφέρον τῶν γονιῶν καί μέ τή λογική καί πάντα αἰτιολογημένη χρήση τοῦ ἐπαίνου καί τῆς παρατήρησης – «ὅπως τά ἀντιβιοτικά» – τό παιδί θά ἐνθαρρυνθεῖ νά ἀναλαμβάνει ἀπό νωρίς εὐθύνες καί ὑποχρεώσεις, χωρίς τή μονοσήμαντη προσήλωση στό «θέλω» καί «δέν θέλω». Ἔτσι θά ἐνσωματώσει στήν καθημερινή του ζωή καί τίς ἔννοιες τοῦ «πρέπει», τοῦ «εἶναι δική μου ὑποχρέωση», τοῦ
«εὐχαριστῶ». Εἶναι ἐξαιρετικά σημαντικό, μέσα στήν οἰκογένεια, τό παιδί νά πάρει τά πρῶτα νάματα τῆς θρησκευτικῆς πίστης καί νά συνειδητοποιήσει τήν ἔννοια καί τή σημασία τῆς προσευχῆς. Γύρω ἀπό τό οἰκογενειακό τραπέζι, θά ἔχει τήν καθημερινή εὐκαιρία νά κατανοήσει τή σημασία τοῦ «Δός ἡμῖν σήμερον τό ἄρτον ἡμῶν τόν ἐπιούσιον». Ἔτσι θά μάθει νά εὐχαριστεῖ τόν Θεό γιά ὅσα μᾶς χαρίζει, ἀλλά θά ξέρει καί πῶς θά προσευχηθεῖ γιά νά Τοῦ ζητήσει τή βοήθειά Του στίς δύσκολες ὧρες. Μέσα στήν οἰκογένεια, ἐπίσης, θά βιώσει τά πολύτιμα στοιχεῖα τῆς θρησκευτικῆς καί πολιτιστικῆς μας παράδοσης.
Οἱ παιδοψυχολόγοι ὑποστηρίζουν πώς τά πρῶτα πέντε ἕως ἑπτά χρόνια τῆς ζωῆς εἶναι καθοριστικά γιά τή διαμόρφωση τῆς πρωσοπικότητας τοῦ ἀνθρώπου. Ἄν, λοιπόν, ἡ οἰκογένεια ἀποτύχει νά βάλει τίς βάσεις αὐτῶν τῶν ἐννοιῶν στήν τρυφερή ψυχή τοῦ παιδιοῦ, ἡ ἔλλειψη δύσκολα ἀναπληρώνεται ἀργότερα ἀπό τήν ἐκπαίδευση στό σχολεῖο.
Γιά νά γίνει, ὅμως, ἐφικτός ὁ ρόλος αὐτός τῆς οἰκογένειας εἶναι ἀνάγκη νά γνωρίζουμε ὅτι :
Α) τό σημαντικότερο δῶρο τῶν γονιῶν στά παιδιά τους εἶναι τό νά ὑπάρχει συντροφικότητα καί ὁμοφροσύνη μεταξύ τους
Β) τό μεγαλύτερο δῶρο πού μπορεῖ νά κάνει ἕνας πατέρας στά παιδιά του, εἶναι τό νά ἀγαπᾶ, νά τιμᾶ καί νά σέβεται τή μητέρα τους, καί
Γ) τό 80% τῆς εἰκόνας πού σχηματίζουν τά παιδιά γιά τόν πατέρα τους, στά πρῶτα τουλάχιστον χρόνια τῆς ζωῆς τους, προέρχεται ἀπό αὐτά πού λέει ἡ μητέρα γι’ αὐτόν. Ἀπό αὐτήν τήν εἰκόνα χτίζεται, ἀντίστοιχα, ἡ ἐκτίμηση καί ὁ σεβασμός πού θά ἔχουν τά παιδιά γιά τόν πατέρα τους.
* * *
Ἡ σύγχρονη, ὅμως, ἑλληνική οἰκογένεια φαίνεται νά περνάει σοβαρή κρίση ἀπό τό γεγονός ὅτι, ὅλο καί συχνότερα παραμένει «μισή» ἀπό διαζύγια, συμβιώσεις ἐκτός γάμου καί μονογονεϊκές οἰκογένειες, ἀπό τό ὅτι ἡ μητέρα εἶναι σχεδόν πάντα ἐργαζόμενη, τά παιδιά εἶναι λίγα καί μοναχικά, καί οἱ γονεῖς εἶναι ἀγχωμένοι προσπαθώντας νά ἱκανοποιήσουν ἐ π ι θ υ μ ί ε ς – τῶν παιδιῶν καί δικές τους – πού, μέ πολύ λ α ν θ α σ μ έ ν α κ ρ ι τ ή ρ ι α, θεωροῦν ὡς ἀ ν ά γ κ ε ς .
Μέ προσανατολισμό κυρίως στά ὑλικά ἀγαθά, καί μέ ἰδιαίτερο ἐνδιαφέρον γιά τό μυαλό καί τό σῶμα τοῦ παιδιοῦ τους – μέ φροντιστήρια, ξένες γλῶσσες, μπαλέτο, γυμναστήριο κ.ἄ. – οἱ σύγχρονοι γονεῖς, συχνά παραβλέπουν καί προσπερνοῦν τίς οὐσιαστικές ψυχικές ἀνάγκες τοῦ παιδιοῦ. Ἀνάγκες πού συνοψίζονται στό νά ὑπάρχει ποιοτικός χρόνος ἐπικοινωνίας μέ τούς γονεῖς, οἱ ὁποῖοι θά δίνουν τό ζωντανό παράδειγμα τῆς συνέπειας μεταξύ λόγων καί πράξεων, μέσα σέ μιά ἤρεμη καί ζεστή οἰκογενειακή ἀτμόσφαιρα. Τό ἀποτέλεσμα εἶναι, τά παιδιά νά ἀναπληρώνουν αὐτήν τήν ἀνάγκη γιά μιά οὐσιαστική ἐπικοινωνία καί γιά ἐμπέδωση τῶν ἀπαραίτητων στή ζωή τους κ α ν ό ν ω ν συμπεριφορᾶς, παρακολουθώντας ἐκμαυλιστικά προγράμματα στήν τηλεόραση ἤ ὑφιστάμενα ἐξάρτηση ἀπό ἀνεξέλεγκτες ἐπικοινωνίες μέσα ἀπό τό διαδίκτυο. Αὐτήν τήν π α ι δ ε ί α εἰσπράτουν καί εἶναι φυσικό καί ἀναπόφευκτο, στή συνέχεια, νά ἀ ν τ ι γ ρ ά φ ο υ ν τά σαθρά πρότυπα πού τούς προσφέρονται καί τούς ἀντίστοιχους βίαιους, χυδαίους ἤ ἀνήθικους κώδικες ζωῆς, μέ τούς ὁποίους ἐξοικειώνονται πλήρως καί φτάνουν νά τούς θεωροῦν πολύ φυσικούς καί ἀποδεκτούς.
* * *
Ὁλοκληρώνοντας αὐτές τίς σκέψεις, εἶναι νομίζω σκόπιμο νά ἀπαντήσω σέ μιά ἐρώτηση πού ἀκούω συχνά στίς Σχολές Γονέων καί εἶναι σχετική μέ τό «Ποιός εἶναι ὁ ρόλος τῆς κληρονομικότητας στή διαμόρφωση τοῦ χαρακτήρα ἑνός ἀνθρώπου». Ἡ ἀπάντηση πού δίνει ἡ σύγχρονη ἐπιστήμη τῆς Γενετικῆς εἶναι ὅτι : Σχετικά μέ τίς ἰδιότητες τοῦ χαρακτήρα, ἡ κληρονομικότητα δίνει μόνο τήν π ρ ο δ ι ά θ ε σ η. Ἑπομένως, ἐξαρτᾶται ἀπό τό περιβάλλον, στό ὁποῖο θά ἀναπτυχθεῖ τό παιδί, ἄν αὐτή ἡ προδιάθεση θά ἐκδηλωθεῖ καί σέ ποιό βαθμό ἤ ἐάν θά μείνει λανθάνουσα καί σέ καταστολή. Ἀφοῦ λοιπόν τό πρῶτο στενό περιβάλλον εἶναι ἡ οἰκογένεια, αὐτή παίζει τεράστιο ρόλο στό ἄν καί κατά πόσο μιά καλή προδιάθεση θά ἐκδηλωθεῖ καί θά καλλιεργηθεῖ ἤ ἐάν μιά κακή προδιάθεση θά περιοριστεῖ καί θά ἐλεγχθεῖ.
Εἶναι βέβαιο ὅτι εἶναι δύσκολος, στίς μέρες μας ὁ ρόλος τοῦ γονιοῦ. Σκοπός λοιπόν αὐτοῦ τοῦ ἄρθρου ἦταν νά σκεφτοῦμε μερικούς παράγοντες πού, ἴσως, βοηθήσουν ἐμᾶς τούς γονεῖς στό νά κάνουμε τήν οἰκογένειά μας μιά πηγή παιδείας γι’ αὐτά, μέ καθαρό καί ἀξιοφόρο νερό. Κι ἄς μήν ξεχνᾶμε ποτέ ὅτι, ἀπό τή στιγμή πού κάποιος γίνεται γονιός, ζεῖ, πρέπει νά ζεῖ μέ μιά συνεχῆ μυστική προσευχή μέσα του γιά τά παιδιά του, παρακαλώντας τόν Δημιουργό πού μᾶς τά ἐμπιστεύθηκε γιά νά τα ἀναθρέψουμε, νά τά προστατεύει καί νά τά φωτίζει.
Πηγή: (ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ‘Ἐρῶ’ , Δ΄ ΤΕΥΧΟΣ, ΟΚΤ.-ΔΕΚ. 2010), Ενωμένη Ρωμηοσύνη
Tην ενοποίηση του ΑΦΜ, του ΑΜΚΑ και του αριθμού αστυνομικής ταυτότητας με στόχο την καταπολέμηση της γραφειοκρατίας, προωθεί ο υπουργός Εσωτερικών και Διοικητικής Ανασυγκρότησης, Παναγιώτης Κουρουμπλής.
Όπως ανέφερε μιλώντας στον Παραπολιτικά Fm, ο στόχος αυτός είχε τεθεί από τον πρώην υπουργό Εσωτερικών Νίκο Βούτση και αφορά στον εκσυγχρονισμό του κράτους. «Πρέπει να συγκρουστούμε με το τέρας της γραφειοκρατίας» που απορροφά το 6% του ΑΕΠ, είπε ο κ. Κουρουμπλής.
Παράλληλα, προανήγγειλε τη συγκρότηση επιτροπής για τον Καλλικράτη, προκειμένου να συζητήσει το νέο θεσμικό πλαίσιο της Τοπικής Αυτοδιοίκησης, με στόχο την καλύτερη λειτουργία του θεσμού.
Ερωτηθείς, τέλος, για τις δηλώσεις της αναπληρώτριας υπουργού Παιδείας, Σίας Αναγνωστοπούλου σχετικά με το θέμα του μαθήματος των Θρησκευτικών ο κ. Κουρουμπλής απέφυγε να τοποθετηθεί. Περιορίστηκε απλώς να πει πως η σχέση με την Εκκλησία πρέπει να μείνει σε ένα υγιές πεδίο αμοιβαίας κατανόησης.
ΚΟ: Η «πάταξη» της φοροδιαφυγής και του μαύρου χρήματος και η «πάταξη» της γραφειοκρατίας, σε συνδυασμό με την «ευκολία», εδώ και χρόνια είναι τα μόνιμα επιχειρήματα για την μετάβασή μας στην αχρήματη κοινωνία μέσα στην οποία ο καθένας μας θα είναι ένας αριθμός (αριθμοποίηση του προσώπου). Το επόμενο βήμα είναι το κάθε άτομο να «κουβαλά» αυτόν τον αριθμό στο σώμα του ("για να μην του κλέψουν την υπερ-κάρτα"). Την συνέχεια την ξέρετε. Τα πάντα προς τα εκεί βαδίζουν έστω και με αργά βήματα.
π.χ., διαβάζουμε από το 2008: «Μελλοντικά το Υπουργείο Εσωτερικών σχεδιάζει να καταργήσει όλους τους αριθμούς που έχει σήμερα ο κάθε πολίτης (ταυτότητα, διαβατήριο, ΑΦΜ, μητρώο κοινωνικής ασφάλισης) με ένα νούμερο το οποίο θα αναγράφεται στην «έξυπνη κάρτα» (‘Ελεύθερος Τύπος’, 1 Ιουνίου 2008). Διάβασε: "Εξυπνη Κάρτα", ο προθάλαμος του εμφυτεύσιμου τσιπ.
Στις 23 Ιουλίου 2009, ο τότε υπουργός Υγείας, Δημήτρης Αβραμόπουλος, είχε πει: «Όλοι πλέον οι Έλληνες πολίτες από το ξεκίνημα της ζωής τους θα συνοδεύονται από μια ηλεκτρονική κάρτα, που θα τους παρέχει όλες τις απαραίτητες υγειονομικές υπηρεσίες καθώς και τις ασφαλιστικές, όπως γίνεται στα υπόλοιπα πολιτισμένα κράτη της Ευρώπης».
«Η ελευθερία του ατόμου και οι επιλογές του θα ελέγχονται μέσα σε πολύ στενά περιθώρια, εξαιτίας του γεγονότος ότι κάθε άτομο θα είναι αριθμημένο από την γέννησή του και θα παρακολουθείται ως αριθμός, μέσω της εκπαιδευτικής του καριέρας, της υποχρεωτικής στρατιωτικής θητείας του ή άλλης υπηρεσίας, των φορολογικών του εισφορών, των υγειονομικών και ιατρικών του ιστορικών και της τελικής του συνταξιοδότησης και του θανάτου του». - Carroll Quigley, καθηγητής του Πανεπιστημίου Georgetown. Ο Quigley υπήρξε ο μέντορας του Μπιλ Κλίντον στο Πανεπιστήμιο Georgetown και το μόνο πρόσωπο στο οποίο αναφέρθηκε, κατά την ανάληψη των καθηκόντων του, στις 20 Ιανουαρίου 1993.
Διάβασε: Ηλεκτρονικό φακέλωμα. Ποιος φοβάται την "πρόοδο"; (Το παράδειγμα της Βρετανίας)
Διάβασε: Η "έξυπνη κάρτα" που κάνει εμάς (τους όχι και τόσο έξυπνους) μικροεξαρτήματα της Παγκόσμιας
ΥΓ. Κάποτε κάποιοι αριστεροί και κάποιοι χριστιανοί ήταν οι μόνοι που φώναζαν. Για χάριν τη ελευθερίας του ατόμου/προσώπου και της αντίστασης στο κράτος του Μεγάλου Αδελφού. Τώρα το θέμα έχει σχεδόν ξεχαστεί. Άλλωστε, υπάρχει το «δράμα των προσφύγων» το οποίο (με την συνδρομή της τιβί) μονοπωλεί το ενδιαφέρον και των μεν και των δε (εκτός ελαχίστων εξαιρέσεων). Σημεία των καιρών...
Πηγή: Κόκκινος Ουρανός
Εἰσήγηση τοῦ Σεβασμ. Μητροπολίτου Νέας Σμύρνης Συμεών στήν Ἱεραρχία τῆς Ἐκκλησίας τῆς Ἑλλάδος
Η ΣΥΜΒΟΛΗ ΤΗΣ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ
ΣΤΗΝ ΕΝΟΤΗΤΑ ΤΟΥ ΕΛΛΗΝΙΚΟΥ ΛΑΟΥ ΣΗΜΕΡΑ
Μακαριώτατε ἅγιε Πρόεδρε,
Σεβασμιώτατοι ἐν Χριστῷ ἀδελφοί, Μέλη τῆς Ἱερᾶς Συνόδου τῆς σεπτῆς Ἱεραρχίας τῆς Ἁγιωτάτης Ἐκκλησίας μας,
Ἐπιτρέψατέ μου ἐν πρώτοις νά εὐχαριστήσω ὀφειλετικῶς τόν Μακαριώτατο Πρόεδρο καί τά σεπτά μέλη τῆς Διαρκοῦς Ἱερᾶς Συνόδου τῆς 157ης περιόδου διότι ἀπέβλεψαν μέ εὐμένεια στό ταπεινό μου πρόσωπο καί ἀποφάσισαν νά μέ συμπεριλάβουν μεταξύ τῶν εἰσηγητῶν τῆς παρούσης τακτικῆς συνελεύσεως τῆς σεπτῆς Ἱεραρχίας μας, παρότι τό ἱερό Σῶμα ἐμπερικλείει στούς κόλπους του σεβασμίους Ἱεράρχες πού διαθέτουν εὐρεία κατάρτιση καί πολυχρόνια πείρα, ἄρα κατά πολύ καταλληλοτέρους ἀπό τήν ἐλαχιστότητά μου γιά νά εἰσηγοῦντο τό συγκεκριμένο θέμα ἐνώπιόν Σας. Γιά τόν λόγο αὐτό ἐπιθυμῶ νά Σᾶς παρακαλέσω μέ μακροθυμία καί ἐπιείκεια νά ἀκούσετε καί νά κρίνετε τό περιεχόμενο τῆς εἰσηγήσεώς μου.
Ὁμολογῶ ὅτι πολύ μέ βασάνισε ἡ συγκεκριμένη διατύπωση τοῦ θέματος —Ἡ συμβολή τῆς Ἐκκλησίας τῆς Ἑλλάδος στήν ἑνότητα τοῦ ἑλληνικοῦ λαοῦ σήμερα.
Ἐκκλησία καί ἑνότητα εἶναι δυό ἔννοιες, δυό πραγματικότητες καλύτερα, ἀξεχώριστες, σχεδόν ταυτόσημες. Ὑπενθυμίζω τόν χαρακτηριστικό λόγο τοῦ ἁγίου Ἰωάννου τοῦ Χρυσοστόμου : «Τό τῆς Ἐκκλησίας ὄνομα οὐ χωρισμοῦ, ἀλλά ἑνώσεώς ἐστι καί συμφωνίας ὄνομα» (Εἰς Α’ Κορ. ὁμιλ. 1,1, PG 61,13. Πρβλ. Εἰς Γαλάτας ὁμιλ. 3, PG 61,646 : «Τό γάρ τῆς Ἐκκλησίας ὄνομα συμφωνίας ὄνομα καί ὁμονοίας ἐστίν»). Ἑπομένως ἡ ἑνότητα ἀποτελεῖ δομικό στοιχεῖο, στοιχεῖο ἐκ τῶν ὧν οὐκ ἄνευ τῆς Ἑλλαδικῆς Ἐκκλησίας, ὅπως καί κάθε ἄλλης Τοπικῆς Ἐκκλησίας.
«Ὁ ἑλληνικός λαός», πού ἀναφέρει ὁ τίτλος τῆς εἰσηγήσεως, δέν εἶναι ὁ λαός τῆς Ἐκκλησίας; Τά μέλη της καί ἐν ταυτῷ τό ποίμνιό της;
«Ἡ ἑνότητα τοῦ ἑλληνικοῦ λαοῦ» δέν εἶναι ἡ ἑνότητα τοῦ ἐκκλησιαστικοῦ σώματος, τό ὁποῖο συναπαρτίζει ὁ λαός μέ τόν ἱερό κλῆρο;
Ἀλλά καί ἡ φράση «ἡ συμβολή τῆς Ἐκκλησίας τῆς Ἑλλάδος» πῶς θά ἔδει νά νοηθεῖ; Ἡ συμβολή τῆς Ἐκκλησίας ὡς καθολικοῦ σώματος ἤ ἡ συμβολή τῶν ποιμένων τῆς Ἐκκλησίας τῆς Ἑλλάδος;
Τέλος, ὁ χρονικός προσδιορισμός «σήμερα». Γιατί σήμερα; Ἡ ἑνότητα ὡς ἰδανικό καί ὡς κατάσταση ὑπάρξεως διαφοροποιεῖται ποιοτικά ἀπό ἐποχή σέ ἐποχή; Ἤ μήπως τό «σήμερα» τοῦ λαοῦ μας, τοῦ ἑλληνικοῦ λαοῦ, ἀπαιτεῖ γιά συγκεκριμένους λόγους ἀπό τήν Ἑλλαδική Ἐκκλησία νά συμβάλει ἰδιαιτέρως καί νά ὑπηρετήσει κατά προτεραιότητα τήν ἑνότητα «τοῦ ἑλληνικοῦ λαοῦ»;
Συμμερίζομαι τήν ἄποψη ὅτι ἡ Ἐκκλησία τῆς Ἑλλάδος δέν περιλαμβάνει στούς κόλπους της ὁλόκληρο τόν ἑλληνικό λαό. Ὅτι δέν μποροῦμε ὡς Ἐκκλησία καί ὡς Ἱεραρχία νά ἀπευθυνόμαστε πρός τόν ἑλληνικό λαό θεωρώντας τον ἐν τῷ συνόλῳ του μέλη τῆς Ἑλλαδικῆς Ἐκκλησίας καί κατ᾽ ἐπέκτασιν ποίμνιό μας. Κατά πρῶτο λόγο διότι τά ὅρια τῆς Ἐκκλησίας τῆς Ἑλλάδος ἀπό πλευρᾶς δικαιοδοσίας δέν συμπίπτουν μέ τά ὅρια τοῦ ἑλληνικοῦ κράτους. Κατά δεύτερο λόγο διότι ἡ ἀντίληψη ὅτι ὁ ἑλληνικός λαός μᾶς ἀνήκει ὡς ἐκκλησιαστικό ποίμνιο δέν ἰσχύει. Καί ἄν ἀκόμη δεχτοῦμε ὅτι ἴσχυε κάποτε κάτι τέτοιο, σήμερα, στήν ἐποχή μας, ἔπαυσε πλέον νά ἰσχύει. Καί ἄν ἀκόμη ἡ συντριπτική πλειονότητα τῶν Ἑλλήνων ἔχει λάβει τό χριστιανικό βάπτισμα, τοῦτο δέν ἀποδεικνύει ἐν τοῖς πράγμασι ὅτι ὅλοι αὐτοί οἱ βαπτισμένοι συμπατριῶτες μας αἰσθάνονται, σκέπτονται καί λειτουργοῦν ὡς μέλη τῆς Ἐκκλησίας.
Μέ ἀφετηρία αὐτή τήν παραδοχή θεώρησα ἀναγκαῖο νά προσεγγίσω τό θέμα σέ δύο ἐπίπεδα : Τό πρῶτο, ἡ ἑνότητα τῆς Ἐκκλησίας τῆς Ἑλλάδος σήμερα. Ὑπάρχει; Πῶς λειτουργεῖ; Ἀπειλεῖται ἤ τραυματίζεται καί ἀπό ποιές αἰτίες;
Τό δεύτερο· ἡ παρουσία, ὁ λόγος καί ἡ μαρτυρία ζωῆς τῆς Ἑλλαδικῆς Ἐκκλησίας πῶς θά μποροῦσε νά συμβάλει στήν ἑνότητα τοῦ λαοῦ μας σήμερα, ἔστω κι ἄν πολλοί νεοέλληνες, ὅπως εἴπαμε, δέν ἀποτελοῦν μέλη της ἤ, παρόλο πού εἶναι βαπτισμένοι, ἔχουν ἀπομακρυνθεῖ ἀπό τήν πίστη καί τή ζωή της.
Α΄.
1. Ἡ ἑνότητα καί ὁμοφροσύνη τοῦ ἐπισκοπικοῦ σώματος.
Ἡ ἑνότητα μιᾶς τοπικῆς Ἐκκλησίας ἐκφράζεται μέσω τῆς ἀγάπης, τῆς ἑνότητας καί τῆς σύμπνοιας τῶν ἐπισκόπων πού συγκροτοῦν τή σύνοδο τῆς τοπικῆς αὐτῆς Ἐκκλησίας. Οἱ ἐπίσκοποι ἀποτελοῦν τούς ἐγγυητές καί τούς φύλακες τῆς ἐκκλησιαστικῆς ἑνότητας. Αὐτό ὅμως ἐπιτυγχάνεται ἄν οἱ ἴδιοι ἐμφοροῦνται ἀπό τό πνεῦμα ἑνότητας· ἄν ἔχουν τό αὐτό ἐν Χριστῷ φρόνημα —«τό ἕν φρονοῦντες» κατά τόν λόγο τοῦ ἀποστόλου Παύλου (Φιλ. 2,2). Ἄν καλλιεργοῦν καί ἐκφράζουν στίς συνοδικές διασκέψεις καί συζητήσεις, στήν ἐκφορά γνώμης, στή διατύπωση κρίσεων, στήν κατάθεση ἄποψης τό πνεῦμα ἑνότητας, σύμπνοιας καί καταλλαγῆς πού ἐκπορεύονται ἀπό τό θησαυροφυλάκιο τῆς μιᾶς πίστεως καί ἐμπειρίας τῆς Ἐκκλησίας καί ἀποσκοποῦν ἐν τέλει στήν οἰκοδομή της.
Ἀσφαλῶς ἑνότητα δέν σημαίνει ἀφωνία καί σιωπή. Οὔτε σκόπιμη ἀποδοχή καί ὑστερόβουλη συμφωνία μέ τή γνώμη τοῦ Πρώτου ἤ ἄλλων ἀδελφῶν συνεπισκόπων. Ἑνότητα καί ὁμοφροσύνη σημαίνει ποιότητα ἤθους καί λόγου ἐκκλησιαστικοῦ, στοιχεῖα τά ὁποῖα θά ἔδει νά διακρίνουν τή συμπεριφορά καί τόν λόγο ἡμῶν τῶν Ἱεραρχῶν. Ἀντιθέτως, συγκρούσεις, ὀξεῖες ἀντιπαραθέσεις, βαρεῖς χαρακτηρισμοί πλήττουν τήν μεταξύ μας ἑνότητα καί κατ᾽ ἐπέκτασιν τήν ἑνότητα καί τήν εἰρήνη ὁλόκληρης τῆς τοπικῆς Ἐκκλησίας μας.
2. Ἡ ἁρμονική συνύπαρξη καί οὐσιαστική συνεργασία ἐπισκοπάτου καί πρεσβυτερίου.
Ἡ οἰκοδομή τῆς Ἐκκλησίας καί ἡ πνευματική προκοπή τῶν μελῶν της προϋποθέτει τήν ἑνότητα τῶν κατά τόπους ἐπισκόπων μέ τά Πρεσβυτέριά τους καί τήν ἀγαστή ἐν Χριστῷ συνεργασία τους. Ὅσο ὄμορφη εἶναι ἡ γνωστή εἰκόνα-παρομοίωση τοῦ ἁγίου Ἰγνατίου τοῦ Θεοφόρου γιά τήν ἑνότητα καί συνύπαρξη Ἐπισκόπου καί Πρεσβυτερίου (Ἐφεσ. 4, ΒΕΠΕΣ 2,265) τόσο, ὅπως τά πράγματα δείχνουν, δύσκολη εἶναι ἡ πραγμάτωσή της. Δυστυχῶς, γιά πολλούς καί διαφόρους λόγους —γνωστούς σέ ὅλους μας— ἡ διάκριση μεταξύ ἐπισκόπων καί πρεσβυτέρων στή διαδρομή τῶν αἰώνων ἔγινε χάσμα. Τό φαινόμενο «δεσποτισμός» ἔβλαψε τήν ἀναγκαία ἑνότητα καί ὅπου ἐξακολουθεῖ νά ὑπάρχει συνεχίζει νά προκαλεῖ ζημιά.
Οἱ καιροί μας καί οἱ σύγχρονες ἰδέες ἐπιβάλλουν σ᾽ ἐμᾶς τούς ἐπισκόπους κυρίως νά ἀποκαταστήσουμε τήν ἑνότητα καί τήν ἁρμονική συνεργασία μας μέ τούς «συμπρεσβυτέρους» (Α΄ Πέτρ. 5,1) καί συλλειτουργούς μας. Μέ αὐτό τόν τρόπο θά προοδεύει καί θά καρποφορεῖ τό ποιμαντικό μας ἔργο, ἀλλά καί θά προλάβουμε ἀντίθετα φαινόμενα—φατριασμούς, ἀπείθειες καί θρασεῖες συμπεριφορές πρεσβυτέρων—, τά ὁποῖα ἄρχισαν ἤδη νά κάνουν τήν ἐμφάνισή τους καί ὁσημέραι θά πολλαπλασιάζονται.
3. Ἡ ἐνεργοποίηση τῶν λαϊκῶν μελῶν τῆς Ἐκκλησίας στήν καθόλου ἐκκλησιαστική ζωή.
Ἡ ἑνότητα τῆς Ἐκκλησίας δέν στηρίζεται μόνο στήν ἑνότητα καί σύμπνοια τῶν ἐπισκόπων μεταξύ τους ἤ στήν ἑνότητα καί ἁρμονική συνεργασία τους μέ τά Πρεσβυτέριά τους. Ἑδράζεται καί διασφαλίζεται καί μέ τήν ἐνεργό συμμετοχή στήν ὅλη ἐκκλησιαστική ζωή καί τῶν λαϊκῶν μελῶν τοῦ ἐκκλησιαστικοῦ σώματος. Τούς προσφωνοῦμε στίς ὁμιλίες ἤ στίς ἐγκυκλίους μας «ἀδελφούς» καί «πνευματικά τέκνα» μας. Διερωτῶμαι πολλές φορές πρώτιστα γιά τόν ἑαυτό μου : Ἄραγε ἡ προσφώνησή μας αὐτή ἔχει οὐσιαστικό ἀντίκρισμα ἤ ἀποτελεῖ μιά τυπική ἔκφραση πού δέν ἀγγίζει κανένα; Οὔτε ἐμᾶς πού τήν ἐκφέρουμε οὔτε καί τούς χριστιανούς μας πρός τούς ὁποίους τήν ἀπευθύνουμε;
Καί ὅμως! Οἱ λαϊκοί εἶναι μέλη τοῦ σώματος τοῦ Χριστοῦ. Βαπτισμένοι στήν κολυμβήθρα τῆς Ἐκκλησίας, χρισμένοι μέ τή δωρεά τοῦ Ἁγίου Πνεύματος, κληρονόμοι τῆς θείας Βασιλείας! Πολλοί ἀπό αὐτούς εἶναι προικισμένοι μέ ἕνα πλῆθος χαρισμάτων καί ἱκανοτήτων καί διαπρέπουν στόν ἐπιστημονικό ἤ ἐπαγγελματικό τους βίο. Ἑπομένως πολύτιμοι καί γιά τό ἔργο τῆς κοινῆς μητέρας ὅλων μας, τῆς Ἐκκλησίας, ἐάν ἐμεῖς οἱ ποιμένες θελήσουμε νά τούς ἀναζητήσουμε, νά τούς ἐμπιστευθοῦμε καί νά τούς ἐνεργοποιήσουμε γιά νά προσφέρουν στούς διαφόρους τομεῖς ἐκκλησιαστικῆς διακονίας.
Ζωντανή Ἐκκλησία μέ ἑνοποιό παρουσία, δυναμική μαρτυρία καί«καλά ἔργα» κατά τήν Παύλεια ἔκφραση (Τίτ. 3,8,14), χωρίς τήν ἐνεργό συμμετοχή καί πολύτιμη σύμπραξη καί τῶν λαϊκῶν μελῶν της, δέν εἶναι δυνατόν σήμερα νά ὑπάρξουν. Ἡ ἑνότητα τῆς Ἐκκλησίας εἶναι κοινό μέλημα —ἀληθινό ἄθλημα— ὅλων μας, ἱερωμένων καί λαϊκῶν.
4. Ὁ ἐπανευαγγελισμός τοῦ ἐκκλησιαστικοῦ πληρώματος.
Ἡ ἑνότητα τῆς Τοπικῆς Ἐκκλησίας μας προϋποθέτει ἑνότητα περί τήν πίστη καί ὁμοήθεια περί τήν ἐν Χριστῷ ζωή. Ἄν ὅλοι μας, κληρικοί καί λαϊκοί, δέν ἐμφορούμαστε ἀπό τή μία πίστη τῆς Ἐκκλησίας· ἄν δέν συμμεριζόμαστε καί δέν ἀγωνιζόμαστε νά βιώσουμε ἐν τῇ Ἐκκλησίᾳ τό μυστήριο τῆς ἐν Χριστῷ ζωῆς καί νά ἐνσαρκώσουμε τό εὐαγγελικό ἦθος, τότε ἀδυνατοῦμε νά οἰκοδομήσουμε καί νά διαφυλάξουμε καί τήν ἐκκλησιαστική ἑνότητα. Μόνο ἡ ταπεινή μαθητεία ὅλων μας στίς καθάριες πηγές τῆς ἐκκλησιαστικῆς πίστεως καί τῆς γνήσιας χριστιανικῆς ζωῆς, ὅπως τήν βίωσαν καί τήν ἀκτινοβόλησαν οἱ Ἅγιοι καί θεωμένοι ἀδελφοί μας, ἐξασφαλίζουν καί διαφυλάσσουν καί τήν ἑνότητα τῆς ὅλης Ἐκκλησίας. Ἀντιθέτως, πεποιθήσεις καί συμπεριφορές τοῦ τύπου «ἐγώ πιστεύω», «ἐγώ δέχομαι», «ἐγώ ἀκολουθῶ», γιά νά περιορισθῶ μόνο σ᾽ αὐτές, ἀποτελοῦν αἰτίες πού διασποῦν τήν ἑνότητα, εἰσάγουν τό χωριστικό πνεῦμα καί δημιουργοῦν κάστες.
Ὡς ἐκ τούτου γιά τήν οἰκοδόμηση καί τή διασφάλιση τῆς ἐκκλησιαστικῆς ἑνότητας θά πρέπει νά ἀναληφθεῖ συστηματικός ἀγώνας ἐπανευαγγελισμοῦ καί τοῦ κλήρου καί τοῦ λαοῦ μας. Διδαχή, κήρυγμα, κατήχηση, ὁ λόγος ἐν γένει τῆς Ἐκκλησίας, προφορικός καί γραπτός, ἀνακαινισμένος καί σύγχρονος, θεολογικά ἔγκυρος καί ταυτόχρονα προσιτός στό ἐκκλησιαστικό πλήρωμα, θά πρέπει νά λειτουργήσουν μέ τέτοιο τρόπο πού νά ἐμπνέουν καί νά ἐμπεδώνουν τήν ἐκκλησιαστική ἑνότητα.
5. Ἡ ὑπέρβαση τῶν χωριστικῶν τάσεων.
Ἡ Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία μας ἀνέκαθεν διακρινόταν καί διακρίνεται καί σήμερα γιά τό φιλελεύθερο πνεῦμα καί τήν εὐκαμψία στίς ἐκκλησιαστικές δομές της. Πιστεύοντας στήν ἐν Χριστῷ ἐλευθερία τῶν προσώπων-μελῶν της ποτέ δέν ἐπεδίωξε νά εἰσαγάγει στή ζωή τους σιδηρά πειθαρχία, ἀπόλυτη λειτουργική ὁμοιομορφία, μονοτροπία στήν ἐν Χριστῷ ζωή.
Ὀφείλουμε ὅμως νά σημειώσουμε ὅτι ὅπως καί παλαιότερα ἔτσι καί σήμερα —καί μάλιστα πολύ περισσότερο χάρις στά σύγχρονα μέσα ἐπικοινωνίας καί κοινωνικῆς δικτύωσης— χωριστικές τάσεις, ὁμαδοποιήσεις, παρεκκλησιαστικές δραστηριότητες, καταλυτική καί ἀνελέητη κριτική ἐκκλησιαστικῶν ποιμένων τραυματίζουν τήν ἑνότητα τῆς Ἐκκλησίας. Ὑποσκάπτουν τό κύρος τῶν ποιμένων πού δέν υἱοθετοῦν τίς ἀπόψεις καί δέν ἐπιδοκιμάζουν τίς ἐπιλογές τους. Προκαλοῦν σύγχυση στούς πολλούς καί ἀκατατοπίστους, κλονίζοντας τήν ἐμπιστοσύνη τους πρός τούς ποιμένες τους.
Ἀσφαλῶς δέν μποροῦμε νά υἱοθετήσουμε ἀστυνομικές μεθόδους ἐλέγχου, οἱ ὁποῖες ἄλλωστε ὄχι μόνο δέν ἀποδίδουν, ἀλλά συχνά ὀξύνουν ἀκόμη περισσότερο τά πράγματα. Ὡστόσο, ὀφείλουμε νά ἐπαγρυπνοῦμε καί νά διαφωτίζουμε. Καί, φυσικά, σέ καμιά περίπτωση δέν εἶναι νοητό ἐμεῖς οἱ ἐπίσκοποι, οἱ θεματοφύλακες τῆς ἐκκλησιαστικῆς ἑνότητας, νά ἐπιδοκιμάζουμε μέ ὁποιοδήποτε τρόπο ἤ καί νά συντασσόμαστε μέ αὐτοῦ τοῦ εἴδους κινήσεις καί δραστηριότητες. Ἡ μονοπώληση τῆς ὀρθοδοξίας, ἡ αὐτοανακήρυξη σέ γκουροῦ-γέροντες, ἡ δημιουργία ὁμάδων ὀπαδῶν —γιά νά μήν πῶ καί ὁμάδων κρούσεως!— πλήττουν τήν ἑνότητα τῆς Ἐκκλησίας μας καί οἱ καρποί ὅλων αὐτῶν τῶν φαινομένων μακροχρόνια θά εἶναι πολύ πικροί.
6. Ὁ ἐμπρηστικός δημοσιογραφικός λόγος ἐπί ἐκκλησιαστικῶν ζητημάτων.
Οἱ χωριστικές τάσεις στίς ὁποῖες ἀναφέρθηκα στήν προηγούμενη παράγραφο ἐκφράζονται καί διαχέονται μέσα στό ἐκκλησιαστικό σῶμα μέ λόγο δημοσιογραφικό —ἔντυπο ἤ ἠλεκτρονικό— ἐμπρηστικοῦ χαρακτήρα. Ἐν ὀνόματι τῆς προάσπισης τῆς Ὀρθοδοξίας ἤ τῆς ἠθικῆς καθαρότητας τοῦ ἐκκλησιαστικοῦ βίου, πλεῖστοι ὅσοι αὐτοανακηρύσσονται σέ τιμητές Πατριαρχῶν, Ἀρχιεπισκόπων, Ἱεραρχῶν, Συνόδων ὁλοκλήρων, πιστεύοντας ἀφελῶς ὅτι σ᾽ αὐτούς ἀνέθεσε ὁ Θεός ὅ,τι τόν 4ο αἰώνα ἔπραξε ὁ ἅγιος Ἰωάννης ὁ Χρυσόστομος ἤ τόν 15ο ὁ ἅγιος Μάρκος ὁ Εὐγενικός, ἀρχιεπίσκοπος Ἐφέσου.
Μέ φλάμπουρο τόν γνωστό λόγο τῆς Ἀπαντήσεως τῶν Ὀρθοδόξων Πατριαρχῶν τοῦ 1848 πρός τόν Πάπα Πίο Θ’ («Ὁ ὑπερασπιστής τῆς θρησκείας ἐστίν αὐτό τό σῶμα τῆς Ἐκκλησίας, ἤτοι αὐτός ὁ λαός, ὅστις ἐθέλει τό θρήσκευμα αὐτοῦ αἰωνίως ἀμετάβλητον» Ἰωάννου Ν. Καρμίρη, Τά Δογματικά καί Συμβολικά Μνημεῖα τῆς Ὀρθοδόξου Καθολικῆς Ἐκκλησίας τ.ΙΙ2, Graz 1968, σ.1000), ξιφουλκοῦν κατά πάντων. Ὄντας πρόβατα πού ὀφείλουν νά ἀκολουθοῦν καί νά ὑπακούουν (Ἰω. 10,4· Ἑβρ. 13,17. Πρβλ. Ἰγνατίου Ἀντιοχείας Φιλαδ. 2,1, ΒΕΠΕΣ 2,277. Κλήμεντος Ἀλεξανδρέως, Παιδαγωγός Ι,6, ΒΕΠΕΣ 7,97), ἐξεγείρονται κατά τῶν ποιμένων τους. Κατακρίνουν, καταδικάζουν, ἀφορίζουν, καθαιροῦν μέ τήν πεπλανημένη ἀντίληψη ὅτι ὄχι μόνο δικαιοῦνται νά τό κάνουν, ἀλλά καί μέ αἴσθημα ἱκανοποίησης ὅτι ἐκπληρώνουν καί τό καθῆκον τους!
Εἶναι φανερό ὅτι ἕνας τέτοιος λόγος ἀπό τή γραφίδα ὁποιουδήποτε κι ἄν προέρχεται, δέν ὑπηρετεῖ τήν ἑνότητα τῆς Ἐκκλησίας, ἀλλά τήν πλήττει καίρια. Καί ἐπιπλέον, κλονίζει τήν ἐμπιστοσύνη τοῦ ποιμνίου καί κυρίως τῶν ἀστηρίκτων πρός τούς ἐκκλησιαστικούς ποιμένες του.
Β΄.
Μπορεῖ, ὅπως εἴπαμε, τά κανονικά ὅρια τῆς Ἐκκλησίας τῆς Ἑλλάδος νά μήν ταυτίζονται μέ τά ἐδαφικά ὅρια τῆς ἑλληνικῆς Πολιτείας. Μπορεῖ ὅλοι οἱ νεοέλληνες νά μήν ἀποτελοῦν μέλη τῆς Ἑλλαδικῆς Ἐκκλησίας μας. Μπορεῖ πολλοί συμπατριῶτες μας παρά τό βάπτισμα πού ἔλαβαν καί ὁρισμένοι ἀπ᾽ αὐτούς καί μιά πρώτη χριστιανική ἀγωγή, νά ἔχουν οὐσιαστικά ἀπομακρυνθεῖ ἀπό τή ζωή τῆς Ἐκκλησίας ἤ καί νά στρέφονται ἐναντίον της· ἡ Ἐκκλησία τῆς Ἑλλάδος ἐν τούτοις μέ τήν ἱστορία της, τή συμβολή της στή διάσωση τοῦ ἔθνους κατά τή μακρά δουλεία του ὑπό τόν τουρκικό ζυγό, τήν ἐνεργό συμμετοχή της στήν ἐθνική παλιγγενεσία, τήν παραμυθητική καί στηρικτική παρουσία της καί μετά τήν ἀπελευθέρωση σέ ὅλες τίς ἐθνικές μας δοκιμασίες, τό πλούσιο φιλανθρωπικό ἔργο πού ἀσκεῖ, κατέχει σημαίνουσα θέση μέσα στή νεοελληνική κοινωνία. Τό κύρος της παρά καί τά κατά καιρούς λάθη —μικρά καί μεγάλα— ποιμένων καί λαϊκῶν μελῶν της, ἐξακολουθεῖ νά εἶναι ὑψηλό. Καί ὁ λόγος της νά ἔχει ἀπήχηση ὄχι μόνο μεταξύ τῶν μελῶν της ἀλλά καί «πρός τούς ἔξω» (Κολ. 4,5· Α’ Θεσσ. 4,12).
Ἡ θέση καί ἡ παρουσία αὐτή τῆς Ἐκκλησίας μας στή σημερινή νεοελληνική κοινωνία προσδιορίζει καί τή διπλή ἀποστολή καί εὐθύνη πού ἔχει. Ἡ πρώτη, νά μεταδίδει τό μήνυμα τῆς ἐν Χριστῷ σωτηρίας πρός ὅλους· νά ἑλκύει τούς πάντες εἰς Χριστόν καί εἰς τήν Ἐκκλησίαν (πρβλ. Ἰω. 12,32). Ἡ δεύτερη, μέ τήν παρουσία της, τήν πνευματικότητα καί τά χαρίσματα τῶν μελῶν της —ἱερωμένων, μοναχῶν καί λαϊκῶν—, τόν λόγο της, τήν ποικίλη δράση της νά ἀναδεικνύεται καθημερινά στόν ὑπ᾽ ἀριθμόν ἕνα παράγοντα ἑνότητας ὁλοκλήρου τοῦ ἑλληνικοῦ λαοῦ.
Ἐπιτρέψατέ μου στή συνέχεια νά ἐπισημάνω ὁρισμένα χαρακτηριστικά γνωρίσματα τῆς παρουσίας της, τά ὁποῖα καλλιεργώντας καί αὐξάνοντάς τα, συμβάλλουν στήν ἑνότητα τοῦ λαοῦ μας σήμερα.
1. Ὁ ἤπιος καί κατευναστικός λόγος της. Εἶναι γνωστά σέ ὅλους μας τά πάθη καί οἱ φυλετικές ἀδυναμίες τοῦ λαοῦ μας. Ἐκρηκτικό μεσογειακό ταμπεραμέντο. Παρορμητική συμπεριφορά. Ὀξύτατα πολιτικά πάθη.
Ποικίλοι φανατισμοί. Ἔντονες συναισθηματικές μεταπτώσεις, πρόσκαιροι καί ἄμετροι ἐνθουσιασμοί ἀφενός καί ταχεῖες ἀπογοητεύσεις καί πτώση τοῦ ἠθικοῦ ἀφετέρου.
Ὡς ἐκ τούτου ὁ λόγος τῆς Ἐκκλησίας, ὁ λόγος ἡμῶν τῶν ποιμένων θά ἔδει νά εἶναι κατά τόν Ἀπόστολο «ἅλατι ἠρτυμένος» (Κολ. 4,6). Ἤπιος, γλυκύς, σεμνός, κατευναστικός.
Ἐάν, ὅπως συνιστᾶ ὁ ἴδιος Ἀπόστολος, ὀφείλουμε «νά περιπατοῦμε ἐν σοφίᾳ πρός τούς ἔξω» (Κολ. 4,5), μέ σοφία καί σύνεση ὀφείλουμε καί νά ὁμιλοῦμε. Οἱ πολλοί δέν γνωρίζουν τή γλώσσα τῆς Ἐκκλησίας. Οὔτε τή διδασκαλία καί τήν ὁρολογία τῆς Ἁγίας Γραφῆς. Οὔτε τή διδασκαλία τῶν Πατέρων μας ἤ τά ὅσα διαλαμβάνουν οἱ ἱεροί Κανόνες. Χρειάζεται, λοιπόν, προσοχή καί τέχνη στό πῶς θά διατυπώνουμε τίς ἐκκλησιατικές μας θέσεις.
Καί φυσικά προσέχουμε νά μήν προκαλοῦμε συγκρούσεις. Νά ἐξάπτουμε οἱασδήποτε μορφῆς πάθη καί φανατισμούς. Ὁ λόγος μας θά ἔδει νά εἶναι ἑνωτικός, νά καταπραΰνει τά πάθη, νά ἐκπέμπει τήν ἀγάπη, τήν καταλλαγή καί τήν εἰρήνη τοῦ Χριστοῦ.
2. Τόν ἑνοποιό ρόλο τῆς Ἐκκλησίας καί ἡμῶν τῶν ποιμένων της ὑπηρετοῦμε, ὅταν μέ τή στάση καί μέ τόν λόγο μας ἐξαίρουμε τά ὅσα μᾶς ἑνώνουν καί ὄχι τά ὅσα μᾶς διαφοροποιοῦν ἤ μᾶς χωρίζουν. Δυστυχῶς, ἐκκλησιαστικοί καί μή —οἱ τά πρῶτα φέροντες, διανοούμενοι, δημοσιογράφοι ἀλλά καί ἁπλοί ἄνθρωποι— συχνά παραβλέπουμε τά θεμελιώδη πού μᾶς ἑνώνουν, πού ἀσπάζονται λίγο-πολύ ὅλοι, ὑπερτονίζουμε τά δευτερεύοντα ἤ τριτεύοντα καί ἀντιπαρατιθέμεθα —πολλές φορές μάλιστα παθιασμένα— γιά ζητήματα πού συμβαίνει νά ἔχουμε διαφορετικές προσεγγίσεις. Τό φαινόμενο εἶναι ἄκρως βλαπτικό σέ ὅλα τά ἐπίπεδα ζωῆς. Ἡ ζημιά δέ εἶναι ἀκόμη μεγαλύτερη γιά τήν Ἐκκλησία, διότι ἔτσι ἐξάπτεται καί ὁ θρησκευτικός φανατισμός, ὁ ὁποῖος εἰσάγει τό μικρόβιο τῆς διαιρέσεως, τραυματίζει τήν ἑνότητα τῆς Ἐκκλησίας καί ἀκυρώνει τόν ρόλο της ὡς πρωταρχικοῦ παράγοντος ἑνότητος ὁλοκλήρου τοῦ λαοῦ.
Δυστυχῶς, ἐλάχιστη ἀπήχηση ἔχει στούς πολλούς —ἀκόμη καί σέ μᾶς τούς ἐκκλησιαστικούς— ἡ προειδοποίηση τοῦ ἀποστόλου Παύλου :«Εἰ ἀλλήλους δάκνετε καί κατεσθίετε, βλέπετε μή ὑπ᾽ ἀλλήλων ἀναλωθῆτε» (Γαλ. 5,15).
3. Ἡ Ἐκκλησία μας μπορεῖ καί ὄχι μόνο μπορεῖ ἀλλά καί ὑποχρεοῦται νά συμβάλει στήν ἑνότητα τοῦ λαοῦ μας παραμένοντας —ἐμεῖς οἱ ποιμένες της κατά πρῶτο λόγο— μακριά ἀπό τίς πολιτικές-κομματικές ἀντιπαραθέσεις καί συγκρούσεις.
Ἡ Ἐκκλησία εἶναι ἡ κοινή μητέρα ὅλων. Κηρύσσει τήν ἀγάπη, τόν ἀμοιβαῖο σεβασμό, τήν ἀλληλοπεριχώρηση καί τίς εἰρηνικές σχέσεις μεταξύ μας. Δέν ζητεῖ νά δεῖ κομματικές ταυτότητες σέ ὅποιους δρασκελίζουν τό κατώφλι της ἤ προσέρχονται γιά νά ζητήσουν τή βοήθειά της. Δέν συντάσσεται μέ τό Α κόμμα καί δέν ἀντιπαρατίθεται μέ τό Β. Ἡ Ἐκκλησία εἶναι ἡ ἀγκαλιά τοῦ Θεοῦ, ἡ ὁποία χωράει τούς πάντες. Ἀρκεῖ νά τό θέλουν καί ἐλεύθερα νά τό ἐπιζητοῦν.
Οἱ ποιμένες τῆς Ἐκκλησίας καί ἰδιαιτέρως οἱ ἐπίσκοποί της δέν εἴμαστε ἀ-πολιτικά ὄντα. Εἴμαστε πολίτες αὐτῆς τῆς χώρας μέ πλήρη δικαιώματα. Ἀγωνιοῦμε καί νοιαζόμαστε γιά τό μέλλον τοῦ τόπου μας καί γιά τίς νέες γενιές πού θά μᾶς διαδεχθοῦν. Ὅμως χρειάζεται πολλή προσοχή στόν δημόσιο λόγο καί στόν σχολιασμό-κριτική τῶν πολιτικῶν μας πραγμάτων καί τῶν κοινωνικῶν φαινομένων. Ἡ ἰδιότητά μας ὡς Ἱεραρχῶν καί ἐκκλησιαστικῶν ποιμένων βαραίνει. Ὁ λόγος μας πολύ εὔκολα παρεξηγεῖται.
Καί οἱ ὅποιες παρεμβάσεις μας συχνά προκαλοῦν ἀναταραχή καί κάποιοι βρίσκουν τήν εὐκαιρία νά στρέψουν τά βέλη τους ἐναντίον τῆς Ἐκκλησίας. Ἔτσι —ἀθέλητα προφανῶς— δέν συμβάλλουμε στήν ἑνότητα τοῦ λαοῦ, ἀλλά γινόμαστε ἀφορμή δημοσίων ἀντιπαραθέσεων καί διχογνωμιῶν.
Δέν θά πρέπει, ἐπίσης, νά ξεχνοῦμε ὅτι δέν βρισκόμαστε στόν 4ο αἰώνα· στήν ἐποχή τοῦ Βυζαντίου γενικότερα. Οἱ πολιτικοί μας ἄρχοντες δέν εἶναι (καί δέν θέλουν νά εἶναι) «ἐλέῳ Θεοῦ» ἤ «χριστοί Κυρίου». Ἡ πολιτική πραγματικότητα του σήμερα, οἱ διεθνεῖς σχέσεις, ἡ συμμετοχή τῆς χώρας σέ διεθνεῖς καί διευρωπαϊκούς θεσμούς ὑπαγορεύουν νομικές ρυθμίσεις πού δέν ἀπορρέουν, δυστυχῶς, ἀπό τήν εὐαγγελική διδασκαλία καί τήν ἐκκλησιαστική παράδοση. Ἐν τέλει, ἑκόντες ἄκοντες εἴμαστε ἀναγκασμένοι νά δεχθοῦμε ὅτι ἡ Πολιτεία ρυθμίζει τά ἀφορῶντα σέ ὅλους τούς πολίτες της καί ἡ Ἐκκλησία κανονίζει αὐτά πού ἀναφέρονται στή ζωή τῶν μελῶν της. Τό Εὐαγγέλιο δέν ἐπιβάλλεται μέ τήν κρατική βία. Καί ἡ μετοχή στή ζωή τῆς Ἐκκλησίας ἔχει ἀξία ὅταν εἶναι ἀπόφαση καί ἔκφραση προσωπικῆς καί ἐλεύθερης ἐπιλογῆς.
4. Διάκριση καί προσοχή ἀπαιτεῖται καί στήν ἀνάμιξή μας στά λεγόμενα ἐθνικά ζητήματα. Ἡ Ἐκκλησία μας δέν εἶναι —καί δέν μπορεῖ στήν ἐποχή μας νά εἶναι— ἐθναρχούσα Ἐκκλησία. Καί ὅπως γνωρίζετε, ὁ ἐθνοφυλετισμός εἶναι παντελῶς ἀσύμβατος καί ξένος πρός τήν ὀρθόδοξη Ἐκκλησιολογία. Ἄλλες ἐποχές καί συνθῆκες εὐνοοῦσαν ἤ καί ἐπέβαλλαν ἀκόμη ἐνεργό παρέμβαση τῆς Ἐκκλησίας καί τῶν ποιμένων της σέ ἐθνικά ζητήματα χωρίς νά διασαλεύεται ἡ ἑνότητα τοῦ λαοῦ. Φρονῶ ὅμως ὅτι σήμερα οἱ συνθῆκες καί τό κλίμα γενικότερα ἔχουν ἀλλάξει. Κατά τό πλεῖστον παρεμβάσεις μας αὐτοῦ τοῦ εἴδους παρεξηγοῦνται, διχάζουν τούς ἀνθρώπους καί δέν εἶναι λίγοι ἐκεῖνοι οἱ ὁποῖοι στρέφονται κατά τῆς Ἐκκλησίας.
Ἡ ἱστορία μαρτυρεῖ ὅτι ὁσάκις ἡ Ἐκκλησία μας ταυτίστηκε, στρατεύθηκε καί συμπορεύθηκε ἀκρίτως μέ τά ρευστά καί ὄχι σπάνια φθαρμένα σχήματα τοῦ κόσμου τούτου ἐξῆλθε ζημιωμένη.
Εἶναι ἄλλο πράγμα ὁ ἁγνός καί ἄδολος πατριωτισμός, ἡ φιλοπατρία. Ὁ διαχωρισμός ὅμως ἀπό τόν ἐθνικισμό καί ἀκόμη χειρότερα ἀπό τήν ἐθνοκαπηλεία εἶναι πολύ δύσκολη ὑπόθεση. Καί γιά τόν λόγο αὐτό χρειάζεται μεγάλη προσοχή. Ἐπιπλέον, εἶναι φανερό —καί τό διαπιστώνουμε καί στίς μέρες μας— ὅτι ὑπάρχουν δυνάμεις πολιτικές καί ἄλλες πού ἐπιδιώκουν νά ἐμπλέξουν τήν Ἐκκλησία καί τούς ἐπισκόπους της στίς κομματικές τους σκοπιμότητες, ἐκμεταλλευόμενοι τήν εὐαισθησία μας γιά τά ἐθνικά ζητήματα. Παρασυρόμενοι ὅμως ἀπό τά συνθήματα καί τή ρητορική τους, βρισκόμαστε ἀθέλητα ἀντιμέτωποι μέ τούς πολιτικούς ἀντιπάλους τους. Ἔτσι, ἀντί γιά τόν ἑνοποιό ρόλο πού ἔχουμε χρέος νά διαδραματίζουμε, ἐγκαλούμαστε ὅτι ἀσχολούμαστε μέ ζητήματα πού δέν γνωρίζουμε καλῶς καί εἶναι ξένα πρός τήν ἀποστολή μας καί ὅτι φανατίζουμε καί διαιροῦμε τόν λαό. Ἐπιπλέον, κάποιοι —ἡμέτεροι καί ξένοι— παίρνουν ἀφορμή γιά νά κατηγορήσουν τήν Ἐκκλησία μας γιά ἐπαρχιωτισμό· ὅτι ἡ οἰκουμενικότητα τῆς Ἐκκλησίας ἐλάχιστα μᾶς ἀγγίζει, καθώς παραμένουμε περιχαρακωμένοι καί ἀπορροφημένοι ἀπό τά προβλήματα καί τίς ἀνάγκες τῆς δικῆς μας ἐθνικῆς Ἐκκλησίας καί μόνο.
5. Ἀπό αὐτήν ἀκόμη τήν ἀποστολική ἐποχή ἡ Ἐκκλησία θεώρησε ὅτι μέσα στήν ἀποστολή της στόν κόσμο εἶναι καί ἡ ἄσκηση τῆς φιλανθρωπίας, τά «καλά» καί «ὠφέλιμα τοῖς ἀνθρώποις» ἔργα κατά τόν Παύλειο ὁρισμό (Τίτ. 3,8), ἀσκούμενα ὄχι μόνο μεμονωμένα ἀπό τούς «πεπιστευκότας τῷ Θεῷ», ἀλλά συστηματικά καί ὀργανωμένα καί ἀπό τούς ἐκκλησιαστικούς ποιμένες μέ κέντρο τίς τοπικές τους Ἐκκλησίες. Ἔτσι, ἡ Ἐκκλησία ἐξέφραζε ἐμπράκτως τό χρέος τῆς ἀγάπης πρός τούς ἐλαχίστους ἀδελφούς τοῦ Κυρίου (Ματθ. 25,40) καί ἀναλάμβανε πρωτοποριακά ἡ ἴδια ἕνα εὐρύ κοινωνικό καί φιλανθρωπικό ἔργο.
Ἡ ἄσκηση τοῦ ἔργου αὐτοῦ συνεχίζεται καί σήμερα. Καί ἡ ἑλλαδική Ἐκκλησία μας ἔχει νά ἐπιδείξει ἕνα ἀξιοζήλευτο φιλανθρωπικό ἔργο, τό ὁποῖο ἐκτείνεται σέ πολλά ἐπίπεδα. Ἀναφερόμαστε ἐδῶ σ᾽ αὐτό γιά νά ὑπογραμμίσουμε ὅτι τό ἔργο τοῦτο, πέρα ἀπό τή θεμελιώδη ἐπιδίωξή του, τήν ποικίλη, δηλαδή, βοήθεια πρός τούς συνανθρώπους μας πού ὑποφέρουν, συμβάλλει καί στήν ἑνότητα τοῦ λαοῦ μας καί στήν αὔξηση τοῦ πνευματικοῦ κύρους τῆς Ἐκκλησίας καί τῶν ποιμένων της. Κατ᾽ ἐξοχήν δέ, ὅταν καί ἡ προσωπική ζωή καί παρουσία τῶν κληρικῶν πού πρωτοστατοῦν στά καλά ἔργα καί πρώτιστα ἡμῶν τῶν ἐπισκόπων διακρίνεται ἀπό τήν ὀλιγάρκεια, τή σεμνότητα καί τήν εὐαγγελική ἁπλότητα.
Ἀξιέπαινο, λοιπόν, τό φιλανθρωπικό ἔργο τῆς Ἐκκλησίας μας, τό ὁποῖο ἐνισχύθηκε καί κατέστη πολύ πιό ἀποτελεσματικό, ἀλλά καί προβλήθηκε κατά τά τελευταῖα χρόνια τῆς οἰκονομικῆς κρίσεως πού ἔπληξε τήν πατρίδα μας.
Ὅμως θά ἔδει ὅλοι μας νά ἀναστοχαστοῦμε θεολογικότερα ἐν σχέσει μέ τίς δραστηριότητες πού ἀναπτύσσουμε στόν φιλανθρωπικό τομέα.
Μήπως αὐτές οἱ φιλανθρωπικές δραστηριότητες ἀπορροφοῦν ἐμᾶς τούς ποιμένες ὑπέρμετρα μέ ἀποτέλεσμα νά παραμελοῦμε τό κύριο ἔργο μας, πού εἶναι ἡ λατρεία, ἡ διδαχή, ἡ κατήχηση, μέ ἕνα λόγο τό ποιμαντικό καί πνευματικό μας ἔργο; Μήπως θά πρέπει νά μᾶς προβληματίσει ὁ λόγος τῶν ἁγίων Ἀποστόλων πρός τούς χριστιανούς τῆς πρώτης Ἐκκλησίας τῶν Ἱεροσολύμων : «Οὐκ ἀρεστόν ἐστιν ἡμᾶς καταλείψαντας τόν λόγον τοῦ Θεοῦ διακονεῖν τραπέζαις» (Πράξ. 6,2);
Ἀκόμη ὀφείλουμε νά ἀναρωτηθοῦμε μήπως καί οἱ ἄνθρωποι διαμορφώνουν μία στρεβλή ἀντίληψη γιά τήν Ἐκκλησία. Παραθεωροῦν πλήρως τήν κύρια ἀποστολή της, τήν ἐσχατολογική προοπτική τῆς παρουσίας της στόν κόσμο, καί τελικά τήν βλέπουν σάν ἕνα φιλανθρωπικό σωματεῖο καί τίποτε περισσότερο.
* * *
Μακαριώτατε ἅγιε Πρόεδρε,
Σεβασμιώτατοι Συνοδικοί Σύνεδροι,
Ἔχοντας ἐπίγνωση τῶν περιορισμένων δυνατοτήτων μου ἐκ προοιμίου παρεκάλεσα νά ἔχω τήν ἐπιείκειά Σας. Τό ἴδιο παρακαλῶ καί τώρα, καθώς τελείωσα τήν παράθεση τῶν ἀπόψεών μου ἐπί τοῦ θέματος πού μοῦ ἀνατέθηκε νά εἰσηγηθῶ ἐνώπιόν Σας.
Τά ὅσα Σᾶς ἐξέθεσα μέ ἁπλότητα καί συντομία συνιστοῦν τόν προσωπικό μου προβληματισμό, ὀρθό ἴσως σέ κάποια σημεῖα, ἐσφαλμένο ἐνδεχομένως σέ ἄλλα.
Ἡ συζήτηση πού θά ἀκολουθήσει καί ἡ δική Σας πολύτιμη συνεισφορά θά ὁδηγήσει ἀσφαλῶς τό ἱερό Σῶμα μας σέ ὀρθότερες διαπιστώσεις, χρήσιμα συμπεράσματα καί τίς ἀναγκαῖες ἀποφάσεις.
Σᾶς εὐχαριστῶ!
Πηγή: Ακτίνες
Κάνοντας την εμφάνιση του μέσω ενός ρομπότ τηλεπαρουσίας, ο Έντουαρντ Σνόουντεν μιλάει στο TED2014 για την παρακολούθηση και την ελευθερία του Διαδικτύου. Το δικαίωμα για την προστασία των προσωπικών δεδομένων, εισηγείται, δεν είναι κομματικό ζήτημα, αλλά απαιτεί μια ριζική αναθεώρηση του ρόλου του Διαδικτύου στη ζωή μας - και των νόμων που το προστατεύουν. «Τα δικαιώματά σας έχουν σημασία», λέει, «επειδή ποτέ δεν ξέρετε πότε θα τα χρειαστείτε». Ο Κρις Άντερσον παίρνει τη συνέντευξη, με ειδικό προσκεκλημένο τον Τιμ Μπέρνερς-Λι.
Κρις Άντερσον: Τα δικαιώματα των πολιτών, το μέλλον του Διαδικτύου. Θα ήθελα να καλωσορίσω στη σκηνή του TED τον άνθρωπο πίσω από αυτές τις αποκαλύψεις, τον Εντ Σνόουντεν. (Χειροκρότημα) Ο Εντ είναι σε μια απομακρυσμένη τοποθεσία κάπου στη Ρωσία και ελέγχει αυτό το ρομπότ από το λάπτοπ του, έτσι μπορεί να δει ό,τι και το ρομπότ. Εντ, καλωσόρισες στη σκηνή του TED. Τελικά τι βλέπεις;
Έντουαρντ Σνόουντεν: Χα, μπορώ να τους δω όλους. Είναι καταπληκτικό. (Γέλια)
ΚΑ: Μερικές ερωτήσεις για σένα. Σε έχουν αποκαλέσει πολλά τους τελευταίους μήνες. Σε έχουν αποκαλέσει πληροφοριοδότη, προδότη, ήρωα. Με ποιες λέξεις θα περιέγραφες τον εαυτό σου;
ΕΣ: Ξέρεις, όλοι όσοι ενεπλάκησαν σε αυτή τη συζήτηση δυσκολεύονται μαζί μου και με την προσωπικότητά μου και πώς να με περιγράψουν. Αλλά όταν το σκέφτομαι, δεν είναι αυτή η ερώτηση με την οποία θα πρέπει να ασχοληθούμε. Δεν έχει καμία σημασία το ποιος είμαι εγώ. Αν είμαι το χειρότερο άτομο στον κόσμο, μπορείτε να με μισήσετε και να προχωρήσετε. Αυτό που έχει πραγματικά σημασία είναι τα ζητήματα. Αυτό που έχει πραγματικά σημασία είναι το είδος της κυβέρνησης που θέλουμε, το είδος του Διαδικτύου που θέλουμε, το είδος των σχέσεων μεταξύ των ανθρώπων και των κοινωνιών. Προς τα εκεί ελπίζω να κινηθεί η συζήτηση και είδαμε να αυξάνεται τελευταία. Αν έπρεπε να περιγράψω τον εαυτό μου, δεν θα χρησιμοποιούσα λέξεις όπως «ήρωας». Δεν θα χρησιμοποιούσα το «πατριώτης» ούτε το «προδότης». Θα έλεγα ότι είμαι Αμερικανός και είμαι πολίτης, όπως όλοι οι άλλοι.
ΚΑ: Για να δώσουμε ένα πλαίσιο σε αυτούς που δεν γνωρίζουν όλη την ιστορία -- (Χειροκρότημα) -- αυτό τον καιρό πέρσι, ήσουν στη Χαβάη, και δούλευες ως σύμβουλος για την εθνική υπηρεσία ασφαλείας (NSA). Ως διαχειριστής συστήματος, είχες πρόσβαση στα συστήματά τους, και άρχισες να αποκαλύπτεις ορισμένα διαβαθμισμένα έγγραφα που οδήγησαν στις αποκαλύψεις του Ιουνίου, σε μερικούς επιλεγμένους δημοσιογράφους. Τώρα, τι σε ώθησε να το κάνεις αυτό;
ΕΣ: Ξέρεις, όταν ήμουν στη Χαβάη, και τα προηγούμενα χρόνια, όταν δούλευα στην κοινότητα των μυστικών υπηρεσιών είδα πολλά πράγματα που με είχαν ενοχλήσει. Κάνουμε πολλά καλά πράγματα στην κοινότητα των μυστικών υπηρεσιών, πράγματα που πρέπει να γίνουν, και πράγματα που βοηθούν όλους. Αλλά υπάρχουν και πράγματα που το παρατραβάνε. Υπάρχουν πράγματα που δεν θα έπρεπε να γίνονται, και αποφάσεις που παίρνονται μυστικά χωρίς την επίγνωση του κοινού, χωρίς τη συγκατάθεση του κοινού, και χωρίς καν να γνωρίζουν οι αντιπρόσωποί μας στην κυβέρνηση γι' αυτά τα προγράμματα. Όταν άρχισα πραγματικά να παλεύω με αυτά τα θέματα, αναρωτήθηκα, πώς μπορώ να το κάνω με τον πιο υπεύθυνο τρόπο, που μεγιστοποιεί το δημόσιο όφελος ενώ ελαχιστοποιεί τα ρίσκα; Και απ' όλες τις λύσεις που μπόρεσα να σκεφτώ, από το να πάω στο Κογκρέσο, όταν δεν υπήρχαν νόμοι, δεν υπήρχαν νόμιμες προστασίες για έναν ιδιωτικό υπάλληλο, έναν συμβασιούχο των μυστικών υπηρεσιών, όπως εγώ, υπήρχε το ρίσκο να με έθαβαν μαζί με τις πληροφορίες και το κοινό να μην το μάθαινε ποτέ. Αλλά η Πρώτη Τροποποίηση του Συντάγματος των Ηνωμένων Πολιτειών μας εγγυάται έναν ελεύθερο Τύπο για έναν λόγο, και αυτός είναι η δυνατότητα του αντιλόγου της αμφισβήτησης της κυβέρνησης, αλλά και η σύμπραξη με την κυβέρνηση ώστε να υπάρχει διάλογος και συζήτηση για τον τρόπο ενημέρωσης του κοινού για θέματα υψίστης σημασίας χωρίς να τίθεται σε κίνδυνο η εθνική ασφάλεια. Και σε συνεργασία με τους δημοσιογράφους, δίνοντας όλες τις πληροφορίες μου πίσω στον αμερικάνικο λαό, αντί να εμπιστευτώ τον εαυτό μου να πάρει αποφάσεις σχετικά με τη δημοσίευση, είχαμε μια έντονη συζήτηση με τη βαθιά επένδυση από την κυβέρνηση που νομίζω ότι απέφερε όφελος για όλους. Και τα ρίσκα με τα οποία απειληθήκαμε, τα ρίσκα που μεγαλοποιήθηκαν από την κυβέρνηση δεν έγιναν ποτέ πραγματικότητα. Δεν είδαμε ποτέ αποδείξεις ούτε για ένα περιστατικό συγκεκριμένης ζημίας, και λόγω αυτού, νιώθω άνετα με τις αποφάσεις που έχω πάρει.
ΚΑ: Να δείξω στο κοινό μερικά παραδείγματα από αυτά που αποκάλυψες. Αν μπορούμε να έχουμε τη διαφάνεια, και Εντ, δεν ξέρω αν μπορείς να δεις, οι διαφάνειες είναι εδώ. Αυτή είναι μια διαφάνεια από το πρόγραμμα PRISM, και ίσως μπορείς να πεις στο κοινό τι ήταν αυτό που αποκαλύφθηκε.
ΕΣ: Ο καλύτερος τρόπος να καταλάβετε το PRISM επειδή υπήρχε κάποια αντιπαράθεση, είναι να μιλήσουμε πρώτα για το τι δεν είναι το PRISM. Έχει γίνει πολλή συζήτηση στις ΗΠΑ για τα μεταδεδομένα. Είπαν ότι είναι απλώς μεταδεδομένα, είναι απλώς μεταδεδομένα, και μιλούν για μια συγκεκριμένη νομική αρχή που ονομάζεται Άρθρο 215 του Πατριωτικού Νόμου. Αυτό επιτρέπει έναν τύπο υποκλοπών χωρίς ένταλμα, μαζική παρακολούθηση των τηλεφωνικών αρχείων όλης της χώρας, τέτοια πράγματα -- σε ποιον μιλάτε, πότε τους μιλάτε, πού ταξιδέψατε. Όλα αυτά είναι γεγονότα μεταδεδομένων. Το PRISM αφορά το περιεχόμενο. Είναι ένα πρόγραμμα μέσω του οποίου θα μπορούσε η κυβέρνηση να υποχρεώσει την επιχειρηματική Αμερική, θα μπορούσε να αντικαταστήσει την επιχειρηματική Αμερική για να κάνει τις βρομοδουλειές της για την NSA. Παρόλο που μερικές από αυτές τις εταιρίες αντιστάθηκαν, παρόλο που μερικές από αυτές -- νομίζω πως η Yahoo ήταν μία από αυτές -- τους προκάλεσαν στο δικαστήριο, όλες τους έχασαν, επειδή ποτέ δεν δικάστηκαν σε ανοιχτό δικαστήριο. Δικάστηκαν από ένα μυστικό δικαστήριο. Κάτι που έχουμε δει, κάτι σχετικά με το πρόγραμμα PRISM που με απασχολεί πολύ, είναι ότι ήταν θέμα προς συζήτηση στην κυβέρνηση των ΗΠΑ και είπαν ότι 15 ομοσπονδιακοί δικαστές έχουν αναθεωρήσει αυτά τα προγράμματα και αποφάσισαν ότι είναι νόμιμα, αλλά αυτό που δεν σας λένε είναι ότι αυτοί είναι μυστικοί δικαστές σε ένα μυστικό δικαστήριο που βασίζεται σε μυστικές ερμηνείες του νόμου κι έχει εξετάσει 34.000 αιτήματα για εντάλματα μέσα σε 33 χρόνια, και σε αυτά τα χρόνια έχουν απορρίψει μόνο 11 κυβερνητικά αιτήματα. Δεν θέλουμε να αποφασίζουν αυτοί οι άνθρωποι τι ρόλο θα πρέπει να έχει η επιχειρηματική Αμερική σε ένα ελεύθερο και ανοιχτό Διαδίκτυο.
ΚΑ: Τώρα, αυτή η διαφάνεια που παρουσιάζουμε εδώ δείχνει τις ημερομηνίες στις οποίες διάφορες εταιρίες τεχνολογίας, εταιρίες Διαδικτύου, εικάζεται ότι έχουν πάρει μέρος στο πρόγραμμα, και από πού ξεκίνησε η συλλογή δεδομένων από αυτές. Έχουν αρνηθεί ότι συνεργάζονται με την NSA. Πώς συνέλεξε αυτά τα δεδομένα η NSA;
ΕΣ: Σωστά. Οι διαφάνειες της ίδιας της NSA αναφέρονται σε αυτό ως άμεση πρόσβαση. Αυτό, για έναν πραγματικό αναλυτή της NSA, για κάποιον σαν και μένα που δούλευα ως αναλυτής μυστικών υπηρεσιών στοχεύοντας Κινέζους κυβερνοχάκερς, και τέτοια πράγματα, στη Χαβάη, σημαίνει ότι η προέλευση αυτών των δεδομένων προέρχεται απευθείας από τους διακομιστές τους. Αυτό δεν σημαίνει ότι υπάρχει μία ομάδα από αντιπροσώπους εταιριών που κάθονται σαν τα φιλαράκια σε ένα μυστικό δωμάτιο με την NSA και κάνουν συμφωνίες κάτω από το τραπέζι για το πώς θα αποκαλύψουν αυτά τα πράγματα. Κάθε εταιρία το χειρίζεται διαφορετικά. Μερικοί είναι υπεύθυνοι. Άλλοι είναι λιγότερο υπεύθυνοι. Αλλά η ουσία είναι πως όταν μιλάμε για το πώς δίνεται αυτή η πληροφορία, έρχεται από τις ίδιες τις εταιρίες. Δεν την κλέβουν από τις γραμμές. Αλλά πρέπει να θυμόμαστε ένα σημαντικό πράγμα εδώ: Αν και οι εταιρίες αντέδρασαν, αν και οι εταιρίες απαίτησαν να γίνει μέσω μιας διαδικασίας εντάλματος, να γίνει με τρόπο που να υπάρχει κάποιου είδους νομική αναθεώρηση, κάποια βάση με την οποία να δίνουν τα δεδομένα αυτών των χρηστών, είδαμε ιστορίες στην Ουάσινγκτον Ποστ πέρσι που δεν είχε γίνει τόσο καλή αναφορά όσο στην ιστορία με το PRISM που είπαν ότι η NSA παραβίασε τις εσωτερικές επικοινωνίες των κέντρων δεδομένων μεταξύ της ίδιας της Google, και της Yahoo. Έτσι ακόμα και οι εταιρίες που συνεργάζονται με έναν τουλάχιστον καταναγκαστικό αλλά ελπίζω νόμιμο τρόπο με την NSA, εκείνη όμως δεν είναι ικανοποιημένη με αυτό, και γι' αυτό, θέλουμε οι εταιρίες μας να δουλέψουν πολύ σκληρά για να διαβεβαιώσουν ότι θα αντιπροσωπεύσουν τα συμφέροντα των χρηστών καθώς και θα συνηγορήσουν για τα δικαιώματά τους. Πιστεύω ότι το περασμένο έτος, έχουμε δει τις εταιρίες που κατονομάζονται στις διαφάνειες του PRISM να κάνουν αλματώδη πρόοδο σε αυτό, και τους ενθαρρύνω να συνεχίσουν.
ΚΑ: Τι άλλο πρέπει να κάνουν;
ΕΣ: Το μεγαλύτερο πράγμα που θα μπορούσε να κάνει μια Διαδικτυακή εταιρία στην Αμερική σήμερα, αυτή τη στιγμή, χωρίς να συμβουλευτεί δικηγόρους, για να προστατεύσει τα δικαιώματα των χρηστών σε όλο τον κόσμο, είναι να ενεργοποιήσει τη διαδικτυακή κρυπτογράφηση SSL σε κάθε σελίδα που επισκέπτεστε. Ο λόγος που αυτό έχει σημασία, είναι ότι σήμερα, αν πάτε να δείτε ένα αντίτυπο του «1984» στο Amazon.com, η NSA μπορεί να το δει αυτό, οι ρωσικές μυστικές υπηρεσίες μπορούν να το δουν αυτό, οι κινέζικες υπηρεσίες μπορούν να το δουν αυτό, οι γαλλικές υπηρεσίες, οι γερμανικές υπηρεσίες, οι υπηρεσίες της Ανδόρας. Όλοι μπορούν να το δουν επειδή δεν είναι κρυπτογραφημένο. Η βιβλιοθήκη του κόσμου είναι το Amazon.com, αλλά όχι μόνο δεν υποστηρίζει την κρυπτογράφηση ως προεπιλογή, δεν μπορείτε καν να την επιλέξετε όταν περιηγείστε στα βιβλία. Αυτό είναι κάτι που πρέπει να αλλάξουμε, όχι μόνο για το Άμαζον, δεν θέλω να τους ξεχωρίσω, αλλά είναι ένα πολύ καλό παράδειγμα. Όλες οι εταιρίες πρέπει να πάνε σε προεπιλεγμένη κρυπτογραφημένη πλοήγηση για όλους τους χρήστες που δεν έχουν κάνει κάποια ενέργεια ή δεν έχουν επιλέξει από μόνοι τους κάποιες ειδικές μεθόδους. Αυτό θα αυξήσει την προστασία των προσωπικών δεδομένων και τα δικαιώματα που έχουν οι άνθρωποι σε όλον τον κόσμο.
ΚΑ: Εντ, έλα μαζί μου σε αυτό το σημείο της σκηνής. Θέλω να σου δείξω την επόμενη διαφάνεια. (Χειροκρότημα) Αυτό είναι ένα πρόγραμμα που ονομάζεται «Απεριόριστος Πληροφοριοδότης». Τι είναι αυτό;
ΕΣ: Πρέπει να παραδεχτούμε ότι η NSA χρησιμοποιεί τις κατάλληλες ονομασίες. Αυτό είναι ένα από τα αγαπημένα μου κρυπτώνυμα της NSA. O «Απεριόριστος Πληροφοριοδότης» είναι ένα πρόγραμμα που έκρυψε η NSA από το Κογκρέσο. Το Κογκρέσο είχε ρωτήσει την NSA αν υπάρχει τρόπος να δώσουν έστω μια χονδρική εκτίμηση για το μέγεθος των αμερικανικών επικοινωνιών που υπεκλάπησαν. Είπαν όχι. Είπαν, δεν καταγράφουμε αυτά τα στατιστικά, και δεν μπορούμε να τα καταγράψουμε. Δεν μπορούμε να σας πούμε πόσες επικοινωνίες υποκλέπτουμε σε όλον τον κόσμο, επειδή αν σας το πούμε αυτό θα παραβιάσουμε το ιδιωτικό σας απόρρητο. Πραγματικά εκτιμώ την ευαισθησία τους αλλά στην πραγματικότητα, αν κοιτάξετε αυτή τη διαφάνεια, όχι μόνο έχουν τη δυνατότητα, η δυνατότητα υπάρχει ήδη. Είναι ήδη σε λειτουργία. Η NSA έχει την δική της εσωτερική μορφή δεδομένων που παρακολουθεί και τα δύο άκρα μιας επικοινωνίας, και αν αναφέρεται ότι αυτή η επικοινωνία προήλθε από την Αμερική, μπορούν να πουν στο Κογκρέσο πόσες από αυτές τις επικοινωνίες έχουν σήμερα, αυτή τη στιγμή. Αυτό που μας λέει ο Απεριόριστος Πληροφοριοδότης είναι ότι υποκλέπτονται περισσότερες επικοινωνίες στην Αμερική για τους Αμερικανούς απ' ό,τι στη Ρωσία για τους Ρώσους. Δεν είμαι σίγουρος ότι αυτός θα έπρεπε να είναι ο σκοπός μιας μυστικής υπηρεσίας.
ΚΑ: Εντ, διέρρευσε μια ιστορία στην Ουάσινγκτον Ποστ, πάλι από τα δεδομένα σου. Ο τίτλος λέει, «Η NSA παρέβη κανόνες προστασίας προσωπικών δεδομένων χιλιάδες φορές το χρόνο». Μίλησέ μας γι' αυτό.
ΕΣ: Ακούσαμε επίσης από μαρτυρία του Κογκρέσου πέρσι, ήταν κάτι εκπληκτικό για κάποιον σαν κι εμένα που προήλθε από την NSA και έχει δει τα πραγματικά εσωτερικά έγγραφα, ξέρει τι περιέχουν, να βλέπει αξιωματούχους να καταθέτουν ενόρκως ότι δεν υπήρχαν καταχρήσεις, ότι δεν υπήρχαν παραβιάσεις στους κανονισμούς της NSA, όταν γνωρίζαμε ότι έρχεται αυτή η ιστορία. Αλλά αυτό που είναι ιδιαίτερα ενδιαφέρον, σχετικά με το γεγονός ότι η NSA έχει παραβιάσει τους δικούς της κανόνες, τους δικούς της νόμους χιλιάδες φορές μέσα σε ένα χρόνο, συμπεριλαμβανομένου ενός μεμονωμένου γεγονότος, ένα γεγονός από αυτά τα 2.776, που επηρέασε πάνω από 3.000 άτομα. Σε μια άλλη περίπτωση, υπέκλεψαν όλες τις κλήσεις στην Ουάσινγκτον, κατά λάθος. Το εκπληκτικό με αυτό, αυτή την αναφορά, που δεν έτυχε μεγάλης προσοχής, είναι το γεγονός ότι όχι μόνο υπήρχαν 2.776 παραβιάσεις, αλλά η πρόεδρος της Επιτροπής Πληροφοριών της Γερουσίας, Νταϊάν Φάινσταϊν, δεν την είχε δει μέχρι που επικοινώνησε μαζί της η Ουάσινγκτον Ποστ ζητώντας σχόλια για την αναφορά αυτή. Κατόπιν ζήτησε ένα αντίγραφο από την NSA και το έλαβε, αλλά δεν το είχε δει πριν από αυτό. Τι λέει αυτό για την κατάσταση της εποπτείας στις αμερικανικές μυστικές υπηρεσίες όταν η πρόεδρος της Επιτροπής Πληροφοριών της Γερουσίας, δεν έχει ιδέα ότι παραβιάζονται κανόνες χιλιάδες φορές κάθε χρόνο;
ΚΑ: Εντ, μία απάντηση σε όλη αυτή την αντιπαράθεση, είναι αυτή: Γιατί πρέπει να νοιαστούμε για όλη αυτή την παρακολούθηση, ειλικρινά; Θέλω να πω, αν δεν έχεις κάνει κάτι κακό, δεν έχεις κάτι για να ανησυχείς. Τι είναι λάθος με αυτή την οπτική;
ΕΣ: Το πρώτο είναι ότι αποποιείσαι τα δικαιώματά σου. Λες, ξέρεις, δε νομίζω ότι θα τα χρειαστώ, θα τους έχω εμπιστοσύνη, ας τα ξεφορτωθώ, δεν έχει και τόση σημασία, θα κάνουν το σωστό. Τα δικαιώματά σας έχουν σημασία επειδή ποτέ δεν ξέρετε πότε θα τα χρειαστείτε. Πέρα από αυτό, είναι κομμάτι της πολιτιστικής μας ταυτότητας, όχι μόνο στην Αμερική, αλλά στις δυτικές κοινωνίες και σε δημοκρατικές κοινωνίες σε όλον τον κόσμο. Οι άνθρωποι θα πρέπει να μπορούν να πάρουν το τηλέφωνο και να καλέσουν την οικογένειά τους, οι άνθρωποι θα πρέπει να μπορούν να στείλουν ένα γραπτό μήνυμα στους αγαπημένους τους, οι άνθρωποι θα πρέπει να μπορούν να αγοράσουν ένα βιβλίο διαδικτυακά, θα πρέπει να μπορούν να ταξιδέψουν με το τρένο, θα πρέπει να μπορούν να αγοράσουν ένα αεροπορικό εισιτήριο χωρίς να αναρωτιούνται πώς θα φαίνονται αυτά τα γεγονότα σε έναν πράκτορα της κυβέρνησης, πιθανώς ούτε καν τη δική σας κυβέρνηση χρόνια μετά, πώς θα παρερμηνευθούν και ποιες θα νομίσουν ότι ήταν οι προθέσεις σας. Έχουμε το δικαίωμα της προστασίας των προσωπικών δεδομένων. Απαιτούμε εντάλματα βασισμένα σε βάσιμη υπόνοια ή σε κάποιου είδους εξατομικευμένη υποψία επειδή αναγνωρίζουμε ότι με το να εμπιστευόμαστε τους πάντες, οποιαδήποτε κυβερνητική αρχή, με το σύνολο των ανθρωπίνων επικοινωνιών στα κρυφά και χωρίς επίβλεψη είναι απλά πολύ μεγάλος ο πειρασμός για να αγνοηθεί.
ΚΑ: Μερικοί είναι εξοργισμένοι με αυτό που έκανες. Πρόσφατα άκουσα τον Ντικ Τσένι που είπε ότι ο Τζούλιαν Ασάνζ ήταν ένα τσίμπημα από ψύλλο, ο Σνόουντεν είναι το λιοντάρι που έκοψε το κεφάλι του σκύλου με τα δόντια του. Νομίζει ότι έχεις διαπράξει μία από τις χειρότερες πράξεις προδοσίας στην αμερικανική ιστορία. Τι θα έλεγες στους ανθρώπους που το πιστεύουν αυτό;
ΕΣ: Ο Ντικ Τσένι είναι πραγματικά το κάτι άλλο. (Γέλια)(Χειροκρότημα) Σας ευχαριστώ. (Γέλια) Νομίζω ότι είναι εκπληκτικό, επειδή τότε που ο Τζούλιαν Ασάνζ έκανε την καλύτερη δουλειά του, ο Ντικ Τσένι έλεγε ότι θα κατέστρεφε τις κυβερνήσεις σε όλον τον κόσμο, οι ουρανοί θα έπιαναν φωτιά και οι θάλασσες θα έβραζαν, και τώρα λέει ότι είναι ένα τσίμπημα ψύλλου. Θα πρέπει να είμαστε υποψιασμένοι για τέτοιου είδους παραφουσκωμένες αξιώσεις βλάβης της εθνικής ασφάλειας από τέτοιου είδους αξιωματούχους. Αλλά ας υποθέσουμε ότι αυτοί το πιστεύουν πραγματικά. Θα έλεγα ότι έχουν μια κάπως στενή αντίληψη της εθνικής ασφάλειας. Τα προνόμια των ανθρώπων όπως ο Ντικ Τσένι δεν κρατούν το κράτος ασφαλές. Το δημόσιο συμφέρον δεν είναι πάντα το ίδιο με το εθνικό συμφέρον. Πηγαίνοντας σε πόλεμο με ανθρώπους που δεν είναι εχθροί μας, σε μέρη που δεν αποτελούν απειλή, δεν μας κάνει ασφαλείς, και αυτό ισχύει είτε είναι στο Ιράκ είτε στο Διαδίκτυο. Το Διαδίκτυο δεν είναι ο εχθρός. Η οικονομία μας δεν είναι ο εχθρός. Οι αμερικανικές επιχειρήσεις, οι κινέζικες επιχειρήσεις και οποιαδήποτε άλλη εταιρία εκεί έξω είναι μέρος της κοινωνίας μας. Είναι μέρος του διασυνδεδεμένου μας κόσμου. Υπάρχουν αδελφικοί δεσμοί που μας ενώνουν και αν καταστρέψουμε αυτούς τους δεσμούς υπονομεύοντας τις προδιαγραφές, την ασφάλεια, τον τρόπο συμπεριφοράς, τα κράτη και οι πολίτες σε όλον τον κόσμο περιμένουν από εμάς να τα τηρήσουμε.
ΚΑ: Υπάρχει ο ισχυρισμός ότι έχεις κλέψει 1,7 εκατομμύρια αρχεία. Φαίνεται ότι μέχρι τώρα έχουν κοινοποιηθεί στους δημοσιογράφους μόνο μερικές εκατοντάδες. Θα έχουμε κι άλλες αποκαλύψεις;
ΕΣ: Σίγουρα θα υπάρξουν κι άλλες αποκαλύψεις. Δε νομίζω ότι υπάρχει αμφιβολία ότι κάποιες από τις πιο σημαντικές αναφορές θα γίνουν στο μέλλον.
ΚΑ: Έλα εδώ, επειδή θέλω να σε ρωτήσω γι' αυτή τη συγκεκριμένη αποκάλυψη. Έλα και ρίξε μια ματιά σε αυτό. Αυτή είναι μια ιστορία που πιστεύω ότι για πολλούς από τους πληροφορικάριους εδώ είναι το πιο σοκαριστικό πράγμα που έχουν ακούσει τους τελευταίους μήνες. Αφορά ένα πρόγραμμα που ονομάζεται «Bullrun». Μπορείς να εξηγήσεις τι είναι;
ΕΣ: Το Bullrun, και εδώ πάλι πρέπει να ευχαριστήσουμε την NSA για την ευθύτητά της, είναι ένα πρόγραμμα που έχει ονομαστεί από μια μάχη του εμφυλίου. Το βρετανικό αντίστοιχο λέγεται «Edgehill», που είναι μια μάχη του βρετανικού εμφυλίου. Ο λόγος για τον οποίο πιστεύω ότι το ονόμασαν έτσι είναι επειδή στοχεύουν την ίδια τους την υποδομή. Είναι προγράμματα με τα οποία η NSA παραπλανά σκόπιμα τους εταιρικούς συνεργάτες. Λένε στους εταιρικούς συνεργάτες ότι αυτές είναι ασφαλείς προδιαγραφές. Λένε ότι θέλουν να δουλέψουν μαζί σας για να διασφαλίσουν τα συστήματά σας, αλλά στην πραγματικότητα, δίνουν κακές συμβουλές σε αυτές τις εταιρίες που τις κάνουν να υποβαθμίζουν την ασφάλεια των υπηρεσιών τους. Φτιάχνουν κερκόπορτες που δεν μπορεί να εκμεταλλευτεί μόνο η NSA, αλλά και οποιοσδήποτε άλλος έχει χρόνο και χρήμα για να ερευνήσει και να την βρει μπορεί να την χρησιμοποιήσει για να εισέλθει στις επικοινωνίες του κόσμου. Αυτό είναι πραγματικά επικίνδυνο, επειδή αν χάσουμε την μια μοναδική προδιαγραφή, αν χάσουμε την εμπιστοσύνη σε κάτι όπως το SSL, το οποίο στοχοποιήθηκε συγκεκριμένα από το πρόγραμμα Bullrun, θα ζούμε σε έναν λιγότερο ασφαλή κόσμο γενικότερα. Δεν θα μπορούμε να έχουμε πρόσβαση στις τράπεζές μας και δεν θα μπορούμε να έχουμε πρόσβαση στο εμπόριο χωρίς να ανησυχούμε γι' αυτούς που παρακολουθούν αυτές τις επικοινωνίες ή τις υπονομεύουν για τους δικούς τους σκοπούς.
ΚΑ: Και οι ίδιες αυτές αποφάσεις πιθανώς να αφήνουν την Αμερική ανοιχτή σε κυβερνοεπιθέσεις από άλλες πηγές;
ΕΣ: Φυσικά. Ένα από τα προβλήματα, μια από τις επικίνδυνες κληρονομιές που έχουμε δει μετά την εποχή της 11ης Σεπτεμβρίου είναι ότι η NSA φοράει παραδοσιακά δύο καπέλα. Είναι υπεύθυνοι για τις επιθετικές επιχειρήσεις, δηλαδή το χάκινγκ, αλλά είναι υπεύθυνοι και για τις αμυντικές επιχειρήσεις και παραδοσιακά έδιναν πάντα προτεραιότητα στην άμυνα αντί της επίθεσης βασισμένοι στην αρχή ότι τα αμερικανικά μυστικά απλά αξίζουν περισσότερο. Εάν χακάρουμε μια κινεζική επιχείρηση και κλέψουμε τα μυστικά της, αν χακάρουμε ένα κυβερνητικό γραφείο στο Βερολίνο και κλέψουμε τα μυστικά του, αυτό έχει λιγότερη αξία για τον αμερικανικό λαό από το να σιγουρευτούμε ότι οι Κινέζοι δεν θα έχουν πρόσβαση στα μυστικά μας. Έτσι μειώνοντας την ασφάλεια των επικοινωνιών μας, όχι μόνο βάζουν σε κίνδυνο τον κόσμο, αλλά βάζουν την Αμερική σε ουσιαστικό κίνδυνο επειδή η πνευματική ιδιοκτησία είναι η βάση, τα θεμέλια της οικονομίας μας, και αν τα ρισκάρουμε αυτά λόγω αδύναμης ασφάλειας θα το πληρώνουμε για χρόνια.
ΚΑ: Αλλά υπολόγισαν ότι αξίζει να γίνει ως μέρος της άμυνας της Αμερικής ενάντια στην τρομοκρατία. Σίγουρα αυτό είναι ένα τίμημα που αξίζει να πληρώσουμε.
ΕΣ: Αν δείτε τα αποτελέσματα αυτών των προγραμμάτων για την καταπολέμηση της τρομοκρατίας θα διαπιστώσετε ότι είναι αβάσιμο, και δεν χρειάζεται να αρκεστείτε στον λόγο μου, επειδή είχαμε το πρώτο ανοιχτό δικαστήριο, το πρώτο ομοσπονδιακό δικαστήριο που το έχει αναθεωρήσει, έξω από τη ρύθμιση απορρήτου, αποκάλεσε αυτά τα προγράμματα Οργουελικά και πιθανώς αντισυνταγματικά. Το Κογκρέσο, που έχει πρόσβαση για ενημέρωση γι' αυτά τα πράγματα, και τώρα θέλει να είναι ενημερωμένο, έχει κάνει νομοσχέδια μεταρρύθμισης, και δύο ανεξάρτητα πάνελ του Λευκού Οίκου που αναθεώρησαν όλες τις διαβαθμισμένες αποδείξεις είπαν ότι αυτά τα προγράμματα δεν σταμάτησαν ποτέ ούτε μία επικείμενη τρομοκρατική επίθεση στις Ηνωμένες Πολιτείες. Είναι η τρομοκρατία τελικά που θέλουμε να σταματήσουμε; Έχουν κάποια αξία αυτά τα προγράμματα; Εγώ λέω όχι και οι τρεις κλάδοι της αμερικανικής κυβέρνησης λένε επίσης όχι.
ΚΑ: Πιστεύεις πως υπάρχει βαθύτερο κίνητρο γι' αυτούς εκτός από τον πόλεμο ενάντια στην τρομοκρατία;
ΕΣ: Συγγνώμη, δεν σε άκουσα, το ξαναλές;
ΚΑ: Συγγνώμη. Πιστεύεις ότι υπάρχει ένα βαθύτερο κίνητρο γι' αυτούς εκτός από τον πόλεμο ενάντια στην τρομοκρατία;
ΕΣ: Ναι. Η ουσία είναι ότι η τρομοκρατία πάντα ήταν αυτό που εμείς στον κόσμο των μυστικών υπηρεσιών θα ονομάζαμε προκάλυμμα ενεργειών. Η τρομοκρατία είναι κάτι που προκαλεί μια συναισθηματική αντίδραση στον κόσμο, η οποία επιτρέπει τον εξορθολογισμό εξουσιών και προγραμμάτων που οι άνθρωποι δεν θα έδιναν αλλιώς. Τα προγράμματα τύπου Bullrun και Edgehill, η NSA ζήτησε αυτές τις εξουσίες τη δεκαετία του '90. Ζήτησαν από το FBI να πάει στο Κογκρέσο και να το υποστηρίξει. Το FBI πήγε στο Κογκρέσο και το υποστήριξε. Αλλά το Κογκρέσο και ο αμερικανικός λαός είπαν όχι. Είπαν ότι δεν αξίζει το ρίσκο για την οικονομία μας. Είπαν ότι είναι πολύ μεγάλη η ζημιά στην κοινωνία για να δικαιολογήσει τα οφέλη. Αλλά αυτό που είδαμε, την εποχή μετά την 11η Σεπτεμβρίου, είναι όχι χρησιμοποίησαν τη μυστικότητα και τη δικαιολογία της τρομοκρατίας για να ξεκινήσουν μυστικά αυτά τα προγράμματα χωρίς να ρωτήσουν το Κογκρέσο, χωρίς να ρωτήσουν τον αμερικανικό λαό, και πρέπει να προστατευτούμε από μια τέτοια κυβέρνηση πίσω από κλειστές πόρτες επειδή μας κάνει λιγότερο ασφαλείς, και δεν προσφέρει αξία.
ΚΑ: Εντάξει, έλα μαζί μου μια στιγμή, επειδή έχω μια πιο προσωπική ερώτηση για σένα. Μιλώντας για τρόμο, οι περισσότεροι θα θεωρούσαν την κατάστασή σου τώρα στη Ρωσία αρκετά τρομακτική. Προφανώς άκουσες τι έγινε, πώς χειρίστηκαν τον Μπράντλι Μάνινγκ, τον Τσέλσι Μάνινγκ, όπως λέγεται τώρα, και ήταν μια ιστορία στο Buzzfeed που έλεγε ότι κάποιοι στην κοινότητα των μυστικών υπηρεσιών σε θέλουν νεκρό. Πώς το αντιμετωπίζεις αυτό; Πώς αντιμετωπίζεις τον φόβο;
ΕΣ: Δεν είναι παράξενο ότι υπάρχουν κυβερνήσεις εκεί έξω που θέλουν να με δουν νεκρό. Το ξεκαθάρισα ξανά και ξανά ότι πηγαίνω για ύπνο κάθε πρωί και σκέφτομαι τι μπορώ να κάνω για τον αμερικανικό λαό. Δεν θέλω να βλάψω την κυβέρνησή μου. Θέλω να βοηθήσω την κυβέρνησή μου, αλλά το γεγονός ότι είναι διατεθειμένοι να αγνοήσουν παντελώς τις διαδικασίες, είναι διατεθειμένοι να με κηρύξουν ένοχο χωρίς καν να δικαστώ, αυτά είναι τα πράγματα που πρέπει να καταπολεμήσουμε ως κοινωνία, και να πούμε ότι αυτό δεν είναι σωστό. Δεν θα έπρεπε να απειλούμε τους αντιφρονούντες. Δεν θα έπρεπε να ποινικοποιούμε τη δημοσιογραφία. Και ό,τι μπορώ να κάνω για να γίνει αυτό, χαίρομαι να το κάνω παρά τα ρίσκα.
ΚΑ: Θα ήθελα να έχω μερικά σχόλια από το κοινό εδώ, επειδή ξέρω ότι υπάρχουν πολύ διαφορετικές αντιδράσεις για τον Έντουαρντ Σνόουντεν. Ας υποθέσουμε ότι είχατε τις παρακάτω δύο επιλογές, εντάξει; Θα μπορούσατε να δείτε αυτό που έκανε ως μια ουσιαστικά απερίσκεπτη πράξη που έχει βάλει την Αμερική σε κίνδυνο ή θα μπορούσατε να τη δείτε ως μια ουσιαστικά ηρωική πράξη που θα λειτουργήσει για το μακροπρόθεσμο καλό της Αμερικής και του κόσμου; Αυτές είναι οι δύο επιλογές που θα σας δώσω. Είμαι περίεργος να δω ποιος είναι διατεθειμένος να ψηφίσει την πρώτη από αυτές, ότι ήταν μια απερίσκεπτη πράξη. Υπάρχουν μερικά σηκωμένα χέρια. Μερικά χέρια σηκώνονται. Είναι δύσκολο να σηκώσεις το χέρι σου όταν ο ίδιος είναι ακριβώς εδώ, αλλά τα βλέπω.
ΕΣ: Σας βλέπω. (Γέλια)
ΚΑ: Και ποιος πάει με τη δεύτερη επιλογή, την ουσιαστικά ηρωική πράξη;
(Χειροκρότημα)(Ευφημισμοί)
Νομίζω δικαιούμαι να πω ότι υπάρχουν πολλοί που δεν σήκωσαν χέρι και νομίζω ότι ακόμη το σκέφτονται, επειδή μου φαίνεται ότι η συζήτηση γύρω από σένα δεν διαχωρίζεται στις παραδοσιακές πολιτικές γραμμές. Δεν είναι αριστερά ή δεξιά, δεν έχει να κάνει με το αν υποστηρίζεις την κυβέρνηση, αν είσαι φιλελεύθερος ή όχι. Ένα μέρος του είναι σχεδόν ζήτημα γενεών. Είσαι μέρος μιας γενιάς που μεγάλωσε με το Διαδύκτιο και φαίνεται να προσβλήθηκες βαθιά όταν είδες να γίνεται κάτι που πιστεύεις ότι θα βλάψει το Διαδίκτυο. Περιέχει κάποια αλήθεια αυτό;
ΕΣ: Ναι. Νομίζω ότι είναι πολύ αληθινό. Δεν είναι ένα θέμα αριστεράς ή δεξιάς. Οι βασικές μας ελευθερίες, και όταν λέω «μας», δεν εννοώ μόνο τους Αμερικανούς, εννοώ τους ανθρώπους σε όλον τον κόσμο, δεν είναι κομματικό το θέμα. Αυτά είναι πράγματα που τα πιστεύουν όλοι οι άνθρωποι, και είναι στο χέρι μας να τους προστατεύσουμε, και γι' αυτούς που έχουν δει και έχουν απολαύσει ένα ελεύθερο και ανοιχτό Διαδίκτυο, είναι στο χέρι μας να διατηρήσουμε αυτή την ελευθερία για να την απολαύσει η επόμενη γενιά, και αν δεν αλλάξουμε τα πράγματα, αν δεν υψώσουμε το ανάστημά μας για να κάνουμε τις αλλαγές που χρειάζονται για να διατηρήσουμε το Διαδίκτυο ασφαλές, όχι μόνο για μας αλλά για όλους, θα το χάσουμε αυτό, και θα είναι μια τεράστια απώλεια, όχι μόνο για μας, αλλά για τον κόσμο.
ΚΑ: Άκουσα παρόμοια πράγματα πρόσφατα από τον ιδρυτή του παγκόσμιου ιστού, που νομίζω ότι είναι μαζί μας, ο Σερ Τιμ Μπέρνερς-Λι. Τιμ, θα ήθελες να ανέβεις πάνω και να μιλήσεις. Έχουμε μικρόφωνο για τον Τιμ;
(Χειροκρότημα)
Τιμ, χαίρομαι που σε βλέπω. Έλα πάνω. Με ποια πλευρά είσαι, παρεμπιπτόντως, προδότης, ήρωας; Έχω μια θεωρία γι' αυτό, αλλά --
Τιμ Μπέρνερς-Λι: Έχω δώσει πολύ μεγαλύτερες απαντήσεις σε αυτή την ερώτηση, αλλά ήρωας, αν θα έπρεπε να επιλέξω μία από τις δύο.
ΚΑ: Εντ, νομίζω ότι έχεις διαβάσει την πρόταση για την οποία μίλησε ο Σερ Τιμ σχετικά με μια νέα Μάγκνα Κάρτα για να πάρουμε πίσω το Διαδίκτυο. Βγάζει νόημα αυτό; ΕΣ: Απόλυτα. Η γενιά μου, ...εγώ μεγάλωσα όχι απλώς με το να σκέφτομαι για το Διαδίκτυο, αλλά μεγάλωσα στο Διαδίκτυο, και παρόλο που δεν περίμενα ποτέ ότι θα έχω την ευκαιρία να το υπερασπιστώ με έναν τόσο ευθύ και πρακτικό τρόπο και να το ενσωματώσω σε αυτόν τον ασυνήθιστο σχεδόν προσωποποιημένο τρόπο, νομίζω ότι έχει κάτι ποιητικό το γεγονός ότι ένας από τους γιους του Διαδικτύου έχει έρθει κοντά με το Διαδίκτυο ως αποτέλεσμα της πολιτικής τους έκφρασης. Πιστεύω ότι μια Μάγκνα Κάρτα για το Διαδίκτυο είναι ακριβώς αυτό που χρειαζόμαστε. Πρέπει να κωδικοποιήσουμε τις αξίες μας όχι μόνο γραπτώς αλλά και στη δομή του Διαδικτύου, και είναι κάτι που το ελπίζω, και προσκαλώ όλους στο κοινό, όχι μόνο εδώ στο Βανκούβερ, αλλά σε όλο τον κόσμο να πάρουν μέρος.
ΚΑ: Θέλεις να ρωτήσεις τον Εντ;
ΤΜΛ: Λοιπόν, δύο ερωτήσεις, μια γενική ερώτηση --
ΚΑ: Εντ, μας ακούς ακόμη;
ΕΣ: Ναι, σας ακούω.
ΚΑ: Επέστρεψε.
ΤΜΛ: Ο κοριός στη γραμμή σου παρεμβλήθηκε για μια στιγμή. (Γέλια)
ΕΣ: Είναι λιγάκι πρόβλημα της NSA.
ΤΜΛ: Από τα 25 χρόνια, που ανατρέξαμε και σκεφτήκαμε, τι νομίζεις ότι θα ήταν το καλύτερο που θα μπορούσαμε να επιτύχουμε απ' όλες τις συζητήσεις που έχουμε για το δίκτυο που θέλουμε;
ΕΣ: Όταν σκεφτόμαστε σε σχέση με το πόσο μακριά μπορούμε να πάμε, νομίζω ότι είναι μια ερώτηση που περιορίζεται μόνο από αυτό που είμαστε διατεθειμένοι να του δώσουμε. Νομίζω ότι το Διαδίκτυο που απολαύσαμε στο παρελθόν ήταν ακριβώς αυτό που χρειαζόμασταν, όχι ως κράτος, αλλά ως άνθρωποι σε όλον τον κόσμο, και με τη συνεργασία, με τη συμμετοχή, όχι μόνο των τεχνικών κομματιών της κοινωνίας, αλλά όπως είπες, τους χρήστες, τους ανθρώπους απ' όλον τον κόσμο που συνεισφέρουν μέσω του Διαδικτύου, μέσω των κοινωνικών μέσων, που απλώς ελέγχουν τον καιρό, που βασίζονται σε αυτό κάθε μέρα ως κομμάτι της ζωής τους, να το υπερασπιστούν. Δεν θα έχουμε απλώς το Διαδίκτυο που είχαμε, αλλά ένα καλύτερο Διαδίκτυο, ένα καλύτερο σήμερα, κάτι που μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε για να χτίσουμε ένα μέλλον που θα είναι καλύτερο, όχι απλώς καλύτερο από αυτό που ελπίζαμε αλλά απ' οτιδήποτε θα μπορούσαμε να φανταστούμε.
ΚΑ: Έχουν περάσει 30 χρόνια από τότε που ιδρύθηκε το TED, το 1984. Έχει γίνει πολλή συζήτηση από τότε που λίγο πολύ λέει ότι ο Τζορτζ Όργουελ έκανε λάθος. Δεν μας παρακολουθεί ο Μεγάλος Αδελφός. Εμείς, μέσω της δύναμης του διαδικτύου, και της διαφάνειας, παρακολουθούμε τον Μεγάλο Αδελφό. Οι αποκαλύψεις σου ήταν σαν ένα παλούκι στην καρδιά της κάπως αισιόδοξης άποψης, αλλά πιστεύεις ακόμη ότι υπάρχει τρόπος να γίνει κάτι γι' αυτό. Και το κάνεις.
ΕΣ: Σωστά, πρέπει να γίνει μια συζήτηση για το αν αυξήθηκαν οι δυνάμεις του Μεγάλου Αδελφού σε μεγάλο βαθμό. Ήταν ένα πρόσφατο νομικό άρθρο στο Γιέιλ που καθιέρωσε κάτι που ονομάζεται η Αρχή Μπάκστον-Σολτάνι, που είναι πως η προσδοκία μας για την ιδιωτική μας ζωή παραβιάζεται όταν οι δυνατότητες της κυβερνητικής παρακολούθησης γίνονται φθηνότερες κατά μια τάξη μεγέθους, και κάθε φορά που γίνεται αυτό, πρέπει να ξαναπροσδιορίσουμε και να ισορροπήσουμε τα δικαιώματα μας για την προστασία της ιδιωτικότητάς μας. Τώρα, αυτό δεν έχει συμβεί από τότε που οι δυνάμεις παρακολούθησης της κυβέρνησης έχουν αυξηθεί κατά μερικές τάξεις μεγέθους, και γι' αυτό έχουμε το πρόβλημα αυτό σήμερα, αλλά υπάρχει ακόμη ελπίδα, επειδή η δύναμη των ατόμων έχει αυξηθεί και αυτή με την τεχνολογία. Είμαι ζωντανή απόδειξη ότι ένα άτομο μπορεί να αντιμετωπίσει τους πιο ισχυρούς αντιπάλους και τις πιο ισχυρές μυστικές υπηρεσίες σε όλον τον κόσμο και να κερδίσει, και νομίζω ότι αυτό είναι κάτι από το οποίο πρέπει να αντλήσουμε ελπίδα, και πρέπει να χτίσουμε ώστε να το κάνουμε προσβάσιμο όχι μόνο στους ειδικούς τεχνολογίας αλλά στους κοινούς πολίτες σε όλον τον κόσμο. Η δημοσιογραφία δεν είναι έγκλημα, η επικοινωνία δεν είναι έγκλημα, και δεν θα πρέπει να μας παρακολουθούν στις καθημερινές μας δραστηριότητες.
ΚΑ: Δεν είμαι και πολύ σίγουρος πώς κάνεις χειραψία με ένα ρομπότ, αλλά φαντάζομαι, ότι αυτό είναι το χέρι. ΤΜΛ: Θα έρθει πολύ σύντομα.
ΕΣ: Χάρηκα που σε γνώρισα, και ελπίζω η συσκευή τηλεπαρουσίας μου να φαίνεται τόσο ωραία όσο και η δική σας εικόνα σε μένα.
ΚΑ: Σ' ευχαριστώ, Τιμ.
(Χειροκρότημα)
Η εφημερίδα Νιου Γιορκ Τάιμς πρόσφατα ζήτησε αμνηστία για σένα. Θα καλωσόριζες την ευκαιρία να επιστρέψεις στην Αμερική;
ΕΣ: Απολύτως. Δεν υπάρχει αμφιβολία, οι αρχές που ήταν τα θεμέλια αυτού του έργου ήταν το κοινό όφελος και οι αρχές που βρίσκονται πίσω από την δημοσιογραφία στις Ηνωμένες Πολιτείες και σε όλον τον κόσμο, και νομίζω ότι αν ο τύπος λέει τώρα, το υποστηρίζουμε αυτό, αυτό είναι κάτι που πρέπει να γίνει, είναι ένα δυνατό επιχείρημα, αλλά όχι το τελικό επιχείρημα, και νομίζω ότι είναι κάτι που πρέπει να αποφασίσει ο λαός. Αλλά ταυτόχρονα, η κυβέρνηση έχει υπονοήσει ότι θέλουν κάποιου είδους συμφωνία, ότι θέλουν να εκθέσω τους δημοσιογράφους με τους οποίους συνεργάστηκα, για να επιστρέψω, και θέλω να το ξεκαθαρίσω ότι δεν το έκανα αυτό για να είμαι ασφαλής. Το έκανα για να κάνω το σωστό, και δεν θα σταματήσω τη δουλειά μου για το κοινό καλό μόνο και μόνο για το δικό μου συμφέρον. (Χειροκρότημα)
ΚΑ: Εντωμεταξύ, με την ευγενική προσφορά του Διαδικτύου και αυτής της τεχνολογίας, είσαι εδώ, πίσω στη Βόρεια Αμερική, όχι ακριβώς στις ΗΠΑ, στον Καναδά, σε αυτή τη μορφή. Είμαι περίεργος, πώς αισθάνεσαι;
ΕΣ: Ο Καναδάς είναι πολύ πιο διαφορετικός απ' ό,τι περίμενα. Είναι πολύ πιο ζεστά. (Γέλια)
ΚΑ: Στο TED, η αποστολή μας είναι «ιδέες που αξίζει να διαδωθούν». Αν θα μπορούσες να το ενσωματώσεις σε μία μόνο ιδέα, ποια είναι η ιδέα σου που αξίζει να διαδωθεί αυτή τη στιγμή;
ΕΣ: Θα έλεγα ότι το περασμένο έτος ήταν μια υπενθύμιση ότι η δημοκρατία μπορεί να πεθάνει πίσω από κλειστές πόρτες, αλλά εμείς, ως άτομα, γεννηθήκαμε πίσω από τις ίδιες κλειστές πόρτες, και δεν χρειάζεται να εγκαταλείψουμε την προστασία των προσωπικών μας δεδομένων για να έχουμε καλή κυβέρνηση. Δεν χρειάζεται να εγκαταλείψουμε την ελευθερία μας για να έχουμε ασφάλεια. Και πιστεύω πως αν συνεργαστούμε μπορούμε να έχουμε και ανοιχτή κυβέρνηση και προσωπικές ζωές, και ανυπομονώ να δουλέψω με όλους σε όλον τον κόσμο για να γίνει πραγματικότητα.
Σας ευχαριστώ πολύ.
ΚΑ: Εντ, σ' ευχαριστώ.
(Χειροκρότημα)
Πηγή: TED, ID-on't renounce my freedom
Η αξιοποίηση των σημαντικών κοιτασμάτων υδρογονανθράκων στην Ανατολική Μεσόγειο, η ασφάλεια των δικτύων μεταφοράς ενεργείας, η αντιμετώπιση ακόμη και με στρατιωτικά μέσα του ανεξέλεγκτου κύματος μεταναστών και προσφύγων από τις εμπόλεμες ζώνες (Λιβύη, Συρία, Ιράκ, Κουρδικές περιοχές και Ισλαμικό Κράτος) προς την Ευρώπη και η γεωπολιτική επιρροή, αποτελούν ψηφίδες ενός δυναμικά μεταβαλλόμενου πεδίου στην γεωγραφική «γειτονιά μας».
Οι Υπουργοί Εξωτερικών της Κυπριακής Δημοκρατίας Ιωάννης Κασουλίδης, της Ελλάδας Νίκος Κοτζιάς και της Αιγύπτου Sameh Shoukry, σε κοινή ανακοίνωση μετά τη συνάντησή του στη Νέα Υόρκη, επισημαίνουν ότι, η ανακάλυψη σημαντικών κοιτασμάτων υδρογονανθράκων στην Ανατολική Μεσόγειο και ειδικότερα, η ανακάλυψης του κοιτάσματος φυσικού αερίου “Zohr” στην Αποκλειστική Οικονομική Ζώνη της Αιγύπτου, διαμορφώνουν τις προϋποθέσεις ώστε οι τρεις χώρες να προβούν αμέσως σε διαπραγματεύσεις επί των εκκρεμών ζητημάτων σχετικά με την οριοθέτηση των παρακείμενων θαλάσσιων ζωνών τους (ανακήρυξη Ελληνικής ΑΟΖ και καθορισμού θαλασσίων συνόρων Ελλάδος, Αιγύπτου και Κύπρου). Οι τρεις υπουργοί Εξωτερικών, εξέφρασαν την ετοιμότητά τους να συμβάλουν στην αντιμετώπιση των ανθρωπιστικών πτυχών της συνεχιζόμενης προσφυγικής κρίσης σε συνεργασία με όλες τις εμπλεκόμενες χώρες. Και την ανάγκη μιας oλιστικής προσέγγισης για την αντιμετώπιση των γενεσιουργών αιτιών των αιματηρών συγκρούσεων στη Μέση Ανατολή (Τζιχαντιστές του ISIS), κορυφαίο διεθνές πρόβλημα, αφού απειλεί τη περιφερειακή σταθερότητα, την ασφάλεια και την ευημερία των κατοίκων των γειτονικών κρατών. Μέχρι τον Δεκέμβριο αναμένεται η κορύφωση αυτής της διπλωματικής κινητικότητας με επισκέψεις του Αιγύπτιου προέδρου Αλ Σίσυ στην Αθήνα και πρωθυπουργού Α. Τσίπρα στο Ισραήλ. Σύμφωνα με όλες τις ενδείξεις προωθείται η στενότερη τετραμερής (Ελλάδα, Αίγυπτος, Ισραήλ και Κύπρος) συνεργασία στον ενεργειακό, διπλωματικό και στρατιωτικό τομέα, που αξιολογείται ως ιδιαίτερα σημαντική, λόγω της πολύ σοβαρής κρίσης στη Συρία και ευρύτερα στη Μέση Ανατολή. Σε αυτό το ενεργειακό και γεωπολιτικό «παιχνίδι» είναι καθοριστικής σημασίας η γεωγραφική θέση της Ελλάδας. Ο ελληνικός θαλάσσιος χώρος εξασφαλίζει το αναγκαίο «στρατηγικό βάθος» σε αυτήν την άτυπη τετραμερή συνεργασία καθώς και την ασφαλή σύνδεση των ενεργειακών δικτύων με την Ευρώπη. Ωστόσο, υπάρχει και μια αρνητική πτυχή σε αυτή την αμερικανο-ελληνική προσέγγιση στον ενεργειακό τομέα.
Η ελληνορωσική συμφωνία για την κατασκευής αγωγού μεταφοράς φυσικού αέριο από την Ρωσία μέσω Ελλάδας στην Ευρώπη , που προωθούσε με επιμονή ο πρώην υπουργός Παραγωγικής Ανασυγκρότησης Παναγιώτης Λαφαζάνης, φαίνεται ότι ρίχνεται στις ελληνικές καλένδες από την Κυβέρνηση Α.Τσίπρα, ικανοποιώντας έτσι πάγιο αμερικανικό αίτημα, παράλληλα όμως, αυξάνεται η δυσπιστία της Ρωσικής Κυβέρνησης και του Προέδρου Βλ. Πούτιν, για την αξιοπιστία της Ελληνικής Κυβέρνησης. Η ισχυρή στρατιωτική παρουσία της Ρωσίας στη Συρία και οι μάλλον στενές επαφές της Ρωσίας με το Ισραήλ, θα έπρεπε να «αναλυθούν» διεξοδικότερα από την ελληνική διπλωματία. Όπως είναι γνωστό, το βασικότερο διακύβευμα στη κρίσης την Ανατολική Μεσόγειο και τη Μέση Ανατολή είναι η εκμετάλλευση του ορυκτού πλούτου της περιοχή , αλλά και η ασφάλεια των αγωγών μεταφοράς ενέργειας στη Δύση. Η στρατιωτική παρουσία της Ρωσίας στη Συρία, δεν μπορεί να είναι μονοδιάστατη, δηλαδή μόνο για να ενισχυθεί το καθεστώς Ασαντ, αλλά για να αναβαθμιστεί ο διεθνής ρόλος της ΡΩΣΙΑΣ, που σημαίνει πως η επιρροή της θα ενδυναμωθεί σε αποφασιστικό ρόλο στις γεωπολιτικές εξελίξεις στην ευρύτερη γεωγραφική περιοχή. Άρα η Κυβέρνηση Τσίπρα, θα πρέπει να μην «υπακούει» τόσο εύκολα στα κελεύσματα των αμερικανών, χωρίς να υπολογίζει και τις Στρατηγικές επιλογές της Ρωσίας.
Πηγή: OnAlert
Το κόστος μιας αποτέφρωσης στη Βουλγαρία ξεκινάει από 1.900 ευρώ καταλήγει η εφημερίδα Καθημερινή.
Πηγή: Ακτίνες
Μετά φόβου Θεοῦ ἀλλά καί μέ θερμή παράκληση πρός τόν Θεό νά μέ φωτίσει νά ἐκφράσω σωστά τό πιό σημαντικό βίωμά μου· τή μεταστροφή μου στήν Ὀρθοδοξία.
Ὁ παπποῦς μου, Ἰταλός στήν καταγωγή, ἀπό τήν Σικελία καί ἀρχιτέκτονας στό ἐπάγγελμα βρέθηκε στήν Κωνσταντινούπολη. Στά τέλη τοῦ 19ου αἰώνα ὁ Σουλτάνος τόν ἔστειλε στή Θεσσαλονίκη γιά νά κτίσει δημόσια κτήρια. Στή Θεσσαλονίκη, ἡ ὁποία ἀνῆκε τότε στήν Ὀθωμανική Αὐτοκρατορία, ἔζησε ἕως τό τέλος τῆς ζωῆς του. Ἕνα ἀπό τά ὀκτώ παιδιά του ἦταν ὁ πατέρας μου. Κι ἐγώ γεννήθηκα στή Θεσσαλονίκη, ὅπου σπούδασα καί δημιούργησα οἰκογένεια. Ἀπό παιδί προσπαθοῦσα νά ἀνταποκρίνομαι στά θρησκευτικά μου καθήκοντα.
Καθώς φοιτοῦσα στό γαλλικό σχολεῖο Δελασάλ, ἡ κατήχηση ἦταν ἀπαραίτητη, διότι τήν ἐπιμέλεια τοῦ σχολείου τήν εἶχαν μοναχοί καθολικοί. Κάποια ἡμέρα κατέφθασε ἕνας καθολικός ἱερέας καί ἔκανε συζήτηση μέ ἔφηβους καθολικούς. Κάλεσαν κι ἐμένα. Κατά τή συζήτηση μέ ρώτησε ἄν θέλω νά γίνω ἱερέας. Ἀπάντησα ἀρνητικά. Παρόλο πού μέ συγκίνησε ἡ πρόταση, ἀρνήθηκα.
Σπούδασα ἰατρική στό Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης καί νυμφεύτηκα Ἑλληνίδα ὀρθόδοξη. Ἡ ἀλήθεια εἶναι ὅτι δέν εἴχαμε προστριβές ἐξαιτίας τῆς διαφορετικότητάς μας στό δόγμα.
Μετά τόν γάμο βρεθήκαμε στήν Ἑλβετία, ὅπου ἄνοιξα ἱατρεῖο. Ἐκεῖ ἀποκτήσαμε δύο κόρες οἱ ὁποῖες βαπτίστηκαν καθολικές. Συνολικά ζήσαμε στήν Ἑλβετία ἕνδεκα χρόνια.
Ἀποτέλεσμα τῆς διαμονῆς μας στήν Ἑλβετία ἦταν νά χαλαρώσουμε κάπως στά θρησκευτικά μας καθήκοντα. Ὁ φιλεύσπλαχνος Θεός ὅμως μᾶς λυπήθηκε, μᾶς κάλεσε κοντά Του, καί μᾶς ὑπενθύμισε ὅτι δίχως ἀγώνα θά μείνουμε ἐκτός νυμφῶνος. Ἀλλά πῶς μᾶς κάλεσε, ἄς μέ φωτίσει ὁ Πανάγαθος, νά σᾶς τό μεταφέρω σωστά στή συνέχεια.
Ἔπειτα ἀπό ἕνδεκα χρόνια ξενιτειᾶς ἐπιστρέψαμε στήν πατρίδα. Κατοικία καί ἰατρεῖο στή Θεσσαλονίκη. Παρόλο πού ὅλα πήγαιναν πολύ καλά, μετά ἀπό τέσσερα χρόνια ἀποφασίσαμε νά ἐγκατασταθοῦμε στά Ν. Μουδανιά Χαλκιδικῆς. Αὐτό ἔγινε, διότι μᾶς συνέβη κάτι ἐντελῶς ξαφνικό καί ἀνεξήγητο. Καί σήμερα ἀκόμη ἀποροῦμε. Προσωπικά ὅμως ἀναρωτιέμαι, ἄν δέν γινόταν ὅλα αὐτά, πῶς θά γνώριζα τήν Ὀρθοδοξία. Τό σχέδιο ὅμως τοῦ Θεοῦ προχωροῦσε καί μᾶς ἔδειχνε τόν δρόμο πού ἔπρεπε ν᾿ ἀκολουθήσουμε.
Ἐκεῖνο τόν καιρό ἡ παρουσία τῆς Παναγίας ἄρχισε νά γίνεται πιό αἰσθητή στό σπίτι μας μέ τό ἑξῆς περιστατικό: Ὁ Θεός πῆρε τή γιαγιά τῆς συζύγου μου καί στό σπίτι μας ἦλθε ἡ εἰκόνα τῆς Παναγίας Ὁδηγήτριας. Τήν εἰκόνα ὁ παππούς της τή βρῆκε μέ θαῦμα, θαμμένη στή γῆ. Ἡ σύζυγος μεγάλωσε μέ τήν παρουσία αὐτῆς τῆς εἰκόνας καί ἔζησε κάποια θαύματά της καί ἐν συνεχείᾳ αἰσθανθήκαμε καί οἰκογενειακῶς τή χάρη Της. Ἡ Παναγία Ὁδηγήτρια μέ τή χάρη Της καί τήν πρεσβεία Της μέ βοήθησε νά βάλω τέλος στήν ἀναζήτησή μου, ἄν δηλαδή θά παραμείνω καθολικός ἤ θά μεταστραφῶ στήν Ὀρθοδοξία. Πῶς ἔγινε αὐτό, θά τό δοῦμε πιό κάτω.
Οἱ κόρες μου φοιτοῦσαν στά μέσα τοῦ Δημοτικοῦ Σχολείου. Γιά ἐκκλησιασμό τίς πήγαινα, ὅσο ἦταν δυνατόν, στήν καθολική ἐκκλησία στή Θεσσαλονίκη. Γιά δέ τήν ἐξομολόγηση ἐρχόταν καθολικός ἱερέας γιά τούς καθολικούς τῆς γύρω περιοχῆς καί ἡ ἐξομολόγηση γινόταν στό ἰατρεῖο.
Ἐπειδή μέ τή σύζυγο ἀπό παιδιά παρακολουθήσαμε κατηχητικό σχολεῖο, ἀποφασίσαμε νά στείλουμε καί τίς κόρες μας. Δέχτηκα νά πᾶνε στά Μουδανιά, ἐάν τίς δέχονταν ὡς καθολικές πού ἦταν. Δέν εἶχε ὅμως τότε γιά παιδιά. Μία κυρία ὅμως εἶπε στή σύζυγο: «Ἄν θέλετε νά ἀκούσετε λόγο Θεοῦ, κάθε Σάββατο στό Μοναστήρι τοῦ Τιμίου Προδρόμου στή Μεταμόρφωση Χαλκιδικῆς ὁμιλεῖ ὁ Γέροντας π. Γρηγόριος.
Ἦταν καλοκαίρι καί πήγαμε οἰκογενειακῶς. Ὅλα πρωτόγνωρα γιά μᾶς. Πολύς κόσμος στό προαύλιο, ὅπου θά γινόταν ἡ ὁμιλία, Μέ πολλή προσοχή, ἴσως καί μέ περιέργεια παρακολουθήσαμε τήν ὁμιλία. Πιστεύουμε ὅτι ὅσα ἀκούσαμε ἐκείνη τήν ἡμέρα δέν ἦταν τυχαῖα, ἀλλά θέλημα Θεοῦ. Πιστέψαμε ὅτι αὐτή ἡ ὁμιλία ἔγινε εἰδικά γιά μᾶς. Ὁ Θεός μᾶς καθοδήγησε σ᾿ αὐτή τήν ὁμιλία γιά νά προβληματιστῶ καί ν᾿ ἀρχίσω τήν ἀναζήτηση καί μάλιστα μέ ἔντονο ἐνδιαφέρον.
Ὁ σεβαστός Γέροντας ἀναφέρθηκε στό Ἅγιον Ὄρος καί στήν ἱστορία του. Ἦταν συγκλονιστικό γιά μένα καί τή σύζυγό μου. Οἱ κόρες δέν πολυκαταλάβαιναν λόγῳ τῆς ἡλικίας τους. Τό συγκλονιστικό ἦταν ἡ περιγραφή τῆς εἰσβολῆς τῶν Λατίνων Καθολικῶν στό Ἅγιον Ὄρος ἐπί Βέκκου (Πατριάρχου) καί τῆς ἄσχημης συμπεριφορᾶς τους ἀπέναντι στά Μοναστήρια καί τούς μοναχούς οἱ ὁποῖοι δέν δέχονταν νά συνλειτουργήσουν μαζί τους. Μέ κατέπληξε ὁ Γέροντας, γιατί μιλοῦσε μέ ἠρεμία καί μέ πόνο ψυχῆς. Ἐπίσης ἀναφέρθηκε καί σέ κάποιες διαφορές μας πού δέν ἐπιτρέπουν τή συλλειτουργία καί τήν συμπροσευχή, διαφορές πού ἐπῆλθαν μετά τό Σχίσμα, ἀφοῦ οἱ Καθολικοί κατήργησαν ἤ ἀλλοίωσαν κάποιες παραδόσεις τῆς Χριστιανικῆς πίστεως. Ἐδῶ κάνω μία ἐπισήμανση σχετικά μέ τήν καθολικισμό. Ὅταν ἤμουν μικρό παιδί καί ἐμεῖς οἱ καθολικοί νηστεύαμε. Ἀλλά κάποια στιγμή, δέν ἐνθυμοῦμαι χρονολογία, μέ τήν εὐλογία τοῦ Πάπα ἡ νηστεία καταργήθηκε. Ἐπίσης, ὅταν θέλαμε νά κοινωνήσουμε, πηγαίναμε στή Θεία Λειτουργία νηστικοί. Ἀλλά καί αὐτό καταργήθηκε. Ἐπανέρχομαι ὅμως στήν ὁμιλία. Ἡ σύζυγός μου, ὅπως μοῦ ἐξήγησε μετά, τά ἀντιμετώπισε ὅλα ὡς ἑξῆς: Ὅταν ἄκουσε τά τῶν καθολικῶν σκέφτηκε ἐμένα καί μέ κοίταξε γιά νά δεῖ τήν ἀντίδρασή μου . Μέ εἶδε νά ἀκούω μέ ἐνδιαφέρον. Ἔκανε ὅμως τόν λογισμό ὅτι δέν θά τούς πήγαινα ξανά ἐκεῖ. Μόλις μπήκαμε στό αὐτοκίνητο γιά τήν ἐπιστροφή περίμενε νά ἀκούσει τήν ἀντίδρασή μου. Ἐγώ ὅμως τῆς εἶπα πώς ὅτι ἔχουμε τόσες διαφορές. Πρέπει νά συζητήσω μέ κάποιον εἰδικό καί νά μοῦ πεῖ ἀκόμη τί πρέπει νά διαβάσω γιά νά πληροφορηθῶ τά πάντα. Καί αὐτό ἔπραξα. Συζήτησα μέ Γέροντες καί προμηθεύτηκα τά σχετικά βιβλία. Γιά τόν λόγο αὐτό ἐπισκεφτήκαμε ὀρθόδοξα μοναστήρια.
Ὅταν μάθαινα κάποια ἀλήθεια σχετική μέ τίς διαφορές μας, ἡ ὁποία δέν ἄφηνε περιθώριο ἀμφισβήτησης ,αἰσθανόμουν λύπη, ἀλλά καί ἱκανοποίηση. Ἡ χριστιανική πίστη ξανοιγόταν μπροστά μου, ὅπως ὁ Χριστός μᾶς τή δίδαξε καί ὅπως οἱ Πατέρες μᾶς τήν παρέδωσαν.
Ἀλλά ὁ Θεός μοῦ ἔδωσε καί μία τελευταία εὐκαιρία νά βιώσω κι ἄλλες καταστάσεις σχετικές μέ τό θέμα γιά νά βγάλω καί μόνος μου συμπεράσματα, ἀλλά καί νά ἀντιδράσω δικαιολογημένα.
Ἡ ἑπόμενη κίνησή μας ἦταν ἡ ἑξῆς: Ἐγκατασταθήκαμε στή Γαλλία μετά ἀπό τά τέσσερα χρόνια πού ἤμασταν στά Μουδανιά. Θά ἐκφραστῶ κάπως ἐπιγραμματικά, διότι πολλές καταστάσεις εἶναι προσωπικές.
Στή Γαλλία παραμονές μεγάλης ἑορτῆς πῆγα μέ τίς κόρες γιά ἐξομολόγηση στήν καθολική ἐκκλησία. Ἀντικρίσαμε ἀρκετά ἄτομα στό κέντρο τῆς Ἐκκλησίας καί τόν ἱερέα μπροστά τους. Τόν πλησίασα καί τοῦ εἶπα ὅτι θέλουμε νά ἐξομολογηθοῦμε. Μᾶς ὑπέδειξε νά καθήσουμε κοντά στούς ἄλλους. Μά τοῦ εἶπα, ἐάν ὅλοι αὐτοί εἶναι γιά ἐξομολόγηση θά ἀργήσουμε πολύ. Ὄχι μοῦ λέει. Θά τελειώσουμε ἀμέσως καί μᾶς ἐξήγησε. Θά καθήσετε καί ὅλοι σας θά λέτε τίς ἁμαρτίες σας ἀπό μέσα σας κι ἐγώ θά διαβάσω τήν συγχωρητική εὐχή. Ἔμεινα ἄφωνος. Ἐγώ στήν Ἑλλάδα ἤξερα ἄλλα. Κάθε ἕνας μόνος του μέ τόν ἱερέα. Δηλαδή ἀναρωτήθηκα σέ κάθε χώρα ἔχουν τό δικαίωμα νά κάνουν ὅποιες ἀλλαγές θέλουν; Μετά ρώτησα ἀπό περιέργεια καί μοῦ εἶπαν ὅτι σέ ἄλλη ἐκκλησία διαφορετικά γίνεται.
Γιά τή Θεία Κοινωνία πήγαμε στήν Ἑλβετία, στήν πόλη πού κατοικούσαμε κάποτε. Ἦταν πολύ κοντά στά σύνορα μέ τή Γαλλία καί μέ τήν εὐκαιρία θά βλέπαμε καί γνωστούς. Εἶχε ἀρκετό κόσμο, διότι ἦταν μεγάλη ἑορτή. Γι᾿ αὐτόν τόν λόγο κατά τή στιγμή τῆς Θείας Κοινωνίας σχηματίστηκαν τρεῖς σειρές. Γρήγορα ὅμως ἔνιωσα μεγάλη ἀπογοήτευση. Ὁ ἱερέας κοινωνοῦσε στή μεσαία σειρά, στήν ἀριστερή σειρά τούς πιστούς κοινωνοῦσε ἕνας λαϊκός, καί στή δεξιά σειρά κοινωνοῦσε τούς πιστούς μία λαϊκή. Ἐπιδίωξα νά κοινωνήσουμε ἀπό τόν ἱερέα, ἀλλά ἡ ψυχολογική μου κατάσταση δέν ἦταν ἐντάξει. Συγχρόνως διαπίστωσα ὅτι ὁ λαϊκός πού κοινωνοῦσε τούς πιστούς ἦταν συνάδελφος ἰατρός ἀπό παλιά. Γνωριζόμασταν καί οἰκογενειακῶς. Ἐάν ἤμουνα στή δική του σειρά, θά μέ κοινωνοῦσε ὁ συνάδελφος καί φίλος μου.
Μεγάλη ἀπογοήτευση καί μεγάλος προβληματισμός, ἀλλά ἕως ἐκείνην τή στιγμή δέν εἶχα λάβει κάποια ἀπόφαση. Τήν ἀπογοήτευση αὐτή ἀκολούθησε ἡ ἀπογοήτευση ἀπό τήν ἐργασία. Προέκυψε μεγάλη οἰκονομική καταστροφή. Ἔφτασα σέ σημεῖο νά βλέπω ὡς μόνη λύση νά πουλήσω τό σπίτι στήν Ἑλλάδα καί νά μείνω πλέον δίχως δική μου στέγη. Ἡ ἐλπίδα νά ἀποφύγω αὐτή τήν ὀδυνηρή λύση ἦταν ἕνα κτῆμα πού εἶχα, ἀλλά δυστυχῶς δέν γινόταν τίποτε ἐφόσον καί οἱ κτηματομεσίτες τό ἀπέκλεισαν ὅτι θά γίνει κάτι, ἐφόσον δέν ὑπῆρχε ζήτηση. Κάθε ἡμέρα πού περνοῦσε ἦταν εἰς βάρος μας.
Ἀλλά εὐτυχῶς καί τόν Θεό δέν τόν ξέχασα. Ζήτησα τή βοήθειά Του μέ μεσίτρια τήν Ὑπεραγία Θεοτόκο. Προσευχήθηκα ἐκ μέσης καρδίας μπροστά στήν εἰκόνα τῆς Παναγίας Ὁδηγήτριας καί συγχρόνως ἔκανα ἕνα τάμα. Τό θαῦμα ἔγινε καί τό τάμα ἐκπληρώθηκε, ὅπως θά δοῦμε παρακάτω.
Τό πρόβλημά μας τό γνώριζε ἕνας φίλος μας στήν Ἑλλάδα, στήν περιοχή Ν. Μουδανιῶν. Τόν εἶχα παρακαλέσει ἐάν ἐνδιαφερθεῖ κάποιος γιά τό κτῆμα νά μᾶς τηλεφωνήσει.
Εἶχαν περάσει μόλις λίγες ἡμέρες ἀπό τό τάμα πού ἔκανα, χτύπησε τό τηλέφωνο τό ὁποῖο σήκωσε ἡ σύζυγος· ἦταν ὁ φίλος μας πού ἀνέφερα πιό πάνω. Μετά τόν χαιρετισμό κατ᾿ εὐθεῖαν τῆς εἶπε: Ἄκουσε, ἔγινε ἕνα θαῦμα καί τῆς ἐξήγησε ἀμέσως. Ἐνῶ εἶμαι πολύ συνεπής στό ὡράριο τῆς ἐργασίας μου, δέν ξέρω πῶς μοῦ ἦλθε προχθές καί ἐγκατέλειψα τήν ἐργασία σχεδόν μισή ὥρα πιό νωρίς. Κάποιος ὅμως μέ ἀναζήτησε τήν τελευταία στιγμή καί, ἐπειδή ἦταν σχετικά ἐπεῖγον, μέ ἀναζήτησε καί στό σπίτι. Ἐνῷ συζητούσαμε τήν ὑπόθεσή του, αὐτός κάθε τόσο ἔλεγε: Τί ὡραία πού εἶστε ἐδῶ στήν ἐξοχή καί ἡ γυναίκα μου ἐπιθυμεῖ ἕνα σπίτι στήν ἐξοχή. Τότε τοῦ εἶπα γιά τό κτῆμα σας. Ἔδειξε ἐνθουσιασμό καί ἐπιθυμία νά τό δεῖ ἐκείνη τή στιγμή. Τόν πῆγα, τό εἶδε, τοῦ ἄρεσε καί μετά ἀπό συγκατάθεση τῆς γυναίκας του εἶπε ἐντάξει. Ὅλα ἐξελίχθηκαν καί ὅλα τακτοποιήθηκαν ταχύτατα. Τελικά σ᾿ αὐτό τό κτῆμα εἴκοσι χρόνια ἕως τώρα δέν χτίστηκε κανένα σπίτι!
Ὅταν ἐπιστρέψαμε γιά δεύτερη φορά στήν πατρίδα οἱ φίλοι μας καί οἱ πελάτες μου μᾶς δέχτηκαν μέ χαρά καί ὅλα πῆγαν πολύ καλά.
Μέ τήν πρώτη εὐκαιρία ἐπισκεφτήκαμε τό μοναστήρι τοῦ Τιμίου Προδρόμου· ἤμουνα μόνος μέ τή σύζυγο. Στήν ἐπιστροφή, ἐνῷ ὁδηγοῦσα, τῆς εἶπα ὅτι ἀποφάσισα νά βαπτιστῶ Ὀρθόδοξος. Τῆς ἐξήγησα ὅτι ἔταξα στήν Παναγία ὅτι μόλις ὅλα τακτοποιηθοῦν θά βαπτιστῶ. Οἱ κόρες μου δέχτηκαν ἐπίσης νά βαπτιστοῦν. Ἦταν ἤδη ἔφηβες καί εἶχαν ἐμπεδώσει πολλά γιά τήν Ὀρθοδοξία παρακολουθώντας τούς προβληματισμούς μου ἀλλά καί τίς διαπιστώσεις μου.
Γιά λίγους μῆνες κατηχηθήκαμε καί μετά ἔγινε ἡ βάπτισή μας στήν Ἱερά Μονή Ἁγίου Ἀρσενίου στό Βατοπέδι Χαλκιδικῆς. Ἡ βάπτισή μας ἔγινε ἀπό τούς σεβαστούς Πατέρες π. Γρηγόριο καί π. Θεόκλητο, πού τόσο μᾶς βοήθησαν καί μᾶς βοηθοῦνε στήν πορεία μας. Ἀνάδοχος, γνωστή καί φίλη τῆς οἰκογενείας ἀπό τήν ὁποία καί τόν σύζυγό της ἀκούγαμε συχνά λόγια ὠφέλιμα γιά τήν περίπτωσή μας.
Κατά τή διάρκεια τοῦ μυστηρίου ζήσαμε καί οἱ τρεῖς μας ἀξέχαστες στιγμές καί συναισθήματα. Δέν εἶναι εὔκολο νά εἰπωθοῦν δημοσίως. Ἐκεῖνο πού μπορῶ νά πῶ μόνο εἶναι, ὅτι ὅλα μαρτυροῦσαν τήν παρουσία τοῦ Θεοῦ.
Δοξάζω τόν Θεό πού ἀκόμη μοῦ ὑπέδειξε τόν δρόμο τῆς ἱερωσύνης, ἀφοῦ, μέ τήν βάπτισή μου, ὁ φιλεύσπλαχνος Θεός μέ ἀπάλλαξε ἀπό τίς πολλές ἁμαρτίες τοῦ παρελθόντος. Βέβαια εἶχε προηγηθεῖ τῆς βαπτίσεως καί ἡ ἐξομολόγηση. Ὅταν πληροφορήθηκα ὅτι μπορῶ νά γίνω ἱερέας καί μοῦ ἔγινε ἡ πρόταση, εἶπα τό ναί μέ χαρά, ἀλλά καί μέ φόβο κατά πόσο θά φανῶ ἀντάξιος στήν πρόσκληση τοῦ Θεοῦ. Ὅταν ἤμουν νέος, εἶπα τό ὄχι στήν ἴδια πρόταση τῶν καθολικῶν. Δέν θά πάψω νά εὐχαριστῶ τόν Θεό πού μέ φώτισε τότε ν᾿ ἀρνηθῶ, ἀλλά δέν θά πάψω κυρίως νά τόν εὐχαριστῶ πού μοῦ ἀποκάλυψε ποῦ βρίσκεται ἡ ἀλήθεια.
Μέ ἀγάπη Χριστοῦ κι εὐχαριστίες πρός ὅλους
π. Κωνσταντῖνος
Πηγή: (ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ‘Ἐρῶ’, Γ΄ ΤΕΥΧΟΣ, ΙΟΥΛ.-ΣΕΠΤ. 2010), Ενωμένη Ρωμηοσύνη
Και τέλος, θα γίνει μονάχα στην περίπτωση εκείνη, που το Νέο Κρυφό Σχολειό περάσει μέσα στις Ενορίες μας και το αγκαλιάσουν με ζήλο οι παραδοσιακοί μας παπάδες και οι Ελληνορθόδοξοι επίσκοποί μας.
Πηγή: Ακτίνες
Νομικά παντελώς ανεφάρμοστη η επιδιωκόμενη μετατροπή του μαθήματος των Θρησκευτικών σε πολυθρησκευτικό – θρησκειολογικό τονίζει σε συγχαρητήρια επιστολή του προς το ΔΣ της ΠΕΘ, ο Επίτιμος Πρόεδρος Εφετών κ. Απόστολος Φ. Βλάχος.
Χαλάνδρι 1 Αυγούστου 2015
Προς
Το Διοικητικό Συμβούλιο
της Πανελληνίου Ενώσεως Θεολόγων
Αξιότιμοι Κύριοι,
Με πολλή προσοχή και εξαιρετικά έντονο ενδιαφέρον, ανέγνωσα το περιεχόμενο της από 4/5/2015 Ανταπαντήσεως της ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΟΥ ΕΝΩΣΕΩΣ ΘΕΟΛΟΓΩΝ (ΠΕΘ) προς το από 23/3/2015 Πρακτικό του ΔΣ του ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟΥ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΗΣ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ (ΙΕΠ).
Με επιχειρηματολογία Θεολογικώς, Εκκλησιαστικώς, Παιδαγωγικώς, Νομικώς και Εγκληματολογικώς αρτία και σαφώς θεμελιωμένη, εις την Ανταπάντηση αυτή, αντιμετωπίζονται και ανατρέπονται ριζιδόν, ως πλήρως αβάσιμοι οι περιεχόμενοι, στο προαναφερόμενο Πρακτικό, ισχυρισμοί του ΙΕΠ περί «συγχρόνου ανάγκης» μετατροπής του, ως έχει μέχρι σήμερον και δη από του έτους 1836 και έκτοτε συνεχώς και αδιαλείπτως διδασκομένου Ομολογιακού Ορθοδόξου Χριστιανικού μαθήματος των Θρησκευτικών σε πολυθρησκευτικό - θρησκειολογικό τοιούτο.
Μετατροπής, που αντίκειται, ως αναλυτικώς βασίμως και πλήρως εκτίθεται στην Ανταπάντηση αυτή στην Ορθόδοξη Χριστιανική Διδασκαλία και Πίστη, στις αρχές της Παιδαγωγικής και Εγκληματολογίας, ως και στην Ελληνική Νομοθεσία και τη σταθερή επί του θέματος τούτου Νομολογία του Συμβουλίου της Επικρατείας. Προσέτι δε και στην ιστορική όντως και επί του ιδίου θέματος αποφανθείσα ομοφώνως 115/2012 Ακυρωτική και αμετάκλητη απόφαση του Τριμελούς Διοικητικού Εφετείου Χανίων (πρβλ. και αποφ. 1/2015 του Τριμελούς Συμβουλίου του ιδίου Δικαστηρίου).
Κατόπιν όλων αυτών, η επιχειρούμενη μετατροπή αποβαίνει νομικώς παντελώς ανεφάρμοστη.
Στο σημεία αυτό πρέπει να αναφερθή ότι με την παραπάνω Ανταπάντηση της η ΠΕΘ θέτει ευθέως, ορθώς, επαινετώς και ευθαρσώς και το εξαιρετικά σοβαρό θέμα της ανάγκης εγκαίρου ενημερώσεως και συμμετοχής αυτής και των υπολοίπων κλάδων Εκπαιδευτικών, σε διαδικασίες, που αφορούν άμεσα στην οργάνωση και λειτουργία των Σπουδών, ως Προγράμματα Σπουδών, Σχολικά Βιβλία, Επιμορφώσεις Εκπαιδευτικών κ.ο.κ. (βλ. σχετ. και στο από 3/2/2015 προηγηθέν κείμενο της ΠΕΘ προς το ΙΕΠ με τον τίτλο: «Ανάσχεση της εφαρμογής του Προγράμματος Σπουδών του μαθήματος των Θρησκευτικών» (και ΕΔΩ)).
Είναι δε αξιοσημείωτο ότι η ΠΕΘ με την Ανταπάντηση της, εκφράζει τόσο τη βούληση, όσο και την αποφασιστικότητα της, να αγωνισθή σθεναρά για την επιβαλλόμενη μεταβολή της κρατούσης από ετών, σταθερώς και εξακολουθητικώς, καταστάσεως της, κατ' αποκλεισμόν αυτής και χωρίς προηγούμενη ενημέρωση της, λήψεως και εκτελέσεως αποφάσεων σχετικών με τα Προγράμματα Σπουδών κ.α.
Εν όψει όλων αυτών, αξίζουν θερμότατα συγχαρητήρια στο Διοικητικό Συμβούλιο της ΠΕΘ για τις παραπάνω θέσεις και προθέσεις του αναφορικά με την αντιμετώπιση όλων των προαναφερομένων εξαιρετικά σοβαρών ζητημάτων Παιδείας.
Με τη θερμή ευχή και τη βάσιμη ελπίδα ευδοκιμήσεως όλων των υπέρ της Ελληνορθόδοξου Παιδείας αγώνων της ΠΕΘ.
Διατελώ με τιμή
Απόστολος Φ. Βλάχος
Επίτιμος Πρόεδρος Εφετών
«ΔΟΣ ΜΟΙ ΤΟΥΤΟΝ ΤΟΝ ΞΕΝΟΝ»: ΟΙ ΕΞΟΜΟΛΟΓΗΣΕΙΣ ΤΟΥ ΠΑΠΑ ΣΤΡΑΤΗ ΑΠΟ ΤΗ ΛΕΣΒΟ ΠΟΥ ΜΟΙΡΑΣΕ ΑΝΘΡΩΠΙΑ ΣΕ ΠΙΚΡΕΣ ΗΜΕΡΕΣ
«Και θέλω να σας πω ότι σ’ αυτή τη γη που είμαστε και ζούμε ήρθαμε για να είμαστε χρήσιμοι». (παπα Στρατής)
Πριν από λίγες ημέρες έφυγε από τη ζωή ο γνωστός σε όλους μας παπα Στρατής. Ο παπα Στρατής ήταν ιερέας στον Άγιο Γεώργιο Καλλονής Λέσβου και έχασε τη μάχη από τον καρκίνο σε ηλικία 57 ετών. Ήταν τόσο μεγάλη η προσφορά του, που απασχόλησε την Ύπατη Αρμοστεία του Ο.Η.Ε. για τους πρόσφυγες, χαρακτηρίζοντας τον «ο καλός Σαμαρείτης» και τους New York Times που έκαναν ανάλυση τη δράση του.
Ο άνθρωπος παπα Στρατής αφιέρωσε από το 2007 το χρόνο του στη σωτηρία των προσφύγων (βοήθησε περίπου 10.000 ανθρώπους) και μεταναστών, αλλά και στην οικονομική ανακούφιση των κατοίκων της Λέσβου που ως γνωστόν αυτή την εποχή βίωναν και βιώνουν τις συνέπειες της οικονομικής κρίσης. Ο ίδιος αφοσιώθηκε μαζί με τους κατοίκους της Λέσβου στην σωτηρία των προσφύγων από τα κύματα της θάλασσας, τους περιέθαλπαν, τους έδιναν φαγητό, ρούχα φροντίζοντας για το μέρος διαμονής και παρείχαν ψυχολογική στήριξη. Αξίζει να σημειώσουμε ότι έπασχε από χρόνια αναπνευστική ασθένεια και ο ίδιος ήταν μόνιμα συνδεδεμένος με σωληνάκι που του χορηγούσε οξυγόνο κατευθείαν στους πνεύμονες.
Λέει λοιπόν ο ίδιος για την «ΑΓΚΑΛΙΑ» που συστήθηκε ως Μ.Κ.Ο. τα εξής: «Η ‘’ΑΓΚΑΛΙΑ’’ ξεκίνησε να περιθάλπει ανθρώπους που έρχονται από τα απέναντι παράλια από το 2007 ανεπίσημα και επίσημα από το 2009». Και αναφερόμενος στην έμπνευση του τίτλου «ΑΓΚΑΛΙΑ», σημειώνει χαρακτηριστικά: «Οραματιστήκαμε την ‘’ΑΓΚΑΛΙΑ’’ από τον Σταυρό του Χριστού, τον Εσταυρωμένου που έχει ανοιχτά τα χέρια και αγκαλιάζει τον κόσμο όλο».
Ο παπα Στρατής ως άνθρωπος του Θεού, έδρασε έχοντας στο νου του τους λόγους του Θεανθρώπου «οὐκ ἦλθον διακονηθῆναι ἀλλὰ διακονῆσαι». Δεν είχε διακρίσεις στη διακονία των ανθρώπων, εφαρμόζοντας πιστά όσα αναφέρει ο Χριστός στην ευαγγελική περικοπή της Κρίσεως. Με αφοσίωση και χαρά έγινε δέκτης των θείων λόγων της περικοπής, σύμφωνα με τους οποίους ο Χριστός δίδαξε: «πείνασα γάρ, καὶ ἐδώκατέ μοι φαγεῖν, ἐδίψησα, καὶ ἐποτίσατέ με, ξένος ἤμην, καὶ συνηγάγετέ με, γυμνός, καὶ περιεβάλετέ με, ἠσθένησα, καὶ ἐπεσκέψασθέ με, ἐν φυλακῇ ἤμην, καὶ ἤλθετε πρός με». Και φυσικά όλα αυτά είναι σμιλευμένα στη βάση της θεανθρωποκεντρικής διδασκαλίας, την αγάπη, αφού σύμφωνα με την ιωάννειο ρήση «Ὁ Θεὸς ἀγάπη ἐστί».
Όπως ο Χριστός κήρυξε σε όλους τους ανθρώπους, θεράπευσε κάθε άνθρωπο ανεξάρτητα από τη φυλή, το χρώμα, τη θρησκεία και την κοινωνική – οικονομική τάξη, μίλησε με την πόρνη, τον ληστή, τον τελώνη, τον άλλον, τον ξένο, έτσι και ο παπα Στρατής «λεντίω ζωννυμένος», χωρίς να υπολογίζει καθόλου τη διαφορετικότητα του άλλου, έσκυψε με αυταπάρνηση και αγάπη πάνω στον ανθρώπινο πόνο. Γι’ αυτό το θέμα ο ίδιος έχει δηλώσει: «Εμείς δεν βλέπουμε ούτε φυλή, ούτε πατρίδα, ούτε θρησκεία, ούτε τίποτα, βλέπουμε μπροστά μας ανθρώπους. Εξάλλου και ο Θεός τους ανθρώπους έπλασε, όλοι έχουμε την ίδια πείνα, όλοι αγαπάμε, όλοι ερωτευόμαστε.
Στο σημείο αυτό οφείλουμε να κάνουμε μία σημαντική επισήμανση. Ναι μεν στο ζήτημα που διαπραγματευόμαστε, η ανθρωπιά είναι το κύριο συστατικό του, όμως ποια ανθρωπιά; Υπάρχει ο άνθρωπος του Διαφωτισμού, ο «υπεράνθρωπος» του Νίτσε και ο άνθρωπος του Αποστόλου Παύλου. Εκ πρώτης όψεως και οι τρεις διδασκαλίες έχουν ως κέντρο τον άνθρωπο, αλλά με μία καίρια και ανατρεπτική διαφορά ανάμεσα στον δυτικό ανθρωπισμό και στον ανθρωπισμό της ορθόδοξης Ανατολής.
Ο άνθρωπος του Διαφωτισμού είναι ένας άνθρωπος που ναι μεν αποκτά δικαιώματα, και τις αρχές της ισονομία και ισοπολιτείας, εντούτοις ο άνθρωπος αυτός δεν αναγνωρίζει τις αρετές αυτές ως προερχόμενες από το θείο θέλημα, αδιαφορώντας για τον Θεό. Ο «υπεράνθρωπος» του Νίτσε είναι ένα δημιούργημα που μπροστά στην αδύναμη φύση του ανθρώπου, επιχειρεί να θεώσει τον άνθρωπο (εξ ου και η «μεταξίωση των αξιών» για την οποία έκανε λόγο ο Νίτσε), χωρίς όμως να βιώσει τον Θεό σ’ αυτή τη θέωση (δηλ. κατά το «ίνα ημείς θεοποιηθώμεν» του Μ. Αθανασίου). Ο άνθρωπος του Διαφωτισμού, αλλά και αυτός του Νίτσε δεν βλέπουν τον άνθρωπο στον Χριστό, τον Θεό στον άνθρωπο, όπως η θεολογία της ορθόδοξης Ανατολής.
Ο άνθρωπος του Αποστόλου Παύλου, είναι ένα δημιούργημα του Θεού που η ανθρώπινη του φύση αμαυρώθηκε, αλλά δεν χάθηκε, προσπαθώντας ο άνθρωπος με τη θεία χάρη να γίνει κοινωνός των του Χριστού μυστηρίων. Και το σημαντικότερο. Ο άνθρωπος του θείου Παύλου, είναι ο κάθε άνθρωπος, ο ίδιος, απέναντι στον Τριαδικό Θεό, κι ας είναι ένας διαφορετικός από εμάς, αυτός άλλος, ο ξένος. Αυτός ο ξένος δεν είναι ένας εχθρός, ούτε ένας αλλόθρησκος που πρέπει να εξαφανιστεί για τον Απόστολο των Εθνών. Αυτός ο ξένος είναι μία άριστη και άγια ευκαιρία για να υπάρξουμε μαζί συνοδοιπόροι και σύντροφοι στο δρόμο της ζωής που έχει ως δημιουργό της και Πατέρα όλων τον Θεό. Αυτή η «μετανάστευση της αγάπης» όπως αναφέρει και ο Πανεπιστημιακός Καθηγητής κ. Χ. Σταμούλης σε βιβλίο του, είναι η αγάπη του Θεού προς όλους τους ανθρώπους όλης της γης.
Έτσι λοιπόν, ο Απόστολος Παύλος κάνοντας λόγο για την απουσία διάκρισης ανάμεσα στους ανθρώπους, γράφει στην προς Γαλάτας Επιστολή τα εξής «αναρχικά»: «οὐκ ἔνι Ἰουδαῖος οὐδὲ Ἕλλην, οὐκ ἔνι δοῦλος οὐδὲ ἐλεύθερος, οὐκ ἔνι ἄρσεν καὶ θῆλυ· πάντες γὰρ ὑμεῖς εἷς ἐστε ἐν Χριστῷ Ἰησοῦ, εἰ δὲ ὑμεῖς Χριστοῦ, ἄρα τοῦ Ἀβραὰμ σπέρμα ἐστὲ καὶ κατ’ ἐπαγγελίαν κληρονόμοι». Συνδέοντας τους λόγους του Αποστόλου Παύλου με εκείνους του παπα Στρατή, ο τελευταίος μας λέει πως «για εμάς είναι άνθρωποι που έχουν ανάγκη και όταν θα δεις έναν άνθρωπο που ξεβράζει η θάλασσα ένα πρωί στην παραλία της Λέσβου και ένα παιδί και μια μάνα να κλαίει, δεν θα ανοίξεις ποτέ το στόμα σου να ρωτήσεις άμα είναι χριστιανοί και να τους ταΐσεις … κάποια θρησκεία είχαν, κάποιον Θεό πίστευαν, κάποια ελπίδα είχαν για την άλλη ζωή».
Ο παπα Στρατής είδε στον άλλον αυτό που αναφέρεται στον τίτλο του άρθρου. Είδε τον «ξένον». Κι εδώ έχουμε μία οντολογική αναφορά του εαυτού μου στον άλλον. Δεν δίνω απλά κάτι στον ξένο, τον οικειώνομαι και τον προσλαμβάνω, στις δικές μου διαφορετικές αντιλήψεις και γενικά ιδιοσυγκρασία. Η φράση «δος μοι τούτον τον ξένον» που προέρχεται από αυτό το υπέροχο ποιητικό δοξαστικό του Μ. Σαββάτου, είναι τελείως διαφορετική από τη φράση «δος τω ξένω». Ο παπα Στρατής αυτό έπραξε με πίστη και δόσιμο ολοκληρωτικό. Έδωσε τον εαυτόν του, όπως και οι κάτοικοι – εθελοντές του όμορφου νησιού της Μυτιλήνης, στους πρόσφυγες της Συρίας και τους μετανάστες, οι οποίοι εγκατέλειψαν τη χώρα τους, τους δικούς τους, τα σπίτια τους, το χώμα τους, χωρίς τη δική τους θέληση, αλλά «ως κυνηγημένοι από σφαίρες από τον πόλεμο», σύμφωνα με τον άνθρωπο του Θεού παπα Στρατή.
Αυτή η θυσιαστική προσφορά του παπα Στρατή είναι ένα εγχείρημα που ξεκίνησε από έναν άνθρωπο. Τον άνθρωπο ιερέα και διάκονο του Υψίστου, ο οποίος συνέλαβε την ιδέα και φυσικά σε καμία περίπτωση δεν θα μπορούσε από μόνος του να την πραγματώσει. Η φιλανθρωπία είναι ίδιον γνώρισμα του ορθόδοξου ανθρωπισμού και είναι ξένη προς κάθε είδους αποκλεισμού, διαχωρισμού και μακριά από αφοριστικές και καθεστηκυίες αντιλήψεις, εγκολπώνει τον όλο άνθρωπο στην αρχοντική της φύση. Δεν αφορά έναν άνθρωπο, αλλά όλους τους ανθρώπους, όλες τις κοινωνίες. Η ενεργοποίηση των ανθρώπων μέσα από το αισθητήριο της διακονίας προς τον άλλον, αφορά κάθε φυλή και κάθε έθνος. Είναι δε τελείως ξένη προς κάθε εθνικό, φυλετικό και θρησκευτικό διαχωρισμό και δεν συμβαδίζει ως ύψιστο λειτούργημα προς τον συνάνθρωπο, με εθνικιστικούς παροξυσμούς και μισαλλοδοξίες.
«Η Ελλάδα δεν χάθηκε από τους ξένους, αλλά από τους Έλληνες. Το λέω και το φωνάζω. Χάσαμε τα ήθη, τα έθιμα, τις παραδόσεις μας. Κάναμε σπίτια πολυτελή, αλλά πήγαμε μακριά τις αγκαλιές μας. Πρέπει να καταλάβουμε ότι ο απέναντι μας είναι άνθρωπος. Είναι πλάσμα Θεού, έχει πλαστεί από τον ίδιο τον Θεό. Για να αγαπήσουμε τον Θεό, πρέπει πρώτα να αγαπήσουμε τους ανθρώπους. Δεν με ενδιαφέρει εμένα η θρησκεία. Με ενδιαφέρει ο άνθρωπος. Να είναι άνθρωπος που αγαπάει τον κόσμο.» (παπα Στρατής).
Πηνελόπη Σάρρου – Πτυχιούχος Ποιμαντικής και Κοινωνικής Θεολογίας, Φοιτήτρια Παιδαγωγικού Δημοτικής Εκπαίδευσης Α.Π.Θ.
Ηρακλής Φίλιος – Πτυχιούχος Τμήματος Βαλκανικών Σπουδών Φλώρινας, Φοιτητής Θεολογικής Σχολής Α.Π.Θ.
Πηγή: Πεμπτουσία
Απλές σκέψεις πόνου και αγωνίας …
Σήμερα η Εκκλησία μας εορτάζει τη μνήμη τής Ζ΄ Οικουμενικής Συνόδου. Κάθε εορτή Οικουμενικής Συνόδου είναι αφορμή για ουσιαστική εμβάθυνση στα θέματα πίστεως, διότι οι Σύνοδοι συγκαλούνταν κυρίως και πρωτίστως για την αντιμετώπιση ζητημάτων που αφορούσαν στην Ορθόδοξη πίστη μας.
Με αφορμή λοιπόν αυτή την εορτή τής Ζ΄ Οικουμενικής Συνόδου ας προσπαθήσουμε να εξετάσουμε τι είναι Σύνοδος και μάλιστα Οικουμενική; Ποια η θέση της στην Εκκλησία μας; Όλες οι σύνοδοι είναι αλάθητοι ή μπορεί και να σφάλλουν σε θέματα πίστεως; Ασφαλώς τα ζητήματα αυτά είναι ιδιαιτέρως σοβαρά και ευαίσθητα, αν, μάλιστα, τα προσεγγίσουμε σε σχέση με τις σημερινές εκκλησιαστικές εξελίξεις σε πανορθόδοξο επίπεδο, και δεν είναι δυνατό να εξαντληθούν στα πολύ περιορισμένα πλαίσια ενός σημειώματος. Ας προσπαθήσουμε όμως με τις πρεσβείες των Αγίων Πατέρων να τα θίξουμε ακροθιγώς, αφού άλλωστε η Ζ΄ Οικουμενική μάς δίνει πολλές αφορμές και απαντήσεις.
«Ἐκκλησία συστήματος καί συνόδου ἐστίν ὂνομα», σημειώνει επιγραμματικά ο Ι. Χρυσόστομος. Σύμφωνα με τη διατύπωση αυτή, η έννοια της Συνόδου δεν περιορίζεται στο όργανο διοικήσεως της Εκκλησίας, αλλά εκτείνεται σε κάτι πολύ βαθύτερο . είναι ο τρόπος υπάρξεως της Εκκλησίας.
Για το λόγο αυτό, ακόμα και στην πρώτη Εκκλησία, παρά την προσωπική παρουσία τής μοναδικής αυθεντίας των Αποστόλων, η Εκκλησία συνήλθε σε Αποστολική Σύνοδο για να αντιμετωπίσει τα σοβαρότατα προβλήματα που εμφανίστηκαν στη ζωή της. Και αυτή η πρώτη Σύνοδος με την περίφημη διατύπωσή της «ἒδοξε τῷ Ἁγίῳ Πνεύματι καί ἡμῖν», αποτέλεσε την απαρχή του συνοδικού θεσμού στη ζωή της Εκκλησίας.
Οι Σύνοδοι διακρίνονται σε τοπικές και Οικουμενικές. Τοπικές χαρακτηρίζονται οι Σύνοδοι οι οποίες εκφράζουν μία τοπική Εκκλησία (π.χ. Πατριαρχείο ή Αυτοκέφαλη Εκκλησία), ή περισσότερες της μίας τοπικές Εκκλησίες και των οποίων οι αποφάσεις έχουν εφαρμογή μόνο στα όρια των Εκκλησιών που συμμετέχουν, ενώ Οικουμενικές χαρακτηρίζονται οι Σύνοδοι στις οποίες συμμετείχε και εκφράστηκε ολόκληρη η Εκκλησία του Χριστού.
Η Οικουμενική Σύνοδος αποτελεί την κατ’ εξοχήν αλάνθαστη έκφραση της Εκκλησίας. Για το λόγο αυτό οι αποφάσεις της, δογματικές και κανονικές, δηλ. σε θέματα πίστεως και εκκλησιαστικής τάξεως, έχουν υποχρεωτική εφαρμογή σε όλη την Εκκλησία, σε όλους τους πιστούς. Όποιος, ανεξάρτητα από τη θέση του στην εκκλησιαστική ιεραρχία, περιφρονεί και δεν αναγνωρίζει απόφαση Οικουμενικής Συνόδου δεν μπορεί να είναι μέλος της Ορθόδοξης Εκκλησίας και υφίσταται τις κανονικές και πνευματικές κυρώσεις που έχουν ορίσει οι Πατέρες.
Στην ιστορία της Ορθοδόξου Εκκλησίας μας έχουν αναγνωριστεί Επτά Σύνοδοι ως Οικουμενικές, ενώ άλλες δύο που συνήλθαν στην Κωνσταντινούπολη, οι επί Μ. Φωτίου (879-880) και επί Αγ. Γρηγορίου Παλαμά (1351) αναγνωρίζονται μεν από την εκκλησιαστική συνείδηση ως Η΄ και Θ΄ Οικουμενικές, εκκρεμεί όμως η τυπική αναγνώρισή τους.
ΝΙΚΑΙΑ - 787 μ.Χ.
Η εορταζομένη σήμερα Ζ΄ Οικουμενική Σύνοδος συνεκλήθη από τον αυτοκράτορα Κωνσταντίνο Στ΄ και τη μητέρα του Ειρήνη την Αθηναία το 787 στη Νίκαια της Βιθυνίας (απέναντι από την Κωνσταντινούπολη). Στη Σύνοδο συμμετείχαν αντιπρόσωποι από όλες τις τοπικές Εκκλησίες που εκπροσωπούσαν ολόκληρη την Εκκλησία του Χριστού. Ο αριθμός των Πατέρων της Συνόδου ήταν 350 εκ των οποίων 130 ήσαν αρχιμανδρίτες, ηγούμενοι και μοναχοί, οι οποίοι συμμετείχαν ενεργά στη Σύνοδο. Κεντρικό ρόλο στη Σύνοδο είχε ο πρόεδρός της Πατριάρχης Κωνσταντινουπόλεως Άγ. Ταράσιος.
Η Σύνοδος στη δογματική της απόφαση, στον «Όρο», καθόρισε ότι οι χριστιανοί λατρεύουμε αποκλειστικά και μόνο τον Τριαδικό Θεό, ενώ αποδίδουμε σχετική τιμητική προσκύνηση στους Αγίους "ὡς αὐτοῦ γνησίους θεράποντας καί φίλους". Η σχετική τιμητική προσκύνηση των Αγίων αποδίδεται με την ανέγερση ναών, με ακολουθίες και ύμνους και με την ιστόρηση εικόνων. Η Σύνοδος δογμάτισε ότι η τιμή προς τις εικόνες "ἐπί τό πρωτότυπον διαβαίνει καί ὁ προσκυνῶν τήν εἰκόνα προσκυνεῖ ἐν αὐτῇ τοῦ ἐγγραφομένου τήν ὑπόστασιν". Ιδιαίτερη αναφορά κάνει η Σύνοδος στην απεικόνιση, στην ιστόρηση του προσώπου του Κυρίου Ιησού Χριστού δογματίζοντας ότι αφού ο Κύριος έλαβε σάρκα γενόμενος πραγματικός άνθρωπος είναι όχι μόνο δυνατή αλλά και επιβεβλημένη η εικονογράφησή του, με την οποία η Εκκλησία ομολογεί και κηρύττει την ενανθρώπιση του Θεού Λόγου.
Παράλληλα με τον καθορισμό της πίστεως, η Σύνοδος αυτή, όπως και κάθε Σύνοδος, καταδίκασε τις αιρέσεις και αναθεμάτισε ονομαστικά τους εκφραστές τους, μεταξύ των οποίων και τους εικονομάχους Πατριάρχες Κωνσταντινουπόλεως Αναστάσιο, Κωνσταντίνο και Νικήτα «ὡς νέῳ Ἀρείῳ, Νεστορίῳ καί Διοσκόρῳ».
ΙΕΡΕΙΑ - 754 μ.Χ.
Ή Ζ΄ Οικουμενική Σύνοδος ήρθε ως απάντηση της Αλήθειας του Χριστού σε μια άλλη Σύνοδο που είχε συγκληθεί 33 χρόνια νωρίτερα στα Παλάτια της Ιερείας, περιοχή στην ασιατική ακτή του Βοσπόρου. Η Σύνοδος εκείνη συνεκλήθη από τον εικονομάχο αυτοκράτορα Κωνσταντίνο Ε΄ και συμμετείχαν περί τους 350 επισκόπους. Με τις αποφάσεις της καταδικάστηκε ως ειδωλολατρία η προσκύνηση των εικόνων και αναθεματίστηκαν οι υπερασπιστές τους, ο Πατριάρχης Κωνσταντινουπόλεως Άγ. Γερμανός και ο μεγάλος θεολόγος των εικόνων Αγ. Ιωάννης Δαμασκηνός! Ας προσέξουμε αυτό το σημείο: Η Σύνοδος της Ιερείας συνεκλήθη ως Οικουμενική και όμως στην εκκλησιαστική συνείδηση έχει καταγραφεί ως ψευδοσύνοδος, «ψευδοσύλλογος», ληστρική, δηλ. σύνοδος ληστών! Η Ζ΄ Οικουμενική την χαρακτηρίζει «Καϊαφαϊκόν συνέδριον» και την αναθεματίζει με τη χαρακτηριστική φράση «τῷ φρυαξαμένῳ συνεδρίῳ κατά τῶν σεπτῶν εἰκόνων, ἀνάθεμα»!
Παρόμοιες περίπτωση ψευδοσυνόδων-ληστρικών συνόδων που συνεκλήθησαν ως οικουμενικές και πληρούσαν τις εξωτερικές τυπικές προϋποθέσεις οικουμενικότητας ήταν η σύνοδος της Εφέσου (449) με την παρουσία εκπροσώπων από όλες τις τοπικές Εκκλησίες υπό την προεδρία του Αλεξανδρείας Διοσκόρου, καθώς και της Φερράρας-Φλωρεντίας (1438-1439), η οποία και αυτή συνεκλήθη και είχε τις εξωτερικές προϋποθέσεις για να ανακηρυχθεί ως Οικουμενική, αλλά εξελίχθηκε σε ψευδοσύνοδο.
Το ερώτημα λοιπόν που τίθεται είναι: ποιο είναι το ιδιάζον στοιχείο που χαρακτηρίζει μια σύνοδο ως Οικουμενική και τι τη διαφοροποιεί από τις ψευδοσυνόδους; Σε αυτό το ερώτημα απάντησε η Ζ΄ Οικουμενική Σύνοδος δια στόματος του Ιωάννου, του διακόνου της Αγ. Σοφίας, στην λέξη προς λέξη αναίρεση του όρου της ληστρικής εν Ιερεία συνόδου που διασώζεται στα πρακτικά της Ζ΄ Οικουμενικής Συνόδου:
Για την Ζ΄ Οικουμενική Σύνοδο τα κριτήρια αψευδούς Οικουμενικότητας είναι δυο, και δεν εξαντλούνται στα τυπικά της συγκλήσεως (ποιος συγκαλεί, πόσοι και ποιοι συμμετέχουν κοκ):
1. Η αποδοχή των αποφάσεων από την εκκλησιαστική συνείδηση, από το Σώμα του Χριστού, από ολόκληρη την Εκκλησία. Αν τις αποφάσεις μιας Συνόδου δεν τις αποδεχθεί το πλήρωμα της Εκκλησίας, η Σύνοδος αυτή δεν μπορεί να αναγνωριστεί ως Οικουμενική, και
2. Η απόλυτη συμφωνία των αποφάσεων με την προγενέστερη πατερική, συνοδική και εκκλησιαστική παράδοση. Ο Άγ. Μάξιμος Ομολογητής είναι απολύτως σαφής : «Ἐκείνας οἶδεν ἁγίας καί ἐγκρίτους συνόδους ὁ εὐσεβής τῆς Ἐκκλησίας κανών, ἃς ὀρθότης δογμάτων ἒκρινε». Μια Σύνοδος που δεν ακολουθεί την έως τότε εκκλησιαστική παράδοση όπως αυτή έχει εκφραστεί από τους Πατέρες της Εκκλησίας και τις Συνόδους, αλλά την περιφρονεί και προσπαθεί να την ανατρέψει, είναι ψευδοσύνοδος, ανεξάρτητα αν σ’ αυτή συμμετέχει μεγάλος αριθμός επισκόπων που εκπροσωπούν όλα τα πατριαρχεία και τις τοπικές εκκλησίες!
Αντιθέτως, μια Σύνοδος που συγκαλείται ως τοπική, από μια και μόνο τοπική Εκκλησία, με μικρό αριθμό επισκόπων, αν στις αποφάσεις της ακολουθεί την εκκλησιαστική παράδοση και εκφράζει την πίστη της Εκκλησίας τότε πληροί τις προϋποθέσεις της οικουμενικότητας και αναγνωρίζεται ως Οικουμενική (βλ. Β΄ Οικουμενική, 381 μ.Χ.).
ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥΠΟΛΗ - 2016 μ.Χ.
Ας έλθουμε όμως και στο σήμερα. Ως γνωστόν, έχει προγραμματιστεί η σύγκληση της «Αγίας και Μεγάλης Συνόδου της Ορθοδόξου Εκκλησίας», της Πανορθοδόξου Συνόδου, την Πεντηκοστή του 2016 στην Κωνσταντινούπολη.
Κατ’ αρχήν ως Ορθόδοξοι Χριστιανοί δεν μπορούμε παρά να χαρούμε και να δοξάζουμε τον Θεό, όταν η Χάρις Του επιτρέπει τέτοια σημαντικά γεγονότα στη ζωή της Εκκλησίας μας. Παράλληλα όμως, ως μέλη του Σώματος του Χριστού έχουμε υποχρέωση και ευθύνη, ο καθένας μας ανάλογα με τη θέση και τις δυνατότητες που έχει, να ενδιαφερόμαστε και να μην αδιαφορούμε για τα σοβαρά και κρίσιμα αυτά θέματα. Μάλιστα αυτές τις μέρες που συνεδριάζει στη Γενεύη η Ε΄ Προσυνοδική Πανορθόδοξη Διάσκεψη, η τελευταία και πλέον καθοριστική πριν από τη Σύνοδο, οφείλουμε όλοι μας να ευχηθούμε και να προσευχηθούμε ο Θεός να φωτίζει τα μέλη της, ώστε οι αποφάσεις τους να είναι πραγματικά εν Αγίω Πνεύματι.
Σύμφωνα, όμως, με όσα είπαμε παραπάνω δεν μπορούμε να αποφανθούμε εκ των προτέρων για τη μέλλουσα Σύνοδο, αν για την εκκλησιαστική συνείδηση αναδειχθεί πράγματι σε Ιερή Σύνοδο ή - Θεός φυλάξοι – σε μία ακόμη ψευδοσύνοδο. Ασφαλώς ευχόμαστε και προσευχόμαστε οι αποφάσεις της Πανορθοδόξου Συνόδου να αρχίζουν με το «ἒδοξε τῷ Ἁγίῳ Πνεύματι καί ἡμῖν», και να είναι πράγματι θεοφώτιστες.
Βέβαια, κατά καιρούς έχουν εκφραστεί πολλές επιφυλάξεις, τόσο από ακαδημαϊκούς θεολόγους, όσο και από πρόσωπα τα οποία η εκκλησιαστική συνείδηση αναγνωρίζει ως θεοφόρα και χαρισματούχα, για τη σκοπιμότητα, τη διαδικασία και κυρίως τα αποτελέσματα αυτής της Συνόδου. Ασφαλώς δεν είναι της παρούσης η αναλυτική αναφορά στα θέματα αυτά. Επισημαίνουμε όμως με φόβο Θεού και τη δέουσα επιφύλαξη μόνο τρία ζητήματα:
1. Σημαντικό μειονέκτημα, θα τολμούσα να πω σοβαρότατο εκκλησιολογικό έλλειμμα, της διαδικασίας προετοιμασίας και, συνεπώς, της ιδίας της Πανορθοδόξου Συνόδου είναι ο αποκλεισμός του λαού του Θεού από όλες τις διαδικασίες και η πλημμελής, έως ανύπαρκτη, ενημέρωσή του. Οι Ορθόδοξοι Πατριάρχες συνοδικώς και πανορθοδόξως το 1848 έδωσαν μαθήματα ορθοδόξου εκκλησιολογίας και απεφάνθησαν ότι «παρ’ ἡμῖν οὔτε Πατριάρχαι οὔτε Σύνοδοι ἐδυνήθησαν ποτε εἰσαγαγεῖν νέα, διότι ὁ ὑπερασπιστὴς τῆς θρησκείας ἐστὶν αὐτὸ τὸ σῶμα τῆς Ἐκκλησίας, ἤτοι αὐτὸς ὁ λαός, ὅστις ἐθέλει τὸ θρήσκευμα αὐτοῦ αἰωνίως ἀμετάβλητον καὶ ὁμοιειδὲς τῷ τῶν Πατέρων αὐτοῦ»!
Όμως, αντίθετα με την ορθόδοξη εκκλησιολογία, η Πανορθόδοξη Σύνοδος, δυστυχώς, προετοιμάζεται επί εννιά δεκαετίες, από το 1920, ερήμην του λαού του Θεού. Και όταν λέμε «λαός του Θεού» εννοούμε ολόκληρο το Σώμα της Εκκλησίας, τους λαϊκούς, τις μοναστικές αδελφότητες, το Άγιο Όρος, τους κληρικούς (από διακόνους έως Επισκόπους), τους θεολόγους, τις Θεολογικές Σχολές και όλες τις πνευματικές δυνάμεις της Εκκλησίας μας. Θα έπρεπε να είχε σημάνει πνευματικός συναγερμός (θεολογικών συζητήσεων, πνευματικών ζυμώσεων και κυρίως προσευχής) στο πλήρωμα της Εκκλησίας για τέτοιας εμβελείας εκκλησιαστικό γεγονός! Δυστυχώς όμως τίποτα τέτοιο δεν συνέβη! Οι αρμόδιοι θέλησαν και, εν πολλοίς το πέτυχαν, να κρατήσουν τον πιστό λαό εντελώς μακριά, χωρίς να έχει την παραμικρή συμμετοχή, ούτε καν τη στοιχειώδη ενημέρωση για τις διεργασίες αυτές. Και δυστυχώς, όχι μόνο οι λαϊκοί, αλλά αν θέλουμε να είμαστε ειλικρινείς, ακόμα και οι περισσότεροι Επίσκοποι και Σύνοδοι των Τοπικών Εκκλησιών κρατήθηκαν εντελώς μακριά από την προετοιμασία ενός τέτοιου σημαντικού γεγονότος. Τη διεκπεραίωση αυτής της μοναδικής διαδικασίας ανέλαβε μία μικρή ομάδα προσώπων, που είχαν βέβαια μια συνοδική τυπική εξουσιοδότηση-νομιμοποίηση, αλλά ουσιαστικά για το έργο αυτό ήσαν αποκομμένοι, από το λοιπό πλήρωμα της Εκκλησίας. Απλώς, κάπου-κάπου, ανακοινώνονται ειλημμένες αποφάσεις και τετελεσμένα γεγονότα. Να υπενθυμίσουμε την έμπονη καταγγελία διακεκριμένου Επισκόπου της Εκκλησίας μας ότι τα κείμενα των προσυνοδικών διασκέψεων «είναι άγνωστα στους περισσότερους Αρχιερείς και σε μένα, και παραμένουν σε κάποιες Επιτροπές και Γραφεία, και δεν γνωρίζουμε το περιεχόμενό τους» [1]! Είναι προφανής η σοβαρότητα της αναφοράς αυτής, που καταδεικνύει το σοβαρότατο εκκλησιολογικό έλλειμμα της διαδικασίας αυτής και συνεπώς και της ιδίας της Συνόδου...
2. Επίσης, σημαντικές επιφυλάξεις έχουν τεθεί από πολλούς για τη θεματολογία της Συνόδου. Σε τέτοιες μεγάλες Συνόδους προτεραιότητα στη θεματολογία πρέπει να έχουν τα ζητήματα πίστεως και να ακολουθούν τα ζητήματα εκκλησιαστικής τάξεως. Λέει πολύ χαρακτηριστικά ο Μ. Αθανάσιος : «Χρή γαρ πρῶτον πᾶσαν περί τῆς πίστεως διαφωνίαν ἐκκόπτεσθαι καί τότε περί τῶν πραγμάτων ἒρευναν ποιεῖσθαι». Δυστυχώς όμως από την έως τώρα προετοιμασία της Συνόδου απουσιάζουν εντελώς θέματα οριοθετήσεως της Ορθοδόξου πίστεως έναντι των ποικίλων αιρετικών και πλανεμένων αντιλήψεων και πρακτικών: Τα καινοφανή παπικά δόγματα πρωτείου και αλαθήτου της Α΄ Βατικανής (1870), η νέα εκκλησιολογία της Β΄ Βατικανής (1965), οι προτεσταντικές πλάνες, ο υλισμός, ο αθεϊσμός, η θεοσοφία, ο συγκρητισμός κ.α. δεν φαίνεται να απασχολούν τη Σύνοδο, ωσάν να μην έχουν καμμία επίδραση στη ζωή της Εκκλησίας μας και των μελών της. Αντίθετα, στην προετοιμασία της Συνόδου πλεονάζουν θέματα εκκλησιαστικής τάξεως και ζωής, ορισμένα από τα οποία είναι ήσσονος σημασίας ή έχουν ήδη λυθεί από την παράδοσή μας, για τα οποία όμως, ως μη όφειλε, έχουν αναλωθεί πολλές ώρες συζητήσεων και διορθόδοξης συνεργασίας. Θα είναι τουλάχιστον λυπηρό να επαληθευθεί για την επί 90 χρόνια προετοιμαζομένη Πανορθόδοξο Σύνοδο η θυμόσοφος αρχαία ρήση «ώδινεν όρος και έτεκεν μυν», διότι τότε η «οδύνη» αυτή μπορεί να εξελιχθεί σε όνειδος για την Ορθόδοξη Εκκλησία μας. Μη γένοιτο…
Το σοβαρό αυτό κενό στη θεματολογία της Πανορθοδόξου Συνόδου μπορεί να το καλύψει εν πολλοίς η ομόφωνη συνοδική πρόταση του Πατριαρχείου της Σερβίας που ζητά την ένταξη στα θέματα της Συνόδου της τυπικής αναγνωρίσεως των Η΄ και Θ΄ Οικουμενικών Συνόδων, διότι οι Σύνοδοι αυτές έχουν λάβει σοβαρότατες θεολογικές και δογματικές αποφάσεις. Τυχόν ρητή και άμεση απόρριψη του αιτήματος αυτού ή έμμεση απόρριψή του με την παραπομπή σε "συνοδικές" καλένδες του μέλλοντος (απωτέρου ή μάλλον απωτάτου) θα κλονίσει τη θεολογική αξιοπιστία και Ορθοδοξία της Πανορθοδόξου Συνόδου! Αν επιβεβαιωθούν οι φόβοι αυτοί και δεν συζητηθεί το θέμα αυτό τώρα, με προφανή σκοπό να μη δυσαρεστήσουμε το Βατικανό (!), η Πανορθόδοξη Σύνοδος από Σύνοδος της Ορθοδοξίας κινδυνεύει να καταντήσει θεραπαινίδα του Βατικανού! Θα είναι φρικτά τρομερό στα κείμενα της Πανορθοδόξου Συνόδου να γίνει αναφορά στο ΠΣΕ (Παγκόσμιο Συμβούλιο "Εκκλησιών") - νομιμοποιώντας το ουσιαστικά - και να μην υπάρξει αναγνώριση των Η΄ και Θ΄ Οικουμενικών Συνόδων... Ο Θεός να μην επιτρέψει κάτι τέτοιο!
3. Υπάρχει η πρόταση από το Οικουμενικό Πατριαρχείο για την παρουσία στην Πανορθόδοξη Σύνοδο ως “παρατηρητών” παπικών, προτεσταντών, αντιχαλκηδονίων μονοφυσιτών, δηλ. καταδικασμένων αιρετικών από την εκκλησιαστική συνείδηση, από Πατέρες και Οικουμενικές Συνόδους! Ουδέποτε στη δισχιλιόχρονη ζωή της Εκκλησίας, στις τοπικές ή σε Οικουμενικές Συνόδους, υπήρχαν “παρατηρητές”. Μόνο στις δύο παπικές συνόδους του Βατικανού εμφανίστηκε το καθεστώς των “παρατηρητών”! Η Πανορθόδοξη όμως Σύνοδος δεν μπορεί να έχει ως πρότυπο τις παπικές πρακτικές, μεθόδους και μεθοδεύσεις. Επίσης, η Πανορθόδοξη Σύνοδος αποτελεί, πρέπει να αποτελεί, την ύψιστη φανέρωση και έκφραση της ίδιας της Εκκλησίας, του Σώματος του Χριστού και δεν μπορεί να εκπέσει σε συνέδριο ανταλλαγής απόψεων, ούτε σε μια απλή πανηγυρική εκδήλωση-συνάντηση με κριτήρια και στοχεύσεις "εκ του κόσμου τούτου"...
Στην ιστορία της Εκκλησίας οι αιρετικοί καλούνταν και παρίσταντο στις Συνόδους όχι ως "παρατηρητές", αλλά για να απολογηθούν ή να εκφράσουν την μετάνοιά τους, και αν επέμεναν στην πλάνη και στην αίρεση καθαιρούνταν, αναθεματίζονταν και αμέσως εκδιώκονταν της Συνόδου και δεν συμμετείχαν στη συνέχεια των εργασιών της. Η παρουσία στην Πανορθόδοξο Σύνοδο ως "παρατηρητών" εκπροσώπων αιρετικών Κοινοτήτων και Ομολογιών που έχουν καταδικαστεί από την πατερική συνείδηση και τις Οικουμενικές Συνόδους νομιμοποιεί την πλάνη και την αίρεση και συνεπώς ακυρώνει την ίδια τη Σύνοδο: Σύνοδος η οποία δε διαστέλλει «αναμέσον βεβήλου και αγίου» (Όρος της Ζ΄ Οικουμενικής), την Ορθοδοξία από την αίρεση, την αλήθεια του Χριστού από τη δαιμονική πλάνη νομιμοποιώντας εκκλησιαστικά την αίρεση δεν μπορεί να είναι πραγματικά Ορθόδοξη, αλλά κινδυνεύει να εκπέσει σε ψευδοσύνοδο και ληστρική. Επί πλέον δε, η παρουσία ως "παρατηρητών" εκπροσώπων αιρέσεων θα έχει σοβαρότατες, καταστροφικές ποιμαντικές προεκτάσεις: 1. θα προκαλέσει σύγχυση στους πιστούς μας εισάγοντας στη συνείδησή τους τη θεοσοφική προσέγγιση "μαζί και διαφορετικά" (δηλ. δεν έχει καμία σημασία το περιεχόμενο της πίστης) και 2. αντί να συντελέσει στην ενότητα της Εκκλησίας μας θα την κλονίσει δίνοντας σοβαρότατα επιχειρήματα για τη δημιουργία ή την εδραίωση σχισμάτων! Ας ευχηθούμε και προσευχηθούμε να μην οδηγηθούμε σε ένα τέτοιο οδυνηρό σημείο, και επιβεβαιωθούν οι χειρότεροι των φόβων ...
Θα ήθελα να τελειώσω τις σύντομες αυτές σκέψεις πόνου και αγωνίας με σχετική αναφορά του Μητροπολίτου Ναυπάκτου κ. Ιεροθέου, στην οποία είναι εμφανέστατη η αγωνία του για την κατάληξη της Πανορθοδόξου Συνόδου. Γράφει ο Σεβασμιώτατος: «Τό θέμα δέν εἶναι νά συγκληθῆ ἁπλῶς ἡ Ἁγία καί Μεγάλη Σύνοδος τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας, [προσθέτω εγώ: για να ικανοποιηθεί η ρηχή υστεροφημία κάποιων ότι επί ημερών τους συγκροτήθηκε τέτοια Σύνοδος, ή για να επιτευχθούν εθνοφυλετικές στοχοθεσίες κάποιων άλλων] ἀλλά νά παραμείνη στήν ἱστορία ὡς ὄντως Ἁγία καί Μεγάλη καί νά εἶναι διάδοχη τῆς Ζ΄ Οἰκουμενικῆς Συνόδου, τῆς Συνόδου τοῦ 879-80 (Η΄ Οἰκουμενική, ἡ ὁποία ἀναγνώρισε τήν Ζ΄ Οἰκουμενική Σύνοδο), τῆς Συνόδου τοῦ 1351 (Θ΄ Οἰκουμενική) καί τῆς Πανορθοδόξου Συνόδου τοῦ 1848, στίς ὁποῖες πρέπει νά ἀναφερθῆ, ὅπως γίνεται σέ τέτοιες μεγάλες Συνόδους, γιά νά μήν παρουσιασθῆ ὡς ἀποκεκομμένη ἀπό τίς προηγούμενες Συνόδους, ἀλλ' ὡς συνέχειά τους. Ἄν δέν γίνη ἀναφορά στίς προηγούμενες Οἰκουμενικές καί Μεγάλες Συνόδους ἤ ἄν ἀναφερθοῦν μόνον οἱ ἑπτά (7) Οἰκουμενικές Σύνοδοι καί παραλειφθοῦν οἱ ἑπόμενες, τότε θά ὑπάρξη σοβαρό θεολογικό καί ἐκκλησιολογικό πρόβλημα. Αὐτή εἶναι ἡ πραγματική πρόκληση ὄχι ἁπλῶς τῆς ἱστορίας, ἀλλά τῆς πραγματικῆς ἐκκλησιαστικῆς ἱερᾶς ἱστορίας, ἡ ὁποία προσδιορίζεται ἀπό μιά θεολογική, ἐκκλησιολογική καί κανονική προοπτική»[2].
Πάτρα, 11 Οκτωβρίου 2015
Εορτή των Πατέρων της Ζ΄ Οικουμενικής Συνόδου
π. Αναστάσιος Κ. Γκοτσόπουλος
Εφημέριος Ι. Ν. Αγ. Νικολάου Πατρών
Τέλος, μετά την γεμάτη νοήματα και πολύ όμορφη ομιλία της κας Αυγουστίνου, η οποία πραγματικά καθήλωσε το ακροατήριο, ακολούθησαν ερωτήσεις και απορίες των γονέων που συμμετείχαν στη συνάντηση.
Πηγή: Ακτίνες
Από τα μέσα του 19ου αιώνα συμπαγείς βουλγαρικές μάζες, συνέρρεαν στη Μακεδονία και Θράκη, για να δουλέψουν με φτηνό μεροκάματο στα τουρκικά και εβραϊκά τσιφλίκια. Ήταν επόμενο λοιπόν οι αλλεπάλληλες και μακροχρόνιες ελληνοσλαβικές επιμιξίες να συντελέσουν στη γλωσσική και πληθυσμιακή αλλοίωση του ελληνικού στοιχείου της Μακεδονίας.
Έτσι η σύνθεση του πληθυσμού της Λιγκοβάνης μετά την εγκατάσταση και των σλάβων σ’ αυτή, αποτελούνταν από Έλληνες, Βούλγαρους και Τούρκους
Όλοι αυτοί, συμβίωναν μάλλον ειρηνικά ως το τελευταίο τέταρτο του 19ου αιώνα, οπότε προβλήθηκαν δυναμικά οι εθνικές διεκδικήσεις των Βουλγάρων. Ως αντίδραση στη βουλγαρική διείσδυση οργανώθηκε η ελληνική αντίσταση, αρχικά γύρω από την κοινότητα, στη συνέχεια γύρω από την εκκλησία και το σχολείο και αργότερα με τον σχηματισμό αντάρτικων ομάδων.
Οι διαμάχες είχαν στην αρχή θρησκευτικό, χαρακτήρα στη συνέχεια όμως έλαβαν και εθνικό χαρακτήρα, με την προσπάθεια της βουλγαρικής προπαγάνδας να καλλιεργήσει μαζί με την θρησκευτική και εθνική συνείδηση στο σλαβικό στοιχείο που κατοικούσε στην Λιγκοβάνη.
Ως κύριο όπλο διέθετε η Βουλγαρική προπαγάνδα την ομοιότητα του σλαβοφανούς μακεδονικού ιδιώματος με την Βουλγαρική γλώσσα[1].
Από το 1870, όταν δημιουργήθηκε η Βουλγαρική Εξαρχία, όλη η δραστηριότητα της Βουλγαρικής προπαγάνδας στην Μακεδονία διενεργούνταν κυρίως στα ομιλούντα το σλαβόφωνο ιδίωμα διαμερίσματα. Είχε σκοπό την απόσχιση των διαμερισμάτων αυτών από το Πατριαρχείο και την ενίσχυση της Εξαρχίας με τη δημιουργία νέων σχισματικών εξαρχικών μητροπόλεων.
Ο Γ. Μόδης αφηγείται διάφορα απίστευτα περιστατικά, τα οποία μεταφέρω, όπως συνέβησαν στη Λιγκοβάνη αυτή την περίοδο και αποτελούν ζωντανό δείγμα του λυσσαλέου αλληλοσπαραγμού που είχε ξεσπάσει σ’ όλα τα σλαβόφωνα χωριά όπου ο βουλγαρισμός είχε παρασύρει ένα μέρος των κατοίκων.
Η Λιγκοβάνη είχε αποκτήσει βουλγαρική κοινότητα και είχε χωριστεί σε δύο εχθρικά στρατόπεδα απ’ το 1872. Ιδρυτής της Βουλγαρικής κοινότητας Λιγκοβάνης σύμφωνα με την κατάθεση του Ηλία Γεωργιάδη στο ΜΑΚΕΔΟΝΙΚΟ ΗΜΕΡΟΛΟΓΙΟ του 1910 ήταν ο Παπαπέτρος.[2]
«…..Αυτός ο Παππαπέτρος είνε ο ιδρύσας και εν Λυγκοβάνι την σχισματικήν κοινότητα. …….»
Από τότε, 40 χρόνια συνέχεια δεν πέρασε ούτε μια μέρα χωρίς καυγάδες, συμπλοκές, φόνους, εξαφανίσεις, συκοφαντίες, ραδιουργίες !!! Παλιοί συγγενικοί δεσμοί και φιλίες πήγαν περίπατο. Μάλωναν, αλληλοβρίζονταν, αλληλοκατηγορούνταν για λογαριασμό δύο διαφορετικών εθνών στην ίδια διάλεκτο….
Ο εφημέριος του χωριού Παπαγεώργης, αγράμματος και ανεμάνθρωπος, λιποτάκτησε ξαφνικά και πήγε με τους Βουλγάρους για 10 μετζήτια (λιγότερα από 2 λίρες), που του έδωσαν οι Βούλγαροι. Τον έστειλαν και σε κάποιο φροντιστήριο να μάθει και τα βουλγαρικά γράμματα. Φωτίστηκε όμως εκεί τόσο δυνατά, που έχασε το δικό του φως! Γύρισε στο χωριό θεότυφλος και περιφρονημένος, αφού ήταν άχρηστος πια και στους Βουλγάρους…. Οι χωριανοί που είδαν στο φοβερό πάθημά του τη θεία δίκη, τον υποδέχτηκαν με γιουχαϊσμούς. Σε λίγες μέρες πέθανε. Ο μουχτάρης, (πρόεδρος) του χωριού Συμεών Χαριζάνης έγραψε στον τάφο του: «Εδώ σαπίζει ο Ιούδας Παπαγεώρης που πρόδωσε για δέκα μετζήτια».
Ο Συμεών Χαριζάνης, δεν κράτησε πολύ καιρό τη μουχτάρικη σφραγίδα και την εξουσία. Μια μέρα που καθόταν έξω από ένα καφενεδάκι, πέρασε ο αστυνομικός σταθμάρχης μαζί με τον Βούλγαρο μουχτάρη. Οι Τούρκοι είχαν γενικά μη στάξει και μη βρέξει τους Βουλγάρους. Ο Τούρκος αστυνόμος κάθισε κοντά του παρασέρνοντας και τον προστατευόμενό του Βούλγαρο. Ο Χαριζάνης αναγκάστηκε να τους κεράσει. Φιλοτιμήθηκε και ο Βούλγαρος συνάδελφος του και κέρασε και αυτός. Για να τον περιποιηθεί μάλιστα καλύτερα πήγε στον πάγκο να ετοιμάσει καλό μεζέ και ούζο. Γύρισε με ένα πιάτο μεζέδες και μεγάλα ποτήρια ούζο και έβαλε το ένα μπροστά στον Χαριζάνη, που πέθανε σε λίγες ώρες με φρικτούς πόνους στην κοιλιά!... Στους συγγενείς του φαρμακωμένου που έκλαιγαν και διαμαρτύρονταν, ο λαμπρός αστυν. Σταθμάρχης είπε σταυρώνοντας τα χέρια: «Είναι δουλειά του Αλλάχ. Τι μπορώ να κάνω εγώ; …!»
Με την αποσκίρτηση και το θάνατο του Παπαγεώργη οι Λιγκοβανιώτες έμειναν χωρίς εφημέριο, ενώ οι Βούλγαροι είχαν φέρει το μορφωμένο Παπαγιοβάν που ήξερε και καλά Ελληνικά και Γαλλικά. Αναγκάζονταν να κάνουν τις κηδείες χωρίς ιερωμένο! Δεν μπορούσαν να φέρουν ξένο παπά, γιατί οι Βούλγαροι οργανωμένοι τον ξυλοφόρτωναν… Τους καταπατούσε τα οικόπεδα… Ο Νικόλαος Δημητρίου και Δαυίδ Άγγελος που έφεραν παπά απ’ άλλο χωριό για να βαφτίσει τα μωρά τους, είδαν να κόβεται στη μέση το «μυστήριο». Οι Βούλγαροι κακοποίησαν και έδιωξαν τον παπά. Η αστυνομία έμεινε ουδέτερη, έτοιμη να βοηθήσει τους ταραχοποιούς.
Ωστόσο ο αρχιτσέλιγκας και προύχοντας Βασίλης Βαγγέλης ενθουσιασμένος, γιατί ο Θεός τούδωσε δύο δίδυμα αγοράκια, κάλεσε τον Παπαβαγγέλη από την Μπέροβα να τα βαφτίσει. Ήταν πλούσιος «τσιορμπατζής» είχε βοηθήσει και ευεργετήσει πολλούς. Ποιος θα τολμούσε να χαλάσει τα βαφτίσια του! Έβαλε και τέσσερα σφαχτά στη σούβλα. Πραγματικά κανένας δεν ενόχλησε τον Παπαβαγγέλη. Άρχισε η ιεροτελεστία με απόλυτη τάξη. Πήραν θάρρος και ήρθαν στην εκκλησία και οι φοβισμένοι και διστακτικοί. Μα ξάφνου εισόρμησε στην εκκλησία μια μεγάλη παρέα ρεμπεσκέδες οπλισμένοι με χοντρά ξύλα και μεθυσμένοι από κρασί και φανατισμό και άρχισαν τις κραυγές. Βρε τραγόπαπα, βρε τραγογένη, βρε μασκαρά τι γυρεύεις στο χωριό μας και το μαγαρίζεις;!
Ο Βασίλης τους είπε: «βρε παιδιά. Σας παρακαλώ. Εγώ τον έφερα. Να βαφτίσει τα παιδιά μου, ελάτε κάτσετε, έχω και σφαχτά στη σούβλα και μπόλικα πιοτά.» Εκείνοι εξακολουθούσαν το υβρεολόγιο του παπά. Ο τσέλιγκας ξαναφώναξε ονομαστικά «Κώστα, Στογιάννη, Στέφο, Πάνο, που είχε ευεργετήσει, Ντροπή!
Σας παρακαλώ αφήστε μας ήσυχους.» Τον άφησαν αληθινά αυτόν ήσυχο, μα πλήρωσαν τα γένια του παπά !…
Αναγκάστηκε τότε να σηκώσει κι αυτός την γκλίτσα του. Και μαλλιά κουβάρια έγιναν στην εκκλησία. Άντρες, γυναίκες ρίχτηκαν στους ιεροσύλους με μπαστούνια, γροθιές και νύχια. Ο Παπαβαγγέλης ξέφυγε χωρίς παπούτσια με τ’ άμφια ξεσχισμένα και τα γένια αραιωμένα… Σαν τους πέταξαν έξω από την εκκλησία κακήν κακώς με τα ξεροκέφαλά τους σπασμένα και γύρισαν να ιδούν τα δύο μωρά, τα βρήκαν νεκρά. Είχαν πνιγεί στην κολυμπήθρα….[3]
Η τουρκική αστυνομία έμεινε πάλι θεατής.
Ο Δήμος Μπάλιος ύστερα από το πάθημα του αρχιτσέλιγγα πήγε να βαφτίσει το μωρό του στη Μπέροβα. Ήταν η συνήθεια του χωριού να βαφτίζουν το νεογέννητα την πρώτη κιόλας εβδομάδα. Καβαλίκεψε το άλογο, πήρε το μωρό στην αγκαλιά και ξεκίνησε. Στο δρόμο μερικοί χωριανοί του, Βούλγαροι, που είχαν βγεί τάχα για κυνήγι, θέλησαν να τον σταματήσουν.
- Για πού, ώρα καλή, Δήμο:
- Στη Μπέροβα, στους συμπεθέρους.
- Δε μας δίνεις τη ταμπακέρα σου να στρίψουμε κανένα τσιγάρο: Ξεχάσαμε να πάρουμε καπνό μαζί μας.
- Δεν πήρα κι εγώ μαζί μου.
- Μα στάσου. Τι κάνεις έτσι;
- Βιάζομαι.
- Κάτι θα σου πούμε για τη Μπέροβα.
Και χίμηξαν ν’ αρπάξουν το άλογο από τα χαλινάρια. Ο Δήμος το σπιρούνιασε και ξέφυγε. Άρχισαν τότε τις τουφεκιές. Το ξανασπιρούνιασε και τόβαλε στα τέσσαρα σφίγγοντας το μωρό στην αγκαλιά. Ήταν γερό το άλογο και αυτός περίφημος καβαλάρης. Μα όταν έφτασε στην Μπέροβα το μωρό απ΄ το σφίξιμο και το τράνταγμα είχε ξεψυχήσει!..
Έστειλαν μια επιτροπή απ’ τον Αναστάσιο Βαμπερτζή και Λάζαρο Λίμο στο Μητροπολίτη Θεσσαλονίκης και έπειτα Πατριάρχη Ιωακείμ. Του διεκτραγώδησαν τούρκικα, γιατί δεν ήξεραν αρκετά ελληνικά, τη φοβερή κατάσταση που είχε δημιουργηθεί στο χωριό. Ο Ιωακείμ ήρθε αμέσως στη Λιγκοβάνη. Ιερούργησε και χειροτόνησε εφημέριο τον καλό και φτωχό Χριστόφορο. Στην έξοδο όμως απ’ την εκκλησία το κακό ξέσπασε πάλι. Πολλά κεφάλια γέμισαν αίματα και ο ίδιος ο Μητροπολίτης δεν καλοπέρασε.
Γύρισε αμέσως αγανακτισμένος στη Θεσσαλονίκη κι έστειλε τηλεγράφημα στο Πατριαρχείο και εντονότατο «τσακίρι» στον Βαλή για την ανήκουστη ασυδοσία των κακοποιών της Λιγκοβάνης.
Το αποτέλεσμα ήταν να διατάξουν οι Τούρκοι να λειτουργούν στην εκκλησία τη μια εβδομάδα οι «ρούμ» (Έλληνες) και την άλλη οι «Μπουλγκάρ»…
Οι Βούλγαροι όμως με την πλάτη πάντοτε των Τούρκων δεν πολυσεβάστηκαν την Τουρκική διαταγή. Πήγαιναν και έπιαναν νύχτα την εκκλησία και όταν δεν ήταν η δική τους σειρά.
Την 25η Μαρτίου 1883 είχαν καταλάβει την εκκλησία απ’ τα μεσάνυκτα από χριστιανική υπερευλάβεια. Όταν ξημέρωσε ο καλός Θεός και πήγαν οι δικοί μας να εκκλησιαστούν, βρήκαν βουλγαρική λειτουργία! Πλησιάζει οΧρήστος Μόσχος τον Βούλγαρο ψάλτη και του λέει να σταματήσουν, γιατί ήταν Ελληνική η σειρά και η γιορτή του Ευαγγελισμού «ανήκε θεόθεν στους Γραικούς». Οι Βούλγαροι όμως εξηκολούθησαν τον χαβά τους …. Βρέθηκαν στο τέλος έξω απ’ την εκκλησία με πολλά αδιόρθωτα κεφάλια σπασμένα. Έμεινε όμως μέσα νεκρός ο Χρήστος Μόσχος! Τον έβαλαν σε μια άκρη και άρχισαν εξαρχής την Ελληνική λειτουργία…
Την «Ανάσταση» (Μεσάνυχτα του Μεγάλου Σαββάτου) της ίδιας χρονιάς, ήταν πάλι η σειρά των δικών μας. Ιερουργούσε ο παπά Χριστόφορος. Τη στιγμή του έβγαινε στην Ωραία Πύλη με τα τρίκερα και το Άγιο Φως του ζήτησαν οι Βούλγαροι να τραβηχτεί και να φέρει το Άγιο Φως ο δικός τους παπάς, που ήξερε πολλά γράμματα και ήταν περισσότερο φωτισμένος και, επειδή αρνήθηκε, του ξερίζωσαν πολλά μαλλιά μαζί με το δέρμα!... Μαγκούρες, μανουάλια, γροθιές μπήκαν πάλι σε ενέργεια και η εκκλησία του Θεού της αγάπης γέμισε αίματα.
Ασχολήθηκαν τότε οι Βούλγαροι με τον Παπαχριστόφορο. Τούκλεψαν όλα τα ιερά άμφια. Επειδή ήταν πολύ φτωχός για να ξαναφτιάξει καινούργια και ήξερε ότι και εάν έφτιαχνε θα του τα ξανάκλεβαν, έκανε το ζωνάρι του «πετραχήλι» και το ράσο «φελόνι», αφού του έραψε από μέσα ένα σταυρό… Έτσι δεν είχε κανένα κίνδυνο να του τα κλέψουν[4]».
Τέτοιες τραγωδίες η Λιγκοβάνη πολλές έχει να επιδείξει.
Ενώ η αρχική εμφάνιση της Βουλγαρικής προπαγάνδας μόνο κωμική μπορεί να χαρακτηριστεί, σε λίγο άρχισε να διαδίδεται και να αποκτά έδαφος, κυρίως στη Ζάροβα (Νικόπολη), η οποία είχε εκβουλγαριστεί εξ ολοκλήρου.
Οι Λιγκοβανιώτες μετά τα πιο πάνω τραγικά γεγονότα προέβηκαν σε αντίποινα. Ο Μήτρος Τάντσουφ πήγε να δουλέψει στο Όρλιακο και εξαφανίστηκε. Ο Λάζαρος Μπίκουφ πήγε στο παζάρι της Νιγρίτας και δεν γύρισε.
Οι τούρκικες αρχές πάντα μεροληπτούσαν υπέρ των Βουλγάρων. Η μεροληπτική υπέρ των Βουλγάρων στάση των τουρκικών αρχών επέδρασε καταλυτικά στον ελληνικό πληθυσμό της Λιγκοβάνης και άρχισαν να φαίνονται σημάδια εκβουλγαρισμού. Μάταια οι αδελφοί Κων/νος και Σωτήριος Χαριζάνης, Κιουτσούκ Άγγελος και Αμπάκοςπροσπάθησαν να ενθαρρύνουν το ελληνικό στοιχείο. Οι Βούλγαροι τοποθέτησαν απέναντί τους τον Παπαηλία, ιερέα, γνώστη της ελληνικής, τουρκικής και γαλλικής γλώσσας με τα πρωτοπαλήκαρά του, Κόλε, Ζάχωφ, Μπίκωφ,Καραδαλίφ κ.α..
Το ελληνικό στοιχείο για να προλάβει τα χειρότερα κάλεσε τον (Ιωάννη Στόγιου) Κινέ από τις Σέρρες, για να ανοίξει ως δάσκαλος το δημοτικό σχολείο που και αυτό ήταν κλειστό για τους ίδιους λόγους με την εκκλησία. Το ηθικό αναπτερώθηκε και πάλι, το σχολείο ξανάνοιξε και η δράση του Σ. Κινέ ήταν πολύ μεγάλη. Οι Βούλγαροι άρχισαν να τον καταδιώκουν και με δόλο τον κατηγόρησαν στην Τουρκική εξουσία η οποία τον παρέπεμψε σε δίκη παρωδία στην οποία όμως αθωώθηκε, αλλά μετά από λίγο καιρό οι Βούλγαροι τον σκότωσαν με απάνθρωπο τρόπο.
Ο Κινές ήταν ένα ορφανό παιδί της Λιγκοβάνης. Σε κάποιον διερχόμενο έμπορο από τις Σέρρες έκανε εντύπωση η εξυπνάδα του και τον πήρε στις Σέρρες. Εκεί ο Κινές εργαζόταν και φοιτούσε στο σχολείο. Όταν αποφοίτησε, διορίστηκε δάσκαλος μέσα στις Σέρρες. Δεν ξέχασε όμως το χωριό του, που στο μεταξύ το βουλγαρικό κομιτάτο προσπαθούσε να το εκβουλγαρίσει.
Έρχεται πίσω στο χωριό. Με τη χρήση του όπλου πήρε πίσω την εκκλησία, άνοιξε το σχολείο, ανήγειρε νέο διδακτήριο και ενθάρρυνε τους συγχωριανούς του. Κήρυξε τον πόλεμο κατά κάθε βουλγαρικού και κατόρθωσε να αναπτερώσει το ηθικό τους. Οι Βούλγαροι αναταράχθηκαν και οι φοβισμένοι Έλληνες αναθάρρησαν. Τα όσα είχαν κατορθώσει οι Βούλγαροι σε μια εικοσαετία με τις αλογάριαστες λίρες τους, με τη χατζάρα, τα περίστροφα, τους δυναμίτες, ο Κινές τα διασκόρπισε!
Άρχισαν λοιπόν να τον διαβάλλουν στον Τούρκο αστυνόμο, ότι κηρύττει την επανάσταση και δεν υπακούει στους τούρκικους νόμους. Οι Βούλγαροι Μήτρος Ίντζουφ, Νικόλα Καμπάκουφ και Μήτρη Τουσίνουφ καταγγέλουν στον Τούρκο αστυνόμο ότι ο Κινές καταφέρεται υβριστικά για το πρόσωπο του σουλτάνου. Ο αστυνόμος τον συλλαμβάνει και τον στέλνει σιδηροδέσμιο στις Σέρρες προκειμένου να δικαστεί. Με την επέμβαση όμως των ομογενών και του μητροπολίτη Σερρών απαλλάσσεται των κατηγοριών. Ξαναδιορίζεται με την επέμβαση του μητροπολίτη στο χωριό Σεκάφτσα του Στρυμώνα.
Το 1897 οι Βούλγαροι αποφασίζουν την με κάθε μέσο εξόντωση του νεαρού δασκάλου. Επειδή όμως δεν τολμούσαν να τον αντιμετωπίσουν παλικαρίσια, κατέφυγαν στο δόλο. Έτσι παρουσιάστηκε στο σπίτι του κάποιοςΘόδωρος, παλιός φίλος του από τις Σέρρες. Χωρίς να ξέρει ο Κινές ότι είχε εξαγοραστεί στο μεταξύ από τους Βουλγάρους, με το πρόσχημα ότι τον έστειλε ο μητροπολίτης Σερρών να τον πάρει στις Σέρρες για κάποια σπουδαία υπόθεση. Πείστηκε ο Κινές και ξεκίνησαν μαζί για τις Σέρρες.
Από τη συγκεκριμένη διαδικασία αναμένεται να εξαιρεθούν συνταξιούχοι άνω των 75 ετών και όσοι ζουν σε απομακρυσμένες περιοχές, όπου η χρήση του πλαστικού χρήματος είναι περιορισμένη.
Σε αναλόγου δυσκολίας, απογοήτευσης και θλίψης περιόδου για την πατρίδα μας, ο λαός μας προσδοκούσε στους διανοούμενους, στην πνευματική του ηγεσία. Περίμενε να του ανοίξουν, συν Θεώ, το δρόμο, για να διεκδικήσει, να αγωνιστεί και να νικήσει. Το έπραξαν μεταξύ των άλλων ο Σικελιανός και ο Καζαντζάκης όταν δολοφονούνταν οι Έλληνες το 1921 στην Αμάσεια του Πόντου, το φώναξε με την ιδιαίτερη φωνή και πένα του ο Κωστής Παλαμάς το 1940 δίνοντας το έναυσμα της αντίστασης που χαρακτηρίζει εδώ και αιώνες τους Έλληνες και τις Ελληνίδες, το ίδιο έκανε τρεις δεκαετίες σχεδόν αργότερα ο Γιώργος Σεφέρης.
Τότε που δεν σιώπησε για να γίνει αρεστός, τότε που “δεν μίλησε χωρίς να λέει τίποτα”, τότε που δεν επανέλαβε πληκτικά τις περιορισμένες λέξεις που χρησιμοποιούνται στον πολιτικό και τον πνευματικό λόγο. Αντιθέτως, γνωρίζοντας το βάρος της πνευματικής του παρουσίας, ξέροντας ότι ο λαός περιμένει από αυτόν και τον κάθε αληθινό διανούμενο να μιλήσει, έπραξε αυτό που του υπαγόρευε η συνείδησή του, το καθήκον του και το χρέος του έναντι της πατρίδας, του τόπου, όπως έγραφε. Και βεβαίως δεν σκέφτηκε το τι θα απωλέσει σε προσωπικό επίπεδο, ούτε εάν θα πάψει να είναι αρεστός, λέγοντας ανάμεσα στα άλλα:
«….μήνες τώρα, αισθάνομαι μέσα μου και γύρω μου, ολοένα πιο επιτακτικά το χρέος να πω ένα λόγο για τη σημερινή κατάστασή μας……” . Είναι μια κατάσταση υποχρεωτικής νάρκης όπου, όσες πνευματικές αξίες κατορθώσαμε να κρατήσουμε ζωντανές, με πόνους και με κόπους, πάνε κι’ αυτές να καταποντιστούν μέσα στα ελώδη στεκάμενα νερά. …..η αρχή μπορεί να μοιάζει εύκολη, όμως η τραγωδία περιμένει, αναπότρεπτη, στο τέλος».
Και καταληκτικά, ο Σεφέρης όπως ο κάθε πραγματικός διανοούμενος (οφείλει να) λέει και πράττει τα παρακάτω σημείωνε τα εξής:
« Είμαι ένας άνθρωπος χωρίς κανένα απολύτως πολιτικό δεσμό, και, μπορώ να το πω, μιλώ χωρίς φόβο και χωρίς πάθος. Βλέπω μπροστά μου τον γκρεμό όπου μας οδηγεί η καταπίεση που κάλυψε τον τόπο. Αυτή η ανωμαλία πρέπει να σταματήσει. Είναι Εθνική επιταγή».
Σε αντίθεση με τα παραπάνω παραδείγματα όπου οι διανοούμενοι δεν σιώπησαν αλλά μπήκαν μπροστά στον αγώνα των Ελλήνων και των Ελληνίδων, με την πένα, το λόγο και την πράξη τους, διαπιστώνουμε με μεγάλη λύπη, τη σημερινή σιωπή των διανοουμένων. Μοιραίοι και άβουλοι, που έγραφε ο συμπατριώτης μου ο Βάρναλης, που αφού δεν ντράπηκαν για τα ψέμματα που είπαν, ντράπηκαν για λογαριασμό τους τα ψέμματα, όπως σημειώνει ο Μενέλεος Λουντέμης.
Η πνευματική χρεοκοπία προϋπήρξε και συμβαδίζει πλέον και με την οικονομική. Βασικοί υπεύθυνοι, μαζί με τους ενόχους του πολιτικού προσωπικού, για τα “ ελώδη στεκάμενα νερά”, είναι οι διανοούμενοι και η σιωπή τους….
Πηγή: Ενωμένη Ρωμηοσύνη
Ιωάννης Θαλασσινός, Διευθυντής Π.Ε.ΦΙ.Π. 04-10-2017
Ποιός ἄραγε θυμᾶται τή θλιβερή ἐπέτειο τῆς ψήφισης, ἀπό τή Βουλή τῶν Ἑλλήνων, τοῦ ἐπαίσχυντου...
Χριστιανική Εστία Λαμίας 03-10-2017
Οἱ μάσκες ἔπεσαν γιά ἀκόμα μιά φορά. Ἑταιρεῖες γνωστές στούς Ἕλληνες καταναλωτές ἀφαίρεσαν ἀπό τά...
TIDEON 21-12-2015
Επιμένει να προκαλεί Θεό και ανθρώπους η ελληνική Κυβέρνηση, ψηφίζοντας στις 22 Δεκεμβρίου 2015 ως...
Tideon 14-12-2015
Η Κυβέρνηση μας μίλησε για την «αναγκαιότητα» και για τα πλεονεκτήματα της «Κάρτας του Πολίτη»...
TIDEON 27-08-2014
Λαμβάνουν διαστάσεις καταιγισμού οι αντιδράσεις πλήθους φορέων και πολιτών για το λεγόμενο «αντιρατσιστικό» νομοσχέδιο το...
tideon.org 02-05-2013
Kαταθέτουμε την αρνητική δήλωση μας προς τον Εθνικό Οργανισμό Μεταμοσχεύσεων (ΕΟΜ). Ο νόμος αφήνει πολλά...
Tideon 31-12-2012
Ποια είναι η λύση αν πλήρωσες «τσουχτερές» τιμές στο Κυλικείο του Νοσοκομείου, του Αεροδρομίου, του...
Νικόλαος Ἀνδρεαδάκης, ὁδηγός 03-04-2012
Εἶμαι νέος μὲ οἰκογένεια, ἔχω ὅλη τὴ ζωὴ μπροστά μου… Λόγῳ ἐπαγγέλματος ἔχω τὴ δυνατότητα...
tideon 07-11-2011
ΜΝΗΜΟΝΙΟ: Δεν ξεχνώ αυτούς που παρέδωσαν αμετάκλητα και άνευ όρων την ΕΘΝΙΚΗ ΚΥΡΙΑΡΧΙΑ και έκαναν...
ΚΑΤΑΛΑΒΕΣ ΤΩΡΑ ... 15-02-2011
Κατάλαβες τώρα ... γιατί σε λέγανε «εθνικιστή» όταν έλεγες πως αγαπάς την Πατρίδα σου; Για να...
ΤΡΑΠΕΖΑ ΙΔΕΩΝ 25-12-2010
Τώρα πια γνωρίζω τους 10 τρόπους που τα ΜΜΕ μου κάνουν πλύση εγκεφάλου και πώς...