Ο πατήρ Γερμανός διατυπώνει την έκπληξή του πάνω στη θέση του Αββά, ότι δηλαδή η πτώση του διαβόλου είχε την αρχή της, τότε που ο Εωσφόρος θέλησε να πάρει τη θέση του Θεού. ΠΑΤΗΡ ΓΕΡΜΑΝΟΣ: Ως τώρα νομίζαμε ότι η αιτία και η αρχή της πτώσεως του διαβόλου, η οποία τον έκανε να ξεπέσει από την τάξη των Αγγέλων, ήταν ο φθόνος και η ζηλότυπη δολιότητά του. Αυτά ήταν που τον οδήγησαν να αποπλανήσει τον Αδάμ και την Εύα.

Για το πώς άρχισε η πτώση του διαβόλου.

ΑΒΒΑΣ ΣΕΡΗΝΟΣ: Όχι, η πηγή της πανουργίας και της πτώσεως του διαβόλου δεν βρίσκεται εδώ. Όπως το βλέπουμε καθαρά μέσα στο βιβλίο της Γένεσης, ήδη πριν ο διάβολος εξαπατήσει τους Πρωτόπλαστους, η Αγία Γραφή τον στιγματίζει και τον ονομάζει «όφι»: «Αλλά το φίδι ήταν το πιο φρόνιμο» λέει, ή όπως λέει το Εβραϊκό κείμενο, «απ’ όλα τα ζώα τού αγρού που είχε δημιουργήσει ο Κύριος ο Θεός, το φίδι ήταν το πιο πανούργο» (Γεν. 3,1).

Βλέπετε λοιπόν ότι πριν ακόμη εξαπατήσει τον πρώτο άνθρωπο, αυτός είχε ήδη απομακρυνθεί απ’ την Αγγελική αγιότητα.

Και όχι μόνο άξιζε να στιγματιστεί μ’ αυτό το δύσφημο όνομα του «όφεως», αλλά ακόμα και να φανερωθεί ανώτερος από όλα τα άλλα ζώα της γης, ως προς τη δόλια επιδεξιότητα και την πανουργία του. Ασφαλώς η Αγία Γραφή δεν θα χαρακτήριζε ποτέ έναν άγιο Άγγελο με ένα τέτοιο όνομα. Δεν θα έλεγε για τους Αγγέλους που έμειναν σταθεροί στην πρώτη τους μακαριότητα: «Αλλά το φίδι ήταν το πιο πανούργο απ’ όλα τα ζώα τού αγρού» (Γεν. 3,1). Αυτή η προσωνυμία, δεν θα μπορούσε να δοθεί βέβαια ούτε στον αρχάγγελο Γαβριήλ ούτε στον αρχάγγελο Μιχαήλ. Αλλά δεν θα ταίριαζε εξίσου ούτε και σ’ έναν καλοπροαίρετο άνθρωπο.

Έτσι, είναι απόλυτα σαφές ότι η ονομασία τού «όφεως» και η σύγκρισή του με τα άλλα ζώα, δεν απηχούν τη σεμνότητα του Αγγέλου, άλλα σίγουρα την ατιμία του πλάνου. Και κάτι ακόμα. Ο φθόνος του δαίμονα, ο οποίος τον έσπρωξε να εξαπατήσει με τα τεχνάσματά του τον άνθρωπο, έχει την αιτία του στην πτώση του, η οποία ασφαλώς είχε προηγηθεί. Έβλεπε ότι ο άνθρωπος, που μόλις είχε πλασθεί από το χώμα της γης, δεχόταν την κλήση για μια δόξα που ήταν ίδια μ’ αυτή που εκείνος απολάμβανε πριν από την πτώση του. Εφόσον ήταν κι αυτός ένας από τους άρχοντες των Αγγέλων, θυμόταν ασφαλώς από πού είχε ξεπέσει. Το πρώτο του αμάρτημα λοιπόν ήταν αμάρτημα εγωισμού και αυτό του στοίχισε την πτώση και το όνομα του όφεως. Το αμάρτημα του φθόνου ήρθε δεύτερο. Αυτό το πάθος τον βρήκε όταν ακόμα είχε τη δυνατότητα να σηκωθεί και να ανοίξει διάλογο με τον άνθρωπο. Η δίκαιη όμως απόφαση του Θεού τον γκρέμισε οριστικά. Δεν θα μπορεί στο εξής να ορθοποδήσει, ούτε να στρέψει το βλέμμα προς τα πάνω, ούτε να πάρει την όρθια στάση.

Αλλά είναι καταδικασμένος να σέρνεται με την κοιλιά στο έδαφος, σ’ αυτή την ταπεινωτική κατάσταση. Και για τροφή θα έχει στο εξής τα χωμάτινα εδέσματα των έργων της αμαρτίας.

Εξάλλου, ως τώρα ήταν για τον άνθρωπο ένας κρυμμένος εχθρός. Ο Θεός, μετά την πτώση του ανθρώπου, τον αποκάλυψε και έβαλε ανάμεσα σ’ αυτόν και στον άνθρωπο μια ωφέλιμη εχθρότητα, μια σωτήρια διχόνοια. Θα φυλάγεται στο έξης ο άνθρωπος απ’ αυτόν, σαν από έναν επικίνδυνο εχθρό. Δεν θα μπορεί πια ο διάβολος να βλάψει τον άνθρωπο καμουφλαρισμένος κάτω από μια απατηλή φιλία.

Πηγή: (ΑΒΒΑΣ ΚΑΣΣΙΑΝΟΣ. “ΣΥΝΟΜΙΛΙΕΣ ΜΕ ΤΟΥΣ ΠΑΤΕΡΕΣ ΤΗΣ ΕΡΗΜΟΥ”. ΤΟΜΟΣ Α Εκδόσεις “ΕΤΟΙΜΑΣΙΑ”), apantaortodoxias.blogspot.gr, Η άλλη όψη

Επιστολή προς τον Αρχιεπίσκοπο του π. Δαμασκηνού από το Ιερόν Κελλίον του Φιλαδέλφου, Καρυών Αγίου Όρους.

Ἱερομόναχος Δαμασκηνὸς

Ἱερὸν Κελλίον τοῦ Φιλαδέλφου

Ἐν Ἁγίῳ Ὄρει τῇ 6-9-2018

Τ.Θ. 73

63086 Καρυαὶ

Ἅγιον Ὄρος Ἄθω

Ἀριθμὸς πρωτ. 83

Τῷ Μακαριωτάτῳ

Ἀρχιεπισκόπῳ Ἀθηνῶν

καὶ πάσης Ἑλλάδος

κ.κ. ΙΕΡΩΝΥΜΩι

Ἀθήνας

Κοιν.: Τῇ Σεπτῇ Ἱεραρχίᾳ

τῆς Ἐκκλησίας τῆς Ἑλλάδος

Θέμα: «Τὸ ὑπὸ ἀναθεώρησιν Σύνταγμα καὶ ἡ Ἐκκλησία»

Μακαριώτατε,

Βαθυσεβάστως, ἀλλὰ καὶ ἐπωδύνως, Σᾶς ἀπευθύνω τὴν παροῦσαν, ἐξ ἀφορμῆς τῆς φημολογουμένης ἀναθεωρήσεως τοῦ Συντάγματος εἰς ὅ,τι ἀφορᾷ τὰς σχέσεις τῆς Πολιτείας μὲ τὴν Ὀρθοδοξίαν.

Εἶναι γνωστὸν τοῖς πᾶσιν, ὅτι ὁ Ἑλληνισμὸς συμπορεύεται μὲ τὸν Χριστιανισμόν, ἐπὶ δύο καὶ πλέον χιλιετίας.

Τὸ σύστημα τῆς συναλληλίας ἴσχυσε καθ΄ ὅλην τὴν διάρκειαν τῆς αὐτοκρατορίας τῆς Νέας Ρώμης-Κωνσταντινουπόλεως, καὶ κατὰ τὴν ἐποχὴν τῆς Τουρκοκρατίας ἡ Ἐκκλησία ἔσωσε τὸ Γένος.

Ὁ νόμος τοῦ Θεοῦ, ἐγένετο καὶ νόμος τοῦ κράτους καθ΄ ὅλην τὴν ζωὴν τῆς αὐτοκρατορίας.

Χάριν αὐτῆς τῆς συμπορεύσεως, διετηρήθη ὁ Ἑλληνισμὸς μέχρι σήμερον. Ἡ ταυτότης τοῦ Ἕλληνος χαρακτηρίζεται ἀπὸ τὸ Ἑλληνορθόδοξον πνεῦμα.

Τὸ νέον Ἐλληνικὸν κράτος, ὡς προέκτασις τοῦ Βυζαντίου, ᾠκοδομήθη εἰς τὰς αὐτὰς ἀξίας.

Τὴν σχέσιν ταύτην ἐσεβάσθησαν μέχρι σήμερον ἅπασαι αἱ ἀναθεωρητικαὶ Βουλαὶ τῶν Ἑλλήνων.

Ἡ ἀλλοίωσις τῶν Ἑλληνορθοδόξων ἀξιῶν ἤρχισε μετὰ τὴν ἔνταξιν τῆς Ἑλλάδος εἰς τὴν Εὐρώπην καὶ ἡ νομοθεσία, ἥτις μέχρι τὴν ἔνταξιν, ἦτο διαποτισμένη μὲ τὴν Ὀρθοδοξίαν, προσηρμόσθη πρὸς τὰς πεπλανημένας ἀντορθοδόξους ἀξίας τοῦ Δυτικοῦ Πολιτισμοῦ.

Ἐκ τῶν ἐξελίξεων ἀπεδείχθη, ὅτι ἡ ἔνταξις εἰς τὴν Εὐρώπην ἔβλαψε θανασίμως τὴν Ἑλλάδα καὶ ἐπιβάλλεται ταχεῖα ἀποχώρησις.

Ἐξ αἰτίας τῆς οἰκονομικῆς κρίσεως, οἱ δανεισταί, Εὐρώπη καὶ Δ.Ν.Τ., συνήθως ἄθεοι καὶ ὑποκινούμενοι ἀπὸ τοὺς Ἑβραίους - ἀντι -Χρίστους, καὶ ἀπὸ τὴν Μασσωνίαν (δυστυχῶς ὑπάρχουν ἀνόητοι καὶ μωροὶ Ἕλληνες, οἱ ὁποῖοι μετέχουν εἰς τὰς στοὰς αὐτάς, τόσον Πολιτικοί, ὅσον καὶ Ἀρχιερεῖς), ἐξήσκησαν πιέσεις διὰ νὰ ἀλλάξῃ ἡ χριστιανικὴ νομοθεσία τῆς χώρας, προκειμένου νὰ καταστραφῇ ὁ συνεκτικὸς δεσμὸς τοῦ Ἑλληνισμοῦ μὲ τὴν Ἐκκλησίαν. Ἐκ τοῦ δεσμοῦ τούτου ὁ Ἑλληνισμὸς διετηρήθη εἰς τὴν ἱστορίαν.

Συνήθως σχεδὸν ἅπαντες οἱ Πολιτικοί μας εἶναι ἀδιάφοροι καὶ ἐνθυμοῦνται τὴν χριστιανικὴν των ἰδιότητα, μόνον προεκλογικῶς.

Ἔχω πληροφορίας ἀπὸ ὑπεύθυνα πρόσωπα τοῦ δημοσίου βίου τῆς χώρας, ὅτι οἱ δανεισταὶ δίδουν ὁδηγίας εἰς τὰ ἐνταῦθα ἀνδρείκελα, προδότας τοῦ Ἑλληνισμοῦ, πολιτικούς, νὰ καταστρέψουν τὴν Ἐκκλησίαν, καὶ νὰ τὴν περιθωριοποιήσουν ἀπὸ τὸν δημόσιον βίον.

Δὲν θὰ ἦτο εὐχερὲς νὰ ἐπιτύχουν εἰς τὰς ἐπιδιώξεις των ταύτας, ἐὰν ἡ Ὑμετέρα Μακαριότης εἶχε τὸ σθένος καὶ τὴν ἀνδρείαν τῶν ἁγίων Ἀποστόλων, τῶν Πατέρων καὶ τῶν μαρτύρων, ὥστε νὰ ἀντισταθῇ μετὰ τῆς σεπτῆς Ἱεραρχίας, καὶ παραλλήλως νὰ ἀφυπνίσῃ τὴν ὑπνώττουσαν Ὀρθόδοξον καὶ Ἐθνικὴν συνείδησιν τῶν Ἑλλήνων.

Σήμερον ἐξέλιπε τὸ πνεῦμα τῆς θυσίας, διὸ καὶ τὰ δημόσια πράγματα ἐξελίσσονται ἐπὶ τὰ χείρω.

Εἶμαι ἀπολύτως πεπεισμένος, ὅτι ἡ στάσις Σας ἔναντι τῆς ἄφρονος πολιτικῆς τῶν μνημονιακῶν Πρωθυπουργῶν, καὶ κατ΄ ἐξοχὴν ἔναντι τοῦ κ. Τσίπρα, εἶναι λανθασμένη καὶ ἀντίθετος, μὲ τὴν στάσιν τοῦ Χριστοῦ καὶ τῶν ἁγίων Ἀποστόλων, τῶν ὁποίων ἕκαστος Ἀρχιερεὺς ἐναβρύνεται, ὅτι εἶναι «εἰς τῦπον καὶ εἰς τόπον Χριστοῦ» καὶ «διάδοχος τῶν Ἀποστόλων».

Οὐδέποτε ὁ Κύριος συνέφαγε μὲ ἀμετανοήτους Φαρισαίους καὶ ἁμαρτωλούς, τύπου Ἄννα καὶ Καϊάφα, ὡς καὶ τοῦ Ἡρώδου.

Εἶναι ἀνεξήγητος, πνευματικῶς, ἡ φιλία τῆς Ὑμετέρας Μακαριότητος μὲ τὸν ἐν ἁμαρτίαις ζῶντα κ. Πρωθυπουργὸν καὶ ἀρνητὴν τοῦ Χριστιανισμοῦ, ἐπισήμως διὰ πρώτην φορὰν εἰς τὴν ἱστορίαν τοῦ Ἑλληνισμοῦ. Μόνον ὁ Ἰουλιανὸς ὁ παραβάτης ὑπῆρξε ὅμοιός του.

Ὁ Παῦλος βοᾷ: παραδόσατε τὸν αἱμομίκτην τῷ Σατανᾷ, ἵνα μετανοήσῃ καὶ τὸ πνεῦμα του νὰ σωθῇ ἐν τῇ ἡμέρᾳ τοῦ Κυρίου. (Πρὸς Κορινθ. 6,5).

Ὡσαύτως κελεύει, «ἐάν τις ᾖ ἐξ ὑμῶν ἀδελφὸς πόρνος, τῷ τοιούτῳ μηδὲ συνεσθίειν» (Κορινθ. Ε΄, 11). Ἰδέ ἐν προκειμένῳ τὴν στάσιν τοῦ Χρυσοστόμου καὶ τοῦ Ἰωάννου τοῦ Προδρόμου.

Ὁ κ. Τσίπρας ἐπέβαλε, παρὰ τὸ Σύνταγμα, καὶ τὰς ἀποφάσεις τοῦ Συμβουλίου τῆς Ἐπικρατείας, τὴν διδασκαλίαν εἰς τὰ Σχολεῖα δαιμονικῶν θρησκειῶν, ὁμοῦ μετὰ τῆς Ὀρθοδοξίας, καταργήσας τὴν ὀρθόδοξον διαπαιδαγώγησιν. Ὁμοίως ἐψήφισε τοὺς ἀντισυνταγματικοὺς νόμους εἰς τὸν δημόσιον βίον, περὶ τοὺς ἔρωτας τῶν ὁμοφυλοφίλων, διὰ τοὺς ὁποίους βοᾷ ὁ Παῦλος, ὅτι οἱ τοιοῦτοι «βασιλείαν Θεοῦ οὐ κληρονομήσουσιν». Παρὰ τὰς ὑποτονικὰς ἀντιδράσεις Σας, περὶ τὰ θέματα ταῦτα, μετ΄ ὀλίγας ἡμέρας συνεδοξολογήσατε ἐπὶ τῇ Ἐθνικῇ ἑορτῇ, εἰς τὸν Ἅγιον Εὐστράτιον, μὲ τὸν ἐκθεμελιωτὴν πρωθυπουργόν, καὶ εἰς ἑτέραν περίπτωσιν, μετά τινας ἡμέρας, καθ΄ ἃς ἐψηφίσθη ὁ νόμος ἀλλαγῆς τοῦ φύλου, ἐσπεύσατε εἰς Ἰωάννινα, καὶ συνεφάγατε μετ΄ αὐτοῦ, ἵνα δόσητε τὴν ἐντύπωσιν: «ὅτι δὲν συμβαίνει τίποτε».

Δίδετε τὴν ἐντύπωσιν εἰς τὸν λαὸν ὅτι τὸν ἐνισχύετε μυστικῶς εἰς τὰς ἐνεργείας του καὶ ἡ ἀντίδρασίς Σας εἶναι προσποιητὴ πρὸς κατασίγασιν τῶν διαφωνούντων Ἱεραρχῶν.

Διὰ πρώτην φορὰν εἰς τὴν ἱστορίαν τοῦ νέου Ἑλληνικοῦ κράτους κατεπατήθη τὸν ἄρθρον 59 τοῦ Συντάγματος, τὸ ὁποῖον δὲν προβλέπει ὅρκον, δι΄ ἀθέους, καὶ μάλιστα οἱ περισσότεροι Βουλευταὶ εἶναι βαπτισμένοι ὀρθοδόξως. Ὁ κ. Τσίπρας διῆλθεν ἀπὸ τὸν Ἀρχιεπισκοπικὸν Μέγαρον, διὰ νὰ ψυχολογήσῃ τὰς ἀντιδράσεις Σας, καὶ ἐν συνεχείᾳ ἐπεσκέφθη τὸν Πρόεδρον τῆς Δημοκρατίας, διὰ νὰ ὁρκισθῇ εἰς τὴν συνείδησίν του, ὅτι θὰ τηρήσῃ τὸ Σύνταγμα. Τὸ πόσον ἐτήρησε τὸ Σύνταγμα καὶ τὸ ποίαν συνείδησιν ἔχει, τὸ ἀπέδειξε μὲ τὴν ἀπάτην τοῦ Δημοψηφίσματος, τὴν ἀθέτησιν τῶν προεκλογικῶν του δεσμεύσεων, δίκην κοινῶν ἀπατεώνων, καὶ μὲ τὴν προδοσίαν τῶν Πρεσπῶν.

Ἐάν, Μακαριώτατε, εἴχατε πρωτίστως ὑπεράνω πάντων τὰς ὀρθοδόξους καὶ ἐθνικὰς εὐαισθησίας, ἀλλὰ καὶ εἴχατε ὄντως φιλίαν μὲ τὸν Τσίπραν, θὰ ἔπρεπε νὰ ἀποδοκιμάσητε δημοσίως τὰς ἐνεργείας του, διὰ τὸ καλὸν τῆς χώρας καὶ τοῦ ἰδίου. Ἀπεδείξατε ὅμως μὲ τὴν στάσιν Σας, ὅτι ἡ Ὀρθοδοξία καὶ ἡ Ἑλλὰς τίθενται εἰς δευτέραν μοῖραν μετὰ τὴν Πρωθυπουργικὴν φιλίαν.

Τί συνείδησιν, θὰ διαμορφώσουν τὰ Ἑλληνόπουλα, τί πολῖται θὰ γίνουν, καὶ τί ἦθος θὰ ἔχουν, ὅταν βλέπουν τὸν Πρωθυπουργὸν ἀστεφάνωτον μὲ τὴν συντρόφισσαν του, ἀβάπτιστα τέκνα, καὶ συμπεριφόρὰν κοινῶν ἀπατεώνων, οἵαν ἀπάτην ὁ ἀρχέκακος ὄφις, ὁ δόλιος Σατᾶν διέπραξε εἰς τὸ πρῶτον θεοκατασκεύαστον ζεῦγος τοῦ Ἀδὰμ καὶ τῆς Εὔας;

Κατὰ συνέπειαν πῶς νὰ μὴ προχωρήσῃ ὁ κ. Τσίπρας εἰς τὸ ἔσχατον τῶν κακῶν, τὴν ἀπάλειψιν ἀπὸ τὸ Σύνταγμα κάθε σχέσεως Χριστιανισμοῦ καὶ Ἑλληνισμοῦ, κράτους καὶ Ἐκκλησίας;

Γνωρίζω ἀπὸ Ἀρχιερατικὰ χείλη, ὅτι θέλετε τὸν χωρισμὸν Ἐκκλησίας καὶ Πολιτείας. Ἐὰν τοῦτο ἰσχύῃ, προσωπικῶς θεωρῶ πολὺ πιθανὸν μυστικῶς νὰ ἐνισχύετε τὸν Πρωθυπουργὸν εἰς τὴν διάπραξιν τοῦ ἐγκλήματος.

Ὑποδείξατε, Μακαριώτατε, εἰς τὸν Πρωθυπουργὸν νὰ ἀνέλθῃ εἰς τὴν στέγην τοῦ Μεγάρου Μαξίμου, ἢ εἰς τὸ Κοινοβούλιον, διὰ νὰ ἴδῃ τὸν Παρθενῶνα τοῦ Περικλέους, ὃν ᾠκοδόμησε, διὰ τὴν θεὰν Ἀθηνᾶν, τοῦ ἀρχαίου Ἑλληνικοῦ κόσμου.

Προτρέψατε τὸν Πρωθυπουργὸν νὰ μεταβῇ εἰς τὴν Κωνσταντινούπολιν, διὰ νὰ ἴδῃ τὸν ναὸν τῆς τοῦ Θεοῦ Σοφίας, ὃν ᾠκοδόμησε ὁ μέγας αὐτοκράτωρ Ἰουστινιανός, ὡς σύμβολον τοῦ μεταλλαγμένου διὰ τοῦ Χριστιανισμοῦ Ἑλληνισμοῦ.

Εἴπατε τῷ Πρωθυπουργῷ νὰ μεταβῇ εἰς τὰς Νήσους τοῦ Αἰγαίου, διὰ νὰ ἴδῃ τὰς Ἐκκλησίας παραπλεύρως ἑκάστης οἰκίας τῶν Ἑλλήνων, καὶ ποῖον λαὸν θὰ χωρίσῃ ἀπὸ τὴν Ἐκκλησίαν.

Μακαριώτατε,

τὴν κρίσιν εἰς τὴν Ἑλλάδα δὲν ἐδημιούργησε ὁ χριστιανικὸς χαρακτὴρ τοῦ Συντάγματος, διὰ νὰ χρήζει ἐπ΄ αὐτοῦ ἀναθεώρησιν τὸ Σύνταγμα. Τοὐναντίον ἡ κρίσις εἶναι ἀποτέλεσμα φυγῆς ἀπὸ τὰς χριστιανικὰς ἀξίας.

Τὴν κρίσιν ἐδημιούργησαν οἱ πολιτικοί, οἱ ὁποῖοι διεχειρίσθησαν κακῶς τὰ οἰκονομικά. Ἐὰν χρήζει τι ἀναθεωρήσεως χρήζει ὁ νόμος περὶ εὐθύνης Ὑπουργῶν καὶ νὰ ἀρθῇ ἡ Βουλευτικὴ ἀσυλία, προκειμένου νὰ τιμωρηθοῦν οἱ ὑπαίτιοι τῆς κρίσεως καὶ οἱ κλέπται.

Τὸ κράτος εἶναι ὁ λαός- καὶ ὁ λαὸς δὲν ἔδοσε ἐντολὴν εἰς τὸν Πρωθυπουργὸν νὰ μεταβάλλῃ τὴν Ἑλλάδα εἰς ὑλιστικὸν καὶ ἄθεον κράτος, ἔχον ὅραμα τὸν μηδενισμόν.

Ἔχομεν ἔτος 2017 +1=2018, οὐχὶ 1917.

Ἡ Ρωσσία εἶδε τὸ ἀδιέξοδον τῆς ἀθεΐας καὶ ἐπιστρέφει εἰς τὰς χριστιανικὰς ἀξίας. Ὁ Τσίπρας ὑπνοβατεῖ ἑκατὸν ἔτη ὄπισθεν.

Τὰ δικαιώματα τοῦ Τσίπρα εἶναι δικαιώματα τοῦ διαβόλου. Ἐὰν θέλει νὰ μεταβάλῃ τὸν δημόσιον βίον καὶ τὴν χώραν, εἰς χώραν τοῦ διαβόλου, εἶναι ἐλεύθερος ἀπὸ τώρα νὰ εὕρῃ μίαν ἄλλην χώραν τὴν ὁποίαν κυβερνᾷ ὁ διάβολος, διὰ νὰ κατοικήσῃ ἐκεῖ.

Κατήργησε τὴν Δημοκρατίαν˙ ἐπρόδωσε τὸν λαόν, τὴν Μακεδονίαν, τὸν Ἑλληνικὸν Πολιτισμὸν καὶ κυβερνᾷ ὡς δικτάτωρ καὶ τὰ προσωπικά του διεστραμμένα πιστεύω προσπαθεῖ νὰ ἐπιβάλῃ εἰς τοὺς Ἕλληνας, ὡς τρόπον ζωῆς, καθάπερ ἔπραξε ὁ ἐκπεσὼν Ἑωσφόρος.

Οἱ δανεισταὶ εἶναι ἀναρμόδιοι νὰ ἀπαιτοῦν νὰ ἀλλάξῃ πνευματικὴν ταυτότητα ὁ Ἑλληνικὸς λαός.

Ἆραγε πότε θὰ ξυπνήσῃ αὐτὸς ὁ λαὸς διὰ νὰ ἀποτινάξῃ ἀπὸ τὸν τράχηλόν του τοὺς προδότας τοῦ πολιτισμοῦ του, νὰ ἀποχωρήσῃ ἀπὸ τὴν Εὐρώπην καὶ τὸ Εὐρώ; Εὐρώπη καὶ εὐρὼ εἶναι μία ἀπάτη.

Διὰ ταῦτα, ἔχω ἀπορίαν, μὲ ποῖα κριτήρια ἡ σεπτὴ Ἱεραρχία Σᾶς ἔδοσε τὸν Σταυρὸν παράσημον, τοῦ Ἀποστόλου Παύλου; Δεδομένου ὅτι εἰς τὴν διάρκειαν τῆς Ἀρχιεπισκοπικῆς Σας θητείας, κατηργήθη εἰς τὸν δημόσιον βίον ὅ,τι διδάσκει ὁ ἀπόστολος Παῦλος εἰς τὰς ἐπιστολάς του, ἀναφορικῶς μὲ τὸ Χριστιανικὸν ἦθος.

Ὡσαύτως ἔχω ἀπορίαν, πῶς ἐτιμήθη μὲ τὸ αὐτὸ παράσημον ὁ Πρόεδρος τῆς Δημοκρατίας, ὅστις ὑπέγραψε ὅλους τοὺς ἀντιχρίστους νόμους, διδασκαλία δαιμονικῶν θρησκειῶν εἰς τὰ Σχολεῖα, γάμοι ὁμοφυλοφίλων κ.λπ.;

Συνήθως οἱ ἄνθρωποι, οἱ ὁποῖοι φρονοῦν, ὅτι ἐδῶ εἰς τὸν παρόντα βίον τελειώνει ὁ ἄνθρωπος, ἐπιζητοῦν τιμάς.

Σημασίαν ὅμως ἔχει, ποίους θὰ τιμήσῃ ὁ ἀπροσωπόληπτος Χριστός, ὅταν θὰ ἔλθῃ νὰ κρίνῃ τὸν κόσμον, ἐν δικαιοσύνῃ. Αἱ τιμαὶ τῶν ἀνθρώπων εἶναι ἰδιοτελεῖς καὶ αἱ κρίσεις των πεπλανημέναι.

Διὰ ταῦτα εἰσηγοῦμαι ταπεινοφρόνως νὰ συγκαλέσητε ἐκτάκτως τὴν Ἱεραρχίαν, διὰ μίαν μόνον ὥραν, προκειμένου νὰ συντάξῃ ἓν ψήφισμα καὶ νὰ ἐξαγγείλῃ διὰ διαγγέλματος εἰς τὸν Ἑλληνικὸν λαόν, ὅτι Ἑλληνισμὸς καὶ Χριστιανισμός, Πολιτεία καὶ Ἐκκλησία εἶναι συζυγία ἀδιαχώριστος.

Τυχὸν διαζύγιον, σημαίνει τὸ ἱστορικὸν τέλος τοῦ Ἑλληνισμοῦ καὶ ἔναρξις περιπετειῶν καὶ ἀθεραπεύτων κακῶν διὰ τὸν Ἑλληνικὸν λαόν.

Εἶσθε ἕτοιμος, Μακαριώτατε, νὰ συγκρουσθῆτε καὶ νὰ θυσιασθῆτε μὲ τὴν διεφθαρμένην Πολιτικὴν ἐξουσίαν; Ἐὰν ναί, παραμείνατε εἰς τὸν θρόνον τοῦ Ἀποστόλου Παύλου˙ ἐὰν ὄχι, παραιτηθῆτε, διὰ νὰ ἔλθῃ πάραυτα διάδοχος ἕτοιμος διὰ θυσίαν.

Μιμηθῆτε τοὐλάχιστον, Μακαριώτατε, «τοὺς υἱοὺς τοῦ αἰῶνος τούτου, οἵτινες εἰσὶν φρονιμώτεροι τῶν υἱῶν τοῦ φωτός».

Ὁ Ἐλευθέριος Βενιζέλος ἐξώπλισε τὸν Ἑλληνικὸν στόλον, ἐν ὄψει τῶν Βαλκανικῶν Πολέμων μὲ τὸ θωρηκτὸν ΑΒΕΡΩΦ καὶ ὁ δικτάτωρ Μεταξᾶς, διαβλέπων τὸν Β΄ Παγκόσμιον Πόλεμον, ὠχύρωσε τὴν Ἑλλάδα μὲ τὰ ὀχυρὰ τοῦ Ροῦπελ, προκειμένου νὰ ἀποτρέψουν νίκην τῶν ἐχθρῶν τοῦ Ἑλληνισμοῦ.

Προνοήσατε καὶ Ὑμεῖς ὁμοίως, διὰ νὰ νικήσητε τοὺς ἐχθροὺς τῆς Ἐκκλησίας καὶ τοῦ Ἑλληνισμοῦ.

Συνοψίζων τοὺς κινδύνους σημειώνω τὰ κάτωθι:

Μιὰ ἐνδεχομένη ἀπάλειψις τῶν ἄρθρων 3, 16 καὶ 21 σημαίνει ἀποχριστιανοποίησιν τοῦ δημοσίου βίου τῶν Ἑλλήνων. Διχασμὸς τῆς προσωπικότητος αὐτῶν, μεταξὺ εὐσεβείας καὶ ἀσεβείας.

Κατάργησις τῆς ὀρθοδόξου ἀγωγῆς εἰς τὰ σχολεῖα τῆς νεολαίας.

Κατάργησις τῶν ἀργιῶν τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας. Κατάργησις τῶν διακοπῶν τῶν Χριστουγέννων, τοῦ Πάσχα καὶ τῆς Πεντηκοστῆς.

Διαμόρφωσις μιᾶς μηδενιστικῆς συνειδήσεως τῶν ἑπομένων γενεῶν. Δὲν θὰ ἔχουν πλέον οἱ νέοι ὀρθὴν συνείδησιν περὶ τοῦ νοήματος τοῦ ἀνθρωπίνου βίου λόγῳ ἀγνοίας τῆς Ὀρθοδοξίας. Ἐπιχειρεῖται βιαία ἀλλαξοπιστία τῶν Ἑλλήνων.

Δεδομένης τῆς προθέσεως τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριαρχείου νὰ περιορίσῃ τὰ ὅρια τῆς δικαιοδοσίας τῆς Ἐκκλησίας τῆς Ἑλλάδος εἰς τὰ σύνορα πρὸ τοῦ 1912, ἡ Ἑλλὰς θὰ διχασθῇ ἐσωτερικῶς καὶ τὸν διχασμὸν θὰ ἐπωφεληθοῦν οἱ διεθνεῖς ταραξίαι διὰ νὰ ἀκρωτηριάσουν τὴν Ἑλλάδα ἐδαφικῶς, ὡς ἀπὸ πολλῶν ἐτῶν προγραμματίζουν.

Ἡ προσφορὰ τῆς Ἐκκλησίας καὶ τῆς Ὀρθοδοξίας ἐν γένει εἰς τὸ Ἔθνος τῶν Ἑλλήνων δὲν εἶναι μόνον περιουσία καὶ χωράφια διὰ τοὺς ἀκτήμονας, ἀλλὰ κυρίως ἠ ἀντίληψις περὶ Θεοῦ, κόσμου, ἀνθρώπου καὶ νοήματος τοῦ ἀνθρωπίνου βίου καὶ πρὸ παντὸς ἡ θεία χάρις, ἡ διὰ τῶν μυστηρίων διδομένη, εἰς τὸν ὀρθοδόξως καὶ συμφώνως πρὸς τὰς εὐαγγελικὰς ἐντολὰς ζῶντα καὶ πολιτευόμενον, μὲ ὅραμα τὴν ὑπέρβασιν τοῦ θανάτου, τὴν θέωσιν καὶ τὴν σωτηρίαν τοῦ ἀνθρώπου.

Ἡ Ἐκκλησία ἔχει χρέος αὐτὰ νὰ διακηρύξῃ εἰς τὸν λαὸν καὶ νὰ τὸν καλέσῃ εἰς μετάνοιαν.Νὰ ζητήσῃ διεξαγωγὴν δημοψηφίσματος, καθὼς παλαιότερον ἐδηλώσατε εἰς τὴν Ναύπακτον.

Παρόμοια ἔγραψα καὶ εἰς τὴν Α.Θ. Παναγιότητα τὸν Οἰκουμενικὸν Πατριάρχην. Δυστυχῶς ὁ Πατριάρχης, ἐνῷ δεικνύει τοσοῦτον ἐνδιαφέρον διὰ τὰ παγκόσμια προβλήματα, ὡς Πατριάρχης τοῦ Γένους τηρεῖ σιγὴν διὰ τὰ τραγικὰ ἐν Ἑλλάδι συμβαίνοντα.

Δὲν κατανοῶ τί νόημα ἔχουν αἱ διοικητικαὶ δικαιοδοσίαι καὶ διενέξεις, ὅταν καταργῆται τὸ κήρυγμα τῆς ἐν Χριστῷ Ἀληθείας, καὶ ἡ Ἐκκλησία μένει ἀδιάφορος, διὰ νὰ μὴ δυσαρεστήσῃ τοὺς προωθοῦντας τὴν Νέαν τάξιν πραγμάτων. Ἤ, τὸ τρομερώτερον, χωρὶς νὰ σταθμίζῃ τοὺς κινδύνους διὰ τὴν Ἐκκλησίαν, ἀκουσίως γίνεται συνεργὸς εἰς τὰς ἐπιδιώξεις τῆς διεφθαρμένης Ἀμερικανικῆς Πολιτικῆς ἀνὰ τὴν ὑφήλιον.

Διατὶ οἱ Πατριάρχαι καὶ Ἀρχιεπίσκοποι, ἐπίσκοποι καὶ πᾶς ὁ κλῆρος ἀμνημονοῦν τὸ τῶν Ἀποστόλων: «πειθαρχεῖν δεῖ Θεῷ μᾶλλον ἢ ἀνθρώποις»;

Τὸ ὑπάρχον ἐκκλησιαστικὸν status quo, καλῶς ἐρυθμίσθη τῷ 1928, μὲ κοινὴν συμφωνίαν, κράτους, Πατριαρχείου καὶ Αὐτοκεφάλου Ἐκκλησίας τῆς Ἑλλάδος καὶ ἐπιβάλλεται νὰ διατηρηθῇ ὁπωσδήποτε. Ὡσαύτως καὶ ἡ ἡμιαυτονομία τῆς Ἐκκλησίας τῆς Κρήτης.

Δυστυχῶς προβλήματα ἀθεράπευτα ἀναφύονται, ὁσάκις δὲν λειτουργεῖ ὀρθῶς τὸ Συνοδικὸν σύστημα.

Ἡ παγκόσμιος ἑνότης τῆς Ὀρθοδοξίας κινδυνεύει. Ὅστις ἀγαπᾷ τὸ Οἰκουμενικὸν Πατριαρχεῖον, τὴν Ἑλλάδα καὶ τὴν Ἐκκλησίαν ὀφείλει νὰ εἴπῃ εἰς ὅλους τοὺς Πρώτους τῶν Αὐτοκεφάλων Ἐκκλησιῶν, ὅτι προεδρεύουν εἰς τὰς Συνόδους ὡς ἐπίσκοποι μεταξὺ ἴσων.

Δὲν χειραγωγοῦν τὰς ἀποφάσεις εἰς τὰ προσωπικά των θελήματα˙ σέβονται τὸ ἐπισκοπικὸν σῶμα, ἀφήνουν τὸ πνεῦμα τὸ ἅγιον νὰ καθοδηγήσῃ τὴν Ἱ. Σύνοδον καὶ παραλλήλως ἀκούουν καὶ τὴν φωνὴν τοῦ λαοῦ, τὴν Ἐκκλησιαστικὴν συνείδησιν, δεδομένου, ὅτι οἱ ποιμένες διὰ τὸν λαὸν ὑπάρχουν.

Ἡ ὑπακοὴ τὴν ὁποίαν συνήθως ἀπαιτοῦν, ὡς διάδοχοι τῶν Ἀποστόλων, ἔχει μίαν οὐσιαστικὴν διαφοράν: οἱ Ἀπόστολοι ἐθαυματούργουν καὶ ἀνίστων νεκρούς, ἦσαν προορατικοί, διορατικοὶ καὶ πανάγιοι.

Δυστυχῶς ὅμως σήμερον οὔτε οἱ Πατριάρχαι, οὔτε οἱ Ἀρχιεπίσκοποι, οὔτε οἱ Ἐπίσκοποι, οὔτε οἱ πρεσβύτεροι εἴμεθα ἅγιοι. Διὰ τοῦτο πρέπει ἐν ταπεινώσει νὰ ζητῶμεν καὶ τὴν γνώμην τῶν ἄλλων καὶ ὁλοκλήρου τοῦ ὑγιοῦς Ἐκκλησιαστικοῦ Σώματος.

Τί ὡραῖον θὰ ἦτο, ἐὰν ὁ Πατριάρχης μας καὶ πάντες οἱ Πατριάρχαι, ἀντὶ νὰ ποιῇ Σύναξιν τῶν ἁπανταχοῦ τῆς δικαιοδοσίας του Ἀρχιερέων, νὰ μετέβαλε τὴν Σύναξιν - ἄγνωστον εἰς τὴν ἱστορίαν τῆς Ἐκκλησίας - εἰς Ἱερὰν Σύνοδον τῆς Ἱεραρχίας καὶ νὰ τοποθετηθῇ ἕκαστος Ἀρχιερεὺς ὑπευθύνως καὶ ἐλευθέρως εἰς ὅλα τὰ κρίσιμα τοπικὰ καὶ παγκόσμια θέματα.

Τότε αἱ ἀποφάσεις ὄντως θὰ ἦσαν ἐν Ἁγίῳ Πνεύματι καὶ δὲν θὰ ἦσαν ἀπειλὴ διὰ τὴν ἑνότητα τῆς Ὀρθοδοξίας.

Ἐν ἐναντίᾳ περιπτώσει, εἰς τί διαφέρομεν ἀπὸ τὸν Παπισμὸν καὶ τὴν Παπικὴν κουρίαν;

Εἶναι εὐκαιρίᾳ λόγῳ τῆς ἐπικαιρότητος, ἐὰν ἀγαπᾶτε τὸν Πατριάρχην, καὶ δὲν ἀμφιβάλλω ὅτι τὸν ἀγαπᾶτε, νὰ ὑπενθυμίσητε ταῦτα Αὐτῷ καὶ τὰς εὐθῦνας Του, ἐὰν ἀγνοήσῃ τὴν γνώμην τῶν λοιπῶν αὐτοκεφάλων Ἐκκλησιῶν εἰς τὰς προγραμματιζομένας αὐτοκεφαλίας.

Ἡ ταπεινότης μου, πάντως ὑπενθύμισε ταῦτα εὐλαβῶς εἰς τὴν Παναγιότητά Του.

Ἐπὶ δὲ τούτοις διατελῶ βαθυσεβάστως, ἐξαιτοῦμαι τὰς εὐχάς Σας, ἀσπάζομαι τὴν Ὑμετέραν Τιμίαν Δεξιὰν καὶ εὔχομαι ταπεινοφρόνως ὅλους νὰ μᾶς φωτίζῃ ὁ Θεός.

Ἱ. Δαμασκηνός, ὁ τοῦ Φιλαδέλφου

Πηγή: Ακτίνες

Ο Νικήτας Σταματελόπουλος ή Νικηταράς o ΤΟΥΡΚΟΦΑΓΟΣ γεννήθηκε το 1772 στο χωριό Αναστάσοβα και μεγάλωσε στο χωριό Τουρκολέκα της Επαρχίας Μεγαλοπόλεως.

Σχόλιο Τ.Ι.: Εννοείται ότι κανείς από τους υπεύθυνους για τις κερδοφόρες αυτές συναλλαγές, δεν αντιμετώπισε ποτέ τη Δικαιοσύνη. Ενώ το αίμα των αθώων χυνόταν ποτάμι.

Το παρόν κείμενο αποτελεί μία ελαφρώς εκτενέστερη έκδοση του άρθρου μας με τίτλο «Κύριες αιτίες της ήττας της Στρατιάς Μ. Ασίας και της καταστροφής του Στρατού τον Αύγουστο του 1922» που δημοσιεύτηκε στις 16 Σεπτεμβρίου 2018 στο «Αφιέρωμα Μνήμης για τη Μικρασιατική Καταστροφή» της εφημερίδας ΕΘΝΟΣ της Κυριακής.

Θα θέλαμε να ευχαριστήσουμε την εφημερίδα ΕΘΝΟΣ της Κυριακής, την υπεύθυνη για την έκδοση του «Αφιερώματος Μνήμης στη Μικρασιατική Καταστροφή», δημοσιογράφο κυρία Μαρίνα Ζιώζιου και τον ιστορικό κύριο Βλάση Αγτζίδη που επιμελήθηκε την έκδοση του αφιερώματος, για τη τιμή που μας έκαναν να παρουσιάσουμε τη δική μας άποψη για το τραγικότερο γεγονός της σύγχρονης ιστορίας μας.

Επιχειρήσεις (Σχεδιάγραμμα 1)

Το πρωί της 13ης Αυγούστου 1922 (π.ημ.)² η 1η Τουρκική Στρατιά επιτέθηκε εναντίον των Ελληνικών μεραρχιών που κάλυπταν τη δεξιά πτέρυγα της εξέχουσας του Αφιόν Καραχισάρ. Η Ελληνική διοίκηση υπέστη στρατηγικό αιφνιδιασμό και εξ αιτίας της απουσίας εφεδρείας και άλλων αδυναμιών, η αντίδρασή της υπήρξε ατελέσφορη. Το πρωί της 14^ης η άμυνα κατέρρευσε και ο διοικητής του Α΄ Σώματος Στρατού υποστράτηγος Τρικούπης, διέταξε άμεση απαγκίστρωση. Την επομένη οι υποχωρούσες δυνάμεις διασπάστηκαν στην ομάδα Τρικούπη που συμπτυσσόταν βραδέως βόρεια της σιδηροδρομικής γραμμής και την ομάδα Φράγκου που τη νύκτα της 15^ης εγκαταστάθηκε στην οχυρωμένη τοποθεσία του Τουμλού Μπουνάρ. Στις 16/8 η Ομάδα Φράγκου εγκατέλειψε αμαχητί τη τοποθεσία του Τουμλού Μπουνάρ, μολονότι προ του μετώπου της η Ομάδα Τρικούπη μαχόταν σκληρά για να συνενωθεί μαζί της. Στις 17 Αυγούστου η Ομάδα Τρικούπη καταστράφηκε στη κοιλάδα του Αλή Βεράν, αιχμαλωτισθέντων και των διοικητών των Α’ και Β’ Σωμάτων Στρατού, ενώ η Ομάδα Φράγκου υποχώρησε «εν διαλύσει» προς το Αιγαίο.

Η αμυντική μάχη επί της τοποθεσίας της Εξέχουσας στις 13/8 και 14/8 και οι διαδοχικές τοποθεσίες που καταλήφθησαν από τις Ελληνικές δυνάμεις κατά τη σύμτπυξή τους προς το Τουμλού Μπουνάρ. Εξέχουσα του Αφιόν Καραχισάρ ονομαζόταν η αμυντική γραμμή που κάλυπτε το Αφιόν και προεξείχε υπό μορφή σφήνας εκτός της υπόλοιπης Ελληνικής αμυντικής γραμμής.

Μέχρι και σήμερα, η γενική ιστοριογραφία δεν έχει δώσει επαρκείς εξηγήσεις για τη ραγδαία ήττα και συντριβή της Μικρασιατικής Στρατιάς των 200.000 ανδρών και των 400 πυροβόλων, που μέχρι και τις 13 Αυγούστου 1922 συνέχιζε να είναι ισοδύναμη (αν όχι ισχυρότερη) του Τουρκικού στρατού. Οι συντάκτες του παρόντος θεωρούν ως σημαντικότερες αιτίες τις παρακάτω:

Επί της πολιτικής διεύθυνσης της εκστρατείας

Μετά την αποτυχία των επιχειρήσεων προς την Άγκυρα τον Αύγουστο του 1921, η κυβέρνηση διέταξε (στις 4 Σεπτεμβρίου 1921) τη συμπτυσσόμενη από τον Σαγγάριο Στρατιά να εγκατασταθεί σε μία γραμμή που θα απέκοπτε την Κωνσταντινούπολη από την υπόλοιπη Τουρκία και θα κάλυπτε μία έκταση μεγαλύτερη της διεκδικούμενης, προκειμένου η επιπλέον να χρησιμοποιηθεί ως αντάλλαγμα στις διαπραγματεύσεις! Είναι πρόδηλο ότι η κυβέρνηση αδυνατούσε να αντιληφθεί ότι μετά την αποτυχία των θερινών επιχειρήσεων για την καταστροφή του Τουρκικού στρατού, η Κεμαλική Τουρκία θα ενισχυόταν πολιτικά και οι αντιλήψεις των «συμμάχων» για την επίλυση του Μικρασιατικού ζητήματος θα μετατοπίζονταν σε δυσμενέστερες θέσεις για τα Ελληνικά συμφέροντα.

Αν η κυβέρνηση συνεκτιμούσε με ρεαλισμό τις πολιτικοστρατιωτικές επιπτώσεις από την αποτυχία του Σαγγάριου και τη διακηρυγμένη απόφαση των Κεμαλικών να «διώξουν» τα ξένα στρατεύματα από την Μικρά Ασία —ως βασική προϋπόθεση για την συνομολόγηση συμφωνίας ειρήνης— θα αντιλαμβανόταν ότι το ζήτημα της παραμονής της Ελλάδας στη Μικρά Ασία θα λυνόταν αναπόφευκτα και πολύ σύντομα στο πεδίο της μάχης και όχι στις αίθουσες των διαπραγματεύσεων.

Κατόπιν τούτων, για να συνεχιστεί με ασφάλεια η παραμονή του Ελληνικού Στρατού στη Μικρά Ασία, επιβαλλόταν η γενική κινητοποίηση των απανταχού της γης δυνάμεων του έθνους, η ανασυγκρότηση και η ενίσχυση της Στρατιάς, η διατήρηση ακμαίου του ηθικού και του επιθετικού πνεύματος, η αξιοποίηση, τόσο στα σχέδια όσο και στην εκπαίδευση, των συμπερασμάτων από τις διεξαχθείσες επιθετικές επιχειρήσεις του θέρους του 1921, η εγκατάσταση των δυνάμεων σε μία ισχυρή αμυντική τοποθεσία που να επιτρέπει την οικονομία δυνάμεων και η τήρηση του μεγαλύτερου μέρους της δύναμης σε εφεδρεία, ώστε η Στρατιά, διατηρώντας ελευθερία ενεργείας, να αντιδρά άμεσα και αποφασιστικά σε οποιαδήποτε ενέργεια του αντιπάλου. Μολονότι στον Σαγγάριο δεν επετεύχθη η καταστροφή του Τουρκικού στρατού, η Στρατιά μπορούσε να κερδίσει την αμυντική μάχη και να αλλάξει τη πορεία των πραγμάτων θετικά για την Ελλάδα. Η «άλλη» λύση, ήταν η ταχεία αποχώρηση του Στρατού και του Ελληνικού πληθυσμού από τη Μικρά Ασία.

Παρά ταύτα η κυβέρνηση εναπόθεσε τις ελπίδες της για εξεύρεση λύσης στις διαπραγματεύσεις και ο πρωθυπουργός αναχώρησε στις 4 Οκτωβρίου για το εξωτερικό, όπου και παρέμεινε επί πεντάμηνο, κρούοντας ματαίως κλειστές πόρτες. Στο μεσοδιάστημα από την αποτυχία του Σαγγάριου μέχρι και τη τελική Τουρκική επίθεση, η κυβέρνηση αδιαφόρησε για την ενίσχυση της πολεμικής ικανότητας της Στρατιάς και αγνόησε τις αναφορές των ανωτάτων διοικητών για τα ζητήματα που επηρέαζαν δυσμενώς τη πειθαρχία και το ηθικό και ειδικότερα τη γενικευμένη ανυποταξία και λιποταξία, καθώς και την ανισότητα στο καταβαλλόμενο φόρο αίματος (νοσηρή, δυσώδης και άνομη πρακτική που διαιωνίζεται μέχρι και σήμερα).

Γενική κινητοποίηση των δυνάμεων του έθνους δεν επιχειρήθηκε και ούτε δημιουργήθηκε «Μικρασιατική ιδεολογία» στην Ελλάδα και τη Μικρά Ασία.

Ο τετράκις αποτυχών Αρχιστράτηγος Παπούλας διατηρήθηκε στη θέση του, αντικατασταθείς το Μάιο του 1922 από τον «ιδιόρρυθμο» και αυταρχικό αντιστράτηγο Χατζανέστη, που βρισκόταν εκτός στρατεύματος από το 1916.

Επί της στρατιωτικής διεύθυνσης της εκστρατείας (Σχεδιάγραμμα 2)

Μολονότι η κυβέρνηση συνιστούσε στη Στρατιά να διαρρυθμίσει τις αποφάσεις και τις ενέργειές της με βάση το στρατιωτικό συμφέρον, η διοίκηση της Στρατιάς (και η κυβέρνηση) ελκυόμενη από την κατοχή μεγάλων πόλεων, αποφάσισε να εγκατασταθεί σε μία αμυντική γραμμή που θα κάλυπτε τη σιδηροδρομική γραμμή της «Βαγδάτης – Σμύρνης», παρ’ όλο που παραδεχόταν ότι αυτή «ουδέν φυσικόν κώλυμα» διέθετε που να την καθιστά πλεονεκτική για άμυνα. Η περίπτωση εγκατάστασης στην ισχυρή τοποθεσία των ορέων Ακάρ – Μουράτ – Ακτσάλ – 1799 – Τουρκμέν – Τουτλουτζά – Μποζ (ή Ντουμανίτς – Όλυμπος), με παράλληλη ριζική καταστροφή της σιδηροδρομικής γραμμής της «Βαγδάτης – Σμύρνης» (εν απουσία της οποίας ο στερούμενος φορτηγών αυτοκινήτων Τουρκικός στρατός δεν θα ήταν σε θέση —για μεγάλο χρονικό διάστημα— να αναλάβει την εκτέλεση ευρέων επιθετικών επιχειρήσεων) ουδέποτε εξετάστηκε.

Στο σχεδιάγραμμα απεικονίζεται η αμυντική γραμμή που καταλήφθηκε από τη Στρατιά Μ. Ασίας μετά την αποχώρηση από τον Σαγγάριο, καθώς και η διάταξη των αντιπάλων Στρατιών στις 31 Ιουλίου 1922

Η επιλεγείσα αμυντική γραμμή ήταν μεγάλου αναπτύγματος, αντιοικονομική, στερούταν ισχυρών εδαφικών ερεισμάτων και απορρόφησε στη κάλυψή της το σύνολο σχεδόν των δυνάμεων της Στρατιάς. Η διάταξη των δυνάμεων επί του μετώπου ήταν ανορθολογική, με περιοχές περιορισμένης επικινδυνότητας να απορροφούν δυσανάλογα μεγάλες δυνάμεις. Το πυροβολικό τάχθηκε εφ’ ολοκλήρου του μετώπου, και μετατράπηκε σε τοπομαχικό. Μολονότι η Στρατιά είχε εκτιμήσει ότι επιβαλλόταν η τήρηση «ολοκλήρων Μεραρχιών εν εφεδρεία, ων ο αριθμός κατ’ ελάχιστον δέον να υπολογισθή εις το ήμισυ των διατιθεμένων» —και τούτο επειδή δεν θα υπήρχε επαρκής χρόνος προειδοποίησης περί Τουρκικής επίθεσης— αυτό ουδέποτε επιτεύχθηκε. Το τελικό αποτέλεσμα των παραπάνω επιλογών ήταν η μετάλλαξη της Μικρασιατικής Στρατιάς από εμπειροπόλεμη στρατηγική δύναμη σε μία διοίκηση δυνάμεων προκαλύψεως, κατεσπαρμένων σε ένα μέτωπο 800 χιλιομέτρων, ανίκανη να αντιδράσει αποτελεσματικά σε μία μεγάλη Τουρκική επίθεση.

Η δεξιά πτέρυγα της εξέχουσας στοιχήθηκε σε έδαφος αμυντικά μειονεκτικό και υποκείμενο στο κατεχόμενο από τον εχθρό έδαφος, οχυρώθηκε πλημμελώς, στερούταν επαρκούς πυροβολικού και εφεδρείας, και οι εκεί αμυντικές δυνάμεις είχαν σοβαρά προβλήματα διοίκησης και αξιοπιστίας. Υποβληθείσα πρόταση από τον Υπαρχηγό του επιτελείου της Στρατιάς για τη μεταφορά της ΙΙας Μεραρχίας στη δεξιά πτέρυγα της εξέχουσας ως εφεδρεία, απορρίφθηκε από τον Χατζανέστη.

Τα συμπεράσματα των επιχειρήσεων του 1921 ουδόλως αξιοποιήθηκαν. Το Ιππικό παρέμεινε ο «φτωχός συγγενής» του Πεζικού, η Μεραρχία Ιππικού βρισκόταν μακριά από την εξέχουσα, τα αξιόλογα πυροβόλα Σκόντα των 105 χιλ. διατέθηκαν σε μη κρίσιμης σημασίας περιοχές, τα σύγχρονα βαρέα πυροβόλα Σκόντα μεταφέρθηκαν στην Αν. Θράκη, τα μικρών δυνατοτήτων διατιθέμενα αναγνωριστικά αεροσκάφη δεν αντικαταστάθηκαν από νεώτερα, τα κενά της μάχιμης δύναμης δεν συμπληρώθηκαν και οι διοικήσεις δεν «έμαθαν» από τις προηγηθείσες επιχειρήσεις το πώς ενεργούν οι Τούρκοι.

Η ευθύνη της άμυνας της εξέχουσας ανατέθηκε στον υποστράτηγο Τρικούπη, που αποδεδειγμένα ενεργούσε «συντηρητικά». Ο Τρικούπης είναι ο κύριος υπεύθυνος που η αμυντική μάχη, και κυρίως η υποχωρητική προς το Τουμλού Μπουνάρ, διεξήχθησαν υπό δυσμενείς συνθήκες για τα Ελληνικά όπλα. Πειθαρχώντας στις διαταγές του Χατζανέστη, δεν τόλμησε να αναπτύξει την επιβαλλόμενη εκ της ανάγκης των πραγμάτων πρωτοβουλία, κώφευσε στις εκκλήσεις των υφισταμένων του για ταχεία σύμπτυξη στο Τουμλού Μπουνάρ και καταδίκασε τις άθικτες δυνάμεις που τον ακολουθούσαν σε συντριβή και αιχμαλωσία.

Η πειθαρχία και το ηθικό του Στρατού δεν βρίσκονταν στο απαιτούμενο εκ των περιστάσεων επίπεδο. Η δεκαετής πολεμική προσπάθεια, η μακρά απουσία των στρατιωτών από τις εστίες τους, η αποτυχία των θερινών επιχειρήσεων που στέρησαν την ελπίδα επιτυχούς κατάληξης της εκστρατείας, το άφθονο αίμα που χύθηκε χωρίς αποτέλεσμα, καθώς και τα αναζωπυρωθέντα πάθη του διχασμού, άσκησαν δυσμενή επιρροή στη πειθαρχία και το ηθικό. Επιπλέον η στασιμότητα και η δεκάμηνη αδράνεια, χαλάρωσαν έτι τη πειθαρχία.

Παρά ταύτα, το μειωμένο ηθικό δεν αποτέλεσε τη κύρια αιτία της ήττας, όπως ισχυρίζονται πολλοί. «Το μειωμένον ηθικόν συνέτεινεν, αλλά δεν έκρινεν. Ο Έλλην στρατιώτης επολέμησεν … γενναίως …». Οι μονάδες που διέθεταν ικανές διοικήσεις, πολέμησαν με ηρωισμό και διατήρησαν τη συνοχή τους. Τα περιστατικά ανυπακοής, διαρροής και εγκατάλειψης θέσεων που παρουσιάστηκαν σε κάποιες μονάδες, ήταν αποτέλεσμα αφ’ ενός των ανίκανων διοικήσεων αυτών των μονάδων και αφ’ ετέρου της κακής διεύθυνσης της μάχης από τις ανώτερες διοικήσεις. Η επιβαλλόμενη απομάκρυνση των ανίκανων αξιωματικών από τη διοίκηση μονάδων, μολονότι ζητήθηκε, δεν εγκρίθηκε και δεν έγινε. [σ.σ.: «Δεν κάνουν όλοι οι αξιωματικοί για διοικητές μονάδων και πολύ λιγότεροι είναι οι ηγέτες». Το «αξίωμα» αυτό, δεν το έχει αποδεχθεί ακόμη ο Ελληνικός Στρατός.]

Παρά τα παραπάνω σοβαρότατα προβλήματα (για τα οποία η κυβέρνηση ήταν ενήμερη), η ανωτάτη στρατιωτική ηγεσία πίστευε ότι η διάταξη των δυνάμεων και η οχύρωση της αμυντικής τοποθεσίας εγγυόνταν την απόκρουση κάθε Τουρκικής επίθεσης και κατόπιν τούτου διαβεβαίωνε την κυβέρνηση ότι το μέτωπο ήταν ακλόνητο.

Ο Τουρκικός στρατός

Μετά τις επιχειρήσεις του Σαγγάριου, η Τουρκική ηγεσία μετέφερε τις δυνάμεις της νοτιοανατολικά του Αφιόν Καραχισάρ, τηρώντας τη προκάλυψη έναντι της Ελληνικής Στρατιάς με ασθενείς δυνάμεις. Παράλληλα ανέλαβε ένα ευρύ πρόγραμμα ανασυγκρότησης, ενίσχυσης, εξοπλισμού και εκπαίδευσης του Τουρκικού στρατού, προετοιμάζοντας μεθοδικά την τελική επίθεση της. Κύριος συμπαραστάτης στο έργο της ήταν το σώμα των αξιωματικών, που είχαν επιλεγεί με αυστηρά κριτήρια ικανότητας από τα πολυάριθμα στελέχη του πρώην Οθωμανικού στρατού. Διέθεταν συνείδηση της αποστολής τους και ήταν αυτοί που συγκρατούσαν σε συνοχή το Τουρκικό στρατό.

Η επιτυχία του Τουρκικού σχεδίου επιθέσεως στηρίχθηκε στους εξής τέσσερις πυλώνες: 1) Στη προσβολή του ασθενούς της Ελληνικής αμυντικής διάταξης δια δυνάμεων εξαιρετικά υπέρτερης ισχύος. 2) Στη μεταφορά με απόλυτη μυστικότητα του κύριου όγκου του Τουρκικού στρατού (12 μεραρχίες Πεζικού και 3 Ιππικού) νότια της Εξέχουσας του Αφιόν, προς επίτευξη στρατηγικού αιφνιδιασμού της Ελληνικής διοίκησης, όπως και τελικά συνέβη. 3) Στη συγκεντρωτική χρησιμοποίηση του διατιθέμενου βαρέως πυροβολικού κατά περιορισμένων στόχων, προκειμένου να διευκολυνθεί η δημιουργία ρήγματος στην Ελληνική άμυνα. 4) Στην τολμηρή διείσδυση του Τουρκικού Ιππικού στα νώτα των Ελληνικών δυνάμεων για την προσβολή των γραμμών συγκοινωνιών και επικοινωνιών των αμυνομένων με τη Σμύρνη και τη πρόκληση πανικού.

Επίλογος

Η ήττα και η συντριβή της Στρατιάς Μ. Ασίας δεν ήταν αυτονόητη, αλλά υπήρξε αποτέλεσμα της μη ρεαλιστικής ανάλυσης της γενικής πολιτικοστρατιωτικής κατάστασης που διαμορφώθηκε μετά την αποτυχία του Σαγγάριου, της μη ενίσχυσης των δυνατοτήτων στης Στρατιάς, της εγκατάστασης της Στρατιάς σε μία αντιοικονομική και μειονεκτική αμυντικά γραμμή, της ανορθολογικής διάταξης των δυνάμεων, της μη ύπαρξης ισχυρών εφεδρειών και ειδικότερα της απουσίας εφεδρείας στη δεξιά πτέρυγα της εξέχουσας, της κακής κατανομής και χρησιμοποίησης του πυροβολικού, της μη απομάκρυνσης των ανίκανων αξιωματικών από τη διοίκηση των μονάδων, της αδιαφορίας των πολιτικών και στρατιωτικών ηγετών για την πειθαρχία και το ηθικό του στρατού, της εκμηδένισης του επιθετικού πνεύματος εξ αιτίας της μακρόχρονης αδράνειας και της ισχυρά εδραιωμένης αντίληψης στις ανώτατες ηγεσίες ότι η παθητική άμυνα επί του τεράστιου μετώπου ήταν αδιάσπαστη, και τέλος της σφαλερής διεύθυνσης της αμυντικής και υποχωρητικής μάχης από τους ανώτατους διοικητές. Αποτελεί τραγική ειρωνεία ότι ο στρατός μας ηττήθηκε από τον Τουρκικό, του οποίου δεκάδες άνδρες αυτομολούσαν καθημερινά στις Ελληνικές γραμμές. (Το πρωί της 14ης Αυγούστου, 40 αυτόμολοι της 6ης Τουρκικής μεραρχίας παραδόθηκαν στο Κέντρο Αντιστάσεως Κίρκα).

Σημειώσεις

1. Το άρθρο αναφέρεται αποκλειστικά στα κύρια αίτια της ήττας του Ελληνικού Στρατού στις μάχες που διεξήχθησαν στο διάστημα 13-17 Αυγούστου 1922 και όχι στα αίτια της αποτυχίας της Μικρασιατικής Εκστρατείας.
2. Οι ημερομηνίες που αναφέρονται στο κείμενο είναι με το παλαιό ημερολόγιο.

Πηγή: Βελισάριος

Ἦταν ὑπόδουλοι, ἀλλὰ δὲν ἦταν δοῦλοι. Ἦταν σκλαβωμένοι, μὰ δὲν ἔγιναν σκλάβοι ποτέ.

Ἦταν ταπεινοὶ καὶ καταφρονεμένοι, εἶχαν ὅμως ὑπέροχο καὶ ὑψηλὸ φρόνημα καὶ ἀρχοντικὴ καρδιά. Ἦταν φτωχοί, μὰ πλούτιζαν τὸν κόσμο.
Δὲν εἶχαν πτυχία, διδακτορικὲς διατριβές, τίτλους καθηγεσίας· εἶχαν ὅμως τὴν ἀληθινὴ θεολογία. Ἦταν ζυμωμένοι μὲ τὴν Παράδοση. Ἦταν φορεῖς τῆς ἀλήθειας τῶν Πατέρων, τῶν Ἀποστόλων, τοῦ Εὐαγγελίου.

Ἦταν ἀληθινοί.

Οἱ Πατριάρχες καὶ οἱ Ἐπίσκοποι τῆς περιόδου τῆς Τουρκοκρατίας. Τῆς σκοτεινῆς περιόδου τῆς δουλείας.

Κι ὅταν δέχθηκαν τὴ μεγάλη πρόκληση, δὲν δίστασαν!

Οἱ μικροί, οἱ φτωχοί, οἱ ἀδύναμοι, οἱ διωγμένοι καὶ περιφρονούμενοι καὶ καταπιεζόμενοι εἶπαν τὸ μεγάλο ΟΧΙ!

ΟΧΙ στὸν παποκράτορα, τὸν δίκερο γίγαντα τῆς Ρώμης, ὅπως τὸν ἀποκαλεῖ ὁ ἅγιος Νικόδημος ὁ Ἁγιορείτης. Δίκερο, διότι διεκδικεῖ διπλὴ ἐξουσία: πολιτικὴ καὶ ἐκκλησιαστική. Ἀλλὰ δίκερο καὶ διότι ἐνσαρκώνει τὸ δίκερο θηρίο τῆς «Ἀποκαλύψεως», ποὺ ἐμφανίζεται μὲ προσωπεῖο ἀρνιοῦ, ἀλλὰ εἶναι δράκων, καὶ τὸ ὁποῖο πείθει τοὺς λαοὺς νὰ προσκυνήσουν τὸν Ἀντίχριστο ὡς Χριστό (Ἀποκ. ιγ΄ [13] 11-18).

Σ᾿ αὐτὸ τὸν πανίσχυρο, ἐπίδοξο θρησκευτικὸ πλανητάρχη εἶπαν τὸ ΟΧΙ: στὸν πάπα Πίο τὸν Θ΄, ὁ ὁποῖος τὸ ἔτος 1848 ἐξέδωσε τὴν Ἐγκύκλιο «In Suprema Petri Apostoli Sede» (Ἐν τῇ Ὑπερτάτῃ Ἕδρᾳ τοῦ Ἀποστόλου Πέτρου), μιὰ ψευδοαγαπητικὴ ἐπιστολή, μὲ τὴν ὁποία τοὺς καλοῦσε – καλοῦσε ὅλους τοὺς Χριστιανούς – νὰ ὑποταγοῦν στὴν ἐξουσία του. Εἰδικὰ στοὺς Ὀρθοδόξους πρότεινε ὡς τρόπο ἑνώσεως αὐτὸν τῶν προβατόσχημων λύκων τῆς Οὐνίας: Νὰ κρατήσουν ὅλη τὴν παράδοσή τους, ἀρκεῖ νὰ ἀναγνωρίσουν τὴν ἐξουσία του.

ΟΧΙ! τοῦ ἀπάντησαν.

Καὶ δὲν τοῦ εἶπαν μόνο ΟΧΙ!

Αὐτοὶ οἱ ἀδύναμοι στὸν πανίσχυρο εἶπαν: Τέλειωσες! Εἶσαι νεκρός! Τὸ σύστημά σου, ἡ ψευδοεκκλησία σου ΚΑΤΕΒΛΗΘΗ! Συντρίφθηκε, διαλύθηκε, ἐξαφανίσθηκε. Τοῦ μίλησαν σὲ προφητικὸ Ἀόριστο, τὸν ἰσχυρότερο ὅλων τῶν χρόνων. Ὄχι σὲ Μέλλοντα: Θὰ καταβληθεῖ! Οὔτε κἂν σὲ Τετελεσμένο Μέλλοντα: Θὰ ἔχει καταβληθεῖ! Ἀλλὰ σὲ Ἀόριστο: ΚΑΤΕΒΛΗΘΗ!

Δὲν γνώριζαν διπλωματικὴ γλώσσα οἱ μακάριοι. Ναί, μακάριοι. Οἱ Ὀρθόδοξοι Πατριάρχες τῆς Ἀνατολῆς στὴν κατὰ τὸ ἔτος 1848 ἀπάντησή τους. Δὲν γνώριζαν ἀπὸ ψευδοαγαπολογία. Δὲν τοὺς θάμπωναν ἰδέες σὰν αὐτὲς ποὺ κυκλοφοροῦν σήμερα περὶ «ἀδελφῶν Ἐκκλησιῶν», περὶ «δύο πνευμόνων», περὶ «βαπτισματικῆς θεολογίας».

Οἱ μικροὶ αὐτοὶ κατὰ κόσμον – μεγάλοι κατὰ Θεόν – μιὰ ἀλήθεια γνώριζαν, τὴν ἁπλὴ ἀλήθεια ὅτι ἡ Ὀρθοδοξία εἶναι ἡ μόνη ἀλήθεια! Ἡ Μία, Ἁγία, Καθολικὴ καὶ Ἀποστολικὴ Ἐκκλησία. Καὶ αὐτὴ τὴν ἀλήθεια κατέθεσαν στὴν ἀπάντησή τους πρὸς τὸν αὐθάδη πάπα Πίο τὸν Θ΄.

Συμπύκνωσαν στὶς ἐπιγραμματικές τους φράσεις τὴ θεολογία 19 αἰώνων, τὴ διαχρονικὴ μαρτυρία τοῦ Πνεύματος. Καὶ νὰ θέλαμε, τοῦ εἶπαν, δὲν μποροῦμε. Γιατί; Διότι τὴν πίστη τὴ δική μας τὴ διαφεντεύει ὁ λαός:

«Ἔπειτα παρ᾿ ἡμῖν οὔτε Πατριάρχαι οὔτε Σύνοδοι ἐδυνήθησάν ποτε εἰσαγαγεῖν νέα, διότι ὁ ὑπερασπιστὴς τῆς θρησκείας ἐστὶν αὐτὸ τὸ σῶμα τῆς Ἐκκλησίας, ἤτοι αὐτὸς ὁ λαός, ὅστις ἐθέλει τὸ θρήσκευμα αὐτοῦ αἰωνίως ἀμετάβλητον καὶ ὁμοειδὲς τῷ τῶν Πατέρων αὐτοῦ.»

Καὶ κατέληξαν, ἀσφαλίζοντας τὸ ποίμνιό τους, τὰ παιδιά τους:

«Ἦν ποτε ὁ Ἀρειανισμός, ἔστι δὲ τὴν σήμερον καὶ ὁ Παπισμός· ἀλλὰ καὶ οὗτος (ὥσπερ κἀκεῖνος ὁ ἤδη παντάπασιν ἐκλελοιπώς), καίτοι ἀκμαῖος τό γε νῦν, οὐκ ἰσχύσει εἰς τέλος, ἀλλὰ διελεύσεται καὶ καταβληθήσεται καὶ ἡ οὐράνιος μεγάλη φωνὴ ἠχήσει “ΚΑΤΕΒΛΗΘΗ” (Ἀποκ. ιβ΄ [12] 10).»

Μὴ φοβάστε, παιδιά μας! Τὸ παπικὸ κακόηθες μόρφωμα εἶναι ἤδη νεκρό. «ΚΑΤΕΒΛΗΘΗ»! Ὅπως διαλύθηκε τότε ὁ Ἀρειανισμός, ἔτσι θὰ ἀφανισθεῖ καὶ ὁ Παπισμός. Καὶ τὸ τέλος του θὰ τὸ ἀναγγείλει ἡ οὐράνια φωνή: «ΚΑΤΕΒΛΗΘΗ»!

Σήμερα ὁ ἡγέτης τοῦ Παπισμοῦ φαίνεται νὰ κυριαρχεῖ στὸν θρησκευτικὸ χῶρο. Θρησκευτικὸς πλανητάρχης. Κάθε κίνησή του καταγράφεται γιὰ νὰ προβληθεῖ. Κάθε λόγος του σχολιάζεται. Μοιάζει νὰ εἶναι ὁ πρῶτος καὶ μόνος. Ὡς πρόσωπο καὶ ὡς θεσμὸς διαχρονικός.

Μοιάζει, ἀλλὰ δὲν εἶναι.

Διότι ἤδη χάθηκε, «ΚΑΤΕΒΛΗΘΗ»!

Ἡ Ὀρθοδοξία, ἡ μόνη ἀλήθεια, μένει.

Ὅπως τὸ δήλωσε σὲ ὅλο τὸν κόσμο στὶς 14 Ἰουλίου τοῦ 2000 ὁ κορυφαῖος Βυζαντινολόγος – Προτεστάντης αὐτός – σὲρ Στῆβεν Ράνσιμαν:

«Χαίρομαι μὲ τὴ σκέψη ὅτι στὰ ἑπόμενα 100 χρόνια ἡ Ὀρθοδοξία θὰ εἶναι ἡ μόνη ἱστορικὴ Ἐκκλησία ποὺ θὰ ὑφίσταται»!

Ἡ Ὀρθοδοξία θὰ μένει ἀκατάβλητη γιὰ πάντα!

(Πηγή: «Κατεβλήθη!», Ιερός Ναός Αγίου Δημητρίου Κουβαρά)

ΑΠΟΦΑΣΗ ΣΥΝΟΔΟΥ ΠΑΤΡΙΑΡΧΩΝ ΑΝΑΤΟΛΗΣ 1848
ΕΓΚΥΚΛΙΟΣ ΤΗΣ ΜΙΑΣ ΑΓΙΑΣ ΚΑΘΟΛΙΚΗΣ ΚΑΙ ΑΠΟΣΤΟΛΙΚΗΣ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣ ΠΕΡΙ ΤΟΥ ΠΑΠΙΣΜΟΥ ΚΑΙ ΚΑΘΕ ΝΕΩΤΕΡΙΣΜΟΥ

Πᾶσι τοῖς ἁπανταχοῦ ἐν τῷ ἁγίῳ Πνεύματι ἀγαπητοῖς καὶ περισπουδάστοις ἡμῖν ἀδελφοῖς ἁγίοις ἀρχιερεῦσι, τῷ τε περί αὐτοὺς εὐλαβεστάτῳ Κλήρῳ καὶ πᾶσι τοῖς Ὀρθοδόξοις γνησίοις τέκνοις τῆς μιᾶς, ἁγίας, καθολικῆς καὶ ἀποστολικῆς ἐκκλησίας, τὸν ἐν Πνεύματι ἁγίῳ ἀδελφικὸν ἀσπασμὸν καὶ πᾶν ἀγαθὸν παρὰ Θεοῦ καὶ σωτήριον.

1. Ὤφειλε μὲν τὸ τῆς ἀπολυτρώσεως ἡμῶν εὐαγγελικὸν καὶ θεῖον κήρυγμα τοιοῦτον ἀκίβλδηλον κηρύττεσθαι παρὰ πάντων καὶ τοιοῦτον ἀγνὸν πιστεύεσθαι αἰωνίως, οἷον ὁ Σωτὴρ ἡμῶν ὁ ἐκ τῶν πατρικῶν καὶ θεϊκῶν κόλπων, ἀπεκάλυψεν εἰς τοὺς θείους καὶ ἱεροὺς μαθητὰς αὐτοῦ, καὶ οἷον αὐτοί, μάρτυρες γενόμενοι αὐτήκοοί τε καὶ αὐτόπται, ὡς σάλπιγγες διαπρύσιοι, τορῶς ἤχησαν εἰς πᾶσαν τὴν ὑφήλιον· (ὁ γὰρ φθόγγος αὐτῶν εξῆλθεν εἰς πᾶσαν τὴν γῆν, καὶ τὰ ῥήματα αὐτῶν εἰς τὰ πέρατα τῆς οἰκουμένης (Ψαλμ. 18,5)· καὶ τέλος οἷον ἀνεπηρέαστον, τὰς αὐτὰς φωνὰς ἐπαναλαμβάνοντες, οἱ τοσοῦτοι θεοφόροι Πατέρες τῆς Καθολικῆς Ἐκκλησίας, οἱ ἐκ περάτων γῆς μέχρι ἡμῶν συνοδικῶς τε καὶ ἰδίᾳ διδάσκοντες, πανδήμως παρέδωκαν. Ἀλλ’ ὁ ἀρχέκακος νοητὸς ἐχθρὸς τῆς τῶν ἀνθρώπων σωτηρίας, ὡς πάλαι ἐν τῇ Ἐδὲμ, πρόσωπον ὠφελίμου δῆθεν συμβούλου δολίως ἀναλαβών, παραβάτην τῆς θείας ῥητῆς ἐντολῆς ἐποίησε τὸν ἄνθρωπον, οὕτω καὶ ἐν αὐτῇ τῇ νοητῇ Ἐδέμ, τῇ Ἐκκλησία τοῦ Θεοῦ, πολλοὺς κατὰ καιρὸν ἀπατήσας καὶ πονηροῖς καὶ αντιθέοις λογισμοῖς ἐμβαλὼν καὶ ὀργάνοις αὐτοῖς χρώμενος, τὸ δηλητήριον τῆς αἱρέσεως εἰς τὰ διαυγῆ νάματα τῆς ὀρθοδόξου διδασκαλίας συγκιρνῶν ἐν ποτηρίοις περικεχρυσωμένοις τῇ εὐαγγελικῇ δῆθεν χριστολογίᾳ ποτίζει πολλούς τινας, ἀθώους μέν, ἀπροφυλάκτως δε βιοῦντας, καὶ “μὴ προσέχοντας περισσότερως τοῖς ἀκουσθεῖσι” (Ἑβρ. 2,1) καὶ παρὰ τῶν πατέρων αὐτῶν ἀναγγελθεῖσι (Δευτερ. 32,7), συμφώνως τῷ εὐαγγελίω καὶ ὁμοειδῶς τοῖς προτέροις ἀεὶ διδασκάλοις, μηδὲ ἡγουμένους αὐτάρκη εἰς ψυχικὴν αὐτῶν σωτηρίαν τὸν ῥητὸν καὶ γραπτὸν λόγον τοῦ Κυρίου καὶ τὸ κῦρος τῆς διηνεκοῦς Ἐκκλησίας, ἀλλὰ νεοχμὸν δυσσέβειαν καὶ καινοτομίας ὡς ἐπὶ ἱματίοις θηρεύοντας, καὶ παντοιοτρόπως τὴν εὐαγγελικὴν διδασκαλίαν κιβδηλευθεῖσαν περιπτυσσομένους.

2. Ἐντεῦθεν αἱ πολυσχιδεῖς καὶ τερατώδεις αἱρέσεις, ἃς ἡ Καθολική Ἐκκλησία, ἤδη ἐκ τῶν σπαργάνων αὐτῆς, ἀναλαβοῦσα τὴν πανοπλίαν τοῦ Θεοῦ καὶ δραξαμένη “τὴν μάχαιραν τοῦ Πνεύματος, ὃ ἐστι ῥῆμα τοῦ Θεοῦ” (Ἐφεσ. 6, 17), ἠνάγκασται ἵνα καταπολεμήσῃ, καὶ κατὰ πασῶν ἐθριάμβευσέ τε μέχρι τῆς σήμερον, καὶ θριαμβεύσει τροπαιοφόρος εἰς τὸν αἰῶνα τὸν ἅπαντα, λαμπροτέρα ἀείποτε καὶ ἰσχυροτέρα ἀναφαινομένη μετὰ τὴν συμπλοκήν.

3. Ἀλλὰ τούτων τῶν αἱρέσεων, αἱ μὲν ἤδη καὶ πάντῃ ἐξέλιπον, αἱ δὲ φθίνουσιν, αἱ δὲ ἀπεμαράνθησαν, αἱ δὲ καὶ θάλλουσι κατά γε τὸ μᾶλλον καὶ ἧττον, ἀκμαῖαι ἄχρι καιροῦ ἀποκαταστάσεως αὐτῶν, καὶ ἄλλαι πάλιν ἀναφύονται, ὅπως διατρέξωσι τὴν ἑαυτῶν περίοδον ἀπὸ γενέσεως μέχρι φθορᾶς· οὗσαι γὰρ δειλαίων ἀνθρώπων δείλαιοι διαλογισμοὶ καὶ ἐπίνοιαι, ὥσπερ κἀκεῖνοι, οὕτως καὶ αὗται ἐμβροντηθεῖσαι τῷ κεραυνῷ τοῦ ἀναθέματος τῶν ἑπτά οἰκουμενικῶν Συνόδων, ἐξίτηλοι γίνονται, κἄν χίλια ἔτη διατηρηθῶσι. Μόνη γὰρ ἡ Ὀρθοδοξία τῆς Καθολικῆς καὶ Ἀποστολικῆς Ἐκκλησίας, ὡς ἐμψυχουμένη παρὰ τοῦ ζῶντος Λόγου τοῦ Θεοῦ, διατελεῖ καὶ αὐτὴ αἰωνία, κατὰ τὴν ἀψεδῆ ἐπαγγελίαν τοῦ Κυρίου, “πῦλαι ᾅδου οὐ καταισχύνουσιν αὐτῆς” (Ματθ. 16, 18), ἤτοι στόματα ἀσεβῶν καὶ αἱρετικῶν (ὡς ἐξηγοῦνται ἡμῖν οἱ θεῖοι Πατέρες), ὅσον δεινά, ὅσον εὔλαλα καὶ πιθανά, ὅσον καταπληκτικὰ καὶ ἄν ὦσιν, οὐ κατισχύσουσι τῆς ἡσύχου καὶ σιγηλῆς ὁρθῆς διδασκαλίας. Ἀλλ’ ἆρά γε “τί ὅτι ὁδὸς ἁμαρτωλῶν εὐοδοῦται” (Ἱερ. 12,1) καὶ οἱ δυσσεβεῖς ἐπαίρονται καὶ ὑψοῦνται ὡς οἱ κέδροι τοῦ Λιβάνου (Ψαλμ. 36,35), πειράζοντες τὴν ἥσυχον λατρείαν τοῦ Θεοῦ; Ὁ λόγος τούτου ἄῤῥητός ἐστι καὶ ἡ Ἐκκλησία, καίτοι παρακαλοῦσα καθ’ ἑκάστην ἵνα ἀποστῇ ἀπ’ αὐτῆς οὗτος ὁ σκόλωψ, οὗτος ὁ ἄγγελος Σατᾶν, ἀκούει πάντοτε παρὰ τοῦ Κυρίου “ἀρκεῖ σοι ἡ χάρις μου· ἡ γὰρ δύναμίς μου ἐν ἀσθενείᾳ τελειοῦται” (Β’ Κορ. 12,9). Διὸ “ἥδιστα μᾶλλον καυχᾶται ἐν ἀσθενείαις αὐτῆς, ἵνα ἐπισκηνώσῃ επ’ αὐτὴν ἡ δύναμις τοῦ Χριστοῦ” καὶ “ἵνα οἱ δόκιμοι φανεροὶ γένωνται” (Α’ Κορ. 11, 19).

4. Τούτων τῶν πλατυνθεισῶν, κρίμασιν οἷς οἶδεν ὁ Κύριος, ἐπὶ μέγα μέρος τῆς οἰκουμένης αἱρέσεων, ἦν ποτε ὁ Ἀρειανισμός, ἔστι δὲ τὴν σήμερον καὶ ὁ Παπισμός· ἀλλὰ καὶ οὗτος (ὥσπερ κἀκεῖνος ὁ ἤδη παντάπασιν ἐκλελοιπώς), καίτοι ἀκμαῖος τό γε νῦν, οὐκ ἰσχύσει εἰς τέλος, ἀλλά διελεύσεται καὶ καταβληθήσεται καὶ ἡ οὐράνιος μεγάλη φωνὴ ἠχήσει “ΚΑΤΕΒΛΗΘΗ” (Ἀποκ. 12,10).

5. Ἡ καινοφανὴς δόξα, “ὅτι τὸ Πνεῦμα τὸ ἅγιον ἐκπορεύεται ἐκ τοῦ Πατρὸς καὶ ἐκ τοῦ Ὑιοῦ”, ἐναντίον τῆς ῥητῆς ἐρμηνείας τοῦ Κυρίου ἡμῶν, ἐπ’ αὐτῷ ἐμπεριστάτως γενομένης, “ὃ παρὰ τοῦ Πατρός ἐκπορεύεται” (Ἰωάν. 15,26), καὶ ἐναντίον τῆς ὁμολογίας συμπάσης τῆς Καθολικῆς Ἐκκλησίας, καθ’ ἃ μαρτυρεῖται ὑπὸ τῶν ἑπτὰ οἰκουμενικῶν Συνόδων, “τὸ ἐκ τοῦ Πατρὸς ἐκπορευόμενον”, α’ ὡς αναιροῦσα τὴν ἐν τῷ εὐαγγελίῳ μαρτυρουμένην ἐκ μιᾶς αἰτίας ἑνικὴν μέν, ἑτεροειδῆ δὲ πρόοδον τῶν θείων προσώπων τῆς μακαρίας Τριάδος· β’ ὡς ἐπιφέρουσα ἑτεροτελεῖς καὶ ἀνίσους σχέσεις εἰς αὐτὰς τὰς ἰσοδυνάμους καὶ συμπροσκυνουμένας ὑποστάσεις καὶ σύγχυσιν αὐτῶν ἤ συνίζησιν· γ’ ὡς ἐλεγχουσα ἀτελῆ δῆθεν, ἢ γοῦν σκοτεινὴν καὶ δύσληπτον πρὸ αὐτῆς τῆν ὁμολογίαν τῆς μιᾶς, ἁγίας, καθολικῆς καὶ ἀποστολικῆς Ἐκκλησίας· δ’ ὡς καθαπτομένη τῶν ἐν Νικαίᾳ τῆς πρώτης οἰκουμενικῆς Συνόδου καὶ τῶν ἐν Κωνσταντινουπόλει δευτέρας οἰκουμενικῆς Συνόδου ἁγίων Πατέρων, θεολογησάντων δῆθεν ἀτελῶς τὰ περὶ τοῦ Ὑιοῦ καὶ ἁγίου Πνεύματος, ὡς σιγησάντων τηλικαύτην ἰδιότητα τῆς θεότητος ἑκατέρων τῶν προσώπων, καίτοι οὔσης ἀνάγκης ἵνα ἐρμηνευθῶσιν ἅπασαι αἱ θεϊκαὶ ἰδιότητες κατά τε τῶν Ἀρειανῶν καὶ τῶν Μακεδονιανῶν· ε’ ὡς ὑβρίζουσα τοὺς πατέρας τῆς Γ’, Δ’, Ε’, ΣΤ’, καὶ Ζ’ οἰκουμενικῆς Συνόδου, ἀνακηρύξαντας εἰς τὴν ὑφήλιον παντέλειον καὶ πάμπληρες τὸ θεῖον Σύμβολολον, ὥστε καὶ ἀραῖς φρικταῖς καὶ ἐπιτιμίοις ἀλύτοις ἀπειπεῖν πᾶσαν προσθήκην καὶ ἀφαίρεσιν ἢ ἀλλοίωσιν ἢ μετάθεσιν ἔτι καὶ κεραίας αὐτῆς καὶ εἰς ἑαυτοὺς καὶ εἰς οὑστινασοῦν ἄλλους· τὸ δὲ τάχα ἦν διορθωτέον καὶ αὔξιμον καὶ ἀκολούθως ἅπασα ἡ θεολογικὴ τῶν καθολικῶν Πατέρων διδασκαλία ἀλλοιωτέα, ὡς ἀνακαλυφθείσης δῆθεν νέας ἰδιότητος καὶ εἰς τὰ τρία πρόσωπα τῆς μακαρίας Τριάδος· ς’ ὡς παρεισδύσασα κατ’ ἀρχὰς ἐν ταῖς Ἐκκλησίαις τῆς Δύσεως “λύκος ἐν δέρματι προβάτου”, τοὐτέστιν ὑπὸ τὴν σημασίαν οὐ τῆς “εκπορεύσεως” κατὰ τὴν ἐν τῷ Εὐαγγελίῳ καὶ τὴν ἐν τῷ Συμβόλῳ ἑλληνικὴν ἐκδοχὴν, ἀλλ’ ὑπὸ τὴν σημασίαν τῆς “ἀποστολῆς” καθ’ ἃ ἀπελογεῖτο ὁ Πάπας Μαρτῖνος πρὸς τὸν Ὁμολογητὴν Μαξιμον, καὶ καθ’ ἃ ἐξηγεῖτο Ἀναστάσιος ὁ βιβλιοθηκάριος ἐπὶ Ἰωάννου τοῦ ὀγδόου· ζ’ ὡς βιάσασα ιδιωτικῶς τόλμῃ ἀνεικάστῳ καὶ παραχαράξασα αὐτὸ τὸ Σύμβολον, οὖσαν κοινὴν παρακαταθήκην τοῦ Χριστιανισμοῦ· η’ ὡς ἐπαγαγοῦσα τηλικαύτας ταραχὰς ἐν τῇ ἡσύχῳ Ἐκκλησίᾳ τοῦ Θεοῦ καὶ σχίσασα τὰ ἔθνη· θ’ ὡς ἀποκηρυχθεῖσα πανδήμως κατ’ αὐτὴν τὴν πρώτην ἐμφάνισιν αὐτῆς ὑπὸ δύο ἀειμνήστων Παπῶν, Λέοντος τοῦ Γ’ καὶ Ἰωάννου του Η’, ὃς καὶ μετὰ τοῦ Ἰούδα συνέταξε πρώτους εἰσαγαγόντας αὐτὴν εἰς τὸ θεῖον Σύμβολον ἐν τῇ πρὸς τὸν ἱερὸν Φώτιον ἐπιστολῇ· ι’ ὡς καταδικασθεῖσα ὑπὸ πολλῶν ἱερῶν Συνόδων τῶν τεσσάρων Πατριαρχῶν τῆς ἑώας λήξεως· ια’ ὡς ἀναθέματι καθυποβληθεῖσα, οἷα νεωτερισμὸς καὶ ἐπαύξησις τοῦ Συμβόλου κατὰ τὴν Η’ οἰκουμενικὴν Σύνοδον, τὴν ἐν Κωνσταντινουπόλει συγκροτηθεῖσαν ἐπὶ εἰρήνην τῶν ἀνατολικῶν τε καὶ δυτικῶν ἐκκλησιῶν· ιβ’ ὡς ἅμα εἰσαχθεῖσα ἐν ταῖς κατὰ τὴν Δύσιν Ἐκκλησίαις, ἤτοι αὐτὴ ἐτεκνοποίησε αἴσχιστα γεννήματα ἤ συμπαρεισήγαγε κατὰ μικρὸν ἑτέρας καινοτομίας, τὰς πλείστας ἐναντιουμένας εἰς τὰς ῥητῶς γεγραμμένας ἐν τῷ εὐαγγελίω διαταγὰς τοῦ Σωτῆρος ἡμῶν, διατηρηθείσας ἀκριβῶς μέχρι τῆς εἰσαγωγῆς αὐτῆς ἐν ταῖς Ἐκκλησίαις, εἰς ἃς παρεισήχθη: οἷον ῥάντισμα ἀντὶ βαπτίσματος· ἀπάρνησιν τοῦ θείου ποτηρίου εἰς τοὺς λαϊκοὺς καὶ ἄρσιν μετὰ τοῦ ἑνὸς καὶ τοῦ αὐτοῦ ἄρτου κλωμένου, χρῆσιν δὲ φολιδίων· ἄζυμον ἀντὶ ἄρτου· ἀφαίρεσιν ἀπὸ τῶν λειτουργιῶν τῆς εὐλογίας, ἤτοι τῆς θείας ἐπικλήσεως τοῦ παναγίου καὶ τελεταρχικοῦ Πνεύματος· καὶ καταλυούσας τὰς ἀρχαίας ἀποστολικὰς τελετὰς τῆς Καθολικῆς Ἐκκλησίας, οἷον τὰ βαπτιζόμενα βρέφη μήτε χρίεσθαι, μήτε μεταλαμβάνειν τῶν ἀχράντων μυστηρίων, τοὺς ἐγγάμους μὴ ἱερᾶσθαι, τὸ ἀναμάρτητον καὶ τοποτηρητικὸν εἰς τὸ πρόσωπον τοῦ Πάπα κ.τ.λ., παραγκωνίσασα οὕτως ἅπαντα τὸν ἀρχαῖον ἀποστολικὸν τύπον, μικροῦ δεῖν, ἁπάντων τῶν μυστηρίων καὶ ἁπάσης τῆς διδασκαλίας, ὃν κατεῖχε ἡ ἀρχαία, ἁγία καὶ ὀρθόδοξος Ἐκκλησία τῆς Ῥώμης, οὖσα τότε μέλος τιμιώτατον τῆς ἁγίας Καθολικῆς καὶ Ἀποστολικῆς Ἐκκλησίας· ιγ’ ὡς παρωθήσασα τοὺς θεολόγους τῆς Δύσεως, ὑπερασπιστὰς αὐτῆς γενομένους, διὰ τὸ μὴ ἔχειν αὐτὴν χώραν μηδεμίαν μήτε ἐν τῇ Γραφῇ μήτε ἐν τοῖς Πατράσι, πρὸς εὐπροσωπισμὸν τῶν ἀπαριθμηθεισῶν ἑτεροδιδασκαλιῶν, οὐ μόνον εἰς τὰς τῶν Γραφῶν παρερμηνείας, οἵας οὐχ ὁρῶμεν εἰς οὐδένα τῶν Πατέρων τῆς Καθολικῆς Ἐκκλησίας, ἀλλὰ καὶ εἰς παραχαράξεις ἱερῶν καὶ ἀθίκτων κειμένων τῶν ἀνατολικῶν τε καὶ δυτικῶν θείων Πατέρων· ιδ’ ὡς φανείσα ξένη, ἀνήκουστος καὶ βλάσφημος ἔτι καὶ εἰς τὰς δι’ ἑτέρους δικαίους λόγους πρὸ τῆς γενέσεως αὐτῆς δι’ αἰώνας ἀποκλεισθείσας ἀπὸ τῆς καθολικῆς μάνδρας ὑφισταμένας χριστιανικὰς κοινωνίας· ιε’ ὡς μὴ δυνηθεῖσα εἰσέτι ἀπολογηθῆναι ἐκ τῶν Γραφῶν κἂν πιθανῶς, ἢ τοὐλάχιστον ἐλλόγως ἐκ τῶν Πατέρων σὺν πάσῃ τῇ σπουδῇ καὶ τῷ ἀγῶνι τῶν ὑπερασπιστῶν αὐτῆς εἰς οὐδεμίαν τῶν καταλεχθεισῶν κατηγοριῶν, -ἡ τοιαύτη δόξα φέρει ἅπαντα τὰ χαρακτηριστικὰ τῆς ἑτεροδιδασκαλίας, προϊόντας ἐκ τῆς φύσεως καὶ τῶν ἰδιωμάτων αὐτῆς. Καὶ ἐπειδὴ πᾶσα ἑτεροδιδασκαλία, ἁπτομένη αὐτοῦ τοῦ καθολικοῦ φρονήματος περὶ τῆς τε μακαρίας Τριάδος καὶ τῶν θείων προσόδων, καὶ δὴ καὶ αὐτῆς τῆς ὑπάρξεως τοῦ παναγίου Πνεύματος, ἔστι τε καὶ λέγεται αἵρεσις, καὶ οἱ οὕτω φρονοῦντες αἱρετικοί, κατὰ τὴν ἀπόφασιν τοῦ ἐν ἁγίοις Δαμάσου Πάπα Ῥώμης, “εἴ τις περὶ τοῦ Πατρὸς καὶ τοῦ Ὑιοῦ καλῶς φρονήσει, περὶ δὲ τοῦ ἁγίου Πνεύματος οὐκ ὀρθῶς ἔχει, αἱρετικός ἐστι” (Ὁμολ. καθ. πίστ., ἣν ὁ Πάπας Δάμασος απέστειλε πρὸς ἐπίσκοπον Παυλῖνον Θεσσαλονίκης, MPL. 13, 363), διὰ τοῦτο ἡ μία, ἁγία, καθολική καὶ ἀποστολικὴ Ἐκκλησία, ἑπομένη τοῖς ἴχνεσι τῶν ἁγίων Πατέρων, ἀνατολικῶν τε καὶ δυτικῶν, ἐκήρυξέ τε πάλαι ἐπὶ τῶν Πατέρων ἡμῶν, καὶ κηρύττει πάλιν σήμερον συνοδικῶς, αὐτὴν μὲν τὴν ῥηθεῖσαν καινοφανῆ δόξαν, ὅτι τὸ Πνεῦμα τὸ ἅγιον ἐκπορεύται ἐκ τοῦ Πατρὸς καὶ ἐκ τοῦ Ὑιοῦ, εἶναι οὐσιωδῶς αἵρεσιν, καὶ τοὺς ὁπαδοὺς αὐτῆς, οἱοιδήποτε καὶ ἂν ὦσιν αἱρετικούς, κατὰ τὴν ῥηθεῖσαν ἀπόφασιν τοῦ ἁγιωτάτου Πάπα Δαμάσου, καὶ τὰς ἐξ αὐτῶν συγκροτουμένας συνάξεις αἱρετικάς, καὶ πᾶσαν κοινωνίαν πνευματικὴν καὶ θρησκευτικὴν τῶν Ὀρθοδόξων τέκνων τῆς Καθολικῆς Ἐκκλησίας πρὸς τοὺς τοιούτους ἄθεσμον, μάλιστα τῇ δυνάμει του ζ’ Κανόνος τῆς Γ’ Οἰκουμενικῆς Συνόδου (ἀνωτέρω σελ. 150).

6. Αὕτη ἡ αἱρεσις, συνημμένους ἔχουσα ἑαυτῇ καὶ παμπόλλους νεωτερισμούς, ὡς εἴρηται, γνωρισθεῖσα περὶ τὸν ἕβδομον αἰῶνα μεσοῦντα, ἄγνωστος τὴν ἀρχὴ καὶ ἀνώνυμος, καὶ δὴ ὑπὸ διαφόρους σημασίας κατὰ τὰς δυτικὰς ἐπαρχίας τῆς Εὐρώπης ἠρέμα ὑφέρπουσα ἐν διαστήματι τεσσάρων ἤ πέντε αἰώνων, κατισχύσασα τῆς ἀρχαίας ὀρθοδοξίας ἐκείνων τῶν μερῶν, ἀκηδίᾳ τῶν ἐκεῖ τότε ποιμένων καὶ προστασίᾳ τῶν ἡγεμόνων, ἀπεπλάνησε κατὰ μικρὸν οὐ μόνον τὰς τότε ἔτι ὀρθοδοξούσας Ἐκκλησίας τῶν Ἰσπανιῶν, ἀλλὰ καὶ τὰς Γερμανικὰς καὶ τὰς Ἰταλικὰς αυτάς, ὧν η ὀρθοδοξία κατηγγέλετό ποτε εἰς ἅπαντα τὸν κόσμον, καὶ πρὸς ἃς πολλάκις ἐκοινολογοῦντο οἱ θειότατοι Πατέρες ἡμῶν, οἷος ὁ μέγας Ἀθανάσιος καὶ ὁ οὐρανοφάντωρ Βασίλειος, καὶ ὧν ἡ μεθ’ ἡμῶν σύμπνοιά τε καὶ σύμπραξις μέχρι τῆς ἑβδόμης οἰκουμενικῆς Συνόδου διετήρησεν ἀλώβητον τὴν διδασκαλίαν τῆς Καθολικῆς καὶ Ἀποστολικῆς Ἐκκλησίας. Ἀλλὰ τέως φθόνῳ τοῦ μισοκάλου, οἱ νεωτερισμοὶ αὐτῆς περὶ τῆν ὑγιᾶ καὶ ὀρθόδοξον θεολογίαν τοῦ παναγίου Πνεύματος (οὗ “ἡ βλασφημία οὐκ ἀφεθήσεται (τοῖς ἀνθρώποις) οὔτε ἐν τῷ νῦν αἰῶνι οὔτε ἐν τῷ μέλλοντι”, κατὰ τὴν τοῦ Κυρίου ἀπόφασιν) Ματθ. 12,32), καὶ ἀλληλοδιαδόχως οἱ περὶ τὰ θεῖα μυστήρια, καὶ μάλιστα οἱ περὶ τὸ μυστήριον τοῦ τε κοσμοσωτηρίου βαπτίσματος καὶ τῆς θείας κοινωνίας καὶ τῆς ἱερωσύνης νεωτερισμοὶ οἷα γεννήματα τερατώδη, συμπαρακολουθήσαντες κατεκυρίευσαν καὶ αὐτὴν τὴν πρεβυτέραν Ῥώμην, ὁπόθεν ἐνδυθεῖσα ἐπισημότητα ἐν τῇ Ἐκκλησίᾳ πρὸς διαστολὴν εἴληχε καὶ τὴν προσηγορίαν Παπισμός. Οἱ γὰρ Ἐπίσκοποι αὐτῆς, Πάπαι ἐπωνυμούμενοι, εἰ καὶ τὸ κατ’ ἀρχάς τινες αὐτῶν οἰκουμενικῶς ἐκηρύχθησαν κατὰ τοῦ νεωτερισμοῦ, οἷος ὁ Λέων ο Γ’ καὶ Ἰωάννης ὁ Η’, ὡς προείρηται, καὶ εἰς τὴν ὑφήλιον ἀπεκήρυξαν αὐτήν, ὁ μὲν διὰ τῶν ἀργυρῶν ἐκείνων ἀσπίδων, ὁ δὲ διὰ τῆς εἰς τὴν Η’, οἰκουμενικὴν Σύνοδον πρὸς τὸν ἱερὸν Φώτιον ἐπιστολῆς αὐτοῦ, καὶ διὰ τῆς πρὸς Σφενδόπουλχρον ὑπὲρ τοῦ Μεθοδίου ἐπισκόπου Μοραυΐας, οἱ πλείους μέντοι τῆς μετ’ αὐτοὺς διαδοχῆς, δελεασθέντες ἐκ τῶν ὑπὸ τῆς αἱρέσεως χορηγουμένων αὐτοῖς ἀντισυνοδικῶν προνομίων ἐπὶ καταδυναστείᾳ τῶν Ἐκκλησιῶν τοῦ Θεοῦ, καὶ εὑρόντες ἐν αὐτοῖς πολὺ τὸ κοσμικὸν ὄφελος “καὶ τὴν ἐργασίαν πολλὴν”, φαντασθέντες μονοκρατορίαν ἐν τῇ Καθολικῇ Ἐκκλησία καὶ μονοπώλιον τῶν χαρισμάτων τοῦ ἁγίου Πνεύματος, οὐ μόνον τὸ κατ’ αὐτοὺς ἠλλοίωσαν ἀρχαῖον θρήσκευμα, ἀποσχίσαντες ἑαυτοὺς τοῖς ρηθεῖσι νεωτερισμοῖς ἀπὸ τοῦ λοιποῦ ἀρχαίου τε καὶ ὑφισταμένου χριστιανικοῦ πολιτεύματος, ἀλλ’ ἐσπούδασαν, οὐκ ἄνευ ἀθεμίτων παραπραγματεύσεων, ὡς ἡ αληθὴς Ἱστορία παρέδωκεν ἡμῖν, ἵνα συναποσπάσωσι καὶ τὰς λοιπὰς τέσσαρας Πατριαρχείας εἰς τὴν ἑαυτῶν ἀποστασίαν ἀπὸ τῆς Ὀρθοδοξίας, καὶ δουλώσωσιν οὕτω τὴν Καθολικὴν Ἐκκλησίαν εἰς θελήσεις καὶ διαταγὰς ἀνθρώπων.

7. Οἱ τότε ἀοίδιμοι προκάτοχοί τε καὶ Πατέρες ἡμῶν κοινῷ τῷ πόνῳ καὶ τῷ βουλεύματι, ἰδόντες λὰξ πατουμένην τὴν προγονικὴν εὐαγγελικὴν διδασκαλίαν, καὶ τὸν ἄνωθεν ὑφαντὸν χιτῶνα τοῦ Σωτῆρος ἡμῶν χερσὶν ἀνοσίοις διαῤῥηγνύμενον, πατρικῷ τε καὶ ἀδελφικῷ φίλτρῳ οἰστρούμενοι, ἔκλαυσαν μὲν τὴν ἀπώλειαν τοσούτων Χριστιανῶν, “ὑπὲρ ὧν ὁ Χριστὸς ἀπέθανε” (Ρωμ. 14,15, Β’ Κορ. 5,14,15), κατεβάλλοντο δὲ πολλὴν τὴν σπουδὴν καὶ φιλοτιμίαν, συνοδικῶς τε ἅμα καὶ ἰδίᾳ, ἵνα σῳσομένης τῆς ὀρθοδόξου διδασκαλίας τῆς Καθολικῆς ἁγίας Ἐκκλησίας, συρράψωσιν, ὅπώσποτε δυνηθῶσι, τὸ διερρωγός, καὶ ὡς δόκιμοι ἰατροί συνεσκέφθησαν ὑπὲρ τῆς σωτηρίας τοῦ πεπονθότος μέλους, πολλὰς ὑπενεγκότες καὶ θλίψεις καὶ περιφρονήσεις καὶ διωγμούς, μόνον ὅπως μὴ καταμελισθῇ το σῶμα τοῦ Χριστοῦ, μόνον ὅπως μὴ καταπατηθῶσιν οἱ ὅροι τῶν θείων καὶ σεπτῶν Συνόδων. Ἀλλ’ ἡ ἀψευδὴς Ἱστορία παρέδωκεν εἰς ἡμᾶς τὸ ἄτεγκτον τῆς δυτικῆς ἐπιμονῆς εἰς τὴν πλάνην· οἱ ἀοίδιμοι οὗτοι ἄνδρες ἐπειράθησαν ἔργῳ καὶ εἰς ταύτην τὴν ὑπόθεσιν τὸ ἀληθὲς τῶν λόγων τοῦ ἐν ἁγίοις πατρὸς ἡμῶν Βασιλείου τοῦ οὐρανοφάντορος, λέγοντος ἔτι καὶ τότε ἐκ πείρας περὶ τῶν ἐπισκόπων τῆς Δύσεως, καὶ ἰδίᾳ περὶ τοῦ κατ’ αὐτὸν Πάπα· “οἳ τό γε ἀληθὲς οὔτε ἴσασιν, οὔτε μαθεῖν ἀνέχονται, πρὸς μὲν τοὺς τὴν ἀλήθειαν αὐτοῖς ἀπαγγέλοντας φιλονικήσαντες, τὴν δὲ αἵρεσιν δι’ αυτῶν ἐπιβεβαιώσαντες” (προς Εὐσέβ. Σαμοσ., Ἐπιστ. 239 MPG. 32,893)· καὶ οὕτω μετὰ πρώτην καὶ δευτέραν νουθεσίαν ἀδελφικήν, γνόντες τὸ ἀμετανόητον αὐτῶν, “ἀποσεισάμενοι” καὶ “παραιτηθέντες”, παρέδωκαν αὐτοὺς εἰς τὸν ἀδόκιμον αὐτῶν νοῦν” (Ρωμ. 1,28), (κρείττων γὰρ πόλεμος εἰρήνης χωριζούσης Θεοῦ”, ὡς εἶπε καὶ ὁ ἐν ἁγίοις πατὴρ ἡμῶν Γρηγόριος περὶ τῶν Ἀρειανῶν). Ἔκτοτε οὐδεμία κοινωνία πνευματικὴ ἡμῖν τε καὶ αὐτοῖς· βαθὺ γὰρ ὤρυξαν τὸ χάσμα ἰδίαις χερσί, τὸ μεταξὺ αὐτῶν τε καὶ τῆς Ὀρθοδοξίας.

8. Ἀλλ’ οὐ διὰ τοῦτο ἔπαυσεν ὁ Παπισμὸς ἐπηρεάζων τὴν ἥσυχον Ἐκκλησίαν τοῦ Θεοῦ, ἀλλ’ ἀποστέλλων ἁπανταχοῦ μισσιοναρίους λεγομένους, ἄνδρας ψηχοκαπήλους, “περιάγει γῆν καὶ θάλασσαν, “ἵνα ποιήσῃ ἕνα προσήλυτον” (Ματθ. 23,15), ἀπατήσῃ ἕνα τῶν Ὀρθοδόξων, διαφθείρῃ τὴν τοῦ Κυρίου ἡμῶν διδασκαλίαν, νοθεύσῃ διὰ προσθήκης τὸ θεῖον Σύμβολον τῆς ἱερᾶς ἡμῶν πίστεως, περιττὸν ἀναδείξῃ τὸ θεοπαράδοτον βάπτισμα, ἄχρηστον τὴν κοινωνίαν τοῦ ποτηρίου τῆς Διαθήκης καὶ μύρια ὅσα ἄλλα ὁ δαίμων τοῦ νεωτερισμοῦ ὑπηγόρευσεν εἰς τοὺς τότε τὰ πάντα τολμήσαντας σχολαστικοὺς τοῦ μεσαίωνος καὶ εἰς τοὺς τότε τὰ πάντα διὰ τὴν φιλαρχίαν θαρρήσαντας ἐπισκόπους τῆς πρεσβυτέρας Ῥώμης. Οἱ διὰ τὴν εὐσέβειαν μακαριστοὶ προκάτοχοι καὶ πατέρες ἡμῶν, καίτοι πολυμερῶς καὶ ποκιλοτρόπως ἐπηρεασθέντες καὶ καταδιωχθέντες ἔσωθεν καὶ ἔξωθεν, ἀμέσως τε καὶ ἐμμέσως ὑπὸ τοῦ Παπισμοῦ, “πεποιθότες ἐπὶ Κύριον” ἴσχυσαν ἵνα διασώσωσι καὶ παραδώσωσι σώαν καὶ εἰς ἡμᾶς ταύτην τὴν ἀνεκτίμητον κληρονομίαν τῶν Πατέρων αὐτῶν, ἣν καὶ ἡμεῖς, Θεοῦ συνάρσει, μετοχεύσομεν ὡς θησαυρὸν πολύτιμον εἰς τὰς ἐπερχομένας γενεὰς, μέχρι τῆς συντελείας τῶν αιώνων. Ἀλλ’ οὐ διὰ τοῦτο παύουσιν ἕως τῆς σήμερον ἣ παύσονται οἱ Παπισταὶ, κατὰ τὸ ἔθος αὐτῶν, ἐπιτιθέμενοι κατὰ τῆς Ὀρθοδοξίας, ἣν ἔχουσιν ἔλεγχον ζῶντα καθημερινὸν ἐνώπιον τῶν ὀφθαλμῶν αὐτῶν, ὡς ἀποστατήσαντες ἐκ τῆς προγονικῆς αὐτῶν πίστεως. Εἴθε ἐποίουν τὰς ἐπιθέσεις ταύτας κατὰ τῆς ἐπιδραμούσης τὴν Ἑσπερίαν καὶ κατακυριευσάσης αἱρέσεως. Τίς γὰρ ἀμφιβάλλει ὅτι, εἴπως ἡ εἰς κατάλυσιν τῆς Ὀρθοδοξίας σπουδὴ αὐτῶν ἐνησχολεῖτο εἰς κατάλυσιν τῆς αἱρέσεως καὶ τῶν νεωτερισμῶν, κατὰ τὰς θεοφιλεῖς συμβουλἀς Λέοντος τοῦ Γ’ καὶ Ἰωάννου τοῦ Η’, τῶν ἀοιδίμων ἐκείνων ἐσχάτων ὀρθοδόξων Παπῶν, πάλαι ἂν οὐδὲ ἴχνος ἐμεμενήκει αὐτῆς εἰς τὴν ὑφήλιον, καὶ ἦμεν ἂν νῦν λέγοντες “τὸ αὐτὸ” κατὰ τὴν ἀποστολικὴν παραγγελίαν. Ἀλλ’ ὁ τῶν διαδεξαμένων αὐτοὺς ζῆλος οὐκ ἦν ἐν προφυλακῇ τῆς ὀρθοδόξου πίστεως, κατὰ τὸν αξιομνημόνευτον ζῆλον τοῦ ἐν μακαρίοις Λέοντος τοῦ Γ’.

9. Καὶ ἄχρι μὲν καιροῦ αἱ ἐπιθέσεις τῶν προγενεστέρων Παπῶν, ὡς ἐκ προσώπου αὐτῶν, ἤδη ἦσαν πεπαυμέναι, καὶ μόναι αἱ τῶν κατὰ μέρος μισσιοναρίων ἐγένοντο. Ἀρτίως δὲ ὁ κατὰ τὸ 1846 ἀναλαβὼν τὴν ἐπισκοπὴν τῆς Ῥώμης καὶ ἀναγορευθεὶς Πάπας Πῖος ἔνατος, ἐξέδωσε κατὰ τὴν 6ην Ἰανουαρίου τοῦ ἐνεστῶτος ἔτους ἐγκύκλιον ἐπιγραφομένην “πρὸς τοὺς Ἀνατολικούς”, συνισταμένην εἰς δώδεκα σελίδας ἐν τῇ ἑλληνικῇ μεταφράσει, ἣν ὁ ἀπεσταλμένος αὐτοῦ διεσκόρπισεν, ὡς ἔξωθέν ποθεν ἐρχόμενον μίασμα, ἐντὸς τῆς ἡμετέρας ὀρθοδόξου ποίμνης. Ἐν ταύτῃ τῇ ἐγκυκλίῳ προσκαλεῖ μὲν τοὺς κατὰ διαφόρους καιροὺς ἐκ διαφόρων χριστιανικῶν κοινωνιῶν ἀποστατήσαντας καὶ αὐτομολήσαντας εἰς τὸν Παπισμόν, καὶ ἑπομένως οἰκείους αὐτῷ, ἀποτείνεται δ’ ἐκ προθέσεως καὶ εἰς τοὺς Ὀρθοδόξους, ἰδίᾳ μὲν ἢ ὀνομαστὶ οὐ, ἀναφέρων δὲ ὀνομαστὶ (σελ. 3. στίχ. 1418, σελ. 4 στίχ. 19 καὶ σελ. 9 στίχ. 5 καὶ 17 καὶ 23) τοὺς θείους καὶ ἱεροὺς ἡμῶν Πατέρας, δῆλός ἐστι συκοφαντῶν αὐτούς τε καὶ ἡμᾶς τοὺς διαδόχους καὶ ἀπογόνους αὐτῶν, ἐκείνους ὡς τάχα πειθομένους εἰς τὰ παπικὰ ἐντάλματα καὶ ἀποφάσεις ἀνετάστως καὶ καθ’ ὃ προερχομένας ἀπὸ τῶν Παπῶν, ὡς τάχα διαιτητῶν τῆς Καθολικῆς Ἐκκλησίας, ἡμᾶς δὲ ὡς τάχα ἀπειθεῖς εἰς τὰ ἐκείνων παραδείγματα, καὶ ἑπομένως διαβάλλων ἡμᾶς εἰς τὸ θεόθεν ἡμῖν ἐπιτραπὲν ποίμνιον, ὡς ἀποσχιζομένους δῆθεν τῶν Πατέρων ἡμῶν αὐτῶν καὶ ὡς ἀμελοῦντας τῶν ἱερῶν ἡμῶν καθηκόντων καὶ τῆς ψυχικῆς σωτηρίας τῶν πνευματικῶν ἡμῶν τέκνων. Καὶ δὴ σφετεριζόμενος ὡς ἴδιον κτῆμα τὴν Καθολικὴν Ἐκκλησίαν τοῦ Χριστοῦ, διὰ τὸ κατέχειν, ὡς καυχᾶται, τὸν ἐπισκοπικὸν θρόνον τοῦ μακαρίου Πέτρου, ἀπατᾶν ἐθέλει οὕτω τοὺς ἀφελεστέρους εἰς ἀποστασίαν τῆς Ὀρθοδοξίας, ἐπιλέγων τὰ εἰς πάντα τρόφιμον θεολογικῆς παιδείας παράδοξα ἐκεῖνα ῥήματα, “οὔτε ὑπάρχει λόγος δι’ οὗ νὰ προφασισθῆτε ἀπὸ τὴν ἐπάνοδον εἰς τὴν ἀληθινὴν Ἐκκλησίαν καὶ κοινωνίαν μὲ τὸν ἅγιον τοῦτον θρόνον” (σελ. 10, στίχ. 29).

10. Πάντως ἕκαστος τῶν εὐσεβῶς ἀνατεθραμμένων καὶ πεπαιδευμένων ἡμετέρων ἀδελφῶν καὶ τέκνων ἐν Χριστῷ, ἀναγιγνώσκομεν ἐπισταμένως καὶ τῇ θεόθεν αὐτῷ δοθείσῃ σοφίᾳ, διακρίνει ὅτι οἱ λόγοι καὶ τοῦ νῦν ἐπισκόπου τῆς Ῥώμης, ὡς καὶ οἱ ἀπὸ τοῦ σχίσματος προκατόχων αὐτοῦ, οὔκ εἰσι ῥήματα εἰρήνης, ὡς λέγει (σελ. 7, στίχ. 8), καὶ φιλοστοργίας, ἀλλά ῥήματα ἀπάτης καὶ παραλογισμοῦ, εἰς ἰδιοτέλειαν τείνοντα, κατὰ τὸ ἔθος τῶν ἀντισυνοδικῶν αὐτοῦ προκατόχων. Δι’ ὃ καὶ βέβαιοί ἐσμεν ὅτι, ὡς μέχρι τῆς σήμερον, οὕτω καὶ εἰς τὸ ἐξῆς οἱ Ὀρθόδοξοι οὐκ ἀπατηθήσονται· βέβαιος γὰρ ὁ λόγος τοῦ Κυρίου ἡμῶν, “ἀλλοτρίῳ οὐ μὴ ἀκολουθήσωσιν, ἀλλὰ φεύξονται ἀπ’ αὐτοῦ, ὅτι οὐκ οἴδασι τῶν ἀλλοτρίων τὴν φωνήν” (Ἰωάν. 10,5).

11. Σὺν πᾶσι τούτοις ἡμέτερον πατρικόν τε καὶ ἀδελφικὸν χρέος καὶ ἱερὸν καθῆκον ἡγησάμεθα, ἵνα καὶ διὰ τοῦ παρόντος ἡμῶν εὐχετικοῦ στηρίξωμεν ὑμᾶς εἰς ἣν κατέχετε ἐκ τῶν προγόνων Ὀρθοδοξίαν, ἅμα τε τὸ σαθρὸν τῶν συλλογισμῶν τοῦ ἐπισκόπου τῆς Ῥώμης ἐν παρόδῳ σημάνομεν, ὅπερ καὶ αὐτὸς δῆλός ἐστι νοῶν. Οὐ γὰρ ἀπὸ τῆς ἀποστολικῆς αὐτοῦ ὁμολογίας ἐγκαλωπίζει τὸν θρόνον αὐτοῦ, καὶ ἐκ τοῦ ἀξιώματος τὴν ὁμολογίαν αὐτοῦ. Τὸ δ’ ἄρα ἔχει ἄλλως· μὴ γὰρ ὁ θρόνος τῆς Ῥώμης, ὃς ἐκ μιᾶς τινος ἁπλῆς παραδόσεως νομίζεται τιμηθεὶς παρὰ τοῦ μακαρίου Πέτρου, ἀλλ’ οὐδὲ ὁ ὑπὸ τῆς θείας Γραφῆς μαρτυρούμενος κύριος θρόνος τοῦ μακαρίου Πέτρου, ἥτις ἐστὶν ἡ Ἀντιόχεια, ἧς ἡ Ἐκκλησία διὰ τοῦτο μεμαρτύρηται ὑπὸ τοῦ ἁγίου Βασιλείου “ἁπασῶν τῶν κατὰ τὴν οἰκουμένην Ἐκκλησιῶν καιριωτάτη” (Ἐπιστ. 66, Ἀθαν. τῷ μεγ. MPG 32.415), καί, ὅπερ μέγιστον, ἡ δευτέρα οἰκουμενικὴ Σύνοδος, γράφουσα πρὸς τὴν Σύνοδον τῶν Δυτικῶν (τοῖς κυρίοις τιμιωτάτοις καὶ εὐλαβεστάτοις ἀδελφοῖς καὶ συλλειτουργοῖς Δαμάσῳ, Ἀμβροσίῳ, Βρίττωνι, Οὐαλεριανῷ κ.τ.λ.), μαρτυρεῖ λέγουσα· “τῆς δὲ πρεσβυτάτης καὶ ὄντως ἀποστολικῆς Ἐκκλησίας τῆς ἐν Ἀντιοχείᾳ τῆς Συρίας, ἐν ᾗ πρώτη τὸ τίμιον τῶν Χριστιανῶν ἐχρημάτισεν ὄνομα” (MPL. 13,1202)· οὔτε αὐτή, φαμέν, ἡ ἐν Ἀντιοχείᾳ ἀποστολικὴ Ἐκκλησία ἔσχε ποτὲ τὸ δικαίωμα, ἵνα μὴ κρίνηται πρός τε τὴν θείαν Γραφὴν καὶ πρὸς τὰς συνοδικὰς ἀποφάσεις, ὡς ἀληθῶς σεμνυομένη εἰς τὸν θρόνον τοῦ Πέτρου. Καὶ τί λέγομεν; αὐτὸ τὸ πρόσωπον τοῦ μακαρίου Πέτρου ἐκρίθη “κατ’ ἐνώπιον πάντων πρὸς τὴν ἀλήθειαν τοῦ εὐαγγελίου” καί, ὅπερ γραφικὸν μαρτύριον, εὑρέθη εἶναι “κατεγνωσμένος καὶ οὐκ ὀρθοποδῶν” (Γαλ. 2,11 ἑξ.). Τί οὖν ὑποληπτέον περὶ τῶν ἐγκαυχωμένων καὶ γαυριώντων μόνον ἐπὶ τῇ κατοχῇ τοῦ καθ’ ὑπόληψιν θρόνου αὐτοῦ; Καὶ τῷ ὄντι αὐτὸς πάλιν ὁ οὐρανοφάντωρ μέγας Βασίλειος, ὁ οἰκουμενικὸς οὗτος διδάσκαλος τῆς Ὀρθοδoξίας ἐν τῇ Καθολικῇ Ἐκκλησίᾳ, εἰς ὅνπερ ἀναγκάζονται καὶ οἱ ἐπίσκοποι τῆς Ῥώμης ἵνα παραπέμπωσιν (σελ. η’, στίχ. 31) ἡμᾶς, τρανῶς καὶ καθαρῶς ἀνωτέρω ἐδήλωσεν ἡμῖν, τίνα ὑπόληψιν ὀφείλομεν ἔχειν περὶ τῶν κρίσεων τοῦ Οὐατικανοῦ ἀδύτου. “Οἳ τό γε ἀληθές οὔτε ἴσασιν, οὔτε μαθεῖν ἀνέχονται, πρὸς μὲν τοὺς τὴν ἀλήθειαν αὐτοῖς ἀπαγγέλλοντας φιλονικήσαντες, τὴν δὲ αἵρεσιν δι’ ἑαυτῶν ἐπιβεβαιοῦντες”. Ὥστε αὐτοὶ ἐκεῖνοι οἱ ἅγιοι Πατέρες ἡμῶν, οὓς θαυμάζουσα ἐπαξίως ὡς φωστῆρας καὶ διδασκάλους καὶ αὐτῆς τῆς Δύσεως ἀπαριθμεῖ ἡμῖν ἡ αὐτοῦ Μακαριότης καὶ συμβουλεύει ἵνα ἀκολουθῶμεν (Αὐτόθι), διδάσκουσιν ἡμᾶς, ἵνα μὴ τὴν Ὀρθοδοξίαν ἐκ τοῦ ἁγίου θρόνου, ἀλλὰ τὸν θρόνον αὐτὸν καὶ τὸν ἐπὶ τοῦ θρόνου κρίνωμεν πρὸς τὰς θείας Γραφάς, πρὸς τὰς συνοδικὰς ἀποφάσεις καὶ ὅρους καὶ πρὸς τὴν κεκηρυγμένην πίστιν, ἤτοι πρὸς τὴν ὀρθοδοξίαν τῆς διηνεκοῦς διδασκαλίας. Οὕτως ἔκριναν καὶ κατέκριναν συνοδικῶς οἱ Πατέρες ἡμῶν καὶ τὀν Ὀνώριον Πάπαν Ῥώμης καὶ τὸν Διόσκορον Πάπαν τῆς Ἀλεξανδρείας καὶ τὸν Μακεδόνιον καὶ Νεστόριον Πατριάρχας Κωνσταντινουπόλεως καὶ τὸν Πέτρον Κναφέαν Πατριάρχην τῆς Ἀντιοχείας κ.τ.λ. Εἴπερ γὰρ καὶ αὐτὸ τὸ “βδέλυγμα τῆς ἐρημώσεως ἐν τόπῳ ἁγίῳ”, κατὰ τὴν μαρτυρίαν τῶν Γραφῶν (Δαν. 9,27) καὶ Ματθ. 24,15), διατί μὴ καὶ ἡ καινοτομία καὶ ἡ αἵρεσις ἐπὶ θρόνου ἁγίου; Κἀντεῦθεν πορίζεται ἐν συνόψει τὸ χαῦνον καὶ ἀβληχρὸν καὶ τῶν λοιπῶν ἐπιχειρημάτων τοῦ ἐπισκόπου τῆς Ῥώμης· εἰ μὴ γὰρ ἡ Ἐκκλησία τοῦ Χριστοῦ ἐτεθεμελίωτο ἐπὶ τῇ ἀρραγεῖ πέτρᾳ τῆς ὁμολογίας τοῦ Πέτρου (ἥτις ἦν κοινὴ ἀπόκρισις ἐκ μέρους τῶν ἐρωτηθέντων Ἀποστόλων, “ὑμεῖς δὲ τίνα μὲ λέγετε”; (Ματθ. 16.16) τοῦ τῆς “σὺ εἰ ὁ Χριστὸς ὁ Ὑιὸς τοῦ Θεοῦ τοῦ ζῶντος” (Αὐτόθι 16), ὡς ἐξηγοῦνται ἡμῖν οἱ θείοι Πατέρες ἀνατολικοὶ τε καὶ δυτικοὶ ἐπὶ σφαλερῷ ἄν ἐθεμελιοῦτο θεμελίῳ κἀπὶ τῷ Κηφᾷ αὐτῷ, μήτοι γε τῷ Πάπᾳ, ὅστις μετὰ τὸ ἰδιοποιηθῆναι καὶ τὰς κλεῖς τῆς βασιλείας τῶν οὐρανῶν ποίαν τινὰ διαχείρισιν αὐτῶν ἐποιήσατο, πρόδηλον ἐκ τῆς Ἱστορίας. Ἀλλὰ καὶ τὴν τοῦ τριττοῦ “ποίμενε τὰ πρόβατά μου” σημασίαν οἵ τε κοινοὶ θεῖοι Πατέρες ἡμῶν συμφώνως διδάσκουσιν, ὅτι οὐκ ἦν προνόμιόν τι ἐπὶ τῶν λοιπῶν Ἀποστόλων τοῦ μακαρίου Πέτρου, ἥκιστα δὲ τῶν διαδόχων αὐτοῦ, ἀλλ’ ἁπλῆ τις ἀποκατάστασις αὐτοῦ εἰς τὴν ἀποστολήν, ἧς ἐκπεπτωκὼς ἦν διὰ το τριττὸν τῆς ἀρνήσεως· καὶ αὐτὸς δὴ ὁ θεῖος Πέτρος φαίνεται ἐκδεχόμενος οὕτω τὸν νοῦν τῆς τριττῆς τοῦ Κυρίου ἐρωτήσεως “ἀγαπᾶς με”, καὶ τοῦ “πλεῖον”, καὶ τοῦ “τούτων” (Ἰωάν. 21,16))· ἀναμνησθεὶς γὰρ τοῦ “εἰ καὶ πάντες σκανδαλισθήσονται ἐν σοί, ἐγὼ οὐδέποτε σκανδαλισθήσομαι”, “ἐλυπήθη ὅτι εἶπεν αὐτῷ τὸ τρίτον φιλεῖς με”. Ἀλλ’ οἱ διάδοχοι αὐτοῦ σκοπίμωτάτως ἐκδέχονται τὴν ῥῆσιν λίαν ἐπὶ τὸ εὐθυμότερον.

12. Ἀλλὰ λέγει ἡ αὐτοῦ Μακαριότης (σελ. η’, στίχ. 12), ὅτι ὁ Κύριος ἡμῶν εἶπεν εἰς τὸν Πέτρον (Λουκ. 22,32) “ἐγὼ δὲ ἐδεήθην περὶ σοῦ ἵνα μὴ ἐκλίπῃ ἡ πίστις σου, καὶ σύ ποτε ἐπιστρέψας στήριξον τοῦς ἀδελφοὺς σου”. Ἡ δέησις τοῦ Κυρίου ἡμῶν ἐγένετο ἐπὶ λόγῳ, ὅτι ὁ μὲν σατανᾶς ἐξῃτήσατο (Αὐτόθι 31) ἵνα σκανδαλίσῃ τὴν πίστιν ἁπάντων τῶν μαθητῶν, ὁ δὲ Κύριος ἐπέτρεψε αὐτῷ μόνον τὸν Πέτρον, δι’ αὐτὸ τοῦτο μάλιστα διότι ἐφθέγγετο λόγους φιλαυτίας καὶ ἐδικαίου ἑαυτὸν ὑπὲρ τοῦς ἄλλους· “εἰ καὶ πάντες σκανδαλισθήσονται ἐν σοί, ἐγὼ οὐδέποτε σκανδαλισθήσομαι” (Ματθ. 26,33). Ἀλλ’ ἡ ἐπίτρεψις αὕτη ἐγένετο πρόσκαιρος, “ἤρξατο καταναθεματίζειν καὶ ὀμνύειν, ὅτι οὐκ οἶδα τὸν ἄνθρωπον”· οὕτως ἀσθενὴς ἡ ἀνθρωπίνη φύσις ἐγκαταλιμπανομένη εἰς ἑαυτήν, “τὸ μὲν πνεῦμα πρόθυμον, ἡ δὲ σάρξ ἀσθενής” (Ματθ. 26,41)· πρόσκαιρός φαμεν, ὅπως πάλιν ἐλθὼν εἰς ἑαυτὸν διὰ τῆς ἐπιστροφῆς αὐτοῦ ἐν δάκρυσι μετανοίας, στηρίξῃ ἔτι μᾶλλον τοὺς ἀδελφοὺς αὐτοῦ, εἰς ὃν αὐτοὶ οὔτε ἐπιώρκησαν οὔτε ἠρνήθησαν. Ὦ τῶν σοφῶν κριμάτων τοῦ Κυρίου! ὡς θεία καὶ μυστηριώδης ἦν ἡ ἐπὶ γῆς ἐσχάτη νὺξ τοῦ Σωτῆρος ἡμῶν! Ὁ δεῖπνος ἐκεῖνος ὁ ἱερὸς, αὐτὸς οὗτος πιστεύεται τελεῖσθαι καὶ τὴν σήμερον καθ’ ἑκάστην· “τοῦτο ποιεῖτε εἰς τὴν ἐμὴν ἀνάμνησιν” (Λουκ. 22,20) καὶ “ὁσάκις ἂν ἐσθίητε τὸν ἄρτον τοῦτον καὶ τὸ ποτήριον τοῦτο πίνητε, τὸν θάνατον τοῦ Κυρίου καταγγέλλετε, ἄχρις οὗ ἂν ἔλθῃ” (Παύλ. Α’ Κορ. 11,26). Ἡ οὕτως ἐπιμελῶς παραγγελλομένη ἡμῖν ὑπὸ τοῦ κοινοῦ Διδασκάλου ἀδελφικὴ ἀγάπη, – “ἐν τούτῳ γνώσονται πάντες ὅτι ἐμοὶ μαθηταί ἐστε, ἐὰν ἀγάπην ἔχητε ἀλλήλοις” (Ἰωάν. 13,35) – ἧς τὸ χειρόγραφον καὶ τὰς συνθήκας οἱ Πάπαι πρῶτοι ἔσχισαν, ὑπερασπιζόμενοι καὶ δεχόμενοι καινοτομίας αἱρετικὰς, παρὰ τὰ εὐαγγελισθέντα ἡμῖν καὶ κανονονισθέντα ὑπὸ τῶν κοινῶν Διδασκάλων καὶ Πατέρων ἡμῶν, αὑτὴ αὕτη, φαμέν, ἡ ἀγάπη ἐνεργεῖ καὶ τὴν σήμερον εἰς τὰς ψυχὰς τῶν χριστεπωνύμων λαῶν καὶ ἰδίως τῶν ἡγουμένων αὐτῶν. Ὁμολογοῦμεν γὰρ παῤῥησίᾳ ἐνώπιον Θεοῦ τε καὶ ἀνθρώπων, ὅτι ἡ τοῦ Σωτῆρος ἡμῶν δέησις (σελ. ζ’, στίχ. 33) πρὸς τὸν Θεὸν καὶ Πατέρα αὐτοῦ ὑπὲρ τῆς κοινῆς τῶν χριστιανῶν ἀγάπης καὶ ἑνότητος εἰς μίαν, ἁγίαν, καθολικὴν καὶ ἀποστολικὴν Ἐκκλησίαν, εἰς ἣν καὶ πιστεύομεν, ἵνα ὦσιν ἕν, καθὼς καὶ ἡμεῖς ἕν ἐσμεν” (Ἰωάν. 17,22), ἐνεργεῖ ἐν ἡμῖν, ὡς καὶ ἐν τῇ αὐτοῦ Μακαριότητι, κἀνταῦθα συναντᾷ ἡ ἀδελφική ἡμετέρα ἔφεσις καὶ σπουδὴ τὴν τῆς αὐτοῦ Μακαριότητος· ταύτῃ μόνῃ τῇ διαφορᾷ, ὅτι ἐν ἡμῖν μὲν ἐνεργεῖ ἐπὶ συνθήκῃ τοῦ διατηρηθῆναι ἀκέραιον καὶ ἄθικτον τὸ θεῖον Σύμβολον τῆς τῶν χριστιανῶν πίστεως κατὰ τὴν εὐαγγελικὴν φωνὴν καὶ κατὰ τοὺς ὅρους τῶν ἑπτὰ ἁγίων οἰκουμενικῶν Συνόδων καὶ τὴν διδασκαλίαν τῆς διηνεκοῦς Καθολικῆς Ἐκκλησίας, ἐν δὲ τῇ αὐτοῦ Μακαριότητι ὑπὲρ τοῦ κραταιωθῆναι καὶ ὑπερισχύσαι τὸ κῦρος καὶ τὸ ἀξίωμα τῶν ἐπὶ τοῦ ἀποστολικοῦ θρόνου καθεζομένων καὶ τὸ τῆς κοινῆς διδασκαλίας αὐτῶν. Ἰδοὺ τὸ κεφάλαιον, ὡς τύπῳ εἰπεῖν, ἁπάσης τῆς ἐμπεσούσης διαφορᾶς καὶ διενέξεως μεταξὺ ἡμῶν τε καὶ ἐκείνων, καὶ τὸ μεσότειχον τοῦ φραγμοῦ, ὅπερ, Θεοῦ προλέγοντος ἡμῖν “καὶ ἄλλα πρόβατα ἔχω, ἃ οὔκ ἐστιν ἐκ τῆς αὐλῆς ταύτης, κἀκεῖνα με δεῖ ἀγαγεῖν, καὶ τῆς φωνῆς μου ἀκούσωσι” (Ἰωάν. 10,16), συμπράξει τῆς περιᾳδομένης φρονήσεως τῆς αὐτοῦ Μακαριότητος, ἐλπίζομεν ἵνα ἀρθῇ ἐκ μέσου ὲπὶ τῶν ἡμερῶν αὐτῆς. Ἤδη οὐν εἰρήσθω καὶ τὸ τρίτον· ἂν γὰρ ὑποθῶμεν, κατὰ τοὺς λόγους τῆς αὐτοῦ Μακαριότητος, καὶ αὐτὴν τὴν ὑπὲρ τοῦ μέλλοντος ἀρνηθῆναι καὶ ἐπιορκῆσαι Πέτρου δέησιν τοῦ Κυρίου ἡμῶν, ὅτι προσκεκολλημένη καὶ συνημμένη διατελεῖ εἰς τὸν θρόνον τοῦ Πέτρου, καὶ ὅτι ἀναφέρεται ἐνεργείᾳ καὶ εἰς τοὺς κατὰ καιρὸν ἐπικαθημένους, εἰ καί, καθ’ ἃ προείρηται (&11) οὐδὲν συμβάλλει εἰς κύρωσιν γνώμης (ὡς ἐκ τοῦ παραδείγματος αὐτοῦ τοῦ μακαρίου Πέτρου γραφικῶς πληροφορούμεθα, ἔτι καὶ μετὰ τὴν κάθοδον τοῦ ἁγίου Πνεύματος), πιστοποιούμεθα ὅμως ἐκ τῶν λόγων τοῦ Κυρίου, ὅτι ἐλεύσεται καιρός, καθ’ ὃν ἡ θεία αὕτη, ἡ διὰ τὴν ἄρνησιν τοῦ Πέτρου, δέησις, ὅπως μὴ ἐκλείψῃ εἰς τέλος ἡ πίστις αὐτοῦ, ἐνεργήσει καὶ εἴς τινα τῶν διαδόχων αὐτοῦ, ὅστις κλαύσει ὡς ἐκεῖνος πικρῶς, καὶ ἐπιστρέψάς ποτε στηρίξει ἡμᾶς τοὺς ἀδελφοὺς αὐτοῦ ἔτι μᾶλλον εἰς ἣν κατέχομεν ἐκ προγόνων ὀρθόδοξον ὁμολογίαν· καὶ εἴθε! εἴη ἡ αὐτοῦ Μακαριότης οὗτος ὁ ἀληθὴς διάδοχος τοῦ μακαρίου Πέτρου. Ἀλλ’ εἰς ταύτην τὴν ταπεινὴν ἡμῶν εὐχὴν μή τι κωλύει ἵνα προσθῶμεν καὶ τὴν εἰλικρινῆ ἐγκάρδιον ἡμῶν συμβουλὴν ἐν ὀνόματι τῆς Καθολικῆς ἁγίας Ἐκκλησίας; Πάντως ἡμεῖς οὐ τολμῶμεν μὲν εἰπεῖν , ὡς εἶπεν (σελ. ι’, στίχ. 22) ἡ αὐτοῦ Μακαριότης, “ἄνευ ἄλλης ἀναβολῆς”· λέγομεν δὲ ἄνευ ἐπισπεύσεως, μετὰ ὥριμον σκέψιν, ἔτι εἰ, δεήσει, καὶ σύσκεψιν μετὰ τῶν ἀπροληπτοτέρων ἐπισκόπων καὶ θεολόγων καὶ διδασκάλων, ὧν πᾶν ἔθνος τῆς Δύσεως κατὰ θεῖαν οἰκονομίαν τὴν σήμερον εὐμοιρεῖ.

13. Λέγει ἡ αὐτοῦ Μακαριότης, ὅτι ὁ ἐπίσκοπος Λουγδούνων ἅγιος Εἰρηναῖος γράφει εἰς ἔπαινον τῆς Ῥωμαϊκῆς Ἐκκλησίας, “δεῖ συνέρχεσθαι πᾶσαν τὴν Ἐκκλησίαν, δηλονότι τοῦς πανταχόθεν πιστούς, ἕνεκα τοῦ πρωτείου ἐν ταύτῃ τῇ Ἐκκλησίᾳ, ἐν ᾗ πάντα ὑπὸ τῶν πανταχόθεν πιστῶν διετηρήθη ἡ παρὰ τῶν Ἀποστόλων δοθεῖσα παράδοσις”. Καίτοι τοῦ ἁγίου τούτου λέγοντος πάντῃ ἄλλο ἢ ὅ,τι στοχάζονται οἱ Οὐατικανοί, ἀλλ’ ἀφίεται μὲν ἤδη αὐτοῖς καὶ ἡ κατ’ ἀρέσκειαν αὐτῶν ἐκδοχὴ καὶ ἐρμηνεία, φαμέν δέ, τίς ἀρνεῖται ὄτι ἡ ἀρχαία Ῥωμαϊκὴ Ἐκκλησία ἦν ἀποστολικὴ καὶ ὀρθόδοξος; Καὶ οὐδεὶς ἡμῶν ὀκνήσει εἰπεῖν καὶ ὑπογραμμὸν Ὀρθοδοξίας. Μάλισθ’ ἡμεῖς εἰς μείζονα ἔπαινον αὐτῆς προσθήσομεν ἐκ τοῦ ἱστορικοῦ Σωζομένου (Ἱστορ. ἐκκλησ. Βιβλ. Γ’, κεφ. ιγ’, MPG. 67, 1065) καὶ τὸν τρόπον, δι’ οὗ ἄχρι καιροῦ ἐδυνήθη διατηρῆσαι τὴν ἣν ἐπαινοῦμεν αὐτῆς Ὀρθοδοξίαν, ὃν παρέδραμεν ἡ αὐτοῦ Μακαριότης· “ὡς ἐπίπαν γὰρ ἡ μὲν ἀνὰ πᾶσαν τὴν Δύσιν Ἐκκλησία καθαρῶς διὰ τῶν πατρίων ἰθυνομένη δογμάτων, ἔριδός τε καὶ τῆς περὶ ταῦτα τερθρείας ἀπήλλακτο”. Ἤ τις ἐκ τῶν Πατέρων, ἢ ἐξ ἡμῶν αὐτῶν ἠρνήθη τὰ κανονικὰ πρεσβεῖα αὐτῆς ἐν τῇ τάξει τῆς ἱεραρχίας, ἕως οὗ καθαρῶς ἰθύνετο διὰ τῶν πατρίων δογμάτων, στοιχοῦσα τῷ ἀλανθάστῳ κανόνι τῆς τε Γραφῆς καὶ τῶν Ἱερῶν Συνόδων; Ἀλλὰ τό γε νῦν ἡμεῖς οὐχ εὑρίσκομεν διατετηρημένον ἐν αὐτῇ οὔτε τὸ δόγμα τῆς μακαρίας Τριάδος κατὰ τὸ σύμβολον τῶν ἐν Νικαίᾳ τῆς Α’ καὶ ἐν Κωνσταντινουπόλει τῆς Β’ συναθροισθέντων θείων Πατέρων, ὅπερ ὡμολόγησαν καὶ ἐκύρωσαν καὶ εἰς τοσαύτας ἀρὰς τοὺς παραχαράττοντας αὐτὸ μέχρι κεραίας, ὡς καθῃρημένους, καθυπέβαλον αἱ λοιπαὶ πέντε οἰκουμενικαὶ Σύνοδοι, οὔτε τὸν ἀποστολικὸν τύπον τοῦ θείου βαπτίσματος, οὔτε τὴν ἐπίκλησιν τοῦ τελεταρχικοῦ Πνεύματος ἐπὶ τῶν ἅγίων, ἀλλ’ ὁρῶμεν ἐν αὐτῇ καὶ τὸ θεῖον ποτήριον περιττήν, ἄπαγε! πόσιν ὑπολαμβανόμενον, καὶ ἕτερα πάμπολλα, ἄγνωστα οὐ μόνον εἰς τοὺς ἡμετέρους ἁγίους Πατέρας οἵτινες ἀείποτε ἐχρημάτισαν ὁ καθολικὸς ἀλάνθαστος κανὼν καὶ γνώμων τῆς Ὀρθοδοξίας, καθ’ ἃ καὶ ἡ αὐτοῦ Μακαριότης τὴν ἀλήθειαν σεβομένη διδάσκει (σελ. β’), ἀλλὰ καὶ εἰς τοὺς ἱεροὺς ἀρχαίους Πατέρας τῆς Δύσεως· καὶ δὴ αὐτὸ τὸ πρωτεῖον, ὑπὲρ οὗ νῦν πυκτεύει καὶ ἡ αὐτοῦ Μακαριότης πάσαις δυνάμεσιν, ὡς καὶ οἱ προκάτοχοι αὐτοῦ, ἐξ ἀδελφικοῦ τύπου καὶ πρεσβείου ἱεραρχικοῦ εἰς κυριαρχικὸν μεταπεπτωκός. Τί οὖν ὑποληπτέον περὶ τῶν ἀγράφων παραδόσεων, εἲ τὰ γεγραμμένα τοσαύτην ὑπέστησαν καὶ ἀλλοίωσιν ἐπὶ τὸ χεῖρον; Ἢ τίς ποτε οὕτω θαρσαλέος καὶ πίσυνος εἰς τὸ ἀξίωμα τοῦ ἀποστολικοῦ θρόνου, ὥστε τολμῆσαι εἰπεῖν, ὅτι εἴπως ἀνεβίου ὁ ἐν ἁγίοις πατὴρ ἡμῶν Εἰρηναῖος, ὁρῶν σήμερον αὐτὴν εἰς τηλικαῦτα οὐσιωδέστατα καὶ καθολικὰ ἄρθρα τοῦ Χριστιανισμοῦ ἀποσχιζομένην τῆς ἀρχαίας καὶ πρωτογόνου ἀποστολικῆς διδασκαλίας, οὐκ ἔμελλεν ἀντιπαραταχθῆναι αὐτὸς πρῶτος εἰς τὰς καινοτομίας καὶ αὐτοδοκήτους διατάξεις αὐτῆς, τῆς τότε δικαίως ὑμνουμένης ὑπ’ αὐτοῦ Ῥωμαϊκῆς Ἐκκλησίας, ὡς καθαρῶς ἰθυνομένης διὰ τῶν πατρίων δογμάτων; Παραδείγματος χάριν, ὁρῶν τὴν Ῥωμάναν Ἐκκλησίαν οὐ μόνον ἐκ τοῦ ἑαυτῆς λειτουργικοῦ κανόνος ἀποβαλοῦσαν, καθ’ ὑπαγόρευσιν τῶν σχολαστικῶν, τὴν παναρχαιοτάτην καὶ ἀποστολικὴν ἐπίκλησιν τοῦ τελεταρχικοῦ Πνεύματος, καὶ κολοβώσασαν οἰκτρῶς τὴν ἱερουργίαν εἰς τὸ οὐσιωδέστατον αὐτῆς μέρος, ἀλλὰ σπουδάζουσαν συντόνως ἵνα καὶ ἀπὸ τῶν λειτουργιῶν τῶν λοιπῶν χριστιανικῶν κοινωνιῶν ἀποξέσῃ αὐτήν, συκοφαντοῦσα οὕτως ἀναξίως τοῦ ἀποστολικοῦ θρόνου, εἰς ὃν ἐγκαυχᾶται, ὅτι “μετὰ τὴν διαίρεσιν παρεισέπεσε” (σελ. ια’, στίχ. 11), τί οὐκ ἂν περὶ τούτου τοῦ νεωτερισμοῦ οὗτος ὁ θεῖος Πατήρ, ὁ βεβαιῶν ἡμᾶς “ὅτι ὁ ἀπὸ γῆς ἄρτος, προσλαμβανόμενος τὴν ἔκκλησιν τοῦ Θεοῦ, οὐκ ἔτι κοινὸς ἄρτός ἐστι κ.τ.λ. (Εἰρην. βιβλ. Δ’, κεφ. λδ, ἔκδ. Massuet), ἔκκλησιν λέγων τὴν ἐπίκλησιν; Δι’ ἧς τελειοῦσθαι τὸ μυστήριον τῆς ἱερουργίας πιστεύειν τὸν Εἰρηναῖον, καὶ αὐτὸς ὁ ἐκ τοῦ τάγματος τῶν ἐλασσόνων λεγομένων παπικῶν μοναχῶν Φραγκῖσκος Φεῦ- Ἀρδέντιος, ὁ κατὰ τὸ 1639 ἐκδοὺς μετὰ σχολίων τὰ συγγράμματα αὐτοῦ τοῦ ἁγίου, ἐσημειώσατο ἰδίως ἐν τῷ κεφ. τοῦ Α’ βιβλ. σελ. 114): panem et calicem commixtum per invocationis verbo corpus et sanguinem Christi vere fieri, (τὸν Εἰρηναῖον διδάσκειν τὸν ἄρτον τῆς εὐχαριστίας καὶ τὸ κεκραμένον ποτήριον διὰ τῶν τῆς ἐπικλήσεως ῥημάτων γίγνεσθαι ἀληθῶς σῶμα καὶ αἷμα Χριστοῦ); Ἀκούων δὲ τὸ τοποτηρητικὸν τοῦ Πάπα καὶ τὸ διαιτητικόν, τί οὖν ἂν εἴποι αὐτὸς, ὅς καὶ διὰ μικρὰν καὶ σχεδὸν ἀδιάφορον διένεξιν περὶ τῆς τελετῆς τοῦ Πάσχα (Εσεβ. Έκκλ. Ἱστρ. Ε’, 24. MPG 20,497 ἐξ) οὕτω γενναίως καὶ θριαμβευτικῶς ἀντιπαρακελεύων περιέστειλε τὴν τοῦ Πάπα Βίκτωρος βίαν ἐν τῇ ἐλευθέρᾳ Ἐκκλησίᾳ τοῦ Χριστοῦ; Οὕτως αὐτὸς ὁ ὑπὸ τῆς αὐτοῦ Μακαριότητος προσκαλούμενος μάρτυς τοῦ πρωτείου τῆς Ῥωμάνας Ἐκκλησίας δείκνυσιν, ὅτι τὸ ἀξίωμα αὐτῆς οὐ κυριαρχικόν, οὔτε μὴν διαιτητικόν, ὅπερ οὐδ’ αὐτὸς ὁ μακάριος Πέτρος οὐδέποτε ἐκπληρώσατο, ἀλλ’ ἀδελφικὸν τυγχάνει πρεσβεῖον ἐν τῇ Καθολικῇ Ἐκκλησίᾳ καὶ γέρας ἀπονεμηθὲν τοῖς Πάπαις διὰ τὸ μεγαλώνυμον καὶ πρεσβεῖον τῆς πόλεως. Ὡς καὶ ἡ τετάρτη οἰκουμενικὴ Σύνοδος, ἐπὶ διατηρήσει τῆς ὑπὸ τῆς τρίτης οἰκουμενικῆς Συνόδου κανονισθείσης (καν. η’) ἀνεξαρτησίας τῶν Ἐκκλησιῶν, ἑπομένη τῇ δευτέρᾳ οἰκουμενικῇ (καν. γ’), καὶ αὐτὴ πάλιν τῇ πρώτῃ οἰκουμενικῇ ἀποκαλούσῃ, ἀπεφήνατο, “διὰ τὸ βασιλεύειν τῆν πόλιν ἐκείνην οἱ Πατέρες εἰκότως ἀποδεδώκασι τὰ πρεσβεῖα” (καν. κη’) (ἀνωτέρω σελ. 136, 166), μηδὲν εἰποῦσα περὶ τῆς ἐξιδιασμένης ἀποστολικῆς αὐτῶν ἀπορροίας ἐκ τοῦ Πέτρου, καὶ ἧττον πάντων περὶ τε τοῦ τοποτηρητικοῦ τῶν ἐπισκόπων αὐτῆς καὶ τῆς καθολικῆς ποιμαντορίας. Ἡ δὲ τοιαύτη βαθεῖα σιγή τῶν τηλικούτων προνομίων, οὐ μόνον δὲ ἀλλὰ καὶ ἡ τῆς προτερεύσεως αὐτῶν αἰτολογία, οὐχὶ διὰ τὸ “ποίμαινε τὰ πρόβατά μου”, οὐδὲ διὰ τὸ “ἐπὶ ταύτῃ τῇ πέτρᾳ οἰκοδομήσω μου τὴν Ἐκκλησίαν”, ἀλλ’ ἁπλῶς διὰ τὸ “ἔθος” καὶ διὰ τὸ “βασιλεύειν τὴν πόλιν ἐκείνην”, καὶ ταῦτα οὐχ ὑπὸ τοῦ Κυρίου, ἀλλ’ ὑπὸ τῶν Πατέρων, τοσοῦτον παράδοξος φανήσεται, πεπείσμεθα, εἰς τὴν αὐτοῦ Μακαριότητα, ἄλλως πως λογιζομένην τὰ πρεσβεῖα αὐτῆς (σελ. 8, στίχ. 16), ὅσον αὐτός τε, ὡς ὀψόμεθα (&15), μεγάλως ἐκτιμᾷ τὴν ἣν νομίζει εὑρηκέναι ὑπὲρ τοῦ θρόνου αὐτοῦ μαρτυρίαν τῆς ῥηθείσης οἰκουμενικῆς τετάρτης Συνόδου, καὶ ὁ θεῖος Γρηγόριος ὁ Διάλογος, ὁ καὶ μέγας ἀκούων (βιβλ. Α’, 26 ἑπ.), εἴθιζε λέγειν τὰς τέσσαρας ταύτας οἰκουμενικὰς Συνόδους οἱονεὶ τέσσαρα εὐαγγέλια καὶ τετραγωνιαῖον λίθον, ἐφ’ οὗ ᾠκοδόμηται ἡ Καθολικὴ Ἐκκλησία.

14. Λέγει ἡ αὐτοῦ Μακαριότης (σελ. ι’, στίχ. 12). ὅτι οἱ Κορίνθιοι διενεχθέντες πρὸς ἀλλήλους, ἀναφορὰν ἐποιήσαντο εἰς τὸν Κλήμεντα τὸν Πάπαν Ῥώμης, ὃς κρίνας τὴν ὑπόθεσιν ἔγραψε πρὸς αὐτοὺς· οἱ δὲ οὕτως ἠσπάσαντο τὴν ἀπόφασιν αὐτοῦ, ὥστε καὶ ἐπ’ ἐκκλησίας ἀνεγίγνωσκον αὐτήν. Ἀλλὰ τοῦτο τὸ συμπεσὸν καὶ πολλὰ ἀσθενὲς ἐπιχείρημα τῆς παπικῆς ἐξουσίας ἐν τῷ οἰκῳ τοῦ Θεοῦ· τότε γὰρ οὔσης κέντρου τῆς διοικήσεως καὶ πρωτευούσης τῆς Ῥώμης, ἐν ῇ διῃτῶντο οἱ αὐτοκράτορες, ἔδει πᾶσαν ὑπόθεσιν ὁπωσοῦν ἐπίσημον, οἷα ἱστορεῖται ἡ τῶν Κορινθίων, ἐκεῖ διακρίνεσθαι, μάλιστα εἴπως ἓν τῶν διαφερομένων μερῶν προσέτρεχεν εἰς ἐξωτερικὴν σύμπραξιν. Οὕτω συμβαίνει καὶ μέχρι τῆς σήμερον· οἱ Πατριάρχαι τῆς Ἀλεξανδρείας, τῆς Ἀντιοχείας, τῶν Ἱεροσολύμων, εἰς τὰ παραδόξως συμπεσόντα καὶ δυσδιευθέτητα γράφουσιν εἰς τὸν Κωνσταντινουπόλεως, διὰ τὸ εἶναι ἕδραν αὐτοκρατορικήν, ἔτι δὲ καὶ διὰ τὸ συνοδικὸν πρεσβεῖον· καὶ εἰ μὲν ἡ ἀδελφικὴ σύμπραξις διορθώσει τὸ διορθωτέον, εὖ ἔχει· εἰ δὲ μή, ἀναγγέλλεται τὸ πράγμα καὶ εἰς τὴν διοίκησιν κατὰ τὰ καθεστῶτα. Ἀλλ’ αὕτη ἡ ἀδελφικὴ συνδρομή, ἔν γε τῇ χριστιανικῇ πίστει, οὐ πωλεῖται διὰ τῆς ὑποδουλώσεως τῶν Ἑκκλησιῶν τοῦ Θεοῦ. Ταῦτα εἰρήσθω καὶ εἰς τὰ ἐκ τῶν ἁγίων Ἀθανασίου τοῦ μεγάλου καὶ Ἰωάννου τοῦ Χρυσοστόμου ἀναφερόμενα (σελ. θ’, στίχ. 5,17), ὑπὸ τῆς αὐτοῦ Μακαριότητος παραδείγματα προστασίας ἀδελφικῆς καὶ πρεπούσης εἰς τὰ πρεσβεῖα τῶν ἐπισκόπων Ῥώμης Ἰουλίου τε καὶ Ἰνοκκεντίου, ἧς τὴν ἀπότισιν ἀπαιτοῦσιν ἀφ’ ἡμῶν τὴν σήμερον οἱ διάδοχοι ἐκείνων διὰ τῆς νοθεύσεως τοῦ θείου Συμβόλου· καίτοι τοῦ Ἰουλίου αὐτοῦ ἐν τοῖς τότε ἀγανακτοῦντος κατά τινων, ὅτι “τὰς ἐκκλησίας ταράσσουσι τῷ μὴ ἐμμένειν τοῖς ἐν Νικαίᾳ δόξασι”, καὶ ἀπειλοῦντος “…ἢ τοῦ λοιποῦ οὐκ ἀνέξεσθαι, εἰ μὴ παύσοιντο νεωτερίζοντες” (Σωζόμ. Ἱστ. ἐκκλ. Βιβλ. Γ’, κεφ. 7). Ἔτι ἐν τῇ ὑποθέσει τῶν Κορινθίων σημειωτέον καὶ τοῦθ’ ὅτι, τότε ὄντων τριῶν μόνων τῶν πατριαρχικῶν θρόνων, ὁ πλησιέστερος τοῖς Κορινθίοις καὶ θεματικώτερος ἦν ὁ τῆς Ῥώμης, πρὸς ὃν καὶ ὤφειλον ἀνενεχθῆναι κανονικῶς. Οὐδὲν οὖν ἐν αὐτοῖς συνορῶμεν τὸ ἔκτακτον καὶ τὸ τὴν τοῦ Πάπα δεσποτείαν σημαῖνον ἐν τῇ ἐλευθέρᾳ Ἐκκλησίᾳ τοῦ Θεοῦ.

15. Ἀλλά, τέλος, λέγει (σελ. τῇ αὐτ. στίχ. 20) ἡ αὐτοῦ Μακαριότης, ὅτι ἡ τετάρτη οἰκουμενικὴ Σύνοδος, (ἣν κατὰ παραδρομὴν πάντως μεταφέρει ἀπὸ Χαλκηδόνος εἰς Καρχηδόνα), ἀναγνωσθείσης τῆς ἐπιστολῆς Πάπα Λέοντος τοῦ Α’, ἐβόησεν· “ὁ Πέτρος διὰ τοῦ Λέοντος οὕτως ὡμίλησε”. Τὸ πράγμα ἀληθῶς οὕτως ἔχει· ἀλλ’ ὤφειλε μὲν ἡ αὐτοῦ Μακαριότης μὴ παραδραμεῖν καὶ τὸ πῶς καὶ μετὰ ποίαν ἐξεργασίαν οἱ Πατέρες ἡμῶν ἐβόησαν τὸ ὅπερ ἐβόησαν εἰς ἔπαινον τοῦ Λέοντος. Ἐπειδὴ δὲ ἐκείνη ἴσως συντομίαν σπουδάζουσα, ἐλλιπὴς φαίνεται εἰς τὸ ἀναγκαιότατον τοῦτο, καὶ τὸ ἀξίωμα τῆς οἰκουμενικῆς Συνόδου ἡλίκον ἀνώτερον εἶναι οὐ μόνο τοῦ Πάπα, ἀλλὰ καὶ τῆς περὶ αὐτὸν Συνόδου πασιδήλως ἐμφαῖνον, φέρε ἡμεῖς δηλώσωμεν εἰς τὸ κοινὸν τὸ γεγονός, ὡς ἀληθῶς ἐγένετο. Ἐκ τῶν πλέον ἢ ἑξακοσίων Πατέρων τῶν ἐν τῇ Συνόδῳ τῆς Χαλκηδόνος συναθροισθέντων, διακόσιοι περίπου, οἱ σοφότεροι αὐτῶν διετάχθησαν ὑπὸ τῆς Συνόδου, ἵνα ἐξετάσωσι καὶ κατὰ γράμμα καὶ κατὰ νόημα τὴν ῥηθείσαν ἐπιστολὴν τοῦ Λέοντος, οὐ μόνον δέ, ἀλλ’ ἵνα ἀναφέρωσι καὶ ἐγγράφως καὶ ἐνυπογράφως τὴν ἰδίαν αὐτῶν κρίσιν ἐπ’ αὐτῆς, ἐὰν ὑπάρχῃ ὀρθόδοξος ἢ μὴ· αἱ κατὰ μέρος διακόσιαι περίπου ἐπικρίσεις καὶ δοκιμασίαι τῆς ἐπιστολῆς εὑρίσκονται ἐν τῇ τετάρτῃ μάλιστα συνελεύσει τῆς ῥηθείσης ἱερᾶς Συνόδου τοιᾷδέ τινι περιοχῇ. Παρ. χάριν. “Μάξιμος Ἀντιοχείας Συρίας εἴπε· συνάδει ἡ ἐπιστολή τοῦ ἁγίου Ἀρχιεπισκόπου τῆς βασιλευούσης Ῥώμης Λέοντος τοῖς ἐκτεθεῖσι παρὰ τῶν τριακοσίων δέκα καὶ ὀκτώ ἐν Νικαίᾳ ἁγίων Πατέρων, καὶ τῶν ἑκατόν πεντήκοντα τῶν ἐν Κωνσταντινουπόλει τῇ νέᾳ Ῥώμῃ, καὶ τῇ ἐν Ἐφέσῳ παρὰ τοῦ ἁγιωτάτου Ἐπισκόπου Κυρίλλου ἐκτεθείσῃ πίστει· καὶ ὑπεσημηνάμην. Καὶ πάλιν “Θεοδώρητος ὁ εὐλαβέστατος Ἐπίσκοπος Κύρου· συνάδει ἡ ἐπιστολὴ τοῦ ἁγιωτάτου ἀρχιεπισκόπου τοῦ κυρίου Λέοντος τῇ ἐν Νικαίᾳ ἐκτεθείσῃ πίστει παρὰ τῶν ἁγίων καὶ μακαρίων Πατέρων, καὶ τῷ ἐν Κωνσταντινουπόλει ὑπαγορευθέντι παρὰ τῶν ἑκατόν πεντήκοντα Συμβόλῳ τῆς πίστεως καὶ ταῖς ἐπιστολαῖς τοῦ μακαρίου Κυρίλλου· καὶ ὑποδεξάμενος τὴν προῤῥηθείσαν ἐπιστολὴν ὑπέγραψα”. Καὶ οὕτω καθ’ ἑξῆς ἅπαντες ὁμολογοῦσι· “συνάδει ἡ ἐπιστολή”, “σύμφωνός ἐστι ἡ ἐπιστολή”, “συμφωνεῖ ἡ ἐπιστολή, ὅσον κατ’ ἔννοιαν” κ.τ.λ. Μετὰ τοσαύτην καὶ τηλικαύτην ἀκριβῆ ἐξέτασιν ἐκ παραλλήλου πρὸς τὰς προτέρας ἱερὰς Συνόδους, καὶ πληροφορίαν πλήρη τῆς ὀρθότητος τῶν ἐννοιῶν, καὶ οὐχ ὅτι ἦν ἁπλῶς ἐπιστολῆ τοῦ Πάπα, ἐβόησαν, μηδαμῶς φθονοῦντες, τοῦτο δὴ τὸ περιβόητον, εἰς ὅ καυχωμένη νῦν σεμνύεται καὶ ἡ αὐτοῦ Μακαριότης. Ἀλλ’ εἴπερ καὶ ἡ αὐτοῦ Μακαριότης ἔπεμπεν ἡμῖν τὰ ταῖς προτέραις ἁγίαις ἑπτὰ οἰκουμενικαῖς Συνόδοις σύμφωνα καὶ συνάδοντα, ἀντὶ τοῦ καυχᾶσθαι εἰς τὴν τῶν προκατόχων αὐτῆς κηρυττομένην ὑπὸ τῶν προκατόχων καὶ Πατέρων ἡμῶν ἐπὶ τῆς οἰκουμενικῆς Συνόδου εὐσέβειαν, εἶχεν ἂν καυχᾶσθαι δικαίως ἐπὶ τῇ ἰδίᾳ αὐτῆς ὀρθοδοξίᾳ, ἀντὶ πατραγαθιῶν δηλαδὴ ἀνδραγαθίας κηρύττουσα· ὥστε ἐπὶ τῇ αὐτοῦ Μακαριότητι κεῖται καὶ νῦν, ἐὰν ἐπιστείλῃ τοιαῦτα οἷα οἱ διακόσιοι πατέρες ἐξετάσαντες καὶ συγκρίναντες εὕρωσι σύμφωνα καὶ συνάδοντα ταῖς ῥηθεῖσαις προτέραις Συνδοις, ἐπ’ αὐτῇ, φαμὲν, κεῖται, ἵνα ἀκούσῃ καὶ παρ’ ἡμῖν τῶν ἁμαρτωλῶν τὴν σήμερον οὐ μόνον τὸ “ὁ Πέτρος οὕτως ὡμίλησε”, καὶ εἴ τι ἕτερον σεμνόν, ἀλλὰ καὶ τὸ “ἀσπασθήτω ἡ ἁγία χεὶρ ἡ ἀπομάξασα τὰ δάκρυα τῆς Καθολικῆς Ἐκκλησίας”.

16. Καὶ πάντως ἐκ τῆς περινοίας τῆς αὐτοῦ Μακαριότητος ἐξῆν ἀπεκδέχεσθαι τηλικοῦτον ἔργον ἄξιον τοῦ γνησίου διαδόχου τοῦ μακαρίου Πέτρου, τῶν Λέοντος τοῦ Α’ καὶ Λέοντος τοῦ Γ’, τοῦ ἐπὶ προφυλακῇ τῆς ὀρθοδόξου πίστεως χαράξαντος τὸ θεῖον Σύμβολον ἀκαινοτόμηντον ἐπὶ ἀσπίδων ἀκαταμαχήτων, ἔργον, ὃ συνάψει τὰς Ἐκκλησίας τῆς Δύσεως τῇ Καθολικῇ ἁγίᾳ Ἐκκλησίᾳ, ἐν ᾗ καὶ ἡ κανονική πρωτοκαθεδρία τῆς αὐτοῦ Μακαριότητος καὶ αἱ ἕδραι ἁπάντων τῶν ἐπισκόπων τῆς Δύσεως κεναὶ καὶ ἑτοῖμαι διατελοῦσιν· ἡ γὰρ Καθολική Ἐκκλησία, ἀπεκδεχόμενη πάντως τὴν ἐπιστροφὴν τῶν ἀποστατησάντων ποιμένων μετὰ τῶν ποιμνίων αὐτῶν, οὐ διορίζει ψιλῷ τῷ ὀνόματι ἐπὶ τῆς τῶν ἄλλων ἐνεργείᾳ κυριότητος παρεισάκτους, καπηλεύουσα τὴν ἱερωσύνην. Καὶ δὴ ἀπεξεδεχόμεθα “λόγον παρακλήσεως”καὶ ἠλπίζομεν αὐτόν, ὡς ἔγραφεν ὁ ἅγιος Βασίλειος πρὸς τὸν ἅγιον Ἀμβρόσιον ἐπίσκοπον Μεδιολάνων, “ἀνανεῶσαι τὰ ἀρχαῖα τῶν πατέρων ἴχνη” (Ἐπιστ. 197 MPG 32,712)· ὅτε οὐκ ἄνευ μεγάλης ἐκπλήξεως ἡμετέρας ἀνέγνωμεν τὴν ῥηθείσαν πρὸς τοὺς Ἀνατολικοὺς ἐγκύκλιον, ἐν ᾗ ὁρῶμεν πόνῳ ἀπαραμυθήτῳ ψυχῆς καὶ τὴν αὐτοῦ ἐπὶ συνέσει ἐπαινουμένην Μακαριότητα, ὡς καὶ τοὺς ἀπὸ τοῦ σχίσματος προκατόχους αὐτῆς, ῥήματα λαλοῦσαν νοθεύσεως: ἤτοι παρεγγραφὴν τοῦ ἀμωμήτου ἱεροῦ ἡμῶν Συμβόλου, σφραγισθέντος ἤδη ὑπὸ τῶν οἰκουμενικῶν Συνόδων· παραβίασιν τῶν ἱερῶν λειτουργιῶν, ὧν μόνον ἡ οὐρανία ὑφὴ καὶ τὰ τῶν συνταξαμένων ὀνόματα, καὶ ὁ πῖνος τῆς γεραρᾶς ἀρχαιότητος καὶ τὸ ἀποδοθὲν κῦρος ὑπὸ τῆς ἑβδόμης οἰκουμενικῆς Συνόδου (Πράξ. στ’) ἀπενάρκωσεν ἂν καὶ παλινδρομῆσαι ἐποίησε καὶ τὴν ῥαπίσασαν τὸν Κύριον τῆς δόξης ἱερόσυλον καὶ πάντολμον χεῖρα. Ἐξ ὧν εἰκάσαμεν, εἰς ἡλίκον ἀδιεξίτητον λαβύρινθον βλάβης καὶ ἀδιόρθωτον ἁμαρτάδα ἀνακυκλήσεως ἐνέβαλεν ὁ Παπισμὸς ἔτι καὶ τοὺς συνετωτέρους καὶ εὐλαβεστέρους ἐπισκόπους τῆς Ῥωμαἱκῆς Ἐκκλησίας, ὥστε μὴ δύνασθαι ἄλλως ποιεῖν αὐτοὺς εἰς διατήρησιν τοῦ ἀναμαρτήτου, καὶ ἑπομένως τοῦ σπουδαζομένου τοποτηρητικοῦ ἀξιώματος καὶ τοῦ δεσποτικοῦ πρωτείου μετὰ τῶν ἐπακολούθων αὐτῷ, ἢ κατορχεῖσθαι μὲν καὶ τῶν θειοτάτων καὶ αθίκτων, τολμᾶν δὲ κατὰ πάντων ὁμόσαι, καὶ ταῦτα λόγῳ μὲν ἐπενδυομένους εὐλάβειαν “τῆς ἀξιοσεβάστου ἀρχαιότητος” (σελ. ια’, στίχ. 16), πράγματι δὲ μένειν ἔνδον ὁ νεωτερικὸς θυμὸς ἀμείλικτος κατὰ τῆς ἀγιότητος ἐν τῷ λέγειν, “ὀφείλουν νὰ ἀπορριφθῶσιν ἀπὸ ταύτας ὅσα μετὰ τὴν διαίρεσιν!!! παρείσπεσαν εἰς αὐτάς” κ.τ.λ. (Αὐτόθι στίχ. 11) μιγνύντας οὕτω καὶ μέχρι τοῦ δεσποτικού δείπνου τὸν ἰὸν τοῦ νεωτερισμοῦ. Καὶ δοκεῖ ἐκ τῶν λόγων τούτων, ὡς ἡ αὐτοῦ Μακαριότης ὑπολαμβάνει, ὅτι καὶ ἐν τῇ ὀρθοδόξῳ Καθολικῇ Ἐκκλησίᾳ συνέβη ὅ,τι σύνοιδε συμβὰν καὶ εἰς τὴν τῆς Ῥώμης μετὰ τὸν Παπισμον, ἤτοι ἀλλοίωσις καθάπαξ εἰς ἅπαντα τὰ μυστήρια καὶ διαφθορά ἐπὶ σχολαστικῇ τερθρείᾳ εἰς ἣν θαρρῶν ἀρκεῖται εἰς ὁμοιοπάθειαν καὶ τῶν ἡμετέρων ἱερῶν λειτουργιῶν καὶ μυστηρίων καὶ δογμάτων, πάντοτε ὅμως εὐλαβουμένη “τὴν ἀξιοσέβαστον ἡμῶν ἀρχαιότητα”! καὶ διὰ συγκατάβασιν πάντως ἀποστολικήν! χωρίς, ὡς λέγει (σελ. ια’, στίχ. 5) “νὰ θλίψῃ ἡμᾶς μὲ σκληράν τινα προγραφήν”! Ἐκ τοιαύτης ἀγνοίας τῶν καθ’ ἡμᾶς ἀποστολικῶν καὶ καθολικῶν διαιτημάτων προῆλθε πάντως καὶ ἡ ἑτέρα αὐτῆς ἀπόφανσις (σελ. ζ’, στίχ. 22)· “ἀλλ’ οὔτε μεταξύ ὑμῶν ἠδυνήθη νὰ διατηρηθῇ ἡ τῆς διδασκαλίας καὶ τῆς ἱερᾶς ἐπιστασίας ἐνότης”, ἀποδιδούσης παραδόξως τὸ οἰκεῖον πάθημα εἰς ἡμᾶς, ὥς ποτε καὶ ὁ Πάπας Λέων ὁ ἕνατος ἔγραφε πρὸς τὸν ἐν μακαρίοις Μιχαὴλ τὸν Κηρουλάριον, ἐγκαλῶν τοὺς Γραικούς, ὡς μεταβαλόντας τὸ Σύμβολον τῆς Καθολικῆς Ἐκκλησίας, μηδαμῶς αἰδούμενος μήτε τὸ ἀξίωμα αὐτοῦ μήτε τὴν Ἱστορίαν. Ἀλλὰ πεπείσμεθα ὅτι, ἂν ἡ αὐτοῦ Μακαριότης ἀνακαλέσῃ εἰς μνήμην τὴν Ἐκκλησιαστικὴν ἀρχαιολογίαν καὶ ἱστορίαν, τὴν διδασκαλίαν τῶν θείων Πατέρων καὶ τὰς ἀρχαίας λειτουργίας τῆς Γαλλίας, τῆς Ἰσπανίας καὶ τὸ Εὐχολόγιον τῆς ἀρχαίας Ῥωμαϊκῆς Ἐκκλησίας, ἐν ἐκπλήξει γενήσεται, μανθάνουσα πόσας μὲν ἄλλας τερατώδεις θυγατέρας ἐγέννησεν ἐν τῇ Δύσει ὁ Παπισμός, ἔτι ζῶσας, ἐνῷ ἡ Ὀρθοδοξία ἐτήρησεν τὴν Καθολικὴν Ἐκκλησίαν ἄφθορον νύμφην τῷ νυμφίῳ αὐτῆς παρ’ ἡμῖν, καίτοι μηδεμίαν μὲν ἔχουσαν ἀστυνομίαν κοσμικήν, ἢ ὡς λέγει ἡ αὐτοῦ Μακαριότης “ἱερὰν ἐπιστασίαν” (σελ. ζ’, στίχ. 23) μόνῳ δὲ τῷ συνδέσμῳ τῆς ἀγάπης καὶ τῷ κοινῷ φίλτρῳ πρὸς τὴν κοινὴν μητέρα συνεχομένοις ἐν ἐνότητι πίστεως ἐσφραγισμένης ταῖς ἑπτὰ σφραγίσι τοῦ Πνεύματος (Ἀποκ. ε;, 1), ἤτοι ταῖς ἑπτὰ οἰκουμενικαῖς Συνόδοις, καὶ ἐν ὑπακοῇ ἀληθείας· πόσα δὲ “ὀφείλουν ἀληθῶς νὰ ἀποῤῥιφθῶσιν ἀπὸ τὰ σημερινὰ παπικὰ δόγματά τε καὶ μυστήρια”, καθ’ ὃ “ἐντάλματα ἀνθρώπων”, ὅπως δυνηθῇ καταλλαγῆναι ἡ τὰ πάντα καινοτομήσασα τῆς Δύσεως Ἐκκλησία πρὸς τὴν ἀναλλοίωτον καθολικὴν ὀρθόδοξον πίστιν τῶν κοινῶν Πατέρων ἡμῶν εἰς ἥν, ὡς γνωρίζει, καθ’ ἃ λέγει (σελ. η’, στίχ. 30), τὴν ἡμετέραν κοινὴν σπουδήν, “τοῦ νὰ προσέχωμεν εἰς τὴν διατηρηθείσαν ὑπὸ τῶν προγόνων ἡμῶν διδασκαλίαν”, οὕτω καλῶς ποιεῖ διδάσκουσα (Αὐτ. στίχ. 31) ἡμᾶς, ἵνα “ἀκολουθῶμεν τοὺς ἀρχαίους ἱεράρχας καὶ πιστοὺς τῶν ἀνατολικῶν ἐπαρχιῶν”, οἵτινες πῶς ἐννόουν τὸ διδασκαλικὸν ἀξίωμα τῶν ἀρχιεπισκόπων τῆς πρεσβυτέρας Ῥώμης καὶ ποίαν τινὰ ἰδέαν αὐτῶν ὀφείλομεν ἔχειν ἐν τῇ Ὀρθοδόξῳ Ἐκκλησίᾳ καὶ τίνι τρόπῳ δεῖ δέχεσθαι τὰς διδασκαλίας αὐτῶν, συνοδικῶς τε δεδώκασιν ἡμῖν ὑπογραμμόν (&15), καὶ ὁ οὐρανοφάντωρ Βασίλειος σαφῶς ἡρμήνευσε (&17)· πῶς δὲ καὶ τὸ κυριαρχικόν, ἐπειδὴ ἐνταῦθα οὐ πραγματείαν ἐκτιθέμεθα, αὐτὸς ὁ μέγας Βασίλειος πάλιν ὑποτυπωσάτω ἐν ὁλίγοις, “ἐβουλόμην αὐτῶν ἐπιστεῖλαι τῷ κορυφαίῳ” (Αυτόθι).

17. Ἐκ τούτων ἁπάντων συμπεραίνει καὶ πᾶς τρόφιμος τῆς ὑγιοῦς καθολικῆς διδασκαλίας, ἀλλ’ ἰδίως ἡ αὐτοῦ Μακαριότης πόσον ἀνόσιον μὲν καὶ ἀντισυνοδικὸν τὸ κατατολμᾶν ἀλλοίωσιν τῶν ἡμετέρων δογμάτων τε καὶ λειτουργιῶν καὶ λοιπῶν ἱερουργιῶν, γενομένων τε καὶ δὴ καὶ μαρτυρουμένων ὁμηλίκων τῷ χριστιανικῷ κηρύγματι, διὰ τὸ ἀπονεμηθὲν αὐτοῖς ἀείποτε σέβας, καὶ τὸ πιστεύεσθαι ἄθικτα καὶ ὑπ’ αὐτῶν τῶν ἀρχαίων ὀρθοδόξων Παπῶν οἷς ποτε ταῦτα καὶ ἡμῖν κοινὰ ἐχρημάτισαν. Πόσον δὲ εὐπρεπές τε καὶ ὅσιον ἡ βελτίωσις τῶν καινοτομιῶν, ὧν τὴν κεχρονολογημένην εἰσαγωγὴν ἐν τῇ Ἐκκλησίᾳ τῆς Ῥώμης ἡμεῖς τε καθ’ ἕκαστον οἴδαμεν, καὶ οἱ ἀοίδιμοι Πατέρες ἡμῶν διεμαρτυρήθησαν ἐγκαίρως κατὰ τοῦ νεωτερισμοῦ. Εἰσὶ δὲ καὶ ἕτεροι λόγοι εὐχερείας εἰς τὴν αὐτοῦ Μακαριότητα τῆς τοιαύτης μεταβολῆς. Πρῶτον, ὅτι τὰ μὲν ἡμέτερα ἦσάν ποτε σεβάσμια καὶ εἰς τοῦς Δυτικούς, ὡς τὰς αὐτὰς ἱερουργίας ἔχοντας καὶ τὸ αὐτὸ Σύμβολον ὁμολογοῦντας· τὰ δὲ νεωτερικὰ οὔτε γνωστὰ τοῖς Πατράσιν ἡμῶν, οὔτε δυνάμενα ἀποδειχθῆναι κἂν ἐκ τῶν συγγραμμάτων τῶν ὀρθοδόξων δυτικῶν Πατέρων, οὔτε μὴν σύστασιν φέροντα οὔτε ἐκ τῆς ἀρχαιότητος οὔτε ἐκ τῆς καθολικότητος. Ἔπειτα παρ’ ἡμῖν οὔτε Πατριάρχαι, οὔτε Σύνοδοι ἐδυνήθησάν ποτε εἰσαγαγεῖν νέα, διότι ὁ ὑπερασπιστὴς τῆς θρησκείας ἐστὶν αὐτὸ τὸ σῶμα τῆς Ἐκκλησίας, ἤτοι αὐτὸς ὁ λαός, ὅστις ἐθέλει τὸ θρήσκευμα αὐτοῦ αἰωνίως ἀμετάβλητον καὶ ὁμοειδὲς τῷ τῶν Πατέρων αὐτοῦ, ὡς ἔργῳ ἐπειράθησαν καὶ πολλοὶ τῶν ἀπὸ τοῦ σχίσματος Παπῶν τε καὶ Πατριαρχῶν Λατινοφρόνων μηδὲν ἀνύσαντες, ἐνῷ ἐν τῇ Δυτικῇ Ἐκκλησίᾳ, ὡς οἱ κατὰ καιροὺς Πάπαι ἢ εὐκόλως ἢ βίᾳ ἐκανόνισαν τὰ νεολογούμενα δι’ οἰκονομίαν καθ’ ἃ ἀπελογοῦντο πρὸς τοὺς Πατέρας ἡμῶν, καίτοι καταμελίζοντες τὸ σῶμα τοῦ Χριστοῦ, οὕτω πάλιν Πάπας διὰ θείαν ὄντως καὶ δικαιοτάτην οἰκονομίαν δύναται, καταρτίζων οὐ δίκτυα, ἀλλ’ αὐτὸν τὸν διασχισθέντα χιτῶνα τοῦ Σωτῆρος, ἀντικαταστῆσαι τὰ σεβάσμια ἀρχαῖα, “ἱκανὰ νὰ τηρήσωσι τὴν εὐσέβειαν”, ὡς λέγει καὶ ἡ αὺτοῦ Μακαριότης (σελ. ια’, στίχ. 16), ἅπερ καὶ αὐτὸς τιμᾷ, ὡς λέγει (Αὐτ. στίχ. 14), καὶ οἱ προκάτοχοια αὐτοῦ, ἐπειπὼν τὸν ἀξιομνημόνευτον λόγον τῶν τινος μακαρίων προκατόχων αὐτοῦ (ἔστι δὲ οὗτος Κελεστῖνος ὁ ἐπὶ τῆς Γ’ οἰκουμενικῆς Συνόδου)· “desinat novitas incessere vetustatem”, (παυσάσθω ἡ καινοτομία μιαίνειν τὴν ἀρχαιότητα). Καὶ ἀπολαυέτω κἂν τοῦτο τὸ ὄφελος ἡ Καθολική Ἐκκλησία ἐκ τοῦ μέχρι τοῦδε ἀναμαρτήτου τῶν ἀποφάνσεων τῶν Παπῶν. Πάντως ὁμολογητέον, ὅτι εἰς τοιαύτην ἐπιχείρησιν, καίτοι τηλικοῦτος ὢν Πῖος ὁ Θ’ καὶ τὴν σοφίαν καὶ τὴν εὐλάβειαν καὶ τὸν τῆς χριστιανικῆς ἑνώσεως ἐν τῇ Καθολικῇ Ἐκκλησίᾳ ζῆλον, ὡς λέγει, μέλλει ὅμως ἀπαντῆσαι ἔνδοθέν τε καὶ ἔξωθεν δυσχερείας καὶ κόπους. Ἀλλ’ ἐνταῦθα ἡμεῖς μὲν ὀφειλέται ἐσμὲν μάλισθ’ ὅπως ὑπενθυμίσομεν (καὶ ἀπέστω τόλμη!) τὴν αὐτοῦ Μακαριότητα αὐτὸ τοῦτο τὸ θέμα τῆς ἐπιστολῆς αὐτοῦ (σελ. η’, στίχ. 32), ὅτι εἰς τὰ ἀφορῶντα τὴν ὁμολογίαν τῆς θείας θρησκείας οὐδὲν δεινὀν ὑπάρχει, τὸ ὁποῖον καὶ διὰ τὴν δόξαν τοῦ Χριστοῦ καὶ διὰ τὴν ἀνταπόδωσιν ἐν τῇ αἰωνίᾳ ζωῇ νὰ μὴν ὀφείλῃ τις νὰ ὑπομένῃ”. Κεῖται δὲ εἰς τὴν αὐτοῦ Μακαριότητα, ἵνα δείξῃ ἐνώπιον Θεοῦ καὶ ἀνθρώπων, ὅτι ὡς συμβουλῆς θεαρέστου ἔξαρχος, οὕτω καὶ διεκδικητὴς πρόθυμος τῆς ἀδικουμένης εὐαγγελικῆς καὶ συνοδικῆς ἀληθείας ἔτι καὶ τῇ τῶν ἰδίων αὐτοῦ συμφερόντων θυσίᾳ, ὥστε εἶναι κατὰ τὸν Προφήτην (Ἡσ. ξ’, 17), “ἄρχων ἐν εἰρήνῃ καὶ ἐπίσκοπος ἐν δικαιοσύνῃ”. Γένοιτο! Ἀλλ’ ἕως ἂν γένηται αὕτη ἡ ἐπιθυμητὴ τῶν ἀποστατησῶν Ἐκκλησιῶν ἐπιστροφὴ εἰς τὸ σῶμα τῆς μιᾶς, ἁγίας, καθολικῆς καὶ ἀποστολικῆς Ἐκκλησίας, ἧς ὁ μὲν “Χριστὸς κεφαλή” (Παύλ. Ἐφ. δ’15), ἡμεῖς δὲ ἕκαστος “μέλη ἐκ μέρους”, πᾶσα συμβουλὴ γιγνομένη ὑπ’ αὐτῶν καὶ πᾶσα παραίνεσις αὐτεπάγγελτος, τείνουσα εἰς κατάλυσιν τῆς πατροπαραδότου ἡμετέρας ἁμωμήτου πίστεως, οὐ μόνον ὡς ὕποπτος καὶ φευκτέα, ἀλλὰ καὶ ὡς δυσεβὴς καὶ ψυχώλεθρος δικαίως κατακρίνεται συνοδικῶς· καὶ εἰς ταύτην τὴν κατηγορίαν ἀνάγεται ἐν πρώτοις καὶ ἡ ῥηθείσα “πρὸς τοὺς Ἀνατολικούς” ἐγκύκλιος τοῦ ἐπισκόπου τῆς πρεσβυτέρας Ῥώμης Πάπα Πίου του Θ’, καὶ τοιαύτην κηρύττομεν αὐτὴν ἐν τῇ Καθολικῇ Ἐκκλησίᾳ.

18. Διὰ τοῦτο, ἀγαπητοὶ ἀδελφοὶ καὶ συλλειτουργοὶ τῆς ἡμῶν Μετριότητος, ὡς ἀείποτε, οὕτω καὶ νῦν μάλιστα ἐν τῇ περιπτώσει ταύτῃ τῆς ἐκδόσεως τῆς ῥηθείσης Ἐγκυκλίου, χρέος ἀπαραίτητον νομίζομεν ἑαυτοῖς, κατὰ τὴν ἡμετέραν πατριαρχικὴν καὶ συνοδικὴν ἐνοχήν, ὅπως μὴ ἀπόλλυται μηδεὶς ἐκ τῆς θείας μάνδρας τῆς Καθολικῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας, τῆς ἁγιωτάτης μητρὸς ἁπάντων ἡμῶν, ἵνα ἡμᾶς τε αὐτοὺς καθ’ ἑκάστην ὑπενθυμίζωμεν καὶ ἡμᾶς προτρέπωμεν εἰς αὐτό, ὅπως, ὑπενθυμίζοντες ἀλλήλους τοὺς λόγους καὶ προτροπὰς τοῦ μακαρίου Παύλου πρὸς τοῦς ἱεροὺς προκατόχους ἡμῶν, οὓς αὐτὸς μετεκαλέσατο ἐν τῇ Ἐφέσῳ, ἐπαναλαμβάνομεν πρὸς ἀλλήλους. Προσέχετε ἑαυτοῖς καὶ παντὶ τῷ ποιμνίῷ, ἐν ᾧ ὑμᾶς τὸ Πνεῦμα τὸ ἅγιον ἔθετο ἐπισκόπους, ποιμαίνειν τὴν Ἐκκλησίαν τοῦ Θεοῦ, ἣν περιποιήσατο διὰ τοῦ ἰδίου αἵματος. Ἐγὼ γὰρ οἶδα τοῦτο, ὅτι εἰσελεύσονται μετὰ τὴν ἄφιξίν μου λύκοι βαρεῖς εἰς ὑμᾶς, μὴ φειδόμενοι τοῦ ποιμνίου, καὶ ἐξ ὑμῶν αὐτῶν ἀναστήσονται ἄνδρες λαλοῦντες διεστραμμένα τοῦ ἀποσπᾶν τοὺς μαθητὰς ὀπίσω αὐτῶν. Διὸ γρηγορεῖτε” (Πράξ. κ’, 28-30). Τότε οἱ προκάτοχοι καὶ πατέρες ἡμῶν, ἀκούσαντες τὰς θείας ταύτας παραγγελίας, κλαυθμὸν μέγαν ἐποιήσαντο, καὶ ἐπιπεσόντες εἰς τὸν τράχηλον αὐτοῦ κατεφίλουν αὐτὸν. Δεῦτε οὐν καὶ ἡμεῖς ἀδελφοί, ἀκούοντες αὐτοῦ νουθετοῦντος ἡμᾶς μετὰ δακρύων, ἐπιπέσωμεν νοερῶς ὁλοφυρόμενοι ἐπὶ τὸν τράχηλον αὐτοῦ, καὶ καταφιλοῦντες παρηγορήσομεν αὐτὸν τῇ σταθερᾷ ἡμῶν ὑποσχέσει, ὅτι οὐδεὶς ἡμᾶς χωρίσει ἀπὸ τῆς ἀγάπης τοῦ Χριστοῦ, οὐδεὶς ἡμᾶς ἀποπλανήσει τῆς ἀσφαλοῦς ὁδηγίας τῶν Πατέρων ἡμῶν, ὥσπερ κἀκείνους οὐδεὶς ἠδυνήθη πλανῆσαι σὺν πάσῃ τῇ σπουδῇ, ἣν κατέβαλλον κατὰ καιροὺς οἱ ἐπ’ αὐτῷ ἐπεγερθέντες ὑπὸ τοῦ πειράζοντος· ὅπως ἀκούσωμεν παρὰ τοῦ Δεσπότου τὸ “εὖ δοῦλε ἀγαθὲ καὶ πιστέ”, κομιζόμενοι τὸ τέλος τῆς πίστεως, ἤτοι τὴν σωτηρίαν τῶν ψυχῶν ἡμῶν τε καὶ τοῦ λογικοῦ ποιμνίου, εφ’ ὃ κατέστησεν ἡμᾶς τὸ Πνεῦμα τὸ ἅγιον ποιμένας.

19. Ταύτην τὴν ἀποστολικὴν παραγγελίαν καὶ προτροπὴν δι’ ὑμῶν διαβιβάζομεν καὶ εἰς ἅπαν τὸ ὀρθόδοξον σύστημα, ὅπου ποτὲ γῆς εὑρίσκονται πολιτευόμενοι, εἰς τοὺς ἱερεῖς, καὶ εἰς τοὺς ἱερομονάχους, εἰς τοὺς ἱεροδιακόνους καὶ μοναχούς, ἑνὶ λόγῳ εἰς ἅπαντα τὸν Κλῆρον καὶ τὸν εὐσεβῆ λαὸν, ἄρχοντάς τε καὶ ἀρχομένους, πλουσίους ἢ πένητας, εἰς τοὺς γονεῖς καὶ εἰς τὰ τέκνα, εἰς τοὺς διδασκάλους καὶ μαθητάς, εἰς τοὺς πεπαιδευμένους καὶ ἀπαιδεύτους, εἰς τοὺς κυρίους καὶ ὑπηρέτας, ὅπως ἅπαντες ἐνισχύσοντες καὶ συμβουλεύοντες ἀλλήλους “δυνηθῶμεν στῆναι πρὸς τὰς μεθοδίας τοῦ διαβόλου”. Οὕτω γὰρ προτρέπει ἡμᾶς ἅπαντας καὶ ὁ μακάριος Πέτρος ὁ ἀπόστολος. “Νήψατε, γρηγορήσατε, ὅτι ὁ ἀντίδικος ἡμῶν διάβολος ὡς λέων ὠρυόμενος περιπατεῖ ζητῶν τίνα καταπίῃ· ᾧ ἀντίστητε στερεοὶ τῇ πίστει” (Α’ Πέτρ. ε’, 8).

20. Ἡ γὰρ πίστις ἡμῶν, ἀδελφοὶ, οὐκ ἐξ ἀνθρώπων οὐδὲ δι’ ἀνθρώπου, ἀλλὰ δι’ ἀποκαλύψεως Ἰησοῦ Χριστοῦ, ἣν ἐκήρυξαν οἱ θεῖοι Ἀπόστολοι, ἐκράτυναν αἱ ἱεραὶ οἰκουμενικαὶ Σύνοδοι, παρέδωκαν ἐκ διαδοχῆς οἱ μέγιστοι σοφοὶ Διδάσκαλοι τῆς οἰκουμένης καὶ ἐπεκύρωσαν τὰ ἐκχυθέντα αἵματα τῶν ἁγίων Μαρτύρων. "Κρατῶμεν τῆς ὁμολογίας", ἣν παρελάβομεν ἄδολον παρὰ τηλικούτων ἀνδρῶν, ἀποστρεφόμενοι πάντα νεωτερισμὸν ὡς ὑπαγόρευμα τοῦ διαβόλου· ὁ δεχόμενος νεωτερισμόν, κατελέγχει ἐλλιπῆ τὴν κεκηρυγμένην ὀρθόδοξον πίστιν. Ἀλλ’ αὕτη πεπληρωμένη ἤδη ἐσφράγισται, μὴ ἐπιδεχομένη μήτε μείωσιν, μήτε αὔξησιν, μήτε ἀλλοίωσιν ἡντιναοῦν, καὶ ὁ τολμῶν ἢ πρᾶξαι ἢ συμβουλεύσαι ἢ διανοηθῆναι τοῦτο, ἤδη ἠρνήθη τὴν πίστιν τοῦ Χριστοῦ, ἤδη ἑκουσίως καθυπεβλήθη εἰς τὸ αἰώνιον ἀνάθεμα διὰ τὸ βλασφημεῖν εἰς τὸ Πνεῦμα τὸ ἅγιον, ὡς τάχα μὴ ἁρτίως λαλῆσαν ἐν ταῖς Γραφαῖς καὶ διὰ τῶν οἰκουμενικῶν συνόδων. Τὸ φρικτὸν τοῦτο ἀνάθεμα, ἀδελφοὶ καὶ τέκνα ἐν Χριστῷ ἀγαπητά, οὐκ ἐκφωνοῦμεν ἡμεῖς σήμερον, ἀλλ’ ἐξεφώνησε πρῶτος ὁ Σωτήρ ἡμῶν “ὃς ἂν εἴπῃ κατὰ τοῦ Πνεύματος τοῦ ἁγίου, οὐκ ἀφεθήσεται αὐτῷ οὔτε ἐν τῷ νῦν οὔτε ἐν τῷ μέλλοντι (Ματθ. ιβ‘, 32)· ἐξεφώνησεν ὁ θεῖος Παῦλος (Γαλ. α’, 6-8)· “θαυμάζω ὅτι οὕτω ταχέως μετατίθεσθε ἀπὸ τοῦ καλέσαντος ὑμᾶς ἐν χάριτι Χριστοῦ εἰς ἕτερον εὐαγγέλιον, ὃ οὐκ ἔστιν ἄλλο, εἰ μή τινες εἰσὶν οἱ ταράσσοντες ὑμᾶς. Καὶ θέλοντες μεταστρέψαι τὸ εὐαγγέλιον τοῦ Χριστοῦ· ἀλλὰ καὶ ἐὰν ἡμεῖς ἢ ἄγγελος ἐξ οὐρανοῦ εὐαγγελίζηται ὑμῖν παρ’ ὃ εὐηγγελισάμεθα ὑμῖν, ἀνάθεμα ἔστω”· ἐξεφώνησαν τοῦτο αἱ ἑπτὰ οἰκουμενικαὶ Σύνοδοι καὶ σύμπας ὁ χορὸς τῶν θεοφόρων Πατέρων. Ἃπαντες οὖν οἱ νεωτερίζοντες ἢ αἱρέσει ἢ σχίσματι, ἑκουσίως ἐνεδύθησαν, κατὰ τὸν ψαλμῳδόν (Ψαλμ. ρη’, 18), “κατάραν ὡς ἱμάτιον”, κἄν τε Πάπαι, κἄν τε Πατριάρχαι, κἄν τε Κληρικοί, κἄν τε Λαϊκοὶ ἔτυχον εἶναι· “κἂν ἄγγελος ἐξ οὐρανοῦ, ἀνάθεμα ἔστω”, εἴ τις ὑμᾶς εὐαγγελίζηται παρ’ ὃ παρελάβετε”. Οὕτω φρονοῦντες οἱ Πατέρες ἡμῶν καὶ ὑπακούοντες εἰς τοὺς ψυχοσωτηρίους λόγους τοῦ Παύλου ἐστάθησαν σταθεροὶ καὶ ἑδραῖοι εἰς τὴν ἐκ διαδοχῆς παραδοθεῖσαν αὐτοῖς πίστιν καὶ διέσωσαν αὐτὴν ἄτρεπτον καὶ ἄχραντον διὰ μέσου τοσούτων αἱρέσεων, καὶ παρέδωκαν αὐτὴν εἰς ἡμᾶς εἰλικρινῆ καὶ ἀνόθευτον, ὡς ἐξῆλθεν ἄδολος ἀπὸ τοῦ στόματος τῶν πρώτων ὑπηρετῶν τοῦ Λόγου· οὕτω φρονοῦντες καὶ ἡμεῖς, ἄδολον, ὡς παρελάβομεν, μετοχεύσομεν αὐτὴν εἰς τὰς ἐπερχομένας γενεάς, μηδὲν παραμείβοντες, ἵνα ὦσι κἀκεῖνοι, ὡς καὶ ἡμεῖς, εὐπαρουσίαστοι καὶ ἀκαταίσχυντοι, λαλοῦντες περὶ τῆς τῶν προγόνων αὐτῶν πίστεως.

21. Ὅθεν, ἀδελφοὶ καὶ τέκνα ἐν Κυρίῳ ἀγαπητά, “τὰς ψυχὰς ἡμῶν ἡγνικότες ἐν ὑπακοῇ τῆς ἀληθείας”, κατὰ τὸν Ἀπόστολον (Α’ Πέτρ. 1,22), “προσέχωμεν τοῖς ἀκουσθεῖσι, μήποτε παραῤῥυῶμεν” (Ἑβρ. 2,1). Ἡ πίστις καὶ ἡ ὁμολογίας ἣν κατέχομεν ἀκαταίσχυντός ἐστι, διδασκομένη ἐν τῷ εὐαγγελίῳ ἐκ στόματος τοῦ Κυρίου ἡμῶν, μεμαρτυρημένη ὑπὸ τῶν ἁγίων Ἀποστόλων, ὑπὸ τῶν ἱερῶν ἑπτὰ οἰκουμενικῶν Συνόδων, κεκηρυγμένη εἰς τὴν ὑφήλιον, μαρτυρουμένη καὶ ὑπὸ τῶν ἐχθρῶν αὐτῆς, οἵτινες, πρὶν ἢ ἀποστήσωσιν ἀπὸ τῆς ὁρθοδοξίας εἰς τὰς αἱρέσεις, αὐτὴν τὴν πίστιν κατεῖχον καὶ αὐτοί, ἢ κἂν οἱ πατέρες ἢ οἱ προπάτορες αὐτῶν· μαρτυρεῖται ὑπὸ τῆς διηνεκοῦς Ἱστορίας ὡς θριαμβεύουσα κατὰ πασῶν τῶν αἱρέσεων, αἵτινες κατεδίωξαν καὶ καταδιώκουσιν αὐτήν, ὡς ὁρᾶτε, μέχρι τῆς σήμερον. Οἱ ἀλληλοδιάδοχοι ἱεροὶ θεῖοι Πατέρες καὶ προκάτοχοι ἡμῶν, ἀρχόμενοι ἀπὸ τῶν Ἀποστόλων, καὶ οὓς κατέστησαν οἱ Ἀπόστολοι διαδόχους μέχρι τῆς σήμερον, μίαν καὶ ἀδιάῤῥηκτον ἅλυσιν καταρτίζοντες, καὶ χειρὶ χεῖρα συνδέοντες συγκλείουσιν ἱερὸν περίβολον, οὗ “θύρα ὁ Χριστός”, ἐν ᾧ ἅπαν τὸ ὀρθόδοξον ποίμνιον ποιμαίνεται εἰς τὰς ζειδώρους νομὰς τῆς μυστικῆς Ἐδέμ, καὶ οὐχὶ εἰς ἄνοδα καὶ τραχέα”! ὡς ὑπολαμβάνει ἡ αὐτοῦ Μακαριότης (σελ. ζ’, στίχ. 12). Ἡ Ἐκκλησία ἡμῶν κατέχει αὐτὰ τὰ ἀδιάπτωτα καὶ ἀνόθευτα κείμενα τῶν θείων Γραφῶν, τῆς μὲν Παλαιᾶς Διαθήκης τὴν ἀληθῆ καὶ ἀρτίαν μετάφρασιν, τῆς δὲ Νέας αὐτὸ τὸ θεῖον πρωτότυπον. Αἱ τελεταὶ τῶν ἱερῶν μυστηρίων, καὶ ἰδίᾳ αἱ τῆς θείας λειτουργίας, εἰσὶν αὐταὶ ἑκεῖναι αἱ ἀποστολοπαράδοτοι λαμπραὶ καὶ κατανυκτικαὶ τελεταί. Οὐδὲν ἔθνος, οὐδεμία κοινωνία χριστιανικὴ δύναται καυχηθῆναι εἰς τὸν Ἰάκωβον, εἰς τὸν Βασίλειον, εἰς τὸν Χρυσόστομον· αἱ σεπταὶ οἰκουμενικαὶ Σύνοδοι, οὗτοι οἱ ἑπτὰ στῦλοι τοῦ οἴκου τῆς σοφίας, ἐν αὐτῇ καὶ παρ’ ἡμῖν συνεκροτήθησαν· αὐτὴ κατέχει τὰ πρωτότυπα τῶν ἱερῶν ὅρων αὐτῶν. Οἱ ἐν αυτῇ ποιμένες καὶ τὸ τίμιον πρεσβυτέριον καὶ τὸ μαναχικὸν τάγμα διατηρεῖ αὐτὴν τὴν ἀρχαιοτάτην εὐαγῆ σεμνότητα τῶν πρώτων αἰώνων τοῦ Χριστιανισμοῦ καὶ εἰς τὰς ἀξιώσεις καὶ εἰς τὸ πολίτευμα, ἔτι καὶ εἰς τὴν ἁπλοϊκὴν ἀμφίεσιν αὐτῶν. Ναί! ἀληθῶς, εἰς ταύτην τὴν ἁγίαν μάνδραν διηνεκῶς ἐπέπεσόν τε καὶ ἐμπίπτουσιν, ὡς καὶ ἐφ’ ἡμῖν ὁρῶμεν, “λύκοι βαρεῖς”, κατὰ τὴν πρόῤῥησιν τοῦ Ἀποστόλου, ὅπερ δείκνυσιν, ὅτι τὰ ἀληθῆ ἀρνία τοῦ ἀρχιποίμενος ἐν αὐτῇ ἐπαυλίζονται· ἀλλ’ αὐτὴ καὶ ἔψαλλε καὶ ψαλλεῖ εἰς τὸν αἰῶνα, “κυκλώσαντες ἐκύκλωσάν με, καὶ τῷ ὀνόματι Κυρίου ἠμυνάμην αὐτούς” (Ψαλμ. 117,11). Προσθήσομεν δὲ καὶ ἀνάμνησιν λυπηρὰν μέν, χρήσιμον δὲ εἰς ἀπόδειξιν καὶ πίστωσιν τῆς ἀληθείας τῶν ἡμετέρων λόγων. Ἅπανθ’ ὅσα χριστιανικὰ γένη ὁρῶνται τὴν σήμερον σεμνυόμενα εἰς τὸ ὄνομα τοῦ Χριστοῦ, μὴ ἐξαιρουμένης μήτε αὐτῆς τῆς Δύσεως, μηδ’ αὐτῆς τῆς Ῥώμης ὡς καὶ ὑπὸ τοὺ καταλόγου τῶν πρώτων Παπῶν βεβαιούμεθα, ὑπὸ τῶν ἡμετέρων ἁγίων προκατόχων καὶ Πατέρων ἐδιδάχθησαν τὴν ἀληθῆ εἰς Χριστὸν πίστιν, κἂν ὕστερον ἄνδρες δολιότητος, ὧν πολλοὶ καὶ ποιμένες καὶ ἀρχιποίμενες ὄντες τῶν ῥηθέντων γενῶν, κατατολμήσαντες δειλαίοις λογισμοῖς καὶ γνώμαις αἱρετικαῖς, ἐμίαναν φεῦ! τὴν ὀρθοδοξίαν τῶν ἐθνῶν ἐκείνων, ὡς ἡ ἀψευδὴς Ἱστορία διδάσκει ἡμᾶς, ὡς προεῖπεν ὁ Παῦλος.

22. Διὰ τοῦτο ἐπιγνῶμεν, ἀδελφοὶ καὶ τέκνα ἡμῶν πνευματικά, ἡλίκη ἡ χάρις, ἣν ἔδωκεν ὁ Θεὸς εἰς τὴν ὀρθόδοξον πίστιν ἡμῶν καὶ εἰς τὴν μίαν, ἁγίαν, καθολικὴν καὶ ἀποστολικὴν αὐτοῦ Ἐκκλησίαν, ἥτις οἷα μήτηρ ἀνύποπτος παρὰ τῷ ἀνδρὶ αὐτῆς, ἀνατρέφει ἡμᾶς ἀκαταισχύντους καὶ εὐαπολογήτους ἐν εὐγενεῖ παῤῥησίᾳ “περὶ τῆς ἐν ἡμῖν ἐλπίδος”. Ἀλλὰ τί ἀνταποδώσομεν ἡμεῖς οἱ ἁμαρτωλοὶ τῷ Κυρίῳ “περὶ πάντων ὧν ἀνταπέδωκεν ἡμῖν”; Ὁ ἀνενδεὴς Κύριος καὶ Θεὸς ἡμῶν, ὁ τῷ οἰκείῳ αἵματι ἀνακτησάμενος ἡμᾶς, οὐδὲν ἕτερον ἀπαιτεῖ ἀφ’ ημῶν, εἰ μὴ τὴν ἐξ ὅλης τῆς ψυχῆς καὶ καρδίας ἡμῶν εἰς τὴν ἀμώμητον ἱερὰν πίστιν τῶν πατέρων ἡμῶν, τὴν ἀγάπην καὶ τὸ φίλτρον εἰς τὴν ἀναγεννήσασαν ἡμᾶς οὐ ῥαντίσματι νεωτερικῷ, ἀλλὰ θείῳ λουτρῷ τοῦ ἀποστολικοῦ βαπτίσματος Ὀρθόδοξον Ἐκκλησίαν, τὴν τρέφουσαν ἡμᾶς κατὰ τὴν αἰωνίαν Διαθήκην τοῦ Σωτῆρος ἡμῶν τῷ ἰδίῳ αὐτοῦ τιμίῳ σώματι, καὶ ἀφθόνως, οἷα γνησία μήτηρ, ποτίζουσαν ἡμᾶς τῷ ὑπὲρ ἡμῶν καὶ ὑπὲρ τῆς τοῦ κόσμου σωτηρίας ἐκχυθέντι τιμίῳ αὐτοῦ αἵματι. Περικυκλώσωμεν οὖν αὐτὴν νοερῶς, “ὡς τὰ νοσία τὴν ὄρνιν”, ὅπου ποτὲ γῆς εὑρισκόμεθα, εἰς ἄρκτον ἢ εἰς μεσημβρίαν, εἰς ἀνατολὴ ἢ εἰς δύσιν· ἐξαρτήσωμεν τὰ ὄμματα καὶ τὰς διανοίας ἡμῶν αὐτῶν ἐκ τὴς θειοτάτης αὐτῆς καὶ λαμπροτάτης ὄψεώς τε καὶ καλλονῆς· ἐπιλαβώμεθα ἀμφοτέραις ταῖς χερσί τοῦ φωτεινοῦ χιτῶνος αὐτῆς, ὃν περιέβαλεν ἰδίαις ἀχράντοις αὐτοῦ χερσίν “ὁ νυμφίος ὁ ὡραῖος κάλλει”, ὅτε ἐλυτρώσατο αὐτὴν ἐκ τῆς δουλείας τοῦ πλάνου καὶ ἐστόλισεν αὐτὴν νύμφην ἑαυτῷ αἰωνίαν. Συναισθανθῶμεν εἰς τὰς ψυχὰς ἡμῶν αὐτῶν τὸ ἀμοιβαῖον ἀλγεινὸν αἴσθημα μητρὸς φιλοτέκνου καὶ τέκνων φιλομητόρων, ὅταν λυκόφρονες ἄνδρες καὶ ψυχοκάπηλοι σπουδάζουσι καὶ μεθοδεύονται, ἵνα ἢ ἑκείνην ἀπαγάγωσι δούλην, ἢ αυτὰ ὡς ἀρνία ἐκ τῶν μητέρων αὐτῶν ἀφαρπάσωσιν. Ἐντείνωμεν δὲ τοῦτο τὸ αἴσθημα κληρικοί τε καὶ λαϊκοὶ ἤδη μάλιστα, ὅταν ὁ νοητὸς τῆς σωτηρίας ἡμῶν ἐχθρός, χορηγῶν (σελ. ια’, στίχ. 2-25) ἀπατηλῆς εὐκολίας τηλικαῦτα μεταχειρίζηται ὄργανα, καὶ περιπατῇ ἁπανταχοῦ, κατὰ τὸν μακάριον Πέτρον, “ζητῶν τίνα καταπίῃ”, καὶ ὅταν “ἐν ὁδῷ ταύτῃ, ᾗ προευόμεθα” εἰρηνικῶς τε καὶ ἀκάκως, ἱστᾷ τὰς δολερὰς παγίδας αὐτοῦ.

23. Ὁ δὲ Θεὸς τῆς εἰρήνης, “ὁ ἀναγαγὼν ἐκ νεκρῶν τὸν ποιμένα τῶν προβάτων τὸν μέγαν”, “ὅς οὐ νυστάξει, οὐδὲ ὑπνώσει φυλάσσων τὸν Ἰσραήλ”, “φρουρήσει τὰς καρδίας ὑμῶν καὶ τὰ νοήματα ἡμῶν”, “καὶ κατευθύνει τὰς ὁδοὺς ὑμῶν εἰς πᾶν ἔργον ἀγαθόν”. Ἔρρωσθε χαίροντες ἐν Κυρίῳ.

αωμή, κατὰ μῆνα Μάϊον Ἰνδικτιῶνος ς’

+Ἄνθιμος ἐλέῳ Θεοῦ Ἀρχιεπίσκοπος Κωνσταντινουπόλεως, Νέας Ῥώμης καὶ οἰκουμενικὸς Πατριάρχης, ἐν Χριστῷ τῷ Θεῷ ἀγαπητὸς ἀδελφὸς καὶ εὐχέτης.

+Ἱερόθεος ἐλέῳ Θεοῦ Πατριάρχης Ἀλεξάνδρείας καὶ πάσης γῆς Αἰγύπτου, ἐν Χριστῷ τῷ Θεῷ ἀγαπητὸς ἀδελφὸς καὶ εὐχέτης.

+Μεθόδιος ἐλέῳ Θεοῦ Πατριάρχης τῆς μεγάλης θεουπόλεως Ἀντιοχείας καὶ πάσης Ἀνατολῆς, ἐν Χριστῷ τῷ Θεῷ ἀγαπητὸς ἀδελφὸς καὶ εὐχέτης.

+Κύριλλος ἐλέῳ Θεοῦ Πατριάρχης Ἱεροσολύμων καὶ πάσης Παλαιστίνης, ἐν Χριστῷ τῷ Θεῷ ἀγαπητὸς ἀδελφὸς καὶ εὐχέτης.

Ἡ ἐν Κωνσταντινουπόλει ἱερὰ Σύνοδος.

Ἡ ἐν Ἀντιοχείᾳ ἱερὰ Σύνοδος.

Ἡ ἐν Ἱερουσαλήμ ἱερὰ Σύνοδος.

(Πηγή: «Απόφαση Συνόδου Πατριαρχών Ανατολής 1848», Σύνοδος Πατριαρχών Ανατολής 1848)

Πηγή: Ιερός Ναός Αγίου Δημητρίου Κουβαρά, Σύνοδος Πατριαρχών Ανατολής 1848

Ἡ ἐργασία αὐτή εἶχε ὡς ἀφορμή: α) τό βιβλίο «Ἅγιος Ἰσαάκ ὁ Σύρος. Ὁ πνευματικός του κόσμος» (ἐκδόσεις ΑΚΡΙΤΑΣ) τοῦ ἐπισκόπου Ἱλαρίωνος Ἀλφέγιεφ καί β) τήν τρίτομη ἔκδοση τῶν ψευδοϊσαακείων συγγραμμάτων ἀπό τήν Ἱ. Μονή Προφήτου Ἠλιού Θήρας μέ τόν τίτλο «Ἰσαάκ τοῦ Σύρου Ἀσκητικά. Μετάφραση ἀπό τά Συριακά». Μετά τήν ἐργασία ἀκολουθεῖ ἐπιστολή τοῦ συγγραφέως πρός τόν Καθηγούμενο τῆς Ἱ. Μονῆς Προφήτου Ἠλιού Θήρας σχετικά μέ τήν ἔκδοση τῶν κακοδόξων συγγραμμάτων τοῦ ψευδο-Ἰσαάκ.

Ι) Εἰσαγωγικά - Ὁ Ἀββᾶς Ἰσαάκ ὁ Σύρος

Ἡ πλήρης καί παντελής ἀπουσία τῆς ἀκτίστου Χάριτος στή Δύση καί ὁ συνακόλουθος ὀρθολογισμός τῶν θεολόγων της δημιούργησε ἕνα χάος, μιά σύγχυση στήν πίστη ὅλων τῶν «χριστιανῶν» τῆς Δύσεως. Πάρα πολλοί ἄνθρωποι ἐνδιαφερόμενοι σοβαρά γιά τήν πίστη καί τή χριστιανική ζωή μπολιάστηκαν μέ διαρκεῖς ἀμφιβολίες ἐν σχέσει πρός τό Εὐαγγέλιο, τήν ἀλήθεια καί τή γνησιότητά του, γιά τήν ὀρθή πίστη, γιά τή γνησιότητα τῶν πατερικῶν κειμένων ἀκόμη καί γιά τήν... ὕπαρξή κάποιων Ἁγίων!

Δυστυχῶς αὐτή ἡ φοβερή σύγχυση μεταφέρθηκε καί στόν ὀρθόδοξο χῶρο μέ βιβλία περιοδικά, ἐκπομπές, συνέδρια καί ἐπιτροπές δηλητηριάζουν μέ μικρές, προσεκτικές δόσεις τήν ὀρθόδοξη συνείδηση. Ἐνσπείρουν δισταγμό ὡς πρός τήν πλήρη καί ἀπόλυτη ἀλήθεια τῆς Ὀρθοδοξίας καί χρησιμοποιοῦν ἕνα δῆθεν διάλογο μέ σκοπό τήν συμφιλίωση ὀρθοδοξίας καί πλάνης, ὀρθοδοξίας καί θρησκειῶν, συμφώνως πάντοτε μέ τά κελεύσματα τῆς Ν. Ἐποχῆς.

Στήν οἰκουμενιστική αὐτή πρωτοπορία βρίσκεται καί τό προσφάτως ἐκδοθέν ἀπό τίς Ἐκδόσεις ΑΚΡΙΤΑΣ βιβλίο τοῦ Ρώσου ἐπισκόπου Βιέννης Ἱλαρίωνος Ἀλφέγιεφ, «Ἅγιος Ἰσαάκ ὁ Σύρος. Ὁ πνευματικός του κόσμος».

Πρίν μιλήσουμε γιά τό βιβλίο του Ἀλφέγιεφ πρέπει νά ποῦμε ποιός εἶναι ὁ Ἀββᾶς Ἰσαάκ ὁ Σύρος. Γεννήθηκε στήν Νινευΐ ἤ κατ’ ἄλλους κοντά στήν Ἔδεσσα τῆς Μεσοποταμίας. Ἔζησε τόν ΣΤ´ αἰῶνα. Ἐπειδή ὑπάρχει ἐπιστολή του πού τήν ἀπευθύνει στόν τότε νέο στήν ἡλικία Ἅγιο Συμεών τόν Θαυμαστορείτη (521-596μ.Χ.), γίνεται ἡ ὑπόθεση ὅτι ὁ Ἅγιος Ἰσαάκ «ἤκμαζεν» γύρω στά 530 μ.Χ. καί κατά πᾶσα πιθανότητα ἐκοιμήθη στό τέλος τοῦ ΣΤ´ αἰῶνος. Νέος ἔγινε μοναχός μαζί μέ τόν ἀδελφό του στή Μονή τοῦ Ἁγίου Ματθαίου καί ἀργότερα τόν κατέλαβε ὁ ἔρως τῆς ἡσυχίας καί ἀνεχώρησε στήν ἔρημο. Ὅταν ὁ ἀδελφός του ἔγινε ἡγούμενος στό μοναστήρι τοῦ Ἁγίου Ματθαίου τόν κάλεσε νά γυρίσει πίσω, ἀλλά ἐκεῖνος ἔχοντας τήν ἡσυχαστική ἐμπειρία ἀρνεῖται. Ἀργότερα ὅμως ὑπακούει σέ θεία ἀποκάλυψη καί δέχεται νά γίνει ἐπίσκοπος Νινευΐ. Ἀλλά γιά πολύ λίγο. Τήν ἴδια ἡμέρα πού χειροτονήθηκε ἐπίσκοπος ἦλθαν στό ἐπισκοπεῖο δυό ἄνθρωποι γιά νά λύσουν μία διαφορά τους. Ὅταν ὁ Ἅγιος ἔθεσε σάν βάση γιά τή λύση τῶν προβλημάτων τους τό Εὐαγγέλιο, ὁ ἕνας ἐξ αὐτῶν ἀρνήθηκε. Τότε σκέφθηκε ὁ Ἅγιος: «Ἄν αὐτοί ἐδῶ δέν ὑπακούουν στά εὐαγγελικά προστάγματα τοῦ Κυρίου τότε τί ἦρθα ἐγώ νά κάμω ἐδῶ;». Ἐγκατέλειψε τόν ἐπισκοπικό θρόνο καί γύρισε στήν ἀγαπημένη του σκήτη, ὅπου ἔζησε μέχρι τό θάνατό του ἀγωνιζόμενος.

Ὅμως ἄν ὁ λεπτομερής βίος τοῦ Ἀββᾶ Ἰσαάκ δέν εἶναι γνωστός, ὁ Ἅγιος εἶναι πασίγνωστος ἀπό τούς ἀσκητικούς Λόγους του. Τόν 8ο ἤ τό ἀργότερο τόν 9ο αἰῶνα δύο μοναχοί τῆς Μονῆς τοῦ Ἁγίου Σάββα τῆς Παλαιστίνης ὁ Ἀβράμιος καί ὁ Πατρίκιος ἀνακαλύπτουν τόν οὐράνιο αὐτό θησαυρό τῶν Λόγων τοῦ Ἁγίου καί τούς μετέφρασαν ἀπό τά συριακά στήν ἀρχαία ἑλληνική. Ὁ θησαυρός αὐτός διαδόθηκε παντοῦ διά μεταφράσεων στήν ἀραβική, σλαβωνική καί λατινική γλῶσσα καί στή συνέχεια σέ ὅλες τίς εὐρωπαϊκές γλῶσσες.

Ἔτσι τά ἔργα τοῦ Ὁσίου Ἰσαάκ γίνονται ἐντρύφημα, τροφή πνευματική καί παρηγορία στούς ἡσυχαστές, τούς μοναχούς καί ὅλους τούς πιστούς. Ἀνεδείχθη οἰκουμενικός διδάσκαλος τῆς ἐν Χριστῷ ζωῆς. Ἀλλά καί οἱ ἑτερόδοξοι μέ τίς μεταφράσεις στή γλῶσσα τους ἐθέλχθησαν ἀπό τή διδασκαλία του καί τόν μελετοῦν μέ δίψα.

Παρά ταῦτα μόνο τά τελευταῖα, σχετικῶς, χρόνια καθιερώνεται ἡ ἑορτή τῆς μνήμης του. Παλαιότερα στό Ἅγιο Ὄρος τόν τιμοῦσαν στίς 28 Ἰανουαρίου μαζί μέ τόν Ἅγιο Ἐφραίμ ἐνῷ τώρα τελευταῖα στίς 28 Σεπτεμβρίου. Ἀλλά μήπως αὐτή ἡ καθυστέρηση τοῦ ἑορτασμοῦ τῆς μνήμης του, λυμαίνεται καθόλου τήν ἁγιότητα του καί τή δόξα του; Μήπως ὁ Ἀββᾶς Ἰσαάκ δέν εἶναι Ἅγιος; Κατ’ ἀρχάς πρέπει νά ποῦμε ὅτι ὑπάρχουν πολλοί Ἅγιοι οἱ ὁποῖοι ἀναφερόμενοι ὡς Ἅγιοι σέ βιβλία Πατερικά δέν ἔχουν καθιερωμένη μνήμη ἤ ὅπως συμβαίνει μέ τόν Ἅγιο Ἰσαάκ τόν Σύρο, καθιερώθηκε ἡ μνήμη τους τά τελευταῖα χρόνια. Ἔτσι ματαίως θά ἀναζητήσει κάποιος ἡμέρα μνήμης γιά τόν Ὅσιο Θεόγνωστο τῆς Φιλοκαλίας ἐνῷ ἡ μνήμη τοῦ Ἁγίου Διαδόχου Φωτικῆς, τοῦ Ἡσυχίου τοῦ πρεσβυτέρου, τοῦ Ἁγίου Ἰωάννου τοῦ Καρπαθίου, τοῦ συγγραφέως τῶν Παραμυθητικῶν κεφαλαίων πρός τούς ἐν Ἰνδίᾳ μοναχούς, τοῦ Ἁγίου Νικολάου τοῦ Καβάσιλα καί τοῦ Ἁγίου Συμεών Θεσσαλονίκης ἡ μνήμη καθιερώθηκε τά τελευταῖα χρόνια.

ΙΙ) Οἱ Ἅγιοι Πατέρες γιά τόν Ἀββᾶ Ἰσαάκ

Παρά ὅμως τήν ἔλλειψη ἡμερομηνίας μνήμης αὐτῶν τῶν Ἁγίων καί πολλῶν ἄλλων ἡ Ἐκκλησία δέχεται ὡς αὐθεντικό ἐν Χριστῷ, δηλαδή ὡς ἁγιοπνευματικό τό Βίο τους, τίς δέ διδαχές τους ὡς ἀπόσταγμα τῆς ὑπ’ αὐτῶν ἐμπειρίας τῆς θεώσεως, τῆς ὑπ’ αὐτῶν «αἰσθήσεως ἐν Θεῷ», ὅπως γράφει ὁ Ἀββᾶς Ἰσαάκ.

Ὅλα αὐτά κατ’ ἐξοχήν ἰσχύουν σέ ὕψιστο βαθμό γιά τόν Ἅγιο Ἰσαάκ. Ὅλοι οἱ μετά ἀπ’ αὐτόν ἀσκητικοί Πατέρες παραπέμπουν σ’ αὐτόν, ὡς Ἅγιον Ἰσαάκ, ὡς γνήσιο διδάσκαλο τῆς ἀσκητικῆς ζωῆς, ὡς ἔμπειρο ἀγωνιστή καί ἐκπαιδευτή στόν πόλεμο κατά τοῦ διαβόλου καί τῶν παθῶν, ὡς πνευματική λυδία λίθο μέ τήν ὁποία δοκιμάζονται οἱ ἐμπειρίες τῶν ἀγωνιζομένων, ἄν εἶναι ἐκ τοῦ Θεοῦ ἤ ἐκ τοῦ διαβόλου. Σ’ αὐτόν παραπέμπει 29(!) φορές ὁ Ὅσιος Πέτρος ὁ Δαμασκηνός (Θ´ αἰών) στά ἔργα του πού δημοσιεύονται στή Φιλοκαλία, ὁ Ὅσιος Νικηφόρος ὁ μονάζων, ὁ διδάσκαλος τοῦ Ἁγίου Γρηγορίου τοῦ Παλαμᾶ στό Λόγο περί νήψεως καί φυλακῆς καρδίας, ὁ Ἅγιος Γρηγόριος ὁ Σιναΐτης, ὁ ὁποῖος, συνιστᾶ στούς ἡσυχαστές τή μελέτη τῶν Λόγων του τοποθετώντας τον ἀνάμεσα στόν Ἅγιο Ἰωάννη τῆς Κλίμακος καί τόν Ἅγιο Μάξιμο τόν Ὁμολογητή, οἱ Ἅγιοι Κάλλιστος καί Ἰγνάτιος οἱ Ξανθόπουλοι (26 παραπομπές). Ἀπό τόν Ἅγιο Κάλλιστο τόν Καταφυγιώτη ἀποκαλεῖται «ἡσυχίας ἄκρος ὑφηγητής».

Ὁ Ἅγιος Γρηγόριος ὁ Παλαμᾶς γράφει:

«... καρπόν τῆς προσευχῆς ὁ Ἅγιος Ἰσαάκ προσηγόρευσε τόν φωτισμόν· φησί γάρ, <καθαρότης ἐστί νοός, ἐφ’ ᾗ διαυγάζει ἐν τῷ καιρῷ τῆς προσευχῆς τό φῶς τῆς ἁγίας Τριάδος· καί τότε ὁ νοῦς ὑπεράνω τῆς προσευχῆς γίνεται καί οὐ δεῖ καλεῖν ταύτην προσευχήν, ἀλλά τοκετόν τῆς καθαρᾶς προσευχῆς, τῆς διά τοῦ Πνεύματος καταπεμπομένης> καί πάλιν <προσευχή ἐστι καθαρότης νοός, ἥτις μόνη ἐκ τοῦ φωτός τῆς Ἁγίας Τριάδος μετ’ ἐκπλήξεως τέμνεται>» καί τόν ὀνομάζει «ἐπόπτη καί συγγραφέα τῆς μυστικῆς ἐποπτίας.»

Στόν Βίο τοῦ Ὁσίου Σάββα τοῦ Βατοπεδινοῦ, ὁ Ὅσιος Ἰσαάκ ἀναφέρεται ὑπό τοῦ βιογράφου τοῦ Ἁγίου Φιλοθέου, ὡς «ὁ παθών ταῦτα καί μαθών (δηλαδή τήν κατά Χριστόν ἀλλοίωσιν, ἔλλαμψιν καί θέωσιν) Σύρος ἐκεῖνος τήν ἡσυχίαν τε καί θεωρίαν ὁ περιβόητος».

Ὁ μεγάλος Ρῶσος ἡσυχαστής, ὁ Ἅγιος Νεῖλος Σόρσκυ (1433-1508) στά Ἀσκητικά του 37 φορές παραπέμπει στόν Ἅγιο μας.

Ὁ Ἅγιος Νικόδημος ὁ Ἁγιορείτης τόν ἀποκαλεῖ «ὁ ἐμός θεοφόρος φιλόσοφος Ἅγιος Ἰσαάκ».

Ὁ Γέρων Ἰουστῖνος Πόποβιτς γράφει:

«Μεταξύ τῶν ἁγίων τούτων φιλοσόφων [δηλαδή τῶν Ἁγίων Πατέρων] μία ἀπό τάς πρώτας θέσεις ἀνήκει εἰς τόν μεγάλον ἀσκητήν καί ἅγιον Ἰσαάκ τόν Σύρον. Εἰς τά συγγράμματά του ὁ ἅγιος Ἰσαάκ μέ σπανίαν ἐμπειρικήν γνῶσιν παρακολουθεῖ καί περιγράφει τήν διαδικασίαν τῆς ἐξυγιάνσεως καί καθάρσεως τῶν ἀνθρωπίνων ὀργάνων τῆς γνώσεως.»

Ὁ Γέροντας Ἱερώνυμος τῆς Αἰγίνης ἔλεγε:

«Ὁ Ἰσαάκ ὁ Σύρος κρύβει ἕνα μεγάλο θησαυρό. Ἀνοίξετέ τον, διαβάσετέ τον πλουτίσατε πνευματικά... Ἄν δέν ἔχεις Ἰσαάκ Σῦρο, καί ἄν δέν ἔχεις λεφτά νά τόν ἀγοράσῃς, νά πάρῃς μιά τσάντα καί νά βγῇς νά ζητήσῃς χρήματα καί νά τόν πάρῃς... Ὅταν τό διαβάζῃς καί χαίρεσαι καί ἐλέγχεσαι… Νά διαβάζετε ἕνα φύλλο τήν ἡμέραν, νά βλέπεσθε σάν σέ καθρέφτη.»

Ὁ Γέροντας Παΐσιος ἔλεγε:

«Ἄν πήγαινε κανείς στό Ψυχιατρεῖο καί διάβαζε στούς ἀσθενεῖς τόν Ἀββᾶ Ἰσαάκ, θά γίνονταν καλά ὅσοι πιστεύουν στόν Θεό, γιατί θά γνώριζαν τό βαθύτερο νόημα τῆς ζωῆς».

Στίς ἐπιστολές του ὁ Γέροντας γράφει:

«Πολύ βοηθᾶ ἡ μελέτη στά Ἀσκητικά τοῦ Ἀββᾶ Ἰσαάκ, διότι καί τό βαθύτερο νόημα τῆς ζωῆς δίνει νά καταλάβει κανείς καί κάθε εἴδους μικρό ἤ μεγάλο κόμπλεξ καί ἐάν ἔχει ὁ ἄνθρωπος πού πιστεύει στό Θεό, τόν βοηθάει γιά νά τό διώξη…»

Στό Βίο τέλος τοῦ Γέροντος διαβάζουμε:

«Ἔλεγε ὅτι τό βιβλίο τοῦ Ἀββᾶ Ἰσαάκ ἀξίζει ὅσο ὁλόκληρη πατερική βιβλιοθήκη. Στό βιβλίο [τῶν Ἀσκητικῶν τοῦ Ἁγίου Ἰσαάκ] πού διάβαζε, κάτω ἀπό τήν εἰκόνα τοῦ Ἁγίου, πού κρατᾶ στό χέρι του ἕνα φτερό καί γράφει, σημείωσε: <Ἀββᾶ μου, δός μου τήν πέννα σου νά ὑπογραμμίσω ὁλόκληρο τό βιβλίο σου>.»

Ὁ Γέρων Πορφύριος ἔλεγε:

«Βέβαια γιά τά μυστήρια πού ὁ Θεός ἀποκαλύπτει μέσα μας καλύτερη εἶναι ἡ σιωπή. Νά, ὅμως, πού μπορεῖ νά μᾶς συμβεῖ, ὅπως στόν Ἀπόστολο Παῦλο, πού λέγει: <Παραφέρθηκα· ἐσεῖς μέ ἀναγκάσατε νά τά πῶ λόγῳ τῆς ἀγάπης>, (Ρωμ. 1, 11-12).»

Τό ἴδιο στενοχωριέται καί ὁ Ἀββᾶς Ἰσαάκ, πού ἀναγκάζεται νά πεῖ τά μυστήρια καί τά βαθιά βιώματα τῆς καρδιᾶς του, ὁρμώμενος ἀπό ἀγάπη καί μόνο. Νά πῶς τό λέει:

«Ἔγινα μωρός· δέν ὑποφέρω νά φυλάξω τό μυστήριον ἐν σιωπῇ, ἀλλά γίνομαι ἀνόητος διά τήν ὠφέλειαν τῶν ἀδελφῶν...»

Ἀπό ὅλες αὐτές τίς μαρτυρίες τῶν Ἁγίων πατέρων καί συγχρόνων Γερόντων γίνεται ἐμφανής ἡ καθολική ἀποδοχή τῆς ἁγιότητος τοῦ Ἀββᾶ Ἰσαάκ καί τῶν ἁγίων συγγραμμάτων του, ἡ ὀρθοδοξία του καί ἡ γνησιότητα τῶν ἁγιοπνευματικῶν ἐμπειριῶν του.

ΙΙΙ) Ἀσεβεῖς φλυαρίες περί τοῦ προσώπου τοῦ Ἁγίου Ἰσαάκ

Ἄς ἔλθουμε τώρα στό βιβλίο τοῦ Ἀλφέγιεφ. Γράφει στόν πρόλογο τοῦ βιβλίου ὁ ἐπίσκοπος Κάλλιστος:

«Ἀπό τήν εἰσαγωγή τοῦ Wensinck καί ἀπό ἄλλες ἐργασίες ἔμαθα ποιός ἦταν ὁ Ἰσαάκ... Ἀνακάλυψα πώς ἀνῆκε στήν Ἐκκλησία τῆς Ἀνατολῆς, σ’ αὐτήν πού ἀποκαλεῖται συνήθως <Νεστοριανή>. Κι ἔτσι ἔφθασα σιγά σιγά στό σημεῖο νά συνειδητοποιήσω, πώς τοῦτο δέν σήμαινε πώς ὁ ἴδιος ὁ Ἰσαάκ ἤ ἡ ἐκκλησιαστική κοινότητα στήν ὁποία ἀνῆκε, θά μποροῦσε ἄκριτα νά καταδικαστοῦν ὡς αἱρετικοί.»

Ἀπό τά γραφόμενα τοῦ ἐπισκόπου Καλλίστου, ἀλλά καί ἀπό ὅλο τό βιβλίο τοῦ ἐπισκόπου Ἱλαρίωνος γίνεται ἀμέσως κατανοητό, ὅτι ἔχει διαγραφεῖ ἀπό τή συνείδησή τους ἡ ἐκκλησιαστική παράδοση περί τοῦ Βίου τοῦ Ἁγίου Ἰσαάκ και ότι «ἔμαθαν» ἀμφότεροι ἀπό τόν Wensinck καί ἀπό ἄλλες ἐργασίες, ὅτι ὁ ἀββᾶς Ἰσαάκ εἶναι Νεστοριανός!!!

Οἱ δυτικοί ἐρευνητές μελέτησαν τό νεστοριανό «βιβλίο τῆς ἁγνότητος» ὅπου γίνεται λόγος γιά κάποιον Ἰσαάκ πού γεννήθηκε στό Beit Qatraye στή δυτική ἀκτή τοῦ Περσικοῦ Κόλπου καί χειροτονήθηκε ἀπό τόν Νεστοριανό Givargis περίπου τό 660 ἐπίσκοπος Νινευΐ. Μετά 5 μῆνες παραιτήθηκε γιά ἄγνωστο λόγο καί ἀσκήτεψε στό ὄρος Matout. Μετά πῆγε στή Μονή Shabur, ὅπου πέθανε τυφλός ἀπό τό πολύ διάβασμα. Ἔγραψε καί κάποια βιβλία γιά τήν ἀναχωρητική ζωή. Μετά ἀπό αὐτή τή... φοβερή «ἀνακάλυψη», οἱ ἐρευνητές κατέληξαν ὅτι αὐτός εἶναι ὁ Ἀββᾶς Ἰσαάκ πού γνωρίζουμε!

Μέ πολύ μεγάλη εὐκολία ὁ Ἀλφέγιεφ περιφρονεῖ ὅλα τά ὑπάρχοντα στοιχεῖα τοῦ ὀρθοδόξου Βίου του: α) τόν τόπο καταγωγῆς πού εἶναι ἡ Νινευΐ, ἤ ἡ Ἔδεσσα τῆς Μεσοποταμίας καί ὄχι τό Κατάρ, β) τό χρόνο γεννήσεως, ὁ ὁποῖος ὑπολογίζεται περίπου 100 χρόνια νωρίτερα, γ) τή διήγηση γιά τήν αἰτία παραιτήσεως του τήν ὁποία ἀποκαλεῖ «θρῦλο» καί τήν ἄμεση ἀναχώρησή του καί ὄχι μετά 5 μῆνες, και δ) τόν τόπο τῆς ἀσκήσεως του σέ σκήτη καί ὄχι στό μοναστήρι Σαμπούρ. Πλάθει μύθους γιά τούς λόγους χειροτονίας καί παραιτήσεως ἀπό τό ἐπισκοπικό ἀξίωμα. Κατά τό πλεῖστον ὁ νεστοριανός ἱστορικός εἶναι, γιά τόν Ἀλφέγιεφ, πλήρως ἀξιόπιστος, ἐνῷ οἱ πληροφορίες τῶν ὀρθοδόξων εἶναι μυθώδεις καί ἐλλειπεῖς.

Πάντως ἀπό τή σύγκριση τῶν δύο Βίων γίνεται φανερό ὅτι ὁ ὑπό τῆς νεστοριανῆς ἱστορικῆς πηγῆς ἀναφερόμενος Ἰσαάκ εἶναι ἄλλο πρόσωπο διάφορο τοῦ Ὁσίου. Τό γεγονός ὅτι στήν περιοχή τῆς Συρίας-Περσίας-Μεσοποταμίας ἦταν διαδεδομένος ὁ νεστοριανισμός δέν σημαίνει πώς ἐκεῖ δέν ὑπῆρχαν ὀρθόδοξοι καί πώς ὁ Ἀββᾶς Ἰσαάκ ἐπίσκοπος Νινευΐ ταυτίζεται μέ τόν ἀναφερόμενο ἀπό τούς νεστοριανούς καί δέν εἶναι ὀρθόδοξος. Βέβαια ἀπό παλαιά δημιουργούνταν προβλήματα ταυτίσεως ὀρθοδόξων Πατέρων μέ αἱρετικούς. Ὁ Ἅγιος Νικόδημος ὁ Ἁγιορείτης γράφει γιά τόν Ἅγιο Βαρσανούφιο:

«... δύο ἐστάθησαν Βαρσανούφιοι, ἕνας ὁ παρών Ἅγιος καί ὀρθοδοξότατος πατήρ, καί ἄλλος αἱρετικός, ἐκ τῆς αἱρέσεως τῶν μονοφυσιτῶν... τόν ὁποῖον… ἀναφέρει ὁ θεῖος Σωφρόνιος, ὁ πατριάρχης Ἰεροσολύμων... Ὅτι δέ ὁ θεῖος οὗτος Βαρσανούφιος... ἧτον ὀρθοδοξότατος καί ἐδέχετο αὐτόν ἡ τοῦ Χριστοῦ Ἐκκλησία ὡς Ἅγιον, ἐβεβαίωσε καί ὁ Ἅγιος Πατριάρχης Ταράσιος ἐρωτηθείς περί τούτου ἀπό τόν Ἅγιον Θεόδωρον τόν Στουδίτην. Βεβαιοῖ δέ καί ὁ αὐτός Θεόδωρος ὁ Στουδίτης ἐν τῇ αὐτοῦ Διαθήκῃ· Προσέτι… ἀποδέχομαι... καί πάντων τῶν θεσπεσίων Πατέρων, Διδασκάλων τε καί Ἀσκητῶν τούς βίους τε καί τά συγγράμματα. Τοῦτο δέ λέγω διά τόν φρενοβλαβῆ Πάμφιλον, τόν ἀπό Ἀνατολῆς φοιτήσαντα καί τούς δε τούς Ὁσίους διαβαλόντα· λέγω δή, Μᾶρκον, Ἡσαΐαν, Βαρσανούφιον, Δωρόθεόν τε καί Ἡσύχιον.»

Ἔτσι τό κριτήριο Ὀρθοδοξίας τῶν Ἁγίων εἶναι ἡ μαρτυρία τῶν μετ’ αὐτούς Ἁγίων Πατέρων. Σήμερα πιθανόν πολλοί ἐρευνητές καί πατρολόγοι ἐρευνώντας θά ταύτιζαν τούς δύο Βαρσανουφίους ἀκολουθώντας τόν «φρενοβλαβῆ» Πάμφιλο.

Ἔχουμε καί ἕνα ἀρκετά πρόσφατο παράδειγμα. Ὁ γνωστός ὀρθόδοξος θεολόγος John Meyendorff ἐπέμενε νά χαρακτηρίζει τόν Ἅγιο Σάββα τόν Βατοπεδινό ἀντιησυχαστή καί ἀντι-Παλαμίτη, ἄν καί ὁ βίος του εἶναι πλήρης ἁγιοπνευματικῶν ἐμπειριῶν. Τόν ταύτιζε ἐσφαλμένα μέ κάποιο ἀντιησυχαστή ὀνόματι Σάββα Λογαρᾶ μέχρις ὅτου σέ χειρόγραφο τῆς Ἱ. Μονῆς Μ. Λαύρας ἀποκαλύφθηκε ὅτι τό ἐπώνυμο τοῦ Ἁγίου ἦταν Τζῖσκος! Στ’ ἀλήθεια χρειαζόταν αὐτή ἡ μαρτυρία γιά να πεισθοῦμε περί τῆς ἁγιότητος τοῦ Ὁσίου Σάββα τοῦ Βατοπεδινοῦ, ὅταν ἔχουμε τό θαυμαστό Βίο του καί τή μαρτυρία τοῦ Ἁγίου Φιλοθέου;

IV) Τά ἀνοσιουργήματα τοῦ ψευδο-Ἰσαάκ

Μετά τήν ψευδοανακάλυψη ὅτι ὁ Ἅγιος Ἰσαάκ ἦταν νεστοριανός, ἀκολούθησε καί ἄλλη «ἀνακάλυψη». Κάποιος δρ. Sebastian Brock ἀνακάλυψε τό 1983 σέ βιβλιοθήκη τῆς Ὀξφόρδης κάποιο χειρόγραφο τοῦ δεκάτου ἤ ἑνδεκάτου αἰῶνος πού περιεῖχε στή Συριακή γλῶσσα μιά συλλογή ἀσκητικῶν λόγων (41 Κεφάλαια) στό ὄνομα Ἰσαάκ τοῦ Σύρου. Τούς περισσότερους λόγους ἐξέδωσε ὁ Brock με ἀγγλική μετάφραση τό 1995.

Δυστυχῶς ἀπό τίς ἐκδόσεις «Θεσβίτης» τῆς Ἱ. Μονῆς Προφήτου Ἠλιού Θήρας μεταφράστηκαν σέ τρεῖς τόμους οἱ Λόγοι αὐτοί. Ὑποτίθεται ὅτι αὐτά εἶναι κείμενα γνήσια τοῦ Ἀββᾶ Ἰσαάκ. Ὅπως γράφει ὁ Ἀλφέγιεφ αὐτή ἡ συλλογή:

«... δέν μεταφράστηκε στήν Ἑλληνική καί δέν γνώρισε τή διάδοση τῆς πρώτης.»

Γιατί ἄραγε; Ὑπῆρχε λόγος; Μάλιστα. Ὑπάρχουν τρεῖς λόγοι σοβαρότατοι.

α) Διότι κατά τήν ὀρθόδοξη παράδοση τά κείμενα αὐτά δέν ἀνήκουν στόν ὅσιο Ἰσαάκ.

Πουθενά ἀπό ὀρθοδόξου πλευρᾶς δέν γίνεται μνεία γιά τά κείμενα αὐτά. Ἀπορεῖ στ’ ἀλήθεια κανείς γιά τή βεβαιότητα τοῦ Ἀλφέγιεφ καί τῶν εὐρωπαίων δασκάλων του ὅσον ἀφορᾶ τή γνησιότητα αὐτοῦ τοῦ, ὅπως τό ἀποκαλεῖ, «Β´ μέρους» τῶν ἔργων τοῦ Ἀββᾶ Ἰσαάκ, ὅταν κατά πολλούς δυτικούς μελετητές, τούς ὁποίους ὁ Ἀλφέγιεφ ἀκολουθεῖ κατά πόδας, τήν περίοδο αὐτή στήν περιοχή Συρίας-Μεσοποταμίας ὑπάρχουν πολλοί συγγραφεῖς μέ τό ὄνομα Ἰσαάκ. Τό γεγονός αὐτό δημιουργεῖ ἀμφιβολίες ὡς πρός τήν πατρότητα τῶν κειμένων πού φέρουν τό ὄνομα τοῦ Ἰσαάκ τῆς Νινευΐ. Τέτοιοι εἶναι ὁ Ἰσαάκ Ἀντιοχείας μέ κείμενα κατά νεστοριανῶν καί Μονοφυσιτῶν, οἱ μονοφυσίτες Ἰσαάκ τοῦ Ἀμίδα καί Ἰσαάκ Ἐδέσσης καί κάποιος ὀρθόδοξος Ἰσαάκ ἀπό τήν Ἔδεσσα. Ἀλλά καί ὁ Ἀλφέγιεφ διατελῶν ἐν συγχύσει προσπαθεῖ νά ξεκαθαρίσει τά κείμενα χωρίς κατά τή γνώμη μου ἀποτέλεσμα. Ἰδού τί γράφει:

«Ὁ Bedjan δίνει μερικά ἀποσπάσματα ἀπό τό Γ´ Μέρος [οἱ «εἰδικοί» κάνουν λόγο καί γιά Γ΄ μέρος(!)], ἀλλά αὐτά τά κείμενα ἀνήκουν στήν πραγματικότητα στόν Dadisho ἀπό τό Κατάρ...

Ἐπίσης ἀναφέρει τή Βίβλο τῆς Χάριτος, πού ἀποδίδεται στόν Ἰσαάκ, ἀλλά οἱ σύγχρονοι μελετητές ἀμφισβητοῦν τήν αὐθεντικότητά του. Ὁ D. Miller ὑποστηρίζει πώς δέν ἔχει γραφτεῖ ἀπό τόν Ἰσαάκ, ἀλλά ἀνήκει στήν πένα τοῦ Συμεών d- Taibutheh.»

Ἀκόμα καί ἀπό τά γνήσια κείμενα τοῦ Ἁγίου ὁρισμένα τά ἀποδίδει ὁ Ἀλφέγιεφ σέ αἱρετικούς. Πλήρης καί καθολική σύγχυση!

Γιά μᾶς τούς ὀρθοδόξους, βέβαια, οἱ ὁποῖοι ἐμπιστευόμαστε τήν Παράδοση τά πράγματα εἶναι ἁπλᾶ. Δέν δεχόμεθα, δέν παραλαμβάνουμε «ἀλλαχόθεν», δηλαδή ὑπό τῶν κλεπτῶν καί ληστῶν τῆς σωτηρίας μας ὅ,τι δέν μᾶς παραδίδει ἡ Ἁγία Ὀρθόδοξος Ἐκκλησία διά τῶν Ἁγίων Πατέρων. Παρά ταῦτα ἄς δοῦμε καί τό δεύτερο οὐσιαστικό λόγο ἀπορρίψεως τῶν κειμένων αὐτῶν.

β) Διότι σέ πολλά σημεῖα τά κείμενα αὐτά γέμουν νεστοριανῶν κακοδοξιῶν καί παραπέμπουν σέ αἱρετικούς.

Ὁ αἱρετικός Νεστόριος Πατριάρχης Κωνσταντινουπόλεως, πίστευε ὅτι στόν Χριστό ὑπάρχουν ὄχι μόνο δύο φύσεις ἀλλά καί δύο πρόσωπα. Μή δυνάμενος νά δεχθεῖ τήν ἑνότητα τῶν θείων φύσεων στό πρόσωπο τοῦ Χριστοῦ, τήν πρόσληψη τῆς ἀνθρωπίνης φύσεως εἰς τήν Ὑπόστασιν τοῦ Θεοῦ Λόγου ἐπινόησε διαφόρων εἰδῶν ἑνώσεις «κατά τήν ἀξίαν... καί ταυτοβουλίαν καί ὁμοτιμίαν καί εὐδοκίαν καί ὁμωνυμίαν» ἀρνούμενος τήν καθ’ ὑπόστασιν Ἕνωση πού εἶναι καί ἡ προϋπόθεση τῆς σωτηρίας τοῦ ἀνθρώπου. Γι’ αὐτή τήν πλάνη ἀναθεματίσθηκε ἀπό τήν Γ´ ἐν Ἐφέσῳ Οἰκουμενική Σύνοδο. Ἀπό τά κείμενα τοῦ ψευδο-Ἰσαάκ ἀποσπάσματα τῶν ὁποίων παραθέτει ὁ Ἀλφέγιεφ, γίνεται φανερό ὅτι ὁ συγγραφεύς τους εἶναι νεστοριανός. Ἰδού ἀποσπάσματα:

(1)

«Δοξάζω τή θεία Σου Φύση Κύριε, ἐπειδή ἔκανες τή φύση μου... τόπο ὅπου μπορεῖς νά κατοικήσεις καί ναό ἅγιο γιά τή Θεότητά Σου, δηλαδή γιά Ἐκεῖνον πού κρατᾶ τά σκῆπτρα τῆς Βασιλείας σου... τό ἔνδοξο σκήνωμα τῆς αἰώνιας Ὕπαρξης Σου... τόν Ἰησοῦ Χριστό...»

Ἐδῶ βλέπουμε νά διαχωρίζεται ἡ Θεία φύση ἀπό τήν ἀνθρώπινη. Ὁ Ἰησοῦς Χριστός εἷναι ἕνας ἄνθρωπος πού εἶναι ἁπλῶς «τό ἔνδοξο σκήνωμα τῆς Θεότητος». Πρόκειται γιά τή νεστοριανική πλάνη.

(2)

«Δέν διστάζουμε νά ἀποκαλοῦμε τήν ἀνθρώπινη φύση τοῦ Κυρίου μας -καί εἶναι ὄντως ἀληθινός ἄνθρωπος - «Θεό» καί «Δημιουργό» καί «Κύριο»... Εἶπε ἀκόμα καί στούς Ἀγγέλους νά τόν λατρεύουν... Παραχώρησε σ’ Αὐτόν νά λατρεύεται ἀδιάκριτα μαζί μέ Ἐκεῖνον, μέ μιά ἑνιαία πράξη λατρείας γιά τόν Ἄνθρωπο πού ἔγινε Κύριος καί γιά τή Θεότητα ἐξίσου…»

Κι ἐδῶ βλέπουμε δύο χωριστά πρόσωπα «Ἐκεῖνον» καί «Αὐτόν» τόν «Ἄνθρωπο» μέ κεφαλαῖο Α καί τήν «Θεότητα», στούς ὁποίους ἀπονέμεται ἡ ἴδια τιμή!! Γιά τό λόγο αὐτό ὁ ἱερός Δαμασκηνός ἀποκαλοῦσε τόν Νεστόριο «ὀλεθριώτατο ἀνθρωπολάτρη», ἀφοῦ θεωρώντας τό Χριστό ἄνθρωπο, ἔστω καί μέ κεφαλαῖο Α, τόν λατρεύει ὡς Θεό.

Ἀλλά ἡ πλάνη αὐτή εἶχε ξεκινήσει ἀπό τόν διδάσκαλο τοῦ Νεστορίου τόν Θεόδωρο ἐπίσκοπο Μοψουεστίας (392-428) καί ἀπό τόν Διόδωρο Ταρσοῦ διδάσκαλο τοῦ Θεοδώρου. Ὁ Θεόδωρος ὁμιλεῖ γιά «συνάφειαν» δηλαδή «ἕνωσιν δύο ἐντελῶς χωριστῶν ὄντων κατά ἐπαφήν». Πίστευε ἐπίσης ὅτι «πρό τῆς Ἀναστάσεως ὁ Χριστός ἠδύνατο νά ἁμαρτήση· καί νά αἰχμαλωτισθῆ ἀπό ρυπαρούς λογισμούς». Γιά τίς πλάνες του μετά θάνατον καταδικάσθηκε ἀπό τήν Ε´ Οἰκουμενική Σύνοδο (553 μ. Χ). Διαβάζουμε στά Πρακτικά της:

«Ὅταν λοιπόν ἐφέραμεν εἰς τό μέσον τάς κατεσπαρμένας εἰς τά βιβλία του [τοῦ Θεοδώρου] βλασφημίας, ἐθαυμάσαμεν εἰς αὐτάς τήν μακροθυμίαν τοῦ Θεοῦ πῶς δέν ἐκάη αὐτοστιγμεί ἀπό τό θεῖο πῦρ ἡ γλῶσσα του καί ὁ νοῦς του πού ἐξήμεσαν τέτοια πράγματα... Οὔτε οἱ δαίμονες δέν ἐτόλμησαν νά εἴπουν ποτέ τοιαῦτα πράγματα ἐναντίον Σου!»

Ὁ Ἅγιος Κύριλλος Ἀλεξανδρείας γράφει γιά τό Θεόδωρο καί τό Διόδωρο σέ ἐπιστολή του πρός τόν βασιλέα Θεοδόσιο:

«Ὑπῆρξε ἕνας Θεόδωρος καί πρό αὐτοῦ ἕνας Διόδωρος... Αὐτοί ὑπῆρξαν οἱ πατέρες τῆς ἀσεβείας τοῦ Νεστορίου. Καθ’ ὅσον εἰς τά βιβλία πού συνέθεσαν βλασφημοῦν ὑπέρογκα κατά τοῦ πάντων ἡμῶν Σωτῆρος Χριστοῦ.»

Καί ὅμως αὐτοί οἱ αἱρεσιάρχες στά κείμενα τοῦ ψευδο-Ἰσαάκ ἀναφέρονται ὡς οἱ μεγαλύτεροι διδάσκαλοι. Γράφει περί τοῦ Θεοδώρου Μοψουεστίας ὁ ψευδο-Ἰσαάκ:

«Ὅποιος θέλει μπορεῖ νά στραφεῖ στά γραπτά τοῦ Εὐλογημένου Ἑρμηνευτῆ σέ ἕναν ἄνθρωπο... πού τοῦ παραδόθηκαν μέ ἐμπιστοσύνη τά κρυμμένα μυστήρια τῆς Ἁγίας Γραφῆς... Τόν δεχόμαστε μᾶλλον σάν ἕναν ἀπό τούς ἀποστόλους, καί ὅποιος ἀντιτάσσεται στούς λόγους του... τόν θεωροῦμε ξένο πρός τήν κοινότητα τῆς Ἐκκλησίας.»

Τό Διόδωρο Ταρσοῦ ἀποκαλεῖ «μεγάλο διδάσκαλο τῆς Ἐκκλησίας» καί «ἱερό Διόδωρο» ἐνῶ καί οἱ δύο Θεόδωρος καί Διόδωρος ἀποκαλοῦνται στύλοι τῆς Ἐκκλησίας.

γ) Διότι στά ψευδοϊσάακεια συγγράμματα διακηρύσσεται ἡ ὠριγενική κακοδοξία περί ἀποκαταστάσεως τῶν πάντων.

Ὁ ψευδο-Ἰσαάκ δέχεται τήν ὠριγενιστική πλάνη τῆς ἀποκαταστάσεως τῶν πάντων. Ὁ Ὠριγένης πίστευε, ἀντίθετα ἀπό τούς φοβερούς λόγους τοῦ Κυρίου περί αἰωνίου Ζωῆς και αἰωνίου κολάσεως, ὅτι κάποια στιγμή ἡ κόλαση θά λάβει τέλος καί ὅλοι θά μποῦνε στον Παράδεισο! Ὁ ψευδο-Ἰσαάκ παραπέμπει στούς αἱρετικούς Θεόδωρο καί Διόδωρο πού δέχονταν αὐτές τίς ἰδέες γιά νά θεμελιώσει τήν κακοδοξία περί τοῦ τέλους τῆς Γεέννης. Παραπέμπει στό Θεόδωρο πού γράφει:

«... Ποτέ δέν θά ἔλεγε ὁ Χριστός... «δαρήσεται πολλάς» καί «δαρήσεται ὀλίγας», ἄν οἱ ποινές πού ἀναλογοῦν στίς ἁμαρτίες μας δέν ἦταν νά λάβουν κάποτε τέλος.»

Παραπέμπει καί στόν Διόδωρο πού λέει:

«… οἱ ραβδισμοί πού περιμένουν τούς κακούς δέν εἶναι αἰώνιοι... μπορεῖ νά βασανίζονται ὅπως τούς ἀξίζει γιά ἕνα σύντομο μόνο διάστημα... ὅμως κατόπιν τούς περιμένει ἡ εὐτυχία τῆς ἀθανασίας πού εἶναι παντοτινή.»

Μέ βάση αὐτές τίς αἱρετικές διδασκαλίες ὁ ψευδο-Ἰσαάκ κάμει ἕνα ἅλμα βαθύτερο στήν πλάνη γράφοντας:

«Εἶναι ξεκάθαρο πώς ὁ Θεός δέν ἐγκαταλείπει τούς πεπτωκότες, καί πώς δέν θά ἀφήσει τούς δαίμονες νά παραμείνουν στήν δαιμονική τους κατάσταση, οὔτε τούς ἁμαρτωλούς στίς ἁμαρτίες τους. Ἀντιθέτως θά τούς ὁδηγήσει σ’ αὐτή τήν κατάσταση τῆς τέλειας ἀγάπης καί τῆς ἀπάθειας τοῦ νοῦ, τήν ὁποία κατέχουν ἤδη οἱ ἅγιοι ἄγγελοι... Ἴσως νά φθάσουν σέ μιά τελειότητα ἀκόμη μεγαλύτερη καί ἀπό αὐτήν τῆς παρούσας ὕπαρξης τῶν ἀγγέλων»!!!

Φοβερές βλασφημίες αὐτοῦ τοῦ ψευδοαγίου! Οἱ δαίμονες νά γίνουν ἀνώτεροι ἀπό τούς ἀγγέλους! Ὁ ψευδο-Ἰσαάκ βάλθηκε νά πραγματοποιήσει τά ἀρχέγονα σχέδια τοῦ Ἑωσφόρου βάζοντας τον πάνω ἀπό ὅλους.

V) Ἡ κακίστη παρέμβαση τοῦ ἐπισκόπου Καλλίστου Ware

Στά 1998 ὁ ἐπίσκοπος Διοκλείας Κάλλιστος Ware ἔγραψε ἕνα ἄρθρο στό περιοδικό Theology Digest (1998) μέ τίτλο: «Τολμᾶμε νά ἐλπίζουμε γιά τή σωτηρία ὅλων;» Και καταλήγει γράφοντας ὅτι:

«ἡ πίστη μας στήν ἀγάπη τοῦ Θεοῦ μᾶς κάνει νά ἐλπίζουμε ὅτι ὅλοι θά σωθοῦν.»

Μέ τό ἄρθρο αὐτό τίθενται ὑπό συζήτηση οἱ βάσεις τῆς Ὀρθοδόξου Ἐσχατολογίας, στην πραγματικότητα τά ἴδια τά λόγια τοῦ Κυρίου. Διερωτᾶται ὁ ἐπίσκοπος Κάλλιστος ἄν θα ὑπάρξει αἰωνία κόλαση. Βάζει τόν ἀναγνώστη μπροστά στό φιλοσοφικό δίλημμα: ἔσχατος δυαλισμός ἤ ἔσχατη ἀποκατάσταση καί συμφιλίωση. Ἰδού τό σκεπτικό του:

«Ἄν ξεκινοῦμε τονίζοντας ὅτι ὁ Θεός δημιούργησε ἕναν κόσμο «καλόν λίαν» καί ἐάν ἔπειτα ὑποστηρίζουμε ὅτι ἕνα σημαντικό μέρος τῆς λογικῆς Του δημιουργίας θά καταλήξει σέ ἀνυπόφορη ὀδύνη, χωρισμένο ἀπό Αὐτόν αἰώνια, αὐτό ἀσφαλῶς ὑποδηλώνει ὅτι ὁ Θεός ἔχει ἀποτύχει στό δημιουργικό Του ἔργο καί ἔχει ἡττηθεῖ ἀπό τίς δυνάμεις τοῦ κακοῦ. Εἴμαστε ἥσυχοι καί ἱκανοποιημένοι μέ ἕνα τέτοιο συμπέρασμα; Ἤ τολμοῦμε, ἔστω καί μέ κάποιο δισταγμό, πέρα ἀπό αὐτή τή δυαδικότητα, νά βλέπoυμε πρός μία ἔσχατη ἀποκατάσταση τῆς ἑνότητος ὅπου «ὅλα θά εἶναι καλά; (all shall be well)»

Ἀναζητεῖ λοιπόν ὁ ἐπίσκοπος Κάλλιστος ἕνα... happy end γιά τό μέλλον τοῦ κόσμου. Ὅμως αὐτό βρίσκεται σέ ἀντίθεση με τήν ἐν ἐλευθερίᾳ ἀγάπη τοῦ φιλανθρώπου Δεσπότου πρός τά πλάσματά Του. Ὁ ἐπίσκοπος χρησιμοποιεῖ γνωστά χωρία ὅπου γίνεται λόγος γιά «κόλασιν αἰώνιον», γιά τό «πῦρ τό αἰώνιον», «τόν ἀκοίμητο σκώληκα», καί «τό χάσμα τό μέγα» τά ὁποῖα, ὅπως γράφει, «ἀποδίδονται εὐθέως στόν Ἰησοῦ»! Ἀφήνει νά ἐννοηθεῖ ὅτι ὅλα αὐτά εἶναι μεταφορές καί σύμβολα ἐνῷ τό ἐπίθετο αἰώνιος μπορεῖ νά ἔχει σχέση μόνο μέ τόν παρόντα αἰῶνα ὄχι με τόν μέλλοντα… Βάζει λοιπόν τό δηλητήριο τῆς ἀμφιβολίας γιά τό νόημα τῶν φοβερῶν λόγων τοῦ Κυρίου καί στή συνέχεια ἀντιπαραβάλλει τά χωρία αὐτά μέ μιά ἄλλη σειρά χωρίων ἀπό τίς Ἐπιστολές τοῦ Ἀπ. Παύλου, τά ὁποῖα ἑρμηνεύει ὅπως ὁ Ὠριγένης. Γιά τόν Ὠριγένη γράφει:

«Το λάθος τοῦ Ὠριγένους ἦταν ὅτι προσπάθησε νά πεῖ πάρα πολλά. Α ὐ τ ό ε ἶ ν α ι ἕ ν α σ φ ά λ μ α π ο ύ θ α υ μ ά ζ ω μ ᾶ λ λ ο ν π α ρ ά ἀ π ο σ τ ρ έ φ ο μ α ι, (δική μας ἡ ἀραίωση) ἀλλά ὁπωσδήποτε ἦταν λάθος.»

Στά πλαίσια τοῦ θαυμασμοῦ του γιά τόν Ὠριγένη ὁ Κάλλιστος Ware καί γιά νά τόν ὑπερασπιστεῖ φθάνει στό σημεῖο νά ἀμφισβητεῖ τό οἰκουμενικό κῦρος τῆς καταδίκης τοῦ Ὠριγένους ἀπό τήν Ε΄ Οἰκουμ. Σύνοδο.

Γιά νά στηρίξει τή κακοδοξία του περί ἀποκαταστάσεως τῶν πάντων ὁ ἐπίσκοπος Κάλλιστος παρουσιάζει τόν Ἀββᾶ Ἰσαάκ ὡς ἀνήκοντα στήν «Ἐκκλησία τῆς Ἀνατολῆς» δηλαδή ὡς νεστοριανό καί ἀποδέχεται ὡς γνήσια τά κακόδοξα ψευδοϊσαάκεια ἔργα. Γράφει ὅτι ὁ Ἀββᾶς Ἰσαάκ δέν εἶχε σχέση ὑπακοῆς μέ τόν Βυζαντινό Αὐτοκράτορα καί ὡς ἐκ τούτου οὔτε ἀναγνώριζε τήν Ε΄ Οἰκ. Σύνοδο οὔτε ἐλάμβανε ὑπ᾽ ὄψιν του τά ἀναθέματα πού ἐκείνη εἶχε υἱοθετήσει κατά τοῦ Ὠριγένους. Ἰδού λοιπόν ὁ Ἀββᾶς Ἰσαάκ νεστοριανός καί ὠριγενιστής και παρά ταῦτα Ἅγιος! Παραδοξότητες ἄν μή τί ἄλλο! Γράφει ἀκόμη ὁ ἐπίσκοπος Κάλλιστος ὅτι ὁ:

«Ἰσαάκ... μέ περισσότερο πάθος ἀπό τον Ὠριγένη ἀπορρίπτει ὁποιοδήποτε ὑπαινιγμό ὅτι ὁ Θεός εἶναι μνησίκακος καί ἐκδικητικός... και ὅταν τιμωρεῖ... ὁ σκοπός εἶναι ἀναμορφωτικός καί θεραπευτικός.»

Ἰσχυρίζεται τέλος ὅτι γιά τον Ἅγιο Ἰσαάκ -στήν οὐσία γιά τόν ψευδο-Ἰσαάκ:

«... ἡ Γέεννα δέν εἶναι τίποτε ἄλλο παρά ἕνας τόπος ἐξαγνισμοῦ καί καθάρσεως, πού βοηθεῖ στό νά ἔλθει εἰς πέρας τό σχέδιο τοῦ Θεοῦ ὁ ὁποῖος «πάντας ἀνθρώπους θέλει σωθῆναι καί εἰς ἐπίγνωσιν ἀληθείας ἐλθεῖν» (Α΄ Τιμ. 2, 4).»

Μέ τον τρόπο αὐτό ὁ Ἀββᾶς μας, ἀδίκως ἐπωμιζόμενος τίς κακοδοξίες τοῦ ψευδο-Ἰσαάκ, κατατάσσεται στούς ὀπαδούς τῆς θεωρίας τοῦ καθαρτηρίου πυρός. Καί βέβαια πλαγίως ἀλλά σαφῶς τή θεωρία αὐτή ἀσπάζεται καί ὁ ἴδιος ὁ ἐπίσκοπος Κάλλιστος ὁ ὁποῖος δέν παραλείπει νά παρατηρήσει ὅτι:

«... οἱ ρωμαιοκαθολικές καί Ὀρθόδοξες ἀπόψεις περί <μέσης καταστάσεως> [τῶν ψυχῶν] μετά θάνατον, δέν βρίσκονται σέ τόσο ὀξεῖα ἀντίθεση μεταξύ τους, ὅσο φαίνεται ἐκ πρώτης ὄψεως»!

Λοιπόν φαίνεται ὅτι ὁ ἐπίσκοπος αὐτός νομίζει ὅτι κατάλαβε καλύτερα ἀπό τούς Ἁγίους Πατέρες τί σημαίνει Καθαρτήριο καί πόσο ἀσήμαντη εἶναι αὐτή ἡ πλάνη τοῦ Παπισμοῦ! Να ἕνα ἀκόμη οἰκουμενιστικό προγεφύρωμα πρός τήν κατεύθυνση τῶν παπικῶν, ὅπου κλήθηκε να παίξει τό ρόλο του καί ὁ Ἅγιος Ἰσαάκ ὁ Σύρος. Δυστυχῶς γιά τούς ἔνθερμους, ὄψιμους ὀπαδούς τοῦ Ὠριγενισμοῦ, ὁ Ἅγιος Ἰσαάκ ἀρνεῖται νά παίζει ρόλους καί ἡ γνησία διδασκαλία του διαψεύδει τίς φροῦδες ἐλπίδες τους.

VI) Ὁ Ἀββᾶς Ἰσαάκ περί τῆς αἰωνίου Ζωῆς καί τῆς αἰωνίου κολάσεως

Ὅλες οἱ προαναφερθεῖσες κακοδοξίες τῶν ψευδοϊσαακείων συγγραμμάτων δέν ἔχουν καμμία σχέση μέ τόν Ἀββᾶ Ἰσαάκ, καί τήν κατά πάντα ὀρθόδοξη διδασκαλία του.

α) Ὅσον ἀφορᾶ στίς νεστοριανές κακοδοξίες, παρά τίς... φιλότιμες προσπάθειες τοῦ Ἀλφέγιεφ καί τῶν σύν αὐτῷ, δέν μποροῦν νά ἀποδείξουν ὅτι τέτοιες πλάνες ὑπάρχουν στα γνήσια ἔργα τοῦ Ἁγίου.

β) Ὅσον ἀφορᾶ τήν ἀποκατάσταση τῶν πάντων πρέπει νά εἰπωθοῦν τά ἑξῆς: Ὁ ἀββᾶς Ἰσαάκ ἐκφράζει τήν καθ᾽ ὁμοίωσιν Θεοῦ ἀγάπη του πρός κάθε πλάσμα ἀκόμα καί πρός τούς δαίμονες:

«Ἠρωτήθη πάλιν... Καί τί ἔστι καρδία ἐλεήμων; καί εἶπε· καῦσις καρδίας ὑπέρ πάσης τῆς κτίσεως, ὑπέρ τῶν ἀνθρώπων, καί τῶν ὀρνέων, καί τῶν ζώων, καί τῶν δαιμόνων, καί ὑπέρ παντός κτίσματος. Καί ἐκ τῆς μνήμης αὐτῶν καί τῆς θεωρίας αὐτῶν ρέουσιν οἱ ὀφθαλμοί αὐτοῦ δάκρυα. Ἐκ τῆς πολλῆς καί σφοδρᾶς ἐλεημοσύνης τῆς συνεχούσης τήν καρδίαν, καί ἐκ τῆς πολλῆς καρτερίας σμικρύνεται ἡ καρδία αὐτοῦ, καί οὐ δύναται βαστάξαι ἤ ἀκοῦσαι ἤ ἰδεῖν βλάβην τινά ἤ λύπην μικράν ἐν τῇ κτίσει γινομένην. Καί διά τοῦτο καί ὑπέρ τῶν ἀλόγων, καί ὑπέρ τῶν ἐχθρῶν τῆς ἀληθείας, καί ὑπέρ τῶν βλαπτόντων αὐτόν ἐν πάσῃ ὥρα εὐχήν μετά δακρύων προσφέρει, τοῦ φυλαχθῆναι αὐτούς, καί ἱλασθῆναι αὐτοῖς ὁμοίως καί ὑπέρ τῆς φύσεως τῶν ἑρπετῶν ἐκ τῆς πολλῆς αὐτοῦ ἐλεημοσύνης τῆς κινουμένης ἐν τῇ καρδίᾳ αὐτοῦ ἀμέτρως καθ’ ὁμοιότητα Θεοῦ.»

Αὐτή ὅμως ἡ ἀγάπη δέν ἀκυρώνει τή διδασκαλία τοῦ Εὐαγγελίου τήν ὁποία διατρανώνει ὁ Ἀββᾶς μας:

«Καί διεχώρισε [ὁ Θεός] τά ὅρια τῶν διαφορῶν τῶν κατασκηνωμάτων αὐτῶν εἰπών˙ ὅτι ἀ π ε λ ε ύ σ ο ν τ α ι ο ὗ τ ο ι ε ἰ ς κ ό λ α σ ι ν α ἰ ώ ν ι ο ν, δ η λ ο ν ό τ ι ο ἱ ἁ μ α ρ τ ω λ ο ί ˙ ο ἱ δ έ δ ί κ α ι ο ι, ε ἰ ς ζ ω ή ν α ἰ ώ ν ι ο ν ἐ κ λ ά μ ψ ο υ σ ι ν ὡ ς ὁ Ἥ λ ι ο ς. Και πάλιν˙ ἥξουσιν ἀπό ἀνατολῶν καί δυσμῶν καί ἀνακλιθήσονται ἐν τοῖς κόλποις Ἀβραάμ ἐν τῇ βασιλείᾳ τῶν οὐρανῶν, οἱ δέ υἱοί τῆς βασιλείας ἐκβληθήσονται εἰς τό σκότος τό ἐξώτερον˙ ὅπου ὁ κλαυθμός καί ὁ βρυγμός τῶν ὀδόντων. Ὅπερ ἐστί παντός πυρός φοβερώτατον.»

Ὁ ψευδο-Ἰσαάκ ὄντας ἕνας ἀφώτιστος νεστοριανός γιά νά δικαιολογήσει τήν πλάνη περί ἀποκαταστάσεως τῶν πάντων ὁμιλεῖ γιά τήν ἀγάπη τοῦ Θεοῦ καί ρωτᾶ:

«Ποιός μπορεῖ νά πεῖ ἤ νά φανταστεῖ πώς ἡ ἀγάπη τοῦ Κτίστου δέν εἶναι ἀνώτερη τῆς Γεέννης;»

Ὁ γλυκύτατος ἀββᾶς μας τοῦ ἀπαντᾶ:

«Ἄτοπον ἐστι λογίζεσθαι τινα, ὅτι οἱ ἁμαρτωλοί ἐν τῇ γεέννῃ στεροῦνται τῆς ἀγάπης τοῦ Θεοῦ.»

Δηλαδή εἶναι παράλογο νά σκεφτεῖ κάποιος ὅτι οἱ ἁμαρτωλοί στήν κόλαση στεροῦνται τήν ἀγάπη τοῦ Θεοῦ. Ἡ ἀγάπη τοῦ Θεοῦ δέν ἀπουσιάζει οὔτε ἀπό τήν κόλαση γιατί ὡς ἄκτιστη ἐνέργεια προσφέρεται σέ ὅλους, ἡ δέ κόλαση δέν εἶναι τίποτε ἄλλο ἀπό τήν διαρκῆ ἄρνηση τῆς προσφερομένης ἀγάπης. Αὐτή ἡ ἀγάπη γιά μέν τούς πιστούς γίνεται φῶς, γιά δέ τούς κολασμένους πῦρ. Ἰδού πῶς τά γράφει αὐτά ὁ εὐλογημένος Ὅσιος Ἰσαάκ:

«Ἐγώ δέ λέγω, ὅτι ἐν τῇ γεέννῃ κολαζόμενοι, τῇ μάστιγι τῆς ἀγάπης μαστίζονται. Καί τί πικρόν καί σφοδρόν τό τῆς ἀγάπης κολαστήριον; Τουτέστιν ἐκεῖνοι οἵτινες ἠσθήθησαν, ὅτι εἰς τήν ἀγάπην ἔπταισαν μείζονα τήν κόλασιν ἔχουσι πάσης φοβουμένης κολάσεως. Ἡ γάρ λύπη ἡ βάλλουσα ἐν τῇ καρδίᾳ ἐκ τῆς εἰς τήν ἀγάπην ἁμαρτίας, ὀξυτέρα ἐστίν πάσης κολάσεως γινομένης. Ἄτοπον ἐστι λογίζεσθαι τινα, ὅτι οἱ ἁμαρτωλοί ἐν τῇ γεέννῃ στεροῦνται τῆς ἀγάπης τοῦ Θεοῦ. Ἡ ἀγάπη ἔκγονόν ἐστί τῆς γνώσεως τῆς ἀληθείας, ἥτις ὁμολογουμένως κοινῶς πᾶσι δίδοται. Ἐνεργεῖ δέ ἡ ἀγάπη ἐν τῇ δυνάμει αὐτῆς κατά διπλοῦν τρόπον· τούς μέν ἁμαρτωλούς κολάζουσα, ὡς καί ἐνταῦθα συμβαίνει πρός φίλον ἀπό φίλου· τούς δέ τετηρηκότας τά δέοντα, εὐφραίνουσα ἐν αὐτῇ. Καί αὕτη ἐστί κατάγε τόν ἐμόν λόγον ἡ ἐν τῇ γεέννη κόλασις, ἡ μεταμέλεια.»

Ἀντιλαμβάνεται λοιπόν κανείς ὅτι ἡ κόλαση δέν εἶναι τιμωρία ἐκ μέρους τοῦ Θεοῦ, ἀλλά συνέπεια τῶν ἐπιλογῶν τοῦ ἀνθρώπου. Καί αὐτό σεβόμενος ὁ Θεός δέν κάμει βίαιη ἀνατροπή, ὅπως ἰσχυρίζονται οἱ ὠριγενιστές, μαζί τους καί ὁ ψευδο-Ἰσαάκ, καταργώντας τήν ἐλευθερία τοῦ ἀνθρώπου.

VI) Ἡ σκοπιμότητα τοῦ βιβλίου τοῦ ἐπισκόπου Ἱλαρίωνος Ἀλφέγιεφ

Πάντως ὁ ἐπίσκοπος Ἀλφέγιεφ, ὁ συγγραφέας τοῦ βιβλίου «Ἅγιος Ἰσαάκ ὁ Σύρος. Ὁ πνευματικός του κόσμος» δέν νοιώθει τήν ἀνάγκη νά δικαιολογήσει τόν ψευδοάγιο γιά τίς πλάνες του. Τόν ταυτίζει μέ τόν Ἅγιο Ἰσαάκ καί πιστεύει ὅτι ὁ Ἅγιος ἔχει τέτοιες κακόδοξες ἀπόψεις ἐπειδή ἀνῆκε δῆθεν στή νεστοριανή «ἐκκλησία τῆς Ἀνατολῆς». Αὐτή ἡ «ἐκκλησία», κατά τόν Ἀλφέγιεφ, στήν οὐσία της δέν εἶναι νεστοριανή ἄν καί

α) «συνέχισε νά μνημονεύει τόν Θεόδωρο καί τόν Διόδωρο καί μετά τόν ἀναθεματισμό τους ἀπό τό Βυζάντιο» (sic)·

β) ἄν καί «συμπεριέλαβε το ὄνομα τοῦ Νεστορίου στά δίπτυχα...»·

γ) ἄν καί «ἀκολουθοῦσε τή θεολογική καί χριστολογική σκέψη πού βρισκόταν πιό κοντά σέ αὐτήν τοῦ Νεστορίου».

Μιλᾶμε πλέον γιά θεολογικές φαιδρότητες πού δέν χρήζουν σχολίων! Ἀλλά οὔτε μέ τήν Ἐκκλησία τῶν Ἰακωβιτῶν ἔχει πρόβλημα ὁ συγγραφέας ἡ ὁποία:

«… ἀποκαλεῖται ἐπίσης <μονοφυσιτική> ἀπό τούς θεολογικούς ἀντιπάλους της, ὅπως ἐξ ἄλλου καί ἡ ἐκκλησία τῆς Ἀνατολῆς εἶναι <νεστοριανή> ὅπως ἰσχυρίζονταν οἱ ἐχθροί της»!!!

Ὅλες αὐτές εἶναι… ἐκκλησίες! Ἡ διαφορά εἶναι ὅτι στή μιά περίπτωση ἔχουμε τήν «ἑλληνόφωνη βυζαντινή παράδοση», ἐνῷ στήν ἄλλη τήν «ἀνατολικοσυριακή παράδοση» καί «δυτικοσυριακή παράδοση».

Ἔτσι ὁ ἐπίσκοπος Ἀλφέγιεφ:

• δημιουργεῖ μιά σύγχυση καί ἐνσπείρει ἀμφιβολίες περί τῆς Μοναδικότητος καί τῆς Ἀληθείας τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας.

• Ἐμβάλλει ἀμφιβολίες περί τῆς Ἀληθείας πού ἐκφράζεται διά τῶν Οἰκουμενικῶν Συνόδων.

• Βάζει, ὡς μή ὄφειλε, στό στόμα τοῦ Ἁγίου βλάσφημες κακοδοξίες καί κλονίζει τήν ἐμπιστοσύνη τῶν πιστῶν στή διδασκαλία καί τήν ἁγιότητά του.

• Καί τέλος κατατάσσοντας τόν Ἅγιο Ἰσαάκ στούς νεστοριανούς, τόν ἀδικεῖ, ἀκυρώνει τήν ὀρθοδοξία του καί ἀλλάζει τήν βασική πίστη τῆς Ἐκκλησίας ὅτι Ἅγιος εἶναι μ ό ν ο ὁ θεωθείς καί ὅτι θεοῦται μόνο ὅποιος εἶναι σέ κοινωνία μέ τήν Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία.

Τελικός σκοπός τοῦ βιβλίου εἶναι νά προωθήσει τήν οἰκουμενιστική προοπτική ἀφοῦ ὅπως λέγει:

«… ὁ λόγος τοῦ ἁγίου Ἰσαάκ... διέσχισε τούς ὁμολογιακούς φραγμούς», καί

«... τά γραπτά του συνεχίζουν νά τραβοῦν τήν προσοχή τῶν χριστιανῶν πού ἀνήκουν σέ διάφορες παραδόσεις, ἀλλά μοιράζονται τήν κοινή πίστη στό Χριστό, πού μετέχουν στήν ἀναζήτηση τῆς σωτηρίας.»

Αὐτό βέβαια εἶναι ἡ μισή ἀλήθεια. Ὄντως ἀναζητοῦν τή σωτηρία οἱ ἑτερόδοξοι, ἀλλά δέν μοιράζονται τή σωτήριο πίστη τοῦ Ἁγίου Ἰσαάκ καί τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας πού ἀνήκει. Γι᾽ αὐτό διερωτώμεθα:

- Πῶς τολμοῦν κάποιοι κατ᾽ ὄνομα ὀρθόδοξοι νά ἀσεβοῦν στόν κατά τούς Ἁγίους Πατέρας «θεοφόρο φιλόσοφο» Ἀββᾶ Ἰσαάκ, νά ἀμαυρώνουν τό σεπτό του πρόσωπο, νά δυσφημοῦν την ἁγιότητα καί νά νοθεύουν τίς θεόπνευστες συγγραφές του;

- Ἀφοῦ δέν εἴμαστε ἄξιοι τόν ἱμάντα τῶν ὑποδημάτων του νά λύσουμε, ὡς ἄγευστοι τῶν οὐρανίων ἐμπειριῶν του, γιατί δέν ἁπτόμεθα τοῦ κρασπέδου τῶν ἱματίων του γιά νά τόν ἔχουμε πρός τόν Χριστό θερμότατον πρέσβυ;

- Καί ἐάν δέν ἔχουμε τή διάθεση οὔτε αὐτό νά κάνουμε, γιατί βάζουμε σκάνδαλα στην ὠφέλεια τῶν Ὀρθοδόξων καί προσκόμματα στή μεταστροφή τῶν ἑτεροδόξων πού θέλγονται ἀπό τή διδασκαλία του καί ζητοῦν νά εἰσέλθουν στήν Μία, Ἁγία, Καθολική, Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία;

- Δέν θά ἔπρεπε ὁ τόσο καί πανταχοῦ ἀγαπώμενος Ἅγιος Ἰσαάκ νά παραμένει ἕνας δείκτης πρός τήν ὀρθοδοξία, ἕνα κλειδί γιά νά ἀνοίξουν οἱ καρδιές τῶν μαραζωμένων ἀπό τήν αἵρεση πλανεμένων στή Δύση ἀδελφῶν μας, μιά κλήση στό ὀρθόδοξο βάπτισμα πού εἶναι ἡ ἀπαρχή τῆς σωτηρίας καί στήν κατά Χριστόν ὀρθόδοξη ἄσκηση;

Γράφει ὁ Ἀββᾶς Ἰσαάκ:

«Ἰδού γάρ τό βάπτισμα δωρεάν συγχωρεῖ, καί οὐ ζητεῖ ὅλως τί, ἀλλ’ ἤ πίστιν. ἐν τῇ μετανοίᾳ δέ τῶν ἁμαρτιῶν τῇ μετά τό βάπτισμα, οὐ δωρεάν, ἀλλά ζητεῖ κόπους καί θλίψεις, καί λύπας τῆς κατανύξεως, καί δάκρυα καί κλαυθμόν καιροῦ πολλοῦ καί οὕτω συγχωρεῖ...»

- Δέν θά ἔπρεπε τέλος ὁ ἅγιος νά ἀποτελεῖ μιά ζῶσα ὑπόδειξη ὅτι χωρίς τήν ὀρθόδοξη πίστη καί τό βάπτισμα δέν μπορεῖ κανείς ὄχι μόνο νά γευθεῖ κάτι τί ἀπό τήν γλυκυτάτη διδασκαλία τοῦ ἁγίου, ἀλλά οὔτε νά τόν κατανοήσει ὀρθά;

VII) Ὁ π. Παΐσιος καί ἡ ἀδικία στό πρόσωπο τοῦ Ἁγίου

Γράφεται στό βίο τοῦ Γέροντος Παϊσίου ὅτι ὁ Γέροντας ἄκουσε κάποτε αὐτές τίς συκοφαντίες περί νεστοριανισμοῦ τοῦ Ἁγίου Ἰσαάκ. Λυπημένος πολύ καί προσευχόμενος ἔλαβε ἄνωθεν πληροφορία περί τῆς ὀρθοδοξίας τοῦ Ἁγίου. Μετά ἀπ’ αὐτό στό μηναῖο τοῦ Ἰανουαρίου στίς 28, πού ἑορτάζεται ὁ Ἅγιος Ἐφραίμ ὁ Σύρος πρόσθεσε τά ἑξῆς:

«...καί Ἰσαάκ τοῦ μεγάλου ἡσυχαστοῦ καί πολύ ἀδικημένου.»

Πάντως ἡ ἀδικία πού γίνεται στον Ἅγιο Ἰσαάκ μέ τό βιβλίο τοῦ Ἀλφέγιεφ καί ἄλλα παρεμφερῆ βιβλία καί δημοσιεύματα, στήν οὐσία εἶναι ἀδικία πού γίνεται τόσο σέ κάποιους ὀρθοδόξους πού βλέπουν τόν Ἅγιο μέ καχυποψία καί στεροῦνται ἔτσι τήν ὠφέλεια ἀπό τήν αὐθεντική του διδασκαλία καί τίς πρεσβεῖες του, ὅσο καί στούς ἑτεροδόξους πού τόν βλέπουν σάν ἕνα σοφό χριστιανό διδάσκαλο, μέ πολύ καλές συμβουλές καί ὄχι ὡς τόν θαυμαστό ὀρθόδοξο, ἐκκλησιαστικό διδάσκαλο τῆς ἐν Χριστῷ ζωῆς. Εἰδεμή ὅσον ἀφορᾶ... στόν ἴδιο τόν Ἅγιο... αὐτός δέν στερεῖται καθόλου τήν ἄκτιστη δόξα μέ τήν ὁποία τόν περιβάλλει ὁ Κύριος στή βασιλεία Του.

Ἐμπιστοσύνη στήν ἱερά Παράδοση

Μετά ἀπό ὅσα ἐλέχθησαν γίνεται φρονοῦμε σαφές ὅτι πρέπει πάντοτε νά ἐμπιστευόμεθα τήν ἐμπειρία τῆς Ἐκκλησίας, πού παραλαμβάνει ἐκ τῶν Ἁγίων Πατέρων καί παραδίδει τόν Βίο καί τά κείμενα τῶν Ἁγίων καί θεοφόρων Πατέρων. Ἐν προκειμένῳ ἡ Ἐκκλησία μᾶς παραδίδει τά θεοφώτιστα ἔργα τοῦ Ἀββᾶ Ἰσαάκ στην ἑλληνική τους μετάφραση, κείμενα ὀρθοδοξότατα, ἔμπλεα χάριτος καί παραμυθίας. Ἄν δέν ἐμπιστευθοῦμε τήν Ἱερά Παράδοση τῆς Ἐκκλησίας μας πάντα θά τελοῦμε ἐν συγχύσει καί θά εἴμαστε ὡς «νήπιοι κλυδωνιζόμενοι καί περιφερόμενοι παντί ἀνέμῳ τῆς διδασκαλίας» (Ἐφ. 4, 14) τῶν ἀθέων καί ὀρθολογιστῶν φράγκων θεολόγων, οἱ ὁποῖοι ἄμοιροι τῆς θείας χάριτος διψοῦν καί ἐρευνοῦν χωρίς ἀποτέλεσμα.

Πηγή: Ὄρθρος - Ἑστία Πατερικῶν Μελετῶν

Ο αββάς Ισαάκ ήταν συριακής καταγωγής και έγινε μοναχός σε μικρή ηλικία. Παρέμεινε για λίγο σε κοινόβιο μοναστήρι και αργότερα αποσύρθηκε σε ησυχαστικό μέρος ζώντας μόνος την ζωή της απόλυτης ησυχίας και σιωπής. Για πέντε μόνο μήνες άντεξε το επισκοπικό αξίωμα όταν εξελέγη επίσκοπος Νινευΐ.

Με τη χάρη του Θεού, είμαι ένας υπερπολύτεκνος πατέρας 10 παιδιών, εκ των οποίων τα 6 είναι μαθητές δημοτικού, γυμνασίου και λυκείου, και έχουν παραλάβει τα βιβλία (τους φακέλους) μαθητή των θρησκευτικών. Μετά μεγάλης μου λύπης διαπίστωσα ότι περιφρονήσατε τους Ελληνορθόδοξους γονείς και μαθητές, περιφρομήσατε την Ευρωπαϊκή Νομοθεσία, περιφρονήσατε το Ελληνικό Σύνταγμα, περιφρονήσατε έως και το Ανώτατο Συμβούλιο της Επικράτειας, το οποίο έκρινε τον εν λόγω φάκελο άκυρο και παράνομο.

Θεσσαλονίκη 26/09/2018

Αγαπητέ κ. Υπουργέ,

Με τη χάρη του Θεού, είμαι ένας υπερπολύτεκνος πατέρας 10 παιδιών, εκ των οποίων τα 6 είναι μαθητές δημοτικού, γυμνασίου και λυκείου, και έχουν παραλάβει τα βιβλία (τους φακέλους) μαθητή των θρησκευτικών.

Μετά μεγάλης μου λύπης διαπίστωσα ότι περιφρονήσατε τους Ελληνορθόδοξους γονείς και μαθητές, περιφρομήσατε την Ευρωπαϊκή Νομοθεσία, περιφρονήσατε το Ελληνικό Σύνταγμα, περιφρονήσατε έως και το Ανώτατο Συμβούλιο της Επικράτειας, το οποίο έκρινε τον εν λόγω φάκελο άκυρο και παράνομο.

Σεβαστήκατε δε την Μουσουλμανική κοινότητα και την Ιουδαϊκή κοινότητα.

Μήπως τελικά, κύριε Υπουργέ, έχετε ρατσιστική συμπεριφορά προς τους Ελληνορθόδοξους πολίτες;

Για τους παραπάνω λόγους, σας επιστρέφουμε για 2η συνεχή χρονιά ως απαράδεκτα τα βιβλία (τους φακέλους) μαθητή. Τα επιστρέφουμε σε ένα υπουργείο, στο οποίο προς το παρόν προΐστασθε, που συμβαδίζει με τις απαράδεκτες κινήσεις της παγκοσμιοποίησης, της πανθρησκείας, της πολυπολιτισμικότητας, καθώς και με τις κινήσεις καταξίωσης της -σύμφωνα με την ορθόδοξη διδασκαλία- ομοφυλοφιλικής διαστροφής.

Ευχόμαστε ο Τριαδικός Θεός να σας φωτίσει, ώστε να μετανοήσετε εγκαίρως, πριν κλείσετε οριστικά τα μάτια σας στον μάταιο τούτο κόσμο.

Με σεβασμό
Τσακιρίδης Μιχαήλ

Κοινοποίηση

Πανελλήνια Ένωση Θεολόγων
Έντυπα και Ηλεκτρονικά Μ.Μ.Ε.
Διάφοροι φορείς κ.τ.λ.

Πηγή: Ιερά Μονή Παντοκράτορος Μελισσοχωρίου

Ο σχισματικός αυτόκλητος «Πατριάρχης Κιέβου» Φιλάρετος είναι από τις 14 Σεπτέμβρη στις ΗΠΑ όπου δρομολογεί το σχισμα Φαναρίου- Μοσχας. Συναντήθηκε με τον καθολικό τέως Αντιπρόεδρο των ΗΠΑ Joe Biden, ο οποίος υποστηρίζει την Αυτοκεφαλία της Εκκλησίας της Ουκρανίας και τη διάσπαση της Παγκόσμιας Ορθοδοξίας.

Ο πρώην αντιπρόεδρος των ΗΠΑ ο Joe Biden είχε συνάντηση με τον σχισματικό «Πατριάρχη» Φιλάρετο του αυτο-αποκαλούμενου «Πατριαρχείου Κιέβου» τη Δευτέρα, κατά τη διάρκεια της οποίας εξέφρασε την υποστήριξή του για τη δημιουργία αυτοκέφαλης εκκλησίας στην Ουκρανία.

Ο Φιλάρετος βρίσκεται στην Αμερική από τις 14 Σεπτεμβρίου. Είναι ενδιαφέρον ότι η επίσκεψή του στις ΗΠΑ συμπίπτει με την άφιξη στο Κίεβο των δύο εξάρχων της Κωνσταντινούπολης που στάλθηκαν για να διαπραγματευτούν με εκπροσώπους του “Πατριαρχείου Κιέβου” του Φιλάρετου. Στη συνάντηση μεταξύ των εξάρχων και του Φιλάρετου, ο τελευταίος επέμεινε ότι θα είναι ο πατριάρχης της νέας ουκρανικής εκκλησίας.

Ο ρωμαιοκαθολικός Joe Biden τόνισε κατά τη συνάντηση τη σημασία μιας ενωμένης αυτοκέφαλης ουκρανικής εκκλησίας προς επίρρωση της ουκρανικής κρατικής εξουσίας και εξέφρασε την ευγνωμοσύνη του στον Φιλάρετο για το έργο του «στην διάδοση της πνευματικότητας στην ουκρανική κοινωνία, βοηθώντας τον ουκρανικό στρατό, κλπ», αναφέρει η υπηρεσία Τύπου του “Πατριαρχείου Κιέβου”.

Με τη σειρά του, ο σχισματικός πατριάρχης, ένας από τους ηγέτες του ουκρανικού εθνικιστικού κινήματος που σχίζει και διαιρεί τη χώρα του πολιτικά και πνευματικά ευχαρίστησε τον Joe Biden για τη μακροχρόνια στήριξή του στην Ουκρανία και του απένειμε το 2ο βαθμό του Τάγματος της Αγίας Ισότητας –του Ισαποστόλου Βλαδίμηρου του Μέγα. Το 2015 ο Φιλάρετος είχε απονείμει τον αντίστοιχο 1ο βαθμό στον John McCain για την υποστήριξη του στην Ουκρανία κατά τα γεγονότα του Euromaidan και της «ρώσικης κατοχής σε Donbass – Κριμαία».

Ο Biden είναι επίσης γνωστός για τις φιλικές σχέσεις που διατηρεί με τον Πατριάρχη Βαρθολομαίο και τον επισκέφθηκε δύο φορές στην Κωνσταντινούπολη. Το Οικουμενικό Πατριαρχείο με τη σειρά του του απένειμε το Βραβείο «Αθηναγόρας » για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα.

Ο Πρεσβευτής των Ηνωμένων Εθνών για τη Διεθνή Θρησκευτική Ελευθερία, Samuel D. Brownback, συναντήθηκε με τον Πρόεδρο της Ουκρανίας Πέτρο Ποροσένκο στο Κίεβο στις 11 Σεπτεμβρίου, εκφράζοντας την ίδια υποστήριξη για τον αγώνα της Ουκρανίας κατά του Πατριαρχείου Μόσχας.

Εν τω μεταξύ, σε μια πρόσφατη συνέντευξη, ο Φιλάρετος ισχυρίστηκε ότι οι ΗΠΑ δεν παρεμβαίνουν σε εκκλησιαστικές υποθέσεις στην Ουκρανία ή σε οποιαδήποτε άλλη χώρα.

Πηγή: dimpenews.com