Πρόκειται για μια από τις πλέον γνωστές μάχες και τραγικές, ελέω του κατοχικού εμφυλίου, όπου δυνάμεις του Εκστρατευτικού Σώματος Ηπείρου του ΕΛΑΣ, υπό την διοίκηση και καθοδήγηση του Άρη Βελουχιώτη επιτέθηκαν στον ΕΔΕΣ, την ίδια στιγμή που η γερμανική μεραρχία Αλπινιστών της Εντελβάϊς στρεφόταν κατά των δυνάμεων του ΕΔΕΣ με σκοπό την πλήρη εξολόθρευσή του.

Το Κ.Κ.Ε., συνεπές προς τας εντολάς των αυθεντών του Σλάβων και διά να δημιουργήση τέλειον Μακεδονικόν ζήτημα εις βάρος της Ελλάδος, απεφάσισε την δημιουργίαν σλαυοφώνων (Βουλγαρικών) σχολείων εν τη Δυτική Μακεδονία, με τον σκοπόν όπως χρησιμοποίηση ως διδακτικόν προσωπικόν, τους Μακεδόνας δημοδιδασκάλους.

Ο ίλαρχος Τηλέμαχος Βρεττάκος ήταν ένας απ΄τους κυριότερους πρωταγωνιστές του κατοχικού εμφυλίου στην νότια Πελοπόννησο.

Στην Σοβιετική Ένωση μόνο στο κόμμα οφειλόταν υπακοή. Αυτό το είχε μάθει καλά ο 13χρονος Πάβλικ Μορόζοφ. Σύμφωνα με την σοβιετική ιστοριογραφία, που τον ηρωοποίησε, ο Μορόζοφ ανήκε στην παιδική κομματική οργάνωση των «Πιονιέρων».

Μελιγαλάς. Ξημερώματα της 9ης Σεπτεμβρίου 1944, ημέρα Κυριακή, οι συμμορίτες επιτέθηκαν κατά της Καλαμάτας με δυο Συντάγματα και με χιλιάδες χωρικούς βιαίως επιστρατευμένους. Η φρουρά της πόλεως δέν άντεξε παραπάνω από 12 ώρες καί αποφασίστηκε έξοδος των πολιτών και των υπερασπιστών από την Καλαμάτα, μέ πορεία προς τό Μελιγαλά.

«Κανένας Γερμανός, δέν πρέπει νά ἐνοχληθῆ»

Καὶ ὅταν φύγω, νὰ μένετε σ' αὐτὰ ποὺ μᾶς παρέδωσαν οἱ πατεράδες μας

«Οι κάτωθι υπογεγραμμένοι 1) Καπετάν Κίτσος Διοικητής 2^ου Τάγματος 31^ου Συντάγματος ΕΛΑΣ, ενεργώντας ως αντιπρόσωπος της Ο.Μ.Μ. (Ομάδος Μεραρχιών Μακεδονίας)

Η μάχη του Γράμμου αποτελεί την τελευταία και καταλυτική μεγάλη μάχη του Συμμοριτοπόλεμου. Αποτέλεσε δε την μεγαλύτερη ήττα του ήδη καταδικασμένου Δημοκρατικού Στρατού Ελλάδας (ΔΣΕ). Μετά ειδικά την ήττα στην καλύτερα οχυρωμένη και οργανωμένη τοποθεσία του Βίτσι, οι μαχητές μικρές ελπίδες θα έπρεπε να τρέφουν για την δυνατότητα απόκρουσης της εναντίον τους επίθεσης, πόσο μάλλον της υπέρ τους ανατροπής της στρατηγικής κατάστασης.

Στις 27 Αυγούστου του 1948 η Ελένη Γκατζογιάννη, καταδικάζεται σε θάνατο από “δικαστήριο” του “Δημοκρατικού Στρατού”.