Στην πανέμορφη οροσειρά των Αγράφων της Πίνδου, κοντά στο χωριό Κουμπουριανά της Καρδίτσας, διακρίνουμε την ανδρική Ιερά Μονή Παναγίας Σπηλαιωτίσσης, αφιερωμένη στη Ζωοδόχο Πηγή.
Ανάμεσα στις πλαγιές με τα έλατα μοιάζει με γαλάζια πέτρα ριγμένη στο πράσινο των Αγράφων και η θέα ψηλά από το δρόμο είναι εξαιρετική. Είναι σαν να έχει κρεμαστεί από τον απότομο βράχο και προκαλεί δέος στον προσκυνητή. Το σπουδαίο μοναστήρι της Σπηλιάς, βρίσκεται στην κορυφή ενός απόκρημνου βράχου, σε ύψος 900 μ.
Στο εσωτερικό ξεχωρίζουν οι δύο ναοί. Ο μικρότερος, σταυροειδούς ρυθμού με υπερυψωμένη στέγη, που είναι αφιερωμένος στην Κοίμηση της Θεοτόκου, είναι και ο παλαιότερος (υπολογίζεται στα 1604). Ο μεγάλος ναός (Καθολικό) της Ζωοδόχου Πηγής έχει κτισθεί το 1736 και είναι τρίκλιτη βασιλική με περίτεχνο ξυλόγλυπτο και επιχρυσωμένο τέμπλο του 1779. Στα θεμέλια του μοναστηριού βρίσκεται η ιερή σπηλιά όπου σύμφωνα με την παράδοση οι κτήτορες του μοναστηριού βρήκαν, μετά από αποκάλυψη της Παναγίας, τη θαυματουργή εικόνα.
Η Μονή έπαιξε σημαντικό ρόλο στους αγώνες του 1821. Ο Γεώργιος Καραϊσκάκης έκανε συχνά πολεμικές συσκέψεις και συμβούλια στην Ιερά Μονή Σπηλιάς, αφού η θέση της είχε ιδιαίτερη στρατηγική σημασία. Η επαναστατική κυβέρνηση στα 1867 είχε την έδρα της στην Ιερά Μονή Σπηλιάς.
Στη μονή υπάρχουν, μεταξύ άλλων, ιερά λείψανα των παρακάτω Αγίων:
Αγίου Νεκταρίου Πενταπόλεως
Αγίου Χαραλάμπους
Αγίου Κυρίλλου Αλεξανδρείας
Αγίου Αποστόλου & Ευαγγελιστού Λουκά
Αγίου Αποστόλου Φιλίππου
Αγίων Αποστόλων Βαρθολομαίου & Βαρνάβα
Αγίου Γεωργίου εν Ιωαννίνοις
Αγίου Παντελεήμονος
Αγίου Ραφαήλ Λέσβου
Αγίου Γεωργίου Τροπαιοφόρου
Αγίου Δημητρίου Μυροβλήτου
Αγίου Λαζάρου τετραημέρου
Αγίας Μαρίνης
Αγίου Απoστόλου Ιακώβου Αδελφοθέου
Αγίου Βασιλείου Μεγάλου
Αγίου Ιωάννου Χρυσοστόμου
Αγίου Γρηγορίου Θεολόγου
Αγίου Αποστόλου Ανδρέου Πρωτοκλήτου και
Αγίου Ειρηναίου Επισκόπου Λυών.
Εκεί σήμερα (από το 2004) διαμένει αδελφότητα μοναχών, η οποία αγωνίζεται με ζήλο για την επάνδρωση και την ανακαίνισή της, βοηθούμενη από την Ιερά Μητρόπολη Θεσσαλιώτιδος. Εορτάζει στις θεομητορικές εορτές της Κοιμήσεως της Θεοτόκου και της Ζωοδόχου Πηγής.
Πηγή: Μοναστήρια
