Άγιοι Μάρτυρες Γαλακτίων και Επιστήμη, οι ομόζυγοι
(μια ιστορία πέρα από τα καθιερωμένα)
Έζησαν τον 3ο αιώνα μ.Χ., όταν αυτοκράτορας ήταν ο Δέκιος.
Οι γονείς του Γαλακτίωνα -Κλειτοφών και Λευκίππη- ήταν πρώτα ειδωλολάτρες. Διέμεναν στηνΈμσα της Συρίας. Κάποιος, όμως, ιερομόναχος, πού ονομαζόταν Ονούφριος, τους προσείλκυσε στη χριστιανική πίστη. Από τότε διέθεταν τα πλούτη τους σε κάθε αγαθοεργία.
Τον δε γιο τους Γαλακτίωνα ανέθρεψαν «εν παιδεία και νουθεσία Κυρίου».
Ο Γαλακτίων όταν μεγάλωσε, νυμφεύθηκε μία σεμνή κόρη, την Επιστήμη, την οποία ο ίδιος κατήχησε και βάπτισε.
Στη συνέχεια ο Γαλακτίων πρότεινε στην σύζυγό του να μονάσουν στο Σινά, και εκείνη πρόθυμα συμφώνησε. Έτσι κατευθύνθηκαν στο όρος Πούπλιον. Ο Γαλακτίων βρήκε μια συνοδεία 10 ασκητών και έμεινε μαζί τους, στη συνέχεια δε αποσύρθηκε σε ερημητήριο, και η Επιστήμη εντάχθηκε σε μικρό κοινόβιο -Σκήτη- εκεί κοντά με 4 μοναχές που ασκήτευαν εκεί.
Το 249 ξέσπασε ο διωγμός του Δεκίου, που κράτησε 2 χρόνια.
Τότε συνελήφθη ο Γαλακτίων. Όταν πληροφορήθηκε αυτό η Επιστήμη, έτρεξε και παρακάλεσε τους διώκτες να συλλάβουν και αυτή προς ενίσχυσιν του συζύγου της.
Ο άρχοντας Ούρσος, μη μπορώντας να τους πείσει (με λόγια αλλά και με βασανιστήρια) να άλλαξοπιστήσουν, τους αποκεφάλισε (250 μΧ). Ήταν τότε ο Γαλακτίων 30 ετών και η Επιστήμη περίπου 16.
Σώζεται μέχρι σήμερα η Σκήτη της Αγίας Επιστήμης, καθώς και το Ερημητήριο του Αγίου Γαλακτίωνος.
Ο Όσιος Παϊσιος ο Αγιορείτης ασκήτευσε ερημητικά για 2 χρόνια (1962-1964) στο αγιασμένο εκείνο μέρος, όπου υπάρχει μικρό Εκκλησάκι και ένα πολύ μικρό συνεχόμενο Κελλί. Βρίσκεται σε ωραία θέση σε ύψωμα, απέναντι ακριβώς από την αγία Κορυφή, και απέχει λιγότερο από μία ώρα από το Μοναστήρι της Αγ.Αικατερίνης του Σινά.
Διακόσια μέτρα πιο πάνω βρίσκεται η σπηλιά του αγίου Γαλακτίωνος και λίγο πιο πίσω είναι η Σκήτη που έμενε η αγία Επιστήμη με τις άλλες ασκήτριες.
Άγια μέρη, ευλογημένα. Παρ’όλη την αυχμηρότητά τους, εμπνέουν αυτά τα βράχια. Εκεί ψηλά, λοιπόν, σαν άλλος μοναχικός αετός, έστησε ο Γέροντας την φωλιά του και έζησε ευαρεστώντας στον Θεό.
Πολύ κοντά, «ωσεί λίθου βολήν», στο ασκητήριο είχε μια μικρή πηγούλα. Μάζευε το 24ωρο δυό-τρία κιλά νερό.
Διδάγματα από τον βίο τους:
1. Διαφορά ηλικίας. Ο Άγ.Γαλακτίων ήτο περίπου 10 χρόνια μεγαλύτερος της Επιστήμης. Σήμερα το θεωρούμε μεγάλη διαφορά. Κανονικά ο άνδρας μπορεί να είναι μεγαλύτερος κατά 2-3 έτη. Και το λέμε αυτό, διότι το νέο αγόρι ωριμάζει ψυχικά αργότερα απ’ό,τι η κοπέλα. Για να μπορεί, λοιπόν, να διαθέτει σύνεση και κύρος, καλό είναι να προπορεύεται ηλικιακά λίγα χρόνια. Ωστόσο, αυτό δεν είναι απόλυτος κανόνας. Έχουμε περιπτώσεις, που η γυναίκα συμβαίνει να είναι λίγο μεγαλύτερη, και αυτό να μη διαταράσσει καθόλου τη σχέση τους. Το ψυχικό μέρος μετράει. Ωριμότητα, ομαλότητα χαρακτήρων, άδολη αγάπη και ομόνοια, ομοψυχία, κοινές αρχές ζωής. Στην περίπτωση όμως, που ο άνδρας είναι αισθητά μεγαλύτερος στην ηλικία (έχουμε και περιπτώσεις με διαφορά 20 και 25 ετών) επείγουσα επαγρύπνηση χρειάζεται, να μην συντρίβεται η ψυχή της γυναίκας από το κύρος του τόσο μεγαλυτέρου συζύγου της. Ένας τέτοιος άνδρας πρέπει να διαθέτει ιδιαίτατη ευγένεια, απαλότητα, ευαισθησία, τρυφεράδα, σεβασμό προς την μικρότερη ηλικιακά συζυγό του. Την αναμφισβήτητη ομοτιμίαν, που θεσμοθέτησε ο Θεός και διατηρεί και υπερμαχεί η Εκκλησία.
2. Λευκός γάμος. Οι Άγιοι έζησαν με ξεχωριστή σωφροσύνη και εγκράτεια, ενώ στη συνέχεια και αποχωρίσθηκαν μεταξύ τους, για να ασκητεύσουν. Ωρισμένοι θρησκευόμενοι νέοι ξεκινούν την έγγαμη ζωή με στόχο τον «λευκό γάμο». Δηλαδή την συμβίωση χωρίς συζυγική συνάφεια. Σπάνιο το φαινόμενο, αλλά υπαρκτό, καθώς ακούμε. Είναι και θεμιτό; Από μια άποψη, Ναι. Με τον λευκό γάμο κατακυρώνεται κοινωνικώς η συμβίωση, αλλά διατηρείται η ουσία: Μοναχισμός. Συνύπαρξη μόνο ψυχική, εν απλότητι και αφελότητι καρδίας. Προς εξυπηρέτησιν πρακτικών αναγκών, αλλά και αμοιβαιότητα ψυχισμού μέσω των χαρισμάτων εκάστου φύλου. Εννοείται, βεβαίως, ότι ούτε να διαφημίζεται πρέπει, ούτε να τελείται κάποια ιεροπραξία και υπόσχεση αγαμίας. Οποιαδήποτε στιγμή το ζεύγος να μπορεί να λειτουργήσει συζυγικά, χωρίς ενοχές και χωρίς τύψεις και αναστολές.
Πάντως, το συμπέρασμα για όλους είναι ότι ο Γάμος μπορεί να συνδυάζεται και με εγκράτεια. Δεν είναι το άπαν η σωματική διαδικασία. Πολύ μεγαλύτερη ευλογία και ωραιότητα προκύπτει από την ψυχική αλληλοπεριχώρηση και εντρύφηση. Ο άνδρας να «εξανθρωπίζεται» και να μαλακώνει από την ευγένεια της γυναικείας ψυχής. Η γυναίκα να στερεώνεται, να γίνεται ανδρεία, γενναία, άφοβη, «ορθολογική», ασφαλισμένη πλάϊ στη σκιά του άνδρα της. Και οι δύο να προσανατολίζονται και να συντονίζονται καρδιακά προς την πηγή της ζωής και του νοηματισμού της υπάρξεως, προς τον Φιλανθρωπότατο Πλαστουργό μας.
Εννοείται, ότι πρόκειται για σπάνιο φαινόμενο και ιδιάζουσα κλήση ψυχών, όπου απαιτείται ιδιαίτατη επαγρύπνση προς διατήρηση σωστών ψυχικών ισορροπιών, με καθοδήγηση πνευματικού πατρός.
Και παράλληλα, όλα αυτά δεν αποτελούν γενικό κανόνα για το ανθρώπινο γένος, αλλά σπάνια εξαίρεση. Το Μυστήριο του Γάμου, με όλες τις παραπάνω αναφερθείσες προδιαγραφές ψυχικού συντονισμού, συνυπάρξεως, αμοιβαίας ωφελείας των συζύγων, λειτουργεί κανονικά κάτω από την ευλογία και το θέλημα του Θεού.
3. Μοναχική ζωή, μετά την έγγαμη περίοδο. Πολύ πιο ασφαλισμένο και ομαλό το φαινόμενο, όπου ευλαβείς σύζυγοι προσέρχονται εις Γάμου Κοινωνίαν, τεκνοποιούν, ανατρέφουν παιδιά, και όταν ολοκληρώσουν τα καθήκοντά τους, αποσύρονται σε Μοναστήρι.
Τί πλεονεκτήματα έχει η τακτική αυτή.
α. Οι συνειθισμένοι γονείς ποτέ δεν παύουν να είναι γονείς και να ζουν στην τύρβη του κόσμου τούτου. Οι γιαγιάδες ξαναγίνονται μαμάδες. Εξαντλούν κάθε ικμάδα από τις δυνάμεις και τις αντοχές τους. Μέχρι τελευταίας πνοής.. Και ψυχικά δεν αποδεσμεύονται από τον κόσμο αυτό.. Και κακομαθαίνουν τα παιδιά τους, ώστε να βολεύονται και να μην αναλαμβάνουν τον κόπο και τις ευθύνες της ζωής. Μάλιστα, ωρισμένοι νέοι και νέες ούτε καν παντρεύονται, επειδή ακριβώς έχουν βολευτεί στο ρόλο του ξέγνοιαστου παιδιού, που από τη μια αντιδρά στην παρεμβατικότητα, υπερπροστασία και επικυριαρχία των γονέων του, απ’την άλλη όμως δεν αποφασίζει να κόψει τον ομφάλιο λώρο και να αυτονομηθεί, να ωριμάσει.
β. Όσα νέα παιδιά κατευθύνονται προς τον Μοναχισμό (και υπάρχει κάποια δόση υπερ-ενθουσιασμού ή και κάποιας «προπαγάνδας») μπαίνουν από την ανέμελη νεανική ηλικία σε άλλη «αναμελιά» υπακοής, απλοϊκής ζωής, απροβλημάτιστου βίου. Τούτο έχει ως συνέπεια, δυστυχώς, να μην ωριμάζουν, να βρίσκονται εκτός πραγματικότητος.. Σαφές μειονέκτημα ως προς την αρτίωση της προσωπικότητος. Ακόμη και ως προς το θέμα της αγνότητος, εφ’όσον δίνουν λύση στις γενετήσιες ορμές την απόλυτη αποχή από σκέψεις και εικόνες και αφορμές και την απόλυτη εκ προτέρου καταστολή, δεν φθάνουν στην καθαυτό ωριμότητα, η οποία προϋποθέτει να περάσει ο νέος άνθρωπος μέσα από το κανάλι του πειρασμού, να υποστεί καταιγισμό ερεθισμάτων και ψυχικών ταλαντώσεων, να φιλοσοφήσει επισταμένως και έτσι να φθάσει και να τοποθετηθεί και θεμελιωθεί πάνω στο σχέδιο του Θεού για το ανθρώπινο και πάνω στο ακριβές θείον θέλημα και την απάθεια.
Πολύ συγκινητική και διδακτική είναι η περίπτωση των συζύγων Δημητρίου και Ζωής Αγγελάκη στα Τρίκαλα, οι οποίοι εν ευσεβεία συγκρότησαν την οικογένειά τους, απέκτησαν 5 παιδιά και στη συνέχεια μόνασαν (1968). Γαλακτίων ονομάσθηκε ο άνδρας (49 ετών) ο οποίος εκοιμήθη πέρυσι στις 30 Οκτωβρίου 2014 σε ηλικία 95 ετών, και Βησσαρία (χάρη στον Οσ.Βησσαρίωνα των Τρικάλων) η σύζυγος (42 ετών). Εμόνασαν δε κοντά στον πνευματικό τους πατέρα π.Αιμιλιανό Σιμωνοπετρίτη, ο Γαλακτίων στην Σιμωνόπετρα, όπου και ο γιός του π.Αθανάσιος ο Υμνογράφος, και η Βησσαρία στη Μονή Ορμύλιας, όπου Ηγουμένη η κόρη τους Νικοδήμη και μοναχή μια εγγονή τους, η Εμμανουηλία.
Ἀπολυτίκιον (Κατέβασμα) Ἦχος α’. Τῆς ἐρήμου πολίτης.
Tὴν λαμπρὰν ξυνωρίδα τῶν μαρτύρων τιμήσωμεν ὥσπερ συζυγίαν ἀρίστην καὶ κλειτὴν καὶ θεόφρονα· τὸν θεῖον Γαλακτίωνα πιστοί, ὁμοῦ σὺν Ἐπιστήμῃ τῇ σεμνῇ. Δι' ἀσκήσεως γὰρ πόνων ἀθλητικὴν ἐξήνθησαν φαιδρότητα. Δόξα τῷ ἐνισχύσαντι ὑμᾶς, δόξα τῷ στεφανώσαντι, δόξα τῷ ἐνεργοῦντι δι' ὑμῶν πᾶσιν ἰάματα.
Κοντάκιον Ἦχος β’. Τὰ ἄνω ζητῶν.
Μαρτύρων Χριστοῦ, τοῖς δήμοις ἠριθμήθητε, ἀγῶσι στεῤῥοῖς, φαιδρῶς ἀγωνισάμενοι, Γαλακτίων ἔνδοξε, σῦν συζύγῳ σεπτῇ καὶ συνάθλῳ σου, Ἐπιστήμη, τῷ μόνῳ Θεῷ, πρεσβεύοντες ἄμφω ὑπὲρ πάντων ἡμῶν.
Κάθισμα. Ἦχος δ’. Ταχὺ προκατάλαβε.
Ἀσκήσει λαμπρύνας σου, τὸ ὀπτικὸν τῆς ψυχῆς, ἀκτῖσιν ἀθλήσεως, φωταγωγεῖς τοὺς πιστούς, Γαλακτίων μακάριε· ὅθεν σου τὴν ἁγίαν, καὶ φωσφόρον ἡμέραν, πίστει ἐπιτελοῦμεν, εὐσεβῶς σοι βοῶντες· Ὡς ἔχων παρρησίαν πρὸς Χριστόν, πρέσβευε σωθῆναι ἡμᾶς.
Ὁ Οἶκος
Τὸν γενναῖον ἐν Μάρτυσι Γαλακτίωνα, ἐν ᾀσμάτων ᾠδαῖς εὐφημήσωμεν, σὺν τῇ πανευκλεεῖ συζύγῳ, τῇ φερωνύμῳ Ἐπιστήμῃ· οὗτοι γὰρ καθεῖλον τοῦ ἐχθροῦ τὸ φρύαγμα, καὶ εἰδώλων τὸ ἄθεον ἤλεγξαν, τὴν δὲ πίστιν Χριστοῦ ἀνεκήρυξαν. Διὸ περιφανῶς λαβόντες παρ' αὐτοῦ, τοὺς στεφάνους τῆς ἀφθαρσίας, ἀπαύστως πρεσβεύουσιν ὑπέρ πάντων ἡμῶν.
